Samurai Sports: (h)erkenning van overgewicht

Samurai Sports: (h)erkenning van overgewicht

Anoek Braun Bacheloropleiding Voeding en Diëtetiek Hogeschool van Amsterdam 10 Januari 2011 Samurai Sports: (h)erkenning van overgewicht

‘Samurai Sports: (h)erkenning van overgewicht’

Auteur

Anoek Braun De Boelelaan 873 1082 RW Amsterdam [email protected]

Afstudeerproject

2011114

Opdrachtgever

M. Stolp Samurai Sports Nieuwe laan 34 1069 PN Amsterdam [email protected]

Docentbegeleider

A. C. Ambergen Hogeschool van Amsterdam Dr. Meurerlaan 8 1067 SM Amsterdam [email protected]

Copyright © 2011, A.C.A Braun © Niets uit deze scriptie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.

2

Voorwoord Deze scriptie is geschreven ter afsluiting van de hbo opleiding Voeding en Diëtetiek aan de Hogeschool van Amsterdam. De afstudeerperiode bedroeg 20 weken en is voldaan in de periode van augustus 2010 tot en met januari 2011. In deze tijd is, onder andere, gekeken naar het overgewicht bij de kickboksschool Samurai Sports. Samurai Sports is een project opgezet door buurtbewoners in de Vogelaarwijk de Wildemanbuurt in Amsterdam-Osdorp. Op zes dagen in de week worden kickbokslessen gegeven in een gymzaal van een basisschool in de buurt. In Nederland komt overgewicht steeds vaker voor. Niet alleen autochtonen Nederlanders hebben last van overgewicht. Ook de van oorsprong Turkse en Marokkaanse bewoners van Nederland hebben veel last van overgewicht. Een probleem dat bij Samurai Sports ook aan de orde van de dag is. Mies Stolp zag haar leerlingen groeien, niet alleen in de lengte, maar voornamelijk ook in de breedte. Vragen als: wat is de oorzaak hiervan en willen de jongeren van Samurai Sports er iets aan doen, kwamen naar boven. Welke rol kan Samurai Sports hierbij spelen? Deze scriptie en het plan van aanpak geven antwoord op deze en andere vragen. Tevens wil ik in dit voorwoord een aantal mensen bedanken die mij hebben geholpen bij het tot een goed einde brengen van deze scriptie. Als eerste dank aan Mies en Peter Stolp en Rachid die mij bij Samurai Sports met open armen hebben ontvangen. Tevens hebben zij mij doen inzien hoe leuk de sport kickboksen is. Hier hebben ook de jongeren van Samurai Sports aan bijgedragen, die ik tevens wil bedanken voor de deelname aan mijn onderzoek. Mijn praktijkbegeleider AnneMarijke Ambergen wil ik bedanken voor de steun en motivatie die ze mij gegeven heeft tijdens het schrijven van mijn scriptie. Halime Ozturk, die mij veel informatie heeft verschaft over de Turkse en Marokkaanse gewoontes en gebruiken. Mijn familie en in het bijzonder Susanne en Jorge. Koen Welvaars en Jeffrey Mons voor het helpen bedenken van een titel voor mijn scriptie. Inge En als laatste mijn ouders die mij als geschenk doorzettingsvermogen mee hebben gegeven.

A. C. A. Braun Januari 2011

3

Samenvatting Doel Op basis van literatuuronderzoek, vragenlijsten en interviews bij Samurai Sports een advies geven wat betreft de aanpak van het overgewicht bij Samurai Sports. Doelgroep Turkse en Marokkaanse jongeren in de leeftijd 11 tot en met 25 jaar die kickbokslessen volgden bij Samurai Sports. Methoden Het onderzoek in opdracht van Samurai Sports bestaat uit literatuuronderzoek, vragenlijsten en interviews. De literatuur is opgezocht door middel van zoekmachines als Scholar, Google en Pubmed. Tevens zijn literaire bronnen en cijfers gebruikt van de sites van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Centraal Bureau Statistiek en het Sociaal en Cultureel Planbureau. Literatuuronderzoek heeft gediend als ondersteuning en als informatieve bron om meer te weten te komen over de cultuur, eventuele struikelblokken en algemene informatie over de prevalentie van overgewicht. Tevens is de literatuur gebruikt om vragenlijsten te ontwikkelen en een goede interviewopzet te maken. De vragenlijsten zijn afgenomen bij de doelgroep: 32 Turkse en Marokkaanse jongeren in de leeftijd van 11 tot en met 25 jaar. De doelgroep voor de interviews waren alle bezoekers van Samurai Sports, bestaande uit ouders, jongeren en instructeurs. Tevens vond een interview plaats met de leidinggevende van Samurai Sports, Mies Stolp, Laura Kemp van de GGD en Halime Ozturk, docente aan de Hogeschool van Amsterdam. Resultaten 44 procent van de ondervraagde jongeren had overgewicht. Waarbij de meisjes vaker ernstig overgewicht hadden (33 procent) en de jongens vaker overgewicht hadden (35 procent). 44 procent van de jongeren wilde met hulp gezonder gaan eten. Echter kwam uit de interviews naar voren dat het met de motivatie misschien toch niet zo positief gesteld was. Verder bevat de training bij Samurai Sports sterke en zwakkere punten. Discussie De onderzoeksgroep was voor statistische toetsing aan de kleine kant. Het was niet mogelijk om meer proefpersonen te testen door een gebrek aan proefpersonen op de meetdagen en door een gebrek aan tijd. Door tijd door te brengen met de doelgroep is het vertrouwen van de doelgroep gewonnen waardoor de doelgroep meer open was bij het afnemen van de interviews en invullen van de vragenlijsten. Conclusie Door dit onderzoek is aangetoond dat overgewicht bij Samurai Sports vaak voorkomt. Door een voorlichting op te zetten en de training op bepaalde punten aan te passen kan hieraan gewerkt worden. trefwoorden Overgewicht, jongeren, niet –westerse allochtonen, kickboksen

4

Inhoudsopgave INLEIDING ................................................................................................................................................... 6 MATERIALEN EN METHODEN ............................................................................................................... 8 ONDERZOEKSOPZET .................................................................................................................................... 8 DOELGROEP ................................................................................................................................................. 8 METHODEN ................................................................................................................................................. 8 MATERIALEN ............................................................................................................................................. 10 RESULTATEN............................................................................................................................................. 11 GROOTTE TURKSE EN MAROKKAANSE BEVOLKING .................................................................................... 11 DE TURKSE EN MAROKKAANSE BEVOLKING EN OVERGEWICHT ................................................................. 11 ALGEMENE KENMERKEN MAROKKAANSE EN TURKSE VOEDING ................................................................ 12 HEBBEN DE JONGEREN, LEEFTIJD 11 T/M 25 JAAR, VAN SAMURAI SPORTS OVERGEWICHT? ......................... 13 ZIJN DE JONGEREN, LEEFTIJD 11 T/M 25 JAAR, GENOEG GEMOTIVEERD OM GEZONDER TE GAAN ETEN? ...... 14 IN WELKE FASE VAN HET STAGES OF CHANGE MODEL ZITTEN DE JONGEREN, LEEFTIJD 11 T/M 25 JAAR, VAN SAMURAI SPORTS? ..................................................................................................................................... 16 IS ER BEHOEFTE AAN HULP VANUIT HET OOGPUNT VAN DE BEZOEKERS EN JONGEREN? ............................. 17 WELKE EXTERNE FACTOREN HEBBEN INVLOED OP DE MATE VAN OVERGEWICHT? ..................................... 17 WELKE INVLOED KAN KICKBOKSEN HEBBEN OP GEWICHTSREDUCTIE? ...................................................... 19 DISCUSSIE.................................................................................................................................................. 26 BELANGRIJKSTE RESULTATEN EN CONCLUSIES ........................................................................................... 26 VOOR- EN NADELEN GEKOZEN METHODEN EN TECHNIEKEN ..................................................................... 31 VERSCHILLEN VERGELIJKBAAR ONDERZOEK EN HYPOTHESE ...................................................................... 35 CONCLUSIE................................................................................................................................................ 36 AANBEVELINGEN....................................................................................................................................... 36 BEGRIPPENLIJST ...................................................................................................................................... 38 LITERATUURLIJST ................................................................................................................................... 41 BIJLAGE....................................................................................................................................................... 44 VRAGEN VRAGENLIJST............................................................................................................................... 44 HOEVEEL PROCENT GEEFT WELK ANTWOORD? .......................................................................................... 46 VRAGEN INTERVIEW .................................................................................................................................. 49 INTERVIEWS ............................................................................................................................................... 50

5

Inleiding Aanleiding van de afstudeeropdracht Deze afstudeeropdracht is uitgevoerd in opdracht van Samurai Sports, een onderdeel van de stichting Starfighting Promotions. Samurai Sports is een project opgezet door buurtbewoners in de Vogelaarwijk de Wildemanbuurt in Amsterdam-Osdorp. Peter en Mies Stolp zijn gevraagd leiding te geven aan dit project. Zij verzorgen 6 dagen in de week kickbokslessen voor de jeugd in deze wijk. Het team van Samurai Sports bestaat uit instructeurs, stagiaires en Mies en Peter. Peter en Mies Stolp zijn verantwoordelijk voor de organisatorische taken en geven leiding. Tevens is er een uitvoerend team, die de lessen geven. Dit team bestaat uit: Peter Stolp, assistenten en stagiaires. Het project bestaat nu twee jaar en heeft door de jaren heen veel jongeren in de buurt naar de gymzaal van een lokale lagere school getrokken. De bezoekers, jongeren en kinderen, die bij Samurai Sports sporten zijn voornamelijk van Turkse en Marokkaanse afkomst. Echter komen er ook een aantal autochtonen Nederlanders en een aantal bezoekers van Surinaamse afkomst naar Samurai Sports. Het viel het team van Samurai Sports op dat veel kinderen en hun ouders overgewicht hebben. Dit staat in contrast tot het feit dat de kinderen, jongeren en sommige moeders de lessen dagelijks volgen. Volgens het team van Samurai Sports zou dit kunnen liggen aan het ontbreken van het vermogen om zelf de voedingsgewoontes aan te passen. Ondanks deze, door de leiding aangegeven oorzaak, leek het belangrijk om een gedegen onderzoek op te zetten om te kijken wat de daadwerkelijke oorzaken zijn van het overgewicht van de bezoekers. Ook is er gekeken naar de behoeften van de bezoekers zodat er een plan van aanpak gemaakt kan worden. Dit kan dan later tot uitvoering gebracht worden door eventuele stagiaires of een deel van het team van Samurai Sports. Ook is er onderzocht of er weinig bewustzijn is, of dat er juist wel bewustzijn is, maar de doelgroep misschien niet weet hoe het eventuele overgewicht aangepakt kan worden. De vraagstelling die naar aanleiding van de hulpvraag vanuit Samurai Sports geformuleerd is, luidde als volgt. Welke stappen zijn nodig om mogelijk overgewicht bij de bezoekers van Samurai Sports in de leeftijdsklasse 11 t/m 25 jaar terug te dringen? Er waren deelvragen geformuleerd als ondersteuning van het advies dat volgt in het plan van aanpak dat voor Samurai Sports ontwikkeld wordt. Deze deelvragen waren: Hebben de bezoekers van Samurai Sports overgewicht? 6

Zijn de bezoekers van Samurai Sports genoeg gemotiveerd? In welke fase van het transtheoretisch model zitten de bezoekers van Samurai Sports? Is er behoefte aan hulp vanuit het oogpunt van de bezoekers? Welke externe factoren hebben invloed op de mate van overgewicht? Welk invloed kan kickboksen hebben op gewichtsreductie? Als hypothese werd gesteld dat overgewicht vaak voorkomt onder de bezoekers van Samurai Sports. Deze hypothese was gebaseerd op het feit dat het merendeel van de bezoekers van Samurai Sports bestaat uit niet- westerse allochtonen. Dit wekte de verwachting dat overgewicht vaak voorkomt. Uit bronnen bleek namelijk dat overgewicht bij niet Westerse bevolkingsgroepen vaker voorkomt. 1 2 3 4 5 De verwachting was dat de motivatie niet erg hoog is om hier iets aan te doen. Stappen die waarschijnlijk nodig zullen zijn om overgewicht bij de jongeren van Samurai Sports terug te dringen zijn: enthousiasmeren van de doelgroep, eventueel aanpassen van de training en zorgen voor meer bewustzijn.

7

Materialen en methoden In dit hoofdstuk zal eerst ingegaan worden op de onderzoeksopzet, doelgroep, methoden en als laatste op de materialen die gebruikt zijn. Onderzoeksopzet Als eerste is er een literatuurstudie vooraf gegaan aan de uitvoerende werkzaamheden. Met deze literatuurstudie is inzicht verkregen in de huidige situatie van overgewicht van de doelgroep. De uitvoerende werkzaamheden waren: het afnemen van interviews, het bedenken, laten invullen en met SPSS analyseren van de vragenlijst. De vragenlijst is ingevuld door de jongeren die sporten bij Samurai Sports in de leeftijdsklasse 11 t/m 25 jaar. Tevens is als ondersteunend element gebruik gemaakt van interviews die bij bezoekers (ouders, jongeren, instructeurs, Mies Stolp, Laura Kemp en Halime Ozturk) van Samurai Sports en deskundigen zijn afgenomen. Hieruit zijn vervolgens conclusies getrokken. Deze conclusies zijn verwerkt in het plan van aanpak voor Samurai Sports. Doelgroep De doelgroep voor de vragenlijst bestond uit jongeren in de leeftijdcategorie 11 t/m 25 jaar. De gemiddelde leeftijd van de doelgroep bij de jongens was 15,7 jaar oud (SD = 4,4) en bij de meisjes 13,4 jaar oud (SD = 1,9). Alle jongeren die de vragenlijst hebben ingevuld sporten bij Samurai Sports. Exclusiecriteria waren het buiten de leeftijdsgroep vallen en/of niet deelnemen aan de kickbokslessen. Deze criteria gelden echter niet bij de interviews. De doelgroep voor de interviews bestond uit alle bezoekers van Samurai Sports. Hier is voor gekozen om een breder beeld te krijgen van de situatie in algemene zin. Deze groep bestond uit ouders, jongeren en instructeurs. Er zijn drie ouders, drie meisjes, twee jongens en twee instructeurs geïnterviewd. Tevens vond een interview plaats met de leidinggevende van Samurai Sports, Mies Stolp, Laura Kemp van de GGD en Halime Ozturk, docente aan de Hogeschool van Amsterdam. Methoden Er was informatie nodig over de voedingsgewoontes van de Turkse en Marokkaanse bevolking in het algemeen. Verder was het belangrijk om ook specifieke informatie over voedingsgewoontes te verzamelen. Daarbij moest gekeken worden naar de motivatie en de mate van bewustzijn van de bezoekers. Deze informatie is vergaard door, literatuuronderzoek, interviews en vragenlijsten. Literatuuronderzoek heeft gediend als ondersteuning en als informatieve bron om meer te weten te komen over de cultuur en aandachtspunten wat betreft voeding en

8

leefstijl. Algemene informatie over de prevalentie van overgewicht en de energiesystemen die aangesproken worden bij kickboksen zijn ook bekeken. Tevens is de literatuur gebruikt om vragenlijsten te ontwikkelen en een goede interviewopzet te maken. Bij het opzoeken van de gegevens over de prevalentie van overgewicht is gebruik gemaakt van de websites van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, het Centraal Bureau Statistiek en het Sociaal Cultureel Planbureau. Tevens is gebruik gemaakt van de websites van Pubmed en Picarta. Er is gebruik gemaakt van de volgende begrippen om de juiste literatuur te vinden: diabetes 2010 allochtonen, diabetes immigrants Netherlands, obesity immigrants Netherlands, immigrants Netherlands health status health determinants, overgewicht jongeren allochtonen niet-westers 2010, betekenis sociaal economische status, voedingsgewoontes allochtonen Nederland, stages of change concept critique, stages of change concept, transtheoretisch model nutrition, tanita validiteit kinderen, tanita validiteit vetpercentage meting kinderen, BMI meting kinderen, BMI meting allochtonen kinderen, BMI meting allochtonen, validiteit BMI meting, Body Mass Index allochtonen Nederland Om de doelgroep te leren kennen en het vertrouwen van de bezoekers van Samurai Sports te winnen is de vereniging wekelijks bezocht. Zo konden de bezoekers aan mij wennen en was het mogelijk hun vertrouwen te winnen. Hier zijn 3 weken voor uitgetrokken waarna een redelijke vertrouwensband ontwikkeld was. Deze aanpak maakte het mogelijk om medewerking te krijgen van de doelgroep. Als extra stimulans om aan het onderzoek mee te werken is er een prijs verloot onder de doelgroep die de vragenlijst ingevuld hebben. Deelnemers aan de vragenlijst maakten kans op vijftig euro aan kickboksmateriaal of een gratis bezoek aan een kickboksgala van maximaal vijftig euro. De vragenlijst werd persoonlijk uitgedeeld bij Samurai Sports. Er is dus gebruik gemaakt van actieve werving. Hierdoor kon er bij eventuele vragen direct geholpen worden. De vragenlijst was kort, bondig en makkelijk te begrijpen. Reden hiervoor was het overbruggen van eventuele taalbarrières, tevens moest het niet al te moeilijk zijn voor het jongste deel van de onderzoeksgroep. Om te controleren of de vragenlijst duidelijk was is een vraag hierover opgenomen in het interview. Alle geïnterviewden, die de vragenlijst hadden ingevuld, gaven hier aan dat de vragenlijst duidelijk was. De gegevens van de vragenlijst zijn verwerkt met de statistische programma’s SPSS en Microsoft Office Excel 2007. De analyse van de vragenlijst is uitgevoerd door middel van het berekenen van procenten en het uitvoeren van de chi kwadraattoets

9

De interviews dienden als ondersteuning van de vragenlijst zodat er vragen gesteld konden worden die te ingewikkeld waren om in een vragenlijst te zetten. Tevens kon zo nog beter gekeken worden naar de motivatie van de bezoekers. Ook konden de bezoekers zo zelf met ideeën komen over eventuele oplossingen voor het eventuele overgewicht en de beste aanpak. Materialen De meetgegeven zijn verkregen met behulp van de Tanita BF 626. De gegevens die hierbij verkregen zijn, zijn de gewichten in kilogram. De lengtemeting is uitgevoerd door middel van een meetlat. De gegevens die hierbij verkregen zijn, zijn de lengtes van de deelnemers in meters. Met deze gegevens werd de Body Mass Index van de jongeren berekend. Voor de groep 18 t/m 25 werd hiervoor de standaard Body Mass Index gebruikt. Voor de groep 11 t/m 17 jaar is gekeken naar een speciale index voor jongere kinderen. Hier is de Body Mass Index gebruikt die bij de meest recente groeicurve hoort.

