vergelijk energieverbruik van zwembaden Chris van Veluwen technisch coördinator
Waarom vergelijk van energieverbruik van zwembaden? • Weten waar je mee bezig bent - procesbeheersing • BENCHMARK = vergelijken
• Verantwoordelijk omgaan met het milieu • Verantwoordelijk omgaan met grondstoffen • Controle en besparen op energiekosten
MVO
Om te onthouden: Energie: in Joule (J) Vermogen: in Joule/sec is Watt (W)
150 W
1pk = 736 W
Energie
(GJ = 1.000.000.000 Joule)
Hoeveelheid energie E (uitgedrukt in J) • Thermische energie (warmte) • Mechanische energie (vliegwiel) • Kenetische energie (snelheid) • Potentiele energie (hoogte) • Elektrische energie (spanning) • Chemische energie (accu) • Nucleaire energie • Massa • Aardgas (accu) • Biomassa (accu) • Voedsel (kcal)
Om te onthouden: 1 MWh =
1.000.000 Wh = 1.000.000 Joule/sec x 3.600 sec = 3.600.000.000 Joule = 3,6 GJ
1MWh = 3,6 GJ
Om te vergeten: Energie (arbeid) • bus van 4000 kg • 1,5 meter omhoog tillen • Hoeveel energie is daarvoor nodig? E=mxgxh m = massa in kg g = de valversnelling 9,81 m/s² h = hoogte in meters E = 4.000 x 9,81 x 1,5 ≈ 60.000 Joule
Om te vergeten: Energie (warmte) • kopje thee • van 15°C naar 100°C • Hoeveel energie is daarvoor nodig?
E=mxcxΔT m = massa in kg c = soortelijke warmte J/kgK Δ T = temperatuurverschil in °C E = 0,17 kg x 4.200J/kgK x 85 °C ≈ 60.000 Joule
Om te vergeten: Energie (warmte) • 25 M bad • van 15°C naar 28°C • Hoeveel energie is daarvoor nodig?
E=mxcxΔT m = massa in kg c = soortelijke warmte J/kgK Δ T = temperatuurverschil in °C E
= 935.000 kg x 4.200J/kgK x 13 °C ≈ 50 G Joule
Om te vergeten: Energie (arbeid) E=m m g h
xgxh = massa in kg = de valversnelling 9,81 m/s² = hoogte in meters
50 GJ = m x 9,81x 8850 meter
m = 600.000 kg
Thermodynamica Eerste hoofdwet Energie gaat niet verloren Aardgas = Joules = warmte
Elektriciteit = Joules = warmte Tweede hoofdwet Alle energie wordt uiteindelijk omgezet in warmte
Energieverbruiken optellen
1 kWh = 3.600.000 Joule = 3,6 MJ
1 m3 = 35.160.000 Joule = 35,1 MJ
standaard zwembad rookgassen 10%
ventilatie 55 % gas 80 %
elektriciteit 20% straling en convectie 25 %
lozing 10%
Binnenbad
(eenvoudig overdekt zwembad) 2010
inkoop gas inkoop elektriciteit
=energie
2011
m³
102.662
GJ 3.603
kWh
353.632
1.273
2012
77.412
GJ 2.717
77.707
GJ 2.728
336.760
1.212
316.967
1.141
inkoop water
m³
1.925
1.849
2.257
verbruik suppletiewater
m³
1.475
1.502
1.816
chloorbleekloog verbruik
liters
5.529
5.464
4.918
zwemwateroppervlakte
m²
350
350
350
aantal zwemmmers
bezoekers
91.155
95.901
87.025
totale GJ behoefte energieverbruik per m² zwemwater
4.877 GJ / m²
13,9
3.929 11,2
3.869 11,1
Binnenbad GJ/m2
GJ/m2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
