Verlosserkerk leeft!

2 Kerkblad van de Protestantse Gemeente te Bussum – Jaargang 25, nr. 2 – 14 februari 2014

40dagentijd

Naarderheem en de kerken

Piet Kuijper over de volle kerken van toen

pagina 2

pagina 5

pagina 10

‘Verlosserkerk leeft!’

Van de redactie De Antonius Hof

AGENDA Elke zo 17.00 uur Spieghelkerk Avonddienst Elke za en di 10.00 – 12.00 uur Verlosserkerk Stiltecentrum Elke do 12.30 uur Mariakerk/Koepelkerk Middagpauzegebed Elke 2de di van de maand 9.00 – 9.30 uur Verlosserkerk Gebed Za 15 feb 10.00 – 12.00 uur Verlosserkerk en Trefpunt Doopjurken expositie

Op de voorzijde ziet u de prachtig gerenoveerde kerkzaal van de Verlosserkerk, waar deze dagen de tentoonstelling van doopjurken is te bezichtigen (foto Klaas Oosterom). De redactie heeft de kerkzaal onlangs met eigen ogen mogen zien, om een artikel te maken over de doopjurken, maar ook omdat de voorzitter en scriba van de kerkenraad van Oost (Verlosserkerk) zijn geïnterviewd over de toekomst van de PG Bussum. Het artikel dat daarover is gemaakt vindt u op pagina 8 en 9. In de twee bladzijden die volgen op het toekomst-interview kunt u lezen dat Piet Kuijper al eerder processen in de kerk heeft meegemaakt die te maken hadden met de visie op de toekomst van de kerk. In deze periode breekt de 40-dagentijd weer aan, een tijd van inkeer, bezinning en gebed. Heeft u een smartphone of tablet? Kerk in Actie heeft daarvoor een speciale 40-dagentijd-app ontwikkeld. Deze app biedt inspirerende teksten, gebeden, foto’s of praktische tips als leidraad bij deze 40-dagentijd. U kunt de app downloaden op www.kerkinactie.nl/40dagentijdapp of scan de QR-code met uw telefoon.

Verre-Naastecollecte

Zo 16 feb 10.00 uur Verlosserkerk Kerkdienst met thema ‘doop’

Zes keer per jaar is de eerste collecte voor het project van Verre Naaste: bijdragen aan scholing van jongeren in Kirinda (Rwanda).

Zo 16 feb 10.30 uur Spieghelkerk Schoolkerkdienst Di 18 feb 14.30 uur Antonius Hof Middaglezing Amsterdamse School Do 20 feb 10.00 uur Zandzeedienst Di 25 feb 20.00 uur Spieghelkerk Kring over Credo

Ma 3 mrt Laatste datum Inzending kopij voor nr. 3 Di 4 mrt 20.00 uur Spieghelkerk Een avond vol spel en plezier Zo 9 mrt Eerste zondag 40-dagentijd Di 11 mrt 20.00 uur Verlosserkerk Kring over Credo Vr 15 mrt verschijnt Bussum Onderweg nr. 3 2 - Bussum Onderweg

De legende van het sneeuwklokje

In de Verlosserkerk is zondag 2 februari een tentoonstelling met als thema ‘de doop’ geopend. Zowel in de kerkzaal als in het Trefpunt is een grote selectie aan doopjurken, doopkaarten, geboortekaartjes, etc. en de foto’s die daar vaak bij horen, te bewonderen. De oudste doopjurk komt uit 1897; daarin zijn hele generaties kinderen van één familie gedoopt. De nieuwste werd in 2012 gemaakt door een oma voor haar kleinkind. Bij bijna elke doopjurk hoort een verhaal dat tijdens de rondleiding wordt verteld. De initiatiefnemers voor

Iedere maand kunt u in Bussum Onderweg een legende lezen die door Stephan de Jong is bewerkt. Voor de maand februari is dat de legende van het sneeuwklokje.

dacht. Via de doop werd er weer over het geloof gesproken en dat is belangrijk want “al die namen van de kinderen die gedoopt zijn, zijn verbonden met de Vader, de Zoon en de Heilige Geest! Dat moeten we koesteren en naar buiten brengen. Het zaadje is gelegd, maar we moeten de gelegenheid gebruiken om af en toe een beetje water te geven.” En dat wordt gedaan door deze tentoonstelling. Er is veel belangstelling voor, ook van mensen die nooit meer in de kerk komen.

Inge de Groot

Zo 16 feb Collecte Verre Naaste

Za 1 mrt 10.00 – 12.00 uur Trefpunt Boekenmarkt

Tentoonstelling ‘De doop’

Verre Naaste heeft op zich genomen om in 2013, 2014 en 2015 totaal € 25.000 bijeen te brengen

om de uitbreiding van een vakschool mogelijk te maken. De timmermanswerkplaats is eind 2012 gereed gekomen. Onlangs kon een enorm waterreservoir van kunststof geplaatst en aangesloten worden. De kosten ervan werden mede betaald uit de bijdragen vanuit Bussum. Op 16 februari is er voor de realisering van verdere plannen weer een collecte in alle diensten. Verre Naaste ziet uw gift in de collecte van 16 februari tegemoet en/of op NL 39 INGB 0000081477 t.n.v. Verre Naaste o.v.v. Rwanda.

(Advertentie)

Enige van de tachtig doopjurken in de Verlosserkerk, die nog tot en met 16 februari te zien zijn. Rechts Riet Hogenberg, één van de initiatiefnemers voor de tentoonstelling en links Onderweg-redacteur Wil Keetelaar. (foto Klaas Oosterom)

deze tentoonstelling zijn Riet Hogenberg en Wieke Visser. Riet geeft mij een rondleiding en vertelt dat zij heel graag de doop weer onder de aandacht wilde brengen. “Er zijn hele families die nooit meer in de kerk komen, maar wel thuis doopjurken bewaren.” Doordat de kinderen, op verzoek van hun ouders, die doopjurken thuis tevoorschijn haalden, ontstonden er gesprekken. Die gesprekken waren meestal positiever dan werd ge-

Op zaterdag 15 februari is de tentoonstelling nog te zien van 10.00 tot 12.00 uur. Zondag 16 februari wordt hij afgesloten met een kerkdienst die in het teken staat van de doop. Een doopjurk lijkt op een trouwjurk en in deze dienst komt de vraag aan de orde of dit toevallig is of dat daar meer achter zit, vanuit de bijbel en de christelijke traditie gezien. Wil Keetelaar

God schiep de aarde, de bomen, de bloemen en de vissen en de vogels. Ook maakte Hij de sneeuw. Hij gaf er echter nog geen kleur aan. ‘Je moet zelf maar kijken welke kleur je aanneemt,’ zei de Schepper, ‘je dekt toch alles toe en het maakt niet uit met welke kleur.’ De sneeuw vond het een eer dat hij zijn eigen kleur mocht zoeken. Hij keek eens rond en hem viel op hoe mooi groen het gras was. ‘Gras, leen me je kleur,’ vroeg de sneeuw, ‘ik zou zo prachtig groen willen zijn als jij.’ Maar het gras schudde van nee. Het wilde zijn kleur niet lenen aan de sneeuw. Daarna ging de sneeuw

naar de zonnebloem om zijn mooie gele kleur. Maar de zonnebloem vond dat die kleur alleen hem toebehoorde en weigerde op het verzoek van de sneeuw in te gaan. De sneeuw ging langs bij de rode roos, het paarse viooltje, de blauwe gentiaan, maar geen wilde hem zijn kleur lenen. De sneeuw vreesde dat het hem net zo zou vergaan als de wind, die onzichtbaar was gebleven. Vandaar dat de wind soms zo boos was en stormachtig tekeer kon gaan. Tenslotte kwam de sneeuw bij het sneeuwklokje en vertelde hem zijn verdriet. Het sneeuwklokje kreeg medelijden met de sneeuw: ‘Als je mijn kleur wilt, dan mag je die gerust nemen.’ Zo is het gekomen dat de sneeuw wit werd. Hij is nu de vijand van alle bloemen, behalve van het sneeuwklokje. Dat mag als eerste de lente aankondigen. (Naar een Duitse legende) Bussum Onderweg - 3

Kinderen in de kerk presenteren zich

Naarderheem en de kerken

n Bussum Onderweg is veel aandacht voor mensen uit de kerk. Daar horen ok kinderen bij. Daarom is er deze rubriek, waarin iedere maand kinderen uit verschillende wijken zich voorstellen.

