toerism e
vlaanderen
Hulpverlening voor reisleiders Reanimatie
Reitewege, Reiterunterkünfte & Reiterhöfe in Flandern
1
BIJSCHOLING
HULPVERLENING VOOR REISLEIDERS
Bijscholing Levensreddend handelen en AED bij volwassenen ERC2010 Toerisme Vlaanderen, i.s.m. CEPS – ESM - BNT
Inhoud Hoofdstuk 1: Herhaling benadering noodgeval Hoofdstuk 2: Basic life support Hoofdstuk 3: Gebruik van hulpmiddelen Hoofdstuk 4: Verwijderen vreemd voorwerp in de luchtweg
Hoofdstuk 1: Herhaling benadering noodgeval De vier stappen van eerste hulp Veiligheid Vaststellen toestand slachtoffer Verwittigen hulpdiensten Verdere eerste hulp
zie handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 7 t/m 26
1
Hoofdstuk 2: Basic life support Basic life support Het SO is bewusteloos en ademt nog zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 27 t/m 28 Onderzoek SO zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 31 t/m 33 Veiligheidshouding zie Handboek voor reisleiders blz. 21 t/m 22
Het SO is bewusteloos en ademt niet meer, reanimatietechniek volwassenen ERC2010
Basic life support Het SO is bewusteloos en ademt niet meer, reanimatietechniek volwassenen ERC2010
Controle ademhaling door kijken, voelen en luisteren Indien geen ademhaling, alarmeer hulpdiensten Start reanimatie
2
Procedure CPR volwassenen ERC2010 Bewusteloos SO Luid aanspreken en zacht schudden aan de schouders Roep om hulp indien geen reactie
Vrijmaken luchtweg hyperstrekking en kinlift
Controle ademhaling kijken, voelen en luisteren
Alarmeer hulpdiensten Trek wegwerphandschoenen Leg SO op zijn rug Ontbloot borstkas SO en start reanimatie
30 Kompressies Gestrekte armen loodrecht verticaal naar beneden Hiel ene hand op handrug andere hand Handen in midden van borstbeen SO Vingers van borstkas SO wegtrekken Handen op borstkas laten staan Na elke kompressie borstkas SO laten ontspannen Kompressie 5 tot 6 cm diep Tempo 100 tot 120 x /minuut
2 Beademingen Hyperstrekking en kinlift Neus SO dichtknijpen Mond op mond of mond op face shield of op pocket mask Inademen, mond SO omsluiten met je lippen Uitblazen in mond SO, gedurende1 seconde en kijken of borstkas omhoog komt Rechtkomen en kijken of borstkas zakt 2e maal blazen
3
Reanimeren Tot SO terug normaal ademt Tot iemand overneemt Tot uitputting Zo weinig mogelijk onderbreken Tweede hulpverlener Neemt over na twee minuten Verliest geen tijd met wisselen (handen zetten tijdens laatste beademing door collega)
Hoofdstuk 3: Gebruik hulpmiddelen Hulpmiddelen Gelaatsmasker (Face shield) Zakmasker (Pocket mask) AED/SAED
Gelaatsmasker (Face shield) Veiligheid tegen besmetting bij mond-op-mond beademing Eénmalig gebruik Folie met vlies of mondstukje Soms met elastieken bevestiging Doe wegwerphandschoenen aan Haal gelaatsmasker uit verpakking en leg op gelaat SO (tekening) Neus SO dichtknijpen, hyperstrekking en kinlift Zelf normaal inademen 1 Seconde uitblazen op face shield Kijk of borstkas SO omhoog komt Geen gelaatsmasker? Zakdoek, kledij, plastiek zak met gaatje, ...
