Strategic Alignment in ICT Jaarverslag 2008
Financiële Kengetallen (Alle bedragen x EUR 1.000, tenzij anders aangegeven)
Man / vrouw (fte) per 31 december 2008
Omzet per deelgebied 14%
40%
ICT services
20%
80%
15% Consultancy Vrouw
31%
Software gerelateerde dienstverlening Man Software
Omzet per sector 32%
2%
Professionals - staf verhouding Industrie
7%
85% 15%
15%
Consumentenmarkt Staf Financiële dienstverlening
27%
18%
Professionals ICT, communicatie & entertainment
Gezondheidszorg
Overheid
Totaal aantal medewerkers (fte) 2.000
Netto omzet en EBITAE jaar 2007
1.560 1.500
jaar 2008
Instroom / uitstroom
200.000
2.000 Netto omzet
175.173
Aantal fte per 01.01.08 1.560
EBITAE 150.000
1.500
1500
Uitstroom Instroom
100.000
1.000
556
677
54.565
556
50.000
500
500 9.439
2007
2008
0
2007
2008
413 292
24.930
0
Aantal fte per 01.01.09 exclusief acquisities
1.000
0
Aantal fte per 01.01.09 inclusief acquisities
Financiële Kengetallen (Alle bedragen x EUR 1.000, tenzij anders aangegeven)
Man / vrouw (fte) per 31 december 2008
Omzet per deelgebied 14%
40%
ICT services
20%
80%
15% Consultancy Vrouw
31%
Software gerelateerde dienstverlening Man Software
Omzet per sector 32%
2%
Professionals - staf verhouding Industrie
7%
85% 15%
15%
Consumentenmarkt Staf Financiële dienstverlening
27%
18%
Professionals ICT, communicatie & entertainment
Gezondheidszorg
Overheid
Totaal aantal medewerkers (fte) 2.000
Netto omzet en EBITAE jaar 2007
1.560 1.500
jaar 2008
Instroom / uitstroom
200.000
2.000 Netto omzet
175.173
Aantal fte per 01.01.08 1.560
EBITAE 150.000
1.500
1500
Uitstroom Instroom
100.000
1.000
556
677
54.565
556
50.000
500
500 9.439
2007
2008
0
2007
2008
413 292
24.930
0
Aantal fte per 01.01.09 exclusief acquisities
1.000
0
Aantal fte per 01.01.09 inclusief acquisities
Financiële Kengetallen (Alle bedragen x EUR 1.000, tenzij anders aangegeven)
2008
2007
Netto omzet
175.173
54.565
EBITDAE (*)
31.635
9.782
18,1%
17,9%
24.930
9.439
14,2%
17,3%
Kengetallen winst- en verliesrekening (pagina 50 - 51)
%
EBITAE (*) %
Kengetallen balans (pagina 48 - 49)
Totale activa Groepsvermogen Materiële vaste activa Immateriële vaste activa
167.428
45.751
34.016
8.511
4.543
728
105.010
32.855
Diversen (pagina 9 en 50 - 51)
Total Specific Solutions (TSS) B.V. Fauststraat 3 7323 BA Apeldoorn Nederland
Strategic Alignment in ICT
T +31 (0)88 660 33 33 F +31 (0)88 660 33 40 www.totalspecificsolutions.nl
Jaarverslag 2008
Aantal medewerkers (fte) ultimo Netto schuld / EBITDA
1.560
556
1,5
2,1
Voetnoot * De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten mogen door werkmaatschappen slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden.
Inhoudsopgave
Introductie
5
Directieverslag
7
Raad van Bestuur
15
Raad van Commissarissen
17
Domeinen - Overzicht
19
Jaarrekening Grondslagen voor de Financële Verslaggeving
28
Geconsolideerde Balans
32
Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening
34
Geconsolideerd Kasstroomoverzicht
35
Toelichting op de Geconsolideerde Balans
36
Toelichting op de Geconsolideerde Winst en Verliesrekening
40
Enkelvoudige Balans
41
Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening
42
Toelichting op de Enkelvoudige Balans
43
Toelichting op de Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening
44
Accountantsverklaring
45
Overige Gegevens
46
Overig Toelichting bij de Samengevoegde Balans en Winst- en Verliesrekening
47
Samengevoegde Balans
48
Samengevoegde Winst- en Verliesrekening
50
Samengevoegde Winst- en Verliesrekening
51
Ratio’s
52
Groepsmaatschappijen
54
3
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Total Specific Solutions
Total Specific Solutions
Total Specific Solutions Links: Gerrit Oosterhof Rechts: Matthieu van Amerongen
4
Inleiding Hierbij presenteren we met trots ons jaarverslag 2008. In het afgelopen jaar is Total Specific Solutions uitgegroeid tot een van de leidende Nederlandse IT solution bedrijven met een omzet van 175 miljoen euro en meer dan 1.600 medewerkers. In de komende jaren zullen wij ons sterk doorontwikkelen tot één van de leidende “solution providers”.
Domeinkenniskampioenen Onze bedrijfsonderdelen behoren tot de top in hun marktsegment. Wij acteren op de as van “best product” en “customer intimacy”. De kennis van de marktdomeinen, van de klanten en klantprocessen en zelfs van de klanten van onze klanten stelt ons in staat om als domeinkenniskampioen specifieke vertalingen te maken naar concrete oplossingen. Onze klanten appreciëren deze kennis, omdat ze daardoor een ITleverancier hebben die mee kan denken, die hen verder kan brengen en concurrentievoordeel op gaat leveren. Daarnaast speelt deze kennis een rol bij kostenreducties en efficiencyverbeteringen middels het doordacht inzetten van IT. Decentrale structuur Total Specific Solutions heeft een decentrale structuur waarin de bedrijven onderling verbonden zijn door hun kwaliteit en kennis van een bepaald domein of proces. De groepsmaatschappijen zijn zelfstandig en verantwoordelijk voor hun eigen domein. Bij nieuwe overnames houden bestaande bedrijven hun hart en ziel wat goed is voor hun klanten en hun medewerkers. Onze autonome labels hebben de directe klantcontacten. Wij faciliteren, orkestreren en regisseren. Als onderdeel van Total Specific Solutions profiteren onze bedrijven van het grotere geheel. TSS staat garant voor professionaliteit en continuïteit. Onze groepsmaatschappijen hebben een organisatie achter zich met voldoende kritische massa – financieel en organisatorisch – om mee te doen op een groter speelveld. Investeren Total Specific Solutions neemt binnen de markten waarin het bedrijf opereert een unieke positie in. Ondanks het huidige economisch klimaat blijft investeren in kennis een absolute noodzaak. Ook in de komende jaren zullen wij verder investeren in bestaande en nieuwe producten. Dat is ook nodig, omdat we ons hebben verbonden aan de doelen van onze klanten. Doelen die we willen helpen bereiken door het effectief inzetten van IT. Daarmee creëren we werkelijke waarde voor onze klanten. Uiteraard willen we u met dit jaarverslag optimaal informeren. Mocht u echter nog vragen hebben dan zijn we graag bereid deze te beantwoorden.
Gerrit Oosterhof CEO
5
Matthieu van Amerongen CFO
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Total Specific Solutions
Benadering IT moet anders Total Specific Solutions (“TSS”) is opgericht met een duidelijke visie. De volwassenheid van de Nederlandse IT industrie neemt weliswaar toe, maar klanten zijn vaak nog steeds ontevreden. Tal van ITprojecten stranden of lossen de problemen van de business niet op. Technologie is vaak leidend, projectof risicomanagement faalt en kennis van de business en processen van klanten is nauwelijks aanwezig. Wij hebben een duidelijke noodzaak voor een andere aanpak gezien. Onze groepsmaatschappijen werken vanuit een diepe kennis van het marktsegment waarin ze actief zijn. Daarbij heeft elk domein zijn eigen specifieke kenmerken. Op deze aspecten zijn onze groepsmaatschappijen exact afgestemd. Deze kennis, vertaald naar behoeften van klanten, is leidend. Voor wat betreft de technologie werken wij voornamelijk met marktstandaarden. Strak projectmanagement en risicomanagement completeren het geheel. Met onze aanpak zorgen wij voor solutions die de problemen van klanten echt oplossen en hun concurrentiepositie versterken.
6
We kunnen op 2008 terugzien als een uiterst enerverend jaar waarin onze bedrijfsomvang is verdrievoudigd. Dankzij de overname van PinkRoccade Local Government, PinkRoccade Healthcare en Everest in 2008 steeg onze jaaromzet van 55 miljoen euro in 2007 tot 175 miljoen euro in 2008. Hiermee is Total Specific Solutions uitgegroeid tot een van de grootste niet-beurs genoteerde Nederlandse ICT-bedrijven. Deze groei was ook de aanzet tot een verdere professionalisering van de onderneming. Zo stelden we onder andere een Raad van Bestuur en een Raad van Commissarissen aan.
Markten en klanten Het jaar 2008 begon als veelbelovend jaar voor de ICT-branche. De vraag van klanten was over het algemeen sterk, binnen de gehele branche was sprake van een hoge bezettingsgraad en als gevolg hiervan een krappe arbeidsmarkt. Tijdens de tweede helft van het jaar was er echter sprake van een omslag als gevolg van de verslechterende economie. Niettemin groeide volgens het onderzoek “ICT markt monitor 2009” (1) de Nederlandse ICT-sector in 2008 in zijn geheel met 6,1%. Alle segmenten binnen de ICT-markt lieten krachtige groeicijfers zien. Software liep daarbij op kop met maar liefst 8,1%. Het segment ICT-dienstverlening liet een groei zien van 7,4%. Ook in onze internationale markten was er sprake van een sterke vraag. Onderzoeken door ICT-Office, Gartner en Forrester noemen 2009 een zeer uitdagend jaar waarin de totale ICT-uitgaven sterk onder druk zullen staan. Alle marktanalisten verwachten dat het marktsegment software (in het bijzonder business software, in tegenstelling tot besturingssoftware) in 2009 als
enige segment een groei zal vertonen. Voor ITdienstverlening geldt echter dat de economische recessie voor een afnemende groei zal zorgen. Desondanks zullen voor elk segment binnen de ICTbranche andere economische vooruitzichten gelden. De segmenten overheid en gezondheidszorg zullen het komende jaar naar verwachting krachtig presteren. De segmenten industrie, consumenten, ICT en communicatie en financiële dienstverlening zullen volgens de voorspellingen aanzienlijk onder druk komen te staan wat betreft volumes en prijzen. Total Specific Solutions haalt bijna 60% van zijn omzet uit de Nederlandse lokale overheid en gezondheidszorg. Total Specific Solutions beschikt over een stabiel klantenbestand welke een hoge mate van ‘recurring’ omzet genereert. Onze grootste klant is goed voor 5% van onze totale omzet, terwijl onze tien grootste klanten slechts 19% van de omzet vertegenwoordigen. Een belangrijk deel van onze omzet is ‘recurring by contract’. De omzet uit diensten die rechtstreeks zijn gerelateerd aan onze software is veelal ‘recurring by nature’.
Voetnoot 1: Het ICT markt monitor 2009-onderzoek wordt opgesteld en gepubliceerd door ICT-Office.
7
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Directieverslag
Directieverslag
Uitdaging: Creëer een nieuwe frontoffice-applicatie voor de ondersteuning van een snel en efficiënt hypotheekproces.
Oplossing: Diepgaande marktkennis, gecombineerd met brede expertise in softwareontwikkeling van Everest.
Voordelen: Een flexibel, gemeenschappelijk platform dat een snellere time-to-market ondersteunt.
