LUTERATUUR
IN GEVAL VAN NOOD RECOMPRESSIE-TANKS AI!'IIW!IIm: AmIIadams MedisdI Centrum, Meibap:t&eer9, 1105 AZ; Td. 020-566 9111 (centrale vnpn l188f dienstdoende cbinIrB). Bljzonderhedm: RecotaDk voor 30 pemnen, max. druk J bar
DentJck'nr: Du ik Medileb Centrum KoniDtlijkc
Marine, Bustnaracbt 106, 1781 JC; Tel.
0223-653000 (ceaIJ'Ilc ); 0223-653076 (tijdms
bntooNJea);
0223-658220
....)...
ZIEKENHUIZEN 0.: � 'J GravenpokIersew 114, BB, Tel. 0111 - 234000
5Pikariw:
RUWIIIIfd
van
Putten-ZiekenllUis, Ruwaard
(Da
4462 RA; Po8tbut 106, 4460
van
Putten-WCS SOO; 3201 oz.
Postbus 771, 3200 GA; Tel 0181-658888 Strcebiekenhuis WaJchm::n, Koudekerltsewes 88, 4381 TZ; POItbus 3200, 4380 DD; Td. 0118-430000 Zic:rikmr,. ZweedIc: Rode KNil Ziekenhuis, Kon. OuS'lllllfweg 2. 4300 NI..; Postbus 6001, 4300 LA; Tel. 0111-430000
\1Ug!naar
WEERBERICHTEN KNMI VlissiQJCJI, Te!. 06-91 12 2353 KNMI WemeldiJlae. TeI.1J6..8O3 O alpmeen Walelweeqebicd DoItaaebled, Tel. 06-977 5023 AJsemeen.lnfo WCelberidd, Tel. 06-9775
KustwacIII Nootdzee Kanul l6, Td. 0255-5]4344 Politie te Water YOOfalle wateren, Tel. 034]-514934 Zeeland Alpmeaa, Td. 0118-414444
Untooruml). Tel . 00-32-5054 6060 ('S avondlen in bet weebnd). Duikmedlsch Centrum 00stendeBe1p!. Tel. 00-]2-598{) 1402 .
Secretariaat:
Marc Verdiesen Tom van der Waals Roll Lame,ichs Eric Derksell Freek Adam Jeroell Blommaall ZevensplOng
8, 5683 KR
040 . 2489975 0499· 391126 0499· 392491 0499- 392915 040 . 2842098 0499- 391515
BEST
Redactie Piel Groellendijk Marly Linnemans Bas van LOI1khuYlen Marjolijn van Osch
0499· 475922 040 ·2483125 0499· 472053 040 . 2446684
Redactie-adres: Internet·adres:
Roodkapje 25, 5629 KW EINDHOVEN hltl.:lIwww.dse.nlllulralindex.hlml
Gironummer:
1542 649
Lidmaatschap en conlribulie Lulra kenl aspirant leden, volle leden, gezinsleden en buitenleden, alle leden lijn jaarleden. Als 9l!zins· of buiten!id betaal je de helft van de voor een vol of aspirant lid verschuldigde conlribulie. Beëindiging van het �dmaatscllap kan slechls dOOf middel van eefl schliflelii ke mededeling aan hel bestuur. lidmaaucllappen wOlden alleen per 31 december beëindigd. Lel op; je betaal! dus tot en met 31 december contributie. De contribulie voor een vol ol aspirant lid bedlaagt Ft 275·· per jaar. Dit dien ie aan liet begin van hel kalenderjaar ta betalen. Oe moQelijkheid bestaat om via een automatische overSChrijving maandelijks Hit 25," te betalen. Zie voor meer Inlormatie de staluien en het huishoudelijk feglelllBltl . Compressor Iedere dinsdag van 20.15 tot 21.15 kun je je persluchUles gralis vulfen bij de lulra compressor. Van o.IOOer tot 1 april kun je van 20.45 tot 21.15 terl!(:h1.
ASSISTENTIE
BELGlIl Hyperbare 0eneesktmdiJ Centrum BeIgie.. Tel. 00-32-5956 ]399 (ook
Bestuur VoorziUel Secretaris Penningmeester CGÖ,dmator Opleidingen Evenementencommissaris Materialencommiss3ris
I\mummer; In
Matari.lanvBrhuur Materiaalsoorl Persluchtfles Ademaulamaal Slabilizing Jacket Compiele set Feesllenl Boot + Trailer
Weekhuur
20 20 40 60
200
Weekendhuul
10 10 20
JO
50 100
LUTERATUUR HET BLAD WAAR "DIEPTE" IN ZIT ME) 1997
Borg
150 150 150
JOO
500
1
VAN DE REDACTIE
INHOUD
De 2e editie van het clubblad voor 1 997 heb je nu in je handen. Inmiddels zijn er al weer diverse duiktrips gemaakt door een aantal leden.
Pagina 3 4 5 6 8 9 12 17 23 30 32 41 45 47 49 57 58
Van de redactie Sluitingsdata kopij Van de voorziller Nieuws van BORE Shirt mei lulra·logo Van de Evenementencommissie PADI opleidingen Toedienen van zuurstof Zuidsa'ari Rode Zee Open brief Reisverslag Indonesié (slot) Duikcentrum Aquabest De eerste keer ... Een onderwater GPS: toekomstmuziek? Duikpakken Tip van Tom Stikstofnarcose: de risico's van een diepe duik
Zo is een groep al weer teruggekeerd van een boofSafari op de Rode Zee, een verslag van hun belevenissen vind je verderop in het blad terug, verwoord door Paul Bongers. Een andere groep heeft zich bezig gehouden met het behalen van hun Deep en Wreek Diver Specialty in hel versie zuiden van Frankrijk onder de leiding van Rob Vadér en 'onze' duikmoeder Margriet Vader. Dat een ongelukje in een klein hoekje zit kun je nalezen in het relaas van Eric Derksen over zijn duik naar de l'Espignole. Het lezen hiervan is voor eenieder een must. Een uitgebreid reisverslag zal in de volgende luteratuur komen Ie staan en zal geschreven worden door alle deelnemers lesamen. Dat Internet een steeds grotere rol gaat spelen, ook in de duiksport, is bij iedereen inmiddels wel bekend. Dat de NOB in de vorm van hun voorzitter Bertus Bleiji dat schijnbaar nog steeds niet door heeft konden we lezen in een voorwoord van betreffende persoon in 'ons' bondsblad de Onderwatersport. En klaarblijkelijk is niet alleen LUTRA zo alert op wat de NOB allemaal verwoord in hun blad. Een ingezonden open brief aan de NOB door een lid van de Internet Duikclup vind je terug in deze luteraluur. ' De volgende uitgave van 'jullie' eigen clubblad lal begin augustus verschijnen. Velen van ons gaan of zijn dan al op vakantie om weer eens wat meer van moeder aarde te zien, of dat nou boven of onder water is. Wij wensen iedereen dan ook alvast een zeer prettige vakantie toe en hopen dat er voor ons duikers weer het nodige te lien zal zijn in de oceanen en denk daarbij altijd aan het volgende; BE A S.AH. OIVER 111 De rlldactie
2
3
-----
VAN DE VOORZITTER (Marc Verdiesenl
Hier had het woordje van de voorzitter moeten staan. Helaas heeft de redactie bij het ter perse gaan van deze editie nog geen kopij mogen ontvangen. Als onderwatersporter heeft u een specide verzekering nodig
Schox Assurantiën maakt het u makkelijk . . .
Voor nadere informatie: Telefoon: 0180 513366
SLUITINGSDATA KOPIJ
1 juli (editie juli/augustus) 2 september leditie october) 1 1 november (editie december)
...� Nee, helaas " ... ook hier zit geen stukje voorzitter n i .
5 4
NIEUWS VAN BORE (Wendy van der Waals) Op dinsdag 1 3 mei is BORE uitgenodigd voor een plalformvergadering in Zeeland om de daar nog lopende problemen voor de duiksport te bespreken. Bij dil overleg zijn vertegenwoordigers van de N.O.B., PADI, SSI, 100. BORE. B.o.Z. en de Belgische Federatie aanwezig. Het spreekt yoor lich dat ik (BOREI daar aanwezig ben. Ik houd jullie op de hoogte. Tijdens de AlV van Lutra heb ik al laten weten dat er het een en ander veranderd in de openingens tijden van Aqua Best: • Openingstijden dagelijks van 10.00 tot 20.00 uur. • Oe losse entree prijs daarvoor is f1. 4.00 per persoon. • Parkeren kost fl. 2.00 per keer. Aqua Best stelt de voorwaarde dat nachtduiken toch nog mogelijk is. echter dan onder auspiciën van hel duikcenlrum, dit zijn de daarvoor geldende nachtduik voorwaarden: • Nachtduiken is toegestaan op dinsdag en woensdag van 21.00 tot 23.00 uur. • Het nachtduiktarief is ft 5.00 inclusief een parkeermunl (a ft 2.00 J. omkleden en douchen in het duikcentrum. Graag ook jullie aandacht voor de Bonaire Dive Cup 1 997. Oe Oive Cup is een toernooi door en voor duikers, beginners of professioneel. waarbij de gezelligheid voorop staat. Er zijn op drie plaatsen voorrondes, te weten, • Het blauwe rif, te landsmeer op 1 juni 1997 • Zilvermeer, Ie Mol op 1 5 juni 1997 • Oostvoornse meer, Maasvlakte op 29 juni 1997
Dit jaar doet in elk geval al een paar leden van lutra mee, te weten Jeroen en Rob. Dus andere fanatieke duikers geef je ook opl Oe Grand finale van deze Dive Cup is natuUJlijk in Bonaire van 27 september tol 4 oktober 1997. Inschrijfgeld is 11. 25.00 per persoon en voor een inschrijfformulier kun je bellen met het Bonaire Tourist Office, Tel: 070·3954444. Oe volgende ledenvergadering van BORE, 16 juni, is meteen een AlV zodat het bestuur dan het beleid van 1996 kan goed keuren en jawel meteen Rob Vader als nieuwe voorzitter kiezen. Tot aan de waterkant, Wendv van der Waals
Fotografie
TON KLAASSENS FOTOGRAAF . Koopcentrum Achtse barrier Biarritzplein 37 5627 LE Eindhoven Tel. 040-242 4262
6
7
VAN OE EVENEMENTENCOMMISSIE
SHIRTS MET LUTRA·LOGO Veel leden zijn al in het bezit van een mooi T-shirt, sweater of bodywarmer met het clublogo. Ik heb nu goed nieuws voor degenen die nog niet in het bezit zijn van een T· shirt, sweater of bodywarmer:
JE KANZE WEER BESTElLEN!!! maat XL M, L, XL, XXL L, XL en XXL
T·shirt Sweater Bodywarmer
prijs HII. 22..· Hl!. 32,50 Hl!. 57,50
Hel T-shirt is in het grijs met blauwe opdruk. De sweater en bodywarmer zijn in het donkerblauw met lichtblauwe opdruk. Vul onderstaande bon in en lever deze met gepast geld (geen cheques!) bij mij in. Tom van der Waals
0
T·shirt
Maat
Prijs:
Hn. 22,··
0
Sweater
Maat
Prijs:
Hn. 32,50
0
Bodywarmer
Maat
Prijs:
HfI. 57.50
Naam: �,
_ _
Hier volgt alvast een schema voor de eerste B duiken: 24.06 27.05 Frank Sanders 01.07 03.06 Marly linnemans 10.06 Kees Risseeuw 08.07 17.06 Herbert lifka 15.07
8art Spijkers John Driedonkx Anton Das Frans van Dooren
Eenieder is hierbij uitgenodigd om een duikje mee Ie komen maken.
Ik wil griJag een
Betaald:
Dinsdagavond Buitenduiken 27 mei jl. zijn de eerste clubleden weer op pad gegaan voor een lekker duikje in de omgeving. Deze dinsdagavond buitenduiken zullen plaatsvinden tot en met 2 september Itotaal 15 duiken). Elke avond is aan een persoon toegewezen die die avond aangeeft waar er gedoken gaat worden. Oe overall bezielende 'leiding' cq. toezicht gebeurt door Paul80ngers en Eduard van Nieuwland, waarvoor wij als E.C. hen alvast leer willen bedanken voor het feit dat lij mede dele kar willen trek.ken. Juist richting onze 'Open Waters' willen wij melden dat deze avonden perfect zijn voor het opdoen van ervaring in het duiken. Er is altijd wel een hoger gebrevetteerd persoon aanwezig die je mee wil nemen onder water.
___ ___
BBO Weekend 1997 HET grote lUTRA Evenement staat al weer bijna voor de deur. Op 20, 21 en 22 juni zullen we wederom op Camping Den Osse te Zeeland onze 8BO gaan aansteken en de caravan of tent neerletten. Duiken mag, maar is geen moetje. Vooral de zondag leent lich hier waarschijnlijk niet meer voor, na de alcohol of vermoeidheid van de voorgaande avond. Er zjjn van die fanatiekelingen die al op vrijdagmiddag aanwezig zijn, zodat ze een nachtduikje kunnen maken, het is maar een tip.
Iniet invullen! 9 8
Aanmelden dient te gebeuren bij Margriet Vader, waarbij je dan meteen het bonnenboekje voor da BBO dient af te rekenen. De prijs van 1 bonnenboekje is voo� dit iaar vastgesteld op f 15,00, hiervoor krijg je dan het vlees, salades en alle drank bi. l de BBO van zaterdagavond.
Evenementenkalender 1997: 27.05 20/21/22.06 06.07 1 3.09 17-26.10 04.11 23.11 111
Start dinsdagavond buitenduiken in de regio (loopt tlm 02.,09) BBQ Weekend \. Zeeland Onder Water Oriantatietocht Thema feestavond Duikreis 117 Mosselavond Sinterklaas December aktiviteit
Mededeling: Zijn er vragan of wil je alvast meer info over een bepaald evenement, spreek op de clubavond dan één van ons aan. De Evenementen Commissie. Corina, freek, Jos, Margriet. Martven Michiel.
