Theologie studeren in Apeldoorn

Theologie studeren in Apeldoorn

Theologie studeren in Apeldoorn Christendom, kerk en theologie. Nederland is erdoor gevormd. De wetenschap is erdoor gevormd. Al in de Middeleeuwen werd er theologie gedoceerd op de Europese universiteiten. Wie theologie gaat studeren, begeeft zich in een oude en eerbiedwaardige traditie. Theologie studeren betekent: je bezighouden met wat er werkelijk toe doet. Ben je geïnteresseerd in oude geschiedenis, hedendaagse denkers, dode talen, levendige discussies, maar vooral: de Bijbel? Denk je aan een toekomstig beroep als predikant, godsdienstleraar, kerkelijk werker, bijbelvertaler, zendeling, gemeentestichter? Dan is de studie theologie wat voor jou!

Waarom in Apeldoorn? Theologie studeren aan de TUA betekent studeren in een bijbelgetrouw klimaat. Het karakter van de opleiding is te omschrijven als confessioneel-gereformeerd: de Bijbel als

2

Woord van God is leidend in het onderwijs en onderzoek aan onze universiteit en we staan bewust in de gereformeerde traditie. Dat we ons heel goed realiseren een taak te hebben in de samenleving en dat we oog hebben voor de hedendaagse theologiebeoefening hoort daar helemaal bij. Theologie studeren aan de TUA betekent studeren in een gemeenschap die door velen als open, warm en hecht wordt getypeerd. De TUA is een kleine universiteit met ruim honderd studenten, en dat maakt het onderlinge contact direct en persoonlijk. Ook buiten de collegezaal ontmoet je hoogleraren, docenten en medestudenten. Theologie studeren doe je in Apeldoorn niet alleen, je doet het samen. Aan de Theologische Universiteit vinden we de kennis van de klassieke talen belangrijk. Hebreeuws, Aramees en Grieks, het zijn de talen waarin de Bijbel oorspronkelijk geschreven is, terwijl Latijn eeuwenlang de voertaal van de theologie vormde. Aan de TUA willen we ze verweven met de andere vakken. Gedurende heel de opleiding zul je met de klassieke talen te maken hebben. Zo worden ze je vertrouwd!

Tineke Bol-Drieënhuizen, oud-student

De theologiestudie aan de TUA is breed. In 1894 werd de opleiding opgericht. Jonge mannen werden opgeleid tot predikant in de Christelijke Gereformeerde Kerken. Inmiddels studeren er mensen uit allerlei kerkelijke richtingen, zowel mannen als vrouwen, uit Nederland en van over de grenzen, met de bedoeling om God te dienen op heel verschillende werkvelden in kerk en Koninkrijk. Hoe ziet de studie eruit?

3 jaar Master

1 jaar specialisatie 2 jaar verdieping

3 jaar Bachelor

theologische en kerkelijke vakken, inclusief klassieke talen

Structuur De studie duurt in principe zes jaar: drie jaar voor de bachelor en drie jaar voor de daarop volgende masterfase. De bachelor is disciplinegeoriënteerd, wat wil zeggen dat in de bachelorfase alle onderdelen van de theologie aan bod komen. Een brede opleiding dus. Tegen het einde van de

“Ik werk nu bij het NBG als vertaalwetenschappelijk medewerker. Dat is een mooie naam voor een baan met veel verschillende werkzaamheden. Ik ben betrokken bij het vele werk dat er nog steeds rond De Nieuwe Bijbelvertaling is, zoals het beantwoorden van brieven en het onderhoud van die vertaling. Maar het grootste deel van mijn tijd besteed ik aan een nieuw project: de Bijbel in Gewone Taal. Dat is een bijbelvertaling vanuit de brontalen in gewone, eenvoudige taal. ‘Duidelijkheid’ is het kernwoord voor deze vertaling. Het is mijn taak om samen met de neerlandici te waken voor een vertaling die aan de eisen van eenvoudig Nederlands voldoet. Daarnaast denk ik ook mee over de vertaalafspraken die er voor deze vertaling gemaakt moeten worden. Bijbelvertalen is een prachtig én moeilijk vak. Ik heb tijdens mijn studie veel geleerd wat daarbij van pas komt. Vakken als exegese en Hebreeuws spelen een belangrijke rol in de dagelijkse praktijk, ook al ben ik in mijn werk nu vooral met taalkundige kwesties in het Nederlands bezig. Tegelijkertijd heeft de praktijk toch ook laten zien dat vertalen van de Bijbel meer is dan een tekst vertalen voor een college Hebreeuws of Grieks.” 3

