Project Regioconsulentschap Onderwerp Inventarisatie zonneweides Datum Februari 2013 Status Definitief

Project

Regioconsulentschap

Onderwerp

Inventarisatie zonneweides

Datum

Februari 2013

Status

Definitief

Probleemstelling Landelijk in het algemeen en in Noord-Holland in het bijzonder, leeft de wens om grootschalige zonnestroomsystemen te realiseren. Te denken valt aan braakliggende bedrijventerreinen, agrarische grond, stortplaatsen, et cetera. De kansen om het aandeel zonne-energie in de landelijke energiemix te vergroten zijn aanzienlijk: landelijk, provinciaal (amendement Koersdocument Duurzame Energie Provincie Noord-Holland, zonnestroom als vierde speerpunt) en in veel gevallen gemeentelijk beleid onderstrepen de wens voor uitbreiding van het aandeel zonnestroom; het potentieel aan braakliggend terrein is groot; paneelprijzen zijn de afgelopen jaren gedaald; stimuleringsregelingen zoals de Energie-investeringsaftrek en de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie bieden een bijdrage in de investerings- en exploitatielast. Afgezien van de kansen die er liggen, ervaren initiatiefnemers van grootschalige zonnestroomsystemen een aantal met name financiële tegenwerkingen. Zo ligt de kostprijs van een kilowattuur elektriciteit uit een grootschalige zonnestroominstallatie omtrent € 0,12, terwijl dezelfde aan het landelijke elektriciteitsnet geleverde hoeveelheid elektriciteit doorgaans € 0,06 oplevert. Het gaat om projecten waarbij de initiatiefnemer netto-producent van de zonnestroom is. Het verschil tussen kostprijs en opbrengst en het feit dat initiatiefnemers van grootschalige zonnestroomsystemen 1 niet kunnen salderen maakt op dit moment grootschalige zonnestroominstallaties in geval van netlevering onrendabel. Dit heeft een groot effect op de snelheid waarmee dergelijke systemen in Noord-Holland kunnen worden gerealiseerd. Allereerst wordt in de notitie een aantal aspecten omtrent grootschalige zonnestroomsystemen behandeld. In de bijlage is een aantal scenario’s doorgerekend en is een gevoeligheidsanalyse van de uitgangspunten toegevoegd. Afsluitend wordt een aantal oplossingen en wordt het vervolgtraject geschetst. Doelstelling Doelstellingen ten aanzien van energie- en klimaat worden pas behaald zodra initiatiefnemers bereid zijn te investeren in een financieel en technisch haalbaar concept dat bijdraagt aan die doelstellingen. Het niet rendabel kunnen krijgen van grootschalige zonnestroominstallaties resulteert in een veelvoud aan projecten die in feite startklaar zijn en waarvan de business case tegelijkertijd verliesgevend is. De inventarisatie zonneweides is gestart met de volgende intenties:     

In kaart brengen van lopende initiatieven; Inventariseren van successen en knelpunten; Belangrijke spelers inventariseren en bijeenbrengen; Oplossingsrichtingen schetsen; Begeleiden van een pilotproject.

Het hoofddoel van de inventarisatie is bovenstaande aspecten vanuit het Servicepunt Duurzame Energie en in het licht van het amendement bij het Koersdocument te onderzoeken en een discussiedocument op te stelen. Met dit document worden initiatiefnemers geïnformeerd en wordt aan de provincie Noord-Holland de stand van zaken gerapporteerd. Aanpak en betrokkenen In een eerste overleg zijn lopende initiatieven, successen, knelpunten en belangrijke spelers geïnventariseerd. In een tweede overleg is gezamenlijk een rekenmodel ingevuld. Hierbij zijn per onderdeel van het rekenmodel de uitgangspunten bepaald, is de gevoeligheid daarvan vastgesteld en zijn per onderdeel belangrijke spelers benoemd. Dit mondde uit in twee scenario’s die worden behandeld in de bijlage. De twee scenario’s komen voort uit een pilotproject dat momenteel nader wordt uitgewerkt. Het derde scenario is een vooruitblik op kabinetsplannen uit het regeerakkoord. De inventarisatie zonneweides is geïnitieerd door het Servicepunt Duurzame Energie en is uitgevoerd in samenwerking met de volgende betrokkenen: 1

Salderen betekent dat aan het elektriciteitsnet terug geleverde elektriciteit (zonnestroom) mag worden verrekend met uit het net geïmporteerde (grijze) stroom. 12940LJON622225

1 / 11

Notitie

   


Servicepunt Duurzame Energie: o Hans Hörter o Laurens Jongepier Energy Valley - Frank Brandsen Gemeente Alkmaar - Willem van Douwen Gemeente Bergen / Alkmaar - Cees Groot (Grootecobouw)

