Bijlage 2 bij Raadsvoorstel nr. HVE070017 (Verkeersproblematiek Maastrichterlaan/Randweg Noord) Financiële paragraaf aanleg Randweg Noord Inleiding
De kosten gemoeid met de planvoorbereiding en aanleg van de Randweg Noord zijn aanzienlijk en voor een kleine gemeente als Vaals financieel gezien moeilijk te dragen. Toch zal in deze financiële paragraaf gepoogd worden aan te geven hoe deze aanzienlijke kosten van de Randweg Noord afgedekt kunnen worden door de gemeente Vaals. In onderstaande tabel zijn de kosten van de realisatie van de Randweg Noord (kosten van aanleg, verwerving gronden e.d.), de bijdrage van provincie en Waterschap, opbrengsten verworven gronden, opbrengsten subsidieregelingen en uiteindelijk de kosten voor rekening van de gemeente Vaals weergegeven. Gemakshalve wordt ervan uitgegaan dat deze kosten allemaal in 2015 (jaar van uitvoering) gemaakt worden (bepaalde kosten inzake planvoorbereiding en verwerving gronden zullen al in eerdere jaren gemaakt worden). Alle posten in onderstaande tabel (uitgezonderd de bijdrage van het waterschap) zijn, uitgaande van een prijsindexering van 2 % per jaar, vermenigvuldigd met 17 % totaal. Bedragen in € Totale kosten Bijdrage waterschap Opbrengsten verworven gronden Bijdragen derden Kosten gemeente Vaals
Tracé 2 Grensstraat 27.518.400
Tracé 2 Duitsland 28.378.350
Tracé 5a Grensstraat 26.605.800
Tracé 5a Duitsland 27.576.900
Tracé 5b Grensstraat 28.817.100
Tracé 5b Duitsland 29.776.500
Gemiddelde
500.000-
500.000-
500.000-
500.000-
500.000-
500.000-
500.000-
2.644.200-
2.644.200-
2.620.800-
2.620.800-
3.393.000-
3.393.000-
2.886.000-
4.329.000-
4.329.000-
4.446.000-
4.446.000-
4.504.500-
4.504.500-
4.426.500-
20.045.200
20.905.150
19.039.000
20.010.100
20.419.600
21,379.000
20.299.675
28.112.175
Zoals uit de tabel blijkt, bedragen de kosten voor rekening van de gemeente Vaals (uitgaande van het gemiddelde van de 6 varianten) pakweg € 20.300.000. In het verdere verloop van deze paragraaf zal worden gerekend met de voorgestelde variant uit het raadsvoorstel: Tracé 5b Grensstraat € 20.420.000.
Voordat er daadwerkelijk gerekend wordt, zijn nog twee zaken relevant: • Zijn er al kredieten geraamd voor de Randweg Noord? • Wat is de globale financiële positie van de gemeente Vaals in 2015? Onderstaand worden de voor planvoorbereiding Randweg Noord reeds beschikbaar gestelde kredieten weergegeven. Van de € 757.000 beschikbaar gesteld voor planvoorbereiding Randweg Noord in de afgelopen jaren resteert nog ongeveer € 500.000. Deze € 500.000 kan in mindering worden gebracht op het benodigde krediet voor de aanleg Randweg Noord. Bedragen in € Begrote uitgaven
Werkelijke uitgaven Saldo *
** ***
2005
2006
2007
2008
2009
157.000*
100.000**
200.000**
200.000**
100.000**
98.000-
98.000 84.500-
84.500
59.000
113.500
284.500
59.000***
113.500
85.000
757.000
257.500 500.000
ten behoeve van de aanleg van de Randweg Noord was in de begroting 2004 € 1.007.000 opgenomen. Bij de begroting 2005 is in afwachting van de uitvoering van de inpassingsstudie besloten geen uitvoeringskrediet op te nemen dit betekende concreet het schrappen van een investeringsbedrag ad € 850.000 (€ 1.007.000 -/- € 850.000). Het restandbedrag à € 98.000 van begrotingsjaar 2005 is doorgeschoven naar 2006. In de begroting 2006 is in de periode 2006 – 2009 voor de te maken kosten i.h.k.v. de planvoorbereiding (o.a. uitvoeren tracéstudie) jaarlijks respectievelijk € 100.000, € 200.000, € 200.000 en € 100.000 opgenomen in het investeringsprogramma. Betreft de uitgaven van de haalbaarheidsstudie (hiervoor is opdracht verleend aan Kragten voor een totaalbedrag ad € 59.000 excl. BTW)
Onderstaande tabel geeft een globale doorkijk op de financiële positie van de gemeente Vaals in 2015. Bedragen in € Begrotingssaldo op basis van begroting 2008 Von Clermontpark / Vijlen en Lemiers Regionalisering brandweer (2013) Dividend SNS-bank (t/m 2012) Begrotingssaldi
2011 273.000 100.000
2015 273.000 100.000 32.00068.000273.000
Hierbij wordt ervan uitgegaan, dat realisatie van het stadsvernieuwingsproject Von Clermontpark en woningbouw Vijlen en Lemiers, een positief effect van structureel € 100.000 op de begroting van de gemeente Vaals heeft. Dit laatste is gebaseerd op berekeningen van de baten (algemene uitkering, OZB, inbreng grond e.d.) en de lasten (onderhoud wegen, groen e.d.). In de verdere berekeningen zal rekening worden gehouden met een positief begrotingssaldo in 2015 van € 200.000 structureel.
