Stand van zaken aangaande de nieuwe plaag Drosophila suzukii

Stand van zaken aangaande de nieuwe plaag Drosophila suzukii 29/01/2015

pcfruit vzw Tim Belien, Jeroen Goffin Unit TWO Zoölogie Fruittuinweg 1 B-3800 St-Truiden tel.: (32)-11-69 70 80 [email protected] [email protected]

29/01/2015 D. suzukii

(pcfruit afdeling Zoölogie)

1

Aziatische fruitvlieg Drosophila suzukii

- Familie van Drosophilidae: typische fruitvliegjes (‘bananenvliegjes’)

- MAAR speciaal: legt eieren in rijpend fruit aan boom/plant ! zoals Rhagoletis kersenvliegen (familie van Tephritidae = boorvliegen) - Elk fruit met een dunne schil is in principe een potentiële eilegplaats. Ernstige bedreiging voor alle kleinfruitteelten (aardbei, bessen, frambozen, druiven, etc.) evenals steenfruit (kersen). - Explosieve vermenigvuldiging levenscycli van slechts 1 tot 2 weken; tot >300 eieren per vrouwtje!

29/01/2015 D. suzukii


2

29/01/2015 D. suzukii


3

29/01/2015 D. suzukii


4

Dynamica D. suzukii levenscyclus

Eileg: per wijfje: 7-16 eieren/dag 384 eieren max. in 3-9 weken per vrucht: 3 eieren/wijfje eileg meerdere wijfjes mogelijk: tot 50 larven gevonden in één vrucht

Pop verlaat fruit; volwassen vliegen 3-15 dagen later

Larve: na 12-72 u uit ei (afh. van T°) 3 larvale stadia in fruit: 3-13 dagen Van ei tot adult gemidd. 20-30 dagen afh. van T° en RV

Pop: in de vrucht of op het oppervlak ervan; 3-15 dagen

Van ei tot adult: Snelste : ± 8 dagen Gemiddeld: ± 20-30 dagen Traag: >30 dagen 29/01/2015 D. suzukii


5

29/01/2015 D. suzukii


6

Samenvatting D. suzukii België 2011-2014 Jaar

# Locaties opgevolgd

# Locaties met D. suzukii

% Teelten / Voorkomen waardplanten

2011

1

1

/

Periode

Schade aan vruchten geobserveerd?

september /

Neen niet in voorjaar

2012

2013

53

108

14

26 %

76

70 %

kersen, aardbeien, frambozen, blauwe bessen, pruimen

>90

>80

>88%

niet in voorjaar

Opbouw-piek najaar kersen, aardbeien, frambozen, bramen, vanaf begin augustus druiven, diverse niet in voorjaar bessen

wilde kersen, perenɣ

2014

Vanaf half juli

Diverse reeks fruitsoorten

Opbouw-piek najaar

Tijdens winter en reeds in vroege lente doorlopend aanwezig! Piek opnieuw in najaar

Ja, op één locatie (frambozen) Ja, op verscheidene locaties, maar nergens ernstige schade Ja, vanaf juli stijgend aantal, op diverse locaties ernstig!

Wallonië: 100% van opgevolgde locaties D. suzukii gedetecteerd 29/01/2015 D. suzukii


7

Kenmerken aangetaste percelen 2014 • Vaak, maar niet altijd, langs kersen of hoogstamkersen • Wordt vaak eerst opgemerkt door plukkers door bevuiling met sap tijdens het plukken • Aantasting massaal : - weinig gradiënt in het perceel - hoog percentage aangetaste vruchten - vruchten met meerdere larven - visuele waarneming volwassen D. suzukii is mogelijk - aangetaste, lekkende vruchten trekken ook andere fruitvliegjes aan • Wellicht veel migratie vanuit niet-geplukte kersen

