PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
This full text is a publisher's version.
For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/15099
Please be advised that this information was generated on 2014-11-11 and may be subject to change.
I
SA M EN W ER K IN G
Consultatie van de huisarts door specialisten D r. W .J.N.M . van d en B osch huisarts, Lent
P ro f.d r. J.W .M . van d e r M eer I n tern ist, Nijmegen
P ro f.d r. C. van Weel huisarts, Nijmegen
l z o l a n g cr h u i s a r t sen en sp e c ia liste n b e sta a n , is er n a a r ___________ m o g e l i j k h e d e n g e z o c h t o m de s p e c ifie k e d e s k u n d i g h e i d van specialisten te g e
A
b r u i k e n v o o r i n f o r m a t i e en d e s kundigheidsbevordering van
In deze bijdrage wordt een
huisartsen. I n d iv id u e le huisartsen
aantal initiatieven op het
v r o e g e n advies aan i n d i v i d u e l e specialisten , p e r t e l e f o o n , o p de
gebied van de consultatie van huisartsen door specialisten besproken. Tijdens de bezoeken aan zijn patiënten in het ziekenhuis kan de betekenis van de huisarts veel groter zijn dan alleen ‘friendly visiting’. De deskundigheid van de huisarts zal in de kliniek meer naar voren k u n n en kom en als hij deze kwaliteiten ook actiever aanbiedt. Sleutelwoorden: consultatie (intercol legiaal), hu is a rtsge nees kunde, on co Io giebijeen komsten, z ie k e n h u is b e z o e k .
g a n g van het ziekenhuis en tijdens gezamenlijke b ije e n k o m s te n . S p e cialisten w e r d e n u it g e n o d i g d v o o r b ij d r a g e n tijdens n a s c h o l i n g v o o r h u i s a r t s e n en s p e c ia lis te n gaven advies in h u n o n ts la g b r ie v e n aan de huisarts. N aa st deze i n d i v i d u ele en ad h o c activiteiten w o r d e n er initiatieven o n d e r n o m e n v o o r m e e r g e ric h te c o n ta c te n , zoals te lefo nische c o n su lta tie en c o n s u l tatie van specialisten bij g r o e p e n huisartsen al d a n niet m e t ‘lev en d e ’ p a tië n te n . In a ndere bijdragen in deze reeks w o r d t op een aantal van d e z e m o g e l i j k h e d e n v e r d e r ingegaan. In h e t v e r l e d e n w e r d de h u i s a r t s g e n e e s k u n d e n o g a l eens als e en o p t e l s o m van de diverse spe c ia li s m e n b e s c h o u w d . D e h u i s a r ts g e n e e s k u n d e heeft zich e c h t e r g e ë m a n c i p e e r d . D e n u d r ie ja r ig e o p l e i d i n g tot huisarts, de verdere versterking van de organisatie van de b e r o e p s g r o e p en h e t k w a l i t e i t s b e l e i d van L H V en N H G , vooral tot u i t d r u k k i n g k o m e n d in de N H G - S t a n d a a r d e n , h e b b e n d aa ra a n e e n b i j z o n d e r e b i j d r a g e geleverd.
I i j d s c l i r . v. H u i s a r t s g e n e e s k u n d e , j a a r g a n g 1 3 , n r . I 1, n o v e m b e r 1 9 9 6
D a a r n a a s t is de huisarts gaan i n zien dat hij o f zij e e n aantal b i j z o n d ere kwaliteiten heeft o n t w i k keld op h e t g e b i e d van o m g a a n m e t k l a c h t e n die vaak v o o r k o m e n , m a a r slechts in e en k le in e m i n d e r h e i d g e r e l a t e e r d zijn aan ernstige a a n d o e n in g e n , op het g e bied van c o n t e x t e n , waarbij v o o r al het gezin w o r d t b e d o e ld , en op h e t g e b i e d van c o n t i n u ï t e i t van zorg. V erder is de laatste tijd de belangrijke taak van de huisarts op h e t g e b i e d van ‘disease m a n a g e m e n t ' van c h r o n is c h e a a n d o e n i n gen b e t e r v o o r h e t v o e t l i c h t g e k o m e n . D e huisarts f u n c t i o n e e r t als d e s k u n d i g e op h et g e b i e d van c o m o r b i d i t e i t en b e h e e r t het c e n trale m e d i s c h e dossier. In de sa m e n w e r k i n g tussen huisarts en specialist en bij h e t o m g a a n van de specialist m e t patiënten k u n n e n d e z e b i j z o n d e r e k w a l i t e i t e n van de huisarts e e n b e l a n g r i j k e a a n v u lle n d e rol spelen. D e z e g e d a c h t e n w aren de aanlei d i n g o m e e n aantal m o g e l i j k h e den v o o r consu lta tie van de huis arts d o o r sp e c ia liste n o n d e r de lo e p te n e m e n . D a a r b ij zal o o k verslag w o r d e n g e d a a n van e e n e x p e r i m e n t , w aarbij de huisarts m a a n d e l i j k s als c o n s u l e n t w o r d t u i t g e n o d i g d op de afdeling alge m e n e i n t e r n e g e n e e s k u n d e van h e t A c a d e m is c h Z i e k e n h u i s N i j m e g e n . D e h u is a rts w o r d t e e n aantal p a t i ë n t e n c a s u s v o o r g e l e g d m e t de vraag o m l u ü s a r t s g e n e e s k u n d i g ’ advies.
