Schade- & vergoedingengids Ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Voorwoord TenneT voert een publieke taak uit in een private omgeving. We beheren het hoogspanningsnet, breiden het uit en stellen het elektriciteitstransportnet beschikbaar voor de energiemarkt. Onze samenleving is sterk afhankelijk van een goede energielevering. Stroom is er altijd, je moet erop kunnen rekenen. Een grote verantwoordelijkheid. De aanleg en instandhouding van nieuwe hoogspanningsverbindingen is één van onze belangrijkste taken. Daarbij voelen we ons in hoge mate verantwoordelijk voor een zorgvuldige werkwijze, waarbij zo veel mogelijk rekening gehouden wordt met de belangen van de betrokkenen, veelal agrariërs. Alleen dan is een goede duurzame relatie met onze omgeving mogelijk. De compensatie van schade die door de hoogspanningsverbinding wordt veroorzaakt speelt daarin een grote rol. Ons beleid op dit gebied is terug te vinden in deze gids. De inhoud van deze gids is met de grootst mogelijke zorg en mede dankzij de expertise van externe deskundigen samengesteld. TenneT hoopt op deze manier betrokkenen duidelijkheid te geven over de vergoedingen die zij biedt en de wijze waarop zij schade afhandelt.
Ir. J.M. Kroon MBA Algemeen Directeur
2 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 3
Inhoud 01
Nieuwe hoogspanningsverbindingen
6
1.1
Netuitbreidingen ondergronds
7
1.2
Planologische procedure
8
1.3
Tracékeuze
8
1.4
Geen magneetveldenbeleidsadvies voor ondergrondse verbindingen
8
02 Overeenkomsten
10
2.1
Procedure
10
2.2
Zakelijk recht overeenkomst
11
2.3
De gebruiksovereenkomst en tijdelijke gebruiksovereenkomst
11
2.4
Koopovereenkomst
11
03
Bepalen van de (schade)vergoeding
12
3.1
Vergoeding bij vestiging zakelijk recht
13
3.2
Vergoeding bij verwerven van objecten
15
3.3
Vergoeding van werkschade
15
04
Planschade
16
4.1
Procedure
16
4.2
Grondslag
16
4.3
Omvang
16
05
Geschillen
17
5.1
Driedeskundigentaxatie
17
5.2
Belemmeringenwet Privaatrecht
18
5.3
Onteigening
18
Verklarende woordenlijst
19
TenneT heeft deze gids zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Aan deze gids kunnen echter geen rechten worden ontleend.
4 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 5
01 Nieuwe hoogspanningsverbindingen
TenneT is beheerder van het Nederlandse elektriciteitsnet van
1.1 Netuitbreidingen ondergronds
110.000 tot en met 380.000 Volt (110 - 380 kV) en voor het grootste
Steeds meer hoogspanningsverbindingen
Nieuwe hoogspanningsverbindingen van
worden, mede dankzij allerlei innovaties en het
110 kV en 150 kV worden steeds vaker
deel ook eigenaar daarvan. Om nu en in de toekomst aan de groeiende
Structuurschema Elektriciteitsvoorziening III
ondergronds aangelegd, omdat dit relatief
vraag naar elektriciteit en elektriciteitstransport te kunnen voldoen,
(SEVIII), ondergronds aangelegd. In SEVIII is
eenvoudig kan. De bedrijfsvoering is gebaseerd
voeren we aanpassingen uit aan het huidige transportnet. Er is immers
als beleid geformuleerd dat het totale aantal
op bewezen technologie en de kosten van
kilometers bovengrondse verbinding in
aanleg en bedrijfsvoering zijn vergelijkbaar met
Nederland niet verder mag toenemen.
de kosten voor een bovengrondse verbinding.
Wanneer TenneT ergens een nieuwe boven-
Dit in tegenstelling tot kabelverbindingen van
grondse 380 kV-verbindingen aanlegt, waarbij
380.000 Volt waarvoor dit niet geldt. Om met
internationale uitwisseling van stroom plaats. Op alle spanningsniveaus
een nieuwe doorsnijding in het landschap
kabels op 380 kV-niveau ervaring op te doen
neemt hierdoor de behoefte aan transportcapaciteit toe.
wordt gemaakt dan moet elders een bestaande
wordt in de Randstad 20 kilometer 380 kV-kabel
verbinding (met een lager spanningsniveau)
ondergronds aangelegd. Vooralsnog is het in
ondergronds worden gebracht. Dit noemen
Nederland niet mogelijk om een langere
we het zogenaamde uitruilbeginsel.