De evolutio van do barbecue
10
11
PADI OPLEIDINGEN (Rob Vader) Alweer het vijfde deel van een serie artikelen over de PAO! opleidingen. Een cursus die door vrijwel alle leden van lutra wordt gevolgd. namelijk de Advanced Open Water cursus. Ook dit najaar staat hij weer op de planning en zulten we ons best doen om er een goede cursus van te maken die duikers kennis laat maken met een aantal speciale vormen van duiken. Of. loals op onze home page wordt gezegd: Voeg eens wat extra's toe aan je duiken!
ADVANCED OPEN WATER DlVER Als je eenmaal je Open Water Diver brevet hebt gehaald. dan is de lijd aangebroken om te gaan duiken en ervaring op te doen. Maar hoe lil dat als je eens wat dieper wilt duiken (iemand met een Open Water Brevet is getraind tot maximaal 18 meter), of als je eens een keer 's nachts wilt duiken? Je training als Open Water duiker is prima, maar niet aHe aspecten van het duiken komen daarin aan bod. Het is goed om te bedenken dat als je iets wilt doen waarin je niet getraind bent, dat het dan verstandig is om daarover meer te leren en onder begeleiding ervaring op te doen. Daarvoor is binnen het PADI systeem de Advanced Open Water Cursus ontworpen. Zoals je in de Open Water Cursus hebt geleerd om op jezell te letten, zo leer je in de Advanced Open Water Cursus meer op je omgeving letten, en dat betekent dat we een aantal bijzondere vormen van duiken aan de orde zullen laten komen. Op deze manier kun je bij jezelf nagaan wat je echt leuk vindt en waar je maar 'zo'n beetje van geniet'. Als je dan ontdekt dat je het bijvoorbeeld erg leuk vindt om 's nachts duiken te maken ' dan zou dat voor jou kunnen betekenen dat een specialisatiecursus Nachtduiken een goed idee zou zijn.
12
Oe Advanced Open Water cursus heeft de volgende doelen: • onder begeleiding ervaring opdoen in een aantal bijzondere vormen van duiken; • verbreding van de theoretische kennis; • kennismaken met de mogelijkheden van specialisatie cursussen. Binnen Lutra begint de cursus direct na de zomervakantie en duurt tot ongeveer midden oktober (alhoewel wel het door de weersomstandigheden wel eens ander kan uitpakkenl. Oe cursus bestaat uit de volgende onderdelen: • theorie • zwembadlessen • duiken in het buitenwater de theorielessen gaan we uitgebreider in op de verschillende aspecten van het In duiken, zoals natuurkundige verschijnselen, menselijk lichaam, enz. Daarnaast besteden we natuurlijk uitgebreid aandacht aan de speciale technieken en procedures die van toepassing zijn op de duiken die in deze cursus aan bod komen. Dit theoriegedeelte wordt bij ons afgesloten door een theorie·examen. Alhoewel PADI niet voorschrijft dat we in deze cursus zwembadlessen opnemen, hebben we besloten om dit toch op vrijwillige basis te doen. We denken dat het goed is als je leert op je materialen en je techniek te vertrouwen. Om dat te bereiken, kun je onder begeleiding van de Divemasters een aantal 'vreemde' opdrachten uitvoeren met als doel een vergroot vertrouwen in je eigen mogelijkheden en natuurlijk plezier aan de opdrachten beleven. De volgende opdrachten zul je uit kunnen voeren: • op de bodem een kistje timmeren • geblindeerd onder een groot net door zwemmen • geblindeerd met handschoenen aan knopen leggen in touwtjes • onderwater je complete uitrusting uitdoen en daarna weer aandoen Natuurlijk wordt ons vaak gevraagd wat nu het doel is van een kistje timmeren onder water of je complete uitrusting (inclusief je complete pak.....) uit te doen. We begrijpen ook wel dat je dat een keer zult meemaken uiterst klein is, maar de bedoelinQ is om je tijdens je duiken 'vrijer' te maken door je te laten beseffen dat je onder onverwachte omstandigheden toch in staat bent om dingen te doen die je nog nooit eerder hebt gedaan. Op deze manier zul je je tijdens het duiken zekerder voelen. 13
Tenslotte het belangrijkste deel van de cursus: het onder begeleiding opdoen van ervaring in een aantal bijzondere vormen van duiken. In onze uitvoering van de Advanced cursus hebben we de volgende duiken opgenomen: • Natuurlijke navigatie en kompasnavigatie Het goed (1) gebruik van een kompas kan je duiken veel aangenamer maken doordat je steeds weet waar je bent en op die manier grote stukken zwemmen vermijdt. Zelfs als je geen kompas bij je hebt kun je door de vorm van de bodem en door bijzondere kenmerken toch weten waar je bent. • Zoeken en bergen Mocht je eens een keer wat verliezen (denk eens aan een lamp) of iemand anders heeft wat verloren (in een jachthaven een buitenboordmotor), dan is het leuk als je in staat bent om zo'n voorwerp weer terug te vinden en omhoog te brengen. Oaarvoor laten we tijdens de duik in de ochtend (de navigatieduik) een voorwerp achter en je neemt dan een aantal kenmerken op Izoals diepte, peilingen, enz.) om het weer terug te vinden. Het uitvoeren van zoekpatronen met gebruik van lijnen en een verstandig gebruik van de peilingen in combinatie met je kompas, moet je dan in staat stellen een voorwerp weer terug te vinden. Je zelf gemaakte hefballon (en dat kan variëren van een hele mooie tot een vuilniszak) gebruik je dan om het voorwerp weer boven te brengen. • Nachtduiken Voor de meesten (allemaal) is de eerste nachtduik altijd een bijzondere ervaring, waardoor ze jarenlang verslaafd zijn aan deze bijzondere vorm van duiken. Kennismaken met de wereld onder water als er vrijwel geen licht is, is vaak adembenemend (niet letterlijk) en je ziet vaak slaperige dieren die je overdag niet ziet en die je heel dicht kunt benaderen.
14
•
•
Diep duiken Omdat je training tijdens de Open Water cursus je in staat stelt om tot 1 8 meter te duiken en er toch hele mooie duikstekken zijn die dieper liggen. maken we in deze cursus een duik tot een diepte van maximaal 30 meter. Oe speciale procedures die nodig zijn om deze duik veilig te laten verlopen komen uitgebreid aan de orde. Omdat we deze duik in Zeeland maken. zul je merken dat zo'n diepe duik en de donkerte op die diepe vaak een inspannende oefening is. Stroomduiken Vaak worden de mooiste duiken gemaakt in het buitenwater dat in verbinding staat met de open zee. In dat soort water komen natuurlijk ook hele andere dieren voor dan in stilstaand water (denk maar eens aan kreeften). De stroomduik die we maken in deze cursus is eigenlijk meer een duik op de kentering. Je leert gebruik te maken van de getijdetabellen die gelden voor dil Oostersehelde en je leert het tijdstip uit til rekenen van kentering van het getij. Oe duikstek die we daarvoor gebruiken (vaak Goese Sas) heeft een uitbundige flora en fauna en we kunnen bijna garanderen dat je oog in oog komt te staan met een flink aantal kreeften. Een bijzondere ontmoetingl
•
Oe Advanced cursus is een cursus die eigenlijk door iedereen die een Open Water brevet heeft gehaald zou moeten worden gevolgd, want vroeger of later zul je de mogelijkheid hebben om aan dit soort duiken deel te nemen. Van harte aanbevolen! Rob Vader
15
Emiel Otten �{�� neemt je deze zomer mee naar de beroemdste wrakken in Zuid-Frankrijk! •
S-daagse duiksafari (rif, erot en wrak) Weel! lO tlm n '97 IVoor de ,ebfeyfleerde Mom viN!AdvMUd Open WII6 enlof 2 Sten NOB)
•
3-daagse duiksafari (rif, erot en wrak)
Weel! lOVml2 '97lVoorak sdllew:leeldeduil
Toedienen van zuurstof tijdens Eerste Hulp (2) In dit tweede artikel in de serie ga ik nader in op de verschillende systemen die beschikbaar zijn voor het toedienen van zuurstof. In het eerste van de twee artikalen (verschenen in de vorige Luteratuurl is meer geschreven over de functie van zuurstof. loals bekend is dit de vertaling van een artikel Ths Undersea Journal, 3de kwartaal 1994 en is geschreven door Joho lippmann. In het derde deel in deze serie (volgende keer) iets over de procedures voor het toedienen van zuurstof.
150,·
�
S-daagse Specialty cursus (na
�
Alle andere opleidingen voor beginners en gevorderden
Dat mag' je zeker niet missen!
Molenstraat 140, Helmond. Telefoon 0492-538545
(2)
Rob Vader
�
Weel 30Vm 12 '97 NOOf ale gtbre'leteenle dLittrl v�f Adv� OpenW,Wtnlo' 2 SIM NOB) •
ZUURSTOF
I
Afgiflesvstemen voor zuurstof Om de voordelen van zuurstof zo groot mogelijk te maken moet er 100% zuur:stof worden gegeven. Om 100% zuurstof te geven moet er een afgiftesysteem gebruikt worden dat alle vereiste ademhaling van het slachtoffer kan geven. In aanvulling hierop, moet er voor worden gezorgd dat er geen lucht in het systeem komt en de ingeademde zuurstof verdunt. Ook de uitgeademde lucht moet effectief worden afgevoerd om te voorkomen dat er opnieuw koolzuurgas wordt ingeademd. Er zijn veel afgiftesystemen beschikbaar, maar er zijn er maar weinig ontworpen voor behandeling van duikongevallen. De makkelijkste en meest effectieve manier om vrijwel 1 00% zuurstof toe Ie dienen aan een ademende duiker is om een vreagsysteem te gebruiken, gelijk van principe als een ademaulamaat. Een vraagsysteem met een goed passend masker voor mond en neus is n staat om 1 00% zuurstof te geven aan zowel een bij kennis zijnde duikers als een bewusteloze (ademende) duiker. Maar het is vaak moeilijk om een voldoende afsluiting te krijgen. in het bijzonder als de hulpverlener onbekend of ongeoefend is met het materiaal. Als de afsluiting onvoldoende is, dan kan de zuurstofconcentratie een flink stuk minder zijn dan de vereiste 100%. Hierbij komt nog dal het vraagsysteem niet effectief werkt als de afsluiting onvoldoende is, omdat er dan onvoldoende zuigkracht is om de klep Ie openen.
17
Sommige vraagsystemen (in het bijzonder de systemen die niet specifiek zijn ontworpen om zuurstof toe te dienen aan een bewusteloze persoon) kunnen meer moeite voor de inademing vereisen om de klep te openen dan dat sommige bewusteloze slachtoffers kunnen leveren. In dat geval moet een systeem met een constante stroming worden gebruikt.
Systemen met constante stroom In tegenstelling tot vraagsystemen die alleen zuurstof leveren als daar om wordt 'gevraagd', geven deze systemen een constante stroom zuurstof bij een vastgestelde stroom of een in te stellen stroom. Systemen met een constante stroom kunnen meestal niet de hoge zuurstofconcentraties leveren die door vraagsystemen kunnen worden afgegeven. Omdat er hoge stroomsterktes nodig lijn om hoge concentraties zuurstof te verkrijgen bij een systeem met een constante stroom, kan de beschikbare tijd aanzienlijk afnemen zodat het toedienen van zuurstof beperkt is. In constante stroom wordt bereikt door een beperking in de uitstroomopening op te nemen met een vast of met een variabele afmeting. Er zijn regelaar beschikbaar die O· 15 1iter per minuut Upml mogelijk maken, of 0·25 Ipm. Een slangetje voor de zuurstof toevoer wordt vastgemaakt aan een geribbelde uitlaat, het andere eind wordt vastgemaakt aan het afgiflesysleem. Afgiftssystsmen dis worden gebruikt bij een constante stroom
De concentratie van zuurstof die wordt afgegeven door een systeem met constante stroom hangt af van de stroomsterkte, het soort afgiftesysteem, de effectiviteit van de afsluiting en de snelheid en diepte van de ademhaling. In vrijwel alle gevallen zal de concentratie van de zuurstof ver onder de 100% liggen. Ook al geven de meeste van deze systemen normaal gesproken niet het maximale voordeel, in het bijzonder voor een slachtoffer van decompressieziekte, toch kunnen ze waardevol zijn bij de eerste hulp bij duiken en andere verwolldingen en voor het aanvullen van de zuurstof tijdens reanimatie.
18
Eenvoudig gezichtsmasker
Dit masker is waarschijnlijk het meest beschikbare zuurstofmasker. Het kan niet worden gebruikt bij een niet·ademend slachtoffer. Het eenvoudige gezichtsmasker heeft ventilatieopeningen die de zuurstof vermengen met lucht. Deze maskers zijn verre van ideaal voor het toedienen van zuurstof aan een slachtoffer van decompressieziekte omdat de duiker nog steeds een flinke hoeveelheid stikstof zal ademen uit da ludl! die het masker binnen komt. Ook is er een soortgelijk masker beschikbaar met zowel een reservezak als een set van één·weg kleppen. Dit type masker, bekend als het non· rebreather masker, is ontworpen om de hoeveelheid van ingeademde lucht te verminderen en daardoor de concentratie zuurstof te verhogen. Voor het juiste gebruik moet de zak gevuld worden voor gebruik. Hiernaast moet er ook en goede afsluiting worden gemaakt. Onder deze ideale omstandigheden kan het non·rebreather masker in staat zijn om een zuurstofconcentralÏe te leveren tot 95% bij een zuurstofstroom van 1 O·15 Ipm. Maar zo'n concentratie is in de praktijk heel moeilijk te halen. Een minimale stroomsnelheid van 15 Ipm wordt aanbevolen. Ook al is een non·rebreather masker niet in staat om een zo hoge concentratie zuurstof te geven als een vraagsysteem met een masker, toch kan het goed bruikbaar zijn als een persoon moeilijkheden heeft met een vraagsysteem of dat niet kan gebruiken. Pocket Mask TM
Een ruim beschikbaar masker is het Pocket Mask™ van Laerda!. Deze maskers kunnen een goede afsluiting geven en, als ze uitgerust zijn met een zuurstofinlaat, er wordt geadverteerd dat ze in staat zijn om tot 80% zuurstofconcentratie te geven bij een stroomsnelheid van 15 1pm bij een ademende persoon. Pocket Mask™ kan ook worden gebruikt voor reddingsbeademing ('mond·op·mond' beademing) met of zonder toevoer van zuurstof als direct contact niet aanvaardbaar is. Bij een zuurstofonderstaunde reddingsbeademing met een stroomsnelheid van 1 5 1pm, kunnen de zuurstofconcentraties oplopen tot 54% onder optimale omstandigheden.