ABN AMRO
ABN AMRO Hypotheken Groep versterkt frontoffice met Everest ABN AMRO Hypotheken Groep (AAHG) ondersteunt de verschillende hypotheekmerken van ABN AMRO – Florius, Moneyou en het white label MNF – met diensten op het gebied van risicobeheersing, financiering, product ontwikkeling, marketing en ICT. Het is duidelijk dat snelheid en efficiency cruciaal zijn
Verbeterde productiviteit Een team van vijftien Everest-specialisten werkt bij AAGH in de zogenaamde Software Factory. Hier passen alle ontwikkelaars dezelfde methoden en technieken toe, wat de productiviteit sterk verbetert en de implementatiekosten verlaagt. Everest combineert daarbij de mogelijkheden van de Aquima Suite met zijn uitgebreide ervaring in de hypotheekmarkt voor het creëren van verschillende frontoffice-applicaties.
voor AAHG, die in een zeer competitieve en dynamische markt opereert. Een snelle time to market is in dit verband de sleutel tot succes. AAGH schakelde in 2008 Everest in voor nieuwe impulsen in zijn applicatielandschap. Doel was om de concurrentiekracht en de efficiency verder te versterken. “Bij AAHG was sprake van veel verspreide systemen en applicaties van verschillende leveranciers, die allen een eigen onderhoudscontract vereisten”, zegt Karst Ziel, ICT-manager bij AAHG. “In de loop van de tijd werd het steeds moeilijker om onze middelen optimaal in te zetten en de kwaliteit te bieden die noodzakelijk is. Wij gingen op zoek naar een externe partij die als voorkeursleverancier meer eenheid in applicaties en systemen kon bieden. Ons doel was om de totale kwaliteit van onze software drastisch te vergroten. Na een uitgebreide oriëntatie kozen we voor Everest. De belangrijkste redenen voor deze keus waren de uitgebreide mogelijkheden van de Aquima Suite van Everest en de uitgebreide marktkennis van het bedrijf. Dankzij de inzet van de Aquima Suite kunnen we veel business-rules hergebruiken. En de branchekennis van Everest helpt ook het ontwikkelproces te versnellen.”
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
UFO Een van de eerste projecten waar Everest in 2008 aan werkte, was het leggen van de basis voor de volledige vernieuwing van alle AAHG-extranetten. Karst Ziel: “Dit United Front Office of UFO-project is in eerste instantie gericht op het ontwikkelen van een gemeenschappelijk platform voor het vervangen van onze extranetten. Wanneer dit klaar is, zullen alle internetsites volgen. Het eerste project werd in december 2008 afgerond. Het was de start van een grootschalig migratietraject waarbij AAGH een nieuw gemeenschappelijk platform bouwt voor alle frontoffice-applicaties. De samenwerking met Everest verloopt zeer positief. Er is een duidelijke match tussen AAGH en Everest. En het feit dat Everest het eerste project op tijd en binnen budget opleverde, geeft ons veel vertrouwen voor de toekomst.”
8
Onze medewerkers vormen ons meest waardevolle kapitaal. Aan het einde van 2008 hadden wij 1.644 medewerkers in dienst. Dit is inclusief de medewerkers van onze recente overnames. Dit komt neer op 1.560 voltijds medewerkers. Onze medewerkers zijn zowel op de locatie van de klant als intern actief. We beschikken over verschillende kantoren in Nederland, België, Spanje en Roemenië. Ons goed opgeleide en kundige medewerkers bestand is sterk toegewijd aan een professionele aanpak van de uitdagende ontwikkelingen binnen de markten die we bedienen. We zijn trots op de expertise die we aan onze klanten leveren. Onze toewijding aan het leveren van de beste oplossingen in hun soort resulteert in een hoge motivatie van ons personeel en biedt een krachtige basis voor het vinden van nieuwe medewerkers. Hoewel er momenteel sprake is van een minder krappe arbeidsmarkt, blijven we op zoek naar getalenteerde en gekwalificeerde nieuwe collega´s. Mensen die hun inzicht in specifieke markten aan technische vaardigheden weten te koppelen staan daarbij hoog op onze verlanglijst.
Bestuur In de loop van 2008 hebben wij de bestuursstructuur van onze onderneming nader onder de loep genomen en besloten om de bestaande opzet af te stemmen op onze toegenomen bedrijfsomvang. Voor dit doel hebben wij een Raad van Commissarissen aangesteld en ons hoofdkantoor verhuisd naar Apeldoorn. Onze Raad van Commissarissen wordt gevormd door ervaren bestuurders met uitstekende reputaties en een schat aan ervaring en bestaat uit de heer L. Koopmans (voorzitter), de heer H. Huisman en de heer P.P. van Besouw. Elk lid van de Raad van Commissarissen beschikt over een andere achtergrond, specifieke marktervaring en aanvullende
9
vaardigheden. Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn grote voorstanders van ons decentrale bedrijfsmodel dat op specifieke markten is toegespitst.
Interne controlemechanismen en risicobeheer We definiëren het risicoprofiel van ons bedrijf in termen van marktrisico´s, financiële risico´s en operationele risico´s. De markt wordt gekenmerkt door een groeiend aantal complexe opdrachten die in veel gevallen niet worden afgerond door een gebrek aan specifieke business kennis bij ICT-ondernemingen. Door ons bedrijf te vormen rond markten en specifieke processen, adresseert TSS dit probleem. We bieden onze klanten specifieke diensten en oplossingen die extreem belangrijk voor hun succes zijn en leveren zo toegevoegde waarde, ook in economisch uitdagende tijden. In de huidige economische omstandigheden, leidt onze sterke aanwezigheid in de sectoren overheid en gezondheidszorg tot een stabiele financiële positie. Daarnaast is het grootste deel van onze omzet afkomstig van de verkoop van software of daaraan gelieerde activiteiten. Deze omzet heeft een ‘recurring’ karakter. We evalueren onze operationele risico´s op basis van krachtig projectbeheer en met behulp van gedetailleerde rapportagesystemen. De aanpak op basis van specifieke domeinkennis die TSS voorstaat, draagt in sterke mate bij aan het terugdringen van risico’s die samengaan met het implementeren van complexe IT-projecten.
Overnames Total Specific Solutions is een bedrijf dat bestaat uit marktspecialisten. Dit is versterkt middels een aantal strategische overnames. Ons actieve overnamebeleid richt zich op het toevoegen van ‘domeinkenniskampioenen’ en zowel huidige als
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Directieverslag
Onze mensen
Uitdaging: Creëer een HR-benadering die Allshare HR solutions in staat stelt zijn langetermijngroei te ondersteunen. Oplossing: Creativiteit in talent search, training, coaching en behoud van medewerkers. Voordelen: Allshare HR solutions kan zich volledig richten op zijn kernactiviteiten doordat TopTalentConsultancy zorg draagt voor talent search, training en coaching.
Allshare
Allshare HR solutions ondersteunt groei met TopTalentConsultancy Om te kunnen groeien, heeft een bedrijf de juiste HR-benadering nodig. Het zoeken van getalenteerde medewerkers, training, beloning en carrièreplanning vereisen een professionele aanpak zodat een organisatie over de juiste mensen beschikt. De succesvolle softwareleverancier Allshare HR solutions vroeg TopTalentConsultancy te helpen bij deze uit-
Complete benadering Van Hal: “TopTalentConsultancy ontwikkelde een totaalbenadering. Het bedrijf ging op zoek naar getalenteerde universitaire en HBO-studenten en nam hen in dienst. In het eerste jaar krijgen ze uitgebreide trainingen in technische en commerciële vaardigheden. De groep werkt vanuit Allshare HR solutions aan projecten. Zo krijgen ze diepgaand inzicht in het werk dat wij bij klanten uitvoeren. Het doel is dat de groep na het eerste jaar in dienst treedt bij Allshare HR solutions.”
dagingen. TopTalentConsultancy ging aan de slag en kwam met een creatieve aanpak, waarmee het zijn unieke benadering en stijl onderstreepte. Allshare HR solutions is een softwareleverancier die oplossingen levert voor bepaalde industriesegmenten of bedrijfsfuncties. De PersonnelViewoplossing van Allshare HR solutions biedt een compleet en stabiel systeem voor alle aspecten van Human Resources management. Het is een veelgebruikte oplossing met sterke groeimogelijkheden. Om deze groei te ondersteunen, had Allshare HR solutions nieuwe medewerkers nodig. “Wij zochten naar mensen met de juiste technische achtergrond en goede communicatieve vaardigheden. Zij moesten in staat zijn om de vraag van de klant te vertalen naar een effectieve oplossing”, zegt Jochem van Hal, director professional services bij Allshare HR solutions. Van Hal schakelde TopTalentConsultancy in voor het vinden van een nieuwe groep medewerkers. TopTalentConsultancy ontwikkelde een benadering die niet alleen anders dan anders was, maar ook zeer effectief bleek.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
De eerste groep startte in mei 2008. Na een intensieve training van zes weken startten de deelnemers met het werken bij een van de klanten van Allshare HR solutions. De tweede groep werd na de zomer gevormd en startte in oktober 2008. Van Hal is erg tevreden over de resultaten van de unieke aanpak van TopTalentConsultancy. “De twee groepen doen het geweldig. Zij werken aan concrete projecten bij klanten en zijn volledig opgenomen als collega’s. Zij kunnen voor ondersteuning altijd een beroep doen op TopTalentConsultancy wanneer dat nodig is. Allshare HR solutions en TopTalentConsultancy hebben zo hun krachten gebundeld om jonge, talentvolle mensen de gelegenheid te bieden zich te ontwikkelen en bekend te raken met onze projecten. Deze benadering helpt ons ontegenzeggelijk bij het realiseren van de groei die we nastreven.”
10
Na afronding van de transactie kunnen de overgenomen bedrijven hun werkzaamheden naadloos voortzetten doordat ze dankzij ons decentraal bedrijfsmodel als autonome organisaties te werk kunnen gaan. Hierdoor is er geen sprake van enige bedrijfsonderbreking en blijven de integratierisico´s tot een minimum beperkt.
Financial resultaten We zijn tevreden over onze financiële prestatie gedurende het jaar 2008. Onze netto omzet groeide organisch (exclusief overnames) met 5,1%, terwijl onze EBITDAE in 2008 met 0,5% steeg. In 2008 realiseerden we een uiterst gezonde EBITAE-marge (exclusief overnames) van 14,2%. Hierbij was echter wel sprake van een lichte daling ten opzichte van onze marge van 17,3% in 2007. De belangrijkste redenen voor deze daling zijn de toegenomen salariskosten als gevolg van de krappe arbeidsmarkt gedurende de eerste helft van 2008 en de eerste tekenen van een verslechterende economie in het vierde kwartaal. Als gevolg van de overnames in 2008 steeg onze netto jaaromzet naar een niveau van 175,2 miljoen euro, steeg onze EBITDAE naar een niveau van 31,6 miljoen euro en steeg onze EBITAE naar 24,9 miljoen euro op jaarbasis. Alle nieuw overgenomen bedrijven zijn marktleiders binnen hun segment en passen daarom goed binnen onze visie en bedrijfsstrategie. We verwachten dat onze overnames in de nabije toekomst voor krachtige waardecreatie garant zullen staan. Inclusief alle overnames bedroeg onze EBITAE-marge in 2008 14,2%. Onze overnames zijn gefinancierd met een gezonde mix van eigen vermogen en vreemd vermogen in de vorm van bankschulden. Ons eigen vermogen steeg van 8,5 miljoen euro in 2007 tot 34,0 miljoen euro in 2008 als gevolg van de overname van PinkRoccade Local Government, PinkRoccade Healthcare en Everest. Onze sterke financiële positie blijft hierdoor gehandhaafd.
11
Voor onze samengevoegde winst- en verliesrekening en balans verwijzen wij u naar pagina 47 - 52 van ons jaarverslag. Deze cijfers vertegenwoordigen de resultaten voor de volledige periode van 1 januari tot en met 31 december 2008.
Vooruitzichten Het jaar 2009 zal voor Total Specific Solutions in het teken van consolidatie staan. De grote overnames die gedurende 2008 en het begin van 2009 plaatsvonden, moeten vanuit zowel operationeel als financieel oogpunt worden geïntegreerd. Daarnaast is er momenteel sprake van zeer uitdagende marktomstandigheden. De resultaten van 2009 zullen niet het niveau halen van 2008. Niettemin verwacht TSS zijn marktaandeel te laten groeien. Wij zijn vol vertrouwen dat de unieke positie die we in uiteenlopende markten innemen, samen met onze vernieuwende aanpak (zie introductie), ons een sterkere marktpositie en klanten een hogere tevredenheid zal opleveren.
Directieverslag
toekomstige marktleiders aan het portfolio. We doen uitgebreid en nauwgezet onderzoek naar mogelijke overnamekandidaten. Onze acquisities moeten voldoen aan stringente, vooraf vastgestelde criteria.
Apeldoorn, 16 juli 2009 Raad van Bestuur
Gerrit Oosterhof, CEO
Matthieu van Amerongen, CFO
Top 10 klanten (in alfabetische volgorde)
Aegon
Philips
ASML
Rabobank
Belastingdienst
SNS
ING
Stater
NXP
St. Franciscus Ziekenhuis
Uitdaging: Vind een gebruiksvriendelijke end-to-end oplossing voor autolease die Athlon ondersteunt in het ontwikkelen van opkomende markten.