ondergrondse 380 kV-verbinding aan te leggen.
behoefte aan nieuwe elektriciteitscentrales én het aandeel duurzaam opgewekte elektriciteit wordt groter. Ook vindt er steeds meer
6 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 7
1.2 Planologische procedure
1.4 Geen magneetveldenbeleidsadvies
Het definitieve tracé van de nieuwe hoog-
voor ondergrondse verbindingen
spanningsverbinding moet passen in het
In 2005 is voor bovengrondse hoog-
ruimtelijk beleid van de overheid dat is
spanningslijnen, door het toenmalige ministerie
vastgelegd in bestemmingsplannen. Veelal zal
van VROM (nu I&M), geadviseerd om nieuwe
daarvoor het bestemmingsplan moeten worden
situaties waarbij kinderen onder de 15 jaar
gewijzigd of een omgevingsvergunning worden
langdurig in een gebied rond bovengrondse
verleend. Doorgaans is de gemeente hiervoor
hoogspanningslijnen verblijven zoveel als
het bevoegd gezag. In sommige gevallen is dat
redelijkerwijs mogelijk te vermijden. Hierbij
de provincie of de rijksoverheid. We spreken
wordt gekeken naar het gebied waarbinnen
dan over een inpassingsplan of ook over een
het jaargemiddelde magneetveld hoger is dan
omgevingsvergunning.
0,4 microtesla. Met langdurig wordt gemiddeld 14 tot 18 uur per dag voor de duur van minimaal
Afhankelijk van het gebied dat wordt door-
één jaar bedoeld. Dit beleidsadvies is nadrukkelijk
sneden en het spanningsniveau wordt een
niet van toepassing op ondergrondse
milieubeoordeling, al dan niet in de vorm van
verbindingen.
een milieueffectrapport, gemaakt. De resultaten hiervan zijn onderdeel van de planologische besluitvorming. 1.3 Tracékeuze Bij de vaststelling van het definitieve tracé van de hoogspanningsverbinding is een aantal uitgangspunten leidend. Om het landschap zo min mogelijk te belasten, wordt onderzocht of de nieuwe verbinding gecombineerd en/of gebundeld kan worden met bestaande hoogspanningsverbindingen of met andere inrastructuur zoals (snel)wegen en spoorlijnen. Bij het tracéontwerp worden bebouwde gebieden en doorsnijding van gevoelige natuur- en landschapsgebieden zo veel mogelijk vermeden. Ook wordt rekening gehouden met agrarische belangen.
Omdat in de praktijk gebleken is dat informatie over magneetvelden ook bij ondergrondse verbindingen op prijs wordt gesteld, geeft TenneT daar in voorkomende gevallen inzicht in
8 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 9
02 Overeenkomsten eventuele schadeloosstellingen. Vervolgens
en daarbij horende Algemene Bepalingen zijn
brengt de rentmeester namens TenneT de
mede in overleg met LTO-Nederland tot stand
aanbieding uit aan de gerechtigden. Hierna volgt
gekomen. Vanaf het moment dat de zakelijk
het afsluiten van een overeenkomst. De laatste
recht overeenkomst door partijen is
stap is in veel gevallen het passeren van de
ondertekend, kan TenneT met de
notariële akte die wordt ingeschreven in de
uitvoeringswerkzaamheden beginnen.
openbare registers van het Kadaster. Met de eigenaar/zakelijk gerechtigde wordt
2.3 De gebruiksovereenkomst en
een recht van opstalovereenkomst afgesloten.
tijdelijke gebruiksovereenkomst
Met de gebruikers een gebruiksovereenkomst.
Het kan zijn dat personen op basis van een
In uitzonderlijke gevallen wordt soms ook een
persoonlijk recht, bijvoorbeeld pacht of huur, een
(deel van een) perceel aangekocht. Dan betreft
perceel gebruiken waarop TenneT een zakelijk
het een koopovereenkomst.
recht wil afsluiten. Met deze ‘gebruikers’ wordt een gebruiksovereenkomst afgesloten, die mede
2.2 Zakelijk recht overeenkomst
in overleg met LTO-Nederland tot stand is
Voor de aanleg en instandhouding van
gekomen. In deze overeenkomst staat dat de
hoogspanningsverbindingen moeten wij gebruik
gebruiker op de hoogte is van de afspraken die
kunnen (blijven) maken van een strook grond
zijn vastgelegd in de zakelijk recht overeenkomst
rondom de hoogspanningsverbinding. Deze
en de Algemene Bepalingen. En dat hij zich
strook, de zakelijk rechtstrook, belemmerde
verplicht zich hieraan te houden. Verplichtingen
strook of belaste strook, is vastgesteld op basis
overeengekomen tussen de zakelijk gerechtigden
Voor de aanleg en instandhouding van de hoogspanningsverbinding
van het benodigde ruimtebeslag voor aanleg en
en TenneT zijn daarmee ook van toepassing op
is het noodzakelijk dat we gebruik kunnen maken van gronden die
instandhouding. Daarbij hebben we rekening
de gebruiker.