10

Resultaten Bij aanvang van het onderzoek, in opdracht van Samurai Sports, werden enkele onderzoeksvragen geformuleerd. De vragenlijst en interviews zijn ontwikkeld om antwoord te geven op deze vragen. De volledige resultaten van de vragenlijst en interviews waarop beantwoording van deelvragen gebaseerd zijn, bevinden zich in de bijlage. Voordat er tot de belangrijkste resultaten van de vragenlijst en interviews over wordt gegaan zal eerst informatie over de grootte van de Turkse en Marokkaanse bevolking, de Turkse en Marokkaanse bevolking en overgewicht en de algemene kenmerken van de Turkse en Marokkaanse voeding benoemd worden. Grootte Turkse en Marokkaanse bevolking Om meer informatie en inzicht te krijgen in de doelgroep is eerst bekeken hoe groot de groep Turkse en Marokkaanse inwoners in Nederland, Amsterdam-Osdorp en in de Vogelaarwijk de Wildemanbuurt is. Op 1 Januari 2007 bestond de allochtone bevolking in Nederland uit 3,2 miljoen mensen. Van deze 3,2 miljoen mensen was 45 procent westerse allochtoon en 55 procent niet- westerse allochtoon. De Turkse en Marokkaanse bevolking valt onder de niet- westerse allochtonen. Het begrip allochtoon staat voor personen van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Er wordt verder nog onderscheid gemaakt tussen eerste en tweede generatie. De eerste generatie zijn personen die zelf in het buitenland zijn geboren en de tweede generatie zijn personen die in Nederland zijn geboren. De vooruitzichten zijn dat de allochtone bevolking van 3,2 miljoen in 2007 zal groeien tot 4,8 miljoen in 2050. Deze groep zal een groot deel van onze bevolking blijven uitmaken.6 7 Samurai Sports bevindt zich in de Vogelaarwijk de Wildemanbuurt in AmsterdamOsdorp. Amsterdam bestond, in 2007, voor één derde uit niet-westerse allochtonen. Deze bevolkingsgroep beslaat 31 procent van de Amsterdamse bevolking. 1 In Osdorp is 43 procent niet-westerse allochtoon. De Vogelaarwijk de Wildemanbuurt, waar Samurai Sports zich bevindt, ligt in Osdorp-Oost, echter wordt dit gedeelte van Osdorp vaak als Osdorp-midden beschouwd. In Osdorp-midden ligt het percentage van niet-westerse allochtonen zeer hoog. Van de bewoners van Osdorp-midden is 65 procent niet-westerse allochtoon.8 De vogelaarwijk de wildemanbuurt zelf bestaat voor 58 procent uit allochtonen. Ook wonen er veel ouderen. 9 De Turkse en Marokkaanse bevolking en overgewicht Het volgende stuk geeft een beeld van het overgewicht van de allochtone bevolking in Nederland. Eerst zal één van de maten waarmee overgewicht gemeten wordt, die

11

ook gebruikt is in dit onderzoek, uitgelegd worden. Daarna zal gekeken worden naar de mate van overgewicht van de allochtone bevolking. Overgewicht ontstaat als er sprake is van een verstoorde energiebalans. Er worden meer calorieën genuttigd dan dat er verbrand worden. Tevens eten we vaak te veel en sporten we te weinig. Overgewicht wordt over het algemeen gemeten aan hand van de Body Mass Index (BMI). Dat is het quotiënt van het lichaamsgewicht (in kilogram) en het kwadraat van de lichaamslengte (in meters). Een BMI van 18,5 – 25 wordt gezien als gezond gewicht. Een BMI tussen de 25 en 30 wordt gezien als overgewicht en een BMI hoger dan 30 wordt als ernstig overgewicht beschouwd. 10 Voor de leeftijdklasse 2 t/m 18 jaar geldt echter een andere verdeling. Dit is aangezien deze kinderen nog in de groei zijn11 Uit cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau van 2008 blijkt dat Turkse en Marokkaanse volwassenen in de leeftijd 18 t/m 70 jaar vaker overgewicht hebben dan de autochtone Nederlanders. Van de Turkse mannen en vrouwen heeft 42 procent van de mannen en 31procent van de vrouwen overgewicht. Tegenover 39 procent van de mannen en 29 procent van de vrouwen van autochtone afkomst. Bij de Marokkaanse bevolking heeft 38 procent van de mannen en 35 procent van de vrouwen overgewicht. Er komt naar voren dat Marokkaanse mannen minder last hebben van overgewicht dan autochtone mannen. Echter als de vrouwelijke en mannelijke bevolking samen wordt gevoegd hebben Marokkanen nog steeds vaker overgewicht dan autochtone Nederlanders. Tevens blijkt dat het probleem groter wordt naarmate de leeftijd hoger wordt. Grote verschillen tussen allochtonen en autochtonen manifesteren zich met name bij de 40- en 55-plussers. Overgewicht doet zich echter in de leeftijdsklassen 18 t/m 24 jaar en 24 t/m 39 jaar ongeveer evenveel voor als bij de autochtonen. 1 Als gekeken wordt naar de Turkse en Marokkaanse jeugd heeft bijna één op de vier jongeren overgewicht. De ouders van de kinderen spelen hier ook een rol in aangezien zij vaak bepalen wat er gegeten wordt. Hierdoor spelen zij ook een grote rol bij de mogelijke ontwikkeling van overgewicht bij de jongeren.2 Ook uit andere bronnen blijkt dat overgewicht vaker voorkomt bij de Turkse en Marokkaanse jeugd.3 4 5 Onder de autochtone jeugd heeft 9 procent van de jongens en 11 procent van de meisjes overgewicht. In de grote stad is dit aantal respectievelijk 13 en 17 procent. Als gekeken wordt naar de Turkse en Marokkaanse jeugd van 0 t/m 21 jaar valt dit percentage hoger uit. Van de Turkse jongens en meisjes was dit respectievelijk 23 en 30 procent. Bij de Marokkaanse jongeren ligt dit percentage op 16 procent voor de jongens en 25 procent voor de meisjes.2 Algemene kenmerken Marokkaanse en Turkse voeding Na literatuuronderzoek bleek dat er niet zo heel veel bekend was over de voedingsgewoontes van de Turkse en Marokkaanse populatie. Echter komt wel naar 12

voren dat de beleving van eten erg belangrijk is, aangezien eten een grote rol in de cultuur speelt. Rondom eten bestaan veel tradities, gebruiken en normen en waarden. Tevens lijken deze gebruiken moeilijk te beïnvloeden. De meeste Turkse en Marokkaanse gezinnen eten ongeveer drie maaltijden per dag. De maaltijdmomenten staan minder vast dan bij de Nederlandse bevolking. Tussendoortjes worden over het algemeen minder genuttigd. Als er tussendoortjes genuttigd worden is dat in de middag of de avond. Een belangrijke component van elke maaltijd, maar vooral de natte maaltijden, is brood. Natte maaltijden zijn maaltijden zoals stoofpot en soep. Verder worden vaak soepen, gevulde groenten, verschillende soorten vlees, zoals lamsvlees, rundvlees en kip, zetmeelproducten zoals rijst en bulgur, peulvruchten, stoofpotten en salades als hoofd -of middagmaaltijd genuttigd. De avondmaaltijd is echter vaak uitgebreider dan de middagmaaltijd. Het vlees dient altijd halal geslacht te zijn. Als een dier halal is houdt dat in dat het op rituele wijze geslacht is. Hierbij worden slokdarm, luchtpijp, en twee halsslagaders in een keer doorgesneden. Op deze manier kan het bloed van het dier zo veel mogelijk wegvloeien en heeft het dier de minste pijn. Tevens is het eten van varken, een onrein dier, verboden. Als bijgerecht worden vaak gekochte of zelfbereide yoghurt opgediend. Hier kan knoflook, zout of komkommer aan toegevoegd zijn. De maaltijden worden voornamelijk bereid met roomboter of olijfolie. Nagerechten worden minder vaak genuttigd. Bereidingswijzen die vaak worden gebruikt zijn, stoven, bakken, fruiten, stomen en frituren. Knelpunten in de voeding van de Turkse en Marokkaanse bevolking zijn de vetconsumptie, fruit- en groenteconsumptie, het onregelmatige eetpatroon en de grote hoeveelheden. Tevens wordt het ontbijt vaak overgeslagen. Turkse vrouwen nuttigen over het algemeen wel voldoende groenten en fruit en vormen zodoende een uitzondering.4 12 13 14 Als gekeken wordt naar verschillen tussen de eerste en tweede generatie blijken deze er qua voedselconsumptie wel te zijn. Bij de eerste generatie wordt vaak nog traditioneel gekookt. De tweede generatie eet echter wat vaker ook Nederlandse pot. Zo zijn hun voedingsgewoontes ook wat meer verwesterd. Als de jongeren uit huis gaan wordt vaak voor gemaksvoedsel gekozen. 13 15 Op de volgende pagina’s zal antwoord gegeven worden op de deelvragen die geformuleerd zijn bij aanvang van het onderzoek. Hebben de jongeren, leeftijd 11 t/m 25 jaar, van Samurai Sports overgewicht? Na het meten van het gewicht in kilogram en de lengte in meters is aan de hand van deze gegevens de BMI van de doelgroep vastgesteld. Vanuit de BMI werd de mate

13

van overgewicht bepaald. Hierbij is een andere standaard gebruikt voor de groep met de leeftijd 11 t/m 17 jaar.8 De onderzoeksgroep bestond uit 32 personen in de leeftijd 11 tot en met 25 jaar. Van deze 32 personen hadden 14 jongeren (ernstig)overgewicht. Dit is 44 procent van de onderzoeksgroep. De onderzoeksgroep was verdeeld in 20 jongens en 12 meisjes. Van de 20 jongens hadden er 7 overgewicht en 1 ernstig overgewicht. Van de 12 meisjes had 1 meisje overgewicht en 4 meisjes ernstig overgewicht. De mate van overgewicht is hoger dan het landelijk gemiddelde. Hier wordt bij de discussie verder op ingegaan. Voor de percentages kan gekeken worden naar tabel 1.

70

60

Percentage

50

40 Jongens Meisjes 30

20

10

0 Gezond gewicht

Overgewicht

Ernstig overgewicht

Tabel 1: (Ernstig) overgewicht en gezond gewicht onder jongens en meisjes van Samurai Sports n=32

Bij de interviews is de volgende vraag gesteld: Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? Op deze vraag is door alle geïnterviewde in meer of mindere mate bevestigend geantwoord. Zijn de jongeren, leeftijd 11 t/m 25 jaar, genoeg gemotiveerd om gezonder te gaan eten? Om de uitkomst van deze onderzoeksvragen te krijgen is gebruik gemaakt van de vragenlijst en interviews. Eerst zullen de resultaten van de vragenlijst en daarna de resultaten van de interviews uiteen worden gezet.

14

75 Procent van de onderzoeksgroep heeft wel eens geprobeerd gezonder te eten. Bij 56 procent is dat ook gelukt. 19 procent gaf aan dat dit niet gelukt is. Uit de vraag of mensen zich laten beïnvloeden om naar de snackbar te gaan bleek echter dat 50 procent met vrienden mee zou gaan naar de snackbar. 19 procent gaf aan dit niet te doen en 16 procent gaf aan misschien mee te gaan. Zo laat toch nog een groot gedeelte zich beïnvloeden om mee naar de snackbar te gaan. Tevens kwam bij twee interviews naar voren dat veel van de jongeren voor of na de training naar de snackbar in de buurt gaan. Op de vraag of de personen uit de doelgroep gezonder zouden willen eten indien zij daar hulp bij zouden krijgen heeft 44 procent ‘’ja’’ geantwoord, 25 procent ‘’nee’’ en 31 procent aangegeven ‘’misschien’’ gezonder te willen gaan eten met hulp. Het antwoord op dezelfde vraag, onderverdeeld naar jongens en meisjes is te zien in tabel 2. Hoewel er geen antwoord significant vaker gegeven werd kunnen hier wel voorzichtige conclusies uit getrokken worden. Aangezien een groot deel van de doelgroep graag gezonder zou willen eten is er zeker hoop het overgewicht terug te dringen. Bij de jongens kwam het antwoord ‚ja‛ vaker voor. Zo zou het kunnen dat zij meer gemotiveerd zijn om gezonder te gaan eten.

Tabel 2: Antwoord op de vraag: Zou je gezonder willen gaan eten als wij je daarbij helpen? Verdeeld in jongens en meisjes. N=32

Meer dan de helft van de jongeren denkt echter al gezond te eten. Daarom zal er eerst gekeken moeten worden of deze jongeren echt gezond eten. Positief is dat van de mensen die denken gezond te eten toch bijna de helft hulp zou willen met gezonder eten. Er is een significant verband gevonden tussen denken dat er gezond gegeten wordt en bij hulp toch gezonder willen gaan eten. Hieruit blijkt 15

dat ondanks het vertrouwen in het eigen voedingspatroon de jongeren toch open staan voor hulp. Er zijn tevens interviews gedaan om te kijken naar de motivatie van de bezoekers van Samurai Sport en de jongeren zelf. Bij de drie meisjes die geïnterviewd zijn was er één die niet wist of de bezoekers van Samurai gezonder wilden eten. Meisje 2 dacht van wel aangezien, naar haar mening, mensen er toch wel mee bezig zijn. Er werd door meisje 3 geopperd dat dit waarschijnlijk niet zo was aangezien zij vaak mensen zag met snoep, chips, koek en koolzuurhoudende dranken (zoals Cola en Fanta). Bij de twee jongens kwam naar voren dat één het niet zeker wist, iedereen heeft volgens hem een eigen persoonlijkheid. Echter zullen er wel sommigen zijn die het zouden willen, alleen zal het dan vaak herhaald moeten worden. Jongen 2 dacht dat de bezoekers gemotiveerd waren. De twee instructeurs hadden hier allebei een eigen mening over. Instructeur 1 dacht dat de bezoekers niet gemotiveerd zouden zijn en het gezonde eten waarschijnlijk maar een week vol zouden houden. Instructeur 2 dacht niet dat bezoekers gezonder wilden eten, echter willen ze, naar zijn idee, wel weten wat gezond en ongezond is. Ook vanuit twee ouders kwam naar voren dat mensen waarschijnlijk niet gemotiveerd zijn gezonder te gaan eten. Wel zouden ze naar mening van ouder 1 echt gezonder moeten gaan eten. Ook zullen de bezoekers, naar zijn mening mee willen werken om gezonder te gaan eten als je uitlegt dat cola, patat en chips ongezond is en waarom dit zo is. In welke fase van het stages of change model zitten de jongeren, leeftijd 11 t/m 25 jaar, van Samurai Sports? Om een uitkomst te krijgen op deze deelvraag is gebruik gemaakt van de volgende vraag: Welke van de volgende zinnen past het beste bij hoe jij denkt over gezond eten? De antwoordmogelijkheden waren: Ik vind gezond eten niet belangrijk en zal daarom ook niet gezonder gaan eten (0%). Ik vind gezond eten belangrijk, maar ga binnenkort niet gezonder eten (16%), ik wil binnenkort gezonder gaan eten, maar weet niet precies hoe ik dit ga doen (31%), ik ben de laatste tijd gezonder gaan eten en snap waarom gezond eten zo belangrijk is (28%) , en als laatste, ik heb de laatste 6 maanden gezonder gegeten en ga dit ook volhouden (25%). Uit deze gegeven blijkt dat een groot deel van de groep, naar eigen zeggen, al bezig is met gezond eten. Ook valt het op dat de grootste groep binnenkort gezonder wil gaan eten, maar niet weet hoe ze dit gaan doen. Hier kan bij de voorlichting op in gespeeld worden door te kijken of de jongeren echt zo gezond eten. Ook kunnen de jongeren die gezonder

16

willen gaan eten hierbij geholpen worden door aan te geven hoe ze dit het beste kunnen doen. Is er behoefte aan hulp vanuit het oogpunt van de bezoekers en jongeren? Uit de vraag die eerder behandeld is over of de doelgroep gezonder zou willen gaan eten als wij ze daarbij zouden helpen bleek al dat er redelijk wat behoefte was aan hulp vanuit het oogpunt van de doelgroep. Tevens is er nog ruimte tot groei van deze groep als de groep die misschien heeft geantwoord overgehaald wordt toch mee te doen. Welke externe factoren hebben invloed op de mate van overgewicht? Om deze vraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van de vragenlijst, interviews en literatuuronderzoek. Spelletjes Om te kijken of er vaak spelletjes werden gespeeld op verschillende spelcomputers is de volgende vraag geformuleerd: hoe vaak per week zit je spelletjes te spelen achter de computer/PlayStation of Xbox. Deze vraag is gesteld om te kijken of het overgewicht misschien te maken heeft met een inactieve leefstijl door het vaak spelen van videospelletjes. Hierbij heeft 66 procent 0 t/m 2 keer geantwoord, 9 procent 3 t/m 5 keer en 25 procent 5 keer of vaker. Spelletjes spelen blijkt onder de jongeren van Samurai Sports niet heel erg populair te zijn. Dit zou daarom niet snel gezien kunnen worden als oorzaak van het overgewicht in de groep. Reden voor het niet zo vaak spelen van spelletjes kan het vaak lagere inkomen van de ouders zijn. Misschien kunnen de ouders dit soort spelcomputers niet betalen.17 Beïnvloeden Tevens bleek uit de vragenlijst dat 50 procent van de jongeren zich zou laten beïnvloeden door anderen om naar de snackbar te gaan. Hierbij gaf 16 procent aan om misschien mee te gaan en 34 procent zou zich niet laten beïnvloeden door anderen. Dat de jongeren zich laten beïnvloeden door anderen zou invloed kunnen hebben om de mate van overgewicht. Cultuur Uit verschillende interviews blijkt dat de cultuur invloed kan hebben op de mate van overgewicht. Dit kwam naar voren bij de interviews van: Halime Ozturk, Mies Stolp, instructeur 1 en 2, ouder 1, ouder 2 en ouder 3. Hier is naar gekeken door de volgende vraag te beantwoorden: heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? Zo is gebleken dat gastvrijheid, die in de Turkse en Marokkaanse cultuur belangrijk is, invloed heeft. Als er iemand op bezoek komt wordt er vaak veel gegeten. Er moet op elk moment eten aanwezig zijn om

