Toename van leerlingen in het buitengewoon onderwijs en de vraag naar de effectiviteit ervan

Slotconferentie  Brussel  3 december 2012

Toename van leerlingen in het buitengewoon onderwijs en de vraag naar de effectiviteit ervan Jan Van Damme, Georges Van Landeghem & Gudrun Vanlaar Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –evaluatie KU Leuven en Steunpunt Studie‐ en Schoolloopbanen

Buitengewoon onderwijs in Vlaanderen • Scholen voor buitengewoon onderwijs • lange traditie ( > 40 jaar) • 7% !

• Inclusief onderwijs (recenter)

• Beslissing over doorverwijzing: • Multidisciplinair team (kleuterleidster, directie, ouders, CLB,..)

Overzicht 1. Toename van leerlingen in BuLO 2. Instroom, doorstroom en effectiviteit. Een begin …

4‐12‐2012

3


1. De toename van leerlingen in het buitengewoon lager onderwijs

Buitengewoon lager onderwijs = ?

• Kleinere klassen, meer omkadering, flexibel • Niet verankerd in buurt • Langere schooldagen • Segregatie

SSL‐ Colloquium

Omvang buitengewoon lager onderwijs

3 jongens per 2 meisjes

11‐jarigen in buitengewoon lager onderwijs (2010−2011): Jongens: 9,6% Meisjes: 6,2% Alle 11‐jarigen: 8,0% Volledig gesegregeerd

10,0%

J

9,0%

11‐jarigen 3 jongens per 2 meisjes

8,0%

J+M % van cohorte

Evolutie omvang buitengewoon lager onderwijs

7,0%

6,0%

M

5,0%

4,0%

3,0% 1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

1989

1988

1987

1986

1985

1984

1983

1982

1981

1980

1979

1978

Geboortejaar

11

10%

10 9%

Illustratie: jongens Toename van vroege doorverwijzingen leidt niet tot afname van latere instroom

9

12

8%

8

7%

% van jongenscohorte

Stroompatroon buitengewoon lager onderwijs

6%

7

5% 4%

6

3% 2% 1%

13 14

0%

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

1989

1987

1985

1983

1981

1979

1977

1975

Geboortejaar

Omvang types buitengewoon lager onderwijs T1: lichte mentale handicap T8: leermoeilijkheden T2: matige of ernstige mentale handicap T3: emotionele en gedragsproblemen T4: fysieke handicap T7: auditieve handicap T6: visuele handicap 11‐jarigen in 2010−2011

T1 T8

Jongens Meisjes 2,9% 2,5% 3,3% 2,4%

J&M 2,7% 2,9%

T2 T3 T4 T7 T6

1,2% 1,3% 0,5% 0,4% 0,0%

0,7% 0,2% 0,2% 0,1% 0,0%

0,9% 0,8% 0,3% 0,3% 0,0%

Totaal

9,6%

6,2%

8,0%

11‐jarige jongens Evolu e sinds 1996−1997

T4: fysieke handicap T7: auditieve handicap T6: visuele handicap

T2

0,5%

0,0%

T3

T4 T7 T6 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978

T1 eerder stabiel T8 vrij stabiel sinds 1999−2000 T2: matige of ernstige mentale handicap T3: emotionele en gedragsproblemen

1,0%

% van jongenscohorte

Evolutie types buitengewoon lager onderwijs

Geboortejaar

11‐jarige meisjes Evolu e sinds 1996−1997 T1 eerder stabiel T8 van 1,7% (1996−1997) naar 2,4%

0,5%

0,0%

T2

T3 T4 T7 T6 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978

T2: matige of ernstige mentale handicap T3: emotionele en gedragsproblemen T4: fysieke handicap T7: auditieve handicap T6: visuele handicap

1,0%

% van meisjescohorte

Evolutie types buitengewoon lager onderwijs

Geboortejaar

3,5%

T1: lichte mentale handicap Beduidende instroom op alle leeftijden, omvang afnemend met leeftijd

9 8

2,0%

7 1,5%

1,0%

6 0,5% 13

0,0%

2004

2002

2000

Geboortejaar

14

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

Stroom van geboortecohorten!

