Projectfiches Nieuwe Hollandse Waterlinie Investeringsperiode 2015 – 2020
Inleiding Voor u ligt de werkmap ‘Projectfiches Nieuwe Hollandse Waterlinie’ voor de investeringsperiode 2015 – 2020. De projectfiches zijn tot stand gekomen in de periode april t/m juli 2014 door een samenwerking tussen het Projectbureau Hollande Waterlinie en enveloppemanagers van de zes van de zeven enveloppen van de waterlinie. Zij geven een beeld van de investeringsopgave voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie voor de periode 2015 – 2020 en de punten waarop de opgaven aansluiting tonen met (nieuwe) thema’s in de Europese en nationale beleids- en financieringsprogramma’s. Dit werkmap is opgezet als een werkmap; een flexibele informatiebasis, die in de loop van de komende periode kan (en zal) veranderen. Projectfiches zullen afvallen, erbij komen en van proiriteitstelling veranderen en het is de bedoeling dat de map hierin meeverandert. Het dient als naslagwerk voor mensen betrokken bij de diverse financieringsopgaven van de waterline. Een plek waar je snel en overzichtelijk de belangrijkse informatie vindt om projectplannen en financieringaanvragen op te zetten. De werkmap bevat informatie uit de enveloppes Vechtstreek Noord, Vechstreek Zuid, Kraag van Utrecht, Rijnauwen-Vechten, Linieland en Pact van Loevestein (alleen Noord-Brabant). Het dient nog aangevuld te worden met projectfiches van Pact van Loevestein (Gelderland en Zuid Holland/Gorinchem) en Liniebrede onderwerpen / thema’s. In de toekosmst zou het wellicht nog uitgebreid kunnen worden met projectfiches van de Stelling van Amsetrdam, de Zuiderwaterlinie en de Grebbelinie alsook met beheerfiches (fiches met informatie over de beheersopgave van de waterlinie in deze uitvoeringsperiode). Leeswijzer: Het werkmap is, zoals gezegd, een verzamelplaats voor ‘work in progress’. Projecten veranderen voortdurend en dus is het de bedoeling en verwachting dat informatie in dit werkmap meeverandert. De huidige projectfiches geven een beeld van de projecten met de informatie die nu voorhanden is. Sommige plannen zijn in een vergevorderde stadium, met uigebreide infomatie, andere zijn in een beginfase, met summiere gegevens. Bij het bekijken van de projectfiches is het van belang om daarom de volgende zaken in gedachte te houden: -
-
-
De projectfiches zijn ingedeeld in prioriteitsgroepen 1, 2 en 3. Deze categorieën bepalen de prioritering in de zoektocht naar financiering voor projecten: 1= hoge prioriteit, 3 = lage prioriteit. De indeling van een project wordt bepaald door de kansrijkheid van het project voor (extra) financiering. Factoren die hieraan bijdragen zijn o.a. de mate van locale (financiële) draagvlak, energie (mankracht) bij een projecttrekker, planinhoud en mate waarin het project aansluit bij landelijke en Europese financieringsthema’s. Op dit moment is de aangeven prioritering slechts een indicatieve inschatting van de definitieve prioriteitstelling in de ogen van Yolanda Mout en de enveloppemanager van de betreffende enveloppe. De definitieve prioriteitstelling zal in het najaar van 2014 door het financieringsteam vastgesteld worden. Dit wordt voorafgegaan door een gezamenlijke prioriteitstellingssessie met betrokkenen uit de waterlinie. Projectfiches met groene tekst geven vragen / opmerkingen weer die op het moment van het samenstellen van het werkblad nog niet beantwoord waren. Zij kunnen in de loop der tijd aangevuld worden. Het huidige projectfiche wordt dan vervangen door een meer recente versie. Hoe meer uitgewerkt een project, hoe hoger de prioriteitstelling. Het ligt in de rede dat projecten met een lage prioriteit (2 of 3) dan ook minder uitvoerig beschreven zijn dan die met een hoge prioriteit. Bij het verschuiven van een project van een lager naar een hoger prioriteit zal het projectfiche opnieuw bekeken moeten worden en aangevuld worden met nieuwe, relevante informatie.
Utrecht, 15 juli 2014
1
Overzicht Projectfiches d.d. 15 juli 2014 Vechtstreek Noord 1. 2. 3. 4.
Nieuw Nederlands Vestingsmuseum (Naarden) Fort Uitermeer Verder met de vesting Muiden Naarden buiten de vesting
Mogelijke fiche in de toekomst: Fort Pampus
Vechtstreek Zuid 5. 6. 7.
Herbestemming fort Nieuwersluis Waterliniepad Vechtstreek Zuid Consolidatie Fort Tienhoven
Kraag van Utrecht 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.
Fort de Gagel Garageloods Fort aan de Klop Programma-ondersteuning Stelling van Utrecht Fort Ruigenhoek Restauratie en herontwikkeling flankkazematten D en E op Lunet II en III Rondwandeling Blauwkapel Sluis Klopvaart Toegangspoort Lunet I Bekledingsmuren Lunet I, II en IV Noordelijke Randweg Utrecht Versterken ensemble Houtense Vlakte
Mogelijke fiches in de toekomst: Bruggen in inundatiekanaal Tuindorp, Watergang tussen Fort De Bilt en Fort Blauwkapel
Rijnauwen –Vechten 19. 20. 21. 22. 23. 24.