16,3 11,1 17,8 13,7 6,8 15,4 12,8 6,2 11,7 16,4 9,4 17,4 15,5 15,3 17,4 14,8 13,7 15,1 6,1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
9,4 11,1 12,1 12,8 13,7 13,7 14,8 15,1 15,3 15,4 15,5 16,3 16,4 17,4 17,4 17,8
gemiddeld
13,3
gemiddeld
14,6
mediaan
15,3
SFN norm
15,0
Sportfondsen
MVO-doelen 2013
Planet: duurzame materialen & energiezuinig -
Energie & Milieuplan Groene stroom Maximale energieverbruik Buitenbad ≤ 1 GJ/m2 Binnenbad ≤ 15 GJ/m2 Multifunctionele accomm. ≤ 19,3 GJ/m2 Combibad ≤ 6 GJ/m2
Benchmark 2010 inkoop gas inkoop elektriciteit
=energie
2011
m³
102.662
GJ 3.603
kWh
353.632
1.273
2012
77.412
GJ 2.717
77.707
GJ 2.728
336.760
1.212
316.967
1.141
inkoop water
m³
1.925
1.849
2.257
verbruik suppletiewater
m³
1.475
1.502
1.816
chloorbleekloog verbruik
liters
5.529
5.464
4.918
zwemwateroppervlakte
m²
350
350
350
aantal zwemmmers
bezoekers
91.155
95.901
87.025
totale GJ behoefte
4.877
energieverbruik per m² zwemwater
GJ / m²
energiekosten exclusief btw
3.929
3.869
13,9
11,2
11,1
€ / m²
288,0
233,1
222,4
waterverbruik per bezoeker
l / bez
21,1
19,3
25,9
supletieverbruik per bezoeker
l / bez
16,2
15,7
20,9
chloorblekloogverbruik per bezoeker
ml / bez
60,7
57,0
56,5
energieverbruik per bezoeker
MJ/bez
53,5
41,0
44,5
Heatsavr Wat is het? • • • •
Vloeibare afdekdeken Doseren aan zwemwater 80-100 ml/100 m² Onzichtbare laag gaat verdamping tegen. Bestaat uit: 10% organische verbinding die oppervlaktespanning verhoogt 90% isopropanol (vloeibaar) Niet irritant en biologisch afbreekbaar
Heatsavr Hoe werkt het?
Conclusies rapport Batensteinbad Woerden
April 2013
Conclusies rapport Batensteinbad Woerden • Uitvoering juli-december 2011 • Op korte termijn vooralsnog geen schadelijke effecten • Advies: Nader onderzoek naar mogelijke gezondheidsrisico’s op langere termijn • Geen inzage van de zwemwaterkwaliteit voor de proef • Geen inzage in energiebesparingsresultaten Wat opvalt in relatie tot de nieuwe Bhvbz: • Relatief hoge AOX (gem. circa 1.000 µg/l) • Laag bicarbonaat gehalte (gem. circa 30 mg/l) • Relatief hoog chloride getal (gem. circa 1.200 mg/l)
Sportfondsenbad Monnickendam 17 mei– 11juni 2013
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsen Monnickendam 2010 inkoop gas inkoop elektriciteit
m³ =energie
zwemwateroppervlakte
kWh m²
76.402 138.198
498
250
totale GJ behoefte
energieverbruik per m² zwemwater
2011 GJ 2.682
75.234
71.250
GJ 2.501
153.481
553
147.325
530
250 3.179
GJ / m²
12,7
2012 GJ 2.641
250 3.193
12,8
3.031
12,1
Sportfondsenbad Monnickendam 17 mei 2013
Sportfondsenbad Monnickendam
20 mei
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam recirculatieklep
17 mei 2013
Sportfondsenbad Monnickendam recirculatieklep
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam TV aan/uit
17 mei 2013
Sportfondsenbad Monnickendam TV aan/uit
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam RV zwemzaal