Successen  Stad van de Zon, Heerhugowaard  ECOpark Waalwijk  Zonneweide Waternet Leiduin Lopende initiatieven In onderstaande tabel wordt een niet uitputtend overzicht gegeven van lopende initiatieven in de provincie Noord-Holland. Meer informatie over de lopende initiatieven is op te vragen bij het Servicepunt Duurzame Energie. Naam

Regio

Initiatiefnemer(s)

Status

Texel Energie Oogst de Zon

Texel

Texel Energie

Haalbaarheid

Bergen

Bergen

Bergen Energiecorporatie; gemeente Bergen- afdeling vastgoed; Alliander; leverancier Sunprojects, Grootecobouw

Ver gevorderd

Alkmaar

Alkmaar

Taqa, projectmanagement

Verkennend

Waternet - Leiduin

Leiduin

Waternet, Omgevingsdient NZK, klimaatburo Amsterdam

Uitgevoerd

Zonneweides in waterbergingsgebieden

Zijpe, Belkmerweg

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Haalbaarheid

Zonneweide Agriport

Agriport A7

Bollenkwekerij Komen

Den helder

NHN; Groen in de Kop

Haalbaarheid

Afvalzorg Nauerna

Assendelft

Energiezorg (HVC Energie en Afvalzorg)

Haalbaarheid

Noorderzon

Heerhugowaard

Stad van de Zon

Heerhugowaard

Gemeente Heerhugowaard

Uitgevoerd

Zonnepark Warmenhuizen

Warmenhuizen

Kodi / gemeente Schagen (voorheen harenkarspel)

Haalbaarheid

Zonnepark Haarlemmermeer

Haarlemmermeer

Gemeente Haarlemmermeer

Haalbaarheid

Haalbaarheid

Haalbaarheid

Ontwikkelingen Ten aanzien van elektriciteit uit grootschalige zonnestroomsystemen spelen momenteel de volgende relevante ontwikkelingen. Prijsdaling zonnepanelen Over het algemeen is nog steeds een dalende trend waar te nemen in de prijzen voor zonnepanelen, echter de verwachting voor de komende jaren is dat de prijsdaling afvlakt en meer aandacht komt voor kwaliteit. Salderen in de nabijheid Grootverbruikers (vanaf een aansluiting van 3 keer 80A) kunnen hernieuwbaar opgewekte elektriciteit niet salderen waar kleinverbruikers ofwel consumenten / MKB bedrijven dit wel kunnen, mits het zonnestroomsysteem op het eigen dak is geplaatst. Kleinverbruikers waarbij het niet mogelijk en/of wenselijk is om een zonnestroomsysteem te plaatsen, hebben tot nog toe geen mogelijkheid om een systeem op een andere locatie te realiseren waarbij tegelijkertijd de salderingsregeling geldt. Om kleinverbruikers hierin tegemoet te komen is in het regeerakkoord ‘Bruggen Slaan’ van de VVD en PvdA (29 oktober 2012).

2 / 11

12940LJON622225

Notitie


“Het kleinschalig, duurzaam opwekken van (zonne-)energie waarvoor geen rijkssubsidie wordt ontvangen, wordt fiscaal gestimuleerd door invoering van een verlaagd tarief in de eerste schijf van de energiebelasting op elektriciteit die afkomstig is van coöperaties van particuliere kleinverbruikers, aan deze verbruikers geleverd wordt en in hun nabijheid is opgewekt. Deze wordt lastenneutraal gefinancierd door een generieke verhoging van het reguliere tarief in de eerste schijf van de energiebelasting.”

Het is nog niet bekend hoe deze passage in de praktijk gebracht gaat worden. Er zijn geluiden dat de nabijheid op basis van postcodegebied bepaald wordt maar hoe groot het gebied dan wordt is nog niet bekend. Ook is er nog niks bekend over de voorwaarden van het systeem qua eigenschappen en omvang of de rechtsvorm van de coöperatie. Een interessant artikel van Thijs de la Court over de kabinetsplannen is via deze link te openen. Benodigd grondoppervlak Enerzijds vergt het opwekken van zonnestroom uit grootschalige installatie in relatie tot bijvoorbeeld windenergie, aanzienlijk grondoppervlak. Anderzijds kan voor grootschalige zonnestroomsystemen gebruik worden gemaakt van bijvoorbeeld toekomstige bedrijventerrein die voorlopig nog niet in ontwikkeling worden genomen, agrarische grond, waterbergingsgebieden, gasopslagterreinen, afvalstortplaatsen, et cetera. Agrarische grond is eveneens geschikt vanwege de investeringsbereidheid van een agrariër: door te investeren wordt de belastbare winst van de agrariër verlaagt. Tegelijkertijd wordt de agrarische onderneming toekomstbestendig gemaakt door diversificatie van bedrijfsactiviteiten. Overwegingen Zoals in de inleiding gesteld is bij netlevering de opbrengst van ca. € 0,06 - € 0,08 per kWh uit een grootschalig zonnestroomsysteem aanzienlijk lager dan de investeringen en exploitatielasten van ca. € 0,12 per kWh. De oorzaken van dit verschil komen voort uit de volgende punten:       

