Tingkatan 4 Bab 6: Pembentukan Kerajaan Islam Dan Sumbangannya 6.1 Kerajaan Khulafa al-Rasyidin 1. Konsep Khalifah F1 Bererti pengganti dalam bahasa Arab F2 Sistem pemerintahan kerajaan Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w. F3 Pentadbiran diketuai oleh Khalifah F4 Bertanggungjawab memelihara kemuliaan agama Islam F5 Mengekalkan keharmonian dan kestabilan umat Islam 2. Maksud Baiah F1 Menjamin pelantikan khalifah berkelayakan dan berhemah tinggi
3. Cara pemilihan Khalifah F1 Cara musyawarah H1 Khalifah Abu Bakar F2 Cadangkan satu nama sahaja dari Khalifah terdahulu H1 Khalifah Umar al-Khattab F3 Pemilihan dari beberapa orang calon H1 Khalifah Uthman bin Affan F4 Pencalonan oleh sekelompok masyarakat H1 Khalifah Ali bin Abu Talib
4. Syarat calon Khalifah F1 Lelaki merdeka F2 Beragama Islam F3 Berakhlak mulia F4 Mematuhi perintah Allah
F5 F6 F7 F8
Sanggup melaksanakan hukum Allah Warak Sihat tubuh badan dan sempurna Bijak mentadbir
5. Tugas Khalifah F1 Segi sosial H1 Menjaga kebajikan rakyat H2 Memastikan kesejahteraan hidup rakyat H3 Mengekalkan perpaduan ummah melalui musyawarah F2 Segi politik H1 Memastikan kelicinan pentadbiran negara H2 Mempertahankan negara daripada ancaman musuh H3 Melantik dan melucutkan jawatan pegawai pentadbiran negara H4 Memantapkan sistem perundangan Islam F3 Segi ekonomi H1 Menguruskan kewangan, perbendaharaan negara dan Baitumal 6. Khalifah Abu Bakar al-Siddiq F1 Latar belakang H1 Bersifat jujur F2 Cara pelantikan H1 Dipersetujui ramai
1
www.SPMSureSkor.com
F3 H1 H2 H3 H4 H5 H6 H7
Sumbangannya Mengatasi masalah perpecahan umat Islam Akibat golongan murtad dan gerakan al-Riddah yang enggan membayar zakat Berjaya mempertahankan Madinah dari ancaman Parsi dan Rom Timur Menghantar panglima perang Khalid al-Walid ke Iraq dan Usman bin Zaid ke Ghassan menentang Parsi Membahagikan Tanah Arab kepada 10 wilayah Memperkenalkan bayaran gaji untuk tentera melalui rampasan harta perang, undang-undang tanah dan hak golongan Mawali Mengumpulkan tulisan al-Quran pada batu, kayu, tulang dan kulit binatang
7. Khalifah Umar bin al-Khattab F1 Latar belakang H1 Bersifat berani, tegas dan berterus terang F2 Cara pelantikan H1 Dipersetujui para sahabat dan orang ramai F3 Sumbangannya H1 Menubuhkan Majlis Syura yang dianggotai wakil golongan Muhajirin dan Ansar H2 Membahagikan jajahan takhluk Islam kepada wilayah H3 Melantik wali atau gabenor sebagai ketua pentadbir awam dan panglima tentera H4 Menubuhkan jabatan seperti Jabatan Tentera, Jabatan Polis H5 Mengekalkan salah laku oleh hakim F4 Sumbangan bidang sosial H1 Menyediakan tempat pembelajaran di masjid H2 Menjadikan tahun Hijrah sebagai titik permulaan kalendar Islam F5 Menyusun sistem ketenteraan H1 Membentuk tentera tetap dan tentera sukarela H2 Tentera tetap diberikan gaji dan pakaian seragam H3 Markas tentera dibina di bandar utama H4 Kubu pertahanan dibina di sempadan menghadap negara musuh seperti di Madinah, Kufah, Fustat dan Basrah F6 Mempertingkatkan ekonomi H1 Membina terusan dan tali air untuk menambahkan hasil pertanian H2 Empangan Abu Musa di Basrah dan Terusan Amirul Mukminin H3 Rakyat digalakkan meneroka tanah baru untuk pertanian H4 Cukai jizyah terhadap golongan zimmi H5 Cukai kharaj berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan tanah H6 Baitumal didirikan bagi mengawal aliran masuk pendapatan negara melalui sistem jizyah dan kharaj 8. Khalifah Uthman bin Affan F1 Latar belakang H1 Terkenal sebagai hartawan yang dermawan, bersifat lemah lembut, bertolak ansur dan mempunyai sikap simpati yang tinggi H2 Digelar Zun Nurain kerana mengahwini dua puteri Nabi Muhammad s.a.w. F2 Cara pelantikan H1 Melalui Majlis Syura 2
www.SPMSureSkor.com
F3 H1 H2 H3 H4
