25-8-2015
Themabijeenkomst Van domotica naar robotica Johan van der Leeuw Senior adviseur zorgtechnologie Vilans, Kenniscentrum Langdurende Zorg
Begripsbepaling • Domotica? -> letterlijk: woonhuisautomatisering -> toezichthoudende domotica als begrip van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en in relatie tot de Wet Zorg en Dwang Min of meer woninggebonden technologie • Zorg op afstand? • eHealth ?(voor chronisch zieken) -> cliëntenportalen en applicaties voor smartphones • Thuistechnologie
1
25-8-2015
Functiewijzer Domotica voor zelfstandig wonende ouderen • Te vinden op: www.domoticawonenzorg.nl • 5 functiegroepen • Basis: 1. Veiligheid 2. Communicatie en sociale participatie • Wat als: 3. Chronische ziekte -> hartfalen, COPD, diabetes 4. Lichamelijke beperkingen -> CVA 5. Dementie en/of de Ziekte van Parkinson
Functiewijzer domotica voor zelfstandig wonende ouderen Specifieke behoefte of doel van de cliënt
Diensten die hierbij kunnen helpen
Domoticafunctie die oplossing biedt
•
Ik wil mij veilig voelen in mijn eigen huis in de wetenschap dat ik kan alarmeren als er iets is, en er hulp volgt
Alarmeringsdienst met opvolging door mantelzorg of professionele zorg
Functie 1a: actieve personenalarmering, in combinatie met Functie 1b: verificatie van de situatie via een spreekluister verbinding.
•
Ik wil mij veilig voelen in mijn eigen huis in de wetenschap dat brand zo vroeg mogelijk gedetecteerd wordt.
Opvolging van brandmeldingen
Functie 2: brand-, rookalarmering, vaak te koppelen aan het systeem voor actieve personenalarmering
•
Ik wil mij veilig voelen in mijn eigen huis in de wetenschap dat er goede inbraakbeveiliging is.
Opvolging van inbraakmeldingen
Functie 3: Inbraakalarmering, vaak te koppelen aan het systeem voor actieve personenalarmering
2
25-8-2015
Vervolg functiegroep 1 •
In een noodsituatie wil ik dat hulp snel bij mij is, ook als ik de deur niet zelf kan openen.
•
Ik doe ’s avonds nooit de deur open want ik vind het eng als ik niet weet wie er aan de andere kant staat
Functie 5: beeld/geluidverbinding met voordeur (videodeurtelefoon)
•
Als ik ’s nachts uit bed ga ben ik bang om te vallen
Functie 6: Automatisch aanschakelen van de verlichting op de route naar badkamer of toilet (automatische nachtrouteverlichting)
Het aanleggen en beheren van een ‘slim’ slot-of sleuteloplossing voor de cliënt.
Functie 4: ‘slim’ slot of sleuteloplossing
Functie 7: Automatisch aangaan van de verlichting in toilet of badkamer (of keuken)
Functie 1 personenalarmering
• Personenalarmering of sociale alarmering: nog steeds de belangrijkste functie/technologie • Trend: binnenshuis én buitenshuis • Maar: niet bruikbaar meer bij dementie vanaf het middenstadium
3
25-8-2015
Sleutelproblematiek • Grotere aantallen • Met name bij professionele alarmopvolging personenalarmering • Rond 2005 in discussie -> meest gekozen oplossing: sleutelkluis met cijfercode slot • Plus: Goedkoop • In 2014 in discussie door inbraakgolf + stigmatiserend • 2015: verzekeraars vergoeden geen inbraken meer bij ondeugdelijk sleutelkluis
Wat dan wel? • Applicatie op de smartphone van de zorgverlening, waarmee de deur geopend kan worden + voorziening voor centrale voordeur • Voordelen: - uitgebreide beheersoftware: te zien wie welke deur op welk moment heeft geopend en gesloten - Onzichtbaar aan de buitenzijde: niet stigmatiserend - Minder belasting organisatie door incidenten • Nadelen: - Niet goedkoop - Huidig in gebruik zijnde smartphones moeten er wel geschikt voor zijn.