betrokken zijn bij de aanleg van de nieuwe hoogspanningsverbinding.
de strook varieert afhankelijk van de precieze
Voor de aanleg van hoogspanningsverbindingen
Dit geldt vanzelfsprekend ook in geval van wijziging van een bestaande
uitvoering van de verbinding. Tijdens een eerste
moeten wij soms ook tijdelijk gebruik kunnen
verbinding; dit noemen we doorgaans ‘reconstructie’. Met de eigenaren
of volgend bezoek van de rentmeester vindt een
maken van een stuk grond van een eigenaar of
visuele opname plaats van de zakelijk
gebruiker waarmee geen zakelijk recht wordt
rechtstrook en het gebruik ervan.
afgesloten. In die gevallen zal met de eigenaar
en gebruikers van die gronden worden afspraken gemaakt. En afhankelijk van wat er speelt, verschillende soorten overeenkomsten afgesloten.
gehouden met veiligheidseisen. De breedte van
en eventueel gebruiker een tijdelijke Om gebruik te kunnen (blijven) maken van de
gebruiksovereenkomst worden afgesloten.
grond in deze strook sluiten wij een zakelijk recht overeenkomst (opstalrecht) af met de eigenaar
2.4 Koopovereenkomst
TenneT identificeert op basis van het tracé
procedure mondeling toe. Aan de hand van een
en de eventuele zakelijk gerechtigden
In een enkel geval is het voor TenneT gewenst
de betrokken eigenaren en gebruikers. Deze
kaart wordt duidelijk op welk deel van het
(erfpachters en opstalhouders). In deze
of noodzakelijk een perceel of een deel ervan, in
‘rechthebbenden’ ontvangen een brief van ons
perceel het tracé betrekking heeft en hoe het
overeenkomsten leggen we de afspraken over
eigendom te verkrijgen voor de aanleg en
over de voorgenomen aanleg en instandhouding
ontwerp van de hoogspanningsverbinding er ter
het gebruik van de grond, de vergoeding en
instandhouding van de hoogspanningsverbinding.
van de hoogspanningsverbinding.
plaatse uitziet. Ook vindt er een inventarisatie
welke rechten op toekomstige vergoedingen de
Bijvoorbeeld omdat het gezien de belasting
plaats of er nog persoonlijk gerechtigden, zoals
rechthebbende van ons zal ontvangen vast.
van het perceel niet redelijk is een zakelijk
2.1 Procedure
huurders en pachters betrokken zijn. Als de
Vanzelfsprekend worden ook de verplichtingen
rechtovereenkomst af te sluiten.
Een rentmeester neemt, in opdracht van TenneT,
omstandigheden daartoe aanleiding geven,
van TenneT, om onder andere zo min mogelijk
contact op met de rechthebbende voor het
wordt de rechthebbende geattendeerd op het
belemmering, hinder en schade te veroorzaken,
maken van een afspraak. Tijdens het eerste
belang van deskundige bijstand. Na de opname
en de schade die wel ontstaat volledig te
bezoek licht de rentmeester de voorgenomen
bepaalt de rentmeester de vergoedingen en
vergoeden, vastgelegd. De overeenkomsten
10 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 11
03 Bepalen van de (schade)vergoeding
3.1 Vergoeding bij vestiging zakelijk recht TenneT hanteert bij de vestiging van een zakelijk
het meewerken aan het kunnen inrichten van
recht het principe van volledige schadeloos-
een werkterrein ontvangt de gebruiker van het
stelling zoals de Belemmeringenwet Privaatrecht
betreffende perceel de meewerkvergoeding
die kent. Schadeloosstelling betekent dat de
werkterrein. De hoogte van deze vergoedingen
rechthebbenden vóór en na de vestiging van het
zijn in overleg met LTO-Nederland bepaald.
zakelijk recht in een gelijkwaardige vermogensen inkomenspositie moeten verkeren.