De Stichting Protestants Christelijk gedragen worden door de medewer- praktijk en stimuleert zo dat er een Tehuis voor chronisch zieken in het kers. Daarom is in 1995 speciaal voor open gesprekscultuur is en dat de Gooi en omstreken is opgericht op de diensthoofden een notitie opge- bejegening van collega’s en bewo25 oktober 1966. Als grondslag werd steld over de vertaling van de grond- ners respectvol is. De behoefte aan geformuleerd: de stichting verwe- slag naar uitingen van de identiteit. een stiltecentrum wordt al in 2006 zenlijkt haar doeleingesignaleerd. Binnenden in gehoorzaamkort is dat centrum heid aan Gods Woord klaar. en kiest haar grondslag in het evangelie van De identiteit staat niet Jezus Christus. op zichzelf, maar hangt In 1976 werd verpleegvolledig samen met huis Naarderheem gede manier waarop het opend. Aan de basis geloof wordt gevoed. stonden de 37 diacoDat geschiedt in de nieën van de proteswekelijkse kerkdientantse kerken in het sten en katholieke Gooi. Vanaf het begin kwartaalvieringen. wordt het protestantsJuist omdat Naarderchristelijke Naarderheem gedragen wordt heem dus gedragen door de omringende door de kerken uit plaatselijke gemeende regio. Dat later, in ten en parochies, moet 2003, Naarderheem dat ook in die dienonderdeel is gaan uitsten tot uitdrukking maken van de Vivium komen. Daarom gaan Zorggroep, heeft daar Ds. Tanja Viveen-Molenaar gaat voor in de zondagse dienst. gastpredikanten uit geen afbreuk aan ge- (foto Piet Kuijper) de regio voor en doen daan. Om dat karakter ambtsdragers van die in de praktijk te ondersteunen is al Twee facetten krijgen aandacht: gemeenten dienst. Het is verheuin 1976 de Commissie Geestelijke 1 Hoe ga je met elkaar, met mede- gend dat er gemeenten zijn die – als Verzorging (CGV) gevormd uit verwerkers en met bewoners om? hun ambtsdragers in Naarderheem tegenwoordigers van de kerken van 2 Laat je inspireren door de bijbel- dienst doen – daarvan in hun eigen Naarden, Huizen en Bussum. De beverhalen waarin Jezus laat zien eredienst melding maken. Ook dat trokkenheid van de predikanten uit dat niemand leeft voor zichzelf, draagt bij aan een gewaardeerde de regio blijkt ook bij het voorgaan maar er (ook) is voor de ander. band met Naarderheem. in de zondagse diensten. Er verblijWaar af en toe van vrijblijvendheid ven immers ook gemeenteleden uit Ds. Tanja Viveen-Molenaar, geeste- sprake lijkt, zou eerder plaats moeten hun eigen (wijk)gemeente in Naar- lijke verzorger vanaf 2002, geeft op- zijn voor dankbaarheid dat men kan derheem. nieuw aandacht aan de vragen over bijdragen aan het behoud van een de identiteit van Naarderheem. Ds. waardevolle praktijk. De CGV fungeert voor de geestelijk Viveen signaleert concrete aanPiet Kuijper verzorger als klankbord en onder- dachtspunten voor de dagelijkse (lid CGV namens PG Bussum) steuning. Zij bestaat nu uit vertegenwoordigers van alle protestantse (Advertentie) gemeenten in Gooi-Noord. Inmiddels maken er ook vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke bewoners in Naarderheem deel uit van de commissie. Er vinden dan ook vieringen plaats voor katholieken. Er is inbreng van gemeenteleden bij pastoraat en eredienst. En het pastoraat richt zich niet alleen tot de protestantschristelijke bewoners. Het christelijk karakter van Naarderheem moet ook

I

Myrthe

Deze keer zijn dat Myrthe en Fleur uit wijkgemeente Centrum, Wilhelminakerk en Lieke en Hidde Cobelens uit wijkgemeente Oost, Verlosserkerk.

Wil je ook in deze rubriek? Stuur een mooie foto van jezelf op naar: [email protected] en wij nemen contact met je op.

Fleur

Fleur

Hoi, ik ben Fleur Klein. Ik ben 9 jaar. Ik zit op de Brandsmaschool in groep 6. Ik ga naar de Wilhelminakerk en soms naar Thousand Hills. Ik vind de spoorzoekers in de Wilhelminakerk erg leuk (kindernevendienst voor oudere kinderen vanaf groep 5 tot groep 8). Ook is er één keer in het jaar kerkkamp. Dat is erg gezellig, want er gaan veel kinderen uit mijn klas naar toe. Het leukste was de speurtocht ‘s avonds.

Lieke

- Hoe heet je? Lieke Cobelens - Hoe oud ben je? 7 jaar - Op welke school zit je en in welke groep? Op de Hoeksteen in groep 4 - Naar welke kerk ga je? Naar de Verlosserkerk - Wat vind je leuk aan jouw kerk of aan de kindernevendienst? Ik vind de kerk wel heel belangrijk maar eigenlijk niet zo leuk. De kindertijd vind ik wel leuk. Daar kan ik met Jasmijn kleuren en knutselen.

Myrthe Hoi, ik ben Myrthe Klein. Ik ben 7 jaar. Ik zit op de Brandsmaschool in groep 4. Ik ga naar de Wilhelminakerk en andere kerken. Het leukste vind ik aan de kerk het verhaal. Ik vind het niet zo leuk dat er weinig kinderen van mijn leeftijd zijn.

Hidde - Hoe heet je? Hidde Cobelens - Hoe oud ben je? 5 jaar - Op welke school zit je en in welke groep? Op de Hoeksteen in groep 1/2 D - Naar welke kerk ga je? Verlosserkerk

4 - Bussum Onderweg

Lieke

Hidde - Wat vind je leuk aan jouw kerk of aan de kindernevendienst? De kerk vind ik niet leuk. Daar moet ik stil zijn en stil zitten, dat vind ik moeilijk. De kindertijd vind ik wel leuk, waarom? Dat ben ik vergeten! Wel leuk aan de kerk is dat opa en oma daar zijn.

Bussum Onderweg - 5

Kring over het Credo Ben je al lang, misschien wel je leven lang lid van een kerk is, of ben je nieuw en aarzel je of je je wel zal aansluiten bij een kerk, dan heb je soms dezelfde vraag. Waar staat die kerk voor, wat gelooft zij eigenlijk? Ben je al lang bij een kerk, dan ben je meestal vertrouwd met één specifieke christelijke overtuiging en lijkt de kerk als geheel qua visie tamelijk hopeloos verdeeld of zelfs de hele koers kwijt. In een lang proces van kerkscheuringen is het christelijke geloof versnipperd geraakt. Precies dat maakt haar ook wat ongrijpbaar voor hen die aan de rand of erbuiten staan en zich afvragen wat daarbinnen geloofd wordt. Nu veel oude geschillen wegzakken en er toch nieuwe behoefte aan duidelijkheid is, wordt op veel plekken het geloofsgesprek met nieuwe zin gevoerd. Ook in Bussum. Waar mogen we als christenen in geloven? Welke inhoud heeft ons

geloof? De nieuwe Kring over het Credo stelt deze vraag centraal. Vier avonden over wat de christelijke kerk gelooft. Concreet: over de Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel, de middelste van de drie kleine, door alle kerken officieel erkende geloofsbelijdenissen. Dit credo is, net als de meer bekende Apostolische Geloofsbelijdenis, een drieluik, het volgt de drie-enige Naam waarin we gedoopt zijn. Daarbij is het middelste luik het grootst. Als we dat in tweeën delen, hebben we vier deelthema’s: God de Vader en Schepper, Zijn Zoon die om ons mens geworden is en die voor ons ook gekruisigd en opgestaan is, en de Heilige Geest die bijeenbrengt in het Koninkrijk. Net als in het najaar op de kring Kostelijke Kerk zijn er nu vier avonden in de vier wijkgemeenten van de Protestantse Gemeente van Bussum. Aanvang 20.00 uur. Deze dinsdagavonden (alleen de laatste avond is op donderdag) kunnen af-

Bijdrage Statenhof aan Tiszaszentimre zonderlijk bijgewoond worden, maar geven met elkaar een klein totaalbeeld van wat de christelijke gemeenschap ‘van alle tijden en plaatsen’ gelooft. Belangstellenden uit andere kerkgenootschappen en van buiten de kerk: van harte welkom. Avond 1: Vader De Almachtige Schepper 25 februari, Spieghelkerk, Sion Avond 2: Zoon Eniggeboren, mens geworden 11 maart, Verlosserkerk Avond 3: Zoon Die leed, stierf, opstond en zal oordelen 25 maart, Wilhelminakerk Avond 4: Geest De Heilige Geest en het eeuwige leven 10 april, Spieghelkerk, wijkgemeente West Inleider: Nico den Bok, predikant van de Verlosserkerk, hoogleraar systematische theologie in Leuven

Middaglezing De Antonius Hof

Zandzeedienst

De Amsterdamse School

Op donderdag 20 februari wordt in de Zandzee een kerkdienst gehouden. Voorganger is ds. S. de Jong en de samenzang wordt begeleid door Bram Kasse. De dienst vangt aan om 10.00 uur in de bovenzaal. Na de dienst is er mogelijkheid tot napraten bij een kopje koffie.