19
Zak·klep masker
Een zak·klep masker bestaat uit een zelf opblazende zak die via een mechanisme met verschillende één·weg kleppen is verbonden met een strak·zittend masker. Als de zak samengedrukt is, dan gaat de lucht of zuurstof direct de gewonde persoon in door een één·weg klep. De meeste systemen met een zak hebben ook een nippel om zuurstof in te laten en een reservoir om aanvullend zuurstof kan worden gegeven om de zuurstofconcentratie te verhogen. Van systemen die gebruik maken van een reservoir is gerapporteerd dat ze in staat zijn zuurstof te geven in een concentratie van 95·1 00% bij een stroomsnelheid van 1 0 1 5 Ipm Oe concentratie ven de zuurstof wordt aanzienlijk minder els de afsluiting slecht is, of wanneer het slachtoffer groot is en/of hyperventileert. Zak·klep maskers kunnen gebruikt worden bij ademende, zowel als niet·ademende slachtoffers. Maar, als een voldoend goede afsluiting is verkregen, kunnen zak·klep systemen een . voldoend hoge druk opbouwen om de maag op te blazen of de longen te beschadIgen. Zak·klep systemen vereisen ruime, specialistische training en regelmatige oefening om de vaardigheden aan Ie leren en op voldoende niveau te houden. Om voldoende beademing te verkrijgen zijn er normaal gesproken twee getrainde personen nodig. ·
.
Om aan deze problemen tegemoet te komen heeft Lite Suppon Systems Inc. een systeem op de markt gebracht dat een stroomsterkte geeft tot 1 1 0 Ipm als dat is gewenst, maar alleen maar 40 Ipm in geval van reanimatie. Een overdrukventiel moet op al deze systemen zijn aangebracht om te voorkomen dat de druk te ver oploopt. Het overdrukventiel moat longbeschadiging voorkomen bij een volwassene, maar kan nat voorkomen dat da maag wordt opgeblazen. Oe voordelen van raanimatielvraagsysteman omvatten minder vermoeid voor degenen die ze gebruiken, hogere volumes om tegemoet ta komen aan lekkage, en hogere zuurstofconcentraties. Zulke systemen kunnen in de handen van getrainde personen heel effectief zijn. Maar de meeste kunnen gevaarlijk zijn als ze onjuist worden gebruikt. Reanimatie/vraagsvstemen moeten alleen worden gebruikt door op de juiste manier . opgeleide en ervaren personen. Ze moeten bij kinderen en kleuters alleen worden gebruikt door personen met de juiste medische training. DANZuurstof Eenheid
Deze systemen maken hel mogelijk om door een vingerbeweging direct zuurstof in te brengen onder een positieve druk. Ze kunnen ook als vraagsysteem worden gebruikt als een persoon voldoende zelfstandig ademt. Sommige oude modellen gaven een lUurstofstroom van ongeveer 160 Ipm. Als deze systemen worden gebruikt voor reanimatie dan zijn ze makkelijk in staat om de maag op te blazen, waardoor de inhoud in de mond kan terugstromen. Om deze mogelijke problemen te vermijden, gebruiken veel latere systemen stroomsterktes tot 40 Ipm. Maar deze systemen kunnen een niet zo hoge zuurstofconcentratie geven aan iemand die snel ademt.
Divers Alert Network (DAN) heeft geholpen een zuurstofsysteem te ontwerpen dat geschikt is voor duik·ongevallen. ln het systeem is een vraagsysteem opgenomen (zonder positieve druk mogelijkheid) waardoor het mogelijk is 100% zuurstof toe ta dienen aan een ademende persoon. Er zit ook een non·rabreather masker bij om voldoend hoge concentraties zuurstof le kunnen geven aan een tweede slachtoffer of aan iemand die moeite heeft met het vraagsysteem. Een niet·ademende duiker kan worden beademd door gebruik te maken van het Pocket Mask"" met zuurstof toevoeging. Het systeem is erg effectief en zeer gebruikersvriendelijk. DAN heeft cursussen voorbereid die geschikt zijn voor het algemene duikpubliek. De cursussen, die lopen van basis tot instructeur·trainer, tonen aan dat ze heel populair en waardevol zijn. Alle duikers, in het bijzonder divemasters en instructeurs, worden ten sterkste aangemoedigd om een cursus voor zuurstof geven te volgen zodat ze in staat zijn om veilig en effectief zuurstof toe te dienen aan een gewonde duiker.
20
21
Handmatig bediende systemen (reanimatie/vraagsystemenJ
'.
-----
Maar, hoe veilig het toedienen van zuurstof als eerste hulp ook is, het ademen van zuurstof moet niet worden beschouwd als de laatste behandeling bij duikongevalten. Ook al lijkt een duiker aanzienlijk te zijn verbeterd of zelfs helemaal na het ademen van zuurstof. toch moet hij direct duikmedisch onderzoek ondergaan door een specialist. Ook al lijken de symptomen te zijn verdwenen. de onderliggende oorzaak kan nog steeds aanwezig zijn.
Joho lippmann
ZUIDSAFARI RODE ZEE !paul Bongersl
Vluchtnummer GG 463 Amsterdam· Hurghada, Donderdag 20 maart 1997. vertrek 9:30 uur fl0:02 uurl.was ons toegedacht,om ons af te zetten aan de Rode Zee voor" een week duikplezier aldaar.Voorafgaande maanden waren verstreken met het plannen van het tijdstip van vertrek,het reizen van en naar Schiphol,de reissommen,de annuleringen en bijvoegingen enz. enz.Uiteindelijk groen licht voor de organisatie en er bleef er een groot deel van de harde kern van LUTRA over die meegingen ,te weten Bas,Eduard,Herbert,Johan,Jean·Paul,Otto,Paul, Piet ,Rolf en Wieher.Tien duikers van LUTRA aangevuld met Peter, de broer van Eduard. 's morgens 5:30 uur was het verzamelen bij Wieher waar de koffie,de thee en de gevulde koeken klaar stonden. Heerlijk,zo'n tas koffie om wat wakker te worden,waarbij de meeste nog geen hap door hun keel gekregen hadden op dit vroege uur van de dag. Na een voorspoedige reis met huurauto's naar Schiphol en met het vliegtuig naar Hurghada,wachtte ons daar een deceptie Op de luchthaven van Hurghada,was het bij aankomst ontzettend druk en warm (temperatuur tegen de 30 graden Celsius), Om het stempeltje in het paspoort te krijgen tbv het visum gaan mensen soms toch wel heel erg ver.Drie kwartier in die puinhoop gestaan en nauwelijks tien centimeter opgeschoten in de richting van het loket met de ambtenaar om te stempelen .Gelukkig voor ons stond Eduard op het juiste tijdstip op de goede plaats en heeft tegelijkertijd alle 1 1 paspoorten laten stempelen.Na dit oponthoud ging alles weer normaal,buiten wachtte Pascal (Tourilis) ons op met voor ieder een T ·shirt in de juiste maat.Hier werd de twaalfde man aan ons voorgesteld,Steven een duiker uit Weert. Aangezien de meesten onder ons niet voor de eerste keer met Tourilis reisden waren er geen duistere punten meer in het programma.Met een comfortabel busje werden we van Hurghada naar Safaga·haven gebracht,waar onze boot "de Triton" lag aangemeerd.Een schitterende houten boot met als bemanning de kapitein,de KOK,en twee bemanningsleden plus een dive· master genaamd Michele,namens Easy Divers waarover later meer.
22
23
Oe �Triton" is een boot met een lengte van 20 m, een breedte van 5 m. uitgerust met 2 motoren van 250 PK goed voor een vaarsnelheid van 1 2 knopen. Slaapgelegenheid beneden·deks geschikt voor 13 personen waarbij twee toiletten met douche. Voor de nachtrust kon men gebruik maken van de kooien, 2 of 3 persoons,maar het was zo'n goed weer dat men ook onder een hemel van sIerren en met meteoor" Hale Bopp" bovendeks kon slapen.Voor dit buiten·gebeuren was heel wat animo aanwezig onder de LUTRA·nen lodat meer als de helft aan capaciteit van de kooien onbezet bleef. Nadat het avond·eten was geserveerd,en daar waren we hard aan toe, begon Michele onze dive·master uit een te zetten wat we konden verwachten de volgende dag. Eerst ontbijt.dan vertrek uit de haven van Safaga,een uurtje varen,waarna een orienterende duik om het level te bepalen van de aanwezige duikers. We kregen uitleg dat een "Marsa" een zandbaai is met rif,een "Shaab" een buitenrif. een"Sharm" een V·rif,een "Ras" is een koprif en Erg·jes zijn rotsen die iets onder de waterspiegel eindigen. Intussen deden wij ons goed aan het diner,dat van meer dan uitstekend gehalte was. Deze kok kon er wat van, wat ik ook thuis verteld heb,s chijnbaar op een slecht moment. De kwaliteit van het eten bleef tijdens de gehele safari op een geweldig niveau, maar de kwantiteit moest wel worden aangepast. Maar dit wisten we al, gezien de eetlust op de Mossel en Dinsdag·clubavonden bij LUTRA. Na het eten een slokje van een en ander goedje of een pilsje, om dan met een goed gevoel onder de wol !laken) in slaap te vallen. Na het ontbijt op vrijdag,2l maart werd koers gezet naar het Zuiden en de safari was begonnen. Direct op open zee bleek dal het weer ons niet zo goed gezind was. Hoge golven noopte ons in de luwte van een rif bij Sha'ab Sheen East aan te leggen. Eenmaal onder water is het altijd rustig en mooi, zodat film·opnames van Cousteau maar een aftreksel van deze realiteit zijn. En dan die watertemperatuur 22 graden Celsius op dat moment, heerlijk, sommige duiken met korte broek en andere met een pak zonder mouwen. Michele onze duikleider had in zijn briefing al aangekondigd er een rustige duik van te maken, zodat iedereen zich aan kon passen aan deze nieuwe omgeving. Met de videocamera van Peter werden de eerste opnames vastgelegd, welke 's avonds werden afgedraaid op de aan boord aanwezige TV.
24
Even hebben we de bemanning nog wel moeten vertellen, dat een kraan op de fles van . Johan die al open gedraaid was, niet 3/4 dichtgedraaid behoeft te wordan op het moment van te water gaan. Gevolg vroegtijdige gecontroleerde opstijging door Johan met zijn buddy. De 2e en de avondduik zijn op de dezelfde duikstek bij Sha'ab Quai South geweest. Na de eerste dag hebben we drie duikers die zich niet 100 " voelen. Peter zal dit nagenoeg de gehele trip blijven volhouden tot en met de thuiskomst in Amsterdam . Even was er voor hem nog een opleving bij het maken van een nachtduik daarna geen duik mear gemaakt, heel vervelend, maar er komen nog meer kansen. Het weer was echter van dien aard dat de kapitein en Michere besloten om 's nachts door te v aren naar Zuidelijker oorden om betere weersomstandigheden op te zoeken. , Zaterdag 22 maart waren 3 duiken aangekondigd waarvan een nachtduik. In de briefing vertelde Michele dat er gedoken zou worden naar een boog (gewelf) op 52m diepte. Voor degene die zich niet vertrouwd voelde voor deze superdiepe duik was er dan een alternatieve plaats, een plateau op 20m. diepte. Hierdoor vielen enkele mensen af, zodat het restant van de aanwezige duikers ondar begeleiding van Michele zich naar dit gewelf kon begeven. Da tweede duik bij Abu Hamra South was zeer ontspannend met max. diepte van 20m. Voor de 2e nachtduik bestond maar weinig interesse. 3 gegadigden is niet veel. Misschien dat het leer woelig water overdag hieraan debet was. Nachtduiken blijven leuk, ondanks dat deze niets spectaculairs gebracht heelt. langzaam nam ook het aantal lichamelijke klachten af van de diverse duikers. Ook voor Zondag 23 maart stonden weer 3 duiken op Michele's programma. Intussen worden we steeds achtervolgd door wel 2 zeer luxe boten uitgerust om duikers te plezieren.lDe GhazalalExplorer en de Ghazala·lmperial.lDeze boten raakte we niet meer kwijt tijdens de trip door de Rode Zee. Boven het water goed herkenbaar, onder water ook waren deze Italianen met hun Azur·blauwe flessen op hun rug duidelijk te onderscheiden van de andere duikers. En dat was maar goed ook gezien de nare ervaringen (Bas) in 1995.00k deze keer een aantal zichtbare opmerkelijke gebeurtenissen met die Italianen. 25
Duikplaatsen 's morgens ASU Homre North. 's Middags Kadir 2 en de avondduik Kadir 3. De ochtend duik was spectaculair, omdat er 'n sterke branding cq. stroming was, werden we door" de Triton" gedropt. Dan meteen naar beneden, onder de deining van het water en op naar het rif samen met de buddy. Indien er toch wat bedenkingen of protesten kwamen van ivm golfslag en de stroming, kwam prompt het antwoord van Michele "No problem, Don't worry we have a ZodiacM• Dit was overigens weer een super·diepe duik met als hoogtepunt 2 haaien. Voor de schrijver van dit reisverslag de eerste keer en zo dichtbij. Het was 'n imponerend gelicht om deze 2 beesten te aanschouwen. De middag·duik op rif Kadir 2 was fascinerend door de flora en fauna. Een waar kleur paradijs, een aquarium. Wederom werden we vanwege de hoge golfslag met de Zodiac weggebracht. Deze gehele duik is door Eduard vastgelegd op VIDEO. Oe laatste opnames want daarna viel het gehele onderwater·huis + camera van de tafel einde opnames Rode Zee. Jammer maar helaas. De avondduik bij Kadir 3 was zoals alle avondduiken in de Rode Zee imponerend.