Vermogensschade
Schadeloosstelling geschiedt in principe op
De vestiging van een zakelijk recht kan leiden
het moment wanneer schade zich voordoet.
tot vermogensschade in de vorm van waardevermindering van het met een zakelijk
Bij percelen met een bijzondere functie,
recht belast object en objecten van dezelfde
zoals recreatief in gebruik zijnde percelen van
eigenaar/zakelijk gerechtigde die hiermee een
recreatieschappen, wordt op basis van maatwerk
geheel vormen op het moment dat de zakelijk
TenneT hanteert bij de vestiging van een zakelijk recht het principe van
een passende compensatie aangeboden. Bij
recht overeenkomst wordt aangegaan. Degene
volledige schadeloosstelling van op geld waardeerbare schade. Dit
Natuurschoonwet-landgoederen wordt er
die dan eigenaar of zakelijk gerechtigde is,
nadrukkelijk naar gestreefd de rangschikking
krijgt een eenmalige vergoeding van de
gebeurt in beginsel door uitkering van een geldbedrag. Bij het bepalen
onder de Natuurschoonwet te handhaven.
vermogensschade. Voor de vermogensschade in
van de schadevergoeding wordt bovendien altijd uitgegaan van een redelijk handelende gerechtigde die de plicht heeft om zo veel mogelijk schadebeperkend te handelen. TenneT identificeert op basis van het tracé de betrokken eigenaren en gebruikers. Deze ‘rechthebbenden’ ontvangen een brief van ons over de voorgenomen aanleg en instand-
het geval van agrarisch onbebouwde objecten Afsluitvergoeding en meewerkvergoeding
worden in beginsel normbedragen gehanteerd
Naast de schadeloosstelling ontvangen de
die door LTO-Nederland en TenneT zijn
rechthebbenden voor het meewerken aan het
overeengekomen. Bij bebouwde percelen
op minnelijke wijze afsluiten van een zakelijk
wordt de vermogensschade bepaald door een
recht overeenkomst van TenneT eenmalig een
deskundigentaxatie.
afsluitvergoeding voor het zakelijk recht. Voor
houding van de hoogspanningsverbinding.
12 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 13
Bijkomende schade
Toekomstschade
op zich in de nabije omgeving van de werk-
Bijkomende schade die wordt vergoed, heeft
Er kan op een later moment, door werkzaam-
zaamheden bevindende objecten of percelen.
vaak betrekking op kosten die de recht-
heden of belemmeringen, materiële schade
De schade wordt vergoed aan degene die
hebbenden daadwerkelijk eenmalig moeten
(vermogensschade, inkomensschade en/of
schade lijdt op het moment dat de schade-
maken. Bij het vestigen van een zakelijk recht
bijkomende schade) ontstaan die niet al eerder
veroorzakende gebeurtenis zich voordoet.
onderscheiden we de volgende bijkomende
is vergoed, omdat deze schade niet eerder
Ongeacht of er een zakelijk recht overeen-
schades:
kon worden voorzien en/of worden bepaald.
komst is gesloten.
Het optreden en/of de omvang van deze 1. Kosten voor aanpassingen aan het object of
schade is onzeker.
Voordat de uitvoeringswerkzaamheden beginnen, wordt bepaald van welke objecten of
in verband met belemmeringen in het gebruik door de vestiging van het zakelijk recht of de
Deze schade wordt vergoed volgens de
of percelen/gedeelte van het perceel het
aanwezigheid van de hoogspannings-
voorwaarden die in de zakelijk recht
wenselijk is een vooropname te maken. Dit
Inkomensschade
verbinding, zoals aarding van afrasteringen
overeenkomst en de bijbehorende algemene
gebeurt aan de hand van de aard en de
Het is mogelijk dat er inkomensschade ontstaat
en gebouwen, storing van radio- en tv-
bepalingen zijn opgenomen. Hierbij is onder
mogelijke invloed van de werkzaamheden, de
door de aanleg van een hoogspanningsverbinding
ontvangst, beïnvloeding van proces-
meer van belang dat de eigenaar in redelijkheid
schadegevoeligheid van belendende objecten of
omdat een deel van het object of perceel
apparatuur en het verplaatsen van laad-
alles heeft gedaan om de schade te voorkomen
percelen en de afstand van de uitvoerings-
en losplaatsen.