Reduit Fort Vechten Bunkerpad Rijnauwen-Vechten Groepsschuilplaatsen Rijnauwen-Vechten Tankgracht Rijnnauwen-Vechten Fort Rijnauwen (vleermuizenfort) Fort ’t Hemeltje, fase 2
Linieland 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31.
Opwaarderen omgeving en tijdelijk gebruik van de Plofsluis Concept ‘TE GAST’ Fort Honswijk Bewonersinitiatiefplan Fort Vreeswijk Werk aan de korte uitweg Opwaardering Fort Jutphaas Restauratie Fort Honswijk Tijdelijk gebruik Linieland werken en objecten (werk aan de Groeneweg, gedekte gemeenschapsweg, werk aan de Overeindseweg) 32. Waalse Wetering
Pact Loevestein – Noord-Brabant 33. 34. 35. 36. 37.
Woudrichem Visie Vestingwerken (Woudrichemse Waterkant) Beheerskosten Forten Brabantse Landschap Fort Altena – restauratie fase 2 Fort Giessen – restauratie en baggeren gracht Fort Altena – doorontwikkeling i.v.m. verbreding A27
Mogelijke fiches in de toekomst: Vrijzetten groepsschuilplaatsen, Robuuste ecologische verbindingszones, Beheer Liniepad, Recreatieverbinding Werkendam Biesbos, Museum Biesbos
2
Projectfiches Vechtstreek Noord Vechtstreek Zuid Kraag van Utrecht Rijnauwen –Vechten Linieland Pact Loevestein – Noord-Brabant
3
PROJECTFICHE Nieuw Nederlands Vestingmuseum (Naarden)
Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
€ 1.580.000 (dat is 66% van het project totaalbedrag van €2.380.000) Vechtstreek Noord Toerisme, ondernemerschap, cultuur historisch programma, storytelling, erfgoed, innovatief, musea, duurzaamheid. Maar ook (consolidatie, restauratie, erfgoed).
Prioriteitscategorie:
1
Projectidee Het huidige Vestingmuseum in Naarden wil verhuizen van bastion Turfpoort (huidige locatie) naar bastion Oranje in de stad, met daaraan gekoppeld de Gele Loods en Utrechtse Poort. Dat wil het museum omdat het huidige terrein en locatie een groot aantal beperkingen kent die op de nieuwe locatie niet of veel minder spelen. Het Vestingmuseum wil met het plan voor de verhuizing een aantrekkelijk museum Neerzetten met een duurzame exploitatie. Naarden als (inter)nationaal relevant erfgoed krijgt zo een museum dat een relatie legt met de brede Vaderlandse geschiedenis in al haar cruciale periodes (1572, 1672, 1813-1814 en 1914-1918) en de verbinding legt met het meest ingenieuze verdedigingssysteem van ons land, de (Nieuwe) Hollandse Waterlinie. Bezoekers kunnen het museum beter vinden en benutten dan nu en de vestingstad in al haar facetten beter beleven vanuit de nieuwe positie. Het museum kan als onderdeel van het Nationale Waterliniemuseum (samen met Fort bij Vechten en Slot Loevestein) een stevige en innovatieve positie innemen in het museale landschap. Duurzaamheid wordt een belangrijke pijler van de nieuwe museumlocatie. De volgende duurzaamheidsmaatregelen zijn in de plannen opgenomen: gebruik aardwarmte (buizensysteem in de wallen), gebruik Solatubes (overdag daglicht via glasvezel naar binnen, bij schermer en donker schakelen LED lampen bij), gebruik grijs water uit originele drinkwater cisternen kazerne G voor doorspoelen toiletten, gebruik houtkachels voor stoken van afvalhout van groenbeheer Naarden – Vesting, groenbeheermet landgeiten (doet Vestingmuseum als ongeveer 6 jaar met succes). Reconstructie van de militaire zweminrichting uit circa 1900 in de vestinggracht wordt ook beoogd. Deze zweminrichting (buitenbad in de gracht) lag in het water van de vestinggracht naast bastion Oranje waar het museum heen zal verhuizen. Hiermee krijgt het Vestingmuseum een unieke combinatie van sport, recreatie en cultuur. Het enige museum waar je je letterlijk kunt onderdompelen in de geschiedenis.