4
Zakmasker (Pocket mask) Wat Gebruik Je bent alleen Je hebt hulp
Zakmasker (Pocket mask) Wat? Driehoekig zakmasker uit soepele doorschijnende plastiek (aanwezigheid slijm, bloed, …) Mogelijks nog te monteren mondstuk met eenrichtingsklep
Soms met elastiek ter bevestiging Soms luchtdrukinlaat opening rand met afsluitdopje (1 bar) Soms inlaatopening voor bevestiging zuurstofslang Herbruikbaar Ontsmetten voor volgende gebruik (warm water en zeep; afspoelen, ontsmettingsmiddel) Niet steriliseerbaar
Zakmasker (Pocket mask) Hoe? Doe wegwerphandschoenen aan, open verpakking en druk masker uit
Indien los mondstuk, monteer mondstuk op masker
Leg brede basis driehoek tussen kin en onderlip SO Druk punt driehoekig zakmasker (‘nose’) op neusbrug SO Met elastiek, bevestig rond achterhoofd SO
5
Zakmasker (Pocket mask) Gebruik: je bent alleen en zit naast het SO Leg handpalm met pink, ring- en wijsvinger op voorhoofd SO voor hyperstrekking Druk met wijsvinger en duim in-’C’ masker op gelaat SO Druk met duim en duimmuis andere hand basis masker tussen kin en onderlip van SO
Til met wijs- en middenvinger kin SO omhoog voor kinlift Adem normaal in Blaas gedurende 1 seconde op het maskermondstuk uit en kijk of de borstkas SO omhoog komt Haal je mond van het masker en kijk of de borstkas terug daalt Beadem dan een tweede maal
Zakmasker (Pocket mask) Gebruik: je hebt hulp en zit achter het hoofd van het SO Druk het masker met je duimmuizen op de maskerrand op de neusbrug SO en doe hyperstrekking door kruin SO voorzichtig naar beneden te drukken Druk met de duimen het masker vast op gelaat SO Met overige vingers haak je onder onderkaak SO en voert zo kinlift uit Adem normaal in Blaas gedurende 1 seconde op het maskermondstuk uit en kijk of de borstkas SO omhoog komt Haal je mond van het masker en kijk of de borstkas terug daalt Beadem dan een tweede maal
Pocket mask Gebruik: Als borstkas niet uitzet: Verhoog druk op masker Verplaats masker Verhoog kinlift en hyperstrekking Verwijder voorwerp in mondholte Als SO braakt, masker afnemen en hoofd SO draaien Reinig mondholte, en herstart zo snel mogelijk CPR
6
Hulpmiddelen AED/SAED
AED/SAED Wat? (Semi-) Automatische Externe Defibrillator computer gestuurd toestel maakt volgens vast protocol analyse van elektrische activiteit in het hart Zal elektrische schok toedienen bij defibrilleerbaar hartritme Voor niet-gespecialiseerde doch opgeleide gebruiker (CPR) Gesproken en visuele instructies AED vuurt zelf af Bij SAED moet door hulpverlener op schokknop gedrukt worden AED of SAED: roepnaam = AED of defibrillator Mobiele montage (straat, luchthaven, openbare gebouwen, gemeentehuis, sporthal, zwembad, post, winkelcentrum,…)
AED in overlevingsketen Waarom? Meest succesvolle reanimatie Niet reanimeren overlevingskans met 10%/min., overlevingskans tot 7% + AED ter plaatse overlevingskans tot 33% 80% hartstilstanden (hoofdzakelijk mannen tussen 11 en 98 jaar, gemiddeld 65 jaar) Openbare plaats, thuis, werk, vakantie Meestal overdag en ‘s avonds
7
AED in overlevingsketen Hoe? 4 stappen voor succesvolle reanimatie
Stap 1: snel herkennen van de noodsituatie en de hulpdiensten alarmeren.
Stap 2. Vroegtijdige reanimatie (hartmassage en beademing = CPR).
3. vroegtijdige defibrillatie: CPR aanvullen met een defibrillator.
4. vroegtijdige gespecialiseerde reanimatie en reanimatiezorg.
AED in overlevingsketen Hoe te zien in het straatbeeld?
Werking hart
8
Normale hartwerking
Hartritmes .
Ventrikelfibrillatie (VF) Wel pompfunctie Geen circulatie Schokbaar ritme Ventrikeltachycardie (VT) Wel samentrekkingen Geen pompfunctie Schokbaar ritme
.