Op dinsdag 18 februari 2014 wordt om 14.30 uur in de Antonius Hof (Lange Heul 32, Bussum) een presentatie gegeven door sociaal-geograaf Ton Heijdra over De Amsterdamse School. Deze kunst- en architectuurstroming heeft zijn basis in Amsterdam maar is uitgespreid over heel Nederland, ook naar Bussum. De architecten en kunstenaars van de Amsterdamse School hebben Nederland in het begin van de twintigste eeuw op een geweldige manier verfraaid. De Amsterdamse school is een antwoord op de speculatiebouw als gevolg van de industriële revolutie in de 19e eeuw. De architecten en kunstenaars wilden goede en mooie woningen. Daarbij werden ze gesteund door een idealistisch gemeentebestuur en woningbouwcorporaties die de woonomstandigheden van de arbeiders wilden verbeteren.  De woningen die gebouwd werden, waren van veel betere kwaliteit en bijzonder vormgegeven. De Amsterdamse Schoolarchitecten vonden dat gebouwen qua architectuur ware 6 - Bussum Onderweg

kunstwerken moesten zijn. Bakstenen en dakpannen waren bij hen meer dan bouwelementen, ze waren ook een middel om nieuwe vormen te creëren. Naast de traditionele bakstenen werd ook veel hout, siersmeedwerk, glas-in-lood en beeldhouwwerk toegepast. Behalve gebouwen ontwierpen de architecten ook meubels, textiel, glaswerk en boekomslagen. Zelfs bruggen en straatmeubilair, zoals girobussen en tijdschriftenkiosken, werden door de architecten en kunstenaars van de Amsterdamse School ontworpen. Ton Heijdra heeft meerdere boeken over de geschiedenis van Amsterdamse woonbuurten geschreven. Hij is bestuurslid van Museum Het Schip dat aandacht besteedt aan de Amsterdamse School. In zijn presentatie gaat hij met lichtbeelden in op de achtergronden van de Amsterdamse School en de invloed van deze stroming in Bussum. Iedereen is op onze middaglezingen van harte welkom. De toegang is gratis. Wel wordt een bijdrage gevraagd als tegemoetkoming in de kosten. Anneke van Dijk

(Advertentie)

Bussum Hilversum Amersfoort Soest www.guv-uitvaart.nl

ereen Voor ied r aa bereikb acht n n e g da 9 88 7 1 035 69

Tiszaszentimre (als je het een paar keer zegt gaat het vanzelf) in Hongarije is het Bussumbrede diaconale project. In de zomer van 2013 kwam het bericht uit Hongarije, dat de kerk daar de mogelijkheid had om voor een symbolisch bedrag het destijds gevorderde pand dat eigendom was van de kerk, terug te krijgen. Het pand was door het communistische bewind in beslag genomen en verkeerde nu in een slechte staat van onderhoud. Het pand zou dienst kunnen doen als pastorie en als pastoraal centrum. De huidige pastorie van het predikantenechtpaar Fodor bestaat uit twee kamers, waarin gewoond, geslapen en ook gemeenteleden ontvangen moeten worden. Meer woon- en studieruimte voor de predikant zou zeer welkom zijn. Ook zou in het pand een gemeenschapsen vergaderruimte

gevestigd kunnen worden. Tevens is er de mogelijkheid om in de nieuwe situatie twee kamers beschikbaar te stellen voor crisisopvang. Op de eerste verdieping zou een gastenverblijf gecreëerd kunnen worden. De financiering van de renovatie is iets wat de kerk van Tiszaszentimre niet op kan brengen. De Europese Unie wil de renovatie aan de buitenkant van het pand bekostigen. De renovatie aan de binnenkant kwam in de diaconie aan de orde. Het moderamen was van oordeel dat de kosten voor de renovatie, gefinancierd vanuit de kas van de diaconie, niet verantwoord was. De diaconale Stichting Statenhof bood uitkomst. Het bestuur daarvan was al geruime tijd op zoek naar een zinvolle diaconale besteding voor een deel van de opbrengst uit de verkoop van het pand aan de Mecklenburglaan. Het voorstel

Tekening van het pand zoals het er na de renovatie uit zal zien.

Speelmiddag De speelmiddag in het Honk van zaterdag 25 januari was erg gezellig. Met elf kinderen uit de vier wijkgemeenten hebben we lekker gesjoeld, tafelvoetbal gespeeld,

verkleedzak ging in de kring rond zolang de muziek aan was. Stopte de muziek en had je de zak in handen, dan moest je wat uit de zak pakken en aandoen op opzetten. Aan het eind van het spel was ieder kind lekker gek verkleed. Maar de tijd ging snel. De ouders kwamen er al weer bij na ruim een uur. Zij kregen wat te drinken en te happen en konden gezellig met elkaar kletsen, terwijl de kinderen naar de film van Lekker gek verkleed op de speelmiddag Pietje Bel gingen kijken. Het (foto Jan van der Ploeg) tafelvoetbalspel en de sjoelbak waren al snel meer in trek. Om twister gedaan, in twee groepen in half zes, later dan gepland, waren de de vorm van pictionairy de Bijbelkenouders en kinderen vertrokken en is nis onder vuur genomen. Er was alles weer netjes opgeruimd achter een verkleedzak met gekke pruiken, gelaten. pantoffels, sjaals, petten, etc. Die Margreet, Jessica en Femmy

Het pand in Tiszaszentimre nu.

werd door het College van Diakenen met volle instemming aangenomen. De financiële hulp via Statenhof is speciaal voor dit doel en staat los van de overige activiteiten vanuit de diaconie voor het Bussumbrede project in Tiszaszentimre. Namens Statenhof en diaconie, Jaap Post

De diaconale stichting Statenhof had in de jaren ’60 een verpleeghuis in de gelijknamige villa in het Spiegel. Na de oprichting van Naarderheem werd de villa verhuurd aan stichting Regenboog voor opvang en afkicken van drugsverslaafden. Toen vanwege bezuinigingen de huur werd opgezegd, werd de villa verkocht en werd aan de Mecklenburglaan een Timonhuis gekocht, waar jongeren die nog niet zelfstandig konden wonen, begeleid woonden. Dit pand werd in 2008 verkocht. (Advertentie)

Bussum Onderweg - 7

‘Bestuurlijk samengaan moet groeien’

D

e protestantse gemeente Bussum moet uit de rode cijfers komen. Er worden plannen ontwikkeld om de gebouwen rendabel te maken door permanente verhuur. Wijkgemeenten moeten verhuizen of fuseren. Na de visie van de algemene kerkenraad en de wijkkerkenraad van Centrum op de ontwikkelingen komen deze maand de ambtsdragers van Oost aan het woord.