Grondgebonden zonnestroominstallaties hebben doorgaans geen directe afnemer. Hierdoor moet de stroom aan het elektriciteitsnet worden geleverd; Netlevering van de opgewekte elektriciteit levert ca. € 0,06 tot € 0,08 op per kWh; Initiatiefnemers van een grootschalig zonnestroomsysteem (grootverbruikers) kunnen niet salderen met de energiebelasting. Een kleinverbruiker kan wel salderen en betaalt tegelijkertijd een hoog elektriciteitstarief; De financieringslasten voor de initiële investering zijn te hoog en de periode totdat de investering is terugverdiend, is te lang; Onzekere subsidieverlening van de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie 2 (SDE+) ; 3 Door sommige initiatiefnemers kan de Energie-investeringsaftrek niet of onvoldoende worden benut; Het beperkt beschikbaar zijn van investeringssubsidies;

Oplossingen Zoals blijkt uit de bijlage is een grootschalig zonnestroomsysteem pas rendabel als een aantal uitgangspunten op een andere wijze wordt benaderd. Deze systemen worden gezien als belangrijke bijdrage in het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen bij zowel provincie, gemeenten als marktpartijen. Veel initiatieven staan in de startblokken en partijen willen investeren, maar de investeringen worden aangehouden vanwege een op dit moment onrendabele businesscase. Met de vraag wat er veranderd moet worden om de businesscase haalbaar te maken, worden via de gevoeligheidsanalyse uit de bijlage de volgende oplossingen geschetst: Oplossing

Omschrijving

Verlagen van de investering

Een belangrijk onderdeel is het verlagen van de investering. Dit omvat met name de paneelprijs, kosten voor installatie en eenmalige kosten zoals aansluitkosten, vergunningsleges (via gemeente) e.d. Let op dat er wordt gesproken over een importheffing op Chinese zonnepanelen.

2

Subsidie per eenheid hernieuwbaar opgewekte elektriciteit, gas of warmte over periode tot 15 jaar, afhankelijk van de hernieuwbare energietechniek. 3 Belastingaftrek op de fiscale winst van een onderneming die investeert in duurzame maatregelen (netto ca. 10% van de in aanmerking komende investering). 12940LJON622225

3 / 11

Notitie


Verlagen van de kosten

Eveneens een belangrijke parameter om de exploitatie rendabel te krijgen is door de kosten te verlagen. De opbrengsten verhogen is lastig (zie onderstaand), omdat een marktpartij de stroom dan zou moeten afnemen tegen een hogere kWh-prijs dan de marktprijs. Verlagen van de uiteindelijke kWh-prijs kan door additionele kosten zoals beveiliging, grondhuur, verzekering, e.d. te reduceren.

Verhogen van de opbrengsten

Het verhogen van de opbrengsten kan door:  Salderen in de nabijheid: dit is een uitstekende kans voor burgerparticipatie.  Hogere terugleververgoeding door bijvoorbeeld een gunstige onderhandelingspositie.  Toepassen van efficiëntere panelen met een beter rendement. In de nabije toekomst wellicht voor ca. dezelfde aanschafprijs.

Oprichten coöperatie van kleinverbruikers / betrekken van participanten

Particulieren betrekken als investeerders en tegelijkertijd gebruikmaken van salderen in de nabijheid. Onafhankelijk van de ophanden zijnde regelgeving omtrent verlaging van de Energiebelasting is een coöperatie van particulieren interessant om goedkoop geld te kunnen aantrekken. Daarnaast kunnen groenbeleggers gevraagd worden te participeren in de investering.

Verlagen kapitaalslasten

Verlagen van de financieringslasten door de verhouding Eigen vermogen / Vreemd Vermogen te veranderen (gemeente, leverancier, etc.). Ook een garantstelling kan een voordeel betekenen voor gunstiger financieringsvoorwaarden. Zie ook bijlage II.

Directe lijn4

Directe afname van duurzaam opgewekte elektriciteit. De regelgeving hieromtrent is erg complex. Kansen die een directe lijn biedt voor een zonneweide dienen nader te worden onderzocht.

Verplaatsbare systemen

Om op bijvoorbeeld braakliggende bedrijventerreinen een grootschalig systeem te realiseren voor een relatief korte periode. Hiermee is het braakliggend terrein te benutten, maar hoeft de eigenaar van de grond zich niet voor de gehele exploitatieperiode te committeren. Bijkomend voordeel is dat ten aanzien van bijvoorbeeld braakliggende gemeentegronden de rentelasten van het braakliggend terrein gedeeltelijk terugverdiend kunnen worden via inkomsten uit de zonnestroom. Een nadeel is echter dat bijkomende kosten een rol gaan spelen zoals wellicht opnieuw aansluitkosten en de kosten voor extra beveiliging. Het kostenaspect voor een verplaatsbare ten opzichte van een vaste opstelling verdient extra aandacht.