Oplossing: De toonaangevende LeaseOffice-oplossing van Comaker die alle internationale activiteiten van Athlon ondersteunt.
Voordelen: LeaseOffice helpt Athlon bij het uitbouwen van zijn Europese activiteiten.
Athlon
LeaseOffice van Co-maker helpt Athlon Car Lease bij ontwikkelen Poolse markt Een sterke focus op de klant, hoogwaardige service en optimale ondersteuning zijn cruciaal voor iedere leasemaatschappij. Om kwalitatief hoogwaardige dienstverlening mogelijk te maken, is de juiste administratieve omgeving een absolute voorwaarde. Athlon Car Lease Polen, onderdeel van Athlon Car Lease International, implementeerde de LeaseOffice-oplossing van Co-maker als basis voor de verdere ontwikkeling van de Poolse markt. “We zijn in 2007 in Polen gestart als green fieldinitiatief”, zegt Eric van Vliet, managing director bij Athlon Car Lease Polen. “Binnen een jaar hadden we een vloot van 700 auto’s opgebouwd. Wij verwachten in de komende jaren snel te groeien. Met een bevolking van veertig miljoen mensen en een opkomende economie gaan we uit van een jaarlijkse groei van ongeveer 30 procent.”
Concurrentiekracht Athlon Polen koos ervoor om LeaseOffice meteen vanaf de start van de activiteiten te implementeren. “De oplossing is weliswaar zeer compleet en biedt op dit moment meer mogelijkheden dan wij nodig hebben”, zegt Van Vliet. “Maar naarmate we groeien, zal het met ons meegroeien en ons concurrentiekracht opleveren. Wij hadden ook voor een minder uitgebreide en schaalbare oplossing kunnen kiezen. Maar dan hadden we onze IT-omgeving in de toekomst toch weer moeten vernieuwen. We beschikken nu over een hoogwaardige oplossing met alle functionaliteit die we nodig hebben. De belangrijkste voordelen van LeaseOffice zijn de op standaarden gebaseerde benadering van de software, de schaalbaarheid en de uitgebreide functionaliteit. Het systeem biedt veel gebruiksgemak, is stabiel en ondersteunt ons in iedere fase van het leaseproces. Het biedt daarnaast ook mogelijkheden om risico’s te beoordelen en te beheersen. Dit is van belang omdat Athlon onderdeel is van De Lage Landen. Deze organisatie is weer onderdeel van de Rabobank, die de Triple A-status heeft. Daarom moeten we voldoen aan verschillende juridische regels, waarvan sommige voortvloeien uit Sarbanes-Oxley en Basel II. Met LeaseOffice kunnen we dat proces effectief beheersen.”
Standaardisatie Tot voor kort maakten de verschillende Europese dochterondernemingen van Athlon gebruik van maatwerkoplossingen voor het ondersteunen van de bedrijfsprocessen. Om te kunnen profiteren van standaardisatie, tekende Athlon een Europees contract met Co-maker voor de LeaseOffice-oplossing. Dit complete softwaresysteem ondersteunt alle aspecten van autolease, van het initiële contract tot de verkoop van de leaseauto. Dit biedt leasebedrijven concreet concurrentievoordeel. Athlon koos voor LeaseOffice na een uitgebreid selectieproces. Het pakket vormt de basis voor alle internationale activiteiten van Athlon Care Lease in Spanje, Frankrijk, Duitsland en Polen.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
12
Uitdaging: Vind de juiste kennis en technische expertise voor het ondersteunen van de ontwikkeling van hoogwaardige betaalterminals. Oplossing: De uitgebreide expertise van TASS, die toegevoegde waarde biedt aan het ontwikkelproces van Banksys-terminals.
Voordelen: Atos Worldline blijft flexibel in het ontwikkelen van Banksys-oplossingen en kan makkelijk inspelen op eventuele veranderingen.
De Belgische dochteronderneming van Atos Worldline is met recht een pionier te noemen in elektronisch betalen. Het bedrijf is al jaren actief op dit terrein en telt inmiddels circa 1.000 medewerkers. Een van de bedrijfsonderdelen richt zich volledig op het ontwikkelen van innovatieve betaalterminals en hardwarebeveiligingsmodules. Met deze terminals is overal betaalgemak te creëren; in hotels, winkels en andere plekken waar veel consumenten diensten of producten afnemen. Het Banksys-merk staat uiteraard bekend om zijn superieure kwaliteit, die het resultaat is van continue aandacht voor veiligheid en betrouw-
Enkele jaren geleden ontwikkelde Banksys een nieuwe platformarchitectuur voor zijn terminals. Dit platform was gebaseerd op Linux. Onderdeel van het project was de ontwikkeling van een nieuwe chip. “We hadden toentertijd behoefte aan ondersteuning bij het verzamelen en samenstellen van alle technische documentatie. We kwamen toen in contact met TASS dat ons bij deze specifieke taak assisteerde”, zegt Peter Timmermans, Embedded Systems Architect bij de Technologies & Productsdivisie van Atos Worldline. “Deze eerste samenwerking verliep zeer goed en kort daarna vroegen we TASS om ons ook bij andere projecten te helpen.” Flexibiliteit Vandaag de dag is TASS betrokken bij tal van activiteiten van Atos Worldline. Zo assisteerde TASS bij het ontwikkelen van een productieproces voor nieuwe terminals, het creëren van testen voor de terminals en het ontwikkelen van testscenario’s en testsuites voor het platform.
baarheid en het voldoen aan de strengste eisen. TASS België, de specialist in embedded technologie, helpt Banksys al jaren op verschillende manieren bij het ontwikkelen van de hoogwaardige Banksys-terminals.
13
Innovatie, betrouwbaarheid en gebruiksgemak zijn belangrijke aspecten. Peter Timmermans stelt dat deze activiteiten een sterk cyclisch karakter hebben. “Wij hebben op verschillende momenten uiteenlopende expertises nodig. Variërend van ontwikkeling en testen tot het schrijven van technische documentatie. Het is in veel gevallen niet praktisch om deze skills in eigen huis op te bouwen omdat ze meestal slechts tijdelijk nodig zijn. Door gebruik te maken van de binnen TASS aanwezige kennis blijven we flexibel en kunnen we op iedere situatie inspelen. Wij zijn erg tevreden over onze jarenlange samenwerking. Dat blijkt alleen al uit het feit dat de eerste TASS-medeweker die we in 2003 inhuurden voor het verzorgen van technische documentatie, nog steeds bij onze projecten betrokken is.”
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Atos Worldline
Belgische pionier in elektronisch betalen flexibel in R&D met TASS
14
Sinds januari 2009 is onze Raad van Gerrit Oosterhof, CEO Bestuur gecomplementeerd met de benoeming van een nieuwe CEO. Gerrit Oosterhof (CEO) en Matthieu van Amerongen (CFO) vormen samen de Raad van Bestuur van Total Specific Solutions. Beiden hebben uitgebreide ervaring binnen verschillende specialismen en vormen een uitstekend team om Total Specific
Gerrit Oosterhof (1952) is per 1 januari 2009 benoemd als CEO van Total Specific Solutions. Oosterhof heeft jarenlange ervaring in ICT en finance bij overheidsinstellingen en bedrijven in de sectoren waarin TSS actief is. Voordat hij bij TSS in dienst kwam, was Oosterhof verantwoordelijk voor de reorganisatie van onderdelen van het ICT Centrum van de Belastingdienst. Daarvoor was hij in verschillende functies werkzaam bij Getronics PinkRoccade. Hier vervulde hij onder andere de rol van managing director Public Sector en was hij COO na de integratie van Getronics en PinkRoccade. Voor zijn werkzaamheden bij GetronicsPinkRoccade was Oosterhof werkzaam bij Cadans als lid van de raad van bestuur. Hij was hier verantwoordelijk voor sales, marketing en ICT. Cadans was één van de de voorlopers van het UWV.
Solutions te leiden en haar huidige marktpositie verder te versterken.
Matthieu van Amerongen, CFO Matthieu van Amerongen (1968) is sinds begin 2007 de Chief Financial Officer van TSS. Van Amerongen heeft uitgebreide ervaring in audit finance, consultancy en operationeel management. Hij is afkomstig van Accenture, waar hij werkzaam was als Chief Financial Officer van de Nederlandse organisatie en als Finance & Performance Management Executive. Daarnaast bekleedde hij verschillende corporate functies. Van Amerongen genoot zijn opleiding aan de gerenommeerde Arthur Andersen Audit School.
15
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Raad van Bestuur
Raad van Bestuur
Uitdaging: Betere afstemming van de activiteiten van het B usiness Support-team bij Equens op basis van de bedrijfsdoelstellingen.
Oplossing: Consultancy, personal coaching en workshops door KZA
Voordelen: Hogere kwaliteit van de dienstverlening aan klanten door verbeterde programma’s, projecten en interne processen.
Equens
KZA helpt Equens bij organisatorische verandering Equens is de eerste pan-Europese full-service betalingsverwerker. Het bedrijf is marktleider
mentbureau. Uiteindelijk gaat het om het terugdringen van de ad hoc processen en het verbeteren van de kwaliteit van de programma’s en projecten.”
in het verwerken van binnenlandse en buitenlandse girale en kaartgerelateerde transacties. Het kan daarbij terugvallen op meer dan veertig jaar ervaring en ruime expertise bij de oprichters van de organisatie. Met een gecombineerd volume van circa zeven miljard transacties per jaar, biedt Equens klanten maximale service tegen minimale kosten. In 2008 leidden organisatorische veranderingen tot het clusteren van de verantwoordelijkheden voor programma- en projectondersteuning. De teammanager die hiervoor verantwoordelijk was, schakelde KZA in voor hulp bij het vaststellen en implementeren van alle noodzakelijke veranderingen, zodat haar team op basis van coaching en ondersteuning de kwaliteit zou kunnen verbeteren. “KZA is al lange tijd een betrouwbare adviseur van onze afdeling”, zegt Gonnie Böhne, Team Leader Programme & Project Support bij Equens. “Het bedrijf heeft ons op verschillende onderdelen geholpen, waaronder Requirements Management. Daarnaast levert KZA ons zeer gemotiveerde en hooggekwalificeerde medewerkers. Toch besloten we voor het professionaliseren van de Business Change-functie bij Business Support voor een grondige selectieprocedure. We voerden gesprekken met verschillende partijen, waaronder KZA. Dit bedrijf sprong er uit doordat het ons als enige waarschuwde voor onze ambities. De consultant van KZA adviseerde ons niet te ambitieus te zijn en niet te veel stappen in een keer te nemen. Dit gaf ons het nodige vertrouwen en leidde tot enkele aanvullende gesprekken om de reikwijdte van de veranderingen vast te stellen. We creëerden een gecombineerde benadering voor teambuilding en het bouwen aan een professioneel projectmanageTotal Specific Solutions Jaarverslag 2008
Processen en mensen KZA ondersteunde Equens op twee manieren. Het zorgde voor individuele coaching voor teamleider Gonnie Böhne. Daarnaast organiseerde KZA workshops voor medewerkers die waren gericht op integratie en cultuurverandering. Böhne is erg blij met de benadering van KZA. “Een belangrijke les die we van KZA hebben geleerd is om niet te veel zaken tegelijk aan te pakken. Dit is onderdeel van het KZA-motto van ‘form, storm, norm en perform’. Dit zijn de vier fases die een nieuwe groep doormaakt. De groep wordt eerst gevormd. Aangezien regels en verantwoordelijkheden nog niet vastliggen, kunnen er zaken misgaan. Dat is de stormfase. Op een gegeven moment stelt de groep normen vast die de basis zijn voor het presteren. Het is erg belangrijk om deze fases te onderkennen.” Böhne is ook erg tevreden over werkwijze van KZA. “KZA is uitzonderlijk goed in staat om onze behoeften in kaart te brengen. Dit project is opnieuw een illustratie van hun capaciteiten. Verder hebben de medewerkers van het bedrijf oog voor kwaliteit en zijn ze snel onderdeel van een team. KZA is daarnaast een compacte organisatie met korte communicatielijnen, wat hen flexibel en snel maakt. Dat laatste is nog een reden waarom KZA en het Equens-team goed kunnen samenwerken.”
