vertrouwen veiligheid rust wederzijds respect
‘kanjeren’
Wat verwacht u dat de Kanjertraining oplevert?
Verwachtingen en verlangens… • Leerlingen verwachten een schoolomgeving waar ze tot hun recht komen en kunnen leren. • Ouders verlangen een school die de veiligheid van hun kind weet te waarborgen, waardoor ze zich kunnen ontwikkelen. • Leerkrachten verlangen een school waar ze op een fijne manier les kunnen geven.
• Overblijfkinderen wensen een ontspannen en prettige lunchtijd, en de begeleiders wensen dat kinderen op een respectvolle manier omgaan met elkaar. • De kanjertraining draagt bij aan bovenstaande.
Is de Kanjermethode op De Regenboog een goede keuze geweest? Vanaf dit schooljaar zijn alle basisscholen verplicht om een anti-pestprogramma te hanteren. De Commissie Anti-pestprogramma's heeft als eerste stap criteria vastgesteld waar een goed antipestprogramma aan moet voldoen. Vervolgens zijn programma-eigenaren in de gelegenheid gesteld om hun anti-pestprogramma aan te melden voor beoordeling door de onafhankelijke commissie. Dertien programma's die scholen kunnen gebruiken bij de aanpak van pesten zijn kansrijk als anti-pestprogramma. Dat is de uitkomst van de beoordeling van de onafhankelijke commissie die 61 ingediende methoden heeft beoordeeld op de theoretische en empirische onderbouwing en randvoorwaarden. De Kanjertraining is hierbij een van de methodes die als ‘Kansrijk’ is beoordeeld (de hoogste categorie). Verder onderzoek spitst zich van 2015 tot 2017 toe op de effectiviteit van de als kansrijk genoemde methodes. Wij hebben een aantal jaren terug inmiddels al weer een goede keuze gemaakt!
30/09/2015 Door: Paschal Vliegen
•
•
Effectieve training voor sociaal emotionele ontwikkeling kind Eén op de vier basisscholen maakt inmiddels gebruik van de Kanjertraining. Van de trainingen die zich richten op de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen is het de meest geïmplementeerde training van Nederland. Ook wordt de training aangeboden in meer dan 25 psychologenpraktijken. Promovenda Lilian Vliek van de Universiteit Utrecht heeft voor het eerst de training onderworpen aan een wetenschappelijke studie. In haar proefschrift concludeert zij dat de Kanjertraining effectief is. Kinderen kunnen worstelen met zichzelf. Ze vragen zich bijvoorbeeld af of het wel goed is dat ze anders zijn dan anderen. Ze hebben weinig zelfvertrouwen of twijfelen zelfs aan hun bestaansrecht. Voor hen kan de Kanjertraining uitkomst bieden. Vliek: “Op psychologenpraktijken zorgen 10 lessen Kanjertraining er al voor dat ruim twee derde van de kinderen met te lage zelfwaardering weer met gezonde zelfwaardering de praktijk verlaat.” Ook kinderen met gedragsproblemen hebben baat bij deze 10 Kanjerlessen, te volgen samen met hun ouders. De effecten bleken na een half jaar nog steeds aanwezig.
•
Sfeer in klas Als de methode werd gehanteerd in problematische klassen, miste dat zijn uitwerking niet. Vliek: “Het effect op het klassenklimaat is groot. De sfeer verbeterde aanzienlijk in basisschoolklassen met een problematisch slechte sfeer. Dit was zodanig dat de sfeer op het niveau kwam van niet-problematische klassen.”
•
What’s next? In vervolgonderzoek wil de Utrechtse promovenda twee unieke onderdelen van de Kanjertraining apart onderzoeken op hun effectiviteit. Dit zijn mogelijk werkzame ingrediënten van de Kanjertraining. Het gaat om het aanspreken van kinderen, ouders en leerkrachten op hun positieve verlangen iemand te zijn die is te vertrouwen, en op het nemen van verantwoordelijkheid voor hun gedrag. Vliek: “Die verantwoordelijkheid kennen kinderen ook. Kanjertraining heeft als uitgangspunt dat een kleuter al kan kiezen of hij met een schepje een kuil in de zandbak graaft of er een ander mee op z’n kop slaat.”