Resultaat Innovatief museum van nationaal belang - borgen van de waardering van Nederlands cultuurhistorie door het groter publiek Beter ervaring van Naarden als vestingstad Verbetering van de toeristische infrastructuur van Naarden
4
Stakeholders Huidige stakeholders: Potentiële stakeholders: Stichting Nederlands Vestingmuseum – projecteigenaar en Cultuurfondsen trekker Rijksgebouwendienst / Nationale Monumenten Organisatie (NMO) per jan 2015 – gebouw eigenaar Gemeente Naarden Provincie Noord Holland CV: Wat is de rechtsvorm (stichting?)van het Nederlands Vestingmuseum? Samenwerking Huidige samenwerking: Vrienden van het Nederlands Vestingmuseum Projectbureau NHWL Stichting Samenwerkende Waterliniemusea Rijksgebouwdienst New Holland Foundation Gemeente Naarden
Potentiële samenwerking: -
Samenhang met andere projecten Er bestaat een inhoudelijke koppeling met de realisatie van het Nationaal Waterliniemuseum op Fort bij Vechten waaraan de Waterlinieprovincies meedoen. Het Vestingmuseum onderzoekt samen met Fort bij Vechten en Slot Loevestein de mogelijkheid om een gezamenlijk koepelmuseum te vormen over de hele Waterlinie heen. Hiervoor loopt momenteel een VER (Visie Erfgoed en Ruimte) aanvraag bij RCE (Rijksdienst Cultureel Erfgoed). Geschatte projectduur Dit is een zg. hink-stap-sprong project. De conceptualisering is in december 2007 begonnen. Het uitgewerkte visiedocument is in 2010 door de RGD en Atelier Rijksbouwmeester goedgekeurd. In 2010-2011 is de Utrechtse Poort vrijgemaakt van toenmalige huurders en gerestaureerd. In najaar 2011 is de Poort als VVV en bezoekerscentrum Hollandse Waterlinie Noord in gebruik genomen. In 2012 – 2013 is de Gele Loods gerestaureerd en zijn de gebouwen op bastion Oranje vrij gemaakt van toenmalige gebruikers. Voor 2014 staat de restauratie van Oranje (gebouwen en terrein) op de planning bij de RGD. Het beschreven project is nu volop gaande. Bouwkundige ontwerpen en voorbereidingen lopen. De bouwkundige restauratie staat gepland voor medio september 2014. De fondsenwerving loopt tot zomer 2015 en moet dan voldoende resultaat hebben opgeleverd om verhuizing en inrichting mogelijk te maken. 1 mei 2016 is de richtdatum voor de opening van het Nieuw Nederlands Vestingmuseum. Stappenplan en begroting Let op: de genoemde kosten zijn excl. BTW in tegenstelling tot de meeste andere projectfiches. Een begroting excl. BTW sluit in dit geval beter aan bij de al afgesproken financieringsmechanismen. Stappen Bouwkundige restauratie gebouwen (Utrechtse Poort, Gele Loods, Gebouwen G,H,I,K,L) en verbindingsgang. Excl. BTW. Incl. 5% onvoorzien, 0,4% calamiteiten en aansprakelijkheidsverzekering, 10% directiekosten. Gedetailleerde raam begroting beschikbaar.
Schatting kosten 800.000
Stand van zaken 90% van dit budget is beschikbaar vanuit de RGD CV: Is hier een toezegging of oormerk van de middelen? Of moet het nog veiliggesteld worden? De RGD dekt de bouwkundige renovaties (de ontbrekende 10%) naar verwachting af met budgeten voor de MEF monumenten. Voorlopig ontwerp van architect voor RGD wordt nu omgezet naar definitief ontwerp.
5
Duurzaamheidsmaatregelen Museale inrichting (nieuw) en verhuizing. Excl. BTW. Incl. projectmanagement Gedetailleerde raambegroting beschikbaar. Reconstructie militaire zweminrichting
200.000 1.155.000
25.000
benodigde aanvullend budget Bidbook in de maak voor fondsenwerving.
nog te doen
TOTAAL: 2.380.000 CV: Klopt deze vertaalslag van de begroting die is aangeleverd nog? (Co)financiering voor het project Energie wordt nu gestoken in de fondsenwerving voor de museale inrichting en verhuizing (€ 1.155.000). Een bijdrage van 250.000,- euro van de Provincie Noord-Holland zal in mei 2014 worden aangevraagd voor de inrichting en verhuizing. Er is een dekkingsplan opgesteld gericht op het binnenhalen van de overige benodigde middelen voor de inrichting en verhuizing (o.a. Bankgiro Loterij, Mondriaan Fonds, PBCF, VSB, SNS, SICA enz.enz.) Er wordt momenteel (zomer 2014) gewerkt aan een bidbook t.b.v. de culuurfondsen. Beheer en exploitatie De stichting Nederlands Vestingmuseum is verantwoordelijk voor het beheer en exploitatie van het museum. Het museum gaat naar een duurzame exploitatie toe die nog minder dan de huidige situatie afhankelijk is van (gemeentelijke) subsidies. De eigen inkomsten van het museum liggen op dit moment op circa 65% van de totale begroting, in de nieuwe situatie gaat dat naar 75% eigen inkomsten in 2020. Er zijn in de planvorming uitgebreide exploitatieberekeningen gemaakt die een gezonde exploitatie laten zien op basis van zeer voorzichtige aannames (geen “rijk rekenen”). Risico’s Er worden onvoldoende middelen gevonden via de fondsenwerving voor de (museale) inrichting en verhuizing. Dit kan in bepaalde mate natuurlijk geschaald worden, tot op zekere hoogte kan het inrichtingsplan ook soberder worden uitgevoerd; Onvoorziene bouwkundige tegenvallers. Dit lijkt een minimaal risico omdat de staat van de gebouwen van heel behoorlijk tot uitstekend is uit de opname gedaan door de RGD. Bovendien beperken de werkzaamheden zich tot eenvoudig herstel en modernisering van E&W installaties + enkele aanpassingen tbv gebruik.
6
PROJECTFICHE Herbestemming Fort Nieuwersluis
Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
€ 799.500 (dat is 100% van het project totaalbedrag) Vechtstreek Zuid Vrijwilligers, community lead project development, koken, creativitiet, ontmoeting, ondernemerschap, museum, storytelling, water, infrastructuur, bakstenen.