17

eventueel bezoek aan te bieden. Dit is om de rijkdom en de kookkunsten van de gastvrouw of gastheer tentoon te stellen. Het is dan ook niet netjes om eten te weigeren. Ook wordt bij de feestdagen uitgepakt door veel eten op tafel te zetten. Eten hoort echt bij de cultuur van deze bevolking.16 Sociaal Economische Status Uit het interview met Laura Kemp van de GGD kwam naar voren dat de cultuur misschien minder invloed heeft, maar dat het overgewicht vaker gepaard gaat met een lage sociaal economische status (SES). Bij de bepaling van de SES –waarde kan gekeken worden naar opleidingsniveau en inkomen. Uit bronnen van het RIVM, het Voedingscentrum en Rijksinstituut voor Volksgezondheid komt naar voren dat allochtonen zich kenmerken door vaker een lager inkomen of/en opleidingsniveau te hebben dan de autochtone bevolking.3 17 18 Bij het onderzoek van het RIVM is gebruik gemaakt van de SES –waarde opleidingsniveau. Met deze lage SES -waarden gaan verschillende ziektebeelden gepaard. Zo komt overgewicht onder deze groepen drie keer zo vaak voor dan bij bijvoorbeeld de hoogopgeleide populatie. 3 17 Hoger onderwijs Er zijn echter ook positieve ontwikkelingen. Zo wordt er door allochtone jongeren steeds vaker een diploma behaald bij het hoger onderwijs. Tussen 2003 en 2008 is het aantal allochtonen dat een diploma behaalde zelfs verdubbeld. Toch was in het jaar 2006/2007 het aantal allochtonen dat hoger onderwijs volgde lager dan het aantal autochtonen dat dit deed. Aangezien het opleidingsniveau een indicatie kan zijn voor een hogere kans op overgewicht kan de verhoging, naar mijn mening, gezien worden als een positief gegeven.5 Mening geïnterviewden Volgens Laura Kemp kunnen ouders ook een rol spelen bij de mate van overgewicht. Uit andere interviews bleek dat sommige ouders denken dat hoe meer het kind te eten heeft des te gezonder het is. Ook werd tijdens een interview aangehaald dat kinderen bij deze culturen vaak onbeperkt mogen snoepen. Er wordt een fles cola en een bak snoep op tafel gezet waarvan het kind onbeperkt mag eten en drinken. De ouders zijn bang hun kinderen tekort te doen, waardoor ze hen minder snel dingen weigeren. Ook als er om ongezonde producten gevraagd wordt. Er is hier, volgens Mies Stolp, misschien sprake van een beloningscultuur. Als het kind rustig is krijgt het wat lekkers. Uit een ander interview bleek dat kinderen met overgewicht in het thuisland tevens vaak als gezond gezien worden. Steeds meer Turken en Marokkanen zijn zich echter in Nederland wel bewust van het feit dat overgewicht ongezond is. Een van de geïnterviewden gaf ook aan dat het gewoon aan de persoon zelf ligt, die kiest er bijvoorbeeld voor mee te gaan naar de snackbar. De Turkse en Marokkaanse cultuur en gewoontes kunnen zodoende invloed hebben op de mate

18

van overgewicht. Echter ligt het ook aan de persoon zelf hoe hij of zij hiermee omgaat. Eerste- en tweede generatie Gemak schijnt bij de tweede generatie belangrijk te zijn. Er wordt door jongeren dus niet alleen thuis meegegeten om de familieband goed te houden, maar ook omdat er voor hen gekookt wordt. Ouders zetten niet alleen traditioneel eten op tafel, maar ook Nederlands eten met een Turks of Marokkaans tintje. Ook wordt er vaak voor Westerse gemaksproducten gekozen zoals, patat frites, gebakken aardappelen, kanten-klaar-maaltijden, afhaalchinees of pizza.16 Gezond eten in de buurt Uit een van de interviews en gesprekken die met de doelgroep gevoerd zijn kwam naar voren dat het moeilijk is gezond eten te eten in de buurt. Er zitten voornamelijk snackbars, Turkse bakkerijen en andere ongezonde eetgelegenheden. Hier is echter niet meer onderzoek naar gedaan. De Turkse bakker kan voor een gedeelte onder ongezonde eetgelegenheid geschaard worden. Hier worden namelijk, naast gezonde producten, ook veel ongezonde producten verkocht zoals; Turkse pizza, döner en zoet gebak zoals baklava. Deze producten bevatten veel calorieën, vet en suikers. Welke invloed kan kickboksen hebben op gewichtsreductie? Om antwoord op deze vraag te krijgen is gekeken naar de verbranding van de macronutriënten; koolhydraten, vetten en eiwitten naar hartfrequentie en duur van de trainingen verdeling van groepen, en zwakke en sterke punten van de training. Verbranding van koolhydraten, vetten en eiwitten naar hartfrequentie en duur Kickboksen valt onder de noemer krachtsport. Hierbij worden voornamelijk twee soorten brandstoffen gebruikt: koolhydraten en vetten. Hoe hoger de inspanning des te hoger de koolhydraatverbranding en des te lager de vetverbranding. Als de intensiviteit zo hoog is dat de verzuringgrens of hoger bereikt wordt bestaat de verbranding voornamelijk uit koolhydraten. Als de koolhydraten echter verbruikt zijn zal de vetvoorraad aangesproken worden. Daarom is het ook belangrijk dat de jongeren lang genoeg trainen om bij een hoge intensiteit ook vet te verbranden. Het beste zou zijn op een lagere intensiteit en langer te trainen. 19 20 21 22 De verbranding van bepaalde macronutriënten ligt onder andere aan de hoogte van de hartslag en duur van de training. Hierbij wordt gekeken naar maximale zuurstofopname, ook wel de VO2max genoemd. De glucose opname en oxidatie gaat omhoog bij een hogere intensiteit van trainen. Bij de laagste intensiteit wordt de

19

oxidatie van vetten maximaal. Deze stijgt niet bij een verhoging van de intensiteit waardoor er dan veel glucose verbrand wordt. Aangezien er voor de jongeren met overgewicht, naast calorieën, vet verbrand behoort te worden is het een idee om op een lagere intensiteit naast het kickboksen nog een andere training aan te bieden. Dit zou kunnen bestaan uit met de groep samen zwemmen of gaan fietsen. 19 20 21 22 Als tijdens de training de koolhydraatvoorraad opraakt dan zal diegene die de training volgt zich erg vermoeid voelen na de training. 19 Dan is er waarschijnlijk minder kans, dat er na de training nog wat productiefs gedaan wordt. Daarom zou ook op een lagere intensiteit getraind kunnen worden of bij de voorlichting extra aandacht besteed kunnen worden aan de verhouding en het gebruik van de macronutriënten. Het is hierbij belangrijk dit goed op de doelgroep af te stemmen. Jongeren die veel sporten of/en moeten afvallen hebben weer andere behoeften. Duur training en verdeling in groepen De trainingen bij Samurai Sports hebben gemiddeld een duur van 60 minuten. In deze 60 minuten worden verschillende dingen gedaan. Als eerste een warming-up waarbij over het algemeen wordt hardgelopen met een gemiddelde snelheid van 9,6 kilometer per uur (de meisjes en jongere groep jongens lopen langzamer) . Deze warming-up duurt rond de 10 minuten. Hierna volgt vaak een training op techniek die bij elkaar ongeveer 30 minuten duurt. Ook wordt er nog aan krachttraining gedaan door middel van armspieroefeningen zoals push-ups (ongeveer 50 herhalingen met drie pauzes), buikspieroefeningen zoals crunches (ongeveer 100 herhalingen met drie pauzes) en beenspieroefeningen door middel van bijvoorbeeld squats (ongeveer 80 keer met twee pauzes). Deze krachttraining wordt vaak tussendoor en aan het einde van de training gedaan en duurt ongeveer 10 minuten. De overige tien minuten worden opgevuld met techniek oefenen, trainen en pauze om even te rusten en wat te drinken. Er is tijdens de trainingen wel opgevallen dat de mate en duur van inspanning per groep verschilt. Hier zal bij de volgende stukken meer op in gegaan worden. Er is na observatie opgevallen dat er tijdens de trainingen nauwelijks of niet gedronken wordt. Ook na de training wordt er, in ieder geval bij Samurai Sports binnen, niet gedronken Aangezien er door veel mensen wel hard getraind wordt en er gezweet wordt is het belangrijk om vocht te nuttigen. Dit is daarom een aandachtspunt voor de training. De jongere groep (van 11 t/m 14 jaar) die meedoet aan de trainingen voor de oudere kinderen doen minder hard mee. Dit kan komen omdat ze misschien iets minder gestimuleerd worden om mee te doen.

20

De kinderen onder de elf jaar, die niet bij de onderzoeksgroep horen, maar eventueel bij een volgend onderzoek wel bekeken kunnen worden, trainen nog minder intensief. Toch zijn er enkele die elke les heel goed meedoen en keihard werken. Ook is er een aantal dat meedoet, maar minder intensief aan de slag gaat. Van de kinderen met overgewicht is na observatie gebleken dat deze, mede door hun gewicht, minder hard mee kunnen trainen. Het uitgangspunt van deze trainingen is het leren van discipline en vooral plezier hebben in het kickboksen. Tevens worden ze zo voorbereid op de lessen bij de oudere kinderen boven de tien jaar. De vraag is of de kickbokstrainingen zullen bijdragen aan gewichtsreductie. Deze vraag is het beste te beantwoorden als er gekeken wordt naar de drie groepen die hierboven apart zijn genoemd. De meisjes, jongere jongens (leeftijd 11 t/m 14 jaar) en de oudere jongens (leeftijd 15 t/m 25 jaar). Het is opgevallend dat de meisjes (12 personen) minder hard trainen dan de jongens en ook meer pauzes nemen. Gemiddeld zal hier 15 minuten pauze genomen worden. Tevens wordt er minder lang gerend, niet meer dan 5 minuten. Ook rennen ze minder hard dan de jongens, gemiddeld 8 kilometer per uur. Het trainen op techniek duurt hier wel even lang als bij de jongens. De krachttraining duurt ongeveer 10 minuten. Dit verschilt wel per persoon die de les geeft, dit is gemiddeld genomen een les voor de meisjes. Als gekeken wordt naar energieverbruik zal er ongeveer 360 Kilocalorieën (kcal) verbruikt worden. Dit is uitgerekend aan de hand van het gemiddeld gewicht van de meisjes, 58 kilogram. Tevens zijn alle drie de onderdelen, hardlopen, trainen op techniek en krachttraining apart berekend. Als de meisjes niet zouden sporten zou het aantal calorieën dat ze verbruiken een stuk lager zijn. Het aantal calorieën dat ze verbruiken zonder training zou uitkomen op ongeveer 1810 kcal bij een zeer geringe activiteit. Met deze training worden 358 kcal extra verbruikt.19 Aangezien de meisjes minder hard trainen dan de jongens en zij na de training niet heel er moe zijn, kan het zijn dat zij meer vet verbranden. Dit kan komen doordat hun training minder intensief is en waardoor er ook minder snel op een hoge hardslag getraind wordt. Zoals eerder aangegeven zorgt het trainen op een hoge hartslag voor een grotere koolhydraatverbranding en het trainen op een lage hartslag sneller voor een hoge vetverbranding. Als de koolhydraten echter verbruikt zijn zal de vetvoorraad aangesproken worden. Tevens ligt de vetverbranding aan de duur van de training, des te langer de duur des minder koolhydraten er over zijn om te verbranden en des te meer vet verbrand wordt. Daarom is het ook belangrijk dat de jongeren lang genoeg trainen om bij een hoge intensiteit ook vet te verbranden. Het beste zou zijn op een lagere intensiteit en langer te trainen. Bij de jongens in de leeftijd 11 t/m 14 jaar (10 personen) zal de pauze die genomen wordt soortgelijk zijn als bij de meisjes. Vaak duurt de les voor deze jongens iets 21

langer dan 60 minuten. De training zal daarom ongeveer bestaan uit, 30 minuten kickboksen, 10 minuten krachttraining en 10 minuten warming-up. Er wordt wel wat harder gerend dan bij de meisjes, 8,3 kilometer per uur. Het gemiddelde gewicht van deze groep is, 56 kilogram. Als gekeken wordt naar energieverbruik dan zullen er ongeveer 390 kcal verbruikt worden. Het aantal calorieën dat ze verbruiken zonder training zou uitkomen op ongeveer 1747 kcal bij een zeer geringe activiteit. Met de training komt dit aantal calorieën uit op ongeveer 2139 kcal per dag. Voor deze jongens geldt naar alle waarschijnlijkheid hetzelfde als voor de meisjes qua koolhydraat- en vetbranding. 19 De oudere jongens leeftijd 15 t/m 25 jaar (10 personen) nemen een stuk minder pauze. Hier komt de pauze ongeveer uit op 5 minuten. Er wordt 40 minuten getraind, 10 minuten gerend en 10 minuten aan krachttraining besteed. Ze rennen in dit deel van de groep harder dan de jongere jongens en de meisjes, gemiddeld ongeveer 9,6 kilometer per uur. Vaak duurt de les voor deze jongens iets langer dan 60 minuten. Aangezien de oefeningen bij de krachttraining door deze groep beter uitgevoerd worden is hier een hoger verbruik gerekend. Het gemiddelde gewicht in deze leeftijdsklasse is 73 kilogram. Als gekeken wordt naar het energieverbruik tijdens training dan zullen er ongeveer 682 kcal verbruikt worden. Het aantal calorieën dat ze verbruiken zonder training zou uitkomen op ongeveer 2280 kcal bij een zeer geringe activiteit. Met de training komt dit aantal calorieën uit op ongeveer 2959 kcal per dag.19 Deze jongens trainen waarschijnlijk op een hoge hartslag, ze zijn na de training moe, zweten veel en trainen op een hogere intensiteit en langere duur. Dit is gebleken na observatie van deze en de andere lessen van de doelgroep. Ook houden ze het niveau hoog zonder te veel pauzes. Daarom zullen zij sneller en langer in hun koolhydraatverbranding zitten dan de meisjes en jonge jongens. Door deze berekening is te zien dat de meisjes en de jongere groep jongens een stuk minder verbruiken dan de oudere jongens. Dit een schatting en kan aan de hand van de inzet en het verbruik per persoon verschillen. Positief aan de training is wel dat alle jongeren extra calorieën verbranden die ze zonder Samurai Sports waarschijnlijk niet zouden verbruiken. Veel van de jongeren komen ook vanwege de fijne sfeer bij Samurai die misschien niet aanwezig is in andere sportgelegenheden. Sterke en zwakkere punten training Samurai Sports Bij de trainingen van Samurai Sports is een aantal zwakkere en een aantal sterkere punten gesignaleerd. In het volgende stuk zullen deze benoemd worden. Na observatie van de trainingen viel op dat niet bij elke groep even hard getraind wordt. Vooral bij de groep van meisjes wordt tussendoor meer pauze genomen. Ook

22

zijn deze trainingen minder intensief dan die van de jongens. Dit is opgevallen na observatie van de trainingen, maar ook door beide lessen zelf te volgen. In principe zou dit kunnen betekenen dat er meer vet verband wordt echter betekent het wel dat er minder calorieën verbrand worden. In principe is het niet erg dat er op een wat lagere hartslag getraind wordt. Om toch veel calorieën te verbranden, zou er wat minder pauze genomen moeten worden. Tevens kan de duur van de training verlengd worden zodat er ook meer vet verbrand wordt. Tijdens het trainen wordt er door de meeste jongeren niet gedronken. Dit is belangrijk om wel te gaan doen. Bij een tekort aan vocht kunnen verschillende symptomen optreden zoals; duizeligheid, een warmtesensatie in de nek, hoofdpijn, kramp en bij groot vochtverlies zelfs het verliezen van bewustzijn. Het is daarom erg belangrijk voor de jongeren om genoeg water te drinken voor, tijdens en na de training. Bij de trainingen is opgevallen dat niet altijd alle meisjes gemotiveerd zijn om mee te doen. Dit leidt de andere meisjes af en zorgt voor een minder intensieve training. Een sterk punt van de trainingen is dat door de oefeningen de spiermassa vergroot wordt. Hierdoor zal er meer verbranding zijn in rust. Het is belangrijk, vooral voor de jongeren met (ernstig) overgewicht, om zo veel mogelijk calorieën te verbranden, spiermassa te ontwikkelen en vet te verbranden. Om af te vallen is het tevens belangrijk dat er meer calorieën verbrand worden dan genuttigd. Dit wordt ook wel een negatieve energiebalans genoemd. 19 Bij een negatieve energiebalans kunnen de vetreserves aangesproken worden en zal iemand afvallen. Het afvallen moet niet te snel gaan aangezien dan spiermassa afgebroken kan worden en zich een tekort aan voedingsstoffen kan ontwikkelen.19 Voor de jongeren die zullen moeten afvallen is krachttraining erg belangrijk om zo min mogelijk spiermassa te verliezen als wordt gewerkt aan gewichtsreductie. 23 Tot slot zullen de jongeren niet genoeg afvallen met alleen meer sporten. Het is ook belangrijk om ze te stimuleren in hun vrije tijd actiever te zijn. Ook zal er gekeken moeten worden naar hun individuele voedingspatroon. 23

