Naam:
1
SEKTES, KOMEN VOOR BINNEN EN BUITEN ELKE GROTE GODSDIENST… 1. DIANE BENSCOTER – HOE WERKT EEN SEKTE IN OP HET BREIN? Zie TED-talk (www. TED.com) van Diane Benscoter, ex-Moonie (sekte van Sun Myung Moon) en ex-deprogrammeur. Diane Benscoter omschrijft de verspreiding van sektes, en bij uitbreiding elke gevaarlijke indoctrinerende boodschap als de verspreiding van een ‘virale memetische infectie’. (‘meme’ = een idee dat, zoals een virus, van brein tot brein springt en zich zo verspreidt. Hoe lager je weerstand, hoe ontvankelijker je bent) 2. KENMERKEN EN DEFINITIE Tot een duidelijke definitie komen van een ‘sekte’ is niet gemakkelijk. Soms wordt het woord al snel gebruikt voor een afgescheurde groep gelovigen, met een afwijkende cultus. Soms moeten er doden vallen voor mensen het (negatief beladen) woord in de mond durven nemen. Om het probleem van de definitie te omzeilen, gebruikt Bryan Wilson een lijst met kenmerken, die we hier, zij het onder voorbehoud, overnemen:
Kenmerken van een sekte: 1. Je komt dikwijls op latere leeftijd in een sekte, je wordt geronseld om er
bij te komen door de sekteleden. Je hoort niet door je afkomst, je geboorte… automatisch tot een sekte. 2. Niet iedereen mag zomaar in een sekte. Vaak zijn er opdrachten aan
gekoppeld, moet je bewijzen dat je goed genoeg bent. (Hoe moeilijker het was om in de sekte te komen, hoe minder groot de kans dat je weer weg zal willen.) 3. Sektes zijn meestal heel streng. Ze hebben een eigen idee, een eigen
manier van doen en ze eisen dat al de leden zich zo gedragen. 4. Sekteleiders doen alsof de sekte beter is dan de rest van de wereld, alsof
zij alleen een opdracht hebben of dat zij alleen iets weten dat niemand anders weet. 5. Sekteleden worden aangemoedigd om zo goed mogelijk te zijn, om zoveel
mogelijk te bewijzen dat ze een goed lid van de sekte zijn. 6. Meestal is er wel één duidelijke leider bovenaan, maar onder de
sekteleden onderling is er geen duidelijk verschil. 7. Sekteleden worden aangemoedigd om te tonen hoe gelukkig ze zijn in de
sekte en hoeveel ze daarvoor over hebben. Ze kunnen hun ‘liefde’ voor de sekte bewijzen door te werken of door nieuwe leden te ronselen. www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
Naam:
2
8. de sekte staat vijandig of onverschillig tegenover de samenleving en de
staat; 9. Je spendeert veel van je tijd, je aandacht, je geld en energie aan een
sekte; Veel meer dan ‘normaal’ is voor een godsdienst. 10. er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie; 11. overtreders van de regels worden als verraders beschouwd en voor hun
overtredingen gestraft of uitgestoten.
3. AANVULLING OP DE KENMERKEN
Het verschil tussen kerk en sekte is een verschil in mate van spanning met de omgeving.
"Als een religieuze organisatie de samenleving en de cultuur zonder meer kan accepteren, zoals ze zijn, dan is er geen sprake van spanning en is zo'n organisatie of groep als een kerk te beschouwen: de kerk vertegenwoordigt een levensbeschouwing, die zich goed verdraagt met de algemene cultuur of daarmee geheel samenvalt. Bij sekten is dat niet zo en dat maakt sekten tot op zekere hoogte tot organisaties van devianten: mensen die anders denken dan algemeen aanvaard is of door de meerderheid aanvaard wordt."
P. Schnabel (1982): Tussen stigma en charisma, blz. 79, 80
www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
Naam:
3 4. MOST HATED FAMILY IN AMERICA: CASESTUDY
Louis Theroux bezoekt de leden van de Westboro Baptist Church.
Opdracht: Duid in de tabel aan of het kenmerk van wilson aanwezig is (ja/nee) en geef extra uitleg.