Oe derde duik vandaag bij Oolphins·House, was een van de mooiste, volgens de aanwezige duikers. Allerlei grotjes en Ergljesl rijkelijk behangen met veel koraal en omgeven met zeer veel visjes. Oe vierde avondduik werd op dezelfde plek gemaakt. Het animo daalde 3 buddv·paren worden bereid gevonden om in het zilte nat te gaan. Hierna volgde het diner met soep, krokante kip met daarna 'n vitamine cocktail om weer aan te sterken. Het werd voor de meeste van ons geen 23.00 uur om te gaan slapen. Dinsdagochtend 25 maart voor dag en dauw 105.30 uur) ie kreet -Alle hens aan dek dolfijnen". Oe LUTRA·nen die bovendeks sliepen als in een roes, overboord om tusse de dolfijnen te zwemmen. Oe rest van de aanwezige duikers houdt de verkorting van de club, hoog in het vaandel (lUi en TRaagl en blijven gewoon doorslapen. Om OB.30 uur is de eerste duik bij Sha'ab Schadi. Een rustige plaats met 1 0 Erg·jes waar in alle ontspannendheid gedoken en genoten kan worden. Er is een enorme hoeveelheid aan visljes) aanwezig in alle soorten, kleuren en maten. Een doopvont, kleur turquoise, was wel heel erg mooi. Na deze duik zijn we naar onZ8 volgende duikstek geveren, waar we opgewacht werden door tussen de 40 a 50 stuks dolfijnen. Diverse LUTRA·nen zoals Herbert. Johan, Duo meteen het water in met snorkel en vinnen. -Fuck·a·ouck" dat was even spannend want Eduard probeerde met z'n gehele duikuitrusting die beesten in te halen (op een haar na, net niet gelukt).
�
Voor Maandag 24 maart waren 4 duiken gepland een zware duikdag zowaar:s morgen in alle vroegte voor het ontbijt, wel koffie of thee, een briefing bij Sha'ab Sharm. Hier zou het dan moeten gebeuren, op zoek naar hamerhaaien, White·tip haaien, en eventuele manta's. Maar het geluk was niet met ons, hier en daar een landhaaitje. Overigens wel barracuda's en murenes om wat te kicken. Het wachtend ontbijt was weer enorm, met gebakken eieren worden we weer op sterkte gebracht voor de volgende duik. Om 1 1 .45 uur was de 2e duik aangezegd op Sha'ab Shatm, het oppervlakte water ruw, zodat we weer met de Zodiac weggebracht moesten worden. Het is 'n zeer interessante duik geworden. Bij het zien van wat haaien waaronder een zebrahaai, was er even de conlrole kwijt en prompt gingen enkele duikcomputers in ERROR in verband met de diepte. Jean·Paul was de verstandigste en gaf als eerste te kennen toch maar 'n tikje hoger te gaan. AI met al hadden deze duiken niet het rendement opgebracht wat onze duikleider ervan had verwacht.
's Middags werd gedoken bij Gota Marsa Alam een rif met diverse erg·jes. Hierbij was vooral '" stevige stroming lastig, waardoor diverse van de weer aanwezige Italianen in de problemen kwamen. Oe duik was er weer een loals dat alleen maar in de Rode Zee kan. Zo ook weer de avondduik. De kok had zich weer eens uitgesloofd. Toetje lIoor het diner, hoofdgerecht rijst of aardappels met heerlijk rundvlees en een toetje na (koek met room). Na het diner tovert Rolf een schitterend verhaal voor het scheepsjounaai van "de TritonM uit zijn hoge hoed. Jammer dat niemand van de LUTRA·nen kan tekenen, want 'n zinkende Zodiac past precies bij dit journaal.
26
27
Een rustige laatste duik in de Rode Zee en afscheid nemend van al dat moois wat door ons te bewonderen was, Voor Johan z'n 1 DOste en Bas z'n 200 sta duik. Intussen waren Eduard en Paul da 250ste al gepasseerd zodat er tussantijds altijd iets te vieren viel. Na deze duik (de 18a tijdens deze Zuid·safari) was het weer, het verorberen van de lunch, waarna we konden inpakken met nog 'n bootreis van 2 uur voor de boeg naar Moebarak.
-
---=0--
-
:';'
_ ..
een masr niet bang!!! Een Zodiac kan niet zinken.....
Woensdag 26 maart, de laatste duikdag is aangebroken. Oe kapitein is leruggevaren naar Elphinstone in overleg met Michele. Om 08.00 uur voor het ontbijt gaan we het water in, om mijn imponerendste duik tot nu toe te maken. Liggend op JOm diepte en genietend van een hamerhaai.7 a 8 white-tip haaien, napoleonvis. school barracuda's,anl. Het was alsof men wist wat voor show ze ons moesten bieden op onze laatste duikdag. Het was spectaculair zonder angst (wel onder begeleiding) te kijken naar deze geweldige beesten onder water. Oe adrenaline steeg naar ongekende hoogten. 's Middags 011\ 12.00 uur was de laatste duikmogelijkheid op dezelfde plaats. Met de Zodiac werden we gedropt om daarna zwevend met de stroming mee weer naar "de Triton" te worden teruggebracht
28
Bij het aanleggen in de haven van Moebarak stond het busje van TouriJis al gereed om ons naar Hurghada te brengen. een reis van ongeveer 3,5 uur. Na een vlotte verdeling van de kamers in het "Three Corners Empire Hotel" zijn we . collectief (met Steven erbij) gaan dineren bij MChez Pascal", Hierbij was Herbert niet te foppen met de echte koffie (Nescafe) die hij voorgeschoteld kreeg door de ober, Na een afzakkertje bij "Peanuts·bar" en dan de laatste nacht in Egypte, waarbij voor ieder langzaam het evenwichtsgevoel weer terug moest komen. Het schommelen vart de baal ging maar door, ook zonder invloed van alcohol. Donderdags was 'n dag van luieren. inkoopjes voor het thuisfront doen enz, en nog terrasje pikken bij "Three Corners village". Om 18.30 uur stond Pascal met bus voor het hotel om ons "op de Tourilis wijze" naar het vliegveld te brengen. Dat betekend op 'n snelle fijne manier naar de vertrekhal van het vliegveld. Niet vergetend de laatste bhakshjis (fooien) uitgevend aan de altijd behulpzame Egyptenaren. Om 21.30 uur was het vertrek Hurghada en om 02.00 uur plaatselijke tijd in Nederland werd er te Amsterdam- Schiphol geland. Hierna kon de thuistocht aangevangen worden om dan tegen 5:00 a 6:00 uur uitgeteld thuis in bed te liggen. AI mei al een geweldige reis, die enorm veel duik en eet-plezier voor iedereen die hierbij aanwezig was heeft gebracht. Voor de 1 0 LUTRA·nen is het zeker voor herhaling vatbaar in de nabije toekomst. Paul80ngers
29
OPEN BRIEF Via 'onze' mailbox ontving ik de hiernavolgende brief in een open reactie aan de NOB over de uitlatingen van hun voorzitter Bertus Bleiji over de duiksport op het Net. Oe inhoud spreekt voor zichzelf. Oe Redactie.
Geachte NOB, In het openend artikel in de Onderwatersport/Duiken van de maand Maart haalt de heer Bleiji, als Voorzitter van de NOB, tot onze verbazing alle pogingen van on-Hoe duikers die een serieuze poging doen om de duiksport op het Net te promoten, en een warm hart toedragen, onderuil. Wij doen de grootst mogelijke moeite om in onze vrije tijd. dus onbetaald, een zo goed mogelijke bron van informatie te scheppen voor de duikers die online zijn. En we moeten zeggen dat we hier. ondanks de uren die we hier (per dag) insteken, bijzonder veel genoegen uit scheppen. Uit ervaring weten we dat ook de (meeste) andere webmasters een soortgelijk doel nastreven.
�
�ileraard zou �n foulen of inconecties per ommegaande gerectificeerd worden. Dit . . bJkt ons de geelgen e weg om dil soort zaken aan de kaak Ie stellen, in plaats van de . fgoed�edoeldel pogmgen van vrijwilligers, dus onbetaalde internetters. vanuit de vooTZltters.st ?el te minachten. Juist het Net, en de pogingen tot integratie, cq versta �dhoudl�g tussen de verschillende organisaties in deze nieuwsgroep en de verschillende sites zou de NOB de mogelijkheid kunnen bieden om de kontakten met de . leden en andere organisaties te verstevigen.
�
Wij denken dal het zeker op zijn plaats zou zijn geweest als de NOB zich rechtstreeks tot de betreffende sites had gericht. Door het artikel op deze wijze in de Onderwatersport op te nemen is de internet·gemeenschap bijna elke vorm van direkt . repliek ontnomen. Wij zijn (als internetter, webmaster en NOB-lidI teleurgesteld in deze houding van de NO�, en neme � het ze dan ook kwalijk, dat op deze manier welwillende en serieuze pogmge� tot mtegratje en promotie van de duiksport op een dusdanige manier _ gemaakt worden. Wij hadden van "Onze" bond toch iets anders verwacht. belachelijk Met vriendelijke groet, Bouke van der Voet Ben linders
Om dan te lezen dat, dhr Bleiji, dit betiteld als goedbedoelde pogingen, maar dat zij vanwege "nogal wat fouten". het wel eens even goed gaan doen betreurt ons ten zeerste. De NOB (uit monde van de heer Bleiji) blijkt zich weer eens te uiten in de hautaine houding van een bijzonder autoritaire organisatie, die zelf wel zal bepalen, regelen en controleren wet er in duikend Nederland gebeurd. Uiteraard gebeurt het dat ook wij fouten maken, daarvoor zijn wij mens tenslotte, maar om op deze manier het Net te behandelen, terwijl de NOB, of de heer Bleiji, (naar ons beste weten) nog nooit ook maar iets inhoudelijks te hebben gemeld in deze nieuwsgroep of op het Net gaat ons te ver. We kunnen dan ook benadrukken dat ondanks de fouten die soms op de site van IOC voorkomen wij nog nooit een aanwijzing of enige reactie van de NOB hebben gekregen
30
Bouke van der Voet bouke@internet·duikclup.net Duik mee met de Internet Duik Clup: http://www.internet-duikclup.net
31
REISVERSLAG INDONESIË
(4)
----
(Piet Groenendijkl
Maandag 24 juli Het is nu 08.30 uur. Van gisteren niet veel te vertellen. We zijn met de bema naar Goa lawar gegaan. Dat is een tempel waar in juni tlrn augustus elke dag ceremonies zijn. Verder is er een grot waar het krioelt van de vleermuizen. Ik dacht alttijd dat het nachtdieren waren, maar hier een heel gepiep en gewriemel. Misschien woningnood? Toch een vreemd gezicht.
1
Een ceremonie in prachtige Balinese kleding, kraakhelder met kleurige offers bij de heiligdommen die zijn overdekt met vleermuizenstront. Daarna doorgegaan naar Kluog Klung. Een duidelijk iets grotere stad. Daar is Kerlha Gosa, dat is een stupa, en 8ale Kumbang, hel waterpareis. Er is een museum dat wel interessant is. Het blijkt dat daar tusen 1906 en 1908 flink gevochten is toen Klung Klung in opstand kwam tegen de opium·maatregelen van de Nederlandse regering. Er liggen kopieën van de kranten uit die jaren in het Nederlands: Batavia Post. Soerabaya Gazet. en zo. Wil je die allemaal lezen, dan ben je dagen zoet. lets speciaals voor iemand die interesse heeft in de kaloniale geschiedenis. Ook nog even de Pasar opgedaan om wal te drinken. Waar je ook bent, dat is toch altijd de plaats met de meeste sfeer. Daar waar je verblijft is alles zo vertekend door het toerisme. Op de Pasar is dat een stuk minder.
Bali de Tulamban · dinsdag 25 Juli We lijn nu op lovina aan de Bali noordkust. AI vroeg vertrokken van Titanganga naar Tulamben. Een bema met een chauffeur die een zenuwtrek in zijn linker schouder heeft. Een hond steekt wat langzaam over, Twee bonken van het voor en achterwiel. en ik neem aan einde van de hond. Er wordt niet geremd, geroepen of omgekeken. Zou ik zelf ook een zenuwtrek van krijgen. Nog voor tien uur worden we afgezet bij het -rulamben Cive Center·. Tank en weightbelt kan ik hebben voor tien dollar. De duikplaats is nog 200 meter verder op het s!rand en we worden met de auto gebracht. Daar blijkt ook een volledig duikcentrum te zijn. Restaurant, douche, alles aanwezig, De attributen zijn ook daar. Het strand is grote keien en kiezels, de wind staat uit het oosten en er is een flinke branding. Goed, huur van tank en weightbelt wordt kennelijk nogal letterlijk genomen. Ik wordt door de branding geholpen en daar ga ik als eerste duiker voor die dag. maar wel alleen. Ik heb mijn masker niet gespoeld in de haast, dus ga ik eerst maar door de branding en op een meter of vier ga ik zitten, Masker af. poetsen. masker op, en ik zit in een gigantische wolk van vis, Nooit zo uitbundig meegemaakt. Vissen worden daar nogal gevoerd. Als er niets te halen is, wordt de wolk gaandeweg kleiner.