23

Opvallende resultaten naast de deelvragen Vraag naar hulp naar geslacht Er is gekeken of de motivatie om gezonder te gaan eten met hulp aan geslacht gebonden was. De verwachting was namelijk dat de meisjes meer gemotiveerd zouden zijn om gezonder te gaan eten mits ze hulp kregen. Echter zijn er procentueel gezien meer jongens die gezonder zouden willen eten met hulp. Het gaat hier om 50 procent van de jongens en maar 33 procent van de meisjes die als antwoord ‚ja‛ op deze vraag gaven. Van de jongens en meisjes wilden in beide groepen 4 jongeren niet gezonder gaan eten met hulp. Het ging hier om 20 respectievelijk 33 procent van de groep naar geslacht. Procentueel gezien was er geen verschil te vinden tussen de jongens en de meisjes die als antwoord ‚misschien‛ gaven. (Ernstig) overgewicht naar geslacht Opvallend is dat in de doelgroep ernstig overgewicht vaker voorkomt bij de meisjes dan de jongens. Bij de jongens heeft namelijk 10 procent ernstig overgewicht en bij de meisjes 33 procent. Bij de jongens komt overgewicht weer vaker voor, 38 procent heeft hier overgewicht tegenover 8 procent bij de meisjes. Hierbij is ernstig overgewicht niet meerberekend. Frequentie van sporten Een positief gegeven vanuit sportopzicht is dat de meeste jongeren regelmatig sporten. 53 procent van de jongeren sport 3 t/m 5 keer per week, 16 procent sport zelfs vijf keer of vaker per week tegenover 31 procent van de jongeren die 0 t/m 2 keer per week sporten. Dit geeft echter geen inzicht in de rest van de inspanning die zij gedurende de dag leveren. Als hierbij wordt gekeken naar de verdeling van hoe vaak er gesport wordt naar geslacht zijn er wel verschillen te zien. Zo sport het grootste gedeelte (85%) van de meisjes 0 t/m 2 keer per week. Bij de jongens wordt door de meeste (65%) 3 t/m 5 keer per week gesport. De meisjes zouden daarom meer gemotiveerd moeten worden om vaker te gaan sporten. Frequent genuttigde producten Als laatste vraag bij het interview werd gevraagd op welke producten volgens de geïnterviewden gelet moest worden. De producten die vaak aangehaald werden waren: Energiedrank (Red Bull enz.), snoep, chips en frisdranken zoals Cola en Fanta. Als gekeken wordt naar bereidingswijze werd verteld dat veel producten in olie gebakken worden en hier dus ook op gelet behoort te worden. Lollies werden twee keer genoemd en zijn door mij ook vaak bij Samurai Sports gezien als snack. Deze worden voornamelijk door de meisjes genuttigd. Een van de ouders van de meisjes heeft een avondwinkel waar ook snoep verkocht wordt. Ze mag van haar vader zo veel snoep pakken als ze wil, ook voor vriendinnen. De vader zou hierover op 24

vriendelijke wijze aangesproken kunnen worden. Het is hierbij belangrijk ook uit te leggen waarom het belangrijk is dat hij minder snoep aan de meisjes meegeeft.

25

Discussie Belangrijkste resultaten en conclusies In dit deel van de discussie worden resultaten die belangrijk zijn voor beantwoording van de hoofdvraag aangehaald. Uiteindelijk zullen hieruit conclusies getrokken worden. Met gebruik van deze conclusies en aanwezige kennis is een plan van aanpak voor Samurai Sports geschreven. Overgewicht Van de jongeren in de leeftijd 11 t/m 25 jaar die bij Samurai Sports kickboksen heeft 44 procent overgewicht. Uit onderzoek van het Centraal Bureau Statistiek (CBS) onder leeftijdsgroep 2 t/m 25 jaar kwam naar voren dat 22 procent van niet-westerse allochtonen overgewicht hadden. Dit staat tegenover 14 procent van de autochtone bevolking. Als gekeken wordt naar de jongeren bij Samurai sports komt de mate van overgewicht uit op 44 procent. Dit is letterlijk het dubbele van de landelijk cijfers. Echter gaat het bij het onderzoek van het CBS om de leeftijdsklasse 2 t/m 25 jaar. Daarom sluiten de gegevens niet compleet aan. Na het bekijken van de aanwezige gegevens kan er naar mijn idee wel vanuit gegaan worden dat er sprake is van (ernstig) overgewicht bij de jongeren van Samurai Sports. Tevens zal na correctie van het verschil in leeftijden bij de gegevens waarschijnlijk toch een hoger percentage overgewicht bij Samurai Sports gevonden worden. De hulpvraag vanuit Samurai Sports is daarom gegrond. Uit onderzoek van het SCP komt tevens naar voren dat in de leeftijdsklasse 18 t/m 70 jaar overgewicht vaker bij mannen en ernstig overgewicht (obesitas) vaker bij vrouwen voorkomt. 1 Deze leeftijdsklasse heeft voor een deel overlapping met de doelgroep, maar voor een groot deel ook niet. Uit onderzoek bij Samurai Sports komt ook naar voren dat de meisjes vaker ernstig overgewicht hebben en de jongens vaker overgewicht hebben. De jongeren die geen overgewicht hebben zouden toch baat kunnen hebben bij het aanpassen van hun eetpatroon. Sommige van deze jongens kickboksen op wedstrijdniveau. Het zou kunnen helpen ze meer energie en uithoudingsvermogen te geven bij wedstrijden en in trainingsperiode. Bij begeleiding van één van de kickboksers die ook wedstrijden vecht kwam naar voren dat hij soms te weinig energie had om te trainen. Dit kwam door een onregelmatig en ongezond eetpatroon. Na aanpassing van zijn voeding voelde hij zich meer energiek en beter in zijn vel. Tevens is het beter om getraind en te zwaar te zijn dan ongetraind met een gezond gewicht. Sommige van de jongeren met een gezond gewicht kunnen dus wel ongezonder zijn dan de mensen met overgewicht die wel vaker trainen. 24

26

Motivatie Als gekeken wordt naar de motivatie van de jongeren zijn er verschillende resultaten gevonden. Vanuit de vragenlijst kwam naar voren dat 44 procent gezonder wilde eten met hulp en 31 procent dit misschien zou doen. 25 procent wilde niet gezonder eten als ze hier hulp bij kregen. Dit is mijn inziens een positief begin. Tevens ligt, zoals al bij de resultaten is aangehaald, een kans bij de groep die misschien gezonder zou willen eten met hulp. Vanuit de meeste interviews kwam naar voren dat de motivatie misschien wel lager zal zijn dan gedacht. Dit zal echter pas echt blijken als er een voorlichting opgezet en uitgevoerd wordt. Beïnvloeden Om inzicht te krijgen in of de jongeren zich laten beïnvloeden door bijvoorbeeld vrienden, is een vraag toegevoegd aan de vragenlijst. De vraag is als volgt gesteld: laat jij je beïnvloeden door anderen als jij eet, bijvoorbeeld: je bent met vrienden en jullie gaan naar de snackbar. Eet je dan mee of zeg je nee? 50 procent van de jongeren zou dan mee-eten. Waarschijnlijk beïnvloeden de jongeren elkaar dus wel wat betreft hun eetgedrag. Daarom is het belangrijk om de jongeren ook alleen te spreken zodat als er een negatieve sfeer is bij de voorlichting, de jongeren ook individueel gestimuleerd worden om gezonder te gaan eten. Het is hierbij belangrijk ´´de leiders´´ eruit te zoeken en deze gemotiveerd te krijgen om mee te doen. Dit werd door Mies Stolp ook als tip gegeven. Stages of change Bij de vragenlijst is ook het stages of change model gebruikt. Als gekeken wordt naar de resultaten dan is het bemoedigend dat niemand als antwoord heeft gegeven dat ze gezond eten niet belangrijk vinden en daarom ook niet gezonder gaan eten. De meeste mensen antwoorden dat ze binnenkort gezonder gaan eten, maar niet precies weten hoe dit moet. Hier is zeker een mogelijkheid om een voorlichting te maken die meer uitleg geeft over gezond eten. Onderwerpen die dan aan bod kunnen komen zijn: veel gebruikte producten en hun voor- en nadelen, waarom gezond eten belangrijk is, wat lekker en gezond is, hoe je het beste kan afvallen, wat je wel en waar je liever niet te veel van moet eten en hoeveel je op een dag mag eten. Interesse in deze onderwerpen kwam naar voren uit de vragenlijst en de interviews. Aangezien veel jongeren denken al gezonder te eten is het belangrijk in de toekomst te onderzoeken of deze jongeren daadwerkelijk gezond eten. Hier kan dan na onderzoek weer op de knelpunten ingespeeld worden. Zo zouden zij zich eigenlijk in een verkeerde fase van het stages of change model kunnen wanen. Verderop in de discussie wordt verder op dit knelpunt van het stages of change model ingegaan.

27

Training en beweging in vrije tijd Zoals eerder aangehaald bij de resultaten, zullen de jongeren in hun vrije tijd misschien ook te weinig bewegen. Om ze meer te laten bewegen kunnen tijdens een eventuele voorlichting hiervoor voorbeelden genoemd worden. Zo kan gedacht worden aan vaker trappen lopen in plaats van de lift nemen, meer gaan lopen en minder inactieve dingen doen zoals televisie kijken. Ook is het belangrijk de jongeren bewust te maken van hoeveel ze bewegen. Dit kan gedaan worden door ze bijvoorbeeld een week een stappenteller te laten dragen. Zo kan gekeken worden wie er wel en niet genoeg beweegt. Hier zou dan een competitief element aan verbonden kunnen worden. Vochtinname Er werd al aangehaald dat tijdens de training bijna niet gedronken wordt. Hier zouden de instructeurs beter op kunnen letten. Aangezien een vochttekort kan lijden tot prestatieverlies en uitdrogingsverschijnselen zoals hoofdpijn en duizeligheid. Trainingen In de resultaten kwam naar voren dat er een grote groep is die in ieder geval genoeg sport. Echter beslaat de groep die maar 0 t/m 2 keer per week sport toch nog uit 31 procent. Van de jongeren met overgewicht sporten 6 jongeren 0 t/m 2 keer per week, 7 jongeren 3 t/m 5 keer per week en 1 persoon 5 keer of vaker per week. Er is dus nog een grote groep die overgewicht heeft en toch te weinig sport. Van de groep sporten de meisjes nog het minst; 85% van de groep sport 0 t/m 2 keer per week. Aan deze groep zou extra aandacht besteedt kunnen worden. De meisjes trainen ook minder lang waardoor minder calorieën verbrand worden. Ook worden ze vaak door elkaar afgeleid tijdens de training waardoor het niveau van de training omlaag gaat. Hier zouden strengere regels over opgesteld kunnen worden, zoals het niet toelaten tot de training van de meisjes die niet meetrainen. Ook zou bij de meisjes de training wat minder pauzes kunnen bevatten zodat er meer calorieën worden verbrand. Als extra stimulans kan een sportstudent aangesteld worden om de trainingen effectiever te maken. En om gewichtsverlies te bewerkstelligen. Hierbij is het belangrijk om de andere instructeurs te motiveren en mee te laten helpen. De mensen die te weinig sporten zouden door een extra training, in de vorm van bijvoorbeeld hardlopen, meer kunnen gaan trainen. Tevens zouden zij door instructeurs meer gemotiveerd kunnen worden om te komen sporten.

28

Voorlichting Uit het interview met Halime Ozturk kwam naar voren dat productkeuze over het algemeen niet beïnvloed wordt door kennis, maar door wat anderen gebruiken. De producten die al eerder genoemd werden zoals energiedrank, snoep en snacks worden vaak genuttigd. Zo zouden deze bekende producten aangehaald kunnen worden om zo duidelijk te maken wat gezond en ongezond is. Ook zou het helpen om aan te geven wat het effect van de producten is en waarom het niet gezond is om ze te gebruiken. Verder zal een interactieve vorm van voorlichting geven waarschijnlijk meer effect hebben. Het is belangrijk de jongeren ook zelf mee te laten denken en niet alleen maar veel informatie te geven. Dan kan het zijn dat de jongeren zich tegen je keren. Als voorlichter is het belangrijk dat je aantoont dat je veel kennis hebt en laat zien dat je hen iets te bieden hebt. Uit het interview met een instructeur kwam naar voren dat de jongeren eerst moeten gaan nadenken over wat ze verkeerd doen en dat vragen dan wel komen. Het is dus belangrijk bewustzijn te krijgen onder de doelgroep over wat ze hun lichaam aandoen. Hierna kan pas gedacht worden aan concrete plannen om het voedingspatroon aan te passen. Om dit overgewicht aan te pakken is het vertrouwen van deze doelgroep erg belangrijk. Tevens is het voor diegene die de voorlichting gaat doen van waarde dat de jongeren ervan overtuigd zijn dat diegene kennis van zaken heeft. Om de jongeren te overtuigen kan het van waarde zijn het vertrouwen te winnen van ‘’de leiders’’ van de vereniging. Hierbij kan gedacht worden aan de instructeurs en jongeren die stage komen lopen. Bij de voorlichting is het ook belangrijk om rekening te houden met de cultuur. De adviezen die gegeven worden behoren aan te sluiten op bepaalde gebruiken in de cultuur. Ook behoren ze van toepassing te zijn op de doelgroep. Zo behoort de voorlichting niet te ingewikkeld of te langdradig te worden. Bij het motiveren van de jongeren om gezonder te gaan eten is een van de belangrijkste punten duidelijk te maken waarom gezond eten voor hen van waarde is en wat zij eruit kunnen halen. Er bestaan naar mijn idee veel misverstanden op de vereniging over wat gezond en goed voor je is. Dit heb ik gemerkt door gesprekken met de jongeren. Zo dachten de jongens bijvoorbeeld dat je per dag maar drie keer hoeft te eten en dat het overslaan van het ontbijt niet erg is. Een deel van de jongeren heeft al een gezond gewicht echter willen ze toch hulp om gezonder te gaan eten als dit aangeboden wordt. Voor deze groep is het belangrijk dat er over, voor hen interessante onderwerpen gesproken wordt. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn het gebruik van bepaalde producten (zie resultaten),

29

aanbevelingen voor vochtinname tijdens de training en welke producten gezond zijn en hen meer energie geven.

30

Voor- en nadelen gekozen methoden en technieken Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van verschillende methoden, materialen en theorieën. Uiteraard heeft elke methode, materiaal en theorie zijn voor -en nadelen. In het volgende stuk zal hier aandacht aan besteed worden. Vragenlijst en interview Om informatie te verzamelen over de doelgroep en een goed antwoord te krijgen op de hoofd- en deelvragen is onder andere gebruik gemaakt van een vragenlijst en interviews. Er is in dit onderzoek dus gebruik gemaakt van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Bij kwantitatief onderzoek wordt vaak gebruik gemaakt van een vaste structuur wat betreft vragen en antwoorden. Elke persoon die de vragenlijst invult krijgt dezelfde vragen en antwoordmogelijkheden. Hierdoor is het in de toekomst bij de analyse van de vragenlijst mogelijk gebruik te maken van statistische toetsing. Uit deze statistiek kunnen dan (voorzichtig) conclusies getrokken worden. Bij kwalitatief onderzoek zijn de cijfers minder interessant, hier gaat het meer om de beweegredenen achter bepaalde acties en beslissingen. Gebruik maken van een vragenlijst en interviews heeft zijn voor- en nadelen die in de volgende tabel opgesomd staan Voordelen Kwantitatief (schriftelijk) onderzoek Statistische toetsing op toe te passen

Verwerken gegevens kost Relatief weinig tijd

Anoniem in te vullen Minder gevoelig voor sociale wenselijkheid Gemakkelijk te organiseren

Nadelen kwantitatief (schriftelijk) onderzoek

Voordelen kwalitatief (mondeling) onderzoek

Iedereen heeft dezelfde antwoordmogelijkheden, kan minder diep op onderwerpen ingaan Antwoorden niet altijd betrouwbaar door omstandigheden die zich voordoen in leven van mensen Doelgroep kan beïnvloed worden door andere leden doelgroep Ongeschikt voor open en ingewikkelde vragen

Er kan dieper op onderwerpen ingegaan worden

Nadelen Kwalitatief (mondeling) onderzoek Geen statistische toetsing op toe te passen

Mogelijkheid tot op antwoorden ingaan/doorvragen

Verwerken gegevens kost veel tijd

Relatief weinig non respons

Niet anoniem

Mogelijkheid tot stellen van meer vragen

Sociaal wenselijke antwoorden

Onvolledige lijsten

Non-respons 25

31

Er zijn echter bepaalde acties ondernomen om te zorgen dat zo veel mogelijk van de nadelen van de beide methoden onderdrukt werden. Er kon door de vorm die de vragenlijst heeft minder diep op bepaalde onderwerpen ingegaan worden. Om hier een oplossing voor te vinden is gebruik gemaakt van interviews die ook, onder een deel van de doelgroep die de vragenlijst heeft ingevuld, afgenomen zijn. Om ervoor te zorgen dat diegene die de vragenlijst invulde niet beïnvloed werd door anderen zijn stappen ondernomen. Er is gezorgd dat de tijden dat de vragenlijsten afgenomen werden zo breed mogelijk waren. Tevens zijn vier verschillende dagen gebruikt om de vragenlijsten in te laten vullen. Op deze manier hebben niet te veel mensen tegelijk de vragenlijsten ingevuld. De vragenlijst is in de gymzaal ingevuld. Hierbij werd goed opgelet dat mensen niet bij elkaar gingen zitten om de vragenlijst in te vullen. Deze maatregelen zijn genomen zodat ze elkaar niet konden beïnvloeden. Bij het uitdelen van de vragenlijst is ook verteld dat het belangrijk was dat ze hun eigen mening invulden en zich niet lieten beïnvloeden. Hierdoor was de vragenlijst ook minder gevoelig voor sociaal wenselijke antwoorden door meekijken van anderen. Aangezien de vragenlijsten anoniem waren worden er ook minder snel sociaal wenselijke antwoorden gegeven. Zo kon ook niet achterhaald worden wie welk antwoord gegeven had. In de vragenlijst is een open vraag meegenomen. Deze is echter niet heel uitgebreid beantwoord of niet beantwoord, dit is dus een nadeel. Om onvolledige lijsten tegen te gaan zijn alle vragenlijsten na het invullen nagekeken om te zien of alle vragen ingevuld waren. Uiteindelijk hebben 32 jongeren de vragenlijst ingevuld. Dit is om statisch onderzoek te doen een iets te kleine onderzoeksgroep. Er is twee weken van te voren op de website, in lessen en in gesprekken aangegeven dat er een vragenlijst afgenomen zou worden. Het was op vier verschillende dagen mogelijk om de vragenlijst in te vullen. De tijd was te kort om meer vragenlijsten af te nemen. De oorzaak hiervan was, het niet langer kunnen lenen van de Tanita weegschaal. In dit geval was de doelgroep waarschijnlijk groot genoeg. Niet iedereen was op de meetdagen aanwezig. Van de proefpersonen die zijn gevraagd wilde maar één persoon niet meedoen. Dit is erg positief aangezien blijkt dat de jongeren mij wel genoeg vertrouwen. Het hielp waarschijnlijk ook dat de vragenlijsten anoniem waren. Interview Bij de interviews was het moeilijk om te zorgen dat er geen sociaal wenselijke antwoorden gegeven werden. Dit is zo veel mogelijk tegengegaan door de vragen neutraal te houden, een open houding te behouden door middel van lichaamstaal en door een neutrale reactie op de antwoorden te geven. De interviews zijn voor, tijdens en na de trainingen afgenomen waardoor er minder tijd was om heel diep op de onderwerpen in te gaan. Dit is een heikel punt wat betreft de interviews, maar maakte de animo om het interview te doen wel groter. Bij een neutrale reactie of het