of te beperken en aanwezige of redelijkerwijs te
werkzaamheden tot de schadegevoelige
verwachten oorzaken van schade direct aan ons
objecten of percelen. Deze vooropname geeft de
niet meer (optimaal) kan worden gebruikt. Bijvoorbeeld omdat op de plaats van de
2. Werkschade die ondanks voorzorgs-
portalen, putten en bovengrondse kasten geen
maatregelen ontstaat door de aanleg
heeft meegedeeld. Ook mag de betreffende
toestand van het object of perceel voor aanvang
gewassen meer kunnen groeien. Ook is het
(inclusief voorbereidende onderzoeken en
schade niet het gevolg zijn van handelingen van
van de werkzaamheden weer en wordt bij een
mogelijk dat er inkomensschade ontstaat door
werkzaamheden) en instandhouding van de
de eigenaar of gebruiker die volgens het zakelijk
eventuele schadebehandeling gebruikt als
hoogspanningsverbinding (Zie 4.3).
recht niet zijn toegestaan. De hoogte van
nulmeting. Als wij geen toestemming krijgen om
toekomstschade wordt in onderling overleg dan
een vooropname van het object of perceel te
wel door een deskundigentaxatie bepaald.
maken, ligt de bewijslast voor vermeende
een nadeligere exploitatie van het overige gedeelte van het object of perceel. Voor
3. Kosten voor deskundige bijstand voor
inkomensschade wordt een jaarlijkse vergoeding
zover ze voldoen aan de zogenoemde
vastgesteld, die de feitelijke gebruiker van het
dubbele redelijkheidtoets. Dat wil zeggen
object of perceel ontvangt. Dit bedrag wordt
dat de deskundige bijstand en de aard
3.2 Vergoeding bij verwerven van objecten
jaarlijks geïndexeerd op een wijze die is
daarvan redelijk moeten zijn en de kosten
In het uitzonderlijke geval dat gronden
Een rechthebbende die vindt dat door de
vastgelegd in de zakelijk recht overeenkomst.
van deskundige bijstand een redelijke
aangekocht worden spreekt het voor zich dat
uitvoeringswerkzaamheden schade aan zijn
De jaarlijkse inkomensschade wordt voor het
omvang hebben.
daarvoor ook een volledige schadeloosstelling
object of perceel is ontstaan, kan een
wordt uitgekeerd.
schadevergoedings-verzoek bij ons indienen.
eerst vergoed in het jaar dat wij met de
4. Belastingschade wanneer door de vestiging
schade volledig bij de rechthebbende.
Het verzoek wordt vervolgens, in opdracht van
uitvoeringswerkzaamheden voor de aanleg van
van het zakelijk recht en de daarmee samen
de hoogspanningsverbinding zijn begonnen.
gaande schadevergoeding aantoonbaar
3.3 Vergoeding van werkschade
ons, beoordeeld door een deskundige. Om te
Voor de inkomensschade van agrarische
eerder of meer belasting moet worden
De aanleg (inclusief voorbereidende onderzoeken
kijken of er een causaal verband bestaat tussen
percelen worden in beginsel normbedragen
betaald dan zonder het zakelijk recht het
en werkzaamheden) en instandhouding van
de gemelde schade en de uitvoeringswerk-
gehanteerd die door LTO-Nederland en TenneT
geval was geweest.
de hoogspanningsverbinding kunnen schade
zaamheden vergelijkt deze deskundige de
veroorzaken, ondanks dat we voorzorg-
schadetoestand van het object of het perceel
wordt deze bepaald in onderling overleg dan
De hoogte van bijkomende schades wordt
maatregelen nemen om deze schade zo veel
met de toestand van het object of perceel zoals
wel door een deskundigentaxatie.
in onderling overleg, dan wel door een
mogelijk te voorkomen. Werkschade bestaat
vastgelegd in het vooropnamerapport. In zijn
deskundigentaxatie, bepaald.
uit bouwwerkschade of gewassenschade.
overwegingen neemt hij alle mogelijke schade-
Denk bijvoorbeeld aan het voor langere tijd niet
veroorzakende invloeden mee. Als sprake is van
kunnen gebruiken van perceelgedeelten, schade
een causaal verband wordt bij bouwwerkschade
aan de bodemstructuur in verband met de
vervolgens de omvang van de schade bepaald
aanwezigheid van werkterreinen en het
aan de hand van een deskundigenbegroting van
verwijderen van afrasteringen. Zeer incidenteel
de benodigde kosten om het beschadigde
kan scheurvorming in gebouwen of andere
object of perceel weer terug te brengen in een
bouwwerken door heiwerkzaamheden of
gelijkwaardige staat als voor de uitvoerings-
verdroging van gewassen door verlaging van de
werkzaamheden. Bij gewassenschade wordt
grondwaterstand een vorm van werkschade zijn.