Subsidies

 

Vergunningverlening / inpassen in structuurvisies

Exploitatiesubsidie SDE+: het risico op het niet toegekend krijgen van de subsidie is groot. Investeringssubsidie: de exploitatie is verliesgevend en de vraag is of dat voor marktpartijen gesubsidieerd kan worden.

Zonneweides zijn niet vergunningsvrij en de huidige provinciale en gemeentelijke structuurvisies bieden geen mogelijkheid om deze ontwikkeling in het buitengebied toe te staan. Enerzijds hebben initiatiefnemers de wens voor het versoepelen van regelgeving omtrent afwijking van structuurvisies van gemeenten, bijvoorbeeld een vrijstelling voor installaties tot een bepaalde maaiveldhoogte. Anderzijds dienen provincie en gemeenten verrommeling van het landschap te voorkomen. Bij gemeenten en provincie is nog geen ervaring met zonneweides. De kans bestaat dat structuurvisies dienen te worden aangepast voordat zonneweides kunnen worden toegestaan.

Vervolg In het vervolgtraject willen wij gezamenlijk nagaan welke mogelijkheden het landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid biedt ter ondersteuning van initiatieven omtrent zonneweides. De vraag is wat er veranderd kan worden om grootschalige zonnestroomsystemen haalbaar te maken en versneld te kunnen realiseren. Pilotproject Vanuit de doelstelling CO2-neutraal Boekelermeer wordt momenteel door de bij deze inventarisatie betrokken partijen de haalbaarheid van een pilotproject op het gasopslagterrein van Taqa Energy in Bergermeer onderzocht. De wens is een pilotproject te realiseren nabij het Expertisecentrum Vergassing, dat als voorbeeld dient voor andere initiatiefnemers. In dit pilotproject is de PR-functie dus ook onderdeel van het verdienmodel. Nadere informatie Voor meer informatie over de inventarisatie zonneweides neemt u contact op met het Servicepunt Duurzame Energie, Laurens Jongepier ([email protected] / 088-1635527).

4

Een directe lijn verbindt de producent direct met de verbruiker van elektriciteit of aardgas.

4 / 11

12940LJON622225

Project

Regioconsulentschap

Onderwerp


Datum

Februari 2013

Status

Definitief

I

Uitwerking scenario’s

In deze bijlage worden de resultaten weergegeven van de doorrekening van een aantal scenario’s naar de financiële haalbaarheid van een grootschalig zonnestroomsysteem bij verschillende uitgangspunten. De uitgangspunten zijn bepaald aan de hand van het overleg dat met genoemde betrokkenen heeft plaatsgevonden. Onderstaand worden de conclusies van de scenario’s behandeld en op de volgende pagina’s worden de printscreens van de rekenmodellen weergegeven, evenals de gevoeligheidsanalyse die is uitgevoerd op basis van de uitgangssituatie. Uitgangssituatie - conclusies  Er is sprake van een operationeel verlies per jaar: de (geïndexeerde) opbrengsten zijn ieder jaar lager dan de (geïndexeerde kosten). Het verlies loopt dus ieder jaar op. Aangepaste case - conclusies  Door de uitgangspunten uit de gevoeligheidsanalyse (bijlage I-4) door te voeren komt de terugverdientijd uit op ca. 15 jaar.  Dit wordt behaald door onder andere de financieringslasten te verlagen, investerings- en exploitatiesubsidie toe te passen, de terugleververgoeding te verhogen, et cetera. Salderen in de nabijheid - conclusies  Vanwege andere regelgeving omtrent salderen zoals aangegeven in het regeerakkoord, zou het oprichten van een coöperatie voor het realiseren van een zonneweide interessant kunnen worden.  Het blijkt dat het scenario met salderen in de nabijheid het meest rendabel is, maar dat er ook de meeste onzekerheden aan vast zitten (op dit moment). De belangrijkste onduidelijkheden over dit scenario zijn als volgt: o Hoe hoog is het fiscale voordeel dat de overheid geeft op duurzame elektriciteit? Nu is er met het maximale scenario van 100% e vergoeding/vrijstelling van de Energiebelasting in de 1 schijf gerekend. o Hoe wordt nabijheid gedefinieerd? o Wat zijn coöperaties? o Hoe verloopt de administratieve afhandeling? o Wat is de maximaal toegestane omvang van een PV park dat ontwikkeld wordt door een coöperatie van kleinverbruikers? In deze quick scan is geen bovengrens aangehouden. o Wat gebeurt er als een lid van de coöperatie meer duurzame elektriciteit opwekt via de coöperatie dan dat er verbruikt wordt? o Wat gebeurt er als het jaarverbruik van de kleinverbruiker boven de 10.000 kWh ligt? Wordt er dan nog steeds in de 1e schijf van de EB gecompenseerd?