Prioriteitscategorie:
1
Projectidee Fort Nieuwersluis in gemeente Stichtse Vecht is eigendom van Natuurmonumenten (NM). Stichting Fort Nieuwersluis (SFN) heeft een langjarig erfpachtcontract voor het terrein en trekken de ontwikkeling van het fort. Stichting Fort Nieuwersluis is opgericht in juli 2013 met als primaire doelstelling ‘te zorgen voor een passende en structurele invulling van het Fort’. De vrijwilligersorganisatie doet dit door samenwerking met partijen en (maatschappelijke) organisaties op te zoeken, het verhuren van ruimtes aan derden (o.a. voor evenementen), het organiseren van activiteiten en ruimte bieden aan evenementen georganiseerd door derden en het opzetten van sponsoring. Thema’s van het fort zijn: het fort verbindt, het fort creëert, het fort toont, het fort werk, het fort kookt. Een deel van het fort is al gerestaureerd en wordt verhuurd. SFN organiseert maandelijks een serie evenementen (bijvoorbeeld kookworkshops in een pop-up keuken, theatervoorstellingen). In fase 2 wil men nog meer delen van het fort restaureren zodat ze geëxploiteerd kunnen worden en het beheer en onderhoud van het totale fort een bredere basis krijgt. Er zijn plannen voor permanente verhuur van ruimtes aan ondernemers, flexwerkplekken, (kook)ateliers of werkplaatsen en een koude oorlog museum. Het is de bedoeling dat de exploitatie van (het programma) in het fort onder risico en verantwoordelijkheid van de stichting uitgevoerd wordt. Dit projectfiche betreft de fysieke restauratie van onderdelen van het fort. Fort Nieuwersluis ligt tussen de rivier De Vecht en het Amsterdam Rijn Kanaal. De mogelijkheden van een aanlegvoorziening worden onderzocht om zodoende ook varende bezoekers te kunnen ontvangen. Voor de plaatselijke rederij wordt het dan mogelijk om het fort in zijn vaarroute op te nemen
7
Resultaat Een locatie van de NHWL als aantrekkelijk en verrassende ontmoetingsplaats (oud ontmoet nieuw) Duurzame exploitatie en beheer van cultureel efgoed Een voorbeeld voor community lead project development Bijdrage aan een gezonde en vitale dorpskern Stakeholders Huidige stakeholders: Natuurmonumenten– idee-eigenaar en grondeigenaar Stichting Fort Nieuwersluis – idee-eigenaar en erfpacht beheerder Gemeente Stichtse Vecht Provincie Utrecht
Potentiële stakeholders: Onderwijs Huurders en gebruikers
Samenwerking Huidige samenwerking: EC Projects (advies en begeleiding naar definitieve exploitatie en gebruikersovereenkomst met natuurmonumenten) Stichting Liniebreed Ondernemen
Potentiële samenwerking: Onderwijs Huurders en gebruikers
Samenhang met andere projecten
Geschatte projectduur Een bijdrage van de provincie Utrecht wordt verwacht vanaf 2016. Fase 2 van de restauratie kan dan beginnen. Verwachtte doorlooptijd nog nader te bepalen. Stappenplan en begroting Stappen Opknappen remise E tbv mogelijke verhuur aan ambachtelijk beroep of kunstenaar Opknappen remise C en plaatsen deuren voor latrines kazerne tbv verhuur en opslag Schoonmaken metselwerk in het fort tbv gebruik en verhuur Inrichten BB-gedeelte als infocentrum voor doelgroep onderwijs Datacommunicatie Installaties en bouwkundige aanpassingen (warmte, elektra en ventilatie) Aanlegfaciliteiten (steiger) Uitkijkpost Aanleg 25 parkeerplaatsen (verharding, verlichting en automatisch hek) Voorzieningen tbv keukenfaciliteiten en extra toiletgroep Marketing Proceskosten Beheer Afschrijvingen Onvoorzien Indexering TOTAAL:
Schatting kosten Incl. BTW
Stand van zaken Nog te doen
€ 73.500 Nog te doen € 42.000 € 15.750 € 180.000 € 21.000
Nog te doen Nog te doen Nog te doen Nog te doen
€ 325.500 € 21.000 € 15.750 € 52.500 € 52.500
Nog te doen Nog te doen Nog te doen Nog te doen
€ 799.500
(Co)financiering voor het project De plannen gaan uit van een subsidieaanvraag bij Provincie Utrecht van € 400.000 (€ 140.000 in 2016 en € 260.000 voor de periode 2017-2020). 50% van de begrootte kosten zal worden gefinancierd uit de exploitatie. Er ligt echter veel risico op dit vlak en de verwachtte rendementen
8
kunnen later binnenkomen dan benodigd. Extra (voor)financiering voor het project is dus wenselijk. Beheer en exploitatie NM en SFN hebben een langjarig huur- of erfpachtcontract afgesloten, waarin afspraken zijn vastgelegd over investeringen in en het gebruik, beheer en onderhoud van het fort, inclusief afspraken over de samenwerking tussen NM en SFN en de invulling van het gastheerschap namens NM door SFN. Risico’s Een gezonde, definitieve exploitatie moet nog blijken.
9
PROJECTFICHE Fort de Gagel
Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
€ 1.930.000 (dat is 100% van het project totaalbedrag) Kraag van Utrecht Consolidatie, restauratie, ondernemerschap, ICT, recreatie, innovatieve duurzaamheid, nieuwe energie, verkeer en infrastructuur, stad-platteland connectie.
Prioriteitscategorie:
1?