599
SA M EN W ER K IN G
HET ZIEKENHUISBEZOEK D e b e t r o k k e n h e i d van de huisarts bij zijn p a t i ë n t e n strekt zich o o k uit tijdens de o p n a m e in h e t z ie kenhuis. D e huisarts is de directe in itia tie fn e m er v o o r deze o p n a m e o f is in de m e e s t e Ogevallen v e r a n t w o o r d el ijk v o o r de v e r w i j z i n g n a a r de b e t r o k k e n specialist. D e huisarts zal tevens de z o r g van de
T och is h e t j a m m e r dat d eze b e
zorgingshuizen te regelen.
z o e k e n vaak b e p e r k t b lijv e n t o t ‘social v is it in g ’. L a n g niet altijd is
Als de huisarts zich tijdens het z i e k e n h u i s b e z o e k niet alleen a a n biedt als c o n su le n t m e t in fo rm atie over de a c h t e r g r o n d e n van de b e
de b e h a n d e l e n d specialist, de zaalarts o f de v e r p l e g i n g ervan op de h o o g t e d a t e e n h u is a r ts e e n p a t i ë n t o p de a f d e l i n g h e e f t b e zocht. O p deze wijze k u n n e n b e langrijke m o g e lijk h e d e n v o o r c o n ta c t, uitwisselen van i n f o r m a tie o f van e e n c o n s u l t d o o r de
t r e f f e n d e p a t i ë n t , m a a r o o k als d e s k u n d ig e over a lg e m e n e r e huisa r t s g e n e e s k u n d i g e ite m s , zal dat d o o r h e t b e h a n d e l e n d te a m , a r t sen en v e r p l e g i n g , g e w a a r d e e r d w o r d e n . In een aantal d a a r v o o r in a a n m e r k i n g k o m e n d e gevallen
p a t i ë n t w e e r o p zich m o e t e n n e m e n na o n t s l a g uit h e t z i e k e n
h u is a rts v o o r b i j g a a n . E e n v o o r b e e l d uit de p r a k t i j k : de huisarts
huis.
b e zo e k t de lieer W
op de afdeling
k a n de h u is a rts o o k w o r d e n g e consulteerd voor m edische p ro
D e h u is a rts k a n zich o p de h o o g t e h o u d e n van de g a n g van z ak en d o o r t e l e f o n i s c h c o n t a c t
neurologie. D e z e is 10 dagen tevoren
b l e m e n die n i e t o p h e t t e r r e i n
opgenonieti na een matig ernstig her
van de b e h a n d e l e n d specialist lig
seninfarct.
woont weliswaar alleen, maar naast
gen. H u i s a r t s g e n e e s k u n d i g e z o r g k a n d a n a d e q u a t e r zijn d a n v e r
hem wonen twee ongetrouwde zusters
w ijzing naar een collega-specia-
die de zorg voor deze man als een be
list.
m e t de b e h a n d e l e n d arts, de v e r p l e g i n g o f de laatste tijd o o k d i rect m e t de p a t i ë n t zelf. Hij kan
D eze
80-jarige
m an
initiatieven n e m e n o m c o n t a c t te h e b b e n m e t h e t gezin van de p a
langrijke taak beschouwen. B o v e n
tiënt, b ijv o o rb e e ld d o o r een huis b e z o e k , m a a r de m e e s t d i r e c t e m a n i e r o m b e t r o k k e n te zijn bij
nichten in de buurt die ook veel con
In veel z i e k e n h u i z e n is h e t g e
tact met hem hebben.