12940LJON622225

5 / 11

Notitie

1


Scenario 1 - Uitgangssituatie

Investeringen Investering in €/Wp Investering in pv-installatie Herinvestering na 15 jaar Overige eenmalige kosten

1 420.000 84.000 116.144

€/Wp € € €

Systeem specificatie Nom. vermogen per vierkante meter Nominaal vermogen Benodigd paneeloppervlakte (op schuin dak) Genormeerde opbrengst Technische levensduur Degradatie Percentage directe benutting

149 420.000 2.815 0,90 25 0,50% 0%

Wp/m2 Wp m2 kWh/Wp/jaar jaar /jaar

Kosten Onderhoudskosten Dakhuur Meterkosten Verzekeringen Overige jaarlijkse kosten

0,00% 0 0 0,00% 3196

/jaar €/kWp €/jaar /jaar €/jaar

0 0 0 0

€ €/kWh €/kWh jaar

Subsidies Investeringssubsidie SDE-basisbedrag SDE-correctiebedrag in jaar van investering Looptijd SDE Financiele uitgangspunten Afschrijvingstermijn Inflatiepercentage Stijging elektriciteitsprijs Elektriciteitsprijs Terugleververgoeding Salderingsgrens Rendementseis eigen vermogen Rentepercentage vreemd vermogen Rentekorting groenfinanciering Aflossingstermijn vreemd vermogen Aandeel eigen vermogen Credit rente Debet rente Belastingtarief (VpB of IB) EIA-voordeel KIA-voordeel

25 2,0% 2,0% 0,000 0,060 0 10,0% 4,0% 0,0% 15 20,0% 2,5% 10,0% 25,0% 41,5% 0

jaar /jaar /jaar €/kWh €/kWh kWh/jaar /jaar /jaar jaar

0,20 €/Wp

Kostenkental herinvestering

Opbrengst in kWh 378.000 kWh Benodigd oppervlak op plat dak 7038 m 2 Gecorigeerd voor zuidligging, hellingshoek etc. Opbrengst na 25 jaar

88%

0 €/jaar

Totale onderhoudskosten

Zakelijk excl. BTW, particulier incl. BTW. Investering inclusief eventuele eenm alige kosten verzw aring m eter. Zakelijk excl. BTW, particulier incl. BTW. Betreft m et nam e om vorm ers. Banken rekenen m et 20% van de initiële investering. Bijvoorbeeld juridische kosten

Indien particulier: gem iddeld verbruik Nederlands huishouden is 3.500 Kw h is 4.117 Wp geïnstalleerd verm ogen Let op: bij plat dak kan slechts gerekend w orden m et 40% benutting (w egens schaduw w erking) Geaccepteerd door banken/voorzichtig scenario (m axim aal rekenen m et 90%) Geaccepteerd door banken/voorzichtig scenario (m axim aal rekenen m et 30 jaar) Geaccepteerd door banken/voorzichtig scenario (garantie leveranciers panelen is vaak 80% na 25 jaar) Direct verbruik opgew ekte elektriciteit (= saldering) gedurende de daguren. Bij particulieren 70% of m inder (de rest is teruglevering), bij bedrijven veelal 100%, oftew el verbruik ligt hoger.

Alleen onderhoud plegen n.a.v. resultaten m onitoring (m onitoring zit in kosten installatie) Meestal niet van toepassing Betreft jaarlijke m eerkosten vastrecht en uitleeskosten Indicatief 0,25% (grote installaties) - 0,30% van het investeringsbedrag Bijvoorbeeld accountants-/adm inistratiekosten, m anagem entkosten etc.

Bijvoorbeeld subsidie/eenm alige bijdrage vanuit gem eente Uitgangspunt is dat er geen SDE+-subsidie w ordt verkregen Uitgangspunt is dat er geen SDE+-subsidie w ordt verkregen Uitgangspunt is dat er geen SDE+-subsidie w ordt verkregen

(incl. inflatie) Zie blad Gem idd. e-tarief

Discontopercentage 4,4% Rentekorting voor m ax. 10 jaar Maxim aal 15 jaar Benodigd Eigen verm ogen € 84.000 Rente op spaarbedrag voor herinvestering Rente op rekening courant Zie bladen Gem idd. Vpb en IB-tarief Zie blad Berekening KIA