“Ik heb voor de TUA gekozen omdat ik predikant wil worden in de Christelijke Gereformeerde Kerken. Dan kom je al gauw bij de TUA terecht. Ik ben in een best wel grote groep terechtgekomen, maar toch heerst er een erg gezellige sfeer. Het is hier helemaal geen leerfabriek, juist heel kleinschalig. We gaan veel met elkaar om en hebben elkaar al snel leren kennen. Het heeft iets intiems. De colleges zijn erg interactief. We kunnen veel vragen stellen, en daardoor op sommige dingen wat dieper ingaan. En als je dan als groep over bepaalde dingen nadenkt, kom je soms op heel leuke of interessante vragen en antwoorden. Denk je erover om theologie te studeren, doe dat dan aan de TUA. Je krijgt hier een gedegen opleiding met veel aandacht voor de talen, je leert hier echt om zelfstandig theologie te bedrijven. En voor mij geldt dat ik met al die kennis die ik hier opdoe steeds dichter bij God kom. Het is wel belangrijk om te weten waarom je voor deze studie zou kiezen. De opleiding vergt veel van je tijd en energie. Het is dan goed om ergens op terug te kunnen vallen. Met je doel duidelijk voor ogen haak je niet zo makkelijk af.”

Bram Hofland, bachelorstudent

4

bachelor schrijf je een bachelorproef, een scriptie waarin je laat zien dat je in staat bent zelfstandig bronnenonderzoek uit te voeren en dat op wetenschappelijke wijze weer te geven. Het eerste deel van de master bouwt voort op de bachelor. Aanvulling en verdieping van de theologische disciplines staan daarin centraal. In het laatste jaar van de master richt je je helemaal op een specialisatie naar eigen keuze. De afstudeeropdracht van de master is een onderzoek op basis van een wetenschappelijke, theologische probleemstelling. Hierin toon je aan dat je kennis hebt van de actuele stand van het onderzoek. Dit laat je uitmonden in een zelfstandige meningsvorming. De master wordt afgesloten met de presentatie en bespreking van de afstudeeropdracht tegenover een kritisch forum. Inhoud Aan de TUA krijg je een brede opleiding vanuit verschillende invalshoeken. Dat betekent dat je onderwijs krijgt in de relevante talen, bijbelse vakken (zoals exegese en hermeneutiek), systematische vakken (bijvoorbeeld ethiek en dogmatiek), ecclesiologische vakken (vakken als kerkgeschiedenis, theologiegeschiedenis en kerkrecht), ambtelijke vakken (zoals predikkunde, pastoraat en evangelistiek) en allerlei andere vakken (filosofie, godsdienstwetenschap, enz.). In elk jaar zijn keuzevakken ingepland die je naar eigen wens kunt invullen. Dit geeft je de mogelijkheid om je al in een vroeg stadium voor te bereiden op je toekomstige beroep.

en verslaglegging. Ook zijn er allerlei mogelijkheden voor het volgen van een stage (praktijkoriëntatie, catechesestage, gemeentestage, stage instellingspastoraat etc.). Toelatingseisen Wil je aan de TUA studeren, dan gelden twee toelatingseisen. Allereerst heb je een vwo-diploma of een hbo-propedeuse nodig (of je beschikt over een daaraan gelijkgesteld getuigschrift). Daarnaast wordt je gevraagd in te stemmen met de gereformeerde belijdenisgeschriften. De studie is in principe voltijd. Het is echter mogelijk een studieroute op maat te volgen. Dit kan noodzakelijk zijn als je al een baan