29/01/2015 D. suzukii


8

D. suzukii resultaten 2013 Vlaanderen: dynamica 35,00

140

braam/bes framboos aardbei blauwe bes kers Gemidd totaal D. suzukii

30,00

25,00

120

100

20,00

80

15,00

60

Openlucht druif 10,00

40

Serre druif 5,00

0,00 10/06/2013

20

0

10/07/2013

10/08/2013

10/09/2013

10/10/2013

29/01/2015 D. suzukii

10/11/2013

10/12/2013

10/01/2014

9


Resultaten 2013 Vlaanderen 50

45

40

35

30

25

20

15

10

5

0

SUM D. suzukii

Weeksom neerslag

T_gem week

T_Max week

29/01/2015 D. suzukii

T_Min week


BodemT week

10

Resultaten 2013 Vlaanderen 70

Gemiddeld # D. Suzukii in val

60

Gemidd D. suzukii Gemiddeld andere Drosophila sp

50

Weeksom neerslag 40

30

20

10

0

29/01/2015 D. suzukii


11

# D. Suzukii in val

Resultaten najaar 2014 – winter 2015 Vlaanderen

29/01/2015 D. suzukii


12

Monitoring D. suzukii winter

29/01/2015 D. suzukii

13


Overwintering 2014 –2015 omgeving/waardplanten St-Truiden Kapelstraat 2000

St-Truiden Fruittuinweg P9

Sint-Truiden Vegi

# D. Suzukii in val

1500

Hoeselt Bruggestraat

1000

Borgloon Veestraat

Borgloon Hoenshovenstraat 500

Zepperen Stippelstraat

compost hoop

0

Groot Gelmen Mettekovenstraat

29/01/2015 D. suzukii


14

Overwintering 2014 –2015 omgeving/waardplanten Sint-Truiden Kapelstraat

Groot-Gelmen Mettekovenstraat

29/01/2015 D. suzukii


15

Overwintering 2014 –2015 omgeving/waardplanten Borgloon Veestraat


compost hoop !

Ook uit gevallen peren D. suzukii gekweekt!

29/01/2015 D. suzukii


16

Appeltapijt -overleving winter in gevallen fruit? D. suzukii ♂

D. suzukii ♂

Andere

30/10/2014 6/11/2014

0 0

0 0

0 0

13/11/2014

0

0

0

20/11/2014

0

0

0

27/11/2014 4/12/2014

0 0

0 0

0 0

29/01/2015 D. suzukii


17

Resultaten najaar 2014 – winter 2015 Vlaanderen Zepperen Stippelstraat

% D. suzukii % D. suzukii t.o.v. alle t.o.v. Drosophila alle Drosophila speciesspecies

100% 90%

80% 70% 60% 50%

% D. suzukii t.o.v. alle Drosophila species

40% 30% 20% 10% 0%

29/01/2015 D. suzukii


18

Waardplanten Drosophila suzukii - Brede waardplantreeks (alle soorten fruit) (zachtfruit, kleinfruit, steenfruit, maar kunnen zich ook ontwikkelen in niet geplukte peren/appels… (bevestigd door waarnemingen pcfruit) - Tussen fruitsoorten/cultivars verschillen in gevoeligheid - Amerikaans laboratoriumonderzoek (Lee et al., 2011) Pas eileg vanaf kleuring vruchten kersen, bramen, blauwe bessen Zolang vruchten groen: vrijwel geen eieren gelegd, ook niet als de vrouwtjes geen keus hadden. Uit enkele eieren die toch werden gelegd: slechte ontwikkeling larven Indien keuze tussen vruchten van verschillende rijpheid: lichte voorkeur voor de zoetste vruchten (hogere brix waarde) overrijpe vruchten minder aantrekkelijk voor eileg

29/01/2015 D. suzukii


19

aardbeien Geen-keuze test: 4 vruchten: 5♀ 4♂ Keuze-test: 3x4 vruchten: 15♀ 12♂

druiven: Keuze-test: 6x4 vruchten: 10♀ 8♂

Verschillende fruitsoorten Aardbeien laagste brix-waarde; dus ook andere factoren spelen rol in gevoeligheid voor D. suzukii !

Keuze-test: 25 g van iedere fruitsoort: 20♀ 16♂

29/01/2015 D. suzukii


20

Overwintering 2014 –2015 temperatuursafhankelijkheid 15 St-Truiden Kapelstraat 2.000,00 St-Truiden Fruittuinweg P9 10 Sint-Truiden Vegi

# D. Suzukii in val

1.500,00 Hoeselt Bruggestraat 5 Borgloon Veestraat

1.000,00

Borgloon Hoenshovenstraat 0 Zepperen Stippelstraat


500,00

-5 T min Week

Bodemtemperatuur -10

0,00

29/01/2015 D. suzukii


21

Overwintering 2014 –2015 neerslagafhankelijkheid vangsten 5,0

4,5

Neerslag gem

2.000,00 4,0

St-Truiden Kapelstraat

3,5 St-Truiden Fruittuinweg P9

# D. Suzukii in val

1.500,00 3,0

Sint-Truiden Vegi 2,5 Hoeselt Bruggestraat

1.000,00 2,0

Borgloon Veestraat 1,5 Borgloon Hoenshovenstraat

500,00

1,0

0,5

0,0

0,00

29/01/2015 D. suzukii




22

Overwintering Drosophila suzukii Overwintering in verwilderde (hoogstam) kersenboomgaarden bomen/bosjes/houtige structuren (beschutting)