10

2,5% % van jongenscohorte

Stroompatroon buitengewoon lager onderwijs, Type 1, jongens

11 12

3,0%

11

3,5%

10 3,0%

T8: leermoeilijkheden Merk op: beperkte (netto‐) instroom van 7‐jarigen

9 12



8 2,0%

1,5%

7 7

6

6 1,0%

0,5%

0,0%

2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

Geboortejaar

13 14

11

T2: matige of ernstige mentale handicap

12

9 8

1,0%

7 % van jongenscohorte


10

8

6

0,5%

13

Vooral vroege instroom (6‐, 7‐ en 8‐jarigen)

14 0,0% 2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

Geboortejaar

11 10

T3: emotionele en gedragsproblemen



12

9 8

7 0,5%

6

Instroom op alle leeftijden 0,0%

2004

2002

Zal komende jaren doorgaan!

2000

Geboortejaar

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

Sterke toename

13 14

Resultaten kort

• Breed parallelspoor; minstens 2 decennia groei; volledig gesegregeerd • Vroeg doorverwijzen vermindert late instroom niet • Vooral T8 (‘leermoeilijkheden’) en T1 (‘lichte mentale handicap’) • Recente groei vooral in ‘kleine’ types • Onevenwicht jongens/meisjes

Interpretaties

• • • •

Segregatie heeft nadelen Groei is structureel; rem? (ouders?) Weg terug (inclusie) moeilijk Gewoon lager onderwijs niet te begrijpen zonder buitengewoon onderwijs

• Te weinig informatie over stromen in, uit en binnen buitengewoon lager onderwijs • Te weinig informatie over toekomstperspectief van kinderen in buitengewoon lager onderwijs


2. Over instroom, doorstroom en effectiviteit. Een aanzetje.


Op basis van SiBO‐onderzoek • gericht op gewoon basisonderwijs • in opdracht van overheid (Steunpunt SSL) • ± 6000 lln uit bijna 200 scholen, gevolgd van 3de kleuterklas tot S.O. (2001‐2010)


Deelsteekproeven • Representatieve groep voor Vlaanderen (120 scholen) • 25 scholen met veel GOK‐lln (van bepaalde soort) • 25 methodescholen • 30 scholen Stad Gent

Leerlingen die overgingen naar BuLO, vooral gevolgd • in beginjaren o.a. • prestaties voor technisch lezen, spelling en wiskunde • niet‐cognitieve aspecten (oordelen leraar)

• in eindjaren o.a. • prestaties voor begrijpend lezen en wiskunde (tot in 1ste leerjaar S.O.) • niet‐cognitieve aspecten, ook zelfbeschrijving door lln

Wat na derde kleuterklas? Uit representatieve steekproef: • 3,8% bissen K3 • 2% naar BuLO • 0,3% naar brugklas in gewoon onderwijs (aangevuld met brugklassers uit andere steekproeven)

Verschillen tussen groepen? • qua schools presteren in K3: • bissers = BuLO < brugklas < eerste leerjaar

• qua psychosociaal functioneren: • weinig verschillen tussen atypische groepen • BuLO‐groep wel meer problematisch voor • autonome participatie in klas • agressief gedrag • werkhouding

• geslacht: • meer meisjes bij bissers • meer jongens in BuLO

• uit Nederlandstalig gezin: • • • •

83% in 1ste leerjaar 93% in BuLO 66% van bissers 28% in brugklas

• geen verschil tussen scholen in omvang van uitstroom naar atypische loopbanen

• cognitieve en psychosociale variabelen • verklaren goed doorstromen versus niet • verklaren niet goed verschil tussen atypische groepen

• achtergrondkenmerken lln: • omgekeerd

• nog veel van verschillen niet verklaard (intelligentie? aanbod in buurt?)