de p a t i ë n t is h e t z i e k e n h u i s b e z o ek . Veel collegae h e b b e n deze
nauwelijks contact met haar vader. D e
b r u i k e l i j k dat de h u is a r ts w o r d t u i t g e n o d i g d op de o n c o l o g i e b i j e e n k o m s t o v e r zijn p a t i ë n t e n .
echtgenote van de m an is drie jaar
D e z e o p zich po sitiev e i n i t i a t i e
daarvoor in een verpleeghuis overle
ven w o r d e n d o o r de i n d i v i d u e l e huisartsen e c h t e r niet altijd als z o
dien w onen er nog enige neven en Z ijn
enige
dochter woont in België en deze heeft
DE ONCOLOGIEBIJEENKOMST
exercitie een vaste plaats g e g e v e n in h u n p r a k t i j k v o e r i n g . D e m o gelijkheden v o o r een dergelijk
soort patiënten al vroeg een verpleeg
b e z o e k zijn n a tu u rlijk afhankelijk
huisplaats wordt aangevraagd, die bij
danig ervaren. D it berust w aar s c h ijn lijk o p h e t v o l g e n d e : de
van lokale situaties. H o e ver is de p r a k t i j k v e r w i j d e r d van h e t z i e k e n h u i s en m e t h o e v e e l versch il le n d e z i e k e n h u i z e n m o e t w o r d e n
gunstig beloop van de aandoening niet
groep
altijd geëffectueerd hoeft te worden.
h a n t e e r t e e n vast w e r k s t r a m i e n , w aarbij p r o t o c o l l e n en trials e e n
sam en g ew erk t? D e organisatie van h e t z i e k e n h u i s h e e f t zich
arts. H ij legt de situatie uit. D e heer
m e e sta l o p de b e z o e k e n d e h u i s arts ing esteld, b i j v o o r b e e l d d o o i
overstuur raken bij het idee opgeno
de o p n a a m van de h u is a r ts g e stelde p a t i ë n t e n in e e n k a a r t e n -
pleeghuis. D e informatie van de doch
m o g e n m e r k e n over p s y c h o s o c ia le a c h t e r g r o n d e n van de p a tië n t.
ter over de situatie thuis z o u g e z ie n
H e t b e h a n d e l i n g s p l a n w o r d t v e r
bakje o f een g e a u t o m a t i s e e r d sys t e e m o p te n e m e n , d o o r h u i s a r t sen te v o o r z i e n van e e n b a d g e
de geringe contacten tussen vader en dochter hoogst waarschijnlijk gekleurd
volgens, meestal los van deze a c h t e r g r o n d e n , v e r d e r in g a n g gezet.
z ijn en niet in overeenstemming met
Van de zijde van de huisarts zo u
m e t n a a m en f u n c t i e e n / o f d o o r
de werkelijkheid. H ij vraagt de arts
h u i s a r t s e n p a r k e e r f a c i l i t e i t e n te geven.
om bij het aanvragen van de ver
e c h t e r belangrijke in f o rm a tie over de v o lg e n d e p u n t e n k u n n e n w o r
den. D e huisarts weet dat er bij dit
D e huisarts neem t bij z i j n z i e k e n h u isb e zo e k contact op met de z a a l W. z o u waarschijnlijk o n m id d ellijk men te moeten worden in het ver
,
;
specialisten-deskundigen
belangrijke plaats i n n e m e n . Bij de b e s p r e k i n g e n schuiven a c h t e r e e n v o l g e n s e e n p a a r h u i s a r t s e n aan o m o p h e t laatst n o g w a t o p te
U i t de reacties van p a t i ë n t e n b lijk t dat zij h e t b e z o e k van de
een tijdelijke opname plaats ( T O B -
d e n verschaft: 1. de d r a a g k r a c h t van p a t i ë n t e n ; 2. de b e t e k e n i s v o o r p a rtn er, gezin en o m g e v i n g ;
huisarts op
plaats) in een van de plaatselijke ver
3. de c o n t i n u ï t e i t van z o rg en a n
600
hoge
prijs stellen.