Seasonal phenotypes: donkerdere grote vormen in herfst, Trigger is environment conditions; kortere daglengtes/koudere T Half oktober verandert vorm Wintermorf female kan tot meer dan 150 dagen overleven! Zomervormen niet: 25-30 dagen; ook bij mannetjes groot verschil

29/01/2015 D. suzukii


23

Beheersing Drosophila suzukii Preventieve maatregelen - Goede teelthygiëne: alle verdord of rottend fruit verwijderen, niet op de grond laten liggen (ev. grond afdekken met landbouwplastic). - Fruitafval vernietigen: - Verbranden - Begraven, dieper dan 50 cm (volw. vliegen overwinteren in ondiepe grond) Niet composteren Monitoring / wegvangen Bespuitingen Netten

29/01/2015 D. suzukii


24

Beheersing Drosophila suzukii Preventieve maatregelen - Goede teelthygiëne: alle verdord of rottend fruit verwijderen, niet op de grond laten liggen (ev. grond afdekken met landbouwplastic). - Fruitafval vernietigen

Gemidd. temperaturen

mei: ~14°C juni: ~17°C

juli: ~19°C augustus: ~17°C 29/01/2015 D. suzukii

september: ~14°C oktober: ~10°C


25

Monitoring Drosophila suzukii Vallen Lokstof: - Appelciderazijn, wijnazijn/wijn - gist/suiker/water => Uitvlieg voorkomen door (sla)olie/detergent/spinosad toe te voegen

Plaatsing: ter hoogte van gewas 1-2 / perceel (aan rand) Wegvangen: 50-100/ha (Zwitserl: Mass trapping : Elke 2 m een val, alle 1 à 2 weken vervangen) 29/01/2015 D. suzukii


26

Monitoringvallen: 2 types (Belien, Fassotte et al., 2014)

29/01/2015 D. suzukii


27

Monitoring op eileg: visuele inspectie vruchten op aanwezigheid ademhalingsfilamenten !

29/01/2015 D. suzukii


28

Monitoring op mogelijkheid eileg: visuele inspectie eierstokken

Momenteel (winter 2015 – januari) geen ontwikkelde/rijpe eieren

29/01/2015 D. suzukii


29

Monitoring Drosophila suzukii

-

Competitie met rijpende vruchten: vallen niet meer effectief van zodra er kleurende vruchten zijn! → meest zinvol is vóór begin rijping vruchten in teelt of na oogst

-

Eileg mogelijk? → Visuele inspectie eierstokken Effectief eileg ? → Visuele inspectie vruchten op filamenten

-

Mass trapping: niet evident met huidige lokstoffen: onderzoek lopend

29/01/2015 D. suzukii


30

Middelenlijst Drosophila suzukii (1) (gangbare teelt!) Actieve stof spinosad

Middel Tracer (480 SC)

Teelt Aardbeien (open lucht/bescherming) Braam- en frambozenstruiken (open lucht/bescherming) Druivelaars (open lucht) Kersen Blauwe bosbessen (open lucht/bescherming) Stekel (kruis-)bessen, aalbessen, blauwe, rode (bos/veen)bessen (open lucht/bescherming) kiwibessen (open lucht/bescherming)

Boomerang (120 SC), Conserve pro (120 SC)

lambdacyhalothrin

Aardbeien (open lucht/bescherming) Braam- en frambozenstruiken (open lucht/bescherming) Druivelaars (open lucht) Kersen Blauwe bosbessen (open lucht/bescherming) Stekel (kruis-)bessen, aalbessen, blauwe, rode (bos/veen)bessen (open lucht/bescherming) kiwibessen (open lucht/bescherming) Karate Zeon (100 CS), Kersen- en kriekenbomen Ninja (100 CS) Pruimenbomen

Dosis en # toepassingen 0.15 l/ha, 1-3 toepassingen (WT 1 d) 0.2 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 3 d) 0,11 l/ha haag, 1-3 toepassingen (WT 14 d) 0.15 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 7 d) 0.2 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d) 0.2 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d) 0.2 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d) 0.6 l/ha, 1-3 toepassingen (WT 1 d) 0.8 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 3 d) 0,44 l/ha haag, 1-3 toepassingen (WT 14 d) 0.6 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 7 d) 0.8 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d) 0.8 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d)