Advies BuLO • uit alle steekproeven samen

N = 194 • wat doet die groep? • 11% K3 bis • 20% speelleerklas/brugklas • 33% BuLO • 34% leerjaar 1

Verdere schoolloopbanen van lln die na K3 advies kregen om over te gaan naar BuLO jaar K3 bis brugklas BuLO L1 L2 L3 L4 L5 L6 Onbekend totaal

0304 22 11% 39 20% 64 33% 66 34%

3 194

0405

74 80 34

38% 41% 18%

0506

81 8 67 29

42% 4% 35% 15%

0607

0708

82

42%

86

44%

17 61 25

9% 31% 13%

1 14 60 23

1% 7% 31% 12%

0809

90

46%

1 1% 15 8% 56 29% 22 11% 2% 6 3% 9 5% 9 5% 10 5% 10 5% 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100%


0304 22 11% 39 20%

0405

0506

0607

0708

0809

64 33%

74 38%

81 42%

82 42%

86 44%

90 46%

66

34%

80 34

41% 18%

8 67 29

4% 35% 15%

17 61 25

9% 31% 13%

1 14 60 23

1% 7% 31% 12%

1 1% 15 8% 56 29% 22 11% 3 2% 6 3% 9 5% 9 5% 10 5% 10 5% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100%


0304 22 11% 39 20% 64 33% 66 34%

0405 74 80

38% 41%

34 18%

0506 81 8 67

42% 4% 35%

29 15%

0607

0708

82

42%

86

44%

17 61

9% 31%

1 14 60

1% 7% 31%

25 13%

23 12%

0809 90

46%

1 15 56

1% 8% 29%

22 11%

3 2% 6 3% 9 5% 9 5% 10 5% 10 5% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100% 194 100%

Vaststellingen • Advies om naar BuLO te gaan wordt in ongeveer helft van gevallen gevolgd • Leerlingen die naar BuLO gaan keren zelden terug naar regulier onderwijs, behalve 1 op 3 na speelleerklas • Leerlingen die in regulier LO blijven, scoren beter voor wiskunde

Onderzoeksvraag ‘Als leerlingen na derde kleuterklas naar het buitengewoon onderwijs gaan, verwerven ze dan meer of minder wiskundevaardigheden gedurende de eerste 2 schooljaren in de lagere school, dan gelijkaardige leerlingen die in het regulier onderwijs gebleven zijn?’

Methode Propensity score nearest neighbour matching • Quasi experimenteel design ~ Toevalsexperiment

Controle groep:

Experimentele groep:

Regulier onderwijs

Buitengewoon lager onderwijs

= Behalve voor gevolgde onderwijs in schooljaar na derde kleuterklas

Methode: Data • SiBO‐project (Schoolloopbanen in basisonderwijs) • Steekproef: • Alle leerlingen in 2002‐2003 voor 1ste keer in K3 • uitgesloten: • K3‐bissers in 2003‐2004 • Leerlingen met visuele, auditieve, zware fysieke of intellectuele beperking

• N = 5295 leerlingen in 365 klassen in 259 kleuterscholen

Methode: Data

Methode: Data

BuLO_0304| Freq. % ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐+‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ 0 | 5,115 96.6 % 1 | 180 3.4 % ‐‐‐‐‐‐‐‐‐+‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Totaal | 5,295 100 %

Percentage GOK‐leerlingen per conditie BuLO 0304 0 1 Totaal

GOK‐ll 0

1

Totaal

N= 3400

N= 1204

N= 4604

74%

26%

100%

N= 50

N= 86

N= 136

37%

63%

100%

N= 3450

N= 1290

N= 4740

73%

27%

100%

4‐12‐2012

36

Methode: Variabelen 444 pre‐treatment karakteristieken ‐ Vaardigheidstoetsen taal en wiskunde ‐ Leerkrachtvragenlijsten ‐ Over de leerlingen ‐ Over klaspraktijken en overtuigingen van leerkracht

‐ Oudervragenlijsten ‐ Schoolteamvragenlijsten ‐ Directievragenlijsten

Methode: Afhankelijke variabelen (outcomes) Wiskundescores (post‐treatment) • • • •

Einde schooljaar 2004 (1ste leerjaar) Einde schooljaar 2005 (2de leerjaar) Toetsen afgenomen op school Gekalibreerd volgens IRT

Variabele Wisk Eind 04 Wisk Eind 05

N 4333 4149

Gemiddelde 68.43 80.03

Std. Dev. 8.54 9.59

Min 30.98 35.01

Max 86.35 101.16

Methode: 5 stappen o.a. berekenen van propensity score voor elke leerling, dit is zijn/haar kans om naar BuLO te gaan

1. Identificeren van “true confounders” voor overgang naar BuLO Pre‐treatment karakteristieken die samenhangen met: ‐ Treatment (al dan niet naar BuLO) ‐ Outcome (wiskundeprestaties in L1 en L2) Ontbrekende gegevens: Multiple Imputation (5 keer, met SPSS) Alle beschikbare variabelen die met treatment, outcome of true confounders samenhangen werden gebruikt als hulpvariabelen.