Elektromechanische dissociatie (EMD) of polsloze elektrische activiteit (PEA) Wel elektrische activiteit Geen pompfunctie Geen hartwerking Geen schokbaar ritme Asystolie Geen elektrische activiteit Geen pompfunctie Geen schokbaar ritme Er zijn nog meer afwijkende niet-schokbare ritmes
9
Beschrijving en onderhoud toestel Bifasisch – vaste procedure Autotest – akoestisch en visueel Lithium wegwerpbatterijen – 12u of ±300 schokken Niet te koud, niet te warm stockeren Luidspreker Verbindingskabel elektroden tot apparaat in goede staat
Boodschappen op vloeibaar kristal scherm Scherm met bedrijfsklaarheid toestel (OK, batterij, Engelse sleutel)
Bedieningsknoppen Toestel openen Aan/uit, groen of tekst aan/uit Schok: rood of flikkert of logo bliksem
Geheugen registreert, data en auditief Uitlezen/printen op spoed
Elektroden Hermetisch per verpakt (geleidende gel laag) Verbonden met stroomkabel Te kleven plaats aangeduid op verpakking/op elektrode Ene onder rechter sleutelbeen, niet op tepel/tepelhof, naast borstbeen Andere ± 10 cm onder linker oksel in flank
10
Onderhoud en voorkomen Toestel reinigen met vochtige in ontsmettingsstof gedrenkte doek Toestel niet onderdompelen, niet afschuren, niet steriliseren Controle vervaldatum elektroden Toestel in beschermende draagtas Toestel in beschermkast met logo Soms bijkomend materieel: Wegwerphandschoenen Wegwerpscheermesje Afdroogdoekje Zakmasker
Voorzorgsmaatregelen Werkruimte Water, zweet, vloeistoffen Borstkas afdrogen Evacueren naar droge plaats Metaal Juwelen, piercings Pacemaker, inwendige defibrillator (onder rechter sleutelbeen)
Ontplofbare en/of ontvlambare producten Zuurstof Brandstof Gas zender/ontvanger GSM … Fel behaarde borst Pleisters en verband
11
AED-protocol Zorg voor veiligheid (evacuatie droge plaats) Controleer bewustzijn SO (zacht schudden, luid aanspreken) Roep om hulp als geen reactie en draai SO op rug Maak luchtweg SO vrij (hyperstrekking en kinlift) Controleer ademhaling (kijk, voel, luister) gaspen! Alarmeer 112 en laat AED halen (>10 sec.) Start CPR met 30 hartmassages en 2 beademingen Als AED ter plaatse is, laat iemand CPR overnemen en maak AED en SO klaar, voor gebruik AED
AED-protocol Open klep AED-toestel of druk op de knop om AED te openen Check of kabel ingeplugd is Zet toestel aan bij niet-activatie door klep te openen Ontbloot borstkas SO en maak deze klaar voor gebruik AED (vocht, haar, metaal, …) Volg instructies apparaat Scheur verpakking elektroden open Haal elektroden eruit Kleef de elektroden stevig op de borstkas (zie tekening op verpakking/elektrode) 1 Elektrode onder rechter schouderblad, niet op tepel/tepelhof 1 Elektrode ± 10 cm onder linker oksel, in flank
AED-protocol Geef collega opdracht reanimatie te stoppen Zorg voor veiligheid bij aangekondigde analyse “Hou afstand, analyseer nu.” “Hou afstand, analyseer.” + stopbeweging + observeer omstaanders en collega) Ofwel “Schok niet aangewezen.”: Toestel geeft instructie reanimatie te starten Ofwel “Schok aangewezen.”: Zorg voor veiligheid bij aangekondigde schok “Hou afstand, schok wordt toegediend.” + stopbeweging + observeer omstaanders en collega) Mogelijk laadt toestel terug op voor 2e en 3e schok
12
AED Blijf CPR en AED toepassen tot overname Wel circulatie, geen ademhaling beadem op eigen tempo Terug hart- en longwerking leg SO in veiligheidshouding + controle vitale parameters
SAED-protocol Zorg voor veiligheid (evacuatie droge plaats) Controleer bewustzijn SO (zacht schudden, luid aanspreken) Roep om hulp als geen reactie en draai SO op rug Maak luchtweg SO vrij (hyperstrekking en kinlift) Controleer ademhaling (kijk, voel, luister) gaspen! Alarmeer 112 en laat SAED halen (>10 sec.) Start CPR met 30 hartmassages en 2 beademingen Als SAED ter plaatse is, laat iemand CPR overnemen en maak SAED en SO klaar, voor gebruik SAED
AED-protocol Open klep SAED-toestel of druk op de knop om SAED te openen Check of kabel ingeplugd is Zet toestel aan bij niet-activatie door klep te openen Ontbloot borstkas SO en maak deze klaar voor gebruik SAED (vocht, haar, metaal, …) Volg instructies apparaat Scheur verpakking elektroden open Haal elektroden eruit Kleef de elektroden stevig op de borstkas (zie tekening op verpakking/elektrode) 1 Elektrode onder rechter schouderblad, niet op tepel/tepelhof 1 Elektrode ± 10 cm onder linker oksel, in flank
13