0.8 l/ha, 1-2 toepassingen, int. 7 d (WT 3 d) 0,05 l/ha haag (laagstam) of 0,005 l/100 l (hoogstam), 1-2 toepassingen (WT 7 d) 0,05 l/ha haag (laagstam) of 0,005 l/100 l (hoogstam), 1-2 toepassingen (WT 7 d) Aardbeien (open lucht/bescherming) 0.075 l/ha, 1-2 toepassingen (WT 3 d) Braam- en frambozenstruiken (open lucht) 0.05 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 21 d) Druivelaars (open lucht) 0,075 l/ha haag, 1-3 toepassingen (WT 7 d) Stekel (kruis-)bessen, aalbessen (open lucht/bescherming) 0,05 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 21 d) Blauwe, rode (bos/veen)bessen (open lucht) 0,05 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 14 d) Kiwibes (open lucht) 0,05 l/ha haag, 1-2 toepassingen (WT 14 d)

29/01/2015 D. suzukii


31

Middelenlijst Drosophila suzukii (2) (gangbare teelt!) Actieve stof dimethoaat

Middel

Perfekthion (400 EC), Danadim progress (400 EC), Dimistar progress (400 EC), Rogor 40 (400 EC) piperonylbutoxide + Spruzit pyrethrinen

Teelt

Dosis en # toepassingen

Kersen- en kriekenbomen

laagstam: 0,5 l/ha haag, 1 toepassing hoogstam: 0,05 l/hl, 1 toepassing (WT 28 dagen!)

Erkend als bladluizenmiddel, bastaardrupsen, rupsenmiddel, witte vlieg en trips Aardbeien (open lucht/onder bescherming) Braamstruiken (open lucht/onder bescherming) Frambozenstruiken (open lucht/onder bescherming) Blauwe (bos)bessen (open lucht/onder bescherming) Rode bosbessen (veenbessen) (open lucht/onder bescherming) Aalbessen (open lucht/onder bescherming) Stekelbes (open lucht/onder bescherming) Kiwibes (open lucht/onder bescherming) Pruimenbomen Kersen- en kriekenbomen

29/01/2015 D. suzukii

3l/ha, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d) 3l/ha haag, max 2x/jaar (WT 2d)


32

Dompelen van gevallen rijpe bramen • onbehandelde vruchten (25 stuks) van de grond geraapt en geweekt in product (30 sec) op 31/7; telling 5/8; 2 herhalingen gemiddeld # levende larven of poppen per braam

Abbott tov check weken (30 sec) 100,00

14,00 91,5

94,6

93,2

12,00

88,8

84,9

90,00

80,00 10,00

70,00 60,00

8,00

50,00 6,00

40,00 30,00

4,00

20,00 2,00 10,00 0,00

0,0 Water

0,00 Calypso

Karate Zeon

Perfekthion

Spruzit

29/01/2015 D. suzukii

Tracer

33


Dompelen van gevallen rijpe bramen • onbehandelde vruchten (25 stuks) van de grond geraapt en gedipt in product (1 sec) op 31/7; telling 5/8; 2 herhalingen gemiddeld # levende larven of poppen per braam

Abbott tov check dippen (1 sec)

16,00

100,00 94,3 90,0

14,00

93,0

91,1

88,6

90,00

80,00 12,00 70,00 10,00

60,00

8,00

50,00 40,00

6,00

30,00 4,00

20,00 2,00 0,00

10,00 0,0 Water

0,00 Calypso

Karate Zeon

Perfekthion

29/01/2015 D. suzukii

Spruzit

Tracer


34

Dompelen van rijpe rode bes • onbehandelde gave vruchten gedipt (1sec) of geweekt (30 sec) in de oplossing op 1/8; telling op 4/8; 5 trossen geteld. # levende larven of poppen per bes 1,20

100,0

100,0

ABBOTT (%)

100,0

98,5 100,0

100,0 95,2

90,0 1,00

80,0 70,0

0,80

60,0 0,60

50,0 40,0

0,40

30,0 25,2

24,2 20,0

0,20

10,0 0,00

0,0

0,0 dippen

0,0 weken

dippen

water

water

Karate

dippen

weken

Perfekthion Perfekthion

dippen

weken

dippen

weken

dippen

Calypso

Tracer

Movento

Movento

Gazelle

29/01/2015 D. suzukii

35


gewasbespuitingen rode bes • Toepassing runoff op 1/8; telling op 4/8; 5 trossen geteld. # larven & poppen levend som op 5 trossen Mean

mean Abbott

80

100

70

90 80

60

70

69,8

50 56,9

56,9

60 50

40

30

40

39,7

36,2

30

20

20

10

10

0

0

0,0 1

2

Check-Water Karate Zeon Sprayed

3

4

5

6

7

Tracer

Calypso

Perfekthion

Movento

Gazelle

29/01/2015 D. suzukii


36

gewasbespuitingen rode bes • Toepassing runoff op 1/8; telling op 11/8; 5 trossen geteld. # larven & poppen levend som Mean

mean Abbott 100

90 80

87,5

90

87,5

83,3

80

70

70

60

62,5

56,3

50

60 50

40

40

30

30

20

20

10

10

0

0

0,0 1

2

3

Check-Water Sprayed

Karate Zeon (01/08)