Vorm Naast de traditionele hoorcolleges zijn er de werk- en praktijkcolleges, die meer interactief van aard zijn. Ook worden regelmatig docenten uit binnen- en buitenland uitgenodigd om colleges te verzorgen. Er wordt gestreefd naar een gevarieerd onderwijsprogramma, waarin plaats is voor excursies en jaarlijkse themadagen buiten het universiteitsgebouw. Daarnaast worden er regelmatig congressen en symposia georganiseerd, waar ook studenten aan kunnen deelnemen. Gedurende de studie wordt er gewerkt aan persoonlijke vorming en worden vaardigheden geoefend als presenteren 5

daartoe aanmelden. In juni vindt dan ten overstaan van het Curatorium (de kerkelijke commissie die verantwoordelijk is voor toelating, begeleiding en beroepbaarstelling van aanstaande predikanten) en de hoogleraren een gesprek plaats dat twee hoofdelementen omvat: de persoonlijke verhouding tot de Here en de roeping tot het predikantsambt. Aanmelding voor dit admissie-examen kan voorafgaand aan, maar ook tijdens de studie. Wie gedetailleerde inlichtingen wil, kan contact opnemen met de secretaris van het Curatorium.

hebt en daarom parttime wilt studeren. Voor studenten die aan een andere instelling in het hoger onderwijs een theologische opleiding hebben gevolgd, wordt in overleg een instroompakket samengesteld. Het admissie-examen Oorspronkelijk begon de TUA als predikantenopleiding van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Dat is ook blijvend een van de kerntaken van de Universiteit. Studenten die graag predikant willen worden in de Christelijke Gereformeerde Kerken kunnen zich eenmaal per jaar voor toelating

6

Afgestudeerd, en dan? Op dit moment wordt ongeveer een derde deel van de afgestudeerde studenten predikant binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken. Een vijfde deel wordt predikant in een ander kerkgenootschap, bijvoorbeeld de Nederlands Gereformeerde Kerken (die binnen de opleiding een eigen studieroute kennen), de Hersteld Hervormde Kerk of de Protestantse Kerk in Nederland. De overige studenten weten zich geroepen tot onderwijs of onderzoek, (stads)zending, evangelisatie, pastoraal werk of bijvoorbeeld werk als bijbelvertaler. Een klein deel komt terecht in een niet-theologische werkkring (denk aan journalistiek of beleidswerk). Deze percentages hebben wel eens heel anders gelegen. Ooit werd vrijwel elke student predikant. De opleiding is breder geworden, en daarmee ook de uitstroommogelijkheden.

Derk-Jan Hoogenboom, masterstudent “Theologie is alles. Daarom is theologie een heerlijke studie als je alles leuk vindt. Taal, literatuur, geschiedenis, filosofie, pedagogiek, sociologie en communicatieleer. Je moet van alles wat weten om de Bijbel te begrijpen, om alles wat je uit de Bijbel begrepen hebt op een rijtje te zetten en om alles wat je op een rijtje hebt door te geven aan anderen. Zelf zag ik al die lijnen heel duidelijk toen ik nadacht over een begrip uit het Oude Testament dat in Nederlandse vertalingen onder andere wordt weergegeven met: goedertierenheid, weldadigheid, barmhartigheid, genade, gunst en liefde. In het Hebreeuws worden al die begrippen weergegeven met één woord. Ik wilde weten wat dat woord in bepaalde omstandigheden betekende. Daarom zocht ik naar antwoorden op vragen als: in wat voor teksten wordt het woord gebruikt? Wat staat daar precies? Welke cultuur zit er achter de woorden? Wat zegt dit begrip over de mensen in Israël? Wat betekent dit begrip in mijn cultuur die zo anders is? En wat zegt dat begrip mij als ik een Psalm zing waarin dat begrip regelmatig voorkomt? In het antwoord op al die vragen schemert iets door van wie God is. Want daar komen al die vakken samen, in het zoeken naar kennis van Hem. Kennis die je leert leven. Jezus zegt namelijk tegen zijn Vader: ‘Dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen.’ Theologie is de kunst van het goede leven – ars bene vivendi.” 7