Weer terug in Padang Bai zijn we nog in oostelijke richting langs de kust gelopen, de baai uit. We voelen er niets voor om tussen de vissersboten te zwemmen. Nou, buiten de baai kun je het wel vergeten. Branding over de rotsen, zodat het water soms tien meter hoog wegspat. Een kolkende en schuimende toestand. Vandaag vertrekken we richting Tulamben. AI opgeschreven hoe we overnacht hebben? Een prachtige gerenoveerde kamer met een betegelde mandi en douche, zelfs een westerse wc. Maar de echte Bali·sfeer is toch niet aangetast. Uniek, zelfs voor Bali. I
32
Bali Tirtang8nga Om 1 1 uur kwamen we aan in Tirtaganga, Gekozen voor Kusamaja Va inn. Vrienden van ons zijn hier een maandje geleden geweest. Je moet 99 treden omhoog. en dat met een duiktas. maar je wordt beloond met een prachtig uitzicht over de rijstvelden. Er is hier ook een waterpaleis. Er zijn een aantal prachtig aangelegde en onderhouden bassins, De attractie is dat er één is gereserveerd, compleet met kleedhokjes, om de toerist te laten zwemmen. Tja, er zijn er die dat ook echt doen. Aantrekkelijker is de wandeling omhoog, en daarna rondom de helling met de getrapte rijstveldjes. Het laatste stuk er doorheen. Dan blijkt het vol te zitten met mensen die er werken. Van een afstand zie je dat zo niet. We zijn hier een nacht gebleven,
De diepte van het wrak varieert van 28 tot een meter of 6 en neemt 41 minuten in beslag. Aanvankelijk ben ik alleen op een wrak. . later zie ik nog drie duikers. een instructeur met twee cursisten. Met de lamp overal in en onder gekeken, maar inwendig is alles nogal kaal. Uitwendig groeit er nogal wat zacht koraal. het is dus alleen voor kleine en middelgrote vissen. 33
In de branding begint mijn Air2 hevig te blazen en ik moet de snelkoppeling losnemen. Als ik eruit ben komt de massa zo'n beetje op gang. Het leukste is het kijken naar een duikleider met een groep van 10. Een hoop geschreeuw om ze op één lijn te krijgen om Iegelijk door de branding te gaan. Een beetje gebarentaal lijkt me beslist effectiever. Het is een westerling. Volgens mij lit er de hele dag door wel 20 duikers tegelijk op het wrak Met een lengte van 100 meter, zo'n 10 meter IUssenruimte. Loes heeft op het wrak gesnorkeld. Ze is tevreden met wat er aan vis te zien is. Dal is loch in deze wateren. In de regel zie je snorkelend net zo veel als een duiker. Soms meer zo van boven af. want de duiker zit vaak tussen het koraal. De fruitsalade met yoghurt en honing waarmee we de sessie afsluiten kan ik iedereen aanbevelen. Bus genomen naar Lovina om t6.00 uur. Klein foutje, we hadden moeten vragen naar lovina Beach. Nu moelen we nog twee kilometer lopen om dezelfde inn te vinden als drie jaar geleden. Vol. Tijdelijk, misschien blijvend onderdak gevonden bij de buren. Naar onze begrippen duur met 25.000 Rp. per nacht voor een tweepersoons, maar wel luxe en rustig. Indonesische standaard, nalUurlijk. Bali Lovina, Woensdag 26 juli Vandaag de omgeving verkend, kleding gewassen en duikspullen goed gespoeld en gedroogd. Vooral de Air2 zal ik in de branding vol geschept hebben met zand. Het spoelwater wordt behoorlijk vies. De bedoeling is om van hieruit te duiken bij Menjangan eiland. Daar is het allemaal begonnen. Drie jaar geleden heb ik daar met snorkelen mijn eerste duikers zien afdalen, en ik ben nu hier om op dezelfde plaats te gaan duiken. Maar dat komt morgen wel. Iets meer dan een halve kilometer uit het strand is het rif. Er wordt ook op gedoken, zag ik hier bij Spice Dive duikshop. Je kunt voor 5.000 Rp. een bootje huren om daar te gaan snorkelen. Ben met Loes naar het ril gaan zwemmen. Loes denkt een half uur, maar mij lijkt het eerder een kwartier. Dat is ook mijn limiet in het zwembad. Mijn kijkshop duikhorloge ligt nog op de zeebodem bij Lombok. Ook op dit rif worden de vissen gevoerd. Je hoefl alleen maar het gebaar van voeren te maken om een wolk van vis om je heen Ie krijgen. AI met al lijkt me dat we een goed uur in het water hebben gelegen. 34
Vanavond gegeten bij een restaurant met balinese dansen. Zowel eten als dansen goed. Door de aperitief, Balinese wijn of arak, moet ik wel vaak dubbel beeld op elkaar dwingen. links·rechts oogcoördinatie is niet meer wat het moet zijn. Warmte samen met alcohol. misschien? Spice Diva, zie Onder Water Indonesiä, bestaat nog steeds. Alles PADJ. Geboekt voor Menjangan. Normaal 60 dollar, korting voor eigen spullen 1 0 dollar. loes schrijft in voor snorkelen, 35.000 Rupia. Duiken inclusief vervoer naar het park, de boot de hele dag voor het eiland, lunch, 2 duiken en terugreis. Bij elkaar zijn er nu drie duikshops, maar ik krijg de indruk dat de andere twee onderhuren bij Spice Dive.
Donderdag 21 juli Zeven uur gaat de wekker. Acht uur zijn we bij de duikshop. Het is daar een drukte van belang. Er worden vesten en pakken gepast en stapels gevormd voor de verschillende bestemmingen. Dat duurt tot negen uur, tijd die ik gebruik om wat rond te snuffelen. Spice Dive heeft zelfs een kleine verzameling maskers met geslepen glazen. Positief en negatief zelfs tot ·5. Loes kan dat inschatten want die heeft ·6. De groep voor Menjangan is 1 5 personen, waarvan ongeveer de helh gaat snorkelen. 'Er zijn duik(st)er(s) bij met weinig ervaring. Gisteravond boekte er een (Helen) die twee jear' geleden een Open Water cursus had gedaan, ergens in een tropisch land voor een opfriscursus. Om negen uur vertrekken er twee auto's naar het park Oe duikshop meg daar geen eigen boten gebruiken. Die moeten ze huren van het parkbeheer en zelfs het aan en van boord brengen van het materiaal zijn ze verplicht over te laten aan het personeel van het park. Om 1 0.00 uur arriveren we bij Labuhan Lalang, de vertrekhaven naar het eiland. Wachten op laden duurt tot 10.30 uur, en we kunnen instappen. Er is nog even wat geharrewar over het scheiden van de snorkelaars en duikers naar verschillende boten. Loes weet het onderhand wel en geeft niet toe en we blijven samen. Anderen worden wel gesplitst. Het overvaren duurt wel even, ook gauw een tlalf uur. Aansluiten van de vesten gebeurt door de duikleider zelf, van mijn spullen blijft hij uiteraard af.
35
Duikleider mee geteld bestaat de groep uil zes duikers, en de buddyparen worden op het rijtje af aangewezen. Op mijn opmerking over een buddycheck even een bevreemde stilte en dan, ach ja, doe die maar in het water. Miijn buddy Helen heeft een paar jaar geleden een paar duiken gemaakt en met veel overreding wordt ze in de achterwaartse 101 gepraat. Nou ja, ik moest toch nog de buddycheck doen en toen ze kwam kon ik gelijk haar vest opblazen. Gelet op haar wijd opengesperde ogen en indachtig mijn eigen ervaringen de afgelopen twee jaar zak ik wat, zwem om haar heen om hier en daar wat te trekken en te plukken. Een weightbelt met een totaal versleten gesp. Ben benieuwd of die blijft hangen. Nou ja, ik heb tenslotte het rescue brevet dus speel je dat je dat ook bent. Het duikpatroon is veelbelovend: 1 5 minuten op 20 meter, 1 5 minuten op 1 5 meter, 1 5 minuten op 1 0 meier en een safety stop op 5 meter. I n werkelijkheid zwemmen we op het laatst een half uur op 7 meter. Later hoor ik van Loes dat ze boven ons snorkelt en een groter gebied overliet dan de duikers. Snorkelen met perslucht, dus. Lunch is OK. Voor de middagduik haakt iemand af, de groep wordt dus vijf man groot. Kan niet nalaten de duikleider Mohammed te vragen wat op mijn buddy te passen zodat ik wat meer vrijheid krijg. De koraaltuinen zijn hier uitbundig en onbeschadigd. Oe visstand is heel rijk aan soorten en middelgroot. Maar ook hier, als je je hand uitsteekt komt er vis naar je toe. Nu groter, evenwel. In de morgenduik was er een schildpad. Niet gezien, maar anderen wel. Tijdens de middagduik een sepia van 40 cm. Oe attractie. Verder in alle hoeken en galen gekeken maar niets bijlanders gezien. Om drie uur zijn we weer aan land. Wachten op uitladen duurt drie kwartier. De rrit terug duurt iets meer dan een uur, zodat we om vijf uur weer terug zijn op Lovina Beach. Conclusie: door de afstand is het bij Menjangan nog steeds niet druk. Een mogelijkheid tot overnachten met een duikshop in de buurt van Labuhan Lalang lijkt me best mogelijk. Zaterdag 29 juli Over duiken verder niet veel te vertellen. We waren gisteren van plan om naar de warme bronnen te gaan, maar eerst nog even naar Jonl's restaurant voor hun bananen· milkshake met chocolade·smaak. We komen dar geregeld. Maryati, de eigenares, vraagt of we Italianen zijn. Ze wil Italiaanse gerechten, maar dan ook echte, op het 36
menu nemen en heeft al een lijst van namen van verschillende vormen van pasta en ze heeft al een speciale spaghettipan. We hebben nogal wat Italië·ervaring en vertellen haar dat de verschillende gerechten worden bepaald door kruiden en sauzen en niet door de vorm. We zullen kruiden voor haar opscharrelen en dan komt Loas morgen koken. We trekken naar Singaraja voor basilicum, oregano, tijm e.d. Een vruchteloze speurtocht. We vinden wat Parmezaanse kaas en een blike tomatenpuree. Loes duikt ' de restaurant·keuken in en met wat er wel is komt ze toch nog tot zes gerechten. Voor de krulden zullen we later de zaden en recepten opsturen (inmiddels hebben W8 ontdelrt dat het best moeJ1y) is om laden naar het buitenland te *rygen. Meegeven gaat moel7ijk, mensen durven n e i t, en volgens de oprr wordt alle post daar opengemaakt. Er lijn nu drie verschil/ende pakjes onderweg en wewachten af wat er aankomtl.
Van een restaurant aan de overkant, Superman, merken we na een avond doorzakken met de eigenaar dat hij in de reep van een woekeraar is. Wel eens gehoord van een rente van 1 0 procent per maand? Komt dus nog voor. Komende maandag is hij zijn restaurant kwijt en moet ook met een bundeltje sarongs het strand op. We kunnen er ook achter komen om hoeveel het gaat. Weer buiten kijken we elkaar eens aan en realiseren ons dat we meer dan dat bedrag gereserveerd hebben voor bijzondere omstandigheden. Dus terug, roepen, en de deur gaat weer open. Als hij morgen, zaterdag, voor een notaris kan zorgen nemen we die lening over. Hij zal wel niet geslapen hebben die nacht, want als we de andere morgen, in dit land wee t je nooit iets zeker, terugkomen blijkt hij van vijf uur af al in de weer. Hij heeft een auto en iemand van een advocatenkantoor geregeld. En die heeft weer een notaris geregeld. De man was nog nooit bij een notaris geweest I Na een bezoek aan de notaris, de bank en weer de notaris zijn de aktes opgemaakt. Indien hij zijn betalingsverplichtingen niet nakomt kunnen we over drie jaar over gebouw en inboedel beschikken. Maar wat moeten we met een restaurant? Wie kan Indonesisch koken?
37
Zondag 30 juli . We wachten op de shuttlebus naar Ubud en ik schrijf. We zijn hier dus vijf nachten geweest en tot nu toe het meest luxe, zelfs met handdoeken. Let wel, Indonesische standaard. We kunnen nu iets minder zuinig zijn. We zijn niet meer naar Meniangan eiland geweest. Te ver van Lovina en het is me het gewinkeI om er te komen niet waard. Wat zijn nu mijn duikervaringen hier? • Het leukste vind ik Gili Air bij Lombok. Sfeer. iets goedkoper, kleine ervaren groepen. Eventueel duiken vanaf het strand. Ook goed verblijven voor niet·duikers. Ook de duikplaatsen van Trawangan en Meno in een half uur varen bereikbaar. Verblijven is daar iets luxer. • Tulamben is meegenomen als het op je weg ligt, vanaf alle andere plaatsen te veel reistijd. • Meniangan eiland kan best vanaf Lovina Beach. Maar het blijft toch nog een heel gedoe, laat staan als ie dat doet vanaf Bali Zuidkust. • Wat er voor mij niet in zat is een duikcruise vanuit Bali. Misschien dat Herbert Lifka dat gedaan heeft. Die is hier deze zomer ook. • Eigen spullen meebrengen heeft zin. Drie millimeter long john zonder jasje is voldoende. Zonder kleding te koud. Laarsjes niet nodig. Binnenvinnen zijn voldoende. Geen handschoenen. Eigen duiklamp gebruikt, huren kun je wel vergeten. Het mes heb ik niet gedragen, alles duikt hier zonder mes. • Heb je een R2, zorg dan in elk geval voor gereedschappen en o·ringen. Er is niets te koop. Beter is een tweede automaat. • Bij de door mij gemaakte duiken gaat de boot mee en hoef je niet terug. Mijn kompas heb ik niet gebruikt. AI met al zijn hier nog steeds mogelijkheden om op duikgebied iets te starten.
