Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Studiedag in het kader van het SBO project “Heat, air and moisture performance engineering”
Renovatie en na-isolatie van muren: context en problematiek P. Wouters Directeur Ontwikkeling en Valorisatie WTCB
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Structuur van de voordracht 1. Verwachtingen m.b.t. de studiedag? 2. Statistieken 3. Muurisolatie 1980 - 2020 4. Instrumenten voor kwaliteitsbewaking? 5. (Voorlopige) besluiten
2
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verwachtingen m.b.t. de studiedag? Een antwoord op volgende vragen : Waarom is muurisolatie belangrijk? Welke technieken zijn er?
Welke technieken zijn zeer goed gekend en stellen weinig problemen? Welke technieken vragen bijzondere aandacht?
Hoe kunnen we garanderen dat er op grote schaal correcte toepassingen komen
3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Structuur van de voordracht 1. Verwachtingen m.b.t. de studiedag? 2. Statistieken 3. Muurisolatie 1980 - 2020 4. Instrumenten voor kwaliteitsbewaking? 5. (Voorlopige) besluiten
4
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
ENERGIEBEWUSTZIJN EN -GEDRAG VAN DE VLAAMSE HUISHOUDENS
5
Percentage geïsoleerde muren
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1998
2001
2003
2005
2008
Jaar van enquête 6
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
7
8
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Structuur van de voordracht 1. Verwachtingen m.b.t. de studiedag? 2. Statistieken 3. Muurisolatie 1980 - 2020 4. Instrumenten voor kwaliteitsbewaking? 5. (Voorlopige) besluiten
9
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Jaren 80 en 90 : Isolatie bestaande muren? Buitenisolatie : z
Vrij duur maar bouwfysisch uitstekend
Spouwisolatie z z
Beperkte besparing en soms risico’s … voorzichtigheid is geboden!
Binnenisolatie z
z
Beperkte besparing, uiteindelijk (vrij) duur en tal van risico’s …dus best niet doen! 11
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
12
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
L’Isolation par l’intérieur
14
L’Isolation par l’extérieur
16
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Overzicht (ondertussen vervallen) Technische Goedkeuringen
ATG 1252 Isolatieprocede door inspuiten ureumformaldehydeschuim UFOAM in de spouw (1978 -1981)
ATG 1253 Isolatieprocede door inspuiten van ureumformaldehydeschuim UFATHERM in de spouw (1978 1981)
ATG 1254 Isolatieprocede door inspuiten van ureumformaldehydeschuim SOPCO WALL in de spouw (1978 -1981)
ATG 1485 Isolatieprocede door inspuiting van ureumformaldehydeschuim MURISOL in de spouwmuren (1983 - 1986)
ATG 1528 Isolatieprocede door inblazen van gebonden geëxpandeerde polystyreenkorrels
THERMOPAREL in spouwmuren (1983 -1986)
ATG 1529 Isolatieprocede door het inblazen van minerale wol ISOVER-SPOUWWOL in spouwmuren (1983 - 1986)
ATG 1592 Isolatieprocede door het inblazen van minerale wol ISOVER-SPOUWWOL in spouwmuren (1992 – 1995)
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
18
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Koudebruggen
19
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
20
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Energiebeleid vandaag en morgen… Zeer drastische energiebesparingen zijn noodzakelijk! z
z
Nieuwbouw : veel performantere gebouwen • Op middellange termijn “energiearme gebouwen” • Bouwwetgeving met strikt handhavingskader • Zeer ambitieuse doelstellingen Bestaande bouw : systematische aanpak is een must • Dit is ongetwijfeld de grootste uitdaging! • Ambitieuse doelstellingen op middellange termijn
22
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Veranderende randvoorwaarden… Vroeger : z
risicoloze energiebesparende maatregelen met groot rendement
Nu : z
Noodzakelijk om aandacht te schenken aan minder evidente oplossingen omwille van : • Globale milieucontext • Hogere energiekosten • Maatschappelijke noodzaak tot actie
Belangrijk dat de risico’s beheersbaar zijn!! 23
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Acties op diverse domeinen Kennisopbouw ISOLIN, TETRA, SBO projecten
Financiële steun Federale belastingsvermindering en regionale subsidies
Wegwerken hinderpalen Aanpassing stedenbouwkundige voorschriften
25
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorwaarden voor federale belastingsvermindering (vanaf 2009)? De muurisolatie dient aan de volgende eisen te voldoen: De geregistreerde aannemer bevestigt dat het voor de isolatie van muren gebruikte isolatiemateriaal een thermische weerstand R heeft die gelijk is aan of groter dan : z
z
2 m²K/W voor de isolatie aan de buitenzijde van een muur die in contact staat met de buitenlucht, of met een nietverwarmde of niet tegen de vorst beschermde ruimte (bvb isolatie van een buitenmuur die nadien met sierpleister of ander materiaal wordt afgewerkt) 0,75 m²K/W voor de isolatie in de spouw van een spouwmuur die in contact staat met de buitenlucht, of met een niet-verwarmde of niet tegen de vorst beschermde ruimte.