“Een ontdekkingsreis met diepgang, struikelpartijen, en grootse vergezichten. Dat is de studie van het Oude Testament. Je start met eerst maar eens rustig de taal van het Oude Testament te leren, een avontuur op zich. Daarna begint het pas goed. De diepte in met het onderzoek naar het ontstaan van de boeken van het Oude Testament. Grondig leren lezen, leren luisteren, naar wat de teksten zeggen. Dat raakt jezelf, je kijk op kerk en samenleving. Tegelijk leer je ook kritisch naar jezelf en je eigen leesbril kijken. Gaandeweg verrijkt en verdiept zich de lezing van die oude teksten. Je krijgt oog voor de wereld waarin profeten en psalmisten leefden, in gebed waren en schreven. Je ziet lijnen door de Bijbel heen lopen, waar je eerder geen idee van had. Het perspectief op het werk en het Woord van God, die de eeuwen door met zijn volk en met deze wereld een weg gaat. Een weg van verzoening en verlossing, door het oordeel heen. De studie van het Oude Testament leert je in alle opzichten verder kijken dan wat hier en nu voor ogen is. Dat vraagt heel wat van je, maar je krijgt er eindeloos veel voor terug. ‘Dit Woord is uw leven’, zei eens Mozes. Dat is tot op heden nog steeds zo.”

Prof. dr. H.G.L. Peels, hoogleraar Oude Testament

8

Promotieonderzoek Voor wie met goed gevolg een masterexamen heeft afgelegd en voldoet aan de gestelde normen, staat de mogelijkheid open te promoveren. In nauw overleg met de promotor wordt een onderzoeksvoorstel en -traject geformuleerd. Daarna volgt de periode van uitwerking in een proefschrift. Het proefschrift wordt verdedigd in een openbare bijeenkomst, ten overstaan van zowel interne als externe deskundigen, ter verkrijging van de doctorstitel.

Het studentenleven De TUA heeft een eigen studentenvereniging, het in 1904 opgerichte Corpus Studiosorum in Academia Theologica Applenthornae Per Fidem Studiumque Ad Rostra, kortweg PFSAR. Studentenvereniging PFSAR organiseert lezingen, bijbel- en studiekringen, sportieve activiteiten en op de donderdagen zijn er tevens gezellige avonden op de zolder van de universiteit, die omgedoopt is tot ‘Areopagus’. De vereniging draagt hiermee bij aan de theologische vorming en ontwikkeling van de studenten en wil daarnaast de onderlinge gemeenschap bevorderen. Naast PFSAR functioneren nog andere studiegroepen en kringen, die actief zijn met zowel studie als gezelligheid. Te denken valt hierbij aan de Calvijnkring en de studiekring ZEH (Zending, Evangelisatie en Hulpverlening).

Wouter Beinema, masterstudent “Iedereen die zich graag bezig wil houden met theologie, met echte godgeleerdheid, zit gebakken aan de TUA. Het is een kleine universiteit, of beter gezegd: een kleine gemeenschap. Want dat is uiteindelijk de grootste kracht van een van de kleinste universiteiten van Nederland: een hechte gemeenschap van mensen die elkaar vinden in hun interesses, maar bovenal in het geloof. Voor het geval dat dit zweverig gaat klinken: er is ook aan de TUA de nodige diversiteit. Genoeg om het gesprek gaande te houden; de studenten komen vanuit verschillende (christelijke!) achtergronden. Doordat de universiteit zo klein is, leer je al snel iedereen kennen. En door de gezamenlijke pauzes raak je zo aan de praat met iemand die een of meerdere jaren hoger of lager zit dan jijzelf. En dan wordt het interessant, want dan ben je niet meer een nummertje op een gigantische universiteit, maar kom je voor meer naar de TUA dan alleen voor de colleges. Dan kom je er ook voor de TUA-gemeenschap. En uiteindelijk is die som van de TUA-gemeenschap en de studie meer dan de delen bij elkaar opgeteld!”

9

“De studie van het Nieuwe Testament heeft allerlei boeiende aspecten. Zo besteden we in Apeldoorn o.a. aandacht aan de taal, de tekst en de tijd van het Nieuwe Testament. Wie nader kennismaakt met de studie van het Nieuwe Testament in Apeldoorn, zal ontdekken dat we ons niet alleen richten op een tekst van een kleine tweeduizend jaar geleden. De taal van het Nieuwe Testament vraagt om een grondige analyse, waarbij we de middelen van de taalwetenschap voor zover mogelijk inschakelen. De tekst van het Nieuwe Testament stelt ons voor allerlei vragen omtrent ontstaanstijd, bedoeling, auteurschap e.d. Hierbij blijven de nieuwere ontdekkingen van geschriften rondom het Nieuwe Testament niet buiten beeld. De omgang met het Nieuwe Testament wordt in Apeldoorn nooit losgekoppeld van de ontstaanstijd van de geschriften. Goede kennis van de historie, de cultuur en de sociale setting is dan ook een van de speerpunten in het onderzoek en onderwijs. Kortom, de studie van het Nieuwe Testament beslaat een breed en boeiend terrein, om zo het daadwerkelijk spreken en handelen van God in die tijd en voor de onze te verstaan.”