Sumbangannya Meluaskan wilayah Islam sehingga ke Samarkand Membina angkatan tentera laut pertama dalam sejarah Islam Meningkatkan ekonomi negara Jizyah kepada penduduk bukan Islam diteruskan untuk sumber pendapatan
9. Khalifah Ali bin Abu Talib F1 Latar belakang H1 Sifat kepahlawanan dan tegas F2 Cara pelantikan H1 Disokong oleh suara terbanyak F3 Sumbangannya H1 Menyelesaikan masalah perhubungan masyarakat H2 Undang-undang Islam H3 Mementingkan kestabilan dan keharmonian negara H4 Terbukti ketika Perang Siffin H5 Mengukuhkan pertahanan dengan membina markas tentera di Parsi dan sempadan Suria F4 Kesan kematian H1 Berakhir pemilihan khalifah cara syura H2 Bermula sistem warisan H3 Tamat Khalifah al-Rashidin H4 Bermula Zaman Bani Umaiyah
6.2 Kerajaan Bani Umaiyah 10. Pembentukan kerajaan Bani Umaiyah F1 Diasaskan oleh Muawiyah bin Abu Sufyan F2 Dua tahap iaitu berpusat di Damsyik pada 661-750M dan berpusat di Cordova dan ibu kotanya di Andalusia pada 756-1031M 11. Sebab kejatuhan kerajaan Bani Umaiyah F1 Golongan Mawali iaitu bangsa Parsi dan Barbar menganggap telah didiskriminasikan F2 Tidak senang hati kerana tidak mendapat jawatan F3 Dikenakan cukai yang lebih tinggi berbanding orang Arab Islam F4 Khalifah terakhir mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyat F5 Mengabaikan ajaran Islam yang membangkitkan kemarahan rakyat F6 Pemilihan khalifah mengikut sistem warisan ditentang golongan Syiah dan Khawarij 12. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap pertama F1 Segi politik H1 Empat aspek sistem pentadbiran Bani Umaiyah H2 Pertama sistem Khalifah, pelantikan Khalifah sebagai ketua pemerintahan H3 Kedua sistem wazarah, pelantikan wazir untuk mengetuai kerajaan pusat H4 Gabenor mengetuai pentadbiran wilayah H5 Ketiga sistem urus setia H6 Membahagikan urusan pentadbiran kepada beberapa bahagian iaitu bahagian surat menyurat, bahagian cukai, bahagian ketenteraan, bahagian 3
www.SPMSureSkor.com
H7 H8 F2 H1 H2 F3 H1 H2 H3 H4 F4 H1 H2 H3 F5 H1 H2 H3 H4
polis dan bahagian kehakiman Keempat sistem hijabah, seseorang pegawai ditugaskan memeriksa orang yang mahu menemui Khalifah, mengawal keselamatan Khalifah Penubuhan empat jabatan iaitu Jabatan Cukai, Jabatan Surat, Jabatan Urusan Am dan Jabatan Urusan Cap Mohor Pemerintahan Segi pertahanan Sistem ketenteraan diperkemas Diwanul Junadi ditubuhkan untuk pertahanan negara Segi pengetahuan Kelahiran ilmuan Kota Barrah dikenali sebagai pusat pengajaran dan penyebaran ilmu Bahasa Arab dijadikan bahasa rasmi Ilmuan agama Segi kesihatan Pembinaan hospital Pembinaan hospital penyakit kusta Ibn al-Nafis pakar bedah Damsyik menghasilkan buku pembedahan dan rawatan selepas pembedahan Segi perundangan Hakim mengenakan hukuman berdasarkan ijtihad Ijtihad menggunakan keupayaan berfikir Ijmak kesepakatan ulama yang berijtihad Hakim mesti adil dalam penghakiman
13. Sumbangan kerajaan Bani Umaiyah tahap kedua F1 Segi pendidikan H1 Pusat pengajian tinggi di Cordova H2 Al-Hakam II mengasaskan perpustakaan H3 Pembinaan pusat penterjemahan H4 Cordova dianggap sebagai pusat kegemilangan H5 Cordova menjadi jambatan kepada masyarakat Eropah H6 Orang Islam menimba ilmu daripada karya Eropah F2 Segi seni bina H1 Binaan Masjid Cordova H2 Kubah masjid Cordova beralaskan kayu berukir F3 Segi ekonomi H1 Penubuhan Baitumal H2 Sumber pendapatan kerajaan dari Kharaj (cukai tanah), Jizyah (cukai perlindungan), Ghanimah (harta rampas peperangan) H3 Kemajuan pertanian dengan membina H4 Penyelidikan benih yang berkualiti H5 Sistem saliran
6.3 Kerajaan Bani Abbasiyah 14. Pembentukan kerajaan Bani Abbbasiyah F1 Mengamalkan sistem warisan F2
Sistem monarki
15. Sumbangan Bani Abbasiyah F1 Pembinaan pusat intelektual 4
www.SPMSureSkor.com
F2 F3 F4 F5 H1 H2 H3 F6