Samen met Wil Vooijs, voorzitter van de wijkkerkenraad van Oost, en scriba Jantie Lenderink, lopen we door de zaal van de Verlosserkerk om onze gesprekspartners op de foto te zetten. De koster doet het licht aan en langzaam worden de volle kleuren zichtbaar. Wil doet geen moeite haar enthousiasme in te tomen. “Vind je het niet prachtig geworden? Die nieuwe stoelen!” En Jantie wijst op de ramen, die zondags, tijdens de dienst, verlicht zijn. Ze kijken naar het wandkleed met de tekst Wees maar gerust, ik ben het: Jezus op het meer die zijn bange leerlingen geruststellend toespreekt als de storm woedt en het ‘scheepje onder Jezus’ hoede’ voortstuwt over de woeste golven. De Scheepjeskerk – dat is de bijnaam die Bussum aan de Verlosserkerk heeft gegeven – is mooier dan ooit na de recente opknapbeurt. Wil Vooijs en Jantie Lenderink zijn er dan ook trots op. We hebben een afspraak gemaakt voor de serie gesprekken met vertegenwoordigers van de verschillende wijkgemeenten, naar aanleiding van het rapport Meer dan de som der delen. Hoe kijken de wijkgemeenten aan tegen de voorstellen die in het rapport worden gedaan om de protestantse gemeente van Bussum financieel weer gezond te maken – voorstellen die inmiddels tot formeel beleid zijn gemaakt. Een van de dingen die in het rapport staan, is dat de Verlosserkerk (wijkgemeente Oost) en de Wilhelminakerk (wijkgemeente Centrum) in eerste instantie bestuurlijk en uiteindelijk helemaal moeten fuseren. De ambtsdragers van Centrum vinden dat goed, als het maar in hun eigen 8 - Bussum Onderweg

Dit is deel III in een serie artikelen over de toekomst van de protestantse gemeente Bussum: wijkgemeente Oost aan het woord.

is een stiltecentrum, waar afgelopen jaar ruim honderdzeventig mensen op afkwamen. Er is een eet-in, een maandelijkse gebedsgroep, er worden orgelconcerten gegeven door de vier organisten, die druk worden bezocht en regelmatig werken gastmusici mee aan een bijzondere dienst. Kortom: wijkgemeente Oost lééft. Er zijn momenteel geen problemen met vacatures van ambtsdragers, al beseffen Vooijs en Lenderink dat dat straks, na de ambtswisselingen wellicht anders kan worden.

tempo gebeurt. Eigenlijk hadden de verslaggevers van Bussum Onderweg dan ook graag met vertegenwoordigers van Oost en Centrum gezamenlijk willen praten over die samenwerking, maar zover was de wijkkerkenraad van Centrum nog niet. Wil Vooijs en Jantie Lenderink vinden dat jammer. Want in Oost leeft zeer zeker het besef dat samenwerken moet. “De mensen beseffen heel goed dat de kerk in Bussum niet kan blijven doorgaan zoals het tot nu toe gaat”, zegt voorzitter Vooijs. Het rapport heeft dan ook niet zoveel onrust gebracht als in Centrum; in Oost begrijpt men de noodzaak van de veranderingen die nodig zijn. Toch meent Vooijs dat de mensen in de Verlosserkerk net zo aan hun plekje hechten als die in de Wilhelminakerk. “Iedere zondag zitten hier zo’n honderdveertig mensen”, zegt ze ter illustratie. “Maar”, zo voegt scriba Lenderink eraan toe, “in de zomer, als de Verlosserkerk dicht is, hebben ze er geen moeite mee naar de Wilhelminakerk te gaan. Omgekeerd, als de Wilhelminakerk dicht is, is de loop van Centrum naar Oost minder.” Wijkgemeente Oost is een Voorzitter Wil Vooijs (voorgrond) en Jantie Lenderink in de Verlosserkerk: hechte gemeente met veel “Iedere zondag zitten hier zo’n honderdveertig mensen.” – oudere – trouwe kerkgangers. Er komen veel gasten wordt een huwelijk ingezegend Voor Oost betekent het nieuwe naar de diensten, van wie velen van twee oudere gemeenteleden beleid onder meer dat de bijgeregelmatig terugkeren. Jantie en vindt een belijdenis plaats. bouwen verhuurd zullen worden Lenderink: “Ook van de katho- Een groep van tien paren met aan gebruikers, van wie op dit lieke kerk, ze vinden het hier ge- jonge kinderen doet mee aan de moment trouwens nog geen nazellig en gastvrij.” In februari zijn gezamenlijke ontbijten die twee, men bekend zijn. Maar de kerk er twee dopelingen, binnenkort drie keer per jaar plaatsvinden. Er zelf kan behouden blijven voor

Bussum, en dat vinden ze erg fijn – ook al benadrukken ze beiden dat het in het geloof toch niet om de gebouwen gaat maar om de geloofsbeleving. “Maar”, zegt Wil Vooijs: “de uitkomsten uit het rapport van bureau Herbestem zullen mede bepalen hoe de toekomst voor beide wijkgemeenten er uit gaat zien.” En die samenwerking met Centrum? Net als in Centrum luidt het antwoord: we willen best, want samenwerken is noodzakelijk. Er is tot nu toe één gezamenlijke vergadering van de wijkkerkenraden geweest. Die verliep in goede harmonie, en hoewel er nog geen vervolgafspraken zijn gemaakt, volgen er waarschijnlijk dit jaar

nog wel een paar. Wil en Jantie willen graag samenwerken. Missionair bijvoorbeeld, waar wijkgemeente Sion een traject van heeft gemaakt. “Daar zouden we graag bijkomen. Dat hoort toch eigenlijk Bussum-breed gedaan te worden.” “Maar”, zegt Jantie Lenderink: “bestuurlijk samengaan met Centrum, dat moet groeien.” Wil Vooijs: “Met dat groeiproces zijn we bezig.” Jantie: ”We zijn aftastend.” Wil: “We zijn heel benieuwd hoe het verder gaat, maar vol van vertrouwen over de Protestantse Gemeente in Bussum.” Tekst en foto: Inge de Groot, Martin Rep

Kerkenraden Oost en Centrum vergaderen samen Na enkele gezamenlijke vergaderingen van de moderamina Oost en Centrum was het op 16 januari jl. de beurt aan beide kerkenraden om met elkaar kennis te maken. Ds. Henk van Dijk opende de gezamenlijke vergadering met het lezen van Phil. 2 vers 5-11. Het belangrijkste gespreksonderwerp was wat we dit jaar samen gaan doen, naast de zes al geplande diensten. Iedereen was enthousiast voor het gezamenlijk organiseren van het kinderkerstfeest en ook andere jeugdactiviteiten zouden, gezien het geringe aantal kinderen in Oost, kunnen samengaan. Verder werd gedacht aan verdere integratie van de Startzondag op 7 september aanstaande. We filosofeerden al over samen vieren van Pasen en Pinksteren in 2015, met buitenactiviteiten op Pinksteren. We inventariseerden hoe in beide wijken het Pastoraat georganiseerd is. In Centrum zijn pastorale ouderlingen actief en zijn er twaalf tot veertien gemeenteleden die regelmatig ouderen bezoeken. In Oost is een werkgroep Pastoraat.

De pastoraal medewerkers bezoeken gemeenteleden. Verder is er in Oost SONOG (Samen Omzien Naar Oudere Gemeenteleden) bij verjaardagen en jubilea. In beide wijken is op enkele zondagen in het jaar een gesprek na de dienst. In Godelinde en De Gooise Warande wordt om de week een middagwijding gehouden. Ouderen in De Gooise Warande worden bezocht door de beide predikanten van wijk Oost; in Godelinde hebben de predikanten van de drie wijken de bezoeken onderling verdeeld. Aan de orde kwam ook de stand van zaken omtrent de complexen Verlossserkerk en Wilhelminakerk. Het bureau Herbestem komt binnenkort met een rapport over de mogelijkheden voor gebruik van de Wilhelminakerk. Over de plannen met het Trefpunt was nog geen nieuws te melden. De kerkenraden kijken terug op een vergadering in een open en ontspannen sfeer. Besloten werd om vóór de zomervakantie weer bij elkaar te komen. Jantie Lenderink

Bussum Onderweg - 9

Die ontkerkelijking – wat is het snel gegaan

D

e protestantse gemeente zoekt naar manieren om de toekomst tegemoet te treden. Piet Kuijper maakte het allemaal al eerder mee. Toen hij in de Meent kwam wonen, zaten de kerken nog vol. Acht jaar later al werd een dominee niet meer voltijds vervangen omdat de kerkbanken leeg raakten. Hoe God verdween uit Bussum.