Prof. dr. T.M. Hofman, hoogleraar Nieuwe Testament

10

Prof. dr. H.J. Selderhuis, hoogleraar kerkgeschiedenis en kerkrecht “Hoe gingen ze vroeger om met de vragen van vandaag? Hoe komt het dat er zoveel verschillende kerken zijn? Hoe kun je zo effectief mogelijk kerk zijn? En dan zijn dit nog maar drie vragen waar kerkgeschiedenis en kerkrecht een antwoord op geven. Steeds weer sta ik versteld van de actualiteit van de kerkgeschiedenis en het belang van kerkrecht.” 11

“Het woord dogmatiek roept vandaag bij de meeste mensen niet veel positiefs op. Men verbindt het wel met starheid en zelfs met fundamentalisme. Terecht? Het woord dogmatiek is afgeleid van dogma. De vroege kerk heeft stamelend uitgesproken dat Jezus de Zoon van zijn Vader is, en dat ook de Heilige Geest die op Pinksteren is uitgestort, zelf Gód is. Toen ze dat beleed, ging het haar erom dat het behoud van een mens van begin tot eind genáde is. Het is de Here die het voor zondaars voleindigt. Al in het Nieuwe Testament vinden we aanzetten voor het dogma, o.a. in 1 Timoteüs 3,16. Het is niet toevallig dat dit vers de vorm heeft van een lied. Het kerkelijk dogma is geen hersenbreker, maar een loflied. De dogmatiek mag mensen helpen om in ware vrijheid te weten aan Wie ze zich vertrouwen. Goede dogmatiek is niet star en onbeweeglijk, maar springlevend. Hoe kan het anders, als je tot taak hebt iets te zeggen over Wie de levende God is? Ethiek gaat over de vraag wat een goed leven mag heten. Het is – net als dogmatiek – een vak waar mensen heel verschillende associaties bij hebben. Het vak ethiek heeft in vrijwel alle studies een plaats gekregen, maar dan beperkt tot de vragen die zich op het betreffende vakgebied voordoen. In de samenleving als geheel is de vraag of iets goed of kwaad mag heten een kwestie geworden van (zo min mogelijk) regels. Er heerst een flinke allergie voor regels en ook voor Gods geboden. Als je christen bent, loop je de kans dat mensen op meewarige toon tegen je zeggen: ‘Dit of dat mag je zeker niet van je geloof.’ In de studie theologie gaat het er in het vak ethiek allereerst om dat we gaan begrijpen waarom de Psalmdichter uitroept: ‘Hoe lief heb ik uw wet!’ Vanuit het geloof dat Gods wet goed is en dat Hij ons door zijn Geest wil verlichten en leiden, zoeken we een weg in de vragen die vandaag op ons afkomen.”

Prof. dr. G.C. den Hertog, hoogleraar dogmatiek en ethiek

12

Verder worden er in collegetijd eetgroepen gevormd, die een goede onderlinge sfeer kennen. Ook is er de boekenvereniging ‘De KreNT’, die haar leden zo goedkoop mogelijk boeken verschaft (zonder winstoogmerk). Enkele keren per jaar is er een verkoopweek. Driemaal per jaar verschijnt het studentenmagazine INzicht, dat geheel onder redactie van TUA-studenten wordt samengesteld. Huisvesting Een groot deel van de studenten woont op kamers. In Apeldoorn is nog vrij gemakkelijk een mooie kamer te vinden tegen een redelijke prijs. Een kamer huren kan bij een particulier, maar ook via een woningcorporatie. Er zijn in de stad drie corporaties actief: de Goede Woning, Ons Huis en De Woonmensen. Steeds vaker zoeken studenten samen een woning. Zo zijn er in de loop van de tijd in Apeldoorn een aantal theologische studentenhuizen ontstaan. De universiteitsgebouwen De TUA is gevestigd in een markant, deels monumentaal pand dat gelegen is aan een mooi park nabij het centrum. In de gebouwen bevinden zich naast de gebruikelijke collegezalen een goed voorziene, steeds groeiende bibliotheek, ruime studieplekken met ICT-mogelijkheden, een praktische