32

niet begrijpen van de vraag is de vraag herhaald of anders gesteld. Dit heeft de lengte en diepgang van de antwoorden goed gedaan. Stages of change model Om te kijken naar de fase waarin de ondervraagden zitten wat betreft gedragsverandering is gebruik gemaakt van het stages of change model. Dit model heeft tijden gediend als de gouden standaard, er is echter de laatste jaren kritiek over geuit. Het model is in eerste instantie gebruikt om interventies voor rokers te ontwikkelen. 26 Het stages of change model geeft een beschrijving van de fase waarin mensen kunnen zitten in het proces van gedragsverandering. Het model is verdeeld in vijf verschillende fases: precontemplatie, contemplatie, voorbereiding, actie en gedragsbehoud. Het stages of change model lijkt een goede basis voor doelgroepverdeling bij gezondheidspsychologische interventies. De voorlichting wordt ingevuld aan de hand van de fase waarin de doelgroep zit. Het geeft in duidelijke processen de complexiteit van gedragsverandering aan. Hieruit kunnen dan duidelijk stappen gekozen worden die op deze fases inspelen. Daarom is dit model makkelijk toe te passen. Zit iemand in de precontemplatie fase en is iemand zich dus niet eens bewust van het probleem dan is het belangrijkste doel bewustwording. Zo zou als uitkomst van dit onderzoek kunnen blijken dat de doelgroep in de precontemplatie fase zit als gekeken wordt naar de wil om gezonder te eten. Tevens is gebleken dat bij korte termijn interventies het stages of change model wel zorgt voor verandering. Het zorgt hierbij voor de initiatie van gedragsverandering. Interventies die gebruik maken van het stages of change model hebben wel meer kans op het veranderen van de motivatie en korte termijn gedragsverandering. Dit is echter niet genoeg om veranderingen op lange termijn teweeg te brengen. 27 Er is kritiek geuit op dit model en het gebruik ervan in de praktijk. Zo zou het bijvoorbeeld moeilijk zijn om mensen in de geschikte fase in te delen. Zo kan het zijn dat mensen denken aan het gewenste gedrag te voldoen terwijl dit echter niet zo is. Zo kan het zijn dat iemand in de verkeerde fase ingedeeld wordt. Terwijl ze het echte gewenste gedrag niet vertonen.29 Volgens sommige onderzoekers is er maar beperkt bewijs als gekeken wordt naar de effectiviteit van het model bij leefstijlveranderingen.27,29 Aangezien er echter voor de stages of change gebaseerde interventies verschillende meetmethoden zijn gebruikt is het moeilijk om de resultaten te interpreteren. Hierom is het moeilijk een definitieve conclusie te trekken over het model. Het is echter duidelijk dat er knelpunten zijn wat betreft het gebruik ervan.27 Door hierboven genoemde redenen is toch voor dit model gekozen, dat makkelijk in gebruik is.

33

Tanita BF 626 De Tanita BF 626 is gebruikt om de gewichtmetingen in kilogram lichaamsgewicht uit te voeren. De Tanita meet door middel van bioimpendantie. Het gaat uit van de weerstand die een wisselstroom ondervindt in het lichaam. Stroom wordt slecht geleidt door vetmassa en beter geleidt door vetvrije massa zoals spieren. Door middel van elektrische weerstand wordt de vetvrije massa berekend. Hoe groter de vetvrije massa des te beter de geleiding. Vervolgens wordt hiervan het percentage lichaamsvet afgeleid door middel van een formule.30,31 De Tanita als instrument om lichaamssamenstelling te meten is te gebruiken als meetmethode bij grote groepen. Echter is de Tanita op individueel niveau waarschijnlijk niet de meest accurate methode voor het meten van lichaamssamenstelling bij jongeren.32,33,34 Een meting van deze soort is tevens volgens andere bronnen accuraat mits de water en elektrolytenbalans niet verstoord is.35 Aangezien sommige metingen tijdens de training zijn uitgevoerd was het moeilijk hier zeker van te zijn. Om deze redenen is niet gekozen voor een vetmeting als indicator voor overgewicht Body Mass Index meting Door een tekort aan tijd en de tijdstippen van de metingen is hier geen gebruik gemaakt van een meting van het vetpercentage. Om deze redenen is gekozen voor enkel het meten van gewicht in kilogram en lengte in meters om zo de Body Mass Index te bepalen. Overgewicht is gemeten door middel van Body Mass Index (BMI). Het geeft aan of mensen een normaal gewicht hebben in verhouding tot hun lengte. Voor de jongeren in de leeftijd 11 t/m 18 jaar gelden anderen BMI -waarden. Hier is bij het invoeren in SPSS rekening mee gehouden. Voordelen van deze methode zijn dat het makkelijk uit te voeren, niet duur en kindvriendelijk is.35 Echter kleven aan deze methode, zoals aan alle methoden, bepaalde nadelen. Zo is de Body Mass Index een meting die iets zegt over de verhouding van lengte en gewicht van de testpersoon. Echter zegt deze methode niet veel over het vetpercentage en niets over de verdeling van het vet over het lichaam. 35 Tevens zijn de BMI waardes die in Nederland gehanteerd worden voor de Nederlandse bevolking bedoeld. Hierdoor is deze maat minder goed toe te passen op de Turkse of Marokkaanse bevolking.36 Zo kan de BMI –waarde bij kleine kinderen hoger uitvallen en bij lange kinderen lager. Hierdoor kan een overschatting en een onderschatting van overgewicht bij kinderen voorkomen.37

34

Verschillen vergelijkbaar onderzoek en hypothese Uit vergelijkbaar onderzoek komt naar voren dat de Turkse en Marokkaanse bevolking vaker last heeft van overgewicht dan de autochtone bevolking in Nederland.5 Uit dit onderzoek blijkt dat de mate van overgewicht in deze groep hoger ligt dan bij vergelijkbaar onderzoek naar de doelgroep van dit onderzoek. 5 Tevens komt naar voren dat de meisjes vaker ernstig overgewicht (obesitas) hebben en de jongens vaker overgewicht. 1 De hypothese aan het begin van het onderzoek was als volgt; de verwachting was dat de motivatie om gezonder te gaan eten niet erg hoog zou zijn. Tevens zouden er volgens de hypothese de volgende stappen ondernomen moeten worden: enthousiasmeren van de doelgroep, eventueel aanpassen van de training en zorgen voor meer bewustzijn. De motivatie om met hulp gezonder te gaan eten is redelijk hoog. Echter komt dit uit de interviews minder naar voren. Daarom is het belangrijk om de jongeren toch nog meer te enthousiasmeren. Hierbij lijkt een vertrouwensband belangrijk te zijn. Des te beter de leerlingen mij kenden des te meer interesse ze toonden en vragen ze stelden om gezond en goed eten. De trainingen behoren vanuit oogpunt van gewichtsverlies aangepast te worden. Er wordt volgens de doelgroep al gezond gegeten en 69 procent van de doelgroep vindt het niet moeilijk om gezond te eten. Echter laat het beeld dat gezien is op Samurai Sports iets anders zien. De jongeren lopen vaak rond met, lollie’s, chips koek en snoep. Daarom zal nog wel aan het bewustzijn van de jeugd gewerkt moeten worden.

35

Conclusie Uit het dit onderzoek blijkt dat overgewicht bij Samurai Sports wel degelijk vaak voorkomt. Vaker zelfs dan het landelijk gemiddelde voor allochtonen in Nederland. Daarom is het aan te raden voor deze doelgroep een voorlichting op te zetten in samenwerking met een diëtiste of een student Voeding en Diëtetiek. Het is zodoende belangrijk dat hier budget voor vrijkomt. Tevens zou het toegevoegde waarde hebben om een student van een sportopleiding te laten helpen met het aanpassen van de lessen. Verder kan er geconcludeerd worden dat de motivatie van de jongeren waarschijnlijk redelijk is. Een deel van de jongeren heeft echter nog extra motivatie nodig. Er zal tevens aangetoond moeten worden waarom gezond eten en eventueel afvallen belangrijk is. Ook zal de algemene kennis over gezond eten waarschijnlijk verbeterd behoren te worden. Het is hierbij wel belangrijk eerst de kennis te meten door bijvoorbeeld een vragenlijst af te nemen. Hier zal dan de voorlichting op aangepast moeten worden. Wat betreft de trainingen; deze hebben sterke en wat zwakkere punten waar met hulp van anderen wat aan gedaan kan worden. Aanbevelingen Gezien de uitkomsten van het onderzoek is het aan te bevelen het overgewicht aan te pakken. Voor de voorlichting en training zijn bepaalde aanbevelingen naar voren gekomen. Deze zijn hieronder puntsgewijs beschreven. De aanbevelingen geven tevens antwoord op de hoofdvraag van deze scriptie: Welke stappen zijn nodig om mogelijk overgewicht bij de bezoekers van Samurai Sports in de leeftijdsklasse 11 t/m 25 jaar terug te dringen? Belangrijke punten voor de voorlichting Het aanstellen van een studenten voeding en diëtetiek, voedingsdeskundige of diëtiste. Het laten zien van voldoende kennis van zaken en winnen van het vertouwen van de jongeren zal voor de voorlichter belangrijk zijn. Daarom zal de voorlichter een aantal weken voor de voorlichting voldoende aanwezig moeten zijn. De motivatie is redelijk hoog echter kan deze nog verhoogd worden door de jongeren te overtuigen van de waarde van een gezond gewicht en gezonde voeding. De voorlichting behoort simpel en kort te zijn. Een interactieve vorm wordt waarschijnlijk het meest gewaardeerd, dit houdt de jongeren geconcentreerd.

36

Aansluitend aan voorlichting kan een anamnese afgenomen worden en persoonlijk advies gegeven worden. Voor de jongeren zonder overgewicht zal voor hen interessante informatie verstrekt moeten worden. Bij de producten die vaak genuttigd worden en ongezond zijn kunnen de nadelige effecten aangehaald worden. Het is belangrijk aan te tonen dat gezond eten ook lekker kan zijn. Dit kan bereikt worden door practica op te zetten waarbij geproefd en beoordeeld kan worden. Er kan een wedstrijdelement in de voorlichting komen, waardoor de jongeren meer gemotiveerd worden om hun best te doen. Het is belangrijk de doelgroep ook op individueel niveau te bereiken aangezien de jongeren zich redelijk snel laten beïnvloeden door leeftijdsgenoten. Om de groep zover te krijgen de voorlichting te volgen is het belangrijk de ´´leiders´´ gemotiveerd te krijgen. Bij de voorlichting behoort rekening gehouden te worden met de gebruiken en normen en waarden van de Turkse en Marokkaanse cultuur. Belangrijke punten voor de training Het aanstellen van een instructeur of stagiair met basiskennis van sporttraining en sportvoeding. Het motiveren van de twee instructeurs om mee te helpen en achter de voorlichting te staan. De instructeurs meer kennis over gezonde voeding bijbrengen. Het verzorgen van een extra les voor jongeren met overgewicht of jongeren die een betere conditie willen krijgen. Deze extra les behoort te bestaan uit een sport met een lage intensiteit zoals zwemmen of fietsen. Tevens kan de kickbokstraining op een lagere intensiteit en langere duur gegeven worden. Het stimuleren van drinken tijdens de training. De meisjes motiveren om vaker en langer te sporten. De jongeren stimuleren in hun vrije tijd meer te bewegen. Naar de doelgroep van 11 jaar en jonger behoort ook onderzoek gedaan te worden. Bij het onderzoek en de eventuele voorlichting van de kinderen onder de 11 jaar behoren de ouders ook betrokken te worden.

37

Begrippenlijst B Body mass index: Overgewicht wordt vaak gemeten aan hand van de Body Mass Index. Dat is het quotiënt van het lichaamsgewicht (in kilogram) en het kwadraat van de lichaamslengte (in meters). C CBS: Staat voor Centraal Bureau Statistiek. Het Centraal Bureau Statistiek verzamelt, bewerkt en publiceert sociaal-economische statistische gegevens over de gehele samenleving. Chi kwadraat: Met het chi kwadraat kan je bepalen of er een verband bestaat tussen twee variabelen. Er wordt gekeken wat de kans is dat de gegevens door toeval voorkomen. E Eerste generatie allochtonen: Persoon die zelf in buitenland geboren is en ten minste één in het buitenland geboren ouder heeft. G GGD: De Gemeentelijke gezondheidsdienst, Gemeentelijke geneeskundige dienst of Geneeskundige gezondheidsdienst is de dienst waarover elke gemeente in Nederland dient te beschikken om een aantal taken op het gebied van de volksgezondheid uit te voeren. I Inclusiecriteria: Een set criteria die bepaalt welke onderzoekseenheden wel en niet tot de onderzoekspopulatie behoren. K Kwalitatief onderzoek: een methode van onderzoek waarbij het gaat om de ‘aard’ van verschijnselen. De nadruk ligt hierbij niet op het aantonen (bewijzen) van verbanden tussen verschijnselen, maar op het beschrijven van verschijnselen. Het gaat niet om het in kaart brengen van cijfers, maar om het verkennen en inzichtelijk maken van een thema. Kwantitatief onderzoek: bij dit type onderzoek draait het om meten. Onderzoeksresultaten worden statistisch berekend en uitgedrukt in cijfers en percentages. Kwantitatief onderzoek is doorgaans grootschalig van opzet, want representatief, en is uitermate geschikt om uw 'wat'-en 'hoeveel'-vragen te beantwoorden.

38

N Niet- Westerse Allochtonen: Een niet-westers allochtoon heeft tenminste één ouder die geboren is in Afrika, Latijns-Amerikaan of Azië (incl. Turkije), met uitzondering van voormalig Nederlands-Indië, Indonesië en Japan. P PubMed: PubMed is een database met gratis toegang tot Medline, de grootste internationale bibliografische biomedische database. De databank wordt gebouwd en onderhouden door de Amerikaanse National Library of Medicine (NLM) en bevat voornamelijk Anglo-Amerikaanse tijdschriftartikelen vanaf ongeveer 1950 tot heden. Picarta: Meta- catalogus; die titels van boeken en tijdschrift artikelen bevat. Het geeft verwijzingen o.a. boeken en tijdschriftartikelen en toegang tot online bronnen en elektronische documenten. R RIVM: Afkorting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne, gevestigd in Bilthoven. Het RIVM levert informatie aan de overheid voor het gezondheid- en milieubeleid. S Sociaal- economische status: Hoe hoog iemand op de sociale ladder staat vanuit sociaal en economisch opzicht. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar opleidingniveau, inkomen en/of beroep. SD: Staat voor standaarddeviatie. De standaarddeviatie is een indicator voor de spreiding van uitkomsten rondom een gemiddelde. Deze indicator wordt ook wel spreiding of standaardafwijking genoemd. Hoe groter een standaarddeviatie des te minder overeenkomend de antwoorden van de respondenten in de steekproef zijn geweest SCP: Het Sociaal en Cultureel Planbureau (afgekort SCP) is een belangrijk adviesorgaan van de Nederlandse regering. Het SCP onderzoekt ontwikkelingen in de samenleving, bijvoorbeeld door het bestuderen van de leefgevoelens van mensen. Ook wordt onderzoek gedaan naar allerlei culturele en godsdienstige verschijnselen. SPSS: Statistical Package for the Social Sciences is een statistisch programma, te gebruiken om onderzoek mee te doen. T Tweede generatie allochtonen: mensen die in Nederland zijn geboren met minstens 1 ouder die niet in Nederland is geboren.

39

V VO2max: Is de maximale zuurstofopname van iemand. Een test waarmee je het conditieniveau van iemand kan bepalen.