4
25-8-2015
Een voorbeeld
Een voorbeeld
5
25-8-2015
Communicatie • Functiegroep 2: Communicatie en sociale participatie • Functie 8a: Een tweeweg beeld en geluidverbinding bij de cliënt thuis en op een (mobiele) zorgcentrale of zorgpost • Functie 8b: Een voorziening voor een tweeweg beelden geluidverbinding bij de cliënt en bij degene met wie de cliënt contact wil leggen. • Functie 9: Een agendafunctie met een mogelijkheid voor de zorg en de mantelzorgers om online de agenda van de cliënt te beheren, herinneringen in te stellen en online te organiseren welke mantelzorger komt helpen bij gebeurtenissen.
Beeldschermzorg, Anno 1924 gedroomd
6
25-8-2015
beeldschermzorg
beeldschermzorg • een vorm van zorgverlenen waarbij de zorgverlener (professioneel of niet) en zorggebruiker op afstand met elkaar communiceren via een camera en beeldscherm • in plaats van ‘zorg op afstand’: beeldschermcontact = schermzorg = beeldbellen = zorg dichterbij = zorg in beeld = = = =
7
25-8-2015
voorbeelden van concrete toepassingen • planbare zorg, voorbeelden: – – – – –
opvolging fysiek contact (dubbele) medicatiecontrole meekijken bij uitvoering geïnstrueerde handelingen (bijvoorbeeld gebruik insulinepen of inhalator) extra ondersteuningsmomenten zoals ondersteuning dagstructuur goedemorgen / goedenavond service
• onplanbare zorg, voorbeelden: – –
paniek, acute hulpvraag, ‘niet pluis’ gevoel organiseren door: • beeldbel spreekuur zorgmedewerkers • zorgcentrale met beeldbel faciliteiten • combinatie (bijv.: overdag team, avond/nacht/weekend zorgcentrale)
• intercollegiaal consult, voorbeeld – –
meekijken verpleegkundig wondspecialist voor beoordelen wondgenezing Multidisciplinair overleg
Trend • Gebruik van applicaties op een tablet-PC • -> eigen tablet PC • En dan: een specifieke app voor beeldbellen door ouderen met ook familie en vrienden + eventueel zorgaanbieder? • Of toch maar: Skype, FaceTime (Apple) of Google Hangout?
8
25-8-2015
Specifieke app
Specifieke app
9
25-8-2015
Agendabeheer • Functie 9: Een agendafunctie met een mogelijkheid voor de zorg en de mantelzorgers om online de agenda van de cliënt te beheren, herinneringen in te stellen en online te organiseren welke mantelzorger komt helpen bij gebeurtenissen. • -> serviceplatforms of digitale communicatieplatforms
Connected Care
10
25-8-2015
Uw Compaan
Digitale communicatieplatforms • Een hele waslijst aan aanbieders • Zie http://www.expertisecentrummantelzorg .nl/em/mantelzorg-en-ict-Digitalecommunicatie-websites.html
11
25-8-2015
Groep 3: functies voor mensen met chronische ziekten • Functie 13. eHealth apps voor het door de oudere zelf meten van zijn gezondheid -> zelfzorgplatforms • Aanbod: zéér groot • http://www.digitalezorggids.nl/
Groep 3: functies voor mensen met chronische ziekten • Functie 14: Een automatische medicijndispenser die via een internetportaal is aangesloten op een centrale computer en die alarm geeft naar een zorgverlener als de medicatie niet wordt ingenomen. • -> maar één aanbieder -> Medido van Philips
12
25-8-2015
Medido
Functiegroep 4 ouderen met lichamelijke beperkingen • Omgevingsbesturing, zoals verkrijgbaar bij de Gamma enz. • Bijvoorbeeld Klikaanklikuit
13
25-8-2015
Stapje verder • Klikaanklikuit + Homewizard