Kruidenier Kee kwam voorrijden op zijn transportfiets. Hij stopte bij onze voordeur, deed de klep van zijn bak omhoog, tilde er ’n doos met boodschappen uit en belde aan. Nadat hij de doos naar de keuken had gedragen, liet hij zich zakken in een crapaud in de voorkamer. Hij haalde een bruin opschrijfboekje en een inktpotlood uit de borstzak van zijn stofjas, likte aan de punt en keek afwachtend naar mijn moeder, die het niet erg vond de afwas te onderbreken. Kee zat ’s zondags vóór ons in de kerk. Na de dienst, als de laatste orgeltonen door de geopende kerkdeuren naar buiten rolden en wij naar buiten liepen, vroeg hij soms een vuurtje aan mijn vader, vooral om te laten zien dat zijn doosje sigaren alweer bijna leeg was. “Ik heb er binnenkort weer een nodig, Rep.” Wij kochten bakmeel, spritsen en gedroogde zuidvruchten bij Kee; niet alles, want de Vivo in de buurt was ook van een broeder. Kee betrok zijn rookwerk bij ons. Hij hoefde dat niet te verdelen over verschillende sigarenwinkeliers, want onze concurrenten waren niet van de kerk. Zo ging het in de jaren vijftig in Zaandam, waar ik opgroeide. Zo ging het ook in Haarlem, waar Piet Kuijper werd geboren, tien jaar vóór mij. De kolen in het kolenhok waren van een kolenboer van de kerk. Nederland was verzuild. Op zondagochtend puilden de kerken uit. ’s Middags veroorloofde Piet zich met zijn familie wel eens een ‘slippertje’ naar de kerk van de radiogemeente in Bloemendaal, met kanseltijgers als ds. Toornvliet en prof. Koole. Die diensten zaten stampvol. In de gang stonden de mensen te wachten tot het rode lichtje doofde en plaatsmaakte voor groen. Dan renden ze de kerkzaal binnen op weg naar de schaarse lege plekken. 10 - Bussum Onderweg

Piet trouwde in 1963 en ging wonen in Hilversum, waar hij actief werd in het kerkenwerk. Als de kerk een beroep op je deed, zei je niet nee. Hij was er diaken, voorzitter van de diaconie, later voorzitter van de wijkkerkenraad van de Westerkerk. Hij woonde in Kerkelanden, maar ging voor zijn boodschappen naar een winkel aan de Simon Stevinweg, die

Piet Kuijper

werd gedreven door iemand van de kerk. Twaalf jaar later verhuisde hij naar de Meent. Hij bleef Hilversummer, maar werd kerkelijk en sociaal een Bussumer. Inmiddels was Nederland begonnen te veranderen. De verzuiling verdween, de individualisering deed haar intrede. De kerkdienst werd minder vanzelfsprekend. Welke winkels in Bussum werden gedreven door broeders? Ja, Den Uyl, dat was een gereformeerde speelgoedwinkel. De ochtenddiensten zaten nog vol; de middagdiensten waren wat minder bezet, maar zolang mensen op zondagmiddag naar de kerk wilden, was er geen sprake van dat de middagdiensten opgeheven zouden worden.

Bussum telde drie gereformeerde wijken met elk een predikant en twee kerkgebouwen: de Wilhelminakerk in het centrum en de Zuiderkerk aan de Ceintuurbaan. Er waren drie kerkenraden – een voor elke wijk – en één Kerkenraad Algemene Zaken, waarin Piet vanaf 1986 zitting had als afgevaardigde van zijn kerkenraad. De predikanten rouleerden voor hun preekbeurten langs de kerken. Welke dominee je zondags zou horen, maakte niet veel uit. Het Woord klonk toch overal hetzelfde, de preken waren, zoals Piet het noemt, ‘christocentrisch’: zei eindigden met een verwijzing naar Jezus. De hervormden hadden vier kerken: de Vredekerk aan de Huizerweg, waar de behoudende hervormden kerkten, de Elthetokapel achter de Vredekerk, met een tamelijk progressieve gemeente, de Verlosserkerk en de Spieghelkerk. Er waren vier wijkkerkenraden, één centrale kerkenraad en vier dominees. Wanneer het Piet Kuijper begon op te vallen dat de kerk niet meer zo stampvol zat op zondag, kan hij zich niet herinneren. Het was een proces dat zich langzaam voltrok. Zo werd het moeilijker om ambtsdragers te vinden. Piet kan zich nog goed herinneren dat tot in de jaren zestig gekozen werd uit tweetallen: voor elke openvallende functie in de kerkenraad werden twee broeders aangezocht. Maar toen ds. Roelof Strijker in 1983 vertrok, was het ledental al zo teruggelopen dat gereformeerd Bussum terugging van drie naar tweeënhalve predikantsplaats. In 1987 werd overgegaan naar een situatie met twee wijken en twee predikanten. Voortaan was er één kerkenraad voor heel gereformeerd Bussum, plus twee wijkraden die zich met pastoraat, diaconaat en erediensten bezighielden. In 1987 verscheen het eerste Samen op Weg-rapport. Met het teruglopend kerkbezoek was het niet meer vol te houden dat gereformeerd en hervormd Bussum naast elkaar konden voortbestaan. Voortaan verga-

derden de centrale hervormde en gereformeerde besturen samen in een combi-moderamen. Het tweede Bussumse Samen op Weg-rapport leidde in 1991 tot een intentieverklaring van hervormden en gereformeerden om te komen tot een federatie, wat feestelijk werd gevierd in de Wilhelminakerk. Een paar jaar later, in 1994, viel het besluit op hoofdlijnen voor een Samen op Weggemeente. Er kwamen drie wijkgemeenten plus een bijzondere wijkgemeente in oprichting, Sion. Het zwaarste besluit was: welke kerken moeten dicht? Na lang beraad werd de Vredekerk verkocht (het gebouw werd verbouwd tot appartementencomplex). De behoudende gemeente die hier kerkte, vertrok deels naar de Verlosserkerk en deels naar de Wilhelminakerk. Op de plek waar de Elthetokapel stond, staan nu woningen. De progressieve kerkgangers en de gereformeerden oostelijk van de spoorbaan gingen naar de Wilhelminakerk, de gereformeerden uit Spiegel en Meent gingen naar de Spieghelkerk. De Zuiderkerk aan de Ceintuurbaan werd gesloopt en maakte plaats voor een appartementencomplex. In 2008 was de oprichting van de protestantse gemeente Bussum een feit. Piet Kuijper maakte het hele proces van dichtbij mee en speelde er als scriba van de gereformeerde kerkenraad zelfs een centrale rol in. Hij herinnert zich de tranen die vloeiden toen kerken gesloten moesten worden. “Vooral het sluiten van de Zuiderkerk was zeer emotioneel voor veel gereformeerden.” Een pleister op de wonde was dat er nu opeens geld was om de kerken op te knappen en van bijgebouwen te voorzien. Maar Piet vindt het eigenlijk een beetje jammer dat de organisatie van de protestantse gemeente in Bussum naar hervormd model is opgebouwd, met grotere zelfstandigheid voor de wijkgemeenten. De verschillende wijkgemeenten met dominees van meer behoudende dan wel progressieve signatuur, hij is daar niet zo enthousiast over. Erger: de preken

Een volle Zuiderkerk aan de Ceintuurbaan; foto van twintig jaar geleden.

zijn niet meer steevast christocentrisch. Als ik met Piet de historie van de protestantse gemeente doorneem, zijn we beiden verbaasd hoe snel het proces van de ontkerkelijking zich heeft voltrokken. Hoe de gereformeerde kruidenier en de hervormde kolenboer verdwenen. Van de volle kerken waar we tot in de jaren zeventig soms om een plekje moesten vechten, tot de afgelopen jaar verschenen visie Toekomst, waarin wijkgemeenten noodgedwongen moeten fuseren omdat er nog maar zo weinig mensen naar de kerk gaan. “Eigenlijk is het niet zo vreemd”, zeg ik. “De kerk was vroeger de toegangspoort tot het eeuwig leven. Hoeveel mensen die in de kerk zitten, zul-

len nog geloven in die hemel?” Piet schudt zijn hoofd. Hij is het er niet mee eens. “Er zijn er nog genoeg die als christen willen leven”, zegt hij. “En dat kun je niet in je eentje. Daarvoor heb je de stimulans nodig van de gezamenlijke kerkgang.” “Maar ja”, vervolgt hij. “Als het geloof in Jezus Christus te weinig wordt gehoord in de diensten… als je alleen maar te horen krijgt dat je lief moet zijn voor elkaar, dan word je niet gevoed door het woord van God. Dat horizontale, de zorg en liefde voor elkaar, moet gevoed worden door het verticale, het geloof in God. Als de mensen die heilsboodschap maar meer zouden horen…” Ja, misschien kwam alles dan nog goed. Tekst en foto Piet Kuijper: Martin Rep