16
De Raad van Commissarissen van Total Specific Solutions bestaat uit de heer Lense Koopmans (voorzitter), de heer Henk Huisman en de heer Pieter Paul van Besouw. Lense Koopmans (voorzitter)
Pieter Paul van Besouw
De heer Lense Koopmans heeft diepgaande bestuurlijke kennis en ervaring, zowel binnen publieke als private organisaties. Hij is onder andere voorzitter van de Raad van Commissarissen van Rabobank Nederland, Arriva Nederland en van de Siers Groep. Tevens is hij lid van de Raad van Commissarissen van Eureko-Achmea, Nuon en Kiwa. In het verleden was de heer Koopmans onder andere president-directeur van TBI Holdings. Vanuit zijn werkzaamheden bij onder andere Rabobank en TBI Holdings heeft hij een uitgebreide ervaring met het huidige decentrale besturingsmodel van Total Specific Solutions.
De heer Pieter Paul van Besouw heeft ruime ervaring in de financiële sector. Hij bekleedt een aantal functies met betrekking tot verschillende activiteiten binnen de maatschappij. Momenteel is de heer Van Besouw onder meer extern lid van het Audit Committee van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen; vicevoorzitter van de Raad van Toezicht RDW, lid van de Raad van Commissarissen van Royal Haskoning en was hij voorzitter van de Raad van Toezicht Medisch Centrum Haaglanden. In het verleden heeft hij diverse functies bekleed bij de Bank Nederlandse Gemeenten, de laatste elf jaar als voorzitter van de Raad van Bestuur.
Henk Huisman De heer Henk Huisman heeft uitgebreide ervaring in de ICT-sector. Op dit moment bekleedt hij een aantal commissariaten en adviseurschappen. De heer Huisman is onder meer voorzitter van de Raad van Commissarissen van Conquaestor en lid van de Raad van Advies van Object+. In het verleden was hij lid van de Raad van Bestuur van het beursgenoteerde ICT-bedrijf PinkRoccade en was hij medeverantwoordelijk voor de vorming van deze onderneming. Hiervoor was de heer Huisman voorzitter van de directie van Bouwfonds Informatica en was hij lid van de directie van NCR Nederland.
17
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Raad van Commissarissen
Raad van Commissarissen
Uitdaging: Het optimaal en continu gebruikmaken van de mogelijkheden die ICT biedt voor patiëntenzorg en medisch onderzoek.
Oplossing: Het brede scala van producten en diensten van P inkRoccade Healthcare.
Voordelen: Snel inspelen op de mogelijkheden van innovatieve technologieën die patiënten en medewerkers ten goede komen.
Erasmus MC
Erasmus MC innoveert op IT-gebied met PinkRoccade Healthcare De technologische ontwikkelingen in de gezondheidszorg volgen elkaar snel op. Voor het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam een reden om PinkRoccade Healthcare in te schakelen voor advies en dienstverlening. De samenwerking mondde in de loop van de jaren uit in diverse succesvolle projecten. Zo rondde PinkRoccade Healthcare een omvangrijk project af rond de internetsite en het intranet van het Erasmus MC. In anderhalf jaar bouwde de IT-dienstverlener een volledig nieuw webplatform, waarmee het ziekenhuis zijn online ambities waar kan maken. “Ons uitgangspunt is dat medewerkers en patiënten zoveel mogelijk zaken via de website en het intranet kunnen regelen”, zegt Nico Drost, manager afdeling Onderhoud en Beheer Informatiesystemen. Het Erasmus MC brengt dit in de praktijk met een ander project waarbij het ook de hulp inriep van PinkRoccade Healthcare: Couveusecam/ Babywatch. Drost: “Soms komt het voor dat een baby nog in het ziekenhuis moet blijven terwijl de moeder naar huis mag. De ouders en andere familie kunnen dan via een webcam naar de baby kijken. PinkRoccade Healthcare zorgt er onder meer voor dat de beelden te zien zijn via het internet.” Software en dienstverlening Het Erasmus MC betrok PinkRoccade Healthcare ook bij het generiek maken van in eigen huis ontwikkelde software van de afdeling Dermatologie. Nico Drost: “Deze afdeling had zelf software geschreven om de resultaten van allergietesten bij patiënten sneller te verwerken. Toen er vanuit andere ziekenhuizen belangstelling kwam voor de software, stelde de afdeling uiteraard de code beschikbaar. Dat bleek in de praktijk niet goed te werken. PinkRoccade Healthcare heeft de code geschikt gemaakt voor algemeen gebruik.”
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Verder verzorgde PinkRoccade Healthcare de ITILtrainingen voor een groep van 150 medewerkers van de Directie Informatie. Nico Bruens, directeur van de Directie Informatie (CIO): “Het doel van die trainingen is om iedereen bij de afdeling dezelfde taal te laten spreken voor wat betreft het IT-beheer. PinkRoccade Healthcare hanteert bij deze trainingen de Apollo 13-aanpak, waarbij deelnemers ITILkennis opdoen in een spelvorm. De deelnemers zijn daar enthousiast over.” In 2008 is het Erasmus MC gestart met een oriëntatie op de invoering van een afsprakenportal op basis van de @-pointmentoplossing van PinkRoccade Healthcare. Dat zal naar verwachting in 2009 zijn beslag krijgen. Met dit systeem kunnen patiënten via internet zelf bepaalde ziekenhuisafspraken inplannen. Bruens en Drost zijn zeer positief over de samenwerking. “En zolang deze projecten met een gelijke mate van succes worden afgerond, is er een goede onderlinge basis voor verdere samenwerking.”
18
Consultancy Kwalititeitsborging ICT kan bedrijven een belangrijk concurrentievoordeel bieden. Tegelijkertijd moeten organisaties rekening houden met de risico’s die gepaard gaan met een groeiende afhankelijkheid van ICT. Een technische storing kan er immers voor zorgen dat het niet langer mogelijk is om producten te fabriceren, diensten te leveren of met klanten te communiceren. Dit kan rampzalige gevolgen hebben voor de productiviteit en winstgevendheid, en uiteindelijk schade toebrengen aan de bedrijfsreputatie. Onze Quality Assurance-divisie optimaliseert de effectiviteit en efficiëntie van producten, processen en organisaties. Het resultaat: lagere kosten, snellere implementatie voor ICT-projecten en producten en diensten die voldoen aan de klantverwachtingen of deze zelfs overtreffen. Ons uiteindelijke doel is om de ICT-middelen van onze klanten volledig in harmonie te brengen met hun bedrijfsdoelstellingen en -vereisten.
Services Embedded software Onze Embedded Software-divisie heeft sinds 1970 een pioniersrol vervuld, en staat tot op de dag van vandaag garant voor een snelle en efficiënte ontwikkeling van innovatieve producten. Dagelijks worden er nieuwe producten met een sterk technologisch karakter geïntroduceerd. Software vertegenwoordigt een steeds groter aandeel en speelt een steeds grotere rol binnen deze producten. Onze ervaren medewerkers beschikken over diepgaande kennis van alle aspecten van embedded software en applicatiesoftware. Onze technische voorsprong is het gevolg van onze vroege betrokkenheid bij tal van baanbrekende projecten. Wij zijn hierdoor in staat om gerichte diensten en oplossingen voor deze uitdagende en dynamische markt te bieden. Wij stellen onze expertise aan klanten beschikbaar in de vorm van een integraal pakket van oplossingen, op project- of adviesbasis.
19
Softwareontwikkeling en -migratie Binnen veel branches zien bedrijven zich gedwongen om hun ICT-systemen en de daaraan gerelateerde software aan te passen. Hun streven is om veel flexibeler om te gaan met hun klanten, leveranciers en werknemers. Nu het zakelijke klimaat veranderlijker is dan ooit tevoren, hebben bedrijven baat bij een kortere time-to-market. Veel softwaretoe passingen raken verouderd en voldoen niet langer aan de eisen. Het aanbrengen van de benodigde verbeteringen is kostbaar en arbeidsintensief. Onze near shore-faciliteit in Oost-Europa beschikt over de kennis en vaardigheden die nodig zijn om de benodigde software-upgrades, -herzieningen en/of -migraties tegen aantrekkelijke tarieven en binnen de vereiste deadline te verzorgen. We leveren sinds de vroege jaren negentig oplossingen op het gebied van softwareanalyse, -ontwerp, -ontwikkeling, -engineering, -tests en -onderhoud. Testen Wij beschikken over jarenlange ervaring in het testen van software en systemen. Deze expertise stelt ons in staat om onze aanpak voortdurend te verfijnen en tijdens testprojecten talloze valkuilen te vermijden. Maar al te vaak worden de verantwoordelijkheden binnen de Test Value Chain onvoldoende gedefinieerd. Als gevolg hiervan worden er teveel testwerkzaamheden uitgevoerd. Dit resulteert in hoge kosten, onnodige vertragingen en budgetoverschrijdingen. We leveren testdiensten die zijn gebaseerd op een heldere visie, en zijn in staat om de kwaliteit te garanderen die voor ICToplossingen is vereist. De sleutel tot succes is een duidelijke afbakening van de stappen die binnen de Test Value Chain moeten worden doorlopen, een heldere definitie van de verantwoordelijkheden en vereisten en het waarborgen van een effectieve coördinatie tussen de leverancier, onze medewerkers en de klant.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Domeinen - overzicht
Domeinen - overzicht
Uitdaging: Ontwikkel een stabiel en betrouwbaar midoffice-systeem voor digitale dienstverlening aan burgers.
Oplossing: De midoffice-oplossing van PinkRoccade Local Government, in combinatie met een gefaseerde implementatieondersteuning.
Voordelen: Betere digitale dienstverlening aan burgers en efficiëntere interne processen.
Gemeente Grootegast
Gemeente Grootegast verbetert digitale dienstverlening met midoffice PinkRoccade Local Government Digitale dienstverlening aan burgers staat sinds enkele jaren hoog op de agenda van de overheid. Vooral voor gemeentes heeft dit de nodige consequenties, omdat zij hun automatiseringssystemen op verschillende onderdelen aan moeten passen of uit moeten breiden. De Groningse gemeente Grootegast schakelde PinkRoccade Local Government in voor hulp op dit gebied. “Net als een groot aantal andere gemeenten zijn we in 2008 gestart met een midoffice-project”, zegt Frits Moorlag, afdelingshoofd Publieke dienstverlening en loco-secretaris bij de gemeente Grootegast. “We hebben ons in dat verband georiënteerd op enkele mogelijke midoffice-leveranciers en het gemeentelijke samenwerkingsverband GovUnited. Na deze oriëntatie hebben we gekozen om ook op dit terrein samen te werken met PinkRoccade Local Government. Dit bedrijf heeft weliswaar een jarenlange relatie met Grootegast, maar dat was niet de enige reden voor deze keus. Belangrijkste overweging was de fasegewijze aanpak van deze leverancier bij zijn midoffice-projecten, waarbij er ook oog is voor de organisatorische kant van de zaak. Wij zijn een kleinere gemeente waarin een relatief beperkt aantal mensen verantwoordelijk is voor deze activiteiten. Daar past een stapsgewijze aanpak bij, waarbij we kortlopende projecten doen en die met een concreet resultaat afsluiten. PinkRoccade Local Government is een partner die daar goed mee om kon gaan en het tempo van implementatie samen met ons bepaalde. In 2008 hebben we in drie maanden tijd de eerste fasen van het midoffice-project afgerond. In 2009 gaan we verder met de volgende stappen.”
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Digitale dienstverlening Dankzij de eerste fase kan Grootegast zijn burgers nu al verschillende digitale diensten aanbieden. Inwoners kunnen via de website van de gemeente bijvoorbeeld een uittreksel of bewijs van leven aanvragen. Moorlag: “Zij identificeren zich via DigiD en kunnen via Ideal of een creditcard afrekenen. Zo’n aanvraag wordt rechtstreeks naar de backoffice geschoten en afgehandeld. Wij hebben als regel dat een aanvraag die voor 15.00 uur binnenkomt, nog dezelfde dag wordt afgehandeld. Burgers hebben het uittreksel of bewijs dan de volgende dag al in huis. Voor de burgers is er het voordeel dat ze dit gewoon van achter de pc regelen en niet naar de balie in het gemeentehuis hoeven te komen. Voor ons betekent deze aanpak dat we veel minder pieken en dalen hebben en we deze aanvragen efficiënt kunnen afhandelen.” Het nieuwe systeem zal in 2009 ook een belangrijke rol spelen bij het uitreiken van de nieuwe milieupassen aan alle huishoudens in de gemeente. “Dat hele proces gaan we ook met behulp van de midoffice van PinkRoccade LocalGovernment ondersteunen”, aldus Moorlag, die zeer positief terugkijkt op de samenwerking. “We hebben in een goede onderlinge sfeer een betrouwbare basis gelegd voor een efficiëntere dienstverlening aan de inwoners van onze gemeente.”