Te financieren bedrag door Vaals / Wijze van financiering (afdekking)
Kosten realisatie Randweg Noord in 2015 (voor rekening van de gemeent Vaals) Restantkrediet Te financieren door de gemeente Vaals
€ 20.420.000 € 500.000 -/€ 19.920.000
Teneinde dit forse bedrag van € 19.920.000 te financieren zijn grofweg twee hoofdsporen met deelvarianten mogelijk, namelijk:
• • •
1)
Activeren investering Het betreft hier simpelweg het activeren van de investering (dus afschrijven in 20 jaar / 4,5 % rente). De hiermee gemoeide jaarlijkse kapitaallasten bedragen € 1.892.000 per jaar. Deze jaarlijkse last moet dan worden afgedekt binnen de begroting ingaande 2015.
2)
Verkoop bezittingen (bijvoorbeeld Essent aandelen) Uit berekeningen blijkt, dat Vaals bij verkoop van de Essent aandelen aan de provincie tussen de 14,5 miljoen euro en 16 miljoen euro kan ontvangen (waarde Essent varierend tussen 12 miljard euro en 13,2 miljard euro). Deze opbrengst kan rechtstreeks worden ingezet ter dekking van de realisatie van de Randweg Noord (boekhoudkundig mogelijk). Over de verkoop van de gemeentelijke Essent-aandelen is preliminair overleg geweest met de provincie met 3 (te beantwoorden) vragen: Mag de gemeente haar Essent-aandelen op grond van de statuten verkopen? Geeft de provincie als toezichthouder toestemming voor een mogelijke verkoop? Is de provincie geïnteresseerd in het kopen van de gemeentelijke Essent-aandelen? Uitkomst gesprekken Statuten Overdracht / verkoop van de aandelen is mogelijk, indien dit geschiedt aan de provincie of een Limburgse gemeente. Goedkeuring toezichthouder Indien de gemeente bij verkoop van de Essent-aandelen ervoor zorgt, dat de wegvallende structurele inkomsten (dividenduitkering) ook structureel worden gecompenseerd, heeft de toezichthouder in principe geen bezwaren met een verkoop van de aandelen. Provincie als koper Gezien de huidige onzekerheid (splitsingswet, afgeketste fusie), staat de provincie momenteel op het standpunt, dat ze haar Essent-aandelenpakket zeker niet wil uitbreiden. Ambtelijk stelt men zichzelf de vraag of de provincie in de toekomst aandeelhouder wil blijven. Resumerend: De provincie is dus niet bereid de Essentaandelen van de gemeente Vaals over te nemen. Conclusies
•
• •
De provincie heeft in haar rol als toezichthouder geen bezwaar tegen een verkoop van de Essent-aandelen, indien gezorgd wordt voor structurele inkomsten ter compensatie van het wegvallen van het Essent-dividend (€ 350.000 p/jaar) dit betekent, dat een bedrag van ongeveer € 7.800.000 opzij gezet / uitgezet moet worden tegen een rente van 4,5 %; De provincie is niet bereid tot overname van de aandelen; Vaals moet een andere Limburgse gemeente bereid zien te vinden de aandelen over te nemen. Probleem hierbij is, dat de marktwaarde momenteel moeilijk te bepalen is (splitsingswet, afgeketste fusie) en de onzekere situatie ontstaan door het afketsen van de fusie. Verder zijn er bij de provincie geen gemeenten bekend, die hun Essent-aandelenpakket willen uitbreiden.