(Advertentie)

Bussum Onderweg - 11

Sion Spieghelkerk

Oost Verlosserkerk

PASTORAAL Onze jongste dochter heeft een prijs gewonnen. Ze heeft bij de verkoping van amaryllisbollen voor de kerk de meeste bollen verkocht. “Leuk!”, zult u zeggen. Zeker! Overal in de pastorie, gaan ze nu uit hun bol... Echt overal. Hoe dat eruit ziet? Nou, eerst komt uit de bol een lange groene stengel en daarboven-

BELIJDENIS Ad den Besten schrijft een prachtige tekst op pagina 1452 van het Nieuwe Liedboek: “Gij hebt o God, dit broze bestaan gewild / hebt boven ‘t nameloze mij uitgetild / laat mij dan dankbaar leven, de volle tijd / geborgen in de bevende zekerheid / dat ik niet uit dit smal en onvast bestand / van mijn bestaan zal vallen dan in uw hand.” Aan de bevende zekerheid van het geloof ligt dankbaarheid ten grondslag, voor het leven, voor God die ons draagt en opvangt als wij vallen. Niet zelden is het dankbaarheid die mensen er toe brengt het geloof te belijden. Maar het kan ook zo zijn dat je je vragen, je twijfels, dat wat je gelooft en waar je op vertrouwt meer

op zit de knop. Eigenlijk zie je aan de knop al dat daar de bloem komt te zitten. Daar, bij de knop zal de bloem verschijnen. In de kerk noemen we deze tijd (in het kerkelijk jaar) de periode na Epifanie. Epifanie betekent verschijning. Jezus Christus is met Kerst verschenen. Maar Wie is Hij? En… waarom is Hij verschenen? Als we in het begin van het evangelie van Marcus lezen, dan krijgen we daar

al wat doorschijnend antwoord op. Anders gezegd: hoewel die antwoorden allemaal nog in de knop zitten, kunnen we toch al wel zien waar het naar toe gaat. Wat we dan in de knop al lezen is dat Jezus in Markus 1 vers 41 een melaatse, een levende dode, geneest. Jezus steekt Z’n hand naar de melaatse man uit, raakt hem nota bene aan(!) en zegt: ‘Ik wil het, word rein.’ Jezus neemt hier al onze ziekten op Zich (al voorzegd in Jes.53) en geneest ons door aanraking. Door hem worden we genezen en zijn we een nieuwe mens. Een levende levende! Zien we hier al niet Goede Vrijdag en Pasen in de knop verschijnen? En, bent u in het geloof al zo door Hem aangeraakt? Wat we in Markus 7 vers 28, bij de genezing van het dochtertje van een Griekse vrouw, in de knop zien zitten is: Hemelvaart en Pinksteren. Hemelvaart: Gods Redding en genezing blijft niet beperkt rondom de joodse Jezus. Want Hij gaat terug naar de Vader in de Hemel. En vanuit de Hemel wordt de Heilige Geest gezonden: Pinksteren. Jezus’ levensgeest, nu niet meer beperkt

tot Jezus’ Zelf, maar de Heilige Geest gaat over alle grenzen heen. Het lied zingt: ‘Want de Geest doorbreekt de grenzen..’. Nu komt het evangelie tot alle mensen. Ook heidenen worden opgenomen in het reddend handelen van Israëls God. Het gaat nu dus over de grenzen van Israël heen! Dat is de les van ‘Marcus’ amaryllisbol’! Ook het dochtertje van die Griekse vrouw uit Markus 7 dat door demonen bezeten was, dat dochtertje over Israëls grens wordt genezen. Want door de Geest, zijn er geen grenzen aan Jezus’ macht, voor wie een wonder van Hem verwacht! Ja, het zit allemaal nog in de knop, maar het is al te zien: Goede Vrijdag, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren, daar draait het op uit! Mooi, hè? Ja, wie goed kijkt naar de amaryllis, ziet ‘m in gedachten al verder in de tijd en leeft naar de toekomst toe. Epifanie: je ziet al iets van wat nog moet verschijnen. Dat geeft hoop! Die hoop moet al ons leed verzachten. Komt, reisgenoten, ‘t hoofd omhoog! En... wat in de windselen sliep ontbot, en komt in ‘t licht en rijpt voor God! Een groene groeigroet van ons! Fam. R.R. Eisinga (Advertentie)

West Spieghelkerk EEN AVOND VOL SPEL EN PLEZIER Aan een avond vol spel en plezier, daar zijn we in deze laatste donkere winterdagen wel aan toe. Daarom organiseert de activiteitencommissie op dinsdagavond 4 maart om 20.00 uur in de kerkzaal een avond, die gebaseerd is op het tv-spel ‘Ik hou van Holland’. Twee teams, twee panels en publiek. U kunt dat publiek zijn en na de pauze (voor de pauze doen we in de Zijspieghel wat kennismakingsspellen) wordt u gekoppeld aan een team. Teamleiders Stephan de 12 - Bussum Onderweg

Jong en Lieke Versluis en hun panel zullen uw steun nodig hebben. U moet zich wél opgeven voor deze avond. Dat kan door uw naam in te vullen op een lijst, die in de Zijspieghel hangt of door een mailtje te sturen aan Janny Sollman: [email protected]. Dit moet u vóór 23 februari gedaan hebben. We hopen dat u zin heeft in een gezellig avondje. Janny Sollman

wilt doordenken. Het kan zijn dat daar een belijdenis op volgt, maar dat hoeft niet. Als u, als jij er voor voelt deel te nemen aan voorbereidende gesprekken voor een belijdenis, bel dan even met ds. Heleen van Beelen, 06 – 41675309. 40-DAGENTIJD: ZEVEN DEUGDEN Vorig jaar hebben we de zes zondagen voorafgaande aan het Paasfeest “zonden” onder de loep genomen. De verhalen over David leenden zich daar goed voor. Dit jaar lezen we het Mattheusevangelie mee met de kinderen, en koppelen deze lezingen aan zeven deugden: wijsheid, rechtvaardigheid, moed, matigheid, geloof, hoop en liefde.

Maar wat zijn deugden eigenlijk? Is het zoiets als een goede eigenschap? En heb je die gewoon meegekregen of kun je het ook leren? Is het een levenshouding, waarbij niveaus zijn te herkennen, en waarbij je je kunt oefenen steeds meer moedig, of steeds meer wijs te worden? Deze weken wisselen ds. Nico den Bok en ik de vieringen weer af, en op bepaalde zondagen leveren musici een bijdrage aan de viering. Houdt u de Nieuwsbrief in de gaten voor de actuele informatie. Op 9 maart is de eerste zondag van de Veertigdagentijd. ds. Heleen van Beelen

Centrum Wilhelminakerk

Samen koekjes bakken en opeten tijdens een high tea.

De Antoniushof MEDELEVEN Op 11 januari overleed de heer Pieter Beekelaar. Hij woonde nog maar heel kort in de Antonius Hof. Hij vond het moeilijk dat hij naar een verpleeghuis moest en leed onder zijn toenemende verwarring. Gelukkig heeft Ds. Pouwels, een goede vriend van hem, zijn afscheidsdienst geleid (voor het in memoriam zie elders in deze uitgave). Vanuit de Zandzee kwam mevrouw Eerenberg naar de Antonius Hof over. Er is veel rust gewonnen voor haar en de familie David die al jaren voor haar zorgt. VERWONDERING Het thema van de nationale gedichtendag is ‘Verwon-

SUCCESVOLLE ACTIVITEIT VAN STICHTING PRESENT Op zaterdagmiddag 18 januari hebben bijna twintig vrijwilligers de handen uit de mouwen gestoken in de Antonius Hof. Ten behoeve van de staf en vrijwilligers van de Antonius Hof zijn zo’n vijftig rollators en rolstoelen voorzien van een label met naam en afdeling om zoekraken te voorkomen. Daarnaast werd voor twintig bewoners een high tea met

allerlei lekkernijen georganiseerd. De koekjes werden ter plekke samen met de bewoners gebakken en versierd. Dat was smullen. Het was een succesvolle, gezellige en in ieder geval voor de vrijwilligers zeer bevredigende middag.

dering!’ Op 30 januari vierden we deze dag met liederen en gedichten op de Brink. Met de trouwe deelnemers van de Kerkzang-club en vele anderen uit het huis. We zijn – al langer – blij met mensen van buiten de Antonius Hof die deze tweewekelijkse zangmiddag regelmatig bezoeken. U bent allen welkom. Inlichtingen bij Jenny Visser (035-6918464).