20
Top Talent Demografische trends en ontwikkelingen op het gebied van scholing resulteren in een steeds krappere arbeidsmarkt die veel bedrijven in moeilijkheden brengt. Waar en hoe vinden zij het talent waarnaar ze dringend op zoek zijn om verder te kunnen? Daarnaast is er sprake van een belangrijke verandering in de relatie tussen werkgever en werknemer. Werknemers zijn op zoek naar een inspirerende baan. Ze verwachten coaching en begeleiding in hun werk en mogelijkheden om hun loopbaankansen te vergroten. Werkelijk getalenteerde mensen zijn moeilijker te vinden dan ooit, en zijn daarom uiterst veeleisend. Tegelijkertijd ontbreekt het hen nog aan specifieke kennis en vaardigheden, zodat ze training en coaching nodig hebben. Onze Top Talent-divisie biedt oplossingen voor klanten die met dergelijke uitdagingen worden geconfronteerd, of het nu gaat om een algemene zakelijke functie of specifieke ICT-opdrachten.
Software Business engineering Met onze toonaangevende business engineeringsuite Aquima kunnen klanten dynamische bedrijfsprocessen creëren en hun dienstverlening aan partners en klanten verbeteren. We leveren frontoffice- en mid-office-oplossingen voor bedrijven in uiteenlopende verticale markten, zoals financiële dienstverleners, hypotheekverstrekkers en verzekeraars. We combineren een grondige marktkennis met krachtige, gerichte softwareoplossingen. De belangrijkste voordelen voor onze klanten zijn onder meer een snelle time-to-market, een hoge mate van flexibiliteit en lagere implementatiekosten. Gartner, het grootste onderzoeks- en adviesbureau op het gebied van ICT ter wereld, heeft ons uitgeroepen tot Cool Vendor op het gebied van Business Process Management.
Leden directie groepsmaatschappijen Total Specific Solutions
21
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Uitdaging: Ontwikkel een nieuw applicatielandschap dat alle complexe activiteiten in de reisbranche ondersteunt. Oplossing: onder bouwt 45 nieuwe softwaremodules op basis van het ontwikkelplatform van Progress Software. Voordelen: Verbeterde sales support, lagere kosten en een betere informatievoorziening.
OAD
OAD creëert nieuw applicatie landschap met Yonder Als de op een na grootste reisorganisatie van Nederland moet OAD flexibel en wendbaar zijn om in te kunnen spelen op steeds wisselende klanteisen. Met het oog hierop besloot OAD om al zijn IT-applicaties grondig te vernieuwen. Het bedrijf schakelde IT-specialist Yonder in voor het creëren van het nieuwe platform.
Ervaring en expertise OAD koos voor Yonder vanwege de uitgebreide kennis met en ervaring in Progress-ontwikkeling, het voorkeursplatform van OAD. Ook de kosteneffectieve nearshore ontwikkelactiviteiten in Roemenië waren een belangrijke factor. “In onze vestigingen in Nederland werken we nauw samen om alle eisen vast te stelleen. Vervolgens start het team in Roemenië met de ontwikkeling. We testen de resultaten vervolgens grondig in Nederland”, zegt Scheffelaar Klots. “We gebruiken daarbij WebEx-webmeetings en Skype voor de regelmatige communicatie over de voortgang van de ontwikkelactiviteiten.”
“OAD richt zich op drie hoofdactiviteiten”, zegt Ivar Scheffelaar Klots, IT manager bij OAD. “We zijn in de eerste plaats een touroperator. Dat betekent dat we vakantieconcepten en pakketten ontwikkelen. Daarnaast hebben we de reisbureauactiviteiten door heel Nederland met onze Globe-vestigingen. Verder hebben we een touringcarbedrijf dat bussen en chauffeurs aan klanten verhuurt.” Competitief De reisbranche is zeer competitief en vereist hoogwaardige IT-ondersteuning. OAD besloot al in 2005 om een compleet nieuwe infrastructuur te ontwikkelen voor de ondersteuning van zijn kernprocessen. Scheffelaar Klots: “We bouwen in drie jaar tijd in totaal 45 softwaremodules. Yonder helpt ons in dat verband bij het ontwikkelen, leveren en uitvoeren van diensten. Onze sector kent tal van logistieke aspecten met veel partners die informatie aanleveren of nodig hebben. Denk aan hotels, andere accommodaties, luchtvaartmaatschappijen, spoorwegen en agenten. Daarnaast zijn er de interne systemen, waaronder onze financiële administratie, die moeten kunnen communiceren met andere systemen, zoals de reserveringsomgeving.” OAD schakelde Yonder in voor alle ontwikkelactiviteiten die bij dit ambitieuze langetermijnproject horen.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Return on investment OAD is ervan overtuigd dat het veeleisende project een volledig rendement zal opleveren. Scheffelaar Klots: “We zien drie voordelen. We kunnen allereerst onze verkoopondersteuning met dit geavanceerde systeem verbeteren door beter in te spelen op de klantvraag. In de tweede plaats besparen we kosten doordat meer activiteiten geautomatiseerd worden. Tot slot biedt het nieuwe systeem ons nuttige managementinformatie, waardoor we in staat zijn onze bedrijfsprocessen verder te verbeteren.”
22
Gezondheidszorg Onze Healthcare-divisie levert gerichte primaire en secundaire bedrijfsoplossingen en managed services aan de drie belangrijkste Nederlandse segmenten (ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en zorginstellingen) binnen de IT-markt die zich op de gezondheidszorg richten. Onze managed services zijn zowel gebaseerd op onze eigen softwareoplossingen als op topproducten van externe partijen. Op deze manier zijn we in staat om onze klanten een complete mix van gerichte oplossingen en diensten aan te bieden. Onze grondige branchekennis stelt ons in staat om oplossingen met daadwerkelijke toegevoegde waarde te leveren. Met meer dan 30 jaar ervaring in deze branche zijn we uitstekend gepositioneerd om onze klanten van optimale ondersteuning te voorzien binnen de zich snel ontwikkelende markt van IT-oplossingen voor de gezondheidszorg. Leasing We zijn de grootste leverancier van oplossingen voor bedrijven die actief zijn op het gebied van wagenparkbeheer, autoleasing, financiering en kortetermijnverhuur. Ons ERP-product LeaseOffice wordt beschouwd als de nummer 1 in de markt. Het gaat om een bewezen oplossing voor nationaal en internationaal opererende bedrijven die binnen een concurrerende markt actief zijn. De software ondersteunt de volledige levenscyclus van contracten, van het aangaan van de overeenkomst tot de financiële afwikkeling ervan. Lokale overheid Onze Local Government-divisie levert bedrijfsoplossingen en diensten aan gemeentes en andere lokale overheidsinstanties. We zijn de marktleider binnen het segment Lokale Overheid. We ontwikkelen en implementeren standaard softwareoplossingen en verzorgen daarnaast onderhouds- en ondersteuningsdiensten. Onze Local Governmentdivisie voorziet klanten van een integrale oplossing op basis van één softwarearchitectuur die hen op weg helpt naar de status van een daadwerkelijke ‘digitale overheid’. De divisie is onder meer bekroond met de SAP Pinnacle Award als blijk van erkenning voor onze uitmuntende samenwerking met SAP. Deze langetermijnsamenwerking zullen
23
wij in de toekomst voortzetten. Naast onze nauwe samenwerking met SAP hechten we veel waarde aan onze uitstekende relaties met de officiële gebruikersgroep en mid-office-gemeenschap. Inkoop Onze Procurement-divisie is de grootste leverancier van geïntegreerde oplossingen op het gebied van inkoopbeheer. We leveren een softwareoplossing die alle aspecten van de inkoopprocessen van onze klanten omvat, van productaanschaf tot het ont vangen van de betaling. De oplossing maakt al deze processen transparant, biedt volledig inzicht in alle kostencategorieën en voorziet onze klanten van alle tools die ze voor hun dagelijkse werkzaamheden nodig hebben. De software wordt geleverd op basis van een SaaS-model (Software-as-a-Service), zodat klanten zo min mogelijk in hardware en software hoeven te investeren en hun onderhoudsen beheerkosten kunnen reduceren. Bovendien beschikken onze klanten op deze manier altijd over de laatste versie van de oplossing.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Uitdaging: Zorg voor een nieuwe weboplossing voor de ondersteuning van het inkoopproces bij verschillende overheidsinstellingen.
Oplossing: het modulaire ESIZE-inkoopplatform, dat als Softwareas-a-Service (SaaS) wordt geleverd.
Voordelen: Toename van de efficiency met maar liefst 60 procent.
Ministerie van Defensie
Ministerie van Defensie bespaart tijd en geld met ESIZE Sinds drie jaar maken zes Nederlandse ministeries gebruik van het geïntegreerde, modulaire webplatform van ESIZE voor hun inkoopproces. Het aantal leveranciers is gegroeid naar 30 en sinds de start zijn met het systeem meer dan 18.000 inkooporders gecreëerd. “Het ESIZE-platform heeft ons tal van voordelen opgeleverd, met name op het gebied van factureren”, zegt kolonel Tjerk Brouwer, projectleider bij het Ministerie van Defensie.
bij gebruikmaken van de elektronische catalogi die leveranciers aanbieden. Zo kunnen inkoopmedewerkers zich volledig concentreren op hun kernactiviteiten. Nadat de goederen zijn geleverd, wordt de order via het ESIZE-systeem gefactureerd en betaald via ‘reverse billing’. De ontvangende partij stelt de factuur op. Kolonel Brouwer: “Met deze procedure is factuurverificatie niet langer nodig. Dat is waarschijnlijk het grootste voordeel van het systeem. Het is bekend dat factuurverwerking een erg arbeidsintensief en kostbaar proces kan zijn. Met reverse billing hoef je nauwelijks nog een inkoopfactuur te controleren en dat bespaart tijd en geld.” Bij de ministeries die deelnemen aan het project is de efficiency met maar liefst 60 procent toegenomen.
In 2005 bundelden zes ministeries hun krachten en startten zij het interdepartementale project Elektronisch Bestellen en Factureren (EBF). Het interdepartementale initiatief was gericht op het vergroten van de inkoopcapaciteit en het professionaliseren van de processen bij de overheid. Na een Europese tender werd een toonaangevende systems integrator geselecteerd om een oplossing te bieden op basis het Application Service Providing-model (ASP). De systems integrator stelde voor om het elektronische inkoopplatform van ESIZE in te zetten, dat vervolgens werd geïmplementeerd. Kolonel Brouwer: “In januari 2007 gingen we van start met één catalogus, nu zijn het er meer dan 30. Veel artikelen die we voorheen zelf in voorraad hielden, worden nu beheerd door outsourcingpartners, aangezien dit niet tot onze kernactiviteit behoort. Door deze aanpak konden we onze voorraad sterk terugdringen en zijn we in staat om artikelen te bestellen die nieuw zijn en voldoen aan de laatste eisen en regels.” Focus op kernactiviteiten Naast een sterke reductie van de voorraad en het eenvoudiger voldoen aan wet- en regelgeving, is het inkoopproces zelf ook zeer efficiënt geworden. De ESIZE-oplossing geeft medewerkers directe toegang tot een centraal ordersysteem via het internet. Zij kunnen orders online plaatsen en daar-
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Gecoördineerde benadering Door ESIZE als een weboplossing in te zetten, was het voor de zes ministeries ook eenvoudiger om samen te werken op het gebied van inkoop. “Het ESIZE-platform is op ieder ministerie decentraal te gebruiken, waarbij we iedere willekeurige catalogus kunnen delen. Tegelijkertijd hoeft geen van de ministeries zich bezig te houden met beheer van de software. Dat verklaart het succes van de deelnemende ministeries.” Dat succes is andere ministeries niet ontgaan. Het is niet uitgesloten dat alle dertien Nederlandse ministeries hun krachten bundelen en gezamenlijk een Europese tender uitschrijven wanneer het bestaande contract afloopt.
24
Uitdaging: Creëer een nieuw, stabiel testteam met het oog op de ontwikkeling van een nieuwe applicatie.
Oplossing: TestValue zorgt voor de werving en training van de nieuwe medewerkers en voor de coaching van de Randstadtestcoördinator.
Voordelen: Een stabiel en goed toegerust team dat Randstad HR Solutions op de lange termijn ondersteunt.