Naar aanleiding van het boven weergegeven, nader onderzoek en bijbehorende conclusies, is deze variant dus nu niet haalbaar gebleken.
Hoe zien de verschillende oplossingen bij de variant “activeren investering” er concreet uit? 1) Activeren investering Teneinde de kapitaallasten van deze investering af te dekken, dient Vaals in 2015 een begrotingsruimte van € 1.892.000 te hebben, geleidelijk hiernaartoe groeiend danwel ineens. De dekking van de benodigde € 1.692.000 (€ 1.892.000 minus de reeds geprognosticeerde positieve begrotingssaldi van € 200.000) per jaar zou als volgt gefourneerd kunnen worden: Ombuigingen / bezuinigingen; OZB verhoging (verhoging van OZB tarief met 1 % levert € 10.000 op); Verhoging toeristenbelasting (tariefsverhoging met € 0,01 levert € 6.000 op) Verhoging tarief ‘betaald parkeren’; Precariorechten / baatbelasting. Onderstaand worden 3 varianten met deze elementen uitgewerkt.
A) Geheel afdekken middels verhoging van de OZB
Uit berekeningen blijkt dat hiervoor een verhoging van de OZB-tarieven ingaande 2009 met meer dan 12 % p/jaar nodig is, extra bovenop de reeds afgesproken stijging van 5 % p/jaar. Concreet ziet dit er als volgt uit: Door reeds ingaande 2009 het tarief extra te verhogen, wordt hierdoor in de periode 2009 – 2014 € 3.304.000 gespaard. Indien dit bedrag in mindering wordt gebracht op het benodigde krediet van € 19.920.000, moet een krediet van € 16.616.000 geactiveerd worden. De jaarlijkse kapitaallasten van een krediet van € 16.616.000 bedragen € 1.577.000. Benodigd krediet Gespaard door verhoging OZB-tarief met 10 % extra ingaande 2009 Af te dekken krediet Kapitaallasten krediet € 16.616.000 Positief begrotingssaldo Subtotaal Jaarlijkse extra OZB-opbrengst in 2015 Nog resterend tekort
: € 19.920.000 : € 3.304.000 : € 16.616.000 : € 1.577.000 : € 200.000 : € 1.377.000 : € 1.295.000 :€ 82.000
Een tariefstijging van de OZB-tarieven met 12 % bovenop de reeds afgesproken 5 % is dus niet voldoende om het krediet af te dekken. Wat betekent deze tariefstijging voor de eigenaar van een woning met een WOZ-waarde van € 145.000 (gemiddelde WOZ-waarde)? Met de afgesproken stijging van 5 % per jaar gaat de huiseigenaar in de periode 2008-2015 al ruim € 50,= meer betalen door de extra tariefstijging van 12 % komt hier nog eens extra € 220,= bovenop.