Bali Ubud, maandag 31 juli De laatste dag. We zijn in Ubud. Gisteren in de bus met een Deen gesproken. Ook een leraar aan een technische school. Hij had een trektocht van drie weken gemaakt door het Indonesische deel van Nieuw Guinea. Klinkt heel spannend, maar de man had wel een paar gemene zweren opgelopen. We hebben al eerder naar een Nederlands koppel gesproken, die hadden dat niet maar zij waren wat meer in de steden geweest. Bij de trektocht van de Deen komt nog heel wat administratieve rompslomp kijken. Vergunningen met foto's en massa's andere gegevens. We verblijven in Suarsena. Een aanrader, maar vaak vol. Het regent hier nu. De eerste regen van de hele maand. Ik schrijf dit terwijl we op de veranda zitten. De restauranthouder in Lovina merkte op dat het in Bali deze maand extreem koud was. Daar hebben wij niets van gemerkt. het was tussen de 30 en 35 graden en we hebben vaak plakkend en wel lopen puffen. Zo langzaam aan terug reizend van Ffores naar Bali en dus oost naar west worden de voorzieningen steeds beter. Ook het type toerist verandert. Gisterenavond zijn we naar een voorstelling Balinees dansen geweest. Veel keurig geklede westerlingen gezien, alleen de stropdas ontbreekt er nog aan. We hebben ook een schilderijenmuseum bezocht, ik wordt nog eens cultureel! Inmiddels is het nu tegen half tien. De regen is even hevig geweest en nu schijnt de zon. De tuin geurt als een beauty·salon. De oude dame passeert hier en zet een offer op het muurtje. Met een blom besprenkelt ze daarna het wierokende offer, de veranda en ons met heilig water. Is dit dan het idyllisch Bali? Het zal wel niet uit Tirtaganga komen. Door heel Bali stroomt heilig water. De bus naar het vliegveld is gepland voor drie uur. We zijn nog even naar het apenbos geweest. Op weg er naar toe zijn we toch weer bezweken voor souvenirs. Het betekent dat Loes nu weer twee handdoeken en een T·shirt achterlaat, anders past het niet in de rugzak.
38 39
Dat brengt me op het punt bagage. Voor het duiken heb ik dat al eerder geschreven, maar de persoonlijke bagage kan ook heel beperkt zijn: • Een lakenzak voor de primitieve omgevingen. We hebben beiden een oud een· persoons dekbed overtrek. Je slaapt tenminste in je eigen vuil. • Ieder een klamboe. Voor een tientje bij Blokker of Xenos. Wel een twee·persoons nemen. Te verkiezen boven het slikken van lariam. • Een paar schoenen voor bergwandelen en sandalen. Wel oud, want na afloop kun je ze beter weggooien. Kopen is moeilijk. Onze Nederlandse voeten, zelfs de mijne, zijn Ie groot. • Huidverzorging: Zeep, weggooikrabbertje voor scheren, zonnebrandcreme tol factor 20. Aftersun. Wel te koop maar duur. AI heb je geen lasl van koortsuitslag, neem Zovirax mee! • Mariaria: Oostelijk van Bali is malariagebied. Oe lariam die je daarvoor meekrijgt hebben we wel bij ons maar slikken dat niet echt. Tijd genoeg voor de bijverschijnselen, en dal zijn er nogal waf, als je echt malaria krijgt. Wel iets legen muggen meenemen. • Kleding: Korte en lange broek. lets mei lange mouwen legen de muggen 's avonds en T·shirt. Van dit alles één stuks en twee of drie onderbroeken. Zeep om dat te wassen, want dat wassen is heerlijk na elke verplaatsing. • Handdoeken: op de vijf·daagse boottocht van Flores naar lombok hadden we na het snorkelen veel lag van de opgedroogde zoutkristallen. Een handdoek, ook al werd het dan een plankje, was onmisbaar. Na de boottocht hebben we die ook ergens achtergelaten. Onze persoonlijke bagage is al jaren een rugzakje van minder dan zeven kilo. Als je van lezen houdt, er zijn overal op de toeristenroute zaakjes waar je boeken met een kleine bijbealing kunt ruilen. Een boek is belangrijk als je niet elke avond in de kroeg will doorbrengen. We hebben ook wel eens samen met een heel dik boek gedaan. De een leest dan vijftig pagina's en snijdt die er uit. Die worden dan door de ander gelezen en weggegooid. Het boek wordt steeds lichter.
DUIKCENTRUM AOUABEST Nieuwe mogelijkheden rond de duikpies
Rond ons aller duikplas, Aquabest, is in het afgelopen jaar van alles veranderd. Er is een restaurant gekomen. Voor parkeren moeten we nu betalen. En er is een duikcentrum gekomen. Duikcentrum1 Wat moeten we ons daar nu bij voorstellen. Om de duiksituatie rand de plas Ekkersweyer, Aquabest en het centrum eens op een rijtje te zetten had Bas van lonkhuyzen voor luteratuur een gesprek met de eigenaren van Duikcentrum Aquabest, Chris Strik, sm Megens en Philip Roksnoer. Direct blijkt al dat veel rond het duikcentrum niet bekend is, doordat het duikcentrum nog in opbouw is. Binnenkart lal de officiële opening plaatsvinden en dan zal er de nodige publiciteit worden gemaakt.
•
Om te beginnen: degeschiedenis. Nadat de zandafgraving gereed was, is door de S.R.E.(Samenwerkingsverband Regio Eindhoven) de exploitatie van de rekreatieplas Aquabest in handen gegeven van Ekkersweyer Rekreatie B.V., die op zijn beurt weer pachters zocht voor de verschillende activiteiten zoals het waterskiën, de horeca en survival. Door de overkoepelende organisatie van de duikverenigingen, BORE, werd een voorstel gedaan voor een jaarlijks afkoopbedrag op basis van het aantal leden (± 3500) van alle bij BORE aangesloten duikclubs. Aangezien BORE geen eigen fondsen heeft en lang niet alle leden van de plas gebruik maken, was het door Ekkersweyer recreatie gevraagde bedrag veel te hoog en kon niet tot een vergelijk gekomen worden. BORf.lid Chris Strik heeft toen op persoonlijke titel door·onderhandeld en heeft daardoor contractueel duikrechten verworven.
Piet Groenendijk
40
41
Oe toegangtot hetpark en het duikcentrum. De huidige entree voor het bedraagt FI4,· , een parkeermunt kost FI2,· . Gebruik van de kleed·, spoelruimte en de douches in het duikcentrum F1 2.50
Hij heeft aan de bij BaRE aangesloten verenigingen een pasjesregeling aangeboden, op basis van een pasje voor alle leden. Het toegangsgeld dat duikers zonder pasje betalen, wordt ook voor de exploitatie gebruikt. Omdat duikers regelmatig vroegen naar mogelijkheden voor reparatie, opleiding en materialen werd het voor Chris strik te druk. Een aantal duikzaken in de omgeving was geïnteresseerd in een samenwerking met Chris. Van de zes kandidaten bleken er uiteindelijk twee geïnteresseerd te zijn. Toen tijdens de voorbereiding van een ijsduik bleek dal AQuabest begonnen was met de bouw van een poortgebouw moest op zeer korte termijn een beslissing genomen worden over het inrichten van een faciliteit voor duikers. Safe Oiving was op dat moment beschikbaar en letterlijk in één avond moest de beslissing genomen worden om het duikcentrum te bouwen. !Oe ijsduik ging niet door ... ). In februari 1996 is met Chris en Safe Oiving als partners Aquabest Diving Center opgestart. Het afgelopen jaar is besteed aan het opzetten en inrichten van het centrum en binnenkort zal de officiële opening plaatsvinden.
Het duikcentrum biedt aan de BORE verenigingen een abonnement aan VOOf Fl l0," per aangesloten lid. BORE·duikers kunnen ook individueel een pasje kopen voor FI35,· Voor duikers die niet van een BaRE vereniging lid zijn, kost een jaar abonnement FI 45,· En nachtduiken7 Ekkersweyer recreatie sluit het park s'avonds en s'nachts af .Oe toegang sluit tussen' 8 en 9 uur s'avonds, Dm 9 uur moet het park verlaten zijn. Onder verantwoording van het duikcentrum is het mogelijk om tussen 9 en 1 1 te duiken op dinsdag en woensdag. Op afspraak kunnen verenigingen ook duiken op donderdagavond. De entree voor het nachtduiken bedraagt voor BaRE duikers FI S,·. Dit is inclusief gebruik van de omkleed·· en spoelruimte, douche en een parkeermunt Niet·BORE duikers betalen FI 5," voor toegang en parkeren en F1 2,50 voor gebruik van de omkleed· spoelruimte en douches. Voor nachtduiken kunnen BORE verenigingen die al een dagpas hebben een apart abonnement kopen, ook voor Fl l0,.. per aangesloten lid per jaar. Duikers die geen collectief dagabonnement hebben, kunnen een individueel nachtabonnement kopen voor FI 25,· Pasjeshouders betalen F1 2,50 voor de toegang lincl. Parkeermuntl}. Verder doet het centrum nog een aanbod aan pasjeshouders: Eén keer per maand wordt bij de vervanging van een verloren of beschadigd uitrustingsstuk 25% korting 011 de aanschaf gegeven.
Wat komt er in het duikcentrum: Een multifunctionele ruimte "voor de promotie en het uitdragen van het duiken". Dat wil zeggen: theorielessen, briefings, showroom, vergaderingen etc.. Er staan tafels, stoelen voor 35 á 40 personen en Audiovisuele middelen. Deze ruimte is Dok door verenigingen te gebruiken. - Een ontvangstruimte met info·balie Een ruimte voor het uitvoeren van reparaties aan de waterkant. - Omkleedruimtes met douches. - Een spoelruimte voor de duikuitrustingen. - In de nabije toekomst komt er ook een perslucht vulstation. Oe verharding voor aan de parkeerplaats is ook door het duikcentrum aangelegd, zodat duikers zich schoon kunnen omkleden. Er is een plaats om duikuitrusting op te hangen.. Er is een aparte ingang gemaakt voor het park door het centrum. _
_
42
Wat doet het duikcentrum verder nog7 Het centrum heeft als één van de belanghebbenden in de exploitatie van het recreatiepark een behoorlijke stem in de inrichting van het park. Het kan een vuist maken en is daardoor in de positie om de belangen van de duikers te behartigen. Daarom wordt om inbreng, ideeön en meningen van de duikers gevraagd, om samen het duiken en de onderwater·inrichting van het park voor iedereen zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
I I
43
Naschrift: Nu duidelijker is geworden wat het centrum is en doet, kunnen we concluderen dat de duikers er een mooie faciliteit bij hebben gekregen in de regio. We wensen de eigenaren succes in hun streven om "Het beste duikcentrum van Nederland, België en een heel stuk van Duitsland" te worden.
� ,' � .. �
DE EERSTE KEER ..... Sheila van Empaf Eindelijk is het dan zover, na maanden van oefenen in het Ir.Ottenhad mogen we eindelijk onze ervaring in praktijk brengen in het buitenwater in Orunen. Eigenlijk niks om je druk over te maken, denk je. Nou het tegendeel is waar. 's Morgens zit ik al voor de derde keer op het toilet mezelf moed in te praten. Wessel doet zijn uiterste best om me op te beuren, maar ik blijf bibberen. Ik kan me niet voorstellen dat ik hieraan begonnen ben en dat terwijk ik altijd als hardste geroepen heb, "duiken, dat zal je mij nooit zien doenl�. Met name Wessel, Wendy en Greetje neon:' ik het op dit moment (op het toilet) dan ook niet in dank af dat ze me overtuigd hebben mee te doen. Even overdenk ik de laatste zwembadles: in duikpak, hartstikke warm, veal te veal lood in de zakken van m'n jacket, dat toen ik 'm uittrok onderwater deze dan ook als een speer omlaag ging, tefwijk ik omhoog schoot, totaal uil balans, kortom een ramp voor mijn zelfvertrouwen. Maar Wendy zei heel wijs: "meid, een slechte generale repetitie is een goede duikN• Dus, 'niet zeuren, duiken!', denkend stappen we in de auto op weg naar de verzamelplaats bij het Ottenbad, waar we overigens veel te vroeg waren. Na een uurtje rijden, het is dan al goed zonnig, komen we met z'n allen aan op de duikstek in Orunen. Het blijkt al snel dat ik niet de enige ben met een gezonde dosis angst. De koffie staat al klaar en we bespreken wat ons te doen staat. En voordat we altemaal omgekleed, uitgelood en ge·buddy·checkt zijn, is de zon alweer bijna weg. Het valt me op dat aHes heerlijk relaxed gaat, geen gehaast, voor alles wordt de tijd genomen. Nou en dan zijn wij aan de beurt. Ik mag vandaag met Marc duiken en Gert·Jan is onze Divemaster 10. Via een lijntje vanaf de kant gaan we naar een boei onderwater, 9 meter. Het koude (9 graden) water sijpelt mijn pak binnen, brrr... Rob zwemt mes, maar ik verlies ze even uit het oog (door al het land dat opstuift voor mij) en heel even voel ik mij helemaal alleen onderwater, dat was schrikken, maar ja verder geen problemen, dus ik ga maar door omlaag.
44 45
Ik zie echt niks en dan ineens wordt het water (naar omstandigheden) helder, ik zie Marc, Rob en Gert·Jan weer. Pfff, het eerste deel zit erop, ik ben beneden. 0, wat voor een oefeningen moesten we ook al weer doen?? Gelukkig maakt Rob me dat snel duidelijk. Mijn bril halfvol (dat werd per ongeluk helemaal voll en weer leegblazen is geen probleem. Pivoteren duurde effe, want telkens een ietsie pietsie lucht in m'n vest was niel genoeg op 9 meter diepte. Maar nadat Rob me dat duidelijk maakte (door m'n inflalor even goed open te zetten) ging ook deze oefening goed. Toen moest ik de simpele oefening van automaat uil de mond, weggooien en weer terug in de mond en klaren een keer overdoen, omdat de eerste keer de slang aan mijn schouder bleef hangen en het dus wel heel makkelijk was om deze terug te vinden. De tweede keer dacht ik de automaat goed naar achter te gooien, maat toen bleef de slang achter m'n eerste trap steken. Daar kwam ik achter toen ik 'm met mijn arm achterwaarts niet te pakken kreeg. Dus heb ik de slang maar bij de eerste trap gegrepen en zo m'n automaat toch nog gevonden (heel relaxed gelukkig, tot mijn eigen verbazing, dat had Wendy moeten zien!!. De laatste oefening met m'n buddy Marc, londer lucht, lucht vragen en op de bodem even van elkaars tweede trap lucht happen. Gelukkig schudde Marc zijn octopus even uit voordat hij dele aan mij gaf, want er zat al flink wat zand in. Nou, dat zit erop, viel honderd procent mee, Tjakkal ... We gaan nog even lekker mei Gert·Jan mee een tourtje voor ons plezier maken. En eenmaal weg van de boei, wordt het water nog helderder. Het uitlrimmen moet ik nog wel wat oefenen, maar dit is echt lun. We zien nog twee zoetwaterkreeftjes, die sallo's maken en proberen zich in heiland te verstoppen. Verder veel blikjes en een lege zak chips (paprika, Crokyl. Als we besluiten uit het water te gaan, blijken we toch al weer zo'n 53 minuten belig te zijn. Nu pas voel ik mijn koude voeten, handen en gezicht. Gelukkig is het zonnetje weer terug en eenmaal weer met warme kleren aan is het heerlijk bijkomen met de soep van Wendy. God, wat een honger heb ik nu zeg. En iedereen mag het weten, DIT WAS ECHT LEUK, jullie hadden gelijk hoor.