Jorine van Dijke, masterstudent “De TUA biedt studenten een breed aanbod aan interessante vakken. Maar er is meer: persoonlijke contacten met hoogleraren en docenten, een fijne universiteitsgemeenschap, een gezellige studentenvereniging. Allemaal belangrijke zaken die het ‘Apeldoornse leven’ zo mooi maken! Ook als je – zoals ik – te maken hebt met een functiebeperking, kan de TUA de goede studieplek voor je zijn. Het is natuurlijk niet waar als ik zeg dat werkelijk álles mogelijk is, maar toch ga ik er soms bijna in geloven. De mogelijkheden van een student staan centraal en niet de beperkingen! Er wordt gezocht naar creatieve oplossingen, waardoor er veel mogelijk is. Zo kan er flexibel gewisseld worden van collegezaal als traplopen voor een student een probleem is. Of een groot tentamen kan in drieën gehakt worden, waardoor het beter behapbaar is. Voor mij geldt: zonder de bereidwilligheid en liefde van het TUA-personeel zou ik niet kunnen studeren. Nu kan het wel. Dat gun ik jou ook!”

13

Prof. dr. A. Baars, hoogleraar ambtelijke vakken “De helft van de afgestudeerde studenten wordt predikant, anderen komen bijvoorbeeld terecht bij het onderwijs of in een van de vormen van pastorale zorg. Bij de opleiding hoort een flink stuk bezinning en toerusting met het oog op de praktijk van het werk dat na de studie wacht. Nu gebeurt dat bij alle onderdelen van de theologie, maar vooral binnen de zogenaamde ‘ambtelijke vakken’. Hier denken we onder andere na over de vragen rond het maken en houden van preken. Daarnaast houden we ons bezig met het brede veld van de pastorale zorg en de vele indringende vragen die er vandaag op een pastor afkomen. Een derde aandachtsveld is de catechese: hier proberen we grip te krijgen op de overdracht van de boodschap van de Bijbel, met name aan jongeren. Daar hoort een kleine stage bij, waarin studenten kennismaken met de praktijk van het catechetiseren. Juist omdat de opleiding zo heel praktisch is toegespitst, kun je veel met een studie in de theologie!” 14

Meer informatie

gemeenschapsruimte en een sfeervolle aula die gesitueerd is in een voormalig kerkgebouw. Getallen De universiteit telt ruim 100 studenten en ongeveer 30 mensen die een eigen studieroute volgen. Daarnaast zijn er rond de 25 promotiestudenten, die deels uit het buitenland komen. Ook zijn er enkele aio’s (assistenten in opleiding) aangesteld. Er zijn 5 hoogleraren en 11 (parttime) universitair docenten. Het onderwijs wordt ondersteund door een staf van 7 medewerkers.

Op de website www.tua.nl is meer informatie te vinden over de opleiding en over wat er allemaal in en rond de universiteit gebeurt. Voor gerichte informatie over de opleiding kun je contact opnemen met de studieadviseur, mw. J.W. van der Zande, (055) 577 5709 of [email protected]. Informatieavond Ieder najaar wordt er een informatieavond georganiseerd. Hoogleraren en studenten vertellen dan over de opleiding en over het studentenleven. Er is hierbij volop gelegenheid om vragen te stellen en om de gebouwen te bekijken. Meeloopdag Een andere manier om meer over de opleiding te weten te komen, is het aan den lijve ondervinden van wat het is om theologiestudent te zijn. Je bent van harte welkom om een dag mee te komen lopen. Een afspraak kan gemaakt worden met de studieadviseur.

15

Theologische Universiteit Apeldoorn Wilhelminapark 4 7316 BT Apeldoorn 055 - 577 57 00 [email protected]

www.tua.nl