40

Literatuurlijst 1. Dagevos J, Dagevos H. Minderheden: over overgewicht bij Turken, Marokkanen, Surinamersen en Antillianen en het belang van integratiefactoren. Sociaal en Cultureel Planbureau 2009:13-15, 35-36 (Artikel van Sociaal en Cultureel Planbureau) 2. Frenken F. Centraal Bureau voor de Statistiek. Webmagazine. Een op de negen jongeren is te dik. December 2004. http://www.cbs.nl/nlNL/menu/themas/gezondheidwelzijn/publicaties/artikelen/archief/2004/2004-1590-wm.htm 3. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en milieuhygiëne. Volksgezondheid Toekomst Verkenning. Dwarse Thema´s. Gezondheidsachterstanden: kwetsbare groepen. 2006. Beschikbaar via: http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o5458n30053.html 4. Bakel AM van, Zantinge EM. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en milieuhygiëne. Zijn er verschillen naar etniciteit? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning. 23 Juni 2010 Beschikbaar via: http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/persoonsgebonden/lich aamsgewicht/zijn-er-verschillen-naar-etniciteit/ 5. Centraal Bureau van de Statistiek. Landelijke jeugdmonitor: jeugd en integratie. 2009. p.7-9 (Artikel van Centraal Bureau van de Statistiek) 6. Beer J de. Verweij A. Etniciteit samengevat in: volksgezondheid toekomst verkenning. Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. 25 juni 2008. 7. J.Dagevos, G. Mérove, Jaarrapport integratie 2007, Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, p. 93 8. Bijsterveld K. YURP’s-lab Wildemanbuurt: Amsterdam-Osdorp. kenniscentrum stedelijke vernieuwing. 2008. p. 7 (Artikel van KEI) 9. Ponjee T. Bewonersbudgetten in Amsterdam: de verschillen en overeenkomsten in kaart gebracht. 2009. p.33 10. Centraal Bureau voor de Statistiek. Gezondheid en zorg in cijfers: 2006. p. 39 (Artikel van Centraal Bureau van de Statistiek) 11. Voedingscentrum. Gezond gewicht. feb. 2009. http://www.voedingscentrum.nl/nl/eten-gezondheid/zwangerschap-en-kind/vanaf-1jaar/gezond-gewicht.aspx 12. Interview met Ozturk H. Docente aan de Hogeschool van Amsterdam. Afdeling Voeding en Diëtetiek 13. Nicolaou M, Palsma A.H., StronksK. De voeding van jonge volwassenen van Turkse en Marokkaanse afkomst: een probleemanalyse en aanbevelingen voor voedingsinterventies. Academisch Medisch Centrum. 2007. Amsterdam 14. Bijman C, Peters S. De voeding van Turken en Marokkanen in Nederland. Eerste druk. Den Haag: Anraad; 1990. p. 11-41, hoofdstuk 2-3 15. Nicolaou M. Eet- en beweeggedrag van Turkse en Marokkaanse Amsterdammers onderzocht. Voeding Nu. 2007;9:21-23 41

16. Berg van de I. Allochtonen en voeding: een literatuurverkenning. 2010. Wageningen. Den haag. 2010: 13-18 17. Voedingscentrum. Nederland in Balans: masterplan preventie overgewicht 20052010. Den haag. Mei 2005. p. 12, 40-43 (Artikel van het voedingscentrum) 18. Verweij A, Singels LWJ. Wat wordt met preventie gericht op allochtonen beoogd? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Maart 2009. Nationaal Kompas Volksgezondheid\Preventie\Gericht op doelgroepen\Allochtonen 19. Geel van A, Hermans J. Voeding en sport. 1e druk. Baarn: Tirion Uitgevers; 2006. Hoofdstuk 2-4-5 20. Wolfe RR. Fat metabolisme in excercise. University of Texas Medical Branch Galveston, Shriners Burns Institute Metabolism Unit 77550. 1998 [abstract] 21. Romijn JA, Coyle EF, Sidossis LS. et al. Regulation of endogenous fat and carbohydrate metabolism in relation to exercise intensity and duration. Metabolism Unit, Shriners Burns Institute, University of Texas Medical Branch, Galveston 77550. 1993. [artikel] 22. Horowitz J.F, Klein S. Lipid metabolism during endurance exercise. American Journal of Clinical Nutrition. Augustus 2000; Vol. 72: No. 2, 558S-563s [artikel] 23. Takken T. Et al. Richtlijnen conditietraining: kinderen met obesitas. Universitair Medisch Centrum Utrecht; Februari 2005. P. 2 [Artikel] 24. Rolfes S.R, Pinna K, Whitney E. Understanding normal and clinical nutrition. 7e druk. Amerika: Thompson wadsworth; 2006. p. 269 25. Baarda D.B, Goede de M.P.M, Kalmijn M. Basisboek enqueteren. 2e druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff; 2007. Hoofdstuk 2-3-4 26. Ni Mhurchu C, Margetts BM, Speller VM. Applying the stages-of-change model to dietary change. Department of Nutrition and Dietetics Royal Bournemouth Hospital, UK. Januari 1997 [Abstract] 27. Brug J, Conner M, Harre N, Kremers S. Et al. The Transtheoretical Model and stages of change: a critique. Observations by five Commentators on the paper by Adams, J. and White, M. (2004) Why don’t stage-based activity promotion interventions work? HEALTH EDUCATION RESEARCH Theory & Practice. 2005; Vol.20 no.2 . p.244-285 28. Bogers R.P. et al. Explaining fruit and vegetable consumption: the theory of planned behavior and misconception of personal intake levels. Appetite. 2004; 42: 157–166. 29. Davidson R. Prochaska and DiClemente’s model of change: a case study. British Journal of Addiction. 1992; 87: 821–822. 30. Kyle UG. et al. Bioelectrical impedance analysis - part II: utilization in clinical practice. Clinical Nutrition. December 2004: 23; issue 6. 1430-1453. [Artikel van Clinical nutrition] 31. Voedingscentrum. Andere testmethodes. 25 maart 2008. Beschikbaar via: (Artikel Voedingscentrum)

42

32. Lazzer S, Boirie Y, Meyer M. et al. Evaluation of two foot-to-foot bioelectrical impedance analysers to assess body composition in overweight and obese adolescents. British Journal of Nutrition. 2003; 90: 987–992 33. Hosking J, Brad S, Metcalf, Alison N. Validation of foot-to-foot bioelectrical impedance analysis with dual-energy X-ray absorptiometry in the assessment of body composition in young children: the EarlyBird cohort. British Journal of Nutrition. 2006; 96: 1163–1168 34. Elberg J, McDuffie J.R, Sebring N.G. Et al. Comparison of methods to assess change in children’s body composition. American Journal of Clinical Nutrition. Juli 2004; Vol. 80: No. 1, 64-69 35. Spanje van M.C. Conceptrichtlijn Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen. Nederlandse obesitas vereniging. 2007. P 21-22 [Richtlijnen Nederlandse Obesitas Vereniging] 36. Deurenberg P, Yap M, Staveren van W.A. Body mass index and percent body fat : a meta analysis among different ethnic groups. International Yournal of obesity. 1998; 22. no12: p. 1164-1171 [abstract] 37. Gezondheidsraad. Overgewicht en obesitas. Den Haag: Gezondheidsraad. 2003; publicatie nr 2003/07. P. 30

43

Bijlage Hieronder volgt de vragenlijst die is gebruikt bij de doelgroep; Turkse en Marokkaanse jongeren in de leeftijd 11 t/m 25 jaar. Vragen Vragenlijst

Samurai Sports Wil jij wel een keertje naar een Thaibox gala? Omdat wij jullie graag helpen gezonder te gaan eten willen we een paar dingen van jullie weten. Daarom hebben we een paar vragen voor jullie. Als je meedoet maak je kans op een mooie prijs: een tegoedbon van 50 euro voor een Thaibox gala. Zet geen naam op de vragenlijst!

Algemene informatie Geslacht: Man/vrouw (Omcirkel het juiste antwoord) Gewicht: .......kilo

Leeftijd:……jaar Lengte :......meter

Voor de volgende vragen omcirkelen wat jouw antwoord is 1. Hoe vaak sport je per week o 0 t/m 2 keer

o 3 t/m 5 keer

o 5 keer of vaker

2. Hoe vaak per week zit je spelletjes achter de computer/PlayStation/Xbox te spelen o 0 t/m 2 keer o 3 t/m 5 keer o 5 keer of vaker

3. Denk je dat je gezond eet o Ja

o

Nee

o Weet ik niet

4. Denk je dat je te zwaar bent o Ja

o

Nee

o Weet ik niet

5. Vind je het moeilijk om gezonde dingen te eten, zoals groente, fruit, brood, melk en yoghurt. 44

o Ja

o

Nee

o Soms

6. Laat jij je beïnvloeden door anderen als je eet: bijv: je bent met vrienden en jullie gaan naar de snackbar. Eet je dan mee of zeg je nee. o Ja o Nee o Misschien

7. Hoe vaak ga je naar de snackbar om bijvoorbeeld friet en een snack te gaan eten o 0 t/m 2 keer per o 3 t/m 5 keer per o 5 keer of vaker maand maand per maand 8. Heb je wel eens geprobeerd gezonder te eten o Ja o Nee ( ga door naar vraag 10) 9. Is dit je gelukt o Ja

o

Nee

10. Zou je gezonder willen gaan eten als wij je daarbij helpen o Ja o Nee o Misschien 11. Wat zou je graag willen weten over gezond eten? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Bedankt voor je moeite. Om kans te maken op een kaartje is het belangrijk je naam op het daarvoor gegeven papiertje in te vullen en in de grabbelton te doen. Als iedereen bij Samurai Sports heeft meegedaan, trekken wij een naam uit de grabbelton. Als jouw naam getrokken wordt win je een tegoedbon van 50 euro om mee te gaan naar een Thaibox gala! Bedankt! Anoek Braun Studente voeding en diëtetiek Hogeschool van Amsterdam

45

Beantwoording vragenlijst met procenten Om inzicht te krijgen van de uitkomst van de vragenlijst is alles in procenten berekend. Tevens is gebruik gemaakt van de chi kwadraat toets. Hoeveel procent welk antwoord heeft gegeven volgt hieronder.

Samurai Sports vragenlijst Hoeveel procent geeft welk antwoord? Geslacht 62 % man 38 % vrouw 20 mannen 12 vrouwen Overgewicht & ernstig overgewicht 8 van de 32 proefpersonen overgewicht = 25% 6 van de 32 proefpersonen ernstig overgewicht= 19% 14 van de 32 proefpersonen heeft overgewicht of ernstig overgewicht= 44% Meisjes en overgewicht 1 van de 12 meisjes heeft overgewicht = 8% 4 van de 12 meisjes heeft ernstig overgewicht= 33% Jongens en overgewicht 7 van de 20 jongens heeft overgewicht = 35% 2 van de 20 jongens heeft ernstig overgewicht= 10% Gemiddeld BMI per geslacht BMI man: 24 BMI Vrouw: 23 1. Hoe vaak sport je per week? 0 t/m 2 keer (31%) 3 t/m 5 keer (53%)

5 keer of vaker (16%)

2. Hoe vaak per week zit je spelletjes achter de computer/PlayStation/Xbox te spelen? 0 t/m 2 keer (66%) 3 t/m 5 keer (9%) 5 keer of vaker (25%)

3. Denk je dat je gezond eet? Ja (53%)

Nee (13%)

Weet ik niet (34%)

4. Denk je dat je te zwaar bent? Ja (34%) Nee (41%)

Weet ik niet (25%) 46

5. Vind je het moeilijk om gezonde dingen te eten, zoals groente, fruit, brood, melk en yoghurt? Ja (6%) Nee (69%) Soms (25%)

6. Laat jij je beïnvloeden door anderen als je eet: bijv: je bent met vrienden en jullie gaan naar de snackbar. Eet je dan mee of zeg je nee? Ja (50%) Nee (34%) Misschien (16%)

7. Hoe vaak ga je naar de snackbar om bijvoorbeeld friet en een snack te gaan eten? 0 t/m 2 keer per maand 3 t/m 5 keer per maand 5 keer of vaker per (69%) (19%) maand (13%) 8. Heb je wel eens geprobeerd gezonder te eten? Ja (75%) Nee (25%) 9. Is dit je gelukt? Ja (56%) Nee (19%) 25% heeft de vraag niet beantwoord door antwoord nee gegeven bij vraag 8 10. Zou je gezonder willen gaan eten als wij je daarbij helpen? Ja (44%) Nee (25%) Misschien (31%) 11. Welke van de volgende zinnen past het beste bij hoe jij denkt over gezond eten? Ik vind gezond eten niet belangrijk en zal daarom ook niet gezonder gaan eten (precontemplatie) (0%) Ik vind gezond eten belangrijk, maar ga binnenkort niet gezonder eten ( contemplatie) (16%) Ik wil binnenkort gezonder gaan eten, maar ik weet niet hoe ik dit ga doen (voorbereidingsfase) (31%) Ik ben de laatste tijd gezonder gaan eten en snap waarom gezond eten zo belangrijk is (actiefase) (28%) 47

Ik heb de laatste 6 maanden gezonder gegeten en ga dit ook volhouden (gedragsbehoud) (25%) 12. Wat zou je graag willen weten over gezond eten? (open vraag) 1. Gezonder eten en gewicht verliezen 2. Wat je allemaal moet eten 3. Niets 4. – 5. Wat je precies moet eten 6. – 7. Wat geeft mij het meeste energie 8. Of je gezond eet en je ook veel eiwit behoort te eten als je aan fitness doet 9. – 10. – 11. Niks 12. Niks 13. Niks 14. Of je ook soms ongezonde dingen kan eten met maten 15. Niks 16. Ik zou echt willen weten wat ik moet eten en niet moet eten\ 17. Niks 18. – 19. Niks 20. Weinig 21. – 22. Wat je moet doen 23. Hoe vaak je op een dag moet eten 24. Wat gezond is maar lekker 25. Hoe je het kunt volhouden 26. Niets 27. Wat ik wel en niet te veel mag eten 28. Niks 29. Hoe word ik nog sterker 30. Hoe ik kan afvallen 31. Ik weet er wel voldoende over, maar hoe pas ik het bij mijn eigen eetpatroon toe 32. Onleesbaar

48

Vragen interview Eerst is een inleidend stukje gedaan waarbij ik vertel waarom ik de interviews afneem en wat ons doel hierbij is. Verder heb ik verteld dat dit niet anoniem is, maar wel als het online geplaatst wordt. Methode Was naar uw/je idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou u/je nog dingen veranderen? Algemeen Denk(t) u/je dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? Hoe komt het naar uw/jouw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? Heeft de mate van overgewicht naar uw/jouw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? Denk(t) u/je dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? Waar denk(t) u/je dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? Persoonlijk Wat zou u/je graag willen weten over gezond eten? Wat zijn punten waar u/je tegenaan loopt wat betreft voeding? Laat u/je zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? Hebben veel mensen in uw/jouw omgeving last van overgewicht? Waarom heeft u/je besloten uw kind te laten kickboksen?

49

Interviews Hieronder volgen de antwoorden die op de interviewvragen zijn gegeven door de verschillende geïnterviewden. Bij de interviews van Halime Ozturk en Laura Kemp zijn andere interviewvragen geformuleerd. Halime Ozturk Docente aan de Hogeschool van Amsterdam Waar moet ik op letten tijdens de omgang met mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst, bepaalde gewoontes gebruiken i.v.m. de omgang? ‚Het is belangrijk een open houding te hebben en niet te schrikken van antwoorden. Turkse en Marokkaanse mensen hebben vaak andere eetgewoontes dan de autochtone bevolking. Vaak hebben veel Turkse en Marokkaanse mensen een onregelmatig eetpatroon. Ook zijn de mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst een brede bevolkingsgroep die niet alleen uit moslims bestaat, maar ook uit christenen en joodse mensen. De meeste Turkse en Marokkaanse mensen eten geen varkensvlees en drinken geen alcohol. Daar moet je rekening mee houden.‛ Voedingsgewoontes Turkse en Marokkaanse voeding? ‚Zoals al eerder genoemd is het belangrijk bij Turkse en Marokkaanse voeding om rekening te houden met een onregelmatig eetpatroon. Elke dag wordt er weer wat anders gegeten. Regelmaat in het gebruik van producten komt niet vaak voor. Ook zijn de tijden dat er gegeten wordt erg verschillend. Hoeveelheden die ze eten kunnen ook heel anders zijn. Daarom is het moeilijk te meten hoeveel ze nu precies gemiddeld eten. Dit komt ook door de bereidingswijze. ‛ Wat zijn de voornaamste knelpunten in Turkse en Marokkaanse voeding? ‚Knelpunten in de Turkse en Marokkaanse voeding is ook de voedingsbereiding, het onregelmatige eetpatroon, hoeveelheden zijn moeilijk na te gaan en het is bijna nooit regelmatig. Er wordt veel op gevoel gekookt en niet door middel van recepten. Ieder heeft voor bepaalde maaltijden eigen bereidingswijzen en toevoegingen aan basisgerechten. In bepaalde gemeenschappen wordt nog best wel traditioneel gekookt zoals brique of burk. Dit zijn hartige deegwaren. Het is moeilijk na te rekenen wat iemand precies tot zich neemt. Aangezien de samenstelling van voeding moeilijk is na te gaan. Bij de eerste generatie wordt vaak nog traditioneel gekookt. De tweede generatie eet ook wel Nederlandse pot. Als jongens het huis verlaten, gaan ze vaak toch meer snacks eten. Welke generatie het betreft geeft ook een belangrijke verschil wat betreft voeding.