EEN ONDERWATER GPS: TOEKOMSTMUZIEK? De laatste tijd was er de vraag in de news·rubriek van n1.sport.duiken, of de' GPS een vervanger zou kunnen worden van het huidige kompas of evenweel er naast te gebruiken zou zijn. Voor die mensen die niet (exact) weten wat een GPS is, volgt hier een zeer eenvoudige verklaring en een antwoord op de eerder gedane vraag, welke door een gebruiker werd gepost in de news·rubriek. Tijdens de Golfoorlog heeft Amerika een aantal satellieten in een vast baan om de aarde gebracht, die allemaal een tijdsignaal naar beneden sturen. Deze signalen kunnen ontvangen worden door een soort van radio·ontvanger, de GPS. Deze "loekt" zich in op een aantal van deze satellieten Iminimaal 3, maar hoe meer, des te nauwkeuriger de plaatsbepaling). Door nu het tijdsverschil te registreren tussen de ontvangen signalen van de saltellieten onderling, kun je bepalen waar je op dat moment bent. Dit systeem werkt(e) zo nauwkeurig, dat er over nauwkeurigheid in centimeters gepraat werd, wat natuurlijk belangrijk is voor de militaire operaties. Omdat echter iedereen deze signalen kan opvangen, begonnen andere landen daar ook gebruik van te maken en hun militaire systemen te richten m.b.v. GPS tegen Amerika. Dit was duidelijk niet de bedoeling en men heeft het systeem toen ook bewust onnauwkeuriger gemaakt, zodat je nu bij een optimale ontvangst 'slechts' een nauwkeurigheid krijgt van een straal met een diameter van ca. 30 meter. Dit betekent dat je dan ongeveer 1 5 meter naast de aangegeven locatie zit. In de praktijk zal de diameter veel groter zijn, daar de ontvangst zelden 100% is. Overigens wordt deze nauwkeurigheid meestal in de display aangegeven.
DW·cursiste, Sheila van Empel
46
47
Wat nu als men onder water zit Omdat de radiosignalen dus relatief zwak zijn, is het nagenoeg onmogelijk om deze onder water te ontvangen. In ieder geval is de nauwkeurigheid van de plaatsbepaling op zijn minst onbetrouwbaar te noemen. Vandaar dat het nog wel een stukje toekomstmuziek zal zijn, voordat wij gebruik zullen kunnen maken van een onderwater·GPS. Wellicht met een drijvende an tenne op het wateroppervlak neemt de nauwkeurigheid wat toe, maar of dat iets is wat de sportduiker wil?
DUIKPAKKEN
.
Voorlopig lullen we het dus moeten stellen met een 'gewoon' kompas en natuurlijke navigatietechnieken om onze positie onderwater te kunnen bepalen Voor de meeste duikers is dat, in ieder geval na een stukje training/opleiding, gelukkig geen probleem. .
Zelfs als we duiken in voor onle begrippen warm watar, dan krijgen wij het naar verloop van tijd toch koud. Dat komt omdat ons lichaam een constante lichaamstemperat uur handhaaft van lon 37oC. lndian ons lichaam voor een langere periode wordt blootgesteld aan een lagere omgevingstemperatuur londer dat wij daar passend op gekleed zijn, dan koelt ons lichaam af. Dele afkoeling vindt in het water zo'n 20 keer sneller plaats als op land .
Er is anders nog altijd de specialty in Navigatie, welke binnen lUTRA te volgen is.
Oe Redactie
natpakken
duiken
lIét tuullaallgc\-clldc lIIaga/inc Hili dl' untll'tlu l tcr\\crc/d.
membfaam
droogpakken
neoprene droogpakken
seml·dfoog
IId,,,,,,<',-,, �f"d""",,,,,·r ,,f .ll""''''-'''''''l
076-5301721
-;:]
beschefl n eode onderkleding
m.1 beschermende
onderkleding
48 49
nalpakken
Dat betekent dat de stap van fris naar onderkoeling Dok 20 keer zo snel gaat. Daarom is het belangrijk als duiker dat je voorzien bent van het juiste type duikpak. Globaal gezien zijn er twee types duikpakken: het droogpak en het nalpak. Het droogpak kun je dan weer onderverdelen in een neoprenepak en membraanpak. Het natpak kun je onderverdelen in semi·droog en nat. Het belangrijkste verschil tussen droog· en natpakken zit in het feit dat bij natpakken een dun laagje water tussen huid en pak komt, terwijl bij droogpakken lucht tussen huid en pak zit. Omdat lucht beter isoleert als water ben je beter beschermd tegen afkoeling. Natpakkan Natpakken zijn gemaakt van neopreen dit is rubber met lucht· of gasbelletjes die dicht op elkaar zitten. De dikte van de neopreen is bepalend voor de isolatiewaarde: hoe . dikker hoe warmer. Maar een nadeel van dik neopreen is de beweeglijkheid, hoe dikker hoe minder bewegingsvrijheid je hebt. Vandaar dat de maximale dikte voor neopreenpakken rond de 8 millimeter ligt. Oe dikte van een pak is ook belangrijk voor de diepte waar je naar toe wilt, hoe dieper hoe dikker je pak behoort te zijn. Omda! de toename van de waterdruk de gasbelletjes van je pak in elkaar drukt, neemt de dikte en dus je isolatie van je pak af op diepte. Dat is de belangrijkste reden waarom surfpakken in het algemeen niet geschikt zijn om mee te duiken in de Nederlandse wateren.
Nat an samis·droog Pakken worden onderverdeeld in semi·droogpakken en natpakken. Het belangrijkste verschil zit in de afsluiting van je mouwen en benen. Mij een nalpak zilten er ritsen in zodat een pak makkelijk en comfortabel is aan te trekken terwijl een semj.droogpa speciale afsluitingen, zogenaamde seals, heeft. Deze manier van afsluiten wordt Dok bil sommige droogpakken toegepast, vandaar de naam semi·droog.
�
50
Verder kun je de pakken verder gaan onderverdelen in de verschillende modellen. overall : compleet natpak, vaak met duikcap er aan vast (3 8 mml • long·john: 2 delig natpak, bestaande uit een beenlborstgedeelte en een soort van vest (5 7 mml • shorty: natpak met korte mouwen en korte pijpen, speciaal voor de tropen en zwembad I:t: 3 mml •
•
•
Een ander type natpak dat de laatste jaren steeds vaker te zien is, betreft de zogenaamde tropenpakken, Oeze pakken bedekken het hele lichaam, maar zijn gemaakt van lycra of een soortgelijke stof. Deze pakken zien er erg flitsend uit, maar bieden weinig tot geen bescherming tegen de kou. Daartegen bieden ze in (subltropisch water wel bescherming tegen schaaf· en snijwonden en tegen vuurkoraal. Droogpakken Een droogpak is gemaakt voor de beroeps· en militaire duiker en later voor de sportduiker. Pas sinds een paar iaar lie je dat veel duikers een droogpak aanschaffen. Dit heeft een gunstig effect gehad op de prijs van droogpakken want deze is de laatst 6 jaar drastisch omlaag gegaan, Een droogpak kan gemaakt zijn van neopreen of van ander materiaal wat als een dun membraan om je heen zit. De waterdichtheid wordt bewerkstelligd door waterdichte afsluitingen rond je nek, polsen en duiklaarsies die aan het pak vast zitten. Deze afsluitingen kunnen van latei ot van neopreen zijn. Dm in je pak te komen wordt er nagenoeg altijd gebruik van een waterdichte rist gemaakt. Sommige mensen vragen zich af of waterdicht ook werkelijk waterdicht is. Ja, er komt bij een normaal onderhouden rits geen water door, De rits is ook één van de meest kostbara onderdelen van een droogpak. De rits lit meestal horizontaal op je rug, maar kan ook diagonaal over je buik lopen. Bij het leg�r kom je regelmatig pakken tegen waarbij je geen rits vindt. Om in zo'n pak te komen moet je via de nekseal. die erg elastisch is, het pak binnen komen.
51
Om te voorkomen dat je pak strak gaat zitten wanneer je afdaalt, zijn er in· en uitlaatventielen aangebracht. Dit systeem werkt hetzelfde als bij jackets, Bij het afdalen laat je een beetje lucht in je pak en bij het opstijgen laat je deze lucht weer ontsnappen. Dit vergt enige training en oefening. Je kunt je voorstellen dat wanneer je op de kop in het weter hangt, alle lucht doorschiet naar je benen, Hierdoor kunnen levensgevaarlijke situaties ontstaan doordat je de opstijging niet meer onder controle hebt. Hiervoor zijn speciale opleidingen welke je leren om te duiken met een droogpak, maar meer hieromtrent later.
•
IIejoduhn ,--
I
Neopreen droogpakken Het duiken met een neopreen droogpak komt erg overeen met het duiken in een gewoon droogpak. Oe neopreen zorgt voor het belangrijkste gedeelte van de isolatie. Oe neopreenlaag is meestal zo'n 7 mm dik. Oe betere pakken hebben aan de buitenkant een soort kevlarlaag zitten, ook wel tuftex genoemd. Deze laag biedt een extra bescherming tegen scherpe voorwerpen. Vooral bij wrakduikers zijn dit type pakken erg geliefd.
eNoI .....
..
i
,
..
..
Membraandroogpakken Een membraanpak zit als een soort van schild om je heen en heeft als enige taak om ervoor te zorgen dat er geen water tussen jou en het pak komt. Om ie te beschermen tegen de kou heb je isolatie nodig. Dat kunnen kleren zijn, maar tegenwoordig gebruiken wij daarvoor een speciaal thermisch onderpak. Dil onderpak noemen wij een wolletje. Een wolletje heeft wel iets weg van een skipak. Het materiaal van een membraandroogpak is meestal erg soepel, maar rekt niet of nauwelijks mee.
6·hrn """
Een goed compromis Omdat neopreen · en memhraandroogpakken beide hun voor· en nadelen hebben, zijn er membraandroogpakken van neopreen op de markt. Deze pakken zijn meestal zo'n 3 mm dik en hebben als belangrijkste voordeel dat je zelf de dikte van je wolletje kunt bepalen, maar je hebt een soepeler pak. Dit type pak is niet de goedkoopste, maar voor kenners is er geen alternatief.
52
Droogpakspecialty Omdat het duiken met een droogpak wezenlijk anders is dan het duiken met een natpak, is er een gerichte duikopleiding om je helemaal bekend te maken met het droogpak, Zo leer je ondermeer de voorbereiding voor een duik, het uitrimmen, noodprocedures en het onderhouden van droogpakken. Veel duikers pionieren zelf met
53
hun droogpak, waarbij het regelmatig fout gaat. Pakken lopen vol. men is niet op de hoogte van de procedures en ook het onderhoud blijlt vaak achterwege. Dat is jammer omdat je met een specialty er gewoon meer uit haalt.
tropen komt daar meestal een dunne overall bij van 3 5 mm en de mensen die zich bezig houden met opleidingen en die de winter blijven door duiken schaffen zich er meestal een droogpak bij aan. •
Oe keuze Meestal weet je wat voor een pak je wilt hebben, maar soms moet je kiezen. Het meest belangrijke is de pasvorm. Hoe beter een pak aansluit, des te minder waterdoorstroming en des te minder je lult afkoelen, ongeacht of je een semi·droog of een natpak met ritsen hebt. Omdat een pak erg individueel is en geen mens hellellde, moet je een aantal belangrijke overwegingen maken. Daarbij moet je rekening houden met een aantal factoren: • wat is de watertemperatuur waar ik ga duiken !hoe kouder, des te dikker) • hoe diep ga ik meestal !hoe dieper des te dikker) • hoe lang blijf ik in het water Hanger, meer dikte) • maak ik veel nachtduiken !nachtduiken kunnen frisser dan overdag zijn) • krijg ik het snel koud !meer dikte) • ik ben een man of ik ben een vrouw !vorm van het pak) • hoe vaak duik ik !misschien meerdere pakken) • val ik binnen de confectiematen of heb ik een maatpak nodig leen duikpak moet goed aansluiten) • etc. Je kunt het schema gebruiken als leidraad. Daarbij moet je natuurlijk rekening houden met je eigen individuele wensen en noodzakelijkheden.
Oe aanschaf De meeste duikers beginnen met één pak, maar schaffen zich naar verloop van tijd meerdere pakken aan. Het meest belangrijk is een pak waarmee je goed uit de voeten kunt onder verschillende omstandigheden en dat is meestal een 7 à 8 mm pak. Voor de
54
Mannen en vrouwen zijn {gelukkig} anders gebouwd. Daarom is het vooral voor de dames belangrijk dat het pak daadwerkelijk goed sluit. Een aantal merken heelt speciale damespakken die erg goed aansluiten doordat er rekening mee is gehouden dat de anatomische bouw anders is dan die van een man. ' Indien je niet binnen een confectiemaat zou passen, dan kun je een maatpak laten aanmeten. Niet alleen krijg je dan een pak dat je als gegoten zit, maar vaak kun je jou eigen kleurstelling bepalen. Zo krijg je een uniek duikpak. Het onderhoud Zoals alle duikmaterialen heeft het duikpak ook wat onderhoud nodig. Allereerst is het sterk af ta raden om een pak in de zon te hangen. De kleuren vervagen vrij snel en de kwaliteit van de materialen gaat hard achteruit. Verder is het belangrijk dat een pak wordt gespoeld, bij voorkeur in lauw zoet water. Ook zijn er speciale shampoos te koop zodat je jou pak kunt wassen in de wasmachine. Aan te raden is het om dat minimaal één maal per jaar Ie doen. Oe nare geurtjes verdwijnen, de kleuren worden wat helderder en er lit een weekmaker in zodat je neopreen wat soepeler wordt. Voor droogpakken gelden speciale procedures. Zo vergt de rits en de ventielen extra onderhoud en is hel moeilijker om een pak van binnen schoon te krijgen. Belangrijk voor de natpakduikers is dat je er niet in plast. Niet alleen is dit erg onhygiënisch, het stinkt bovendien en niemand wil een pak overnemen als er een ander in geplast heeft. Verder geldt voor ieder duikpak dat de knieën en billen het eerst versleien of beschadigd zijn. De meeste droogpakken hebben hiervoor speciale beschermstukken. Het is soms aan te raden om dat ook bij natpakken te doen. Ean speciaal stuk kevlar kan op de knieën worden gelijmd.