Isolatie aan de binnenkant van een muur komt niet in aanmerking voor de belastingvermindering. 26
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Structuur van de voordracht 1. Verwachtingen m.b.t. de studiedag? 2. Statistieken 3. Muurisolatie 1980 - 2020 4. Instrumenten voor kwaliteitsbewaking? 5. (Voorlopige) besluiten
Belangrijk dat de risico’s beheersbaar zijn!! 27
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Instrumenten voor kwaliteitsbewaking
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Kennisopbouw ISOLIN z
Waals project met specifieke aandacht voor de problematiek van binnenisolatie (UCL)
TETRA Na-isolatie z
Vlaams project met specifieke aandacht voor de problematiek van na-isolatie van spouwmuren (Ugent)
SBO z
Strategisch BasisOnderzoek ‘Heat, air and moisture performance engineering’ met als doel een betere bouwfysische kennis (KULeuven) 29
Wetgeving Direct z
z
Het is denkbaar dat overheid op termijn zal eisen dat bestaande muren geïsoleerd zijn Belangrijk dat er dan voldoende kwaliteitsgarantie is
Indirect Overheid kan kwaliteitseisen koppelen aan het verlenen van financiële incentives
30
Normen? Normen zijn zeer belangrijk instrument voor de bouwsector z z
Geharmoniseerde normen (Æ CE markering) Bepalingsmethodes : bepaling thermische isolatiewaarde
Sinds voorjaar 2009 zijn een 1200-tal normen integraal beschikbaar op de WTCB website
31
Technische specificaties? De Eengemaakte Technische Specificaties (STS) zijn een zeer nuttig instrument voor het beschrijven van de minimale prestaties van systemen De verdere uitbouw van STS is een van de prioriteiten voor de komende jaren Æ Alle belangrijke partijen worden betrokken bij het tot stand komen van een STS In voorbereiding : STS over PV systemen 33
Technische informatie Binnen de Belgische bouw zijn de WTCB Technische Voorlichtingen een belangrijke referentie ÆAlle relevante bouwpartners worden betrokken bij de uitwerking van een TV
34
Technische goedkeuring De vrijwillige technische goedkeuring (ATG) wordt door de belangrijke bouwpartners beschouwd als een belangrijk instrument voor kwaliteitsbewaking
i.s.m.
In voorbereiding : ATGs voor PV systemen 35
Certificatie Voor diverse toepassingen is controle door een neutrale derde partij belangrijk Dit is o.a. steeds het geval bij een ATG
38
39
Opleiding Opleiding is essentieel In talrijke gevallen is opleiding voldoende, maar soms is dit geen voldoende garantie dat de nodige kwaliteit kan worden gerealiseerd.
41
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Instrumenten voor kwaliteitsbewaking In functie van de risico’s dienen de gepaste instrumenten te worden gekozen. Een optimalisatie van kosten en administratieve lasten is een belangrijke randvoorwaarde.
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Structuur van de voordracht 1. Verwachtingen m.b.t. de studiedag? 2. Muurisolatie 1980 - 2020 3. Statistieken 4. Instrumenten voor kwaliteitsbewaking? 5. (Voorlopige) besluiten
43
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorlopige besluiten De energieproblematiek verplicht ons om expliciet aandacht te schenken aan het isoleren van bestaande muren De techniek van buitenisolatie is goed gekend en er is kwaliteitsbewaking Spouwisolatie en vooral binnenisolatie roepen tal van vragen op Belangrijk dat elke techniek voldoende garantie biedt.
44