50

Bij de Marokkaanse gemeenschap spelen vlees en groenten een belangrijke rol. Echter komen groenten soms toch wel weinig voor. Rauwkost of salade wordt wel vaak bij de hoofdmaaltijd gegeten. Soms worden alleen maar zetmeelproducten en peulvruchten, zonder dat er groenten bij gebruikt worden, genuttigd. Producten als aardappelen worden ook wel gezien als groenten, dit geeft problemen wat betreft de groenteconsumptie. In de Marokkaanse keuken wordt ook couscous gegeten waarbij vaak groente geserveerd wordt. Wat dat betreft is de Marokkaanse keuken vollediger dan de Turkse keuken. Ook wordt in de Marokkaanse keuken veel meer gebruik gemaakt van veel soorten kruiden. In de Turkse keuken wordt veel zout genuttigd. Tevens wordt bij de Marokkaanse keuken vaker vis gegeten dan de Turkse keuken. Als gekeken wordt naar de bereidingswijze wordt bij de Marokkaanse keuken veel olijfolie gebruikt. En bij de Turkse keuken wordt veel gebruikt gemaakt van zonnebloemolie en roomboter. Naar mijn idee is de Marokkaanse keuken daardoor iets gezonder, gebruik van vetten is iets beter, gunstiger, veel keuze en meer vis. Vet vlees gebruiken Marokkanen minder vaak dan Turkse mensen. Ook besteden ze meer tijd om voeding te bereiden. De bereidingswijze zoals bijvoorbeeld stomen is ook gezonder. Natuurlijk wordt er ook wel eens gefrituurd, maar komt minder vaak voor. Wat de Turkse voeding iets minder gezond maakt in vergelijking tot de Marokkaanse voeding, is dat ze minder groenten gebruiken, meer zout eten en een slechtere vetsamenstelling in de gerechten hebben. Ook worden er veel energierijke deegwaren gebruikt. Brood wordt bij Turkse en Marokkaanse mensen bij elke maaltijd gebruikt, hier vul je je buik mee als je nog honger hebt. Vitamine D samenstelling zou nagenoeg hetzelfde zijn, maar deze is misschien bij Marokkanen iets hoger door de hogere visconsumptie. Bij beide groepen wordt brood niet besmeert met broodsmeersel. Brood wordt in olijfolie gedipt.‛ Heeft de cultuur iets met het overgewicht te maken? ‚Het motto in deze culturen is doe gezellig mee. Ben je bij iemand thuis en je zegt tegen alles nee zonder uitleg kan het gezien worden of er iets aan de hand is. Dan beledig je de gastvrouw wel. Er kan een boodschap in zitten als iemand niet eet. Iemand kan boos zijn, of er kan ruzie zijn natuurlijk kan iemand ook de bereidingswijze gewoon niet goed of lekker vinden. Het is daarom belangrijk aan te geven waarom je iets weigert als je dit veel doet.‛ Wat als je op dieet bent?

51

‚Als je uitleg geeft dat je op dieet bent gaan ze vragen of je geen uitzondering kan maken, maar het wordt wel begrepen. Als je dit niet zou uitleggen en gewoon niet zou eten kan dit tot onbegrip leiden.‛ Zijn er nog bepaalde feestdagen naast de ramadan waar rekening mee gehouden moet worden? ‚Binnenkort is er het offerfeest. Hier wordt heel veel vlees gegeten. Bij veel feesten gaat het om koken en samen eten. Men hecht veel waarde aan eten dat zelf bereid is. Als je zelf producten bereid geeft het aan dat je er tijd en aandacht aan hebt besteed en dat het voor die persoon bereid is. Het is niet netjes als je op bezoek gaat en iemand zou de pizzeria bellen. Samen een maaltijd bereiden mag wel. Als er uitgebreid voor je gekookt wordt geeft dit aan: je bent belangrijk voor mij en ik wil aandacht aan je besteden. Als je een echte uitnodiging hebt dan bevat de maaltijd een voorgerecht, hoofdgerecht en een nagerecht. Dan is alles compleet. Het is belangrijk te laten zien dat je er tijd en aandacht aan hebt besteed. Op dit moment worden vaak energiedranken gebruikt. Deze worden gebruikt zonder dat men beseft wat het is. Dit is een hype geworden. Het komt vaak voor dat jonge kinderen die van school komen energiedrank krijgen. Dit komt voornamelijk door onwetendheid. Andere mensen drinken het ook hierdoor wordt de drempel om het te nemen lager. Hier wordt niet over nagedacht, andere mensen gebruiken het immers ook. Soms worden wel drie tot vier energiedranken per dag gedronken. Als gevolg zijn kinderen onhandelbaar aangezien ze veel energie hebben. Snacks worden ook erg vaak gebruikt. Productkeuze wordt niet beïnvloed door kennis maar door de omgeving. Wat is er in qua hype en wat gebruikt de ander? Het is daarom verstandig om over de meest foute producten voorlichting te geven en uit te leggen wat de samenstelling is. De kennis is er niet. Dit is een eerste stap.‛ Heeft sociale druk invloed op de keuze voor deze producten? ‚Sociale druk niet, maar meer nieuwsgierigheid naar producten waarvan men ziet dat anderen dit ook kopen. Wel komt er druk vanuit de kinderen. Andere kinderen hebben het ook dus jij wilt het dan ook. Dit is een vaak voorkomende gedachte. Als er meer kennis zou zijn kunnen de ouders beter aangeven dat bepaalde producten niet in huis komen.‛ Op welke manier kan de informatie naar uw idee het beste gebracht worden? ‚Een interactieve vorm is goed. Dit kan je doen door bepaalde producten mee te nemen en te vragen: ‘wie gebruikt dit wel eens?’ Het is belangrijk om de jongeren eerst interactief te betrekken en hierna informatie te geven. Hier kan dan gevraagd worden wie het nu nog gaan gebruiken. Je moet opletten dat je niet te veel gaat 52

voorlezen. Het is belangrijk ze mee te nemen in een bepaalde spelvorm om ze vervolgens te laten zien dat jij kennis van zaken hebt. De jongeren hebben over het algemeen geen inhoudelijke kennis. Het is belangrijk de risico’s aan te geven. Maar voornamelijk door hen erbij te betrekken. Bij de jongens rond de 13 t/m 15 jaar wordt gedrag soms beïnvloed door andermans keuze. Het is daarom belangrijk af en toe apart met ze te praten en aparte opdrachten te doen zodat ze zich niet te veel laten beïnvloeden door anderen.‛ Conclusie: ‚het is belangrijk om mensen, van welke cultuur dan ook, kennis te geven over het gebruik van voeding, de manier van voedsel bereiden en gezondheid. Zo hebben ze de keuze en kunnen ze een goed voorbeeld naar hun kinderen zijn. Kinderen zelf maak je spelenderwijs bewuster van wat ze eten. ‛

53

Mies Stolp Opdrachtgeefster Samurai Sports 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Op zich was de vragenlijst duidelijk. Alleen voor kleine kinderen die voor het eerst een vragenlijst invullen is het moeilijk. Dan kom je vaak uit op ik weet het niet. Sommige van de jongeren hebben nog nooit een vragenlijst ingevuld.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik vermoed een beloningsstructuur, jonge kinderen worden waarschijnlijk beloond. Ik kom op dit idee ten eerste omdat ouders zeker in de zomer veel buiten zitten. Dan zit een kinderwagen bijna vol met eten om het kind zoet te houden. Zo blijven de kinderen naar hun idee rustig. Ook heb ik dit gezien bij wedstrijden als de ouders meegaan. Je hebt dan bijvoorbeeld een dik jongetje die trekt zijn tas open, dan komt er een zak snickers, chips en een fles cola uit. En zo is dat bij bijna iedereen. Ze delen wel alles. Dit wordt dan gedurende de dag opgegeten. Ouders weten zelf vaak niet goed wat ze mee moeten nemen of mee moeten geven. Alles wat er gedronken wordt zijn kant en klare pakjes. Alles is kant en klaar zoals bijvoorbeeld chips en aan het kind wordt geen nee verkocht. Ik maak mij ernstig zorgen over het feit dat veel bezoekers last hebben van hun overgewicht. Hierdoor komen ziektes, suikerziekte, vermoeidheid en te veel druk op gewricht door overgewicht vaak voor. Het is schrikbarend dat je op zo een relatief kleine groep mensen zo veel gewichtsgerelateerde problemen hebt. De afgelopen tien jaar is Nederland behoorlijk uitgedijd, ook de jeugd.‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Sowieso is gastvrijheid gebonden aan veel eten voorzetten. Dit is een teken van gastvrijheid. Eten doe je samen. Er worden bij bezoek hele schalen vol koekjes op tafel gezet. Dit is heel anders dan de Nederlandse cultuur.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten?

54

‚Ik denk zeker dat het als groep beter kan omdat ze elkaar beter kunnen controleren. Als ze er gezamenlijk aan zouden beginnen zou het door die groepscontrole beter slagen dan dat iemand het alleen doet. Ik denk dat een aantal wel willen, je moet de gangmakers meekrijgen. De haantjes de voorste trekken dan de rest mee. Haal de sterke karakters eruit die kunnen hun visie opdringen aan de groep.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚De juiste dingen kiezen, die ook lekker zijn en aan de calorieveilige kant ligt. De kennis van wat eten inhoudt is naar mijn idee erg laag. Men weet te weinig en fantaseert naar mijn idee 90% van het verhaal erbij. Er wordt niet snel naar light producten gegrepen. Ik denk dat het te maken heeft met de inkomenscultuur. Ze zitten in een laag segment. Als je goedkoop bij de Lidll supermarkt kan kopen doe je dat. Zolang cola goedkoper is dan een pak melk ga jij dan maar uitleggen waarom ze voor melk moeten kiezen. Een ander probleem is dat ze koffie en thee drinken met zes klonten suiker erin. Als je kijkt wat er op gaat in een klein bekertje koffie, vier grote klonten suiker. Heel veel tussendoortjes bestaan uit heel veel suiker. Ze gaan voornamelijk voor lekker niet voor gezond. Vooral bij kinderen kan je bijvoorbeeld niet verwachten dat ze weten wat het met het lichaam doet. Herhaling is hierbij naar mijn idee erg belangrijk. Als er iets met voeding gedaan wordt na jouw onderzoek moet het vaak herhaald worden met variatie.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‘’Interessant om te weten is dat ze kunnen vergelijken. Wat eet ik en hoe hoort het. Hoe snel kom ik dan aan. Het grootste gedeelte van de mensen houdt van lijstjes. Bijv. hoe veel calorieën heb ik nodig en als ik wil minderen waar zou ik dan op moeten letten. Het is belangrijk praktische voorbeelden te geven en dat je het concreet maakt. Er moeten producten in de lijst die populair zijn bij jongeren. Maak bijvoorbeeld een top 30 van producten die ze veel eten waar tegenover je waarden gaat zetten. Zodat je kan laten zien wat ze precies eten. Het is belangrijk dingen te herhalen. Het moet goed doelgroepgericht zijn. Het is wat betreft eten alles of niets het kost te veel inspanning en inzet waardoor ze het niet volhouden.‛ 55

8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚De variatie die je nodig hebt om gezond te blijven. Variatie in de schijf van vijf, hoe werkt dit. Hoe kan je gezellig zondigen zonder dat je de schijf van vijf uit het oog verliest. Hoe pas je de ongezonde dingen in zodat je bijv na een ongezond dagje toch nog gezond blijft. Hoe hou je ook vol als het een keer iets minder gezond hebt gegeten.‛ 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, over het algemeen niet. Ik ben meer de smaakmaker in dit geval. Ik hou van koken dus meestal wordt er naar mij geluisterd. Ik let op vet en zout.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ja, ik denk het wel. Dit zie ik bij familie, mijn vriendenkring en Samurai Sports.‛ 11. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Red Bull, sportdranken, Turkse pizza, Snacks en lolly’s. Het zijn vaak producten die kant en klaar, makkelijk te koop en goedkoop. Je zit met een luxeprobleem. Tegenwoordig is chips enzovoorts ook iets voor doordeweeks niet iets wat je zoals vroeger in het weekend At. Dingen worden niet meer met mate gegeten.‛

56

Laura Kemp GGD 1. Wat is uw functie binnen de GGD? ‚Ik ben gezondheidscoach van het JUMP-in project. Ik hou mij bezig met de scholen in nieuw-west.‛ 2. Hoe lang werkt u al bij de GGD? ‚Vanaf 1 april 2010.‛ 3. Welke projecten is de GGD op dit moment mee bezig in Osdorp (nieuw west)? ‚Ik ben voornamelijk bezig met het jump-in project en ben me niet bewust van de andere projecten.‛ Het Jump-in project is opgezet bij basisscholen waar veel mensen een lage sociaal economische status hebben. In Nieuw-West bestaat de doelgroep voor een groot deel uit allochtone Nederlanders. Het project bevat verschillende onderdelen zoals; op school en thuis bewegen, informatie over gezonde voeding op school voor de leerlingen en ouders. Op de scholen zijn projecten als Sschoolgruiten opgezet waar twee keer per week, op vaste dagen, fruit wordt gegeten. Tevens worden alle kinderen op school gemeten en gewogen. De ouders van kinderen met overgewicht of obesitas krijgen extra voorlichting en er wordt geholpen de kinderen te laten afvallen. 4. Met welke doegroep(en) werkt u voornamelijk? ‚Scholen met mensen met een lage sociaal economische status (ses)‛ 5. Krijgt u bij uw werk veel te maken met kinderen met overgewicht? ‚Ja. Dit weten wij omdat wij de kinderen zelf meten en wegen. Ongeveer 30 procent van de kinderen die wij testen heeft overgewicht, inclusief obesitas.‛ 6. Welke leeftijdsgroep van kinderen in uw project moet hier naar uw idee het meest op letten? ‚Ik werk met kinderen van 4 t/m 12 jaar. Het overgewicht is verspreid en zit in elke groep.‛ 7. Denkt u dat de ouders en kinderen wel gemotiveerd zijn om gezond te gaan eten? ‚Op jonge leeftijd zijn de ouders beter te bereiken en gemotiveerd. Hoe ouder het kind, hoe lastiger het is het kind te bereiken. Dit is omdat de ouders het kind dan niet meer naar school brengen. Wat betreft de kinderen kan ik dat niet beantwoorden.‛ 8. Is er, naar uw idee, wel behoefte aan hulp vanuit de doelgroep? 57

‚Je merkt dat het onderwerp eten op zich mensen interesseert. Of ze op specifieke hulp zitten te wachten weet ik niet. Wij organiseren ook thema’s waarbij diëtisten dan komen praten over fruit of ontbijten en dit vinden mensen wel erg leuk. Ze vinden het fijn om erover te praten.‛ 9. Wat zijn de knelpunten als je kijkt naar gezonde voeding, wat vinden ze moeilijk? ‚We merken dat er vaak sprake is van ongezonde voeding, maar ook de opvoeding draagt hier aan bij. Ouders vinden het moeilijk nee te zeggen tegen hun kinderen. Daarom is de cursus samen met een diëtiste en een opvoedkundige om ook dat gebied te ondervangen.‛ 10. Zijn er externe factoren die invloed hebben op het overgewicht, zo ja welke? ‚De omgeving, er staat vaak naast een school een supermarkt of een snackbar. Hier kunnen wij jammer genoeg niks aan doen.‛ 11. U bent veel bezig met scholen met een lage ses, met veel Marokkaanse en Turkse kinderen? ‚In de wijk Osdorp wel.‛ 12. Heeft de cultuur invloed op de mate van overgewicht? ‚Dat zou je moeten onderzoeken, dat weet ik niet. Ongetwijfeld wel, maar het schijnt dat de lage ses waarde meer invloed heeft dan de allochtone achtergrond.‛ 13. Werkt dit project, naar uw idee, en wat is het idee achter dit project? ‚Ja ik denk dat het werkt. Een sterk punt is dat kinderen worden gemeten en gewogen waardoor kinderen eruit gefilterd worden die normaal niet gezien zouden worden. Tevens gaan meer meiden sporten die normaal niet zouden sporten. Een integrale aanpak is belangrijk. Het programma bestaat uit zes of acht onderdelen waar op gefocust wordt. Er wordt dus niet alleen over gezond eten gesproken, maar ook sporten wordt gestimuleerd.‛ 14. Wat zijn struikelpunten als je kijkt naar het opzetten van een voorlichting, wat moet je vooral niet doen en vooral wel doen? ‚Wij hebben een positieve benadering. Dan voelen mensen zich meer aangesproken. Bij een algemene oudervoorlichting zeg je bijvoorbeeld niet dat je het over overgewicht gaan hebben want dat is slecht. Je vertelt over hoe kinderen gezonder kunnen eten en meer moeten bewegen. We werken tegenwoordig ook niet meer met het schrikeffect. Ik spreek hier echter niet voor de verpleegkundige. Dit is hoe ik het aanpak om ouders te werven voor een oudervoorlichting.‛ 15. Zijn alle ouders zich van het overgewicht bewust?

58

‚Ik denk het niet want niet iedereen komt naar aanleiding van de uitslag van de meting via een oproep langs.‛

59

Instructeur 1 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Naar mijn idee was de vragenlijst duidelijk.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, dat denk ik wel.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Het wordt slecht gegeten. Veel snoepen, veel kleinere kinderen hebben overgewicht.‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Ja, we eten veel zoete dingen. En we sporten ook minder.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik denk het niet, ze houden het waarschijnlijk een week vol en dan gaan ze weer terug naar hun oude patroon.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Om ten minste drie keer per dag te eten. Discipline is een probleem, het gezond eten volhouden.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Ik denk niet dat ze hier interesse in hebben.‛ 8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Niets, ik zoek er zelf naar op internet.‛ 9. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Je weet af en toe niet of je gezond of ongezond eet.‛ 10. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Niet echt, ik let wel op gezond eten.‛ 11. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ja.‛

60

12. Waarom heeft u besloten te gaan kickboksen? ‚Door een vriend van mij. Het is ook goed voor agressie uiten, in bepaalde mate ben je eraan verslaafd.‛ 13. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Chips en red bull.‛

61

Instructeur 2 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Ja, naar mijn idee was het duidelijk en hoefde er niets verandert te worden.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, ik denk het wel, ik weet alleen niet of zij het een probleem vinden. Vooral de jongeren onder de 15 jaar zitten hier waarschijnlijk niet mee. Jongens boven de 15 jaar doen er niet veel aan, maar als ze voedingbegeleiding zouden krijgen zouden ze zich hier wel mee bezig gaan houden.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik denk dat het voornamelijk komt door de situatie thuis. De ouders letten niet veel op wat de kinderen eten en ook weten ze niet wat de kinderen buitenshuis eten. Tevens hebben ze niet veel verstand van de hoeveelheden. Er wordt hierdoor vaak te veel eten aan de kinderen gegeven. De ouders weten ook waarschijnlijk niet veel over de voeding van kinderen. Tevens sporten veel kinderen niet en/of bewegen ze te weinig. Waarschijnlijk hebben die ouders dat namelijk vroeger ook niet gedaan en weten ze hier niet genoeg over.‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Ja zeker, in de Marokkaanse cultuur is er vooral met bezoek en visite heel veel eten, dit is een stukje gastvrijheid. De ouders proberen zo veel mogelijk goed te doen voor hun kinderen en geven ze hierdoor zo veel mogelijk eten. Ze denken: des te meer mijn kind te eten krijgt, des te gezonder het is. Ook wordt er veel gegeten als er geen mensen komen. Voor kinderen wordt gewoon een fles cola op tafel neergezet en de ouders weten niet wat het dat kind aandoet. Ze zullen de achterkant van de verpakking niet lezen.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik denk niet dat ze gezonder willen eten, maar ze willen wel weten wat gezond en ongezond is. De meeste zullen niet denken ‘ik wil gezonder eten’. Ze weten waarschijnlijk niet wat in bepaalde producten zit. Dit is bijvoorbeeld zo met red bull, dit wordt veel gedronken. Bepaalde producten worden veel gedronken omdat anderen het ook doen. En ze hebben het idee dat ze hier meer energie van krijgen.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten?