de omvang van de schade bepaald aan de
Deze schade is niet beperkt tot de zakelijk
hand van de algemeen bekende en aanvaarde
rechtstrook, maar kan ook betrekking hebben
‘LTO-Gasunietarieven voor gewassenschade’.
zijn overeengekomen. In andere gevallen
14 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 15
04 Planschade
05 Geschillen
Voor de aanleg van ondergrondse 110 kV of
4.2 Grondslag
150 kV-hoogspanningsverbindingen is veelal
De grondslag voor een tegemoetkoming in
een wijziging van de planologische bestemming
planschade wordt gevormd door afdeling
en de bijbehorende voorschriften van de grond
6.1 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro).
door het toevoegen van een zogenaamde
Een tegemoetkoming in planschade is alleen
dubbelbestemming in het bestemmingsplan
aan de orde als schade ontstaat in de vorm van
nodig. Ook kan een omgevingsvergunning
inkomensderving of vermindering van de waarde
hiervoor voldoende zijn. De wijzigingen kunnen
van een onroerende zaak. Deze is ontstaan door
voor belanghebbenden in de nabijheid van de
een wijziging van het planologisch regime die
hoogspanningsverbinding schade met zich
voor een belanghebbende planologisch nadeel
meebrengen die met een tegemoetkoming
met zich meebrengt. Overigens leidt niet ieder
gedeeltelijk kan worden vergoed. Deze schade
planologisch nadeel tot schade. Ter beoordeling
noemen we planschade. Voor de volledigheid
van planologisch nadeel moet er onder meer een
merken we op dat vergoeding van planschade
vergelijking gemaakt worden tussen de maximale
alleen wordt toegekend als een tegemoetkoming
mogelijkheden van het oude planologisch
niet anderszins voldoende is verzekerd. In de
regime (het bestaande bestemmingsplan) en de
praktijk betekent dit dat naast het afsluiten van
maximale mogelijkheden van het nieuwe
een zakelijk recht met TenneT, waarbij volledige
planologisch regime. Het gaat er dus niet om
schadeloosstelling uitgangspunt is, geen
wat feitelijk aanwezig is, maar wat planologisch
aanvullende planschade meer wordt toegekend.
maximaal was of is toegestaan. Ook wordt rekening gehouden met eventuele voorzien-
4.1 Procedure
baarheid van de schadeoorzaak en de mogelijk-
Als er sprake is van een in planologisch opzicht
heden voor de aanvrager om schade te
gewijzigde situatie, kunnen belanghebbenden
voorkomen of te beperken.
voor het verkrijgen van een schadevergoeding een aanvraag indienen bij Burgemeester en
4.3 Omvang
Wethouders van de gemeente waarin het object
De omvang van de tegemoetkoming in de
gelegen is.
planschade wordt aan de hand van een
Helaas kan het gebeuren dat er geen overeenstemming wordt bereikt tussen u en TenneT over de (voorwaarden van de) overeenkomst en/of over de hoogte van de vergoedingen. In dat geval geval kan een beroep worden gedaan op een drietal bijzondere procedures.
deskundigenadvies vastgesteld door het
5.1 Driedeskundigentaxatie
bevoegd gezag. Volgens de Wro gaat het om
Als een zakelijk recht overeenkomst of een
deskundigen partijdeskundige zullen zijn, wordt
een tegemoetkoming in de planschade en niet
gebruiksovereenkomst tussen u en TenneT tot
er daarnaast door de twee deskundigen een
om een volledige vergoeding van de planschade.
stand is gekomen en geen overeenstemming kan
derde, onafhankelijke deskundige aangewezen.
Uitgangspunt is dat schade die binnen het
worden bereikt over de hoogte van een
Zowel TenneT als de grondeigenaar heeft
normaal maatschappelijk risico valt voor rekening
schadecomponent kan met een bindende
geen invloed op deze keuze. De uitkomst
blijft van de belanghebbende. Als een tegemoet-
driedeskundigentaxatie de hoogte worden
van deze taxatie dient door een meerderheid
koming wordt toegekend, worden tevens de
vastgesteld. Dit wordt vastgelegd in de
van deskundigen te worden gedragen en is
redelijkerwijs gemaakte kosten van rechts-
overeenkomst. Een driedeskundigentaxatie
zowel voor u als rechthebbende als voor
bijstand en andere deskundige bijstand vergoed.
houdt in dat zowel de grondeigenaar als TenneT
TenneT bindend. Partijen overleggen over en
Evenals de wettelijke rente vanaf de datum van
een deskundige aanwijzen voor het beoordelen
ondertekenen beide de opdracht aan ‘de
ontvangst van de aanvraag.
van de hoogte van de schade. Omdat beide
driedeskundigen’.