Projectidee en beelden Fort de Gagel ligt in het noordwesten van de gemeente Utrecht in de wijk Overvecht (vroegere Vogelaarwijk). Het ligt op de grens van de drukke stad, het Noorderpark en de kleinere gemeenten Stichtse Vecht en De Bilt. Het fort is zeer goed bereikbaar met O.V. en auto (N230). Het omgrachtte fortcomplex bestaat uit drie 19de eeuwse gebouwen, drie betonnen groepschuilplaatsen en een toegangsbrug. Het terrein en deze gebouwen zijn eigendom van Gemeente Utrecht. Op dit moment lopen er gesprekken tussen eigenaar en beoogde exploitanten om te komen tot een goede herontwikkeling. Fort de Gagel wordt getransformeerd tot de ‘Poort van het Noorderpark’ met horeca, outdoor centre en modern (mogelijk digitaal) infopunt voor de NHW en directe omgeving.
Resultaat Fort de Gagel geeft de mogelijkheid aan de bezoeker om het voormalige fort te beleven; het afgesloten karakter is weg. Mede door de omliggende infrastructuur en weidse landschap aan de noordzijde vormt het fort een aantrekkelijke 'stepping stone' tussen stad en platteland. Door de toevoeging van horeca, outdoor faciliteiten en informatie centrum wordt het fort ook een pleisterplaats voor recreanten en passanten.
10
Stakeholders Huidige stakeholders: Gemeente Utrecht/UVO – idee-eigenaar en objecteigenaar PINO en XL adventures (beoogde exploitanten) Samenwerking Huidige samenwerking: PINO XL adventures
Potentiële stakeholders: Niet nodig. Voldoende zo.
Potentiële samenwerking: Niet nodig. Voldoende zo.
Samenhang met andere projecten Vanwege de mogelijke verbreding van de N230 (uitvoering 2024-2026) is het misschien mogelijk om hier compensatiegeld voor te claimen. (MAAR IS NOG ERG VER WEG) De ondernemers en gemeente streven naar een duurzame herbestemming, lees dan hier sustainable. Innovatieve technieken gebruiken bij de herbestemming. Geschatte projectduur Het project wordt nu uitgetekend en berekend. Als de financiën bij elkaar zijn en de verschillende stakeholders zich kunnen conformeren aan de uitvoering kan er gestart worden met de realisatie van de plannen. De precieze datum hangt ook af van de vergunningsprocedures. In meest positieve zin kan de realisatie plaatsvinden in 2015 en volgende jaren. Geschatte doorlooptijd is drie jaar. Stappenplan en begroting Stappen Restauratie: bomvrij wachthuis bomvrije kazerne remise onvoorzien
Schatting kosten incl. BTW
Herbestemming: aansluiting nutsvoorziening, verharding en verlichting terrein verwarming en sanitair gebouwen botenloods en steiger parkeerterrein buiten het fort bouw serre (tbv horeca) incl. doorbraak rennovatie bestaande brug nieuwe voetgangersbrug bestekken directievoering onvoorzien BTW afdracht waar nodig communicatie
150.000 150.000 75.000 35.000
moet moet moet moet
100.000
moet nog van start
100.000 90.000 75.000 710.000
moet nog van start moet nog van start moet nog van start
25.000 25.000 25.000 55.000 55.000 210.000 pm
TOTAAL:
Stand van zaken
moet moet moet moet moet
nog nog nog nog
nog nog nog nog nog
van van van van
van van van van van
start start start start
start start start start start
tzt door te voeren tzt te regelen indien nodig
1.930.00
(Co)financiering voor het project Vooralsnog geen. Beheer en exploitatie Door contractuele afspraken in het huurcontract tussen exploitant en eigenaar wordt bepaald wie wat doet. Voorts wordt er een deel van de huur gereserveerd voor grootschalig onderhoud. Risico’s Vertraging door procedures en vergunningen Stakeholder commitment Veranderd beleid of inzichten BTW afdracht
11
PROJECTFICHE Groepsschuilplaatsen Rijnauwen-Vechten
Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
€ 30.000 (dat is 100% van het projecttotaalbedrag) Rijnauwen-Vechten Storytelling, community-led cultural heritage protection, bottom-up rural / tourism development. Maar ook restauratie, tijdelijk gebruik, gebiedsmarketing, ondernemerschapsondersteuning, (cultureel)programma, natuur, recreatie, beheer, erfgoed, monumenten, duurzaamheid.
Prioriteitscategorie:
1/2
Projectidee en beelden De groepsschuilplaatsen zijn gelegen in alle gemeenten van de Enveloppe Rijnauwen-Vechten. Het idee is om een aantal groepsschuilplaatsen in de buurt van de Bunkerpad (en beoogde wandelpad (projectfiche)) open te stellen voor publiek. De betekenis van de schuilplaatsen kan worden uitgelegd wat bijdraagt aan de beleving van de werking van de NHWL.
Resultaat Met het opknappen van enkele groepsschuilplaatsen kan het publiek toegang krijgen tot deze objecten, waar dan de betekenis hiervan in de verdedigingslinie kan worden uitgelegd. Ontsluiting cultuurhistorische erfgoed. Verhoging recreatieve waarde van het gebied. Stakeholders Huidige stakeholders: Enveloppe Commissie (eigenaar projectidee) – Vanuit het thema “Gebiedsontwikkeling 3.0” zou dit project in samenhang met het bunkerpad én beleefbaar maken van de Tankgracht in het gebied tussen Rijnauwen en Vechten kunnen worden opgepakt. Samenwerking Huidige samenwerking: Provincie Utrecht, gemeente Utrecht en Staatsbosbeheer
Potentiële stakeholders: De eigenaren van de objecten o.a. particulieren Zie verder de potentiële stakeholders samenhangende projecten
Potentiële samenwerking: Met de in de buurt gelegen pannenkoekenhuis en ondernemers / schuilplaatseigenaren De organisatie van Lange afstandswandelingen en het VVV
Samenhang met andere projecten De projecten ‘tankgracht’, ‘bunkerpad’ en ‘groepsschuilplaatsen’ (allen projectfiches) maken de beleving van de vier verdedigingsringen van de NHWL compleet. Het dient de aanbeveling om dit project tegelijk met het project ‘Bunkerpad’ te laten lopen.