pleeghuisplaats nog wat g e d u ld te hebben. D e huisarts z a l proberen om
T i j d s c h r . v. H u i s a r t s g e n e e s k u n d e , j a a r g a n g 13, n r . I 1, n o v e m b e r 1 9 9 6
SA M EN W ER K IN G #
d e re c o n t e x t u e l e facto re n . D a a r naast z o u de huisarts e en b e l a n g r ijk e rol k u n n e n s p e l e n bij h e t
heeft de in h o u d van deze b e s p r e k i n g e n zich u i t g e b r e i d n a a r a d viezen op huisartsgeneeskundig
b e w a k e n v a n de k w a l i t e i t van z o rg . D e h u is a r ts is g e w e n d o m a f w e g i n g e n te m a k e n tu ssen i n
g e b i e d v o o r de hele staf. T i j d e n s de b e s p r e k i n g zijn een aantal stafleden van de afd eling en
t e r v e n t i e s m e t h u n v o o r s en t e g e n s en h e t v o l g e n v a n e e n a f w a c h t e n d beleid.
i n w e n d i g e g e n e e s k u n d e en een o f m eer leidinggevende verpleeg k u n d i g e n a a n w e z ig . V o o r ie d e re b e s p r e k i n g w o r d e n o o k de assis
D e ad h o c a a n w e z i g h e i d van huisartsen leent zich e c h t e r slecht v o o r een dergelijke rol. O v e r w o gen z o u k u n n e n w o r d e n o m een vaste huisarts aan te t r e k k e n v o o r dergelijke o n c o lo g ie b ije e n k o m sten. E en ervaren huisarts m e t g e zag bij zijn c o ll e g a - h u i s a r t s e n en bij c o l l e g a - s p e c i a l i s t e n z o u h e t proces k u n n e n b e w a k e n . Hij zou
t e n t e n in o p l e i d i n g u i t g e n o d i g d . D e vergadering w ordt voorgeze ten d o o r h e t h o o f d van de afdeling. Als v o o r b e r e i d i n g w o r d t e e n aantal casus v e r z a m e l d . Bij d e z e casus h e b b e n z ic h o p de e e n o f andere m anier problem en v o o r g e d a a n , w a a r b ij v o o r a f dan wel
het evenw icht k u n n e n bevorde ren tussen p u u r m e d i s c h - t e c h n i -
a c h t e r a f een a d v is e r e n d e i n b r e n g van de huisarts zinvol lijkt. D e ca
sc h e o v e r w e g i n g e n en a n d e r e a c h t e r g r o n d f a c t o r e n . Hij z o u de
sus w o r d t g e a n o n i m i s e e r d v o o r g e d r a g e n d o o r e e n van de assis
eigen huisarts van de b e tr e f f e n d e
t e n t e n o f stafleden, g e v o lg d d o o r
p a t i ë n t bij de b e s p r e k i n g van diens p a tië n te n k u n n e n o n d e r s t e u n e n en hij z o u e e n h u is a r ts -
een expliciete vraagstelling aan de huisarts. H i e r n a v o lg t e e n o p e n
g e n e e s k u n d i g e adviesrol k u n n e n v e r v u l l e n bij b e s p r e k i n g e n o v e r p a t i ë n t e n w aarbij de e ig e n h u i s
discussie. Als de d o o r de huisarts g e g e v e n o p m e r k i n g e n als b r u i k bare a d v i e z e n o f k a n t t e k e n i n g e n
arts n ie t a a n w e z i g kan zijn.
w o r d e n h e r k e n d d o o r de staf, w o rd en deze O genotuleerd. H et
CASUSBESPREKING
lijstje m e t b e s p r o k e n casus en g e f o r m u l e e r d e k a n t t e k e n i n g e n en
Sind s
begin
1994
w orden
op
i n i t i a t i e f van h e t h o o f d van de afdeling algem een in te rn e g e n e e s k u n d e van h e t A c a d e m i s c h Z i e k e n h u i s N i j m e g e n t w e e h u is artsen (C vW , W v d B ) van de v a k groep huisartsgeneeskunde u it gen o d ig d v o o r een maandelijkse patiëntenbespreking. D e achter
a d v i e z e n w o r d t aan alle d e e l n e m e r s r o n d g e s t u u r d en kan in een v o l g e n d e b i j e e n k o m s t n o g e ens aan de o r d e k o m e n .