SAED-protocol Geef collega opdracht reanimatie te stoppen Zorg voor veiligheid bij aangekondigde analyse. “Hou afstand, analyseer nu.” + stopbeweging + observeer omstaanders en collega) Ofwel “Schok niet aangewezen.”: Toestel geeft instructie reanimatie te starten Blijf CPR toepassen tot toestel terug analyse aankondigt
AED Ofwel “Schok aangewezen.”: “Hou afstand, schok wordt toegediend.” + stopbeweging + observeer omstaanders en collega) Zet vinger op schokknop Als akoestisch signaal op hoogtepunt is: “Iedereen los, hou afstand, schok wordt toegediend.”, druk op schokknop en kijk daarbij naar de omstaanders en je collega Als toch iemand SO aanraakt, niet drukken en bevel herhalen tot iedereen SO losgelaten heeft Herhaal dan bevel, observeer omstaanders en je collega en druk op schokknop Zorg voor veiligheid bij 2e en volgende schokken of volgende analyse Mogelijk geeft toestel nadien advies tot reanimatie of nieuwe analyse
SAED Blijf CPR en SAED toepassen tot overname Wel circulatie, geen ademhaling beadem op eigen tempo Terug hart- en longwerking leg SO in veiligheidshouding + controle vitale parameters
14
Hoofdstuk 4: Verwijderen vreemd voorwerp in de luchtweg Verwijderen vreemd voorwerp in de luchtweg Slaan op de rug Heimlich-manoeuvre Borstgreep
Verwijderen vreemd voorwerp in de luchtweg Slaan op de rug zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 56
Heimlich-manoeuvre (buikgreep) zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 57
Borstgreep
Ga achter SO staan Steek je armen onder zijn oksels Leg je armen rond borstkas slachtoffer leg je vuist met je duim- en handpalmzijde in midden van borstbeen Leg je andere handpalm bovenop eerste vuist Trek je handen met snelle, omhoog gerichte en krachtige beweging naar je toe, druk daarbij SO tegen je aan Als SO op een stoel met rugleuning, SO tegen rugleuning trekken, in plaats van tegen je eigen lichaam
15
Hoofdstuk 5: Gangbare vormen van evacuatietechnieken Snelle eenvoudige evacuatie Rautek Brandweergreep Brandweersleep Dekensleep Lopen met steun met 1 of 2 hulpverleners Evacuatie met stoel Geïmproviseerde stoel
Snelle eenvoudige evacuatie Rautek zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 11 Brandweergreep zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 12 Brandweersleep zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 12
Dekensleep zie Handboek Hulpverlening voor reisleiders blz. 13
Lopen met steun met 1 of 2 hulpverleners Lopen met steun van 1 hulpverlener Ga naast SO aan niet-gewonde zijde staan Leg je arm onder zijn verste oksel om romp te steunen SO legt zijn arm van niet-gewonde zijde om je hals Neem die hand bij de pols vast Volg tempo van SO Trek bij elke stap SO wat op je heup als steun
16
Lopen met steun met 1 of 2 hulpverleners
Lopen met steun van 2 hulpverleners Ga elk aan een zijkant van SO staan Leg je arm onder zijn verste oksel en je hand op zijn heup SO legt zijn armen om hals van elke hulpverlener Neem die hand bij de pols vast Volg tempo van SO
Evacuatie met echte stoel
Test de stoel op stevigheid Eén hulpverlener neemt voorste poten Andere hulpverlener houdt stoel aan onderkant rugleuning vast SO legt zijn handen op zijn buik Pas je tempo aan je collega Bij evacuatie van een trap, derde hulpverlener steunt achteruit stappende collega met zijn handpalm in de onderrug
Geïmproviseerde stoel
Ga elk aan een zijkant van SO staan SO legt armen om de nek hulpverleners De hulpverleners grijpen elkaars tegenovergestelde pols Hun vrije arm rond de rug van het slachtoffer, de andere onder zijn achterwerk Bij gewond been, gaan hulpverleners elk aan een zijkant van SO staan Ze grijpen elkaar vast met pols; als SO aan rechterbeen gewond is, geven ze elkaar linkerhand en grijpen elkaar bij linkerpols vast Ene hulpverlener rechterhand als rugsteun SO Andere hulpverlener rechterhand om het rechter gewonde been te ondersteunen Pas je tempo aan elkaar aan Bij verwonding linkerbeen; idem doch geven de hulpverleners elkaar eerst rechterpols, …
17
DANK Voor uw aandacht Voor uw medewerking Voor uw enthousiasme…
CEPS – ESM – BNT Team
18
Toerisme Vlaanderen - Dienst Toeristische Vorming
Adviseurs
i.s.m. CEPS
Addy De Greef, CEPS - BNT
Foto’s : CEPS
Verantwoordelijk uitgever Peter De Wilde, Toerisme Vlaanderen
Auteurs
Grasmarkt 61, 1000 Brussel
Ignace Brunclair, Avicenna – CEPS Copyright Toerisme Vlaanderen 2011 Projectcoördinatie
D/2011/5635/11/1
Katrien Van Ginderachter en Sanghita Achten Toerisme Vlaanderen
Vormgeving Steven Derthoo, Toerisme Vlaanderen
toerism e
vlaanderen
1
Tourismus Flandern-Brüssel - Mai 2009 - Alle Angaben ohne Gewähr!
Reitewege, Reiterunterkünfte & Reiterhöfe in Flandern
1