12
Geschatte projectduur Het project kan opgepakt worden zodra de middelen (en projectplan) beschikbaar zijn. Het dient de aanbeveling om tegelijk met het project ‘Bunkerpad’ te lopen. Stappenplan en begroting Stappen
Schatting kosten incl. BTW
Projectontwerp/voorbereiding: Selectie van geschikte groepsschuilplaatsen o.a. afhankelijk van kwaliteit, ligging, eigendom, bereidheid tot samenwerking Bouwkundig onderzoek schuilplaatsen Projectplan, samenwerkingsmodel, begroting en financiële wervingsplan (evt ism ‘bunkerpad’) Projectuitvoering: Schuilplaatsen opknappen en toegankelijk maken Schatting per locatie € 5.000 Informatievoorziening Proceskosten Beheer Afschrijvingen Onvoorzien Indexering
Stand van zaken
€ 2.000
moet nog
€ 2.000 € 1.000
moet nog moet nog
€ 25.000
moet nog
p.m.
moet nog
TOTAAL:
€ 30.000
(Co)financiering voor het project ‘Adopt een bunker’ traject met plaatselijke bedrijfsleven? Het opknappen van de objecten zelf inclusief de informatievoorziening is een publieke taak, middelen evt. bij gemeenten of provincie te regelen. T.a.v. het beheer en onderhoud kan het zijn dat de particuliere eigenaar de zorg gaat overnemen. Eventuele hefboomwerking voor financiering door project tegelijkertijd met ‘bunkerpad’ project op te pakken. Beheer en exploitatie In te regelen met de ‘eigenaren’ van de verbeterde groepsschuilplaatsen. Hier moet aandacht voor zijn bij planontwikkeling en uitwerking. Risico’s Het niet meewerken van de eigenaren c.q. het voor hen in de weg staan van de objecten.
13
PROJECTFICHE Concept TE GAST Fort Honswijk Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
Prioriteitscategorie:
€ 1.679.049,- (dat is 72% van het project totaalbedrag van € 2.339.049) Linieland Tijdelijk gebruik, community, ondernemerschap, nieuwe verdienmodellen, innovatiekansen, gastvrijheidseconomie, duurzaamheid, games, internet, health, life sciences, regionale economie. Maar ook consolidatie, beheer, exploitatie, gebiedsmarketing, erfgoed. 1
Projectidee Fort Honswijk ligt in gemeente Houten en is niet meer structureel in gebruik. In eerdere tijden werd het door defensie gebruikt voor de training van bewakingshonden. De eigenaar van het fort, het Ministerie van Economische Zaken, wil het fort verkopen. Linieland wil voorkomen dat de fort in handen van private eigenaren en dat de maatschappelijke rol en potentie van de fort daarmee in gevaar komt. Daarom wil Linieland het fort van het Ministerie van EZ kopen. Linieland is geen rechtspersoon / entiteit, daarom wordt er onderzocht of de gemeente Houten of een nieuw op te richten stichting het eigendom kan nemen. De regie komt dan bij de EC Linieland om het fort een nieuw leven in te blazen, met aandacht voor de cultuurhistorische en matschappelijke waarde van het object. Het idee is om het fort via tijdelijk gebruik weer tot leven te brengen en al doende op zoek te gaan naar een nieuwe, maatschappelijke identiteit en invulling van het fort. Het slimme idee voor het fort is nog niet gevonden, maar door in te zetten op tijdelijk gebruik wordt de potentie van het fort zichtbaar en groeit het maatschappelijke draagvlak (en ideeënbank) voor het object.
Het concept TE GAST Tijdelijk gebruik van gebouwen en het terrein geeft de mogelijkheid te onderzoeken wat wel en wat niet levensvatbaar is. Daarnaast geeft het tevens richting aan de ambities van eigenaren en toekomstig eigenaren. Omdat gebruikers tegenwoordig de waarde van een gebouw bepalen, is een kweekvijver voor gebruikers een aanloop naar een goede financiering van een project. Leegstand leidt tot negatieve effecten: kraken, verloederen, negatief imago. Als elektra, water en verwarming in een gebouw uitstaat gaat de toestand van de objecten met de tijd snel achteruit. Dit leidt tot hogere consolidatiekosten en een moeilijkere toekomstige exploitatie van het terrein. Diverse ondernemers en instellingen hebben zich reeds gemeld om mee te werken aan het project. Ze willen niet het eigendom maar wel een deel van het fort gebruik invullen. Zij hebben zich verzameld rond het concept ‘TE GAST’. Een unieke werklocatie wordt aangeboden voor 5 jaar.
14
Hoofdthema’s zijn: gastvrijheidseconomie, duurzame energie, duurzame voedsel (eten en produceren), games en internet. Het idee is om een ondernemerscorporatie te starten. Gefaciliteerd door het programma Linieland zullen zij de poort van Honswijk open zetten, in gebruik nemen en activiteiten organiseren.