•
Drs. Lilian Vliek zal promoveren op vrijdag 28 augustus om 10.30 in de Senaatzaal van het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht.
Hoe worden wij een fijne klas?
•
Geen pestaanpak, maar een groepsaanpak
•
Besef van zichzelf, besef van een ander
•
Verplaatsen in een ander
•
Empathie gaat niet samen met pesten
Doel van de Kanjertraining: ‘Een kind leert positief over zichzelf en anderen denken. Hierdoor heeft het minder last van sociale stress en kan het zijn eigen identiteit ontwikkelen’. Wat houdt dit in voor het onderwijs:
• • •
• • •
•
De leerkracht wordt gerespecteerd Pestproblemen worden opgelost Leerlingen durven zichzelf te zijn Leerlingen voelen zich veilig. Leerlingen voelen zich met elkaar betrokken Leerlingen kunnen gevoelens onder woorden brengen Leerlingen krijgen meer zelfvertrouwen
Pijlers van de Kanjermethode:
•
• • • • • • • •
Leerlingen geven tips, kinderen kunnen zelf heel veel oplossen! Leerlingen nemen meer van elkaar aan Vergroten van probleemoplossend vermogen > effectiever omgaan met conflicten en ze meer voorkomen Bewustwording van gedrag > positie in de groep Positief gewenst gedrag ipv hakken op het waarom Concreet benoemen van gewenst gedrag Niet in ‘NIET’ termen, maar ‘Wat wil je dan wel dat … gaat doen?’ > zie kaarten Samen staan we sterk, verantwoordelijkheid naar elkaar De leerkrachtrol is sturing geven en goed kijken, luisteren en meevoelen > achterover leunende houding
De kanjerregels…duidelijk en snel! Onderbouw, groep 1-4
Bovenbouw groep 5-8
De 4 gedragingen…
Het konijn: stille/bange/angsthaas/’miepers’ • • • • • • • •
Bang Depressief Faalangstig Stil/teruggetrokken Nog in kinderlijk stadium Eist volledige bescherming Duikt weg onder de rok van moeder Geen verantwoordelijkheid
bescheiden lief aansluitend
rustig ……….
Gedachten: • Andere mensen doen alles beter • Anderen hebben het gemakkelijker dan ik • Anderen zijn belangrijker dan ik • Ik vind mezelf stom • Ik stel niks voor • Ik ben niet belangrijk • Ik ben nooit trots op mezelf • Ik voel me hulpeloos • Ik denk dat niemand me begrijpt • Mensen houden niet van mij • Niemand vindt me aardig, iedereen moet me aardig vinden • Ik wil er graag bij horen, daarom doe ik leuk • Ik praat liever niet over mezelf • Om mijn fouten lacht iedereen • Ik doe maar wat, het maakt toch niet uit>schelden, slaan, schoppen van zich af. • Ik wou dat ik een ander leven had, ik wou dat ik niet bestond
De pestvogel: de aso/de bitch/de baasspeler/de hork • • • • • • • • •
uitdager bedrieger bedreiger aanzetter ‘leider’ egoïstisch/egocentrisch Nog in kinderlijk stadium Eist directe behoefte bevrediging Geen verantwoordelijkheid> ‘wijzen>’zij’
initiatiefnemer lef spontaan actief
impulsief
Gedachten: • Ik doe maar wat, het maakt toch niet uit> onzekerheid • Ik ben de belangrijkste • Ik ben stoer • Ik ben de baas • Iedereen kan van mij de pot op • Als je aan mijn spullen komt, dan…. • Ik hou van ruzie • Ik bepaal zelf wel wat ik wil en wat goed voor me is • Ik mag uitlachen, maar anderen mij niet> dit pik ik niet> teken van zwakte>ik moet de beste blijven!