Ja/nee? Uitleg 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
Naam:
4 5. CONCRETE WERKING VAN EEN SEKTE…
Hoe gaat zo’n sekte nu precies te werk? Zeven aandachtspunten. 1. Rekrutering De eerste ontmoeting verloopt meestal heel positief. Je wordt uitermate warm en vriendelijk onthaald (love bombing). Men toont begrip voor je problemen en legt je uit dat die via de groep op een heel eenvoudige en makkelijke manier zullen kunnen worden opgelost. Die eerste vriendelijkheid is helaas slechts een strategie om je voor hen te winnen, want tijdens volgende ontmoetingen wordt steeds meer van je verwacht. Het uiteindelijke resultaat is dat de groep een steeds grotere sociale controle op je uitoefent, zodat je niet helemaal vrij meer bent. 2. Organisatie De groepering kent doorgaans een heel strikte hiërarchie. Aan het hoofd ervan staat een leider, een Meester, een "Goeroe". Zijn gezag is onbetwistbaar en hij wordt door de leden aanbeden. Er bestaan heel specifieke regels die strikt gevolgd dienen te worden. Volledige gehoorzaamheid wordt geëist en kritiek is niet toegestaan. 3. Financiën In het begin zal men meestal geen of slechts een heel kleine financiële bijdrage vragen. Naarmate men verder evolueert in de groep zal er op financieel vlak steeds meer worden verlangd. Dit kan gebeuren door schenkingen te eisen, je zeer dure opleidingen, cursussen of workshops te laten volgen of door vrijwilligerswerk te laten doen. Men stelt dit dan vaak voor als noodzakelijk om te evolueren op het spirituele vlak. 4. Breuk met de wereld Er bestaat een sterke “wij-tegen-de-wereld” mentaliteit. De groep scheidt zich af van de wereld door: a) het systematisch afscheiden van de volgelingen van hun familie en vrienden en hen te laten breken met hun vroegere levenswijze. Familie en vrienden worden voorgesteld als vijanden die de volgeling belemmeren in zijn spirituele ontwikkeling; b) de buitenwereld met wantrouwen te aanzien en voor te stellen als slecht en gevaarlijk. Hierdoor voelen de leden zich enkel nog beschermd binnen de groep. c) het gebruik van een eigen taal of specifieke termen. Dit maakt het steeds moeilijker om te communiceren met buitenstaanders zodat een vlot contact geleidelijk aan enkel nog mogelijk is met de andere leden.
www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
Naam:
5
5. Doctrine Enkel de leden van de groep zijn, na het doorlopen van verschillende stappen, in het bezit van die kennis en vormen zodoende een elite. De verkondigde opvattingen wijken sterk af van de bestaande wetenschappelijke kennis die of volledig verworpen wordt of verkeerd wordt belicht. Kritiek van buitenstaanders wordt gezien als een bewijs dat de groep gelijk heeft. 6. Gezondheid De klassieke geneeskunde wordt vaak vervangen door gevaarlijke medische praktijken die wetenschappelijk niet gegarandeerd zijn. Hier komt nog de bezwarende omstandigheid bij dat de “zorgverleners” niet de vereiste medische kwalificaties bezitten. 7. Praktijken Van de volgeling wordt verwacht dat hij deelneemt aan allerlei rituelen, opleidingen en workshops die vaak niet allen veel geld kosten maar ook alle vrije tijd van de volgeling in beslag nemen. Vragen, twijfels, afwijkende meningen, kritiek worden ontmoedigd of zelfs bestraft. Bij twijfels of wanneer het beloofde succes niet plaatsvindt, krijgt de volgeling daar zelf de schuld van. Hij zou zich niet voldoende hebben ingezet of niet sterk genoeg hebben geloofd. De groep scheidt zich af door specifieke voedingsvoorschriften die, bij overdreven toepassing, de gezondheid kunnen schaden, en door een aparte kledingstijl aan te nemen.
Let op: deze kenmerken komen dikwijls niet allemaal tegelijk voor!!!
www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
Naam:
6
6. GETUIGEN VAN JEHOVA EN THE FAMILY (MANSON) CASESTUDY
Powerpointvoorstelling: zie website Opdracht: Kies een van beide sektes. Pas de zeven stappen van de werking toe op de sekte.
Sekte: Stap 1:
Stap 2:
Stap 3:
Stap 4:
Stap 5:
Stap 6:
Stap 7:
www.godsdienstmariagaard.weebly.com cursus godsdienst 2014-2015
E. Vandamme