Huisartsgroep In de a f g e l o p e n tijd b li jk e n er v o o r a l casus i n g e b r a c h t te zijn m e t k n e l p u n t e n r o n d o p n a m e en
g r o n d van d eze g e d a c h t e was dat a r t s - a s s i s t e n t e n in o p l e i d i n g t o t internist, maar o o k internisten, w e i n i g v o o r s t e l l i n g h a d d e n van
o n tsla g . P u n t e n die daarbij n a a r v o r e n k w a m e n , zijn b e w e e g r e d e
de g a n g v a n z a k e n in de e e r s t e -
w aarbij een t e k o r t k o m i n g w o r d t vastgesteld, m o g e l i j k h e d e n in de
lijn. D i t k w a m vooral n a a r v o r e n bij de s c h a k e l m o m e n t e n : o p n a m e en ontslag. In de l o o p van de tijd
n e n van huisartsen o m i e m a n d in te sturen, o m g a a n m e t huisartsen
eerstelijn bij ontslag, m o g e l i j k h e den van m a n te lz o rg , vrij willigers-
H j d s c h r . v. H u i s a r t s g e n e e s k u n d e , j a a r g a n g 13, n r . 1 1, n o v e m b e r 1 9 9 6
zorg, c o m p l e x i t e i t van de sociale kaart in de eerstelijn, o m g a a n m e t g e z i n s - o f f a m i l i e l e d e n v an p a t i ë n t e n , g a n g van z a k e n bij v e r z o e k e n r o n d e u t h a n a s i e en v e r s te rk in g van eikaars positie (huis arts en specialist) ten o p z ic h te van de p a t i ë n t . S o m s l e i d e n de b e s p r e k i n g e n tot c o n c r e t e acties. B e s p r o k e n w e r d de casus van e en m a n m e t e e n a a n g e t o o n d e r e c i d i v e r e n d e m y o g l o b i n u r i e die z e e r f r e q u e n t n a a r de e e r s t e h u l p w e r d g e s t u u r d en v o o r a l tijd e n s diensturen. O p n a m e bleek dan meestal niet n o d i g te zijn. T ijd en s de b e s p r e k i n g w e r d vastgesteld dat de b e t r o k k e n h u is a r ts e n o n bekend w aren m et het ziek te b e e l d en d a a r o m g e e n c r i t e r i a k e n d e n w a a r o p zij de p a t i ë n t wel o f niet z o u d e n m o e t e n in s tu re n . D e l e d e n van de h u i s a r t s g r o e p ( H A C i R O ) k r e g e n te w e i n i g d u i d e lijk e t e r u g k o p p e l i n g v an de specialist w a a r o p h u n h a n d e l e n k o n w o r d e n b ijg e ste ld . E r w e r d u itle g g e g e v e n o ver de g a n g van z a k e n in e e n h u i s a r t s g r o e p . Als actie w e r d in de laatste o n t s l a gOb r i e f van de huisarts v e r m e l d w e l ke de criteria z o u d e n k u n n e n zijn w a a r o p de p a t i ë n t g e p r e s e n t e e r d zou m o e te n w o rd e n (tem pera t u u r , C P / B S E en k r e a t i n i n e g e halte). B o v e n d i e n w e r d u it g e le g d bij w e lk e k e n m e r k e n er v o l d o e n de tijd was v o o r e e r s t e l i j n s d i a g n o s t i e k en w a n n e e r er s p r a k e was van s p o e d , dus o p n a m e via de eerstehulp. G e s u g g e re e rd w erd o m e e n en a n d e r in de h u is a rts g r o e p v o o r te l e g g e n en als o n d e r s t e u n i n g w e r d e n de a d v i e z e n en criteria in veelvoud bij de o n t s l a g b r i e f aan de huisarts i n g e s l o ten. D e b e s p r e k i n g e n w o r d e n zowel d o o r huisartsen als specialisten als zinvol e r v a r e n . H e t p r a t e n o v e r
601
SA M EN W ER K IN G
h e t o v e r g a n g s g e b i e d tu sse n e e r ste - en t w e e d e l i j n z o n d e r dat er c o n c r e t e zaken over eigen p a t i ë n te n h o e v e n te w o r d e n g e d a a n , b i e d t de m o g e l i j k h e i d to t b r e d e re i m p l e m e n t a t i e v a n d o o r de huisarts i n g e b r a c h t e ideeën. D e oorspronkelijke doelstelling naar de assistenten in o p l e i d i n g is l a n g z a m e r h a n d w a t m e e r naar de a c h t e r g r o n d g e r a a k t , te r w i j l in h e t b i j z o n d e r de i n t e r n i s t e n , z o wel s e n i o r - als j u n i o r s t a f l e d e n , de b e s p r e k i n g e n o p prijs stellen. V oor h e t v e r v o lg van h e t e x p e r i m e n t w ordt het wel belangrijk g e v o n d e n o m de a ss iste n te n , de i n t e r n i s t e n van m o r g e n , bij de b e s p r e k i n g e n te b e t r e k k e n . V o or de v e r p l e g i n g s t o n d e n de b e s p r e k in g e n vaak in het teken van h e r kenning. R echtstreekse c o m m u
nicatie tussen h e n en de h u i s a r t sen g a f n i e u w e in z i c h t e n . V o o r de b e t r o k k e n h u i s a r t s e n zijn de b e s p r e k i n g e n e x tra i n teressant, o m d a t zij in de g e l e g e n heid zijn h u n h u is a r t s g e n e e s k u n -
PRAKTISCHE PUNTEN •
G e b r u ik de gelegenheid van een z ie k e n h u is b e z o e k o m de behandelende artsen en de verpleging de kan s te g e ven te leren van u w huisartsgenees ku ndige expertise. • Een on cologiebijeen kom st z o u aan k w a l i t e it w in n e n m e t de inbreng van een vaste h u isarts-con su len t. • H u isa rtse n kunnen voor specialis ten naast inbreng over hun g e z a m e n lijke p a tië n te n ook een belangrijke rol spelen bij de overdracht van algem en e re huisartsgeneeskundige expertise.