Pembinaan baitulhikmah Kegiatan penulisan mengikut tahap Ulama terlibat dalam penulisan Terjemahkan daripada bahasa Sanskrit, Suriani dan Yunani Orang Islam bukan sahaja menterjemah malah mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya penterjemahan Menghuraikan, penambahbaikan, memuatkan keterangan dan ulasan dalam karya Berlaku Zaman Renaissance di Eropah Memelihara warisan ilmu daripada terkubur
6.4 Kerajaan Turki Uthmaniyah 16. Pembentukan Turki Uthmaniyah F1 Uthman ialah amir atau gabenor Saljuk bagi kawasan sebelah barat Anatolia F2 Uthman berjaya menumpaskan tentera Byzantine F3 Kemenangan ini menyebabkan ramai ghazi F4 Membentuk kerajaan dan menjadikan Busra sebagai ibu negeri 17. Sumbangan kerajaan Uthmaniyah F1 Perluasan kuasa H1 Murad I dan Bayezid I menguasai kawasan selatan Balkan H2 Mehmed II menawan Istanbul, ibu negeri Rom Timur F2 Sistem perundangan H1 Diperkenalkan oleh Suleiman 1 H2 Tanpa mengenal bangsa dan agama F3 Sektor ekonomi H1 Kedudukan geografi Istanbul H2 Jalinan perdagangan meliputi pelabuhan Laut Tengah F4 Segi sosial H1 Berlaku mobiliti sosial yang luas di Eropah F5 Segi ilmu pengetahuan H1 Sistem pendidikan berpengaruh H2 Penulisan ensaiklopedia 18. Faktor penyebaran Islam ke Eropah F1 Tentera Islam H1 Tentera zaman Uthmaniyah mempunyai semangat ghazi H2 Semangat kepahlawanan H3 Bersungguh-sungguh memperluaskan kawasan ke Eropah H4 Sistem ketenteraan Uthmaniyah tersusun F2 Kejatuhan kerajaan Byzantine F3 Institusi gereja Greek Ortodoke hancur F4 Dasar politik dan hubungan keagamaan kerajaan Uthmaniyah F5 Dasar sosial Islam H1 Berasaskan kecemerlangan individu dan bukan keturunan H2 Pembinaan sekolah, rumah sakit dan kawasan perdagangan demi rakyat
5
www.SPMSureSkor.com
6.5 Perkembangan Tamadun Islam Dengan Tamadun Lain 19. Cara pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Perdagangan dan perniagaan H1 Penguasaan Islam terhadap Teluk Parsi H2 Membolehkan perdagangan jarak jauh laut H3 Orang Islam telah menetap dan berdagang di Canton F2 Hubungan diplomatik H1 Kerajaan Uthmaniyah menghantar kumpulan peneroka ke utara Selat Gibraltar H2 Membuat hubungan diplomatik dengan kawasan tersebut H3 Berlaku pemahaman secara aman antara orang Islam dan bukan Islam F3 Penaklukan atau ketenteraan H1 Memperluaskan kawasan dan penyebaran Islam melalui ekspedisi ketenteraan H2 Penaklukan Iraq dan Iran H3 Penaklukan Mesir dan Afrika F4 Pertembungan kebudayaan H1 Bahasa Arab menjadi bahasa utama di Sepanyol H2 Lahir golongan Mozarab F5 Pertembungan intelektual H1 Antara ahli fikir Islam dengan bukan Islam H2 Ilmuwan Islam mendalami keilmuan tamadun Eropah 20. Kesan pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain F1 Keagamaan H1 Sistem perundangan berdasarkan al-Quran dan hadis H2 Islam tidak menghapuskan cara hidup F2 Politik H1 Wujud masyarakat Islam Cina F3 Ekonomi H1 Perluasan kuasa membolehkan orang Islam menguasai perdagangan H2 Pusat ekonomi Islam meliputi Aden, Siraf, Basra, Iskandariah dan Istanbul F4 Kebudayaan H1 Golongan dikenali sebagai golongan Mudejar F5 Ilmu pengetahuan H1 Penubuhan Baitulhikmah sebagai perpustakaan H2 Peningkatan aktiviti penterjemahan F6 Cendekiawan H1 Cendekiawan Islam mengutamakan proses pengumpulan maklumat dan teks penulisan cendekiawan H2 Melahirkan cendekiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan F7 Bidang matematik dan astronomi F8 Pemikiran politik dan undang-undang H1 Al-Farabi H2 Menghasilkan beberapa karya undang-undang dan pemikiran politik F9 Ilmu mantik dan falsafah Islam H1 Ibn Sina, al-Kindi H2 Perkembangan pemikiran usuluddin, falsafah sains F10 Kesenian Islam 6
www.SPMSureSkor.com
F11 Kesusasteraan H1 Penulis puisi dan novel H2 Omar Khayyan menulis tentang Rubaiyah F12 Pengembara H1 Tulisan Ibn Battuta menjadi rujukan kesejahteraan hingga ke hari ini
7
www.SPMSureSkor.com