Testen is een integraal onderdeel van het softwareontwikkelproces. Het is immers de enige manier om de kwaliteit van het product vast te stellen. Intensieve testen zorgen ervoor dat een oplossing stabiel wordt en de functionaliteit biedt die eindgebruikers ervan verwachten. Toen Randstad HR Solutions testcapaciteit en expertise nodig had voor
startte in 2008 een ontwikkelproject waarbij het doel was om een volledig nieuwe applicatie voor personeelsbeheer in het onderwijs te bouwen. Deze nieuwe oplossing – Randstad Personnel ManagerEducation (RPM-Education) – zal uiteindelijk het bekende Edukaat-personeelsbeheersysteem vervangen dat bij veel onderwijsinstellingen in gebruik is. RPM-Education kan net als Edukaat dienen als het front-end voor het salarissysteem van Randstad voor de onderwijsmarkt, CASO. De nieuw toepassing zal als Software-as-a-Service aangeboden worden.
een ambitieus ontwikkelproject, schakelde het TestValue in. TestValue zorgde niet alleen voor de juiste mensen, maar ging nog een stap verder.
Randstad staat sinds jaar en dag bekend als uitzendorganisatie. Maar de onderneming doet meer dan alleen bemiddelen in tijdelijk werk. Tim Smit, projectmanager bij Randstad HR Solutions: “Randstad biedt verschillende diensten op het gebied van human resources aan bedrijven en organisaties. Het onderdeel Randstad HR Solutions biedt in dat verband oplossingen voor geautomatiseerd personeelsbeheer en salarisadministratie.” Het bedrijf
25
Stabiliteit en expertise Randstad HR Solutions formeerde voor de ontwikkeling van de nieuwe oplossing een eigen projectteam.“Voor het testen schakelden we aanvankelijk freelancers in. We wilden echter meer stabiliteit en expertise op dit gebied. We zochten naar testers die zich voor de langere termijn wilden vastleggen.” Smit zocht contact met TestValue, een bedrijf met brede expertise in het testen van software. “TestValue heeft als kernactiviteit het testen van software, maar in dit specifieke geval wilde het ons graag helpen bij het creëren van het juiste team. TestValue hielp ons bij het vormen van een echt team, dat onder meer een intern trainingsprogramma volgde. Een andere essentiële bijdrage was de ondersteuning die we kregen bij het vaststellen van ons testproces. Als basis implementeerden wij met het oog hierop de Value Chain-benadering van TestValue. Deze methode gaat uit van het vaststellen en invoeren van duidelijke verantwoordelijkheden voor iedereen die betrokken is bij het ontwikkelproces. Om deze methodiek succesvol te implementeren, zorgde TestValue voor coaching van onze testcoördinator. TestValue speelde in op alle onze wensen met als resultaat een stabiel en sterk testteam. Daardoor zijn wij in staat verder te werken aan een nieuwe betrouwbare en hoogwaardige oplossing voor de onderwijsmarkt.”
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Randstad Total Specific HR Solutions Solutions
TestValue helpt Randstad HR Solutions bij formeren van het juiste testteam
26
27
Jaarrekening
Jaarrekening
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Grondslagen voor de financiële verslaggeving Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Algemene waarderingsgrondslag De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voorzover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde. De onderstaande waarderingsgrondslagen hebben zowel betrekking op de geconsolideerde jaarrekening als op de vennootschappelijke jaarrekening.
Bedrijfsactiviteiten Total Specific Solutions (TSS) B.V. De vennootschap verricht holdingactiviteiten. Haar dochtermaatschappijen adviseren, ontwikkelen en realiseren software oplossingen voor informatiesystemen en geven advies en training met betrekking tot supply management. Information Value Group B.V. De vennootschap verleent diensten en adviseert in het kader van het optimaliseren van de toegevoegde waarden van informatie, de informatie voorzienende processen en de informatietechnologie voor de realisatie van de bedrijfsdoelstellingen van de opdrachtgever, alsmede het beheer en beleggen van vermogen. TopTalentConsultancy B.V. TopTalentConsultancy levert bedrijfsoplossingen, management en consultancydiensten in het algemeen en diensten specifiek voor de ICT-markt. TASS Holding B.V. TASS is gespecialiseerd in het ontwikkelen van technische software, het verlenen van diensten op het gebied van automatisering en informatieverwerking. Co-maker Holding B.V. Co-maker ontwikkelt software gerelateerde bedrijfsoplossingen voor lease en financieringsbedrijven. Everest Holding B.V. Everest verleent diensten met betrekking tot IT-processen en verzorgt implementatie van software ten behoeve van front- en back-office oplossingen. Yonder De activiteiten bestaan voornamelijk uit diensten met betrekking tot het verschaffen van en consultancy in software.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
28
Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens opgenomen van: Vennootschap Total Specific Solutions (TSS) B.V. Information Value Group B.V. Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. Test Value B.V. Top Talent Consultancy B.V. Co–Maker Holding B.V. Rorema Beheer B.V. Co–Maker B.V. TASS Holding B.V. TASS B.V. TASS Belgium N.V. TSS TH Nearshore B.V. Comprove B.V. Nethrom Prodimpex SRL Everest Holding B.V. Everest B.V. TSS TH 5 B.V. TSS TH 4 B.V.
Belang 70,49% 70,49% 70,49% 95,01% 77,50% 77,50% 77,50% 88,67% 88,67% 88,72% 55,00% 55,00% 55,00% 51,02% 51,02% 100% 100%
transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum. De hieruit resulterende koersverschillen worden in de winst en verliesrekening verantwoord. Activa en passiva van buitenlandse dochtermaatschappijen worden omgerekend in Nederlandse valuta tegen koersen, welke gelden aan het einde van de verslagperiode. Het effect van de herrekening van de activa en passiva van deelnemingen aan het begin van het jaar tegen de wisselkoersen aan het eind van het jaar wordt als een afzonderlijke post van het eigen vermogen opgenomen (reserve omrekeningsverschillen). Juridische splitsing In 2008 is Total Specific Solutions (TSS) B.V. opgericht door middel van een juridische splitsing van Total Specific Solutions B.V. Door deze splitsing is een agio ontstaan met een totaal bedrag van EUR 7.013.000. Op 1 januari 2008 zijn alle rechten en verplichtingen van Total Specific Solutions B.V. overgedragen aan Total Specific Solutions (TSS) B.V. Vergelijkende cijfers De cijfers voor 2007 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2008 mogelijk te maken. In 2008 is Total Specific Solutions (TSS) B.V. opgericht door middel van een juridische splitsing van Total Specific Solutions B.V. Om te voorzien in het noodzakelijke inzicht met betrekking tot de prestaties in 2007 van Total Specific Solutions (TSS) B.V. en haar dochtermaatschappijen, zijn de vergelijkende cijfers opgenomen alsof de vennootschap reeds bestond in 2007. Toepassing van artikel 2:402 BW De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V. zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de enkelvoudige winst en verliesrekening van Total Specific Solutions (TSS) B.V. conform artikel 2:402 BW slechts het aandeel in de winst/het verlies na belasting van ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige resultaat na belasting.
Vreemde valuta Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. De
29
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde overzichten zijn de financiële gegevens opgenomen van Total Specific Solutions (TSS) B.V., alsmede de financiële gegevens van de groepsmaatschappijen waarin zij overwegende zeggenschap uitoefent. De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V., tezamen met die van de groepsmaatschappijen, zijn verwerkt op basis van integrale consolidatie. Het aandeel van derden in het groepsvermogen is afzonderlijk tot uitdrukking gebracht. Intercompany resultaten begrepen in de per balansdatum aanwezige voorraden, welke resulteren uit transacties tussen groepsmaatschappijen, worden ten behoeve van de samenstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd.
Jaarrekening
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden in de balans opgenomen voor de daaraan bestede bedragen bij verkrijging en vervaardiging daarvan. De afschrijving vindt plaats op lineaire basis, waarbij rekening wordt gehouden met de geschatte terugverdienperiode. Ontwikkelingskosten De geactiveerde ontwikkelingskosten hebben betrekking op softwareproducten van de vennootschap, waaruit in de toekomst waarschijnlijk economische voordelen genoten zullen worden. De kosten bestaan uit directe arbeidskosten en de daaraan gerelateerde overheadkosten. De geactiveerde kosten zijn jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest. Intellectuele eigendomsrechten Betreft aangekochte softwarelicenties die zijn opgenomen voor de nominale waarde. Betaalde goodwill Betaalde goodwill, bij verkrijging gewaardeerd volgens de nettovermogenswaarde, is in de balans opgenomen en wordt afgeschreven over een periode van ten hoogste vijf jaar. Goodwill is jaarlijks onderhevig aan een impairmenttest. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Financiële vaste activa Dochtermaatschappijen en andere deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde is berekend door de activa, voorzieningen en schulden te waarderen en het resultaat te berekenen op basis van de in deze jaarrekening opgenomen waarderingsgrond-
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
slagen. Indien de nettovermogenswaarde negatief bedraagt, is een voorziening gevormd. Voor ingehouden winsten van tegen nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen, waarover de vennnootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd. De overige financiële vaste activa worden opgenomen tegen nominale waarde, voorzover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voorzover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. De vorderingen hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. Liquide middelen De liquide middelen staan, voorzover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de vennootschap. Aandeel derden Het aandeel van derden in het groepsvermogen wordt berekend naar evenredigheid van het aandeel van derden in het geplaatste kapitaal van de betreffende vennootschappen. Voorzieningen In deze rubriek opgenomen voorzieningen bestaan uit verplichtingen en risico’s die voortvloeien uit de normale bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen tegen de geschatte nominale waarde, met uitzondering van de jubileumvoorziening, die wordt opgenomen voor de huidige contante waarde van de geschatte toekomstige verplichtingen. De voorziening voor belastingverplichtingen betreft latent verschuldigde vennootschapsbelasting als gevolg van tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale waardering van de (im) materiële vaste activa. Deze is berekend op basis van het van toepasssing zijnde belastingtarief in het betreffende land.
30
Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden gewaardeerd op de nominale waarde en hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. Pensioenen De onderneming heeft voor haar werknemers een pensioenregeling getroffen die kwalificeert als een toegezegdebijdrageregeling. De verplichtingen van de onderneming gaan niet verder dan het betalen van een jaarlijkse bijdrage aan de verzekeringsmaatschappijen. De in de toekomst te betalen bijdragen zullen mede afhankelijk zijn van de ontwikkeling van de arbeidsvoorwaarden in de bedrijfstak en van de rendementen die het bedrijfstakpensioenfonds behaalt op de belegde bijdragen. De onderneming treft geen voorziening voor eventuele toekomstige verhogingen van de bijdragen.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de nettoomzet en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen kosten. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de omzet is gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De overige baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben. Netto omzet De netto omzet betreft de opbrengst voor de aan derden verleende diensten onder aftrek van toegestane kortingen. Afschrijvingen De in de winst- en verliesrekening verwerkte afschrijvingen op immateriële en materiële vaste
31
activa zijn berekend op een vast percentage van de verkrijgingsprijs. De percentages zijn afhankelijk van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingspercentages op jaarbasis zijn als volgt: Betaalde goodwill Intellectuele eigendomsrechten Ontwikkelingskosten Materiële vaste activa
20% 14,28% - 20% 14,28% 20% - 33,33%
Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen van derden en groepsmaatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) rente. Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening De vennootschapsbelasting is berekend over het resultaat vóór belastingen volgens de winst- en verliesrekening tegen het geldend tarief, rekening houdend met fiscaal verrekenbare verliezen uit voorgaande boekjaren, fiscale beperkingen en nietaftrekbare kosten. Resultaat deelnemingen Het resultaat op deelnemingen betreft het aandeel van de vennootschap in het resultaat van de op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen. Resultaat aandeel derden Het aandeel van derden in het resultaat is het aandeel in de nettoresultaten van groepsmaatschappijen, waarop derden aanspraak kunnen maken op grond van hun aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal van de desbetreffende geconsolideerde ondernemingen.
Grondslagen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en de rekeningcourant schuld bij de bankier. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen, ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De op korte termijn (binnen één jaar) verschuldigde aflossingen worden opgenomen onder de kortlopende schulden.