dige expertise m e t geïnteresseerde specialisten en v e r p l e e g k u n d i g e n te d e le n . H e t gaat daarbij o m c o n t i n u ï t e i t van zorg, s a m e n w e r k in g in de eerstelijn, o m g a a n m e t e en p o p u l a t i e m e t e e n lage p r e valentie van e r n s t ig e a a n d o e n i n gen, h u i s a r t s g e n e e s k u n d i g e p r a k t i j k v o e r i n g en o m g a a n m e t c o n t e x t e n zoals h e t g e z i n . V e r d e r k r i j g e n de h u i s a r t s e n ti jd e n s de
r o e p s o p l e i d i n g ) van h u i s a r t s e n .
b e s p r e k i n g e n m e e r i n z i c h t in de gang van zaken op een afdeling in
D e t o e k o m s t v ra ag t o m e e n o p timale s a m e n w e r k i n g en taakafba k e n i n g van huisarts en specialist.
het academ ische ziekenhuis. In de toekom st zo u d en deze inzichten
I n z ic h t in en re sp e c t v o o r eikaars w e r k is h i e r v o o r e e n eerste v e r eiste. ■
w el eens v e r b r e e d k u n n e n w o r den naar de v e r v o lg o p le id in g (be-
Ho e la n g K R IJ G T
ß2-mimeticum
formoterol
POEDERINHALATIE S a m e n s te llin g : Formoterolfumaraat. Dosis-aërosol (100 doses à 12 ug) en inhalatiepoeder (60 capsules à 12 ug). In d ic a tie s : Bronchiaal astma dat niet voldoende reageert op de behandeling met inhalatiesteroiden en zo nodig kortwerkende P2-mimetica,
chronische
bronchitis
en
emfyseem.
C o n t r a - in d i c a t ie s :
Over
gevoeligheid voor formoterol of andere P2-mimetica, tachyaritmieën, derdegraads atrioventriculair block. idiopathische subvalvulaire aorta-stenose, hypertrofische obstructieve cardiomyopathie, thyreotoxicose, hypokaliëmie, bekende of vermoede ver. lenging van het QT-interval. B ijw e rk in g e n : Tremor, palpitaties. W a a rs c h u w in g e n : Voorzichtigheid is geboden bij ernstige cardiovasculaire aandoeningen, thyreotoxicosis, hypokaliëmie. Z w a n g e r s c h a p , lac ta tie : Gebruik tijdens zwangerschap dient te wor den vermeden, tenzij er geen veiliger alternatief is. Borstvoeding wordt ontraden. G e b r u ik e lijk e d o se rin g : 2 dd 1-2 inhalaties. RVG-nummer 14320,17158 UR. Foradil aërosol kost ƒ 1,93 per dag, poeder ƒ 2,61 per dag (apotheek inkoopprijs excl. BTW). Foradil wordt volledig vergoed. Volledige IB-tekst op aanvraag verkrijgbaar.
Voor verdere informatie kunt u kontakt opnemen met
Ciba-Geigy B.V., Postbus 241,6800 LZ Arnhem Tel. (026) 3782100
602
Tijdschr. v. H u isartsg en ee sk u n d e, j a a r g a n g 13, nr. 11, n o v e m b e r 1996