Het plan Te GAST In gebruik name en tijdelijk beheer fort: Sloop en gebruik van huidige gebouwen of tijdelijk nieuwbouw (op basis van reeds beschikbare gegevens en in overleg met de ondernemers) Torenfort en contrescarp als decor Regulier beheer terrein door overheid voor 5 jaar Overheid: Investeert in nutsvoorziening en ict (liefst autarkisch, zonne-energie) en bouwkundig staat. Verwachte kosten 1,28 miljoen (basisdocumenten: ruimtelijk kader, beeldkwaliteitsplan, hergebruik onderzoek Bunker Q, 2008) Ondernemers: Inrichting, gebruik, betalen huur of verzorgen een deel van het onderhoud van het gebouw/terrein Wenspakket Herontwikkeling torenfort en contrescarp. Verwachte kosten 2,5 miljoen. Lobbyen voor middelen niet beschikbaar bij overname regio Resultaat - Veilig stellen van cultureel erfgoed voor het maatschappelijk domein. - Creëren van een testlocatie voor nieuwe organisatievormen en verdienmodellen gericht op het behoud van erfgoed (gebiedsontwikkeling 3.0). - Aansluiting bij het ontwikkelperspectief van het Eiland van Schalkwijk (het project is een instrument voor toetsing marktinteresse en pilot in positionering). - Een plek om te ondernemen en dus een bijdrage aan de regionale economie. - Uniek leerwerkplek op voor de scholen en sociale werkplaatsen in Houten. - Een levend gebouw betekent een hogere waarde bij verkoop. Stakeholders Huidige stakeholders: EC Linieland Gemeente Houten Provincie Utrecht Stuurgroep Lekacces – idee-eigenaar DLG – verantwoordelijk voor de verkoop van het fort Kwaliteitsteam NHW Stichtingen Stichting Liniebreed ondernemen Omwonende en stichtingen
Potentiële stakeholders: Rijksdienst Cultureel Erfgoed
15
Samenwerking Huidige samenwerking: EC Linieland Projectbureau NHW (onderdeel van DLG)
Potentiële samenwerking: Stichting Honswijk Toekomstige huurders - reeds 14 partijen gesproken
Samenhang met andere projecten Ontwikkelplan Eiland van Schalkwijk Gastvrijheidsplannen in de regio Regionale economisch agenda Deltaprogramma rivieren Munitieverwijdering (BOM regeling) Geschatte projectduur Er wordt momenteel gewerkt aan een businessplan dat de uitdagingen en mogelijkheden van het fort concreter krijgt. Deze is in de zomer van 2014 gereed en bevat een (financiële) raamwerk en stappenplan voor beoogd programma, organisatiekosten en fysieke elementen. De middelen hiervoor zijn al geregeld (€ 500.000). Men gaat uit van een projectperiode van 5 jaar; van 2015 – 2020. Stappenplan en begroting Stappen Aankoop object Bouwkundige opwaarderen en aanleg direct benodigde nutsvoorzieningen en ict voorzieningen (2015 – 2020) Exploitatie organisatie via corporatie van ondernemers
Schatting kosten incl. BTW 1 1.280.550
Stand van zaken Afhankelijk van de onderhandelingen Is gebaseerd op bouwkundig rapport 2008
450.000
Beheerkosten t/m 2020
229.808
Milieukosten (onderzoek, saneringen)
228.690
Eindevaluatie en mogelijk verkoopproces Toekomstige dijkverzwaring dijkring 44 en 14 TOTAAL:
150.000 HDSR?
Beheer van 1 jan 2015 – 2020 Wordt nader uitgewerkt, onderzoeken voor de saneringskosten zijn nu berust op militaire doeleinden. Pas na 4 jaar looptijd. Behoud of verkoop Ideevorming
€ 2.339.049
(Co)financiering voor het project De volgende potentiele financieringsbronnen zijn op dit moment in beeld. Enkel de bijdrage van EC linieland € 410.000/500.000 en € 250.000 euro gemeente Houten zijn zeker. -
-
Bijdragen van het Ministerie van EZ: o € 250.000* Opbrengsten van de verkoop van Lunet aan de Snel Onderhoud en opwaarderen o € 228.690 Bodemsanering Bijdragen EC Linieland Nota ruimte o € 410.000 (Programma gelden NHW) Onderhoud aan de gebouwen en het terrein. o € 200.000 (IGP gelden)* Proces/tijdelijk gebruik
16
-
-
Bijdragen Gemeente Houten o € 90.000 Onderhoud en opwaarderen o € 250.000 Proces Bijdragen Nota Ruimte (uit fietspaden) o € 500.000* Positief resultaat recreatieve routes inzetten op Honswijk. Onderhoud en opwaarderen
*Deze gelden komen enkel beschikbaar in het geval de verkoop van het Lunet aan de Snel met de familie Uijttewaal positief wordt afgerond. Beheer en exploitatie Gedurende de eerste 5 jaar is het eigendom bij een lokale partner. Deze partij verzorgt het beheer en de exploitatie van Honswijk. Na die periode wordt er gezocht naar een geschikte marktpartij die dit wil voortzetten. Risico’s - Negatief resultaat verkoopproces Lunet aan de Snel: o Bijdrage EZ € 250.000 aan Honswijk vervalt - Geen overeenstemming te bereiken met het Ministerie van EZ / DLG voor eind 2014. o Beperkte tot geen regie en invloed op de ontwikkeling van Fort Honswijk. - Geen partij die het eigendom tijdelijk wil overnemen. o Relatie met de onderhandeling en voorwaarden voor de overname
17
PROJECTFICHE Woudrichem Visie Vestingwerken (Woudrichemse Waterkant)
Benodigd bedrag: Enveloppe: Soort project:
€ 10.000.000+ (dat is 100% van het project totaalbedrag) Pact Loevestein – Noord-Brabant
Prioriteitscategorie:
1/2?