Geconsolideerde Balans per 31 december 2008 (na voorstel resultaatbestemming)
Jaarrekening
ACTIVA (in EUR x 1.000)
31 december 2008
31 december 2007
Vaste activa Immateriële vaste activa Ontwikkelingskosten Intellectuele eigendomsrechten Betaalde goodwill
790 2.417 35.239
470 2.900 29.485
Materiële vaste activa 1.874 Financiële vaste activa Deelnemingen groepsmaatschappijen 141 Vorderingen op gelieerde ondernemingen 139 Latente belastingen 843 Leningen u/g 1.051
728
Totale vaste activa
96 146 694 0
42.494
34.519
Vlottende activa Vorderingen Handelsdebiteuren Vorderingen op gelieerde ondernemingen Overige vorderingen en overlopende activa
14.198 1.104 1.296
9.297 163 1.749
Totale vlottende activa
16.598
11.209
Liquide middelen
352
23
Totale activa
59.444
45.751
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
32
(in EUR x 1.000) Groepsvermogen Eigen vermogen Aandeel derden
31 december 2008
10.138 1.435
Totaal groepsvermogen
31 december 2007
7.050 1.461
11.573
8.511
Voorzieningen Latente belastingen Overige voorzieningen
59 99
Totale voorzieningen
0 103
158
103
Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen
19.643
14.269
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Schulden aan gelieerde ondernemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva
33
9.325
6.440
1.864 1.190 3.493 12.198
2.619 406 2.523 10.880
Totale kortlopende schulden
28.070
22.868
Totale passiva
59.444
45.751
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
PASSIVA
Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening over 2008
Jaarrekening
(in EUR x 1.000)
2007
66.522
45.709
Netto omzet Kostprijs van de omzet
2008
3.285
Bruto marge
3.048
63.237
42.661
Lonen en salarissen 33.370 22.852 Sociale lasten 3.991 2.900 Pensioenlasten 1.919 1.391 Afschrijvingen 9.532 9.660 Overige bedrijfskosten 13.011 11.003 Som der bedrijfskosten 61.823
47.806
Bedrijfsresultaat
1.414 (5.145)
Rentebaten 234 49 Rentelasten (2.112) (1.732) Financiële baten en lasten (1.878) (1.683) Resultaat vóór belastingen
(464) (6.828)
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
(1.117)
Resultaat na belastingen
(1.581) (6.285)
Resultaat deelnemingen Resultaat na belastingen Resultaat aandeel derden Netto groepsresultaat na belastingen
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
412
543
(138)
(1.169) (6.423) 576
1.148
(593) (5.275)
34
Geconsolideerd Kasstroomoverzicht De mutatie in de geldmiddelen wordt als volgt toegelicht: (in EUR x 1.000)
2007
1.414
(5.145)
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
Aanpassingen voor: Afschrijvingen 9.532 9.660 Mutatie voorzieningen 55 103 Mutatie aandeel derden (27) 1.461 9.560 Verandering in werkkapitaal: Vorderingen (5.389) (11.908) Kortlopende schulden 3.962 20.355 (exclusief kredietinstellingen) (1.427) Kasstroom uit bedrijfsoperaties 9.547 Financiële baten en lasten (1.878) (1.683) Betaalde belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (1.117) 543 Resultaat deelnemingen 412 (138) Resultaat aandeel derden 576 1 (2.007) Kasstroom uit operationele activiteiten
7.540
11.224
8.447 14.526
(131) 14.395
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Toename financiële vaste activa Desinvesteringen immateriële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa
(14.598) (2.533) (1.238) 6 857
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(42.101) (1.163) (242) (63) 83
(17.506)
(43.486)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geplaatst kapitaal Mutatie agioreserve Mutatie wettelijke reserve Mutatie overige reserves Toename langlopende schulden
35
(4.982) (373) 3.761 5.275 5.375
5.000 7.325 0 0 14.269
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
9.056
26.594
Afname geldmiddelen
(910)
(2.497)
Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Stand per 1 januari (2.497) Mutatie boekjaar (910) Stand per 31 december (3.407)
0 (2.497) (2.497)
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
2008
Toelichting op de Geconsolideerde Balans per 31 december 2008
Jaarrekening
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa (in EUR x 1.000) Ontwikkelings- kosten
Intellectuele eigendoms- rechten
Betaalde goodwill
Totaal
Stand per 1 januari 2008 Aanschaffingswaarde 1.090 3.046 38.643 42.779 Herwaarderingen 0 0 (2.520) (2.520) Cumulatieve afschrijvingen (620) (146) (6.638) (7.404) Boekwaarde
470
2.900
29.485
32.855
Mutaties in de boekwaarde Investeringen 417 0 14.175 14.592 Afschrijvingen immateriële vaste activa (97) (483) (8.421) (9.001)
320
(483)
5.754
5.591
Stand per 31 december 2008 Aanschaffingswaarde 1.507 3.052 52.818 57.377 Herwaarderingen 0 0 (2.520) (2.520) Cumulatieve afschrijvingen (717) (635) (15.059) (16.412) Boekwaarde
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
790
2.417
35.239
38.446
36
Toelichting op de Geconsolideerde Balans per 31 december 2008
(in EUR x 1.000) Bedrijfs- Machines Overige vaste Vooruitbetaald Totaal gebouwen en en bedrijfs- op materiële -terreinen installaties middelen vaste activa Stand per 1 januari 2008 Aanschaffingswaarde 0 211 1.487 107 1.805 Cumulatieve afschrijvingen 0 (180) (897) 0 (1.077) Boekwaarde
0
31
590
107
728
Mutaties in de boekwaarde Investeringen 82 20 2.431 0 2.533 Cumulatieve afschrijvingen investeringen 0 0 (732) 0 (732) Aanschaffingswaarde desinvesteringen 0 0 (262) (107) (369) Afschrijvingen materiële vaste activa (2) (23) (505) 0 (530) Afschrijvingen desinvesteringen 0 0 244 0 244
(107)
1.146
Stand per 1 januari 2008 Aanschaffingswaarde 82 231 3.656 0 Cumulatieve afschrijvingen (2) (203) (1.890) 0
3.969 (2.095)
Boekwaarde
80
80
(3)
1.176
28
1.766
0
1.874
Financiële vaste activa (in EUR x 1.000) De mutatie in financiële vaste activa wordt als volgt toegelicht: Deelnemingen groeps maatschappijen Stand per 1 januari 2008 96 Mutatie latente belastingen 0 Leningen u/g 0 Resultaat deelnemingen 45 Overige mutaties 0 Stand per 31 december 2008
141
Vorderingen op Latente Totaal gelieerde belastingen ondernemingen en leningen u/g 146 694 936 0 149 149 0 1.051 1.051 0 0 45 (7) 0 (7) 139
1.894
2.174
Vorderingen op gelieerde ondernemingen De rente bedraagt 6-maands EURIBOR verhoogd met 200 punten.
Latente belastingen De actieve belastinglatentie is berekend tegen een tarief van 15%. De leningen u/g betreffen leningen aan aandeelhouders van groepsmaatschappijen. De rente bedraagt 3-maands EURIBOR verhoogd met 200 punten.
37
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Materiële vaste activa
Toelichting op de Geconsolideerde Balans per 31 december 2008
Jaarrekening
PASSIVA
Groepsvermogen Voor een toelichting op de mutaties van het eigen vermogen verwijzen wij u naar de toelichting op de enkelvoudige balans.
Voorzieningen Latente belastingen Deze voorziening heeft een langlopend karakter. Overige voorzieningen Deze voorziening betreft een jublieumvoorziening en heeft een langlopend karakter.
Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Kredietfaciliteiten Aan de dochtermaatschappijen van de vennootschap zijn rollover faciliteiten beschikbaar gesteld door ABN AMRO Bank N.V. voor een oorspronkelijke hoofdsom van ongeveer EUR 27.450.000, waarop aflossingen plaatsvinden op kwartaalbasis van ongeveer EUR 1.375.000. Aanvullend op de rollover faciliteiten van de dochtermaatschappijen van de vennootschap, is krediet in rekeningcourant verstrekt door ABN AMRO Bank N.V. voor een totaalbedrag van ongeveer EUR 7.750.000. Voor de verstrekte kredieten zijn de volgende zekerheden gesteld: verpanding van aandelen in het kapitaal van de dochtermaatschappijen; verpanding van de rechten uit verkoop- en aankoopcontracten; verpanding van de voorraden; verpanding van de vorderingen; verpanding van de inventarissen. Twee leningen met een totaalbedrag van EUR 3.000.000 zijn achtergesteld op de lening van ABN AMRO Bank N.V.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
38
Toelichting op de Geconsolideerde Balans per 31 december 2008
Huur en leaseverplichtingen De vennootschap is huur en leaseverplichtingen aangegaan voor ongeveer EUR 7.345.000. Fiscale eenheid Co-maker Holding B.V. en haar dochtermaatschappijen Rorema Beheer B.V. en Co-maker B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Uit dien hoofde zijn Co-maker Holding B.V. en haar dochtermaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel. Information Value Group B.V. en haar dochtermaatschappijen Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. en Test Value B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Uit dien hoofde zijn Information Value Group B.V. en haar dochtermaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel. TASS Holding B.V. en haar dochtermaatschappij TASS B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Uit dien hoofde zijn TASS Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. TSS TH Nearshore B.V. en haar dochtermaatschappij Comprove B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Uit dien hoofde zijn TSS TH Nearshore B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid als geheel. Everest Holding B.V. en haar dochtermaatschappij Everest B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Uit dien hoofde zijn Everest Holding B.V. en haar dochtermaatschappij hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting van de fiscale eenheid als geheel. Bankgaranties De bank heeft garanties verstrekt voor een totaalbedrag van ongeveer EUR 333.000.
39
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Niet uit de balans blijkende informatie
Toelichting op de Geconsolideerde Winsten Verliesrekening over 2008
Jaarrekening
(in EUR x 1.000)
2008
2007
Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa
9.001 531
9.309 351
9.532
9.660
Afschrijvingen
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Acute vennootschapsbelasting Latente vennootschapsbelasting
1.170 (53)
151 (694)
1.117
(543)
Overige informatie Gemiddeld aantal medewerkers Gedurende het jaar 2008 waren gemiddeld 740 werknemers in dienst op basis van een volledig dienst verband (2007: 535).
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
40
Enkelvoudige Balans per 31 december 2008
(in EUR x 1.000)
31 december 2008
31 december 2007
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
1.015 3 8.673
1.385 4 5.401
Totale vaste activa
9.691
6.790
Vlottende activa Vorderingen Vorderingen op groepsmaatschappijen 2.076 593 Handelsdebiteuren 0 303 Overige vorderingen en overlopende activa 152 880 2.228 1.776 Liquide middelen
113
68
Totale vlottende activa
2.341
1.844
Totale activa
12.032
8.634
PASSIVA Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Wettelijke reserve Overige reserves
18 9.952 761 (593)
Totaal eigen vermogen
5.000 7.325 0 (5.275)
10.138
7.050
Kortlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen 995 574 Schulden aan participanten en aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen 200 0 Handelscrediteuren 141 88 Belastingen en sociale verzekeringen 16 31 Overige schulden en overlopende passiva 542 891 1.894 1.584 Totale schulden
41
12.032
8.634
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2008
Jaarrekening
(in EUR x 1.000)
2008
2007
Resultaat deelnemingen Vennootschappelijk resultaat na belastingen
(98) (495)
(4.694) (581)
Resultaat
(593)
(5.275)
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
42
Toelichting op de Enkelvoudige Balans per 31 december 2008
Eigen vermogen (in EUR x 1.000)
Geplaatst kapitaal
Agio- reserve
Wettelijk reserve
Overige Totaal reserves
Stand per 1 januari 2008 5.000 7.325 0 (5.275) Resultaatverdeling dit boekjaar Met betrekking tot overige reserves 0 0 0 (593) Mutaties splitsing (4.982) (293) 0 5.275 Wettelijke reserve deelnemingen 0 (761) 761 0 Betaalde agio 0 3.681 0 0 Stand per 31 december 2008
18
9.952
761
(593)
7.050
(593) 0 0 3.681 10.138
Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van Total Specific Solutions (TSS) B.V. bedraagt EUR 90.000, verdeeld in 9.000.000 aandelen van nominaal EUR 0,01. Hiervan zijn geplaatst 1.800.000 aandelen. Agioreserve Als gevolg van de splitsing is een agioreserve ontstaan voor een bedrag van EUR 7.013.000. Wettelijke reserve De wettelijke reserves bestaan uit de reserve welke in de deelnemingen zijn gevormd voor geactiveerde ontwikkelingskosten en omrekeningsverschillen. Bovendien bestaat deze reserve uit een nog te ontvangen preferent dividend.