55
Tot slot
TIP van TOM
Een duikpak i� eigenlijk onder alle omstandigheden nodig, Meestal tegen de kou maar vaak ook als bescherming tegen krassen en schrammen, De keuze is erg individueel omdat geen twee mensen hetzelfde zijn. Maak een goede keuze die gebaseerd is op je lichaamsbouw, lichamelijke gesteldheid en doel van de duik. De prijs behoort op de laatste plaats te staan omdat een goedkoop slecht zittend duikpak meer naweeiin oplevert als de aanschaf van een wat kostbaarder maar goed zittend pak!
Geschreven door Janjaap Zeiger (eigenaar van een duiksportzaakI. Afkomstig van de 'News'·rubriek: Nl.SPDRT.DUIKEN
Tom van der Waals laatst boekte Wendv en ik een reis naar Amerika. Na de boeking kwam automatisch de vraag of we een annuleringsverzekering wilde afsluiten. Deze kear dachten we na en zeiden dat wij een doorlopende reisverzekering hadden en dat in deze polis misschien in voorzien was. De volgende dag belde ik Schox Assurantiën, waar wij een doorlopende reisverzekering hebben speciaal ook voor duiken, met de vraag een prijs te maken voor een annuleringsverzekering. De prijs die we moesten betalen lag fl. 1 00,00 onder de prijs van het reisbureau. Dit komt omdat als je een doorlopende reisverzekering bij hun hebt lopen je over de eerste fl. 1 000,00 geen premie betaald voor de annuleringsverzekering is en over het meerdere betaal je 3,5% i,p,v. 4,5%. Dus heb je een doorlopende reisverzekering vraag dan of deze voorwaarden ook voor jou gelden. In ons geval hebben we de verzekeringspremie er al uit
/ -
56 57
STIKSTOF NARCOSE
de risico's van een diepe duik Eric Derksen We zouden die dag twee maal de L'Espingole beduiken, het wrak van een torpedojager die begin deze eeuw na oefeningen op zee zonk, en sindsdien op een diepte van 39 meter in de baai van Cavalaire ligt. Gezien de diepte van beide duiken en de daarmee samenhangende korte niet-decompressie-lijden, sprak ik met mijn buddy af om de ochtendduik boven het wrak op lo'n 35 meter diepte te blijven hangen teneinde voor de middagduik meer bodemtijd over te houden, we bleven daarmee keurig binnen de door PAOI gestelde limieten. Ik zou proberen een zo goed mogelijk overzicht van het wrak te krijgen en er een schets van maken en mijn buddy zou kijken DI en zoja waar we het wrak tijdens de middagduik binnen konden dringen. Uit de beschikbare literatuur hadden we ons al een behoorlijk beeld gevormd van het wrak, het leek geen moeilijk Ie beduiken object. Oe eerste duik verliep soepel. Over een kalme zee voeren we in een hall uurtje naar het wrak loe. We daalden met tussenpozen van zo'n vijf á tien minuten telkens met twee buddyparen Iegelijk naar het wrak af. Ik had op 35 meier diepte een prima overzicht over het wrak en maakte een mooie tekening op mijn leitje. Zoals tijdens alle duiken deze week lekte mijn masker een klein beetje water, maar dat had ik al tijdens de Open Water cursus leren verhelpen. Nog voor de niet·decompressie·tijd verstreek begonnen we al weer aan de opstijging. Daarna volgde een snelle terugvaart naar de haven en een aangename lunch en dito deco·dut op het zonovergoten strand van Cavalaire. Tijdens de middagduik zouden we de overblijfselen van de machinekamer van bovenaf binnendringen, waarna we het schip aan de zijkant weer konden verlaten. We bepaalden dat we geen lijntjes louden gebruiken omdat we daar waarschijnlijk meer last dan profijt van zouden hebben. We spraken ook af dat we een korte overschrijding van de niet· decompressie·tijd acceptabel vonden.
j!
,,'
"1 "
,
I 58
"
.!
�l "
I' ,
Toen we naar de boot liepen om voor de tweede maal die dag af te varen, betrok de lucht. Er zat een regenbuitje aan te komen. Gelukkig konden we overdekt omkleden. Omdat er wat meer deining was dan 's ochtends hield ik de horizon strak in de gaten, ik ben immers nogal gevoelig voor ,zeeziekte. Mijn pak was nog steeds nat van de eerste duik en voelde ijskoud aan op mijn opgewarmde huid. Eenmaal omgekleed stonden mijn buddy en ik samen met het andere buddypaar dat met ons zou duiken te wachten tot de twee buddyparen voor ons tien minuten onder waren hetgeen voor ons het sein was om ook te water te gaan. Het was inmiddels gaan regenen en het had twee of drie keer gebliksemd. Ik vroeg me nog af of het wel verstandig was om te duiken, maar besloot al tijdens het stellen van de vraag dat het onzin was om deze duik voor die armzalige bliksempjes op enige mijlen afstand af te breken. Toen gingen we te water. Ik merkte al direkt dat ik het een stuk kouder had dan 's ochtends. We hadden afgesproken dat we geen kostbare niet·decompressie·tijd zouden verspillen met afdalen dus we gingen als een speer naar 39 meter. Beneden bleek het anker niet zo dicht tegen het wrak aan te liggen als 's ochtends, ik lag het wrak pas na enige vinslagen in de richting van een donkere schim liggen. Bij het wrak aangekomen keek ik mijn buddy aan; wie gaat er eerst het wrak in, jij of ik? Mijn buddy keek met dezelfde vragende blik terug, dus besloot ik om niet flauw te doen en als eerste het wrak in te gaan. Ik moest me met de vinnen eerst laten zakken in een gat waar ik normaal gesproken waarschijnlijk ruim door heen kan, maar waar ik nu niet doorheen wilde. Ik had moeite mijn evenwicht te bewaren en toen ik eenmaal tot aan mijn middel in het gat was gezakt stootte ik met mijn fles een keer of twee, drie tegen de rand van het gat. Ik zag de ruimte onder me en werd bang niet snel genoeg meer uit het wrak te kunnen indien ik dat zou wiUen. Na nog wat verder gezakt te zijn werd dit gevoel alleen maar sterker. Ik besloot om uit hel gat op te stijgen en het wrak niet langs deze weg binnen te dringen. Ik voelde me wat lullig tegenover mijn buddy maar die wees me al een andere weg. Twee meter verder kon je van b.akboord naar stuurboord dwars door het schip heen zwemmen door een gat dat overal minimaal twee meIer breed en hoog was. Nou, dat durfde ik ook wel.
60
Aan de andere kant van het wrak aangekomen klaarde ik mijn masker en keek ik nog een beetje doelloos rond. Het wrak was nauwelijks begroeid, ik scheen met mijn lamp in een aantal hoekjes en gaatjes op zoek naar een eenzame murene of een octopus of zoiets. Op mijn computer kijkend lag ik dat ik voor het eerst in mijn duikcarrière in deco geraakt was. /k klaarde mijn masker en gaf mijn bUddy het signaal om op te stijgen. We gingen op zoek naar de ankerlijn. We zwommen wat rond maar ik zag hem niet, ik wilde nou toch onderhand wel naar boven en ik had eigenlijk geen zin in een vrije opstijging en een deco stop zonder reservefles. Ik klaarde mijn masker en toen gaf mijn buddy aan dat hij nog 70 bar lucht had. Mijn computer vertelde me dat ik op de huidige diepte nog voor zevell minuten lucht had en dat ik acht minuten over de opstijging moest doen. Op dat moment. zag ik de ankerlijn liggen. Met enkele forse slagen was ik er, ik klaarde mijn masker en zag nog juist zo'n vier á vijf meter onder mij het buddypaar dat tien minuten na ons was �fgedaald de verkeerde richting op zwemmen vanaf de ankerlijn. Met mijn lamp probeerde tk ze te waarschuwen maar tevergeefs. Ik merkte dat ik gejaagd ademde. 'Nou moet ik echt naar boven, waar blijft m'n buddy nou?' Mijn masker zat nu half vol water ik probeerde hel te klaren maar het liep nel zo snel weer vol. Ik ging nog sneller a emen. Mijn computer piepte dat ik langzamer moest stijgen. Bekijk het maar! Ik moet naar boven! Ik drukte mijn automaat vast in mijn mond, en met een arm om de ankerlijn geslagen zwom ik naar boven. 'Ik zit in deca dus ik kan niet naar boven', flitste het nog door me heen, 'ik moet afremmen, anders loopt het fout af' en ik probeerde in volle vaart mijn been om de an erlijn heen te slaan. Ik schopte ergens tegen aan, waarschijnlijk tegen de reserveflessen die op zes meter hingen. En toen was ik boven...
d
�
�
k was niet in paniek, naar de mensen op de boot gaf ik heel beheerst het signaal dat er Jets niet in orde was. Hoe leg je zoiets als een ballonopstijging terwip je in deco zit uit in het Frans? Ik riep daarom alleen maar: "deco·. Een van de bemanningsleden vroeg of ik nog lucht had. Dat had ik. Dan moest ik direct naar beneden en mijn fles leeg ademen. Dat wei�erde ik, een nalte recompressie was nou juist een van die dingen die ik had geleerd nOOtt te moeten doen.
61
Toen mocht ik aan boord. Of ik allergisch was voor aspirine? Nee. Ik kreeg een paar pillettes om in te slikken, ik vroeg waar het voor was en kreeg een uitleg die ik niet snapte. Ik slikte ze maar door. later bleek het aspirine te zijn om het bloed te verdunnen en nog iets anders om de bloedvaten te verwijden. Er werd mij vertetd vooral veel water te drinken. Voor de zekerheid heb ik nog veertig minuten lang zuurstof geademd, tot de boot in de haven was. Ik voelde me, afgezien van de schrik verder prima. We besloten dat ik gewoon terug naar de camping zou gaan, de volgende dag niet zou duiken en het verder rustig aan zou doen. Uiteindelijk is alles met een sisser afgelopen. Bovenstaand verhaal is mijn versie van hetgeen er gebeurd is. Ik ben er niet zeker van of alle feilen kloppen. Ik moet helaas voor de meeste feiten uit mijn geheugen puiten en het menselijk geheugen is doorgaans niet de meest betrouwbare feitenbron. Een van de meest frappante dingen is dat ik me pas uren later realiseerde dat ik in paniek ben geraakt. Op het moment dat mijn hoofd boven water kwam was de paniek weg, alles wat daarvoor gebeurde kwam pas later weer terug, eerst in flarden, later meer in een geheel. Wat je volgens mij van dit verhaal kunt leren is dat je je bewust moet zijn van de stress factoren die rond en tijdens een duik een rol kunnen spelen zoals: Deining, en dus kans op zeeziekte, ik was al gespannen en daarom misschien wel extra gevoelig. Onweer, zou het van invloed zijn geweest op mijn gemoedstoestand? Het was koud, zowel mijn natte pak als de opgekomen wind en daardoor voelde ook het water koud aan, Oe diepte, ik weet van eerdere diepe duiken dat ik me soms onprettig voel beneden de dertig meter. Het wrak binnendringen zodat geen directe opstijging mogelijk is, ik voelde me al niet zeker gezien mijn angst niet snel naar boven te kunnen bij de eerste poging het wrak binnen te gaan. Oe eerste deca duik. In de PADI opleiding leer je dat decompressie duiken buiten het bereik van de recreatieve duiker behoren te liggen, Dat is niet voor niets, je kunt immers niet direct opstijgen als je eenmaal in deca bent.
62
Bovenstaande fa�toren en weDicht nog enkele andere, bij elkaar opgeteld gaven nog ' steeds geen aanleiding tot een paniek situatie, Een slecht passend masker is normaal ook geen pro leem, et mas er wordt routinematig geklaard. in een situatie met verhoogde stress blijkt dat Ineens met meer te lukken, Ik denk zelf dat ik door de stikstof narcose niet in sta�t ben gewe �st om e situatie rustig onder ogen te zien, Stop, Adem. Denk, . ODe. BIJ. miJ. werkte dat Ineens met meer. Een gecontroleerde situatie kan ineens omslaan in een paniek sit��tie. In dit geval had het zeker slecht af kunnen lopen, het muntje viel deze keer voor miJ de goede kant op, Een volgende keer. voor mij of voor iemand enders kan het anders aflopen,
�
�
�
�
Rest mij nog te zeggen dat de organisatie aan boord vàn de Franse duikersboot zonder meer goed was, Tevoren hebben we gecontroleerd dat er zuurstof aan boord was Afgezien van de toediening van de medicijnen werd ik goed opgevangen, Na afloop kree onz� instructeur een formulier mee met daarop alle relevante gegevens, behandelingen en adViezen.
�
Met mijn buddy, die misschien wel erger geschrokken is dan ik, heb ik twee dagen later' nog twee perfecte duiken gemaakt naar een gorgonenwand op 28 meter en naar het wrak van le Spahis op 25 meter, beide duiken met een ander masker.
Eric Derksen Divemaster
63
Extra voordeel
"SERVICE"
HERMAN LIEVEN bv
.~
watersport
Oostwal 6 Tel. 073 - 6131 763 Fax. 073 -61 30766
5211 Re 's-Hertogenbosch