62

‚Of mensen mee zullen doen. Ze kijken er ook niet echt serieus naar. De denken wie ben jij om mij dit op de mouw te spelden.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Wat hun voeding met hen kan doen zoals bijvoorbeeld dat blikje en het snoep dat ze eten. Je merkt ook dat kinderen bijvoorbeeld eerst een uur lang meedoen en dit doen ze na een jaar als ze aangekomen zijn niet meer. Dan zullen ze aan de hand daarvan pas na gaan denken. Ze moeten eerst gaan denken waar ben ik mee bezig en dan komen de vragen wel. Als je zegt dat ze drie gram groenten moeten eten en twee stuks fruit zal ze dat niet interesseren.‛ 8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Wat lekker en gezond is.‛ 9. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Van de lekkere dingen afblijven. Bij mij thuis is er veel lekker eten. En soms moet je wel je wel even inhouden.‛ 10. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, dat helemaal niet. Ze weten dat ik wedstrijden speel en train en dat ik voor een wedstrijd bezig ben.‛ 11. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ja heel veel, dit beperkt zich eigenlijk iedereen niet tot een bepaalde groep.‛ 12. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? “Red bull, chocolade, veel producten met zout, gezouten zonnepitten en nootjes. Dit wordt voornamelijk door de meisjes gegeten. Bij de jongens wordt veel frisdrank gedronken (bijv. cola).‛

63

Meisje 1 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Ja, de vragenlijst was duidelijk.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, misschien wel een beetje.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Misschien eten ze te veel of spelen ze niet zo vaak buiten?‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Dat zou kunnen.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Dat weet ik niet.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Gezond eten dat lekker is.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Hoe ze zoveel mogelijk kunnen afvallen.‛ 8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Of je, als je alleen fruit eet, je hier dan ook dik van kan worden.‛ 9. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Ik vind vlees moeilijk om te eten.‛ 10. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Meestal wel.‛ 11. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ik denk niet zo heel veel.‛ 12. Waarom heb je besloten te gaan kickboksen? ‚Mijn moeder wilde dat ik ging afvallen. Ik vind het ook wel leuk.‛

64

13. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Snoep, chips en lollies.‛

65

Meisje 2 1. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, er is hier veel overgewicht, als je de groep samen bekijkt zijn het er wel veel.‛ 2. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Te veel snoepen. Kinderen pakken niet één snoepje maar meerderen.‛ 3. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Kan wel, Marokkanen en turken koken met veel kruiden en veel brood en meel. De manier waarop dingen worden bereid kan hier invloed op hebben.‛ 4. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ja, dat denk ik wel. Mensen zijn er toch wel mee bezig.‛ 5. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Kinderen zijn vaak buiten met vrienden en vriendinnen en als ze dan een zak snoep hebben is het moeilijk nee te zeggen als iedereen eet. Ouders durven geen nee te zeggen tegen hun kinderen, ze zijn bang om ze teleur te stellen.‛ 6. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Hoe ze ongezond eten kunnen weerstaan.‛ 7. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Ik eet niet gezond, dit is achteruit gegaan met mij. Vroeger at ik alles bijvoorbeeld vlees en vis en nu niet meer. Ik eet eigenlijk alleen ongezonde dingen. Ik zou willen weten hoe ik dat kan veranderen.‛ 8. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? Zie hierboven. 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Ik denk dat ik zelf verslaafd ben aan ongezond eten. Ik denk dat het aan mijzelf ligt.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‛Ja.‛ 11. Waarom heb je besloten te gaan kickboksen? 66

‚Ik vind het leuk om lekker sportief bezig te zijn. En ik hou meer van stoere dingen doen.‛ 12. Op welke producten moeten we volgens jou extra op letten? ‚Energiedrank, chips en snoep.‛

67

Meisje 3 1. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, eerlijk gezegd wel.‛ 2. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Toen ik hier nog vaak was, zag ik veel mensen die te dik waren en die gingen ook niet afvallen. Dit komt door ongezond eten.‛ 3. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚De Marokkaanse cultuur maakt veel gebruik van koekjes en pistache. Bij mij thuis is het niet zo dat je onbeperkt mag snoepen. Alleen als er bezoek is of zaken worden gedaan dan is er veel te eten.‛ 4. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Nee, eerlijk gezegd niet. Ik zie ze vaak met snoep, chips, koek en koolzuurhoudende dranken.‛ 5. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Voordat ze gaan trainen gaan ze vaak naar de snackbar of avondwinkel. Soms gaan ze ook na het trainen eten.‛ 6. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Gezond maar lekker eten.‛ 7. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Meer over hoeveel calorieën in eten zit.‛ 8. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Ontbijten vind ik heel moeilijk.‛ 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, over het algemeen niet.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ja, naar mijn idee wel. We hebben drie Turkse bakkerijen en daar verkopen ze döner, pizza en andere lekkernijen en daar zitten veel calorieën in. En er is natuurlijk ook een snackbar. Naar mijn idee komt het dus ook door de omgeving. Je kan dan bijvoorbeeld geen salade bestellen.‛ 68

11. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Patat, pizza, döner, cola, Fanta en fernandes.‛

69

Jongen 1 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Ik ben tevreden over de vragenlijst en zou niets veranderen.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ik denk wel aardig wat. Ik denk dat ongeveer 40% overgewicht van de bezoekers overgewicht heeft.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik zie vaak dat mensen snel moe worden omdat ze overgewicht hebben. Ik denk dat eten en bewegen invloed heeft op overgewicht. Ik zie vaak mensen na de training wat vettigs halen of energydrink drinken.‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Eigenlijk ligt het gewoon aan de mensen zelf, het gaat voornamelijk om of iets lekker is en niet perse of het gezond is. Iets thuis eten willen ze niet maar bij de snackbar wel. Naar mijn idee gaat samenzijn in onze cultuur vaak samen met eten.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik durf het niet te zeggen ieder mens heeft een eigen persoonlijkheid en manier van eten. Sommige mensen zullen wel willen, maar je zult het vaker moeten herhalen.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Ze zijn gewend aan lekkernijen, ze vinden het moeilijk gezond te eten aangezien ze lekker eten belangrijker vinden.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Wat de reden kan zijn dat kinderen bepaalde dingen niet willen eten. Hoe je minder moet snoepen en gezonder eten en meer trainen.‛ 8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Welke voeding belangrijk is om goed te presteren.‛ 9. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Het is moeilijk om iemand over te halen gezond te gaan eten, dit vind ik bij mijzelf af en toe ook moeilijk.‛

70

10. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, ik eet niet mee alleen omdat andere mensen wel meer eten.‛ 11. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Nee, naar mijn idee niet. Bij Samurai Sports is dit wel het geval.‛ 12. Waarom heeft u besloten te gaan kickboksen? ‚Om iets nuttigs te doen, ik heb het licht gezien. Ik was vroeger erg dik, dit is een van de redenen dat ik ben begonnen.‛ 13. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Veel suikerproducten, energydrink en snoep.‛

71

Jongen 2 1. Was naar uw idee de vragenlijst duidelijk voor de jongeren van Samurai Sports of zou je nog dingen veranderen? ‚Nee, de vragenlijst was duidelijk.‛ 2. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, iedereen moet er op letten.‛ 3. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik denk dat mensen te veel eten en te weinig trainen.‛ 4. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Nee, naar mijn idee niet.‛ 5. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ja.‛ 6. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Dat ze het niet kunnen volhouden gezond te eten.‛ 7. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Hoe je gezond eten het slimst kan aanpakken. Hoe je veel kan eten, maar niet aankomt.‛ 8. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Hoe ik mijn gewicht kan behouden. Hoeveel minuten voor de training je moet stoppen met eten.‛ 9. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Hoe je gezond kan eten, maar wel lekker.‛ 10. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Als ik er zin in heb eet ik mee maar anders niet.‛ 11. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Nee, niet echt maar het komt wel voor.‛ 12. Waarom heb je besloten te gaan kickboksen? 72

‚Ik had een beetje overgewicht, toen ik jonger was. Toen ging ik meer trainen en gezonder eten, zo ben ik afgevallen.‛ 13. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Vettig eten zoals patat, producten die in olie worden gebakken.‛

73

Ouder 1 1. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ik ken Samurai Sports nog maar kort. Ik kom hier voor een activiteit voor mijn dochter. Zij is ook iets te zwaar.‛ 2. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik zou het niet weten, want ik zie heel vaak kinderen buiten spelen. De kern is mij niet duidelijk. Bij mijn eigen kinderen is het probleem dat ze niet genoeg bewegen en niet sporten. Er is onder bezoekers wel een probleem. Waar het aan ligt is niet helemaal duidelijk. Misschien ook te weinig beweging en verkeerde voeding. Je hebt tevens te maken met een buurt met veel allochtonen kinderen. Er is niet veel kennis van de schijf van vijf bij de ouders.‛ 3. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Het zit wel in de cultuur. Er wordt veel, uitgebreid en verkeerd voedsel gegeten. Ook is de bereiding niet altijd goed. Er word veel brood gegeten en lekker veel koek en zoet tot zich genomen. Het heeft met eetgastvrijheid te maken en is misschien een minpunt voor de kinderen van nu.‛ 4. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik heb hier geen contact met andere bezoekers over gehad.‛ 5. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Je moet overbrengen aan de kinderen dat je het naast het trainen meer over de voeding moet hebben. Laten zien wat de voordelen van gezond eten zijn, direct naar de sporters zelf. Die kunnen het naar de ouders overbrengen. De voorlichting moet vanuit de leerkrachten overgebracht worden. Er kan dan bijvoorbeeld tien minuten voor de les over gepraat worden. Ook kan er per individu gekeken worden wat er per dag gegeten wordt en of dit kan in verband met de lichaamsbeweging. Verder is het belangrijk ze dingen te vertellen waardoor ze beter gaan presteren.‛ 6. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? Zie uitpraak hierboven.

74

7. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Ik ben erg bewust. Mijn dochter staat onder toezicht van de diëtist.‛ 8. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Ik vind gezond eten niet moeilijk. ‛ 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, hierdoor komt soms ruzie aangezien ze altijd lekkere dingen maken. Iedereen neemt dan wat en dat is erg moeilijk. Er wordt geen rekening mee gehouden met elkaar wat betreft dieet wensen. Alles bij Turkse cultuur gaat met brood. Dit zorgt ook voor veel calorieën.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚In mijn nieuwe buurt denk ik het wel. Ik zie heel veel moeders die gezet zijn. Niet bij elk gezin, maar het komt wel vaak voor.‛ 11. Waarom heeft u besloten uw kind te laten kickboksen? ‚Lichaambeweging, energie, conditie op peil krijgen en dat ze kan afvallen.‛ 12. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Het probleem is naar mijn idee deegwaren: Turkse pizza, doner, Marokkaans brood. Dat wordt gezien als tussendoortje, i.p.v. een appel of komkommer. Er wordt niet op gelet dat de kinderen meer eten dan ze eigenlijk behoren. Als kinderen om eten vragen zal er altijd gegeven worden, bij mij is dit niet zo.‛

75

Ouder 2 1. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Komt heel veel voor alleen soufain, mijn zoon, heeft er geen last van. Ik zie het wel veel om mij heen. Ik dat het vaak van jongs af aan al voorkomt. Vaak als de ouders overgewicht hebben, dan hebben de kinderen dit ook.‛ 2. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik denk de voeding, er zijn namelijk heel weinig kinderen die overgewicht hebben door medicijnen. Vooral de tussendoortjes, chips, koek, cola en sinas. Er wordt heel veel suiker genomen.‛ 3. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Ik denk het wel. Ik ben zelf oppasmoeder. Ze krijgen dan een keer per dag een snoepje na schooltijd. Dan zie ik het bij ons in de familie hoe het eraan toe gaat. De snoepbak gaat op tafel en pak maar hoeveel je wilt. We hebben misschien minder echte regels waaraan een kind zich aan moet houden. Geen echte regels wat betreft tussendoortjes. Mijn ouders hebben het gevaar nooit gezien. Ik denk dat veel ouders het gevaar van tussendoortjes niet inzien. Die laten ze alles eten en drinken wat ze willen. Gezette kinderen zijn tevens een teken van rijkdom. Sufain vinden ze dan heel dun. Mijn nichtje met overgewicht is in Turkije perfect.‛ 4. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik denk dat je dat er heel moeilijk inkrijgt bij de buitenlandse gezinnen. We hebben zoiets van we eten al gezond.‛ 5. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Ik denk dat ze eerder hun kind bij wijze van een spreken op een sport zetten. Ze passen niet het eetpatroon aan, maar gaat voornamelijk meer sporten. Ik denk dat de GGD een belangrijk informatiepunt is. Is het belangrijk dat mensen waarmee je in aanraking komt je er op aan gaat spreken dat hun kind overgewicht heeft. Het zou mij tot denken aanzetten.‛ 6. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding?

76

‚Ik kom dan toch uit op het eetpatroon. Ik denk dat dat het enige is waarmee je dat kan bereiken. Erg duidelijk zijn over de tussendoortjes. Vertellen hoe schadelijk het kan zijn voor het kind zelf.‚ 7. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Ik probeer wel echt gezond te eten. Ik heb drie kinderen alle drie hebben ze geen overgewicht. Toch zou ik graag willen weten hoe het nog gezonder kan. En eventueel de puntjes op de I wat betreft mijn eigen voeding.‛ 8. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Het ontbijt vind ik altijd moeilijk. Ik heb kinderen die bijna nooit willen ontbijten. Ik heb er zelf ook wel eens last van. Eventueel tips over het ontbijt zouden welkom zijn.‛ 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten? ‚Nee, absoluut niet.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Best wel. Je ziet het ook wat vaker nu. Het komt in allerlei leeftijdsklasse voor.‚ 11. Waarom heeft u besloten uw kind te laten kickboksen? ‚Ik vind hem niet hard genoeg naar de andere kinderen toe, hij is een beetje een watje. Ik wil graag dat hij zelfvertrouwen opbouwt. Zodat hij niet snel bang is voor een ander.‛ 12. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Red bull en energiedranken, hier ben ik echt tegen.‚

77

Ouder 3 1. Denkt u dat overgewicht een probleem is onder de bezoekers van Samurai Sports? ‚Ja, dan krijgen mensen meestal last van diabetes. Ik zie steeds meer dikke kinderen en steeds meer ziekte.‛ 2. Hoe komt het naar uw idee dat veel bezoekers van Samurai Sports overgewicht hebben? ‚Ik werk bij een onderzoeksinstituut en merk dat dit vaak komt door ongezond eten en minder bewegen.‛ 3. Heeft de mate van overgewicht naar uw idee met de Turkse/Marokkaanse cultuur te maken? ‚Zeker, heeft met gastvrijheid te maken. Als je bij iemand komt krijg je altijd eten. Er wordt niet genoeg bij nagedacht dat mensen misschien iets minder willen eten. Diegene is blij dat je er komt dus diegene geeft je zoveel mogelijk eten.‛ 4. Denkt u dat de bezoekers van Samurai Sports graag gezonder willen eten? ‚Ik denk dat er echt gezonder gegeten moet worden. Groenten en fruit moeten meer gegeten worden en minder cola, patat en chips. Als je uitlegt dat het niet gezond is dan gaan ze akkoord. Verder moeten ze de consequenties van bepaald gedrag weten. Meeste bezoekers weten niet hoe ze gezonder moeten eten. Door media en huisartsen begrijpen bezoekers dat ze hier iets aan moeten doen.‛ 5. Waar denkt u dat voornamelijk de uitdaging ligt wat betreft gezond eten? ‚Mensen moeten meer zelfcontrole hebben, en ze moeten een grens aangeven bij wat ze eten.‛ 6. Wat zouden mensen van Samurai Sports interessant vinden om te weten te komen wat betreft gezonde voeding? ‚Met de mensen praten, gewoon contact maken en het probleem uitleggen wat volgt als ze bepaalde dingen eten. Veel mensen weten de gevolgen niet. Kinderen duidelijk uitleggen wat ze wel en niet moeten eten en dit ook de ouders vertellen.‛ 7. Wat zou u graag willen weten over gezond eten? ‚Het is voor mij duidelijk ik let op mijn op eten en sport genoeg.‛ 8. Wat zijn punten waar u tegenaan loopt wat betreft voeding? ‚Ik eet al gezond en sport veel. ‛ 9. Laat u zich beïnvloeden door vrienden en familie wat betreft eten?

78

‚Nee, ik laat mij niet beïnvloeden. Genoeg is genoeg. Dat vinden ze ook oké want, als je ook eten meeneemt wordt je waarde minder. Dan hebben ze een goed gevoel bij jou.‛ 10. Hebben veel mensen in uw omgeving last van overgewicht? ‚Ja, en daarbij komt het in onze cultuur vaak voor dat mensen geintjes maken over iemand die te dik is.‛ 11. Waarom heeft u besloten uw kind te laten kickboksen? ‚De eerste reden is de gezondheid, ze moeten gezond blijven. Ten tweede voor zelfvertrouwen en dat ze zichzelf kunnen verdedigen.‛ 12. Op welke producten moeten we volgens u extra op letten? ‚Ze weten het niet dat bepaalde producten niet gezond zijn. Bijvoorbeeld honing op brood, ze kijken alleen naar of het lekker is en niet naar of het gezond is. Mensen zijn niet geleerd genoeg om hierover na te denken. Alles wordt gebakken in de olie. Mensen weten niet dat het niet gezond is. Als ze dat zouden weten zouden ze er rekening mee houde

79