Groep 5: ouderen met dementie • Personenalarmering snel niet meer te gebruiken • Top 2 relevante domotica volgens Alzheimer Nederland • 1. Leefstijlmonitoring/slimme sensortechnologie • 2. Lokalisatie van dwalende mensen met dementie
14
25-8-2015
Groep 5 ouderen met dementie • 16: Geheugenondersteuning voor mensen met nog milde dementie of geheugenprobleem • Voorbeeld: - beeldhorloge:
Geheugenondersteuning • Don’t forget it
15
25-8-2015
Don’t forget it
Andere functies dementie • 17. Zorg op maat door leefstijlmonitoring • 18. Detectie van een noodsituatie zonder een knop te hoeven bedienen (passieve personenalarmering) • 19. Dwaaldetectie (melding verlaten woning) • 20. Opsporen van dwalende mensen met dementie in de openbare ruimte
16
25-8-2015
Meest relevant volgens Alzheimer Nederland • Top 3: 1. Het monitoren in huis van gedrag en activiteiten op die aspecten waarvoor effectieve interventies beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld het herkennen van verhoogd toiletgebruik ten gevolge van urineweginfectie, veranderingen in het dag/nachtritme en slaapstoornissen, preventie van vallen.
Vijf fasen in het gemiddelde ziektebeeld/dementie Diagnosefase: antwoord op “pluis, niet pluis” duur: ½ tot 1 jaar; issues: taboe, onzekerheid, zoektocht Startfase thuis: ondersteuning en begeleiding duur: 2 tot 3 jaar; issues: sociale steun, preventie Zorgfase thuis: steeds intensievere verzorging duur: 1½ tot 2½ jaar; issues: veiligheid, mantelzorg, crises Thuis gaat niet meer: naar specifieke woonvorm duur: 2 tot 3 jaar; issues: 24uur, groepswonen, medisch Palliatieve fase duur: 3 tot 4 maanden; issues: aftakeling, rouwverwerking
17
25-8-2015
Ambient Intelligent Technolgy Voor functies 17, 18 en 19
• Software (algoritmes) die signalen van sensoren verspreid door een woning interpreteert en analyseert • Functioneert op een centraal ICT-platform in de woning • En/of: deze software functioneert in een sensor zelf • Overal plaatsbaar en verplaatsbare door draadloze technologie
Leefpatroonmonitoring • Bij alleenwonende mensen met dementie (bij twee persoons huishoudens werkt het niet) • Het door de casemanager dementie of de Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundige en/of de mantelzorger kunnen volgen van het dagelijks leefpatroon. • En geattendeerd worden op belangrijke afwijkingen in dit dagelijks leefpatroon. • Functie: vroege waarschuwing op mogelijke crisissituaties
18
25-8-2015
Leefpatroonmonitoring 2 • Door middel van sensoren die op strategische plaatsen in de woning worden opgehangen • Plus computerprogramma die de signalen interpreteert en analyseert
Effecten leefstijlmonitoring • Uit evaluatieonderzoeken Hogeschool Zuyd en Technische Universiteit Twente: • Verbetering van de kwaliteit van zorg door het sneller kunnen inspelen op de actuele situatie -> o.a. vroegsignalering van een crisissituatie • Aangetoonde verminderde subjectieve stress bij de mantelzorger
19
25-8-2015
Twee systemen • Livind: alléén leefstijlmonitoring -> Noord-Limburg en Friesland, via zorgorganisaties en organisatie voor ketenzorg dementie -> Sensara: leefstijlmonitoring + geavanceerde bewaking -> directe verkoop aan mantelzorg, maar wel project via zorgorganisatie Zorgpalet Baarn-Soest in de regio Baarn-Soest
Livind • Film Livind zoals in gebruik bij zorgorganisatie Proteion in NoordLimburg
20
25-8-2015