B) Mix belastingverhogende maatregelen
Het betreft hier een mix van verhoging van de OZB-tarieven, verhoging van de parkeertarieven, verhoging van de tarieven toeristenbelasting en (invoering) precariorechten / baatbelasting. Uit berekeningen blijkt dat hiervoor de volgende tariefstijgingen nodig zijn: 8 % p/jaar extra stijging OZB-tarieven ingaande 2009; 6 % p/jaar extra stijging tarief toeristenbelasting ingaande 2009; stijging van het parkeertarief met € 0,50 p/uur in 2015; (invoering) precariorechten / baatbelasting (winkelpromenade) Concreet ziet dit er als volgt uit: Door reeds ingaande 2009 het tarief OZB met 8 % extra p/jaar te verhogen, wordt hierdoor in de periode 2009-2014 € 2.056.000 gespaard. Deze zelfde exercitie levert bij de toeristenbelasting (6 % p/jaar extra stijging) een ‘gespaard’ bedrag van € 920.000 op. Indien deze ‘gespaarde’ bedragen in mindering worden gebracht op het benodigde krediet van € 19.920.000, moet een krediet van € 16.944.000 geactiveerd worden. De jaarlijkse kapitaallasten gemoeid met dit krediet bedragen € 1.610.000. Benodigd krediet Gespaard door verhoging OZB-tarief en toeristenbelasting Af te dekken krediet Kapitaallasten krediet € 16.944.000 Positief begrotingssaldo Subtotaal Jaarlijkse extra OZB-opbrengst in 2015 Jaarlijkse extra opbrengst toeristenbel. in 2015 Jaarlijkse extra opbrengst parkeergelden in 2015 Precariorechten / baatbelasting (winkelpromenade) Resterend overschot
: € 19.920.000 : € 2.976.000 : € 16.944.000 : € 1.610.000 : € 200.000 : € 1.410.000 : € 763.000 : € 332.000 : € 365.000 :€ 12.000 :€ 62.000
Wat betekenen deze tariefstijgingen voor inwoners, toeristen en bezoekers? Met de afgesproken stijging van 5 % per jaar gaat de huiseigenaar (huis met een WOZ-waarde van € 145.000) in de periode 2008-2015 al ruim € 50,= meer betalen door de extra tariefstijging van 8 % komt hier nog eens extra € 130,= bovenop. Het tarief toeristenbelasting zal door de stijging van 6 % per jaar in 2015 ongeveer € 1,80 bedragen (tarief in 2008: € 1,10). Het parkeertarief stijgt van € 1,00 per uur tot € 1,50 per uur.
C) Mix belastingverhogende maatregelen / bezuinigingen
Het betreft hierbij een mix tussen belastingverhogende maatregelen en bezuinigingen.
De met het krediet van € 19.920.000 gemoeide kapitaallasten ad € 1.892.000 worden voor ongeveer 20 % afgedekt door (nog nader in te vullen) bezuinigingen groot € 375.000 structureel. Uit berekeningen blijkt dat hiervoor de volgende mix en tariefstijgingen nodig zijn: € 375.000 bezuinigingen; 6 % extra stijging OZB-tarieven ingaande 2009; stijging van het parkeertarief met € 0,25 p/uur in 2009. 5 % extra stijging tarief toeristenbelasting ingaande 2009; (invoering) precariorechten / baatbelasting (winkelpromenade). Concreet ziet dit er als volgt uit: Door reeds ingaande 2009 het tarief OZB met 6 % extra p/jaar te verhogen, wordt hierdoor in de periode 2009-2014 € 1.491.000 gespaard. Deze zelfde exercitie levert bij de opbrengst parkeergelden een ‘gespaard’ bedrag van € 1.092.000 (6 x € 182.000) op. Bij de toeristenbelasting levert deze exercitie (5 % stijging per jaar ingaande 2009) een ‘gespaard’ bedrag van € 754.000 op. Indien deze ‘gespaarde’ bedragen in mindering worden gebracht op het benodigde krediet van € 19.920.000, moet een krediet van € 16.583.000 geactiveerd worden. De jaarlijkse kapitaallasten gemoeid met dit krediet bedragen € 1.292.000. Benodigd krediet Gespaard door verhoging OZB-tarief Opbrengst parkeergelden en toeristenbelasting Af te dekken krediet Kapitaallasten krediet € 16.583.000 Positief begrotingssaldo Subtotaal Bezuinigingen Jaarlijkse extra OZB-opbrengst in 2015 Jaarlijkse extra opbrengst toeristenbel. in 2015 Jaarlijkse extra opbrengst parkeergelden in 2015 Precariorechten / baatbelasting (winkelpromenade) Saldo
: € 19.920.000 : € 3.337.000 : € 16.583.000 : € 1.575.000 : € 200.000 : € 1.375.000 : € 375.000 : € 538.000 : € 268.000 : € 182.000 :€ 12.000 :€ 0
Wat betekenen deze tariefstijgingen voor inwoners, toeristen en bezoekers? Met de afgesproken stijging van 5 % per jaar gaat de huiseigenaar (huis met een WOZ-waarde van € 145.000) in de periode 2008-2015 al ruim € 50,= meer betalen door de extra tariefstijging van 6 % komt hier nog eens extra € 90,= bovenop. Het tarief toeristenbelasting zal door de stijging van 5 % per jaar in 2015 ongeveer € 1,70 bedragen (tarief in 2008: € 1,10). Het parkeertarief stijgt van € 1,00 per uur tot € 1,25 per uur in 2009.