Lijst van gehouden belangen Information Value Group B.V., Blaricum, 70,49%; Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V., Baarn, 70,49% (indirect); Test Value B.V., Baarn, 70,49% (indirect); Top Talent Consultancy B.V., Baarn, 95,01% (indirect); Co–maker Holding B.V., ‘s–Gravenhage, 77,50%; Rorema Beheer B.V., ‘s–Gravenhage, 77,50% (indirect); Co–maker B.V., ‘s–Gravenhage, 77,50% (indirect); TASS Holding B.V., Eindhoven, 88,67%; TASS B.V., Eindhoven, 88,67% (indirect);
ASS Belgium N.V., Leuven (Belgium), 88,72% T (indirect); TSS TH Nearshore B.V., Blaricum, 55,00%; Comprove B.V., Ede, 55,00% (indirect); Nethrom Prodimpex SRL, Cluj Napoca (Romania), 55,00% (indirect); Everest Holding B.V., Blaricum, 51,02%; Everest B.V., ‘s–Hertogenbosch, 51,02% (indirect); TSS TH 5 B.V., Blaricum, 100%; TSS TH 4 B.V., Blaricum, 100%; ESIZE Holding B.V., Muiden, 50,03%; ESIZE Netherlands B.V., Weesp, 50,03% (indirect).
Niet uit de balans blijkende informatie Uit hoofde van 2:403 BW is Total Specific Solutions (TSS) B.V. aansprakelijk voor haar Nederlandse deelnemingen, met uitzondering van ESIZE Holding B.V. en ESIZE Netherlands B.V.
43
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
PASSIVA
Toelichting op de Enkelvoudige Winsten Verliesrekening over 2008
Jaarrekening
Overige informatie Gemiddeld aantal werknemers Gedurende de jaren 2008 en 2007 was gemiddeld één werknemer in dienst op basis van een volledig dienstverband.
Apeldoorn, 16 juli 2009 Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Raad van Bestuur G. Oosterhof
M.R. van Amerongen
Raad van Commissarissen L. Koopmans
H. Huisman
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
P.P. van Besouw
44
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van vennootschap per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties. Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2.393 lid 5 onder f BW melden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Dordrecht, 16 juli 2009 BDO CampsObers Audit & Assurance B.V. namens deze, A.D. den Braber RA
45
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Jaarrekening
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2008 van Total Specific Solutions (TSS) B.V. te Blaricum bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2008 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd.
Overige gegevens
Jaarrekening
Statutaire regeling inzake de winstbestemming In de statuten is bepaald dat uit de winst allereerst het dividend op preferente aandelen wordt uitgekeerd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt welk gedeelte van de resterende winst wordt toegevoegd aan de reserves.
Voorstel resultaatbestemming Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders waarop de jaarrekening zal worden vastgesteld, zal worden voorgesteld het netto resultaat 2008 in mindering te brengen op de overige reserves. Het vorenstaande is reeds verwerkt in de jaarrekening 2008 van de vennootschap.
Gebeurtenissen na balansdatum Op 1 december 2008 heeft de vennootschap een principe akkoord bereikt met Koninklijke KPN N.V. met betrekking tot de acquisitie van PinkRoccade Healthcare B.V. en PinkRoccade Local Government B.V. De overeenkomst is getekend op 30 januari 2009. Alle kosten gerelateerd aan de acquisitie, welke zijn gemaakt voor 31 december 2008, zijn verantwoord in deze jaarrekening. De acquisitie en bijbehorende kosten zijn verantwoord in 2009.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
46
Toelichting bij de Samengevoegde Balans en Winst- en Verliesrekening
Conform Boek 2, Deel 9 Burgerlijk Wetboek zijn de resultaten van de gedurende 2008 overgenomen ondernemingen verwerkt in de geconsolideerde winst- en verlies rekening op pagina 34 vanaf het moment waarop daadwerkelijk de controle verkregen is. Desondanks behoren de resultaten van deze ondernemingen vanaf het moment van overname toe aan Total Specific Solutions (TSS) B.V. Everest is in juli 2008 met terugwerkende kracht vanaf januari 2008 overgenomen, maar alleen voor de periode juli 2008 – december 2008 opgenomen in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. De PinkRoccade Groep is op 30 januari 2009 met terugwerkende kracht 30 juni 2008 overgenomen en daarom niet opgenomen in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. Eén onderneming, welke voor meer dan 50% eigendom is gedurende 2005 en 2006 is niet geconsolideerd vanwege specifieke afspraken met het betreffende management. Aangezien de geconsolideerde winst- en verliesrekening niet de resultaten voor het gehele boekjaar weergeeft is voor de volledigheid separaat een samengevoegde winst- en verliesrekening opgenomen. Deze geeft de resultaten weer voor het gehele kalenderjaar van alle ondernemingen. De samengevoegde winsten verlies rekening is opgenomen op pagina 50 en 51 geeft weer de resultaten voor januari tot december 2008 voor alle werkmaatschappijen van Total Specific Solutions. Om het overzicht compleet te maken is tevens de samengevoegde gecontroleerde balans toegevoegd, waarbij de balans van de PinkRoccade Groep is opgenomen als ware deze volledig geconsolideerd per 31 december 2008.
47
Total Total Specific Specific Solutions Solutions Jaarverslag Jaarverslag 2008 2008
Jaarrekening
Algemeen
Samengevoegde Balans per 31 december 2008
Jaarrekening
(in EUR x 1.000) Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
Samengevoegd
Statutair*
31-12-08
31-12-08
31-12-07
105.010 4.543 2.174
38.446 1.874 2.174
32.855 728 936
111.727
42.494
34.519
Vlottende activa Handelsdebiteuren 27.047 14.198 Vorderingen op gelieerde ondernemingen 926 1.104 Belastingen en sociale premies 2.617 0 Overige vorderingen en overlopende activa 11.359 1.296
9.297 163 0 1.749
41.949
16.598
11.209
Liquide middelen 13.752 352
23
Totale activa 167.428 59.444 45.751
Voetnoot * De statutaire, geconsolideerde balans staat weergegeven op pagina 32 en 33. De samengevoegde balans geeft de situatie weer als ware de overname van de PinkRoccade Groep afgerond in 2008, inclusief de effecten van de betreffende overnamefinanciering. De balans voor de PinkRoccade Groep is per 31 december 2008 separaat gecontroleerd.
48
48
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
34.016
Statutair 31-12-08
31-12-07
10.138 1.435
7.050 1.461
11.573
8.511
Voorzieningen 409 158 Langlopende schulden 63.746 19.643 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 12.126 9.325 Schulden aan leveranciers en handelskredieten 10.912 1.864 Schulden aan gelieerde ondernemingen 1.208 1.190 Belastingen en premies sociale verzekeringen 7.491 3.493 Overige schulden en overlopende passiva 37.520 12.198
49
69.257
103 14.269
6.440 2.619 406 2.523 10.880
28.070
22.868
Totale passiva 167.428 59.444
45.751
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Total Specific Solutions
Samengevoegd 31-12-08 Groepsvermogen Eigen vermogen 32.581 Aandeel derden 1.435
Samengevoegde Winst- en Verliesrekening
Samengevoegd
(in EUR x 1.000)
2008
Netto-omzet
175.173
54.565
Kostprijs van de omzet
(15.321)
(4.708)
Bruto-marge
159.852
49.857
Lonen en salarissen Sociale lasten Overige bedrijfskosten
82.081 13.901 32.235
25.612 4.807 9.656
Som der bedrijfskosten
128.211
40.075
EBITDAE
31.635
9.782
18,1%
17,9%
6.705
343
EBITAE
24.930
9.439
14,2%
Afschrijving
Amortisatie goodwill
8.421
2007
17,3% 5.144
EBITE 16.509 4.295 Exceptionals 1.481 2.024 EBIT
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
15.028
2.271
50
Samengevoegde Winst- en Verliesrekening toelichting Statutair Min: Verlengde periode
Plus: Niet Samengevoegd geconsolideerde ondernemingen Delta 2008 2007
Netto-omzet
66.522
0
108.651
Kostprijs van de omzet
(3.285)
0
(12.036) (15.321) (4.708)
175.173
54.565
Bruto-marge 63.237 0 96.615 321% 159.852 49.857 Lonen en salarissen Sociale lasten Overige bedrijfskosten
33.370 5.910 12.488
0 0 0
48.711 7.991 19.747
Som der bedrijfskosten
51.768
0
76.449 128.217 40.075
82.081 13.901 32.235
25.612 4.807 9.656
EBITDAE* 11.469 0 20.166 323% 31.635 9.782 Afschrijving EBITAE*
Amortisatie goodwill
5.594 6.705 343
1.111
0
10.358
0
14.572
24.930
9.439
0
0
8.421
5.144
8.421
EBITE* 1.937 0 14.572 16.509 4.295 Exceptionals 523 0 958 1.481 2.024 EBIT 1.414 0 13.614 662% 15.028 2.271
Voetnoot * De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten mogen door werkmaatschappen slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden.
51
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
Ratio’s
2008
2007
Vennootschap Geconsolideerd
Samengevoegd
Vennootschap Geconsolideerd
2008
2007
Solvabiliteit Eigen vermogen Quasi eigen vermogen (*) Totaal eigen vermogen
10.138 0 10.138
11.573 0 11.573
7.050 0 7.050
8.511 0 8.511
34.016 13.650 47.666
8.511 0 8.511
Total assets 12.032 59.444 8.634 45.751 Solvabiliteit 84% 19% 82% 19%
167.428
45.751
28%
19%
41.949 13.752 55.701
11.209 23 11.232
Kortlopende schulden 1.894 28.070 1.584 22.868 69.257 Vooruitgefactureerde omzet 1,2 0,6 1,2 0,5 0,8
22.868
Current Ratio (= Quick Ratio) Vlottende activa Liquide middelen
2.228 113 2.341
16.598 352 16.950
1.776 68 1.844
11.209 23 11.232
0,5
Netto schuld /EBITDA Liquide middelen (113) (352) (68) (23) (13.752) Langlopende schulden 0 19.644 0 14.269 63.746 Quasi eigen vermogen (*) 0 0 0 0 (13.650) Schulden aan kredietinstellingen 0 9.325 0 6.440 12.126 (113) 28.617 (68) 20.686 48.470 Bedrijfsresultaat 1.414 (5.145) Afschrijving 9.538 9.660 Exceptionals 523 2.024 0 11.475 0 6.539 31.635 Netto schuld/EBITDA n/a 2,5 n/a 3,2 1,5
(23) 14.269 0 6.440 20.686
9.782
2,1
Voetnoot * Quasi eigen vermogen heeft betrekking op een verplichting waarbij op korte termijn geen rentebetaling en/of aflossing verplichtingen gelden. Deze verplichting is ook achtergesteld aan de gerelateerde schulden aan kredietinstellingen.
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
52
53
Total Specific Solutions Annual Report 2008
Groepsmaatschappijen
Co-maker b.v. Wolga 5 2491 BK ‘s-Gravenhage Tel : +31 70 317 80 40 www.comaker.com
ESIZE Netherlands b.v. Leeuwenveldseweg 16A 1382 LX Weesp Tel : +31 294 752 700 www.esize.com
Everest b.v. Reitscheweg 55 5232 BX ‘s-Hertogenbosch Tel : +31 73 645 04 60 www.everest.nl Edificio Melior Diego de León 47 28006 Madrid España Tel. +34 91 838 8570 www.everest.nl
KZA b.v. Tolweg 12 3741 LK Baarn Tel : +31 35 543 10 00 www.kza.nl
Yonder Calea Turzii 36 400193 Cluj Napoca Romania Tel : +40 264 599 351 www.tss-yonder.com
Total Specific Solutions Jaarverslag 2008
PinkRoccade Healthcare b.v. Fauststraat 3 7323 BA Apeldoorn Postbus 20054 7302 HB Apeldoorn Tel : +31 (0) 55 599 92 00 www.pinkroccade.nl
PinkRoccade Local Government b.v. Flight Forum 159 5657 DD Eindhoven Postbus 57010 5605 AA Eindhoven Tel : +31 (0) 88 661 00 40 www.pinkroccade.nl
TASS b.v. Larixplein 6 5616 VB Eindhoven Tel : +31 40 250 32 00 www.tass.nl TASS Belgium n.v. Gaston Geenslaan 9 B-3001 Leuven Tel: +32 16 24 16 80 www.tass.be
Test Value b.v. Tolweg 12 3741 LK Baarn Tel : +31 35 685 96 11 www.testvalue.nl
TopTalentConsultancy b.v. Tolweg 12 3741 LK Baarn Tel : +31 35 685 44 38 www.toptalentconsultancy.com
54
Total Specific Solutions (TSS) B.V. Fauststraat 3 7323 BA Apeldoorn Nederland T +31 (0)88 660 33 33 F +31 (0)88 660 33 40 www.totalspecificsolutions.nl