16 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 17
Verklarende woordenlijst 5.2 Belemmeringenwet Privaatrecht
5.3 Onteigening
Belemmeringenwet Privaatrecht
Magneetveld
Als een minnelijke overeenstemming over het
Een perceel kan zodanig worden belast door de
Wet die ondernemers van openbare
Een magnetisch veld ontstaat wanneer er door
vestigen van een zakelijk recht tussen de
nieuwe hoogspanningsverbinding dat op grond
werken (buisleidingen/kabels/bovengrondse
draden een elektrische stroom loopt.
rechthebbende(n) en TenneT niet of niet op tijd
van de Belemmeringenwet Privaatrecht geen
hoogspanningsverbindingen en bijbehorende
tot stand komt, zal TenneT de minister van
gedoogplicht kan worden opgelegd omdat
werken), onder zekere voorwaarden, een
Magneetvelden beleidsadvies
Infrastructuur en Milieu verzoeken de
belangen van rechthebbende(n) onteigening
publiekrechtelijk instrument biedt waardoor, met
Op basis van het voorzorgbeginsel en van de
rechthebbende(n) van het betreffende perceel
vorderen. Als TenneT in die gevallen met u geen
het opleggen van een gedoogplicht, de aanleg
(onzekere) wetenschappelijke informatie over het
een gedoogplicht op grond van de
of niet tijdig overeenstemming kan bereiken over
en/of instandhouding van deze werken wordt
mogelijk effect van magnetische velden van
Belemmeringenwet Privaatrecht op te leggen.
aankoop van het object zal tot onteigening van
gegarandeerd ingeval minnelijke overeen-
bovengrondse hoogspanningsverbindingen op
Dit geldt in beginsel ook als met een gebruiker
het object op basis van de Onteigeningswet
stemming over het medegebruik van benodigde
het voorkomen van leukemie bij jonge kinderen,
geen gebruiksovereenkomst kan worden
worden overgegaan. Bij een onteigening wordt
onroerende zaken niet kan worden verkregen.
heeft de staatssecretaris van VROM in oktober
afgesloten. De gedoogplichtprocedure begint
eerst de administratieve onteigeningsprocedure
met het indienen van het verzoek. Na publicatie,
doorlopen. Deze mondt uit in een Koninklijk
Uitruilbeginsel
tot bovengrondse hoogspanningsverbindingen.
tervisielegging en kennisgeving aan
Besluit op basis waarvan de gerechtelijke
Volgens rijksbeleid mag het totaal aantal
Volgens het advies moeten nieuwe situaties
rechthebbende(n) vindt er een zitting plaats
onteigeningsprocedure begint. In de gerechtelijke
kilometers bovengrondse hoogspannings-
waarbij kinderen langdurig worden blootgesteld
waarin het mogelijk is om bezwaren in te dienen
onteigeningsprocedure wordt de betreffende
verbindingen vanaf 110 kV niet toenemen.
aan magneetvelden van bovengrondse
en overleg te voeren tussen verzoeker en
rechthebbende gedagvaard met als doel het
Nieuwe 380 kV-verbindingen mogen dus alleen
hoogspanningsverbindingen hoger dan
rechthebbende(n). De minister van Infrastructuur
verkrijgen van een gerechtelijk onteigenings-
bovengronds worden aangelegd als er op
0,4 microtesla (jaargemiddelde) zo veel als
en Milieu beslist uiteindelijk over oplegging
vonnis waarin het door de rechtbank bepaalde
andere locaties eenzelfde aantal kilometers
redelijkerwijs mogelijk vermeden worden.
van de gedoogplicht. De gedoogverplichting
schadeloosstellingbedrag (of een voorschot
hoogspanningsverbinding (met een lager
wordt als publiekrechtelijke beperking rustend
hierop) is opgenomen. Door inschrijving van
spanningsniveau) ondergronds wordt gebracht.
Magneetveldzone
op een onroerende zaak ter inschrijving in de
het onteigeningsvonnis in de openbare registers
Daarmee neemt het totale aantal kilometers
Het gebied waarbinnen de berekende jaar-
openbare registers aangeboden. Daarna vindt
wordt TenneT uiteindelijk eigenaar van het object.
niet toe, maar wordt er een ondergrondse kabel
gemiddelde blootstelling aan magneetvelden
op grond van de Kadasterwet bijwerking van
gebruikt daar waar, technisch verantwoord en
(op één meter boven maaiveld) meer dan
de kadastrale registratie plaats. Op basis van
efficiënt.