Hof. Creatieve, liefdevolle aandacht aan vele bewoners. Veel dank en hopelijk tot ziens.

GIFT Eind december 2013 werden we blij verrast door een gift van de familie L. voor het pastoraat in de Antonius Hof. Dank daarvoor. VERRAST DOOR PRESENT Op zaterdagmiddag 18 januari was een groep enthousiaste `Wilhelminakerkgangers`, `gangmaker` in de Antonius

CURSUS LEVENSVERHALEN SCHRIJVEN Ds. Tanja Viveen van Naarderheem en ondergetekende gaan op drie woensdagmiddagen in maart (4 en 19) en april(2) een cursus geven met Vivium Services, genaamd Schrijf je eigen levensverhaal. Elk leven is de moeite waard opgeschreven te worden. Wilt u uw memoires op papier zetten voor familieleden. Of vindt u het gewoon leuk om te schrijven? Leden van Vivium Services betalen € 50 euro inclusief koffie/thee en een map en schrijfbenodigdheden. Via Tanja of mij kunt u zich ook nog opgeven. ds. Jacomette de Blois

Bussum Onderweg - 13

Frida Elize Schmidt Op zaterdag 11 januari is in de Antonius Hof op 92-jarige leeftijd overleden mevrouw Frida Elize Schmidt. Met haar ouders uit het toenmalige Nederlands-Indië gekomen heeft zij vanaf de middelbare schoolleeftijd in Bussum gewoond, eerst aan de Lorentzweg, later aan de Zwaluwlaan en vervolgens de laatste tien jaar in de Essen en de Antonius Hof. Mevrouw Schmidt heeft jarenlang een actieve rol gespeeld in de CCIV en bij de kinderkerk in de Verlosserkerk. Gelukkig kende ik haar al een aantal jaren. Als ze eenmaal ging vertellen, kwamen er veel verrassende verhalen, over haar liefde voor pianomuziek en schilderen, maar ook haar moeite dat met het ouder worden haar handen niet meer konden wat ze graag wilde. Ze heeft de laatste jaren in de Antonius Hof als goed ervaren, de verzorgenden droegen haar op handen en haar trouwe vrienden Bep en Tiddo Nieboer en anderen bleven haar bezoeken en zijn voor haar familie geweest, familie die ze zo node gemist heeft in haar leven. Zo beleefden we ook samen met alle huisgenoten van de etage waar ze woonde het afscheid op 20 januari. Mogen wij troost vinden in de gedachte dat zij nu voor altijd is opgenomen in Gods grote familie! ds. Jacomette de Blois

Ada van Gelsdorp-Mante

Geboren 23 april 1927- gestorven 8 januari 2014 De laatste maanden van haar leven werd zij verzorgd in de Stichtse Hof, de plek die in de levensgeschiedenis van haar en haar man Joop al eerder een rol had gespeeld. Toen het thuis niet meer ging, omdat haar geest steeds kwetsbaarder werd, lag voor de hand dat zij daar naar toe zou gaan. In de kapel hebben we afscheid genomen door herinneringen te delen en liederen te zingen. Haar waardigheid had zij behouden, zeiden haar kinderen. Zij had zich altijd ingezet voor man en kinderen, maar ook voor allerlei maatschappelijke organisaties. Ze had een tomeloze energie en aanstekelijk enthousiasme. Ds. Van Zanten, die hen ooit in het huwelijk had verbonden, had het als opdracht meegegeven: Mens te worden. Menswording als levenslange opdracht. Het maakte dat zij in hun gedeelde leven niet op een eilandje bleven, maar hun ogen en oren open hielden voor de wereld rondom. Hun huis was een gastvrij huis, waar mensen konden mee-eten aan een keurig gedekte tafel. Met het diner opgediend in schalen, niet in pannen, want zij hield wel van stijl. We lazen het Onze Vader in de kapel van de Stichtse Hof: dit gebed was haar geloof. Niet een omhaal van woorden, maar heldere taal. Met die laatste regels: “Want van u is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid.” In dat vertrouwen hebben we haar overgeven in de handen van God. ds. Heleen van Beelen 14 - Bussum Onderweg

Zondag 16 februari

Oost Verlosserkerk 10.00 ds. N.W. den Bok, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. H.J. van Dijk, Kindernevendienst, 4-12 jr, crèche West Spieghelkerk 10.30 ds. S. de Jong, Schoolkerkdienst, crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. A.P. Voets, crèche en kinderdienst 16.00 ds. R.R. Eisinga Naarderheem 10.30 mw. C. van den End Kranenburg Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 ds. W.F. Metzger De Antonius Hof 10.30 pastor L. van der Schoot

Dinsdag 18 februari

De Gooise Warande 14.30 ds. D. Quant, Middagwijding

Donderdag 20 februari De Zandzee

10.00 ds. S. de Jong

Zondag 23 februari Oost Verlosserkerk 10.00 ds. J.H.B.M. Haakman, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. H.J. van Dijk, Kindernevendienst, 4-12 jr, crèche West Spieghelkerk 10.30 ds. J. van Oord, Kindernevendienst, 4-13 jr, crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. J.L.W. Koppenhol, crèche en kinderdienst 17.00 ds. A. Visser Naarderheem 10.30 ds. W.B. van de Woord Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 ds. K. van der Horst, HA De Antonius Hof 10.30 mw. C. Bezemer Donderdag 27 februari Huize Godelinde

15.00 ds. N.W. den Bok

Piet Beekelaar Op zaterdag 11 januari overleed Piet Beekelaar op 89-jarige leeftijd. Hij woonde vele jaren met zijn vrouw Fie in de Goudenregenstraat, tot zij in verband met haar verminderende gezondheid in 2006 naar het voormalige zorgcentrum De Essen verhuisden, waar zij in november 2009 overleed. Hij heeft het daar heel moeilijk mee gehad, hij kon niet zonder haar, maar dankzij zijn positieve aard en z’n geloof is hij er niet onderdoor gegaan. Met vallen en opstaan heeft hij ermee kunnen leven. Bij de sluiting van De Essen moest hij naar de Gooise Warande verhuizen. Hoewel hij daar eerst erg

Zondag 2 maart

Oost Verlosserkerk 10.00 mw.ds. J. de Blois, HA, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. H.J. van Dijk, Kindernevendienst, 4-12 jr, crèche, West Spieghelkerk 10.30 ds. A. Berkhof, Kindernevendienst, 4-13 jr, crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. C.G. Geluk, crèche en kinderdienst 17.00 ds. I. Hoornaar Naarderheem 10.30 mw.ds. P.J. Viveen Molenaar Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 drs. J. Lotterman De Antonius Hof 10.30 pastor L. van der Schoot

Dinsdag 4 maart

De Gooise Warande 14.30 ds. J.C. Visser, Middagwijding

Zondag 9 maart

Oost Verlosserkerk 10.00 ds. N.W. den Bok, Kindertijd, 0-12 jr. Centrum Wilhelminakerk 10.00 ds. H.J. van Dijk, Kindernevendienst, 4-12 jr, crèche, West Spieghelkerk 10.30 ds. S. de Jong, Kindernevendienst, 4-13 jr, crèche Sion Spieghelkerk 08.55 ds. W.J. Gorissen, crèche en kinderdienst 17.00 ds. I. Hoornaar, HA Kerk in de Meent 10.00 dr. J.P. Schouten Naarderheem 10.30 pastor M.J.H. Potjer Evangelisch-Lutherse Kerk 10.00 ds. W.F. Metzger, HA De Antonius Hof 10.30 mw.ds. J. de Blois