Water, infrastructuur, wegen, toerisme, recreatie, natuur, stad-platteland verbindingen, werken, wonen, gebiedsontwikkeling, projectontwerp en voorbereiding, bedrijventerreinen, regionale samenwerking.
Projectidee
18
De bovenstaande beelden zijn een samenvatting van de bouwstenen die gezamenlijk de Visie Woudrichemse Waterkant vormen. Deze visie is een vervolg op voorgaande trajecten, haakt in op het overkoepelende kader zoals het Deltaprogramma en is in samenwerking met betrokkenpartijen tot stand gekomen. De visie bestaat in de kern uit het versterken en verbinden van watergebonden activiteiten en landschappelijke diversiteit. Er wordt ingespeeld op de reeds aanwezige variaties zoals de dynamiek van de Merwede en de luwte van de Afgedamde Maas in relatie tot de vesting die als een scharnierpunt tussen de twee systemen ligt. De diversiteit aan karakteristieken rond de vesting wordt versterkt middels nieuwe ruimtelijk-planologische ‘schootsvelden’. In het dynamische deel wordt ingespeeld op de wateropgave door deze in te zetten voor landschappelijke variatie. De koers ligt dan ook hoofdzakelijk op het realiseren van riviernatuur en het integreren van camping de Mosterdpot en de Historische Stadshaven. De luwte van de afgedamde Maas wordt benut voor het ontwikkelen van kleinschalige watergebonden recreatie en toerisme. Verder van de vesting op het buitendijkse bedrijven terrein wordt ruimte geboden aan uiteenlopende kleinschalige watergebonden activiteiten zoals het ontwikkelen van kleine watergebonden bedrijven of woningen met een herkenbaar publiek karakter. Het Liniepad wordt ingezet om alle functies aan de Woudrichemse Waterkant te koppelen en te verbinden. Daarin zijn vijf zones te herkennen: 1. De Groesplaat: natuur en landschap 2. De Historische Stadshaven: Historische vaartuigen en bouwwerken 3. D’n Bol: Publieke voordeur vanaf het water 4. De Raveleijnen: zone voor watergebonden recreatieve activiteiten. 5. Buitendijks bedrijventerrein: Ontwikkelingszone voor kleinschalige watergebonden activiteiten Ook de binnendijkse verbinding en toekomstige parkeerbehoeften worden middels herkenbare routing en aanvullende langzaam verkeer verbindingen verbeterd. De extra parkeerbehoefte zal hoofdzakelijk in de omgeving van het Buitendijkse bedrijven terrein worden opgelost. Gezien het voorstel om de oostzijde van de vesting in te zetten voor de ontwikkeling van de watergebonden activiteiten zal hier de grootste bezoekersdruk te verwachten zijn. Het ligt dan ook voor de hand om de Hoge Maasdijk te ontwikkelen tot hoofdontsluiting van de vesting. Resultaat Verhogen toeristisch en recreatief profiel Woudrichem Verrijking ecologie van het gebied (natuur en water) Verbetering infrastructuur van Wodrichem en omliggend gebied JF: nog meer? Stakeholders Huidige stakeholders: • Gemeente Woudrichem (projectidee) • Rijkswaterstaat • Provincie Noord-Brabant • Brabants Landschap • Camping De Mosterdpot • Stichting Historische Stadshaven • WSV Woudrichem en ’t Gatje • Initiatiefnemers Botel • Pannenkoekenboot Woudrichem Samenwerking Huidige samenwerking: Nog niet, zal voortvloeien uit planvorming
Potentiële stakeholders: • De Klerk Staalconstructie • Ondernemersverenging Woudrichem • Woonschepen Afgedamde Maas • VVV Altena/Biesbosch • Natuurvereniging Altenatuur • Woerkummer Weelde • Bewonersorganisatie Maas
Potentiële samenwerking: Provincie Noord-Brabant (contacten aanwezig)
Samenhang met andere projecten Liniepad NHW, Mijn Mooi Brabant, Deltaprogramma, Robuuste Ecologische verbindingszone?
19
Geschatte projectduur De scope van Rijkswaterstaat ten aanzien van (her)inrichting van het water ligt op 2030. Voor deze financieringsperiode zal de aandacht en energie vooral gericht zijn op planvorming en voorbereiding. Stappenplan en begroting Moeten nog gemaakt worden. Het project zal vermoedelijk uitkomen op € 10 mln +. (Co)financiering voor het project Het project bevind zich in de planvormingfase. Er zijn nog geen toezeggingen gedaan t.a.v. financiering. (Europese) financiering kan als hefboom werken om processen / gesprekken te versnellen. JF: Eens met de tekst? Heb je ideeën over hoe de kosten van dit project gedekt kunnen worden. Lokale, regionale of landelijke regelingen of beleidslijnen? Andere financieringsregelingen / opties? Beheer en exploitatie Zal meegenomen worden in de planvorming en afspraken met Rijkswaterstaat. Risico’s Veranderd beleid of inzichten Vertraging door procedures en vergunningen Stakeholder commitment JF: meer?
20
Colofon: Yolanda Mout Yenza, projectontwikkeling en –management Adres: Villa Media, Tivolistraat 6-09, 5017 HP Tilburg Telefoon: 06 13176878
21