Zakelijk en particulier: veelal gelijk aan looptijd financiering Banken rekenen m et 2%. Gem iddeld over de 10-jaars periode 2002-2011: 1,89% (bron: CBS) Banken rekenen m et 2%. Electriciteitsprijs inclusief energiebelasting en BTW Terugleververgoeding voor geproduceerde elektriciteit die niet gesaldeerd kan w orden, excl. energiebelasting en BTW De huidige (w ettelijke m inim ale) gehanteerde salderingsgrens voor particuliere huishoudens is 5.000 Kw h/jaar. Voor zakelijke huishoudens is geen m inim um vastgelegd. Zakelijke investeerder: 7-10%, particulier investeerder: 3-5% Huidige m arktrente (particuliere lening bij GreenLoans bijv. 5,5%, Groenlening bij bank bijv. 6%, reguliere lening bij bank bijv. 6,5%) Maxim ale looptijd financiering m et SDE+ is 15 jaar (m et garantie m ogelijk langer), looptijd particuliere lening ook m axim aal 15 jaar. Zakelijk m inim aal 10-20%, particulier 0-100%. Wanneer de kaspositie dit toelaat w ordt jaarlijks een bedrag gereserveerd ten behoeve van de herinvestering Wanneer de kaspositie negatief w ordt, is rekening courant financiering nodig. Geldt alleen w anneer sprake is van aparte bv. Zakelijk afhankelijk van hoogte van de w inst 20 of 25%, particulier afhankelijk van de hoogte van het inkom en en andere aftrekposten! Alleen van toepassing voor bedrijven. Aftrek alleen m ogelijk bij w instgevende bedrijven c.q. bedrijven die verliesverrekening kunnenn toepassen! Alleen van toepassing voor bedrijven. Aftrek alleen m ogelijk bij w instgevende bedrijven c.q. bedrijven die verliesverrekening kunnen toepassen! Let ook op ander investeringen!

Resultaten NCW na 15 jaar [€] NCW na 30 jaar [€] IRR na 15 jaar IRR na 30 jaar

-288.958 -171.194 -22,2% 1,0%

Rendement eigen vermogen Rendement eigen vermogen

-122,9% -7,1%

cumulatieve kasstroom en eenvoudige terugverdientijd

Kaspositie

0

0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

-100.000

0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

-100.000

-200.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

-100.000

-200.000

-300.000

-200.000

euro

euro

euro

-300.000

-400.000

-400.000

-500.000

-300.000

-500.000

-600.000

-400.000

-600.000

-700.000

-500.000

-700.000

-800.000 -900.000

-800.000 jaar

6 / 11

cumulatieve Netto Contante Waarde

-600.000 jaar

jaar

12940LJON622225

Notitie


2

Scenario 2 - Aangepaste case


1,05 €/Wp 441.000 € 22.050 32.144 €


149 420.000 2.815 0,95 25 0,40% 0%



0,00% 0 0 0,00% 3696


Subsidies Investeringssubsidie SDE-basisbedrag SDE-correctiebedrag in jaar van investering Looptijd SDE

47.314 0,07 0,057 15


Financiele uitgangspunten Afschrijvingstermijn Inflatiepercentage Stijging elektriciteitsprijs Elektriciteitsprijs Terugleververgoeding Salderingsgrens Rendementseis eigen vermogen Rentepercentage vreemd vermogen Rentekorting groenfinanciering Aflossingstermijn vreemd vermogen Aandeel eigen vermogen Credit rente Debet rente Belastingtarief (VpB of IB) EIA-voordeel KIA-voordeel

25 2,0% 2,0% 0,000 0,070 0 4,0% 3,0% 0,0% 15 70,0% 2,0% 10,0% 20,0% 0,0% 0


0,05 €/Wp



90%

0 €/jaar










-106.321 81.481 -0,4% 5,0%


-1,6% 6,1%

cumulatieve kasstroom en eenvoudige terugverdientijd

Kaspositie

500.000

800.000

400.000

700.000

300.000

600.000

200.000

500.000

cumulatieve Netto Contante Waarde 200.000 100.000

0

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

400.000

euro

100.000

euro

euro

0 -100.000

300.000

-200.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

-100.000

200.000

-200.000

100.000

-300.000

0

-400.000

-100.000

-300.000 -400.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930 jaar

12940LJON622225

-500.000 jaar

jaar

7 / 11

Notitie

3


Scenario 3 - Salderen in de nabijheid

Voor dit scenario worden de volgende uitgangspunten aangehouden:       

Coöperatie van kleinverbruikers investeert in de zonneweide Afname elektriciteit door kleinverbruikers (aansluiting max. 3 * 80A) Alle afnemers nemen niet meer dan eigen jaarverbruik af Alle afnemers nemen niet meer dan 10.000 kWh af Korting in eerste schijf energiebelasting is 100% voor afnemers (maximaal scenario) Terugleververgoeding voor coöperatie is 0,07 €/kWh Financiering van PV park is met 100% eigen vermogen (inbreng van leden)

Er wordt hier achterwege gelaten hoe de energiebelasting en de terugleververgoeding gecompenseerd wordt aan de leden van de coöperatie. Schematisch ziet dit scenario er als volgt uit: Belastingdienst EB voordeel (max 0,1176 €/kWh)

Kleinverbruiker Investeringsbedrag per lid (€)

Vergoeding aan lid (max 0,07 €/kWh)

Coöperatie van kleinverbruikers Investering in PV park (€)

Opbrengst PV park (kWh/jaar)

Leveringsvergoeding aan coöperatie (0,07 €/kWh)

Energiebedrijf Levering door coöperatie (kWh/jaar)

Zonneweide In bovenstaand figuur zijn alleen de exploitatielasten voor de coöperatie niet weergegeven (onderhoudskosten, verzekering, etc). Deze zijn in de analyse wel meegenomen. Onderstaand volgt een printscreen van het rekenmodel.