Woensdag 12 maart

Sion Spieghelkerk 19.30 ds.H.A. Samsom, Bidstond voor gewas/ arbeid

Donderdag 13 maart

Huize Godelinde 15.00 mw.ds. P.J. Viveen Molenaar

gedesoriënteerd was, heeft hij er een paar goede jaren gehad. Toen hij meer ging dementeren en De Gooise Warande hem niet meer de zorg kon geven die hij nodig had, werd hij eind december overgeplaatst naar een gesloten afdeling in De Antonius Hof. Dat kon hij niet meer meemaken, hij raakte er volledig door in paniek. Je moet er niet aan denken, hoe dat verder had moeten gaan. Verdere moeilijkheid is hem bespaard gebleven. Hij was precies twee weken in De Antonius Hof toen een longontsteking hem in één dag fataal werd en hij op de late zaterdagavond van 11 januari overleed. De dankdienst voor zijn leven was hartverwarmend. Wij gedenken hem met respect en sympathie. ds. Wim Pouwels

Bussum Onderweg Maandblad van de Protestantse Gemeente te Bussum Redactie Inge de Groot 035 - 694 02 47 Wil Keetelaar 035 - 693 09 56 Klaas Oosterom 035 - 691 43 36 Martin Rep 035 - 887 28 97 [email protected] Advertenties en administratie [email protected] Ook digitaal ontvangen? [email protected]

Scribaat: mevr. J.G. Lenderink 035 – 693 48 97 [email protected] Wijkkas: NL60 INGB 0001 3284 22 Wijkgemeente Centrum – Wilhelminakerk Wilhelminaplantsoen 14 1404 JB Bussum 035 – 691 75 25 Koster: P. Vos Predikant: ds. H.J. van Dijk 035 – 694 91 04 06 – 47 09 91 99 b.g.g. 035 – 694 98 60 [email protected] Scribaat: E.E.J. Dekker 035 – 694 25 00 [email protected] Wijkkas: NL41 INGB 0001 6441 11

Prot. Gem. Bussum H.A. Lorentzweg 59 1402 CC Bussum www.pknbussum.nl Kerkelijk Bureau 035-69 18 852 [email protected] Geopend: ma en wo van 10.30 - 12.30 uur, vr van 8.30-10.30 uur Algemene Kerkenraad [email protected] College van Kerkrentmeesters NL11 INGB 0000 4008 20 t.n.v. Protestantse Gemeente te Bussum College van Diakenen J. Post - 035-693 08 10 [email protected] NL07 INGB 0000 5055 55 t.n.v. Diaconie NL02 INGB 0000 2461 70 t.n.v. Zending Wijkgemeente Oost – Verlosserkerk H.A. Lorentzweg 59 1402 CC Bussum 035 – 691 73 09 Koster: mevr. A. Stuivenbergvan Dijk Predikanten (parttime): mevr. ds. H.W. van Beelen 06 – 41 67 53 09 (ma, di, wo) [email protected] ds. N.W. den Bok 06 – 14 40 58 47 (wo, do, vr) [email protected] Psychopastoraat: mevr. W.Vooys 035 640 91 47

Wijkgemeente West – Spieghelkerk Nieuwe ’s-Gravelandseweg 34 1405 HM Bussum 035 – 691 24 06 Koster: J. van ’t Hof Predikant: ds. S. de Jong 035 – 887 11 59 [email protected] Scribaat: H. Dooijes 035 – 691 70 80 [email protected] Wijkkas: NL25 INGB 0000 5568 35 Wijkgemeente Sion – Spieghelkerk Nieuwe ’s-Gravelandseweg 34 1405 HM Bussum 035 – 691 24 06 Bijstand in het pastoraat: ds. R.R. Eisinga 0345 – 642 572 06 – 14 75 34 89 [email protected] ds. A. Visser 0341 – 268 572 [email protected] Scribaat: J.A.N. Mauritz 035 – 693 28 47 [email protected] Wijkkas: NL41 INGB 0006 0659 53 Ouderenpastoraat Antonius Hof mevr. ds. Jac.M.E. de Blois 035 – 693 14 56 (di en vr) of 030 – 271 86 76 [email protected] Patria pastor J. Molensky 06 – 17 32 24 22 [email protected]

Bussum Onderweg - 15

Mijn bijbeltekst Elke maand vertelt een lezer wat zijn of haar favoriete bijbeltekst is. Dit keer is dat Ineke van Biemen. Er is een aantal teksten die Ineke in de loop van haar leven geraakt hebben. Ze hebben te maken met de manier waarop zij zich, op weg naar de volwassenheid, heeft ontwikkeld in het geloof. “Dat is namelijk geen statische situatie, maar groeit in een bepaalde richting en denkwijze.” Tijdens een van de bergwandelingen die Ineke samen met haar man maakte, werden zij omgeven door gigantisch hoge bergen. Zij rustten daar uit op een grote steen en voelden zich enorm klein. Op dat moment ervoer Ineke de woorden van psalm 8: 6 en 7. Wat is de mens dat Gij zijner gedenkt, en het mensenkind dat Gij naar hem omziet? Toch hebt gij hem bijna goddelijk ge-

maakt en hem met heerlijkheid en luister gekroond. Maar ook de woorden van het zeventiende couplet van psalm 119 in de oude berijming, schoten haar te binnen: Leer mij, o Heer, den weg door U bepaald; Dan zal ik dien ten einde toe bewaren. Geen gemakkelijke opgave voor Ineke die graag haar eigen plan trekt. Maar de weg die hierboven bedoeld wordt, vindt zij in de tien geboden. “Dat zijn de ijkpunten, dat zijn de keuzes die je op een gegeven moment maakt in het leven en daar groei je in. Je raakt er niet over uitgedacht en je wijzigt ook van standpunt, bijvoorbeeld over euthanasie. Het is nooit zwart-wit en wie ben jij, dat jij oordeelt over de situatie van een ander?” Ook de manier waarop Jezus in de

Ineke van Biemen

gelijkenissen met de mensen omgaat, is voor Ineke een richtlijn. Zij hoorde eens een schriftlezing over de genezing van een bezetene in Lucas 8 vanaf vers 37. De dominee legde de nadruk op de toewijding van Jezus: … en hij raakte hem aan. Vaak klinken die woorden in Inekes hoofd als zij bezig is met een van haar vrijwilligerstaken. Wil Keetelaar

Leven bij de Bron Elke maand vraagt de redactie een lezer een column te schrijven. De column “Stilte” van Linda Klein in de vorige Onderweg roept een herinnering bij mij boven aan enkele jaren geleden. Wanneer ik mijn beroep van verpleegkundige inwissel voor een vrijwilligersfunctie in een hospice, ga ik op zoek naar stilte. Het hospice vraagt geen harde werker als in een ziekenhuis, maar iemand die er voor de bewoner wil zijn, rust uitstraalt. In dat laatste wil ik mij – praktisch ingesteld mens – oefenen. Al eerder geïnspireerd geraakt door de karmelietes Theresa van Lisieux (1873 - 1897), reis ik af naar Karmel Emmaüs in Weelde (België). Ik breng daar als enige gast drie dagen door in stilte, die alleen onderbroken wordt door het bijwonen van de getijden. Christus staat bij de karmelietessen centraal. In hun brochure lees ik: “Met Christus verborgen in God”(Kol. 3:3). Ik ervaar hier echt, dat Hij de Bron is van waaruit de zusters leven. Hun stille gast16 - Bussum Onderweg

vrijheid en vriendelijkheid dragen mij, woorden blijken niet nodig. Zij bieden mij op deze wijze een voorbeeld van ‘er zijn’, maar ook van discipline, door hun dagelijkse oefeningen (vier keer) in gebed, meditatie en zang. Jezus’ opdracht aan de discipelen: “Leef vanuit Gods liefde” (Joh.15:10b) gaat na deze onvergetelijke dagen met mij mee tot op de dag van vandaag. Het is God, die mij steeds bij Zich roept op een stille plaats met mijn Bijbel en mijn schrijfboek om mij bewust Zijn liefde te doen beleven. Ik put dan water uit de Bron, heilzaam voor dit leven en voor het Leven dat wacht! Zo ontvang ik in de stilte telkens een

Ankie Wolswinkel

nieuw begin, om van daaruit gezegend te leven, delend van wat ik krijg en door te zijn wie ik ben: Zijn kind! (Johannes 7:37b, 38)

(Advertentie)

Ankie Wolswinkel