4

5

Tracer Calypso (01/08) Perfekthion (01&04/08) (01/08)

29/01/2015 D. suzukii

6

7

Movento (01/08)

Gazelle (01/08)


37

Proef gewasbespuiting aardbei Check

Tracer

80,0

•

# larven per aardbei

70,0

60,0 50,0

40,0 30,0

Toepassing Tracer op gewas - op 03/9 en 10/9 - 200 ml Tracer/ha TSF - runoff (1000 l/ha)

20,0 10,0

0,0

2/09/2014 Mean

10/09/2014 Mean

15/09/2014 Mean

10/09/2014 H.T.

15/09/2014 H.T.

80,0

80,0

75,6 70,0

70,0

60,0

60,0

50,0

48,5

50,0

40,0

40,0

30,0

30,0

20,0

20,0

10,0

10,0

0,0

0,0

Check

Tracer

29/01/2015 D. suzukii


38

Proef 2 gewasbespuiting aardbei (kooiproef) •

Toepassing op gewas - Naturalis op 1/9, 8/9, 15/9; Tracer op 1/9 en 15/9 - runoff (1000 l/ha)

60,0 Check Tracer 480 SC, 96 g a.i./ha TSF (AC 14 dI)

50,0

Naturalis L 65,9 OD, 65,9 g a.i./ha TSF (ABC 7 dI)

40,0

30,0

20,0

10,0

29/01/2015 D. suzukii

22-09-14

21-09-14

20-09-14

19-09-14

18-09-14

17-09-14

16-09-14

15-09-14

14-09-14

13-09-14

12-09-14

11-09-14

10-09-14

09-09-14

08-09-14

07-09-14

06-09-14

05-09-14

04-09-14

03-09-14

02-09-14

01-09-14

0,0

39


Proef bespuiting blauwe bes Check

Tracer 1000l/ha 100% zwartstrook


4,0

# larven per blauwe bes !

3,5

•

3,0 2,5 2,0 1,5

Toepassing Tracer op zwartstrook - op 22/8, 27/8, (03/09) - 200 ml Tracer/ha TSF * 1000 l/ha (100% zwartstrook) * 200 l/ha (50% zwartstrook)

1,0

0,5 0,0

22/08/2014 Mean

27/08/2014 Mean

3/09/2014 Mean

27/08/2014 H.T.

5,0

3/09/2014 H.T. 90

85,6

4,5

80

4,0

70

3,5

60

3,0

54,0

50

2,5

40

2,0

30

1,5 1,0

20

17,7

0,5

10

8,2

0,0

0 Check


29/01/2015 D. suzukii



40

Adviezen • • • • •

Tijdige monitoring (let op eens er competitie rijpende vruchten is!) Indien nodig en waar mogelijk : insecticide behandeling Combinatie met mass trapping (alle 2 m)+ Tracer ? (proefplanning) Nog meer aandacht voor gesloten koudeketen Strikte hygiënemaatregelen en alles plukken/vernietigen

29/01/2015 D. suzukii


41

Beheersing: netten • Ervaring Zwitserland: Netten rond kersenboomgaard: maaswijdte 1.4 x 1.7 mm reeds goed resultaat; 0.8x0.8 mm zeer goed!! • Ervaring Frankrijk 1,3x1,3 mm in proef genomen met goede resultaten naar D. suzukii, maar andere problemen (bladluizen, schimmelziekten)

29/01/2015 D. suzukii


42

BEDANKT: Collega’s/telers, veilingmensen, proefcentra, …. voor medewerking monitoring/proeven Kennisgebaseerde praktijkoplossingen ter bescherming van de Vlaamse fruitteelt tegen Drosophila suzukii (IWT/LATR/13507) (gestart oktober 2014) i.s.m. ILVO (N. Berkvens, H. Casteels)

GMO-steun van fruitveilingen voor actie actuele plagen Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij ADLO Waarschuwingen en Waarnemingen

En u voor uw aandacht ! Vragen, suggesties? 29/01/2015 D. suzukii


43

Stand van zaken aangaande de nieuwe plaag Drosophila suzukii

Recommend Documents