Let op….een motor werkt alleen op benzine…
De aap: de uitslover, meeloper, volger • • • • • • • •
grapjurk idioot aansteller malloot mafketel loser puberaal Neemt geen verantwoordelijkheid
grappenmaker humor aanpassingsvermogen ……..
Gedachten: • Ik stel niets voor. • Andere mensen zijn niet belangrijk. • Ik ben niet trots op anderen. • Ik geef niet om anderen. • Ik ben niet nieuwsgierig. • Ik vind uitlachen leuk. • Iets aardigs zeggen is stom. • Ik ben niet te vertrouwen. • Ik vertrouw anderen niet. • Andere mensen zijn niet te vertrouwen. • Ze vinden mij alleen leuk als ik grappig doe> onzekerheid. • Ik denk: iedereen moet me aardig vinden.
De kanjertijger: de normale
• • • • • • •
zichzelf in balans gewoon rustig te vertrouwen verantwoordelijk aanspreekbaar
Gedachten: • Ik vertrouw iedereen. • Ik ben te vertrouwen. • Ik zeg wat ik doe en doe wat ik zeg. • Ik praat over mijn gevoelens. • Ik toon belangstelling. • Ik help graag. • Ik doe niet mee aan rottigheid maar zeg wat ik ervan vind.
Opdracht: Casussen uit de praktijk
De fiets...
De 10 thema’s binnen de methode:
1.
Hoe toon ik mezelf:
Hoe laat ik mezelf zien in verschillende situaties? Denk aan voorstellen, spreekbeurten, bij een voordracht, kennismaken, groeten enz. Oefening voor u: Kijk elkaar eens goed in de ogen en beschrijf wat je ziet. Hoe voelt dit?
2.
Complimenten
Oefening voor u: Geef je buurman/buurvrouw een compliment. Hoe voelde dit? En het ontvangen van een compliment, hoe voelt dat? Waren de complimenten uiterlijk gericht? Ging het om buitenkant? Bij Kanjeren gaat het vooral om het geven van complimenten rondom gedrag.
3. Gevoelens oefening voor u: Stel, je komt 15 minuten te laat op je werk. Iedereen zit al in de vergaderruimte en ze zijn al begonnen. De bijeenkomst is erg belangrijk en er was dringend verzocht om op tijd te komen. De reden van het te laat komen kwam door de ander. Je had afgesproken mee te rijden met iemand die ook in de buurt moest zijn. Die persoon meldde 5 min voor vertrek af vanwege een griepje. Je moest nu dus nog vervoer regelen, waardoor je te laat op het werk kwam. Wat voel je op het moment dat je de ruimte binnenstapt. Boos, gefrustreerd, machteloos, angstig?
4.Mening durven geven en nee kunnen zeggen Hoe gaan sociaal vaardige, verlegen of juist brutale kinderen hiermee om? ‘Schouderophalend de moed en lef hebben om op een acceptabele, respectvolle manier te zeggen wat je van iets vindt’
5. Communicatie en feedback Regels voor feedback Richtlijnen bij het ontvangen van feedback
6. Samenwerkings- en vertrouwensoefeningen: > intieme zone > sociale zone > publieke zone Bij alle zones geldt: gedragsregels en afstanden respecteren>integriteit
7/8 .Vriendschap, omgaan met kritiek activiteit bb: ‘het pettenspel’
9. Het is goed dat ik er ben
Het is belangrijk dat je als ouder of docent kunt laten merken dat je oprecht om je kinderen of leerlingen geeft zoals ze zijn. Elke leerling is belangrijk voor ons, iedereen wordt gezien en gehoord en telt mee!
Laten we met elkaar zin geven aan het bestaan van onze kinderen. Met oprechte liefde komen we een heel eind!
Kanjeractiviteiten met als basis: vertrouwen…
Bedankt voor jullie komst en voel je welkom bij ons op school, loop gerust binnen voor vragen.