Opbouw Sensara • Sensara Life: leefstijlmonitoring, geen bewaking, directe verkoop aan mantelzorg -> 4 sensoren, 15,- per maand • Sensara Safe, uitbreidingspakket, directe verkoop aan mantelzorg-> geavanceerde bewaking -> + 2 sensoren, + 20,- per maand • Sensara Pro (Professional), uitbreidingspakket, verkoop aan zorgorganisatie -> webapplicatie voor overzicht cliënten + app smartphone zorgverleners voor ontvangen meldingen
21
25-8-2015
Makkelijk te installeren Makkelijk zelf te installeren in een half uur
Large levensduur batterij
Klein en discreet
44
22
25-8-2015
Leefstijlmonitoring • Het computerprogramma legt gedurende de eerste 2 weken het normale dagelijks leefpatroon vast • De mantelzorg heeft een applicatie voor een smartphone (zowel Android als iOS/Apple) • De casemanager of wijkverpleegkundige heeft een overzichtsscherm
Trendobservatie • Loopsnelheid binnen de woning: een verminderende loopsnelheid is een bewezen indicatie voor toenemende kwetsbaarheid • Thuiskomen en vertrekken • Het eetpatroon (indicatie voor) op basis van activiteit in de keuken • In- en uit bed gaan • Globale activiteit binnen de woning • Toiletbezoek
23
25-8-2015
Realtime monitoring Mantelzorger krijgt een melding van (vanaf basisversie Sensara Life): • Niet terugkeren in de woning ’s avonds • Ongebruikelijk lang in bed • Verdachte inactiviteit
24
25-8-2015
Bewaking • Mensen met dementie hebben vaak een verhoogd risico om te vallen door bijvoorbeeld evenwichtsstoornissen of spierverstijving. Een hals- of polszender met alarmknop wordt in veel gevallen niet adequaat gebruikt. • Om bijvoorbeeld valincidenten te signaleren binnen een bepaalde tijdslimiet, is het mogelijk de leefstijlmonitoring uit te breiden met extra sensoren en een extra computerprogramma. Ook uitbreiding met dwaaldetectie is mogelijk. Dit is een melding bij het verlaten van de woning.
Sensara Safe: Geavanceerde bewaking • Detectie van een mogelijke noodsituatie • Zonder technologie te hoeven dragen • Zonder op enig moment op een knop te hoeven drukken • Op basis van inactiviteit per vertrek: ‘’volgen’’ van de bewoner(s) binnen de woning • Melding niet direct na een val, maar na een bepaalde periode.
25
25-8-2015
Vervolg geavanceerde bewaking • Bewaking volledig automatisch gedeactiveerd bij het verlaten van de woning en bij het naar bed gaan. • Automatische activatie bij binnenkomen van de woning en bij het uit bed komen.
Dwaaldetectie Sensara • Melding bij het verlaten van de woning zonder polsband of chip in de schoen • Zonder dat in- en uitlopend zorgpersoneel of mantelzorgers valse meldingen veroorzaken
26
25-8-2015
Bewaking + Dwaaldetectie Sensara • De meldingen van de bewaking in de woning gaan naar de app op de smartphone van de mantelzorger, maar ook naar zorgpersoneel (van Zorgpalet Baarn-Soest) • Versies Sensara: -> basis: leefstijlmonitoring -> Life-versie -> uitbreiding: bewaking -> safe -> uitbreiding Pro (Professional)
Bewaking + Dwaaldetectie Sensara Life
Life + Safe
Noodsituatiedetectie op basis van inactiviteit overdag
2 uur
2 uur
Noodsituatie detectie op basis van inactiviteit ‘s nachts
niet
2 uur
Dwaaldetectie: melding verlaten woning
niet
5 minuten
27
25-8-2015
Robotica
Robotica: Avatar
28
25-8-2015
Nadere informatie • www.domoticawonenzorg.nl • Webrubriek: zorg op afstand
29