8 / 11

12940LJON622225

Notitie

Inventarisatie zonneweides NB: Alleen gele velden invullen, te beginnen m et Nom inaal verm ogen


1,05 441.000 22.050 32.144

€/Wp € € €


149 420.000 2.815 0,95 25 0,40% 100%



0,00% 0 0 0,00% 3696


0 0 0 0


Subsidies Investeringssubsidie SDE-basisbedrag SDE-correctiebedrag in jaar van investering Looptijd SDE Financiele uitgangspunten Afschrijvingstermijn Inflatiepercentage Stijging elektriciteitsprijs Elektriciteitsprijs Terugleververgoeding Salderingsgrens Rendementseis eigen vermogen Rentepercentage vreemd vermogen Rentekorting groenfinanciering Aflossingstermijn vreemd vermogen Aandeel eigen vermogen Credit rente Debet rente Belastingtarief (VpB of IB) EIA-voordeel KIA-voordeel

25 2,0% 2,0% 0,188 0,000 10000000 4,0% 3,0% 0,0% 15 100,0% 2,0% 10,0% 20,0% 41,5% 0


0,05 €/Wp



90%

0 €/jaar










305.904 805.275 12,5% 15,1%


12,5% 15,1%

cumulatieve kasstroom en eenvoudige terugverdientijd 2.500.000

Kaspositie

cumulatieve Netto Contante Waarde

2.500.000

2.000.000

1.000.000 800.000

2.000.000

600.000

1.500.000

1.500.000 euro

400.000

euro

euro

1.000.000

1.000.000

500.000

0

500.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

0

-200.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930 0

-500.000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415161718192021222324252627282930

-1.000.000

-500.000 jaar

12940LJON622225

200.000

-400.000 -600.000

jaar

jaar

9 / 11

Project

Regioconsulentschap

Onderwerp


Datum

Februari 2013

Status

Definitief

II

Gevoeligheidsanalyse

Vanuit de uitgangssituatie is de gevoeligheid van de uitgangspunten bepaald, ofwel de ‘knoppen waaraan kan worden gedraaid. Dit levert de volgende inzichten op: Onderdeel

Aandachtpunten

Elektriciteitsopbrengst

Uitgegaan wordt van een genormeerde opbrengst om de businesscase zo realistisch mogelijk te maken. Uiteraard kan dit per project worden herzien.

Herinvestering en afschrijvingstermijn

Doorgaans wordt uitgegaan van een levensduur van de omvormer van 15 jaar, waarna een herinvestering plaatsvindt. Door met dit uitgangspunt anders om te gaan wordt de herinvestering verlaagd, of zelfs tot nul gebracht. Als voorbeeld: voor de omvormer wordt een garantie bedongen van 20 jaar, de business case uitgelegd op 25 jaar en met de aanname dat het risico dat de omvormer in de laatste 5 jaar stuk gaat klein is. Dit is echter geen basisuitgangspunt.

Degradatie

In de aangepaste case is 0,4% gehanteerd. Zodra een bank wordt betrokken voor de financiering dan zal dit percentage moeten stijgen naar 0,5%.

Percentage directe benutting

Bij netlevering is dit te allen tijde 0. Zodra saldering in de nabijheid wordt dan wordt dit een belangrijke parameter.

Subsidie

  

Investeringssubsidie betreft een eenmalige bijdrage om de investeringssom te verlagen. Subsidie kan afkomstig zijn van bijvoorbeeld de provincie Noord-Holland, het Waddenfonds, of andere subsidiestromen. SDE+ betreft een exploitatiesubsidie die afneemt naarmate de elektriciteitsprijs stijgt. Het verkrijgen van de SDE+ is een onzekerheid. Garanties van Oorsprong: de opbrengsten uit Garanties van Oorsprong kunnen variëren van € 0,001 - € 0,003 per kWh. Deze inkomsten kunnen optioneel worden meegerekend.

Stijging energieprijs

Het is een belangrijk discussiepunt of de elektriciteitsprijs stijgt of daalt. Op dit moment daalt de elektriciteitsprijs eerder dan dat deze stijgt.

Terugleververgoeding

Doorgaans wordt dit gesteld op € 0,06. Bij lokaal opgewekte duurzame energie en/of bij een gunstige onderhandelingspositie met een afnemer zoals Greenchoice kan dit oplopen tot € 0,07of zelfs € 0,08. Bij salderen in de nabijheid wordt dit een belangrijke parameter.