0,4 microtesla bedraagt.
volledige schadeloosstelling. Bij geschillen
LTO-Gasunietarieven gewassenschade
Microtesla
daarover beslist de kantonrechter van de
Bestaande regeling voor gewassenschade-
Een miljoenste deel van een tesla. De
rechtbank. Omdat noch de afsluitvergoeding
vergoedingen, opgesteld door leidingbeheerder
magnetische veldsterkte wordt uitgedrukt
zakelijk recht noch de meewerkvergoeding
Gasunie samen met LTO-Nederland. In beginsel
in microtesla.
werkterrein die TenneT uitkeert in het kader van
jaarlijks aangepast.
2005 een advies uitgebracht met betrekking
de Belemmeringenwet wordt ook voorzien in
het minnelijk aangaan van een zakelijk recht-
Onteigeningsrecht
overeenkomst en/of een gebruiksovereenkomst
Kabelverbinding
De onteigeningswet en de daarbij behorende
schadevergoedingen zijn, zullen deze na het
Een ondergrondse hoogspanningsverbinding.
jurisprudentie.
Kilovolt (kV)
Opstalrecht/Zakelijk recht
1.000 volt. Volt is de eenheid van elektrische
Een zakelijk recht als genoemd in artikel
spanning.
5:101 BW, in, op of boven een onroerende zaak
opleggen van een gedoogplicht niet worden toegekend.
van een ander gebouw, werken of beplantingen in eigendom te hebben of te verkrijgen.
18 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 19
Over TenneT
Planschade
Schadeloosstellingbedrag
TenneT is de eerste grensoverschrijdende elektriciteitstransporteur van Europa.
Een tegemoetkoming in schade door de wijziging
Een bedrag dat ervoor zorgt dat iemand in een
Met 20.000 kilometer aan hoogspanningsverbindingen en 35 miljoen eindgebruikers
van een planologisch regime op grond van
gelijkwaardige vermogens- en inkomenspositie
in Nederland en Duitsland behoren we tot de top 5 elektriciteitstransporteurs van
afdeling 6.1 van de Wet ruimtelijke ordening en
blijft verkeren.
Europa. Onze focus is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese
de daarbij behorende jurisprudentie.
energiemarkt en op de integratie van duurzame energie. Taking power further. Uitvoeringswerkzaamheden
Planologisch regime
Feitelijke werkzaamheden voor de aanleg en
De bestemming en de bijbehorende voor-
instandhouding van de hoogspanningsverbinding
schriften van een onroerende zaak volgens een
(inclusief voorbereidende onderzoeken en
ruimtelijk besluit, zoals een bestemmingsplan.
werkzaamheden).
Rechthebbende(n)
Vooropnamerapport
Eigenaren, overige zakelijk gerechtigden (zoals
Een rapport waarin de toestand van een object
opstalhouders of erfpachters) en persoonlijk
voor aanvang van de uitvoeringswerkzaamheden
gerechtigden (zoals pachters en huurders).
wordt weergegeven.
Rentmeester
Werkstrook
De moderne rentmeester is een breed opgeleide
In totaal is er voor de aanleg van een kabel een
gespecialiseerde vastgoeddeskundige. Hij
strook nodig van soms wel 35 tot 40 meter
onderhoudt, namens TenneT, de contacten met
breed. Dit hangt af van de grondsamenstelling
zakelijk gerechtigden en gebruikers over de
en breedte van de sleuf. In deze strook ligt ook
overeenkomsten.
een bouwweg, wordt de sleuf gegraven en kan materiaal worden opgeslagen.
Structuurschema Elektriciteitsvoorziening III (SEVIII)
Werkterrein
Het SEVIII is in 2009 door het kabinet vast-
Naast de werkstrook zijn er centrale werk-
gesteld. Hierin staat onder meer aangegeven
terreinen nodig voor bijvoorbeeld opslag van
op welke locaties grootschalige elektriciteits-
materieel, kantoren en kleedruimten.
productie plaats kan vinden en welke nieuwe hoogspanningsverbindingen ontwikkeld kunnen worden.
20 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 21
22 Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen
Schade- & vergoedingengids ondergrondse 150 kV en 110 kV-hoogspanningsverbindingen 23
TenneT Holding B.V. Utrechtseweg 310, Arnhem Postbus 718, 6800 AS Arnhem Nederland Telefoon +31 (0)800 8366388 www.tennet.eu