2. Schatting van propensity scores  a.d.h.v. 3‐niveau binominale regressieanalyse (leerlingen in klassen in kleuterscholen) met MLwiN 2.24 software

39

0 1

Kenmerken waarop kansen op BuLO berekend zijn • • • • • • • • • • • • • • • • •

Leeftijd Geboortemaand SES / gezinslid leeft van vervangingsinkomen Allochtoon/autochtoon Thuistaal Ned./andere – linguïstisch kapitaal gezin Vaardigheidsscores taal en wiskunde begin en einde K3 Extra zorg / paramedische zorg / extra hulp Coöperatieve / onafhankelijke participatie Welbevinden / zelfvertrouwen Contact tss. gezin en school Etnisch‐culturele kloof Integratie‐populariteit Prosociaal / asociaal gedrag / nabijheid Agressief / bezorgd of angstig gedrag Hyperactief Werkhouding Ondersteunend thuismilieu

3. Selectie van overlappingsgebied

3. Selectie van overlappingsgebied

3. Selectie van overlappingsgebied overlap

3. Selectie van overlappingsgebied overlap

2275

140

4. Nearest neighbour matching • M.b.v. Stata (nnmatch command) • One – to – many matching met replacement (S.E. ↓)

Elke leerling in experimentele groep vergeleken met 20 matches in controle groep • Controle voor bias (Abadie & Imbens, 2002)

5. Schatting van treatment effect ‐ Gebaseerd op beschikbare wiskundescores schattingen van effect van overgang naar BuLO: - Average treatment effect (ATE): - Y(1) – Y(0) Y(1) = potentiële wisk score van leerling indien naar BuLO Y(0) = potentiële wisk score van leerling indien niet naar BuLO

Resultaten Average Treatment Effect N Wisk ‘04 1894 (70 in BuLO) Wisk ‘05 1765 (74 in BuLO)

SD. Wisk ‘04: 8.54 SD. Wisk ‘05: 9.59

Coef. -5.12 -5.88

S.E. 1.07 1.24

p 0.000 0.000

95% betrouwbh. interval ‐7.21 ‐3.02 ‐8.31 ‐3.45

N= 70 in experimentele groep (BuLO) N= 74 in experimentele groep (meestal BuLO)

Bedenkingen Slechts eerste voorlopige oefening, o.a. omdat • Onderzoek opgezet om andere redenen • Nog veel ruimte voor andere (niet geobserveerde?) verklarende variabelen

• Resultaten enkel geldig voor leerlingen die binnen overlappingsgebied vallen

Conclusie • BuLO overgang is gemiddeld genomen niet voordelig voor wiskundeprestaties • Nood aan meer onderzoek naar: • effectiviteit van en kwaliteitszorg in BuLO • schoolloopbanen van BuLO‐leerlingen

Suggesties voor vervolgonderzoek ‐ ‐ ‐ ‐

Meer onderzoek met groter aantal BuLO‐leerlingen Onderscheid maken tussen verschillende BuLO types Andere outcome variabelen (taal, niet‐cognitieve doelen) Effect op klasgenoten als SEN leerlingen in regulier onderwijs blijven?

Globale conclusie • Omvang BuLO afremmen? • Nadenken over doelstellingen BuLO: • als gelijkaardige lln naar GLO en BuLO gaan, dan ook gelijkaardige doelen? • terugkeren naar GLO reëel mogelijk maken?

• Welke criteria hanteren om effectiviteit van BuLO te beoordelen?

I have a dream … Gelijkaardige leerlingen brengen het verder in het BuLO dan in het GLO én BuLO‐leraren demonstreren aan GLO‐leraren hoe ze hun zwak presterende leerlingen verder kunnen brengen. De BuLO‐leraren hebben daar in toenemende mate tijd voor omdat hun aantal leerlingen vermindert …

Vragen of bedenkingen? Contact: [email protected] 03‐12‐2012

Toename van leerlingen in het buitengewoon onderwijs en de vraag naar de effectiviteit ervan

Recommend Documents