Saldering

Bij grootschalige productie kan niet worden gesaldeerd. Indien salderen in de nabijheid wordt toegepast dan wordt saldering een belangrijke parameter.

Financiering

Bij de verhouding vreemd vermogen / eigen vermogen is de belangrijkste vraag wie het project financiert en wie eigenaar wordt:  Rendementseis eigen vermogen: commercieel tarief van 10%. Bij een participatie van bijvoorbeeld het DE fonds van de provincie NoordHolland kan dit percentage wellicht naar beneden worden gebracht naar ca. 5%.  Rentepercentage vreemd vermogen: dit percentage hangt sterk af van de voorwaarden die kunnen worden bedongen en of groenfinanciering kan worden verkregen. Voor zonneweides zou het interessant kunnen zijn als het Duurzame Energiefonds van de provincie Noord-Holland de volgende opties biedt:  Laagrentende, achtergestelde lening. Dit wordt door banken gezien als eigen vermogen (aansprakelijk vermogen). Zie ook verderop in deze tabel.  Als aandeelhouder in een energiebedrijf participeert dat de zonneweide investeert en exploiteert.

Aflossingstermijn vreemd vermogen

12940LJON622225

Het is voor een grootschalig zonnestroomsysteem lastig om financiering voor een looptijd van 25 jaar te verkrijgen, ofwel de looptijd van de businesscase. In eerste instantie moet worden uitgegaan van een looptijd van 15 jaar.

10 / 11

Notitie


Aandeel eigen vermogen

Dit is sterk afhankelijk van de partijen die participeren in het project. In de basiscase is sprake van een verhouding EV/VV van 20-80%. In de aangepaste businesscase wordt uitgegaan van een verhouding 70-30%. Hier zit de volgende logica achter:  Eigen vermogen is normaliter duurder (rendementseis 10-15%) dan vreemd vermogen (lening 4,5%, groenfinanciering 3,8%, achtergesteld 8%) omdat het risicodragend kapitaal is. Het aandeel eigen vermogen zou dus laag gehouden moeten worden.  Deze verhouding draait echter om zodra goedkoop eigen vermogen bijvoorbeeld door middel van participaties kan worden aangetrokken. Een gemeente of provincie kunnen bij wijze van stimulans en dus een ander belang dan rendement behalen, goedkoop eigen vermogen verstrekken om bepaalde doelstellingen te behalen.  Gekeken is dus naar een zo groot mogelijk aandeel, goedkoop eigen vermogen door middel van participaties. Te denken valt aan DEMRA (Duurzame Energie Maatschappij Regio Alkmaar), provincie Noord-Holland, gemeenten, particulieren, etc.  Een garantstelling kan helpen om het vreemd vermogen voordeliger aan te trekken.  De situatie dat de verhouding VV/EV omdraait in geval van duurzame energieopwekking is uniek en is mogelijk door andere belangen van de vermogensverstrekkers. Deze tabel geeft een voorbeeld van hoe er in scenario 2 is gevarieerd met de verhouding VV/EV. Partij

Aandeel

VV of EV

Provincie Noord-Holland

30%

VV

Leverancier zonnepanelen

30%

EV

Grondeigenaar

20%

EV

Energieleverancier

10%

EV

Lokale energiecorporatie

10%

EV

Credit rente

Dit betreft spaarrente van geld dat wordt gespaard uit inkomsten om de herinvesteringen te financieren.

Debet rente

Zodra het banksaldo negatief wordt, dient het krediet tegen dit percentage gefinancierd te worden. Dit is een belangrijk uitgangspunt zodra de business case negatief wordt.

Vennootschapsbelasting (VpB)

Uitgaande van een ondernemer die investeert.

Energie-investeringsaftrek

Dit kan alleen door een VpB-plichtige onderneming worden benut die voldoende winstcapaciteit heeft. Daarbij dient de investering ten minste vijf jaar op de balans van de investeerder te blijven staan. Omdat de EIA een aanzienlijk deel (ca. 10%) van de investeringskosten draagt, is het raadzaam investeerders te zoeken die aan de voorwaarden voldoen. Een andere mogelijkheid is het PV-systeem te leasen. In dat geval gelden echter hogere rentepercentages op het vreemd vermogen.

Overig

12940LJON622225

  

Vergunningsleges. Hier is momenteel geen rekening mee gehouden. Rentekosten gedurende de bouw. Hier is momenteel geen rekening mee gehouden. Meerkosten voor een bepaalde veldopstelling. Als voorbeeld een stortplaats waarin niet geboord mag worden en waarbij dus een dragende constructie moet worden gemaakt om de PV-panelen te kunnen plaatsten.

Op al onze diensten en mededelingen is DNR 2011 van toepassing. DNR 2011 is gepubliceerd op onze website onder www.dwa.nl/dnr.

11 / 11

Project Regioconsulentschap Onderwerp Inventarisatie zonneweides Datum Februari 2013 Status Definitief

Recommend Documents