17 mei 2013
Sportfondsenbad Monnickendam RV zwemzaal
Sportfondsenbad Monnickendam RV zwemzaal
Conclusies Heatsavr Monnickendam • • •
Geen substantiële energiebesparing waarneembaar RV in de nacht kan weersafhankelijk Ventilatoren uitschakelen op basis van RV
Sportfondsenbad Monnickendam
Sportfondsenbad Monnickendam Te bepalen parameter
Norm
16 mei
7 juni
Vrij beschikbaar chloor
0,5 ≤ VBC ≤ 1,5 mg/L
0,8
0,7
Vrij beschikbaar chloor
0,5 ≤ VBC ≤ 3,0 mg/L
Gebonden beschikbaar chloor Trichlooramine Chloraat Bromaat ∑ THM’s (als CHCl3)
≤ 0,50 mg/L ≤ 0,50 mg/m 3 lucht < 30 mg/L ≤ 50 µg/L ≤ 50 µg/L
0,3 0,038 10,5 4 31
0,4 <0,04 10,6 <4 35
Pseudomonas aeruginosa intestinale enterococcen (IE) sporen van sulfietreducerende Clostridia (SSRC) Staphylococcus aureus
< 1 / 100 mL < 1 / 100 mL < 1 / 100 mL
<1 0 0
<1 0 1
< 1 / 100 mL
0
0
Ureum Nitraat KMnO4 -verbruik Troebelheid
≤ 2,0 mg/L ≤ 50 mg/L ≤ 3,0 mg/L O2 ≤ 0,50 FTE
0,5 20,1 2,4 0,05
0,6 23,3 5,6 0,18
Zuurgraad (pH) Waterstofcarbonaat
7,30 ± 0,30 ≥ 40 mg/L
7,4 25
7,3 25
Doorzicht (organoleptisch)
bodem
bodem
bodem
Chloride
≤ 800 mg/L
572,1
490,2
Legionella
< 1000 kve /L
Duurzaamheid Mahatma Gandhi de aarde biedt voldoende om in ieders behoefte te voorzien maar niet in ieders begeerte
er is geen energieprobleem maar een grondstoffen en afval probleem
Oplossing 1 O-materialen
Bron: prof. Michiel Haas
TU Delft maart 2013
Oplossing 1 O-materialen • 40% van de grondstoffen wordt in de bouw verwerkt • Nagroeibare materialen toepassen zoals hout, riet bamboe, klei, schapenwol (40 jaar) • Bacteriën die betonschade herstellen • Nano technologie (beton kleuren) • Cement winnen uit vruchten (tomaten en komkommers) • Een gebouw is een grondstoffen depot • Hergebruik van materialen
grondstoffendepot
Bron: prof. Michiel Haas
TU Delft maart 2013
hergebruik van materialen
Bron: prof. Michiel Haas
TU Delft maart 2013
Oplossing 2 circulaire economie
Bron: prof. Michiel Haas
TU Delft maart 2013
Oplossing 2 circulaire economie • • • • •
Hergebruik product (gebouwen) Producten zijn demontabel Grondstoffen zijn biologisch afbreekbaar Betalen voor gebruik niet voor bezit Machinekamer is van installateur
Oplossing 3 Urban Mining • • • • •
De stad als moderne mijn Afval wordt grondstof Mobiel zit 1000x zo veel goud als in gouderts Geen vervuilde mijnen Ontgraven oude vuilnisbelten
Oplossing 3 Urban Mining
Bron: prof. Michiel Haas
TU Delft maart 2013
Samenvatting • Benchmark totaal energieverbruik (kengetallen) GJ/m² en GJ/bez. • Resultaat Heatsavr vooralsnog niet aantoonbaar • Heatsavr veronderstelde toename KMnO4 • Energie besparen door beter naar de procesvoering te kijken. • Geen energie maar grondstoffen probleem (betalen voor gebruik) • Duurzaamheid is out of de box denken
VRAGEN