SIGNS magazine
magazine van cnv vakmensen, sector kunt en cultuur
B r a n d o n h e at h jurriaan berger marijke snoek n e d e r l a n d s e j o h a n n e s pa s s i o n henriët te brilman
nummer 1 2013 - Jaargang 34
Colofon signs | no 1 |feb - maart 2013 | jaargang 34 Verantwoordelijk uitgever van dit magazine: CNV Vakmensen, sector Kunst en Cultuur, Postbus 81065, 3009 GB Rotterdam. T 010–45 68 688, F 010–45 59 022, E
[email protected] W www.cnvvakmensen.nl/caos/kunst-en-cultuur/ Profiel: Sinds 1969 is er de organisatie Continental Sound, welke in 1974 het blad Sjofar ging uitgeven. Door de samenwerking met GMI werd het blad in 1980 omgedoopt tot Gospel Music Magazine. Vanwege de samenwerking met Christian Artists werd het in 1987 Gospelmagazine Music & Art. In 1991 werd het blad spreekbuis voor de hele beweging Continental Sound/ Christian Artists en werd het tot magazine Music & Art omgedoopt, in 1993 werd Music & Art het magazine van de CNVKunstenbond. Alleen leden ontvangen Music & Art. In 2005 werd Music & Art en Bottomline samengevoegd tot een nieuw magazine SIGNS. Mission statement: ‘Geroepen deel te nemen aan het Koninkrijk van God betekent: het in praktijk brengen van liefde, barmhartigheid, vrijheid, solidariteit en gerechtigheid. Met als gevolg, dat de cultuur op creatieve en/of verkondigende manier beïnvloed en gevormd wordt.’ Eindredactie: Leen La Rivière Hoofdredactie: Jacqueline La Rivière Hoofdredactie muziek: Ben Scholten Ontwerp: Jacqueline La Rivière Cover: Henriëtte Brilman en Julia met haar viooltje, foto: Henriëtte Brilman Druk: Lines Communicatie & Design BV, Postbus 84, 4200 AB Gorinchem, Tel. 0183-623284, fax 0183-623314 Vaste redactie: Ben Scholten, Leon van Steensel, Leen La Rivière, Rob de Jong, Ria La Rivière, Desiree van Drongelen en Henriëtte Alexander. Lidmaatschap: U kunt lid worden van CNV Vakmensen, sector Kunst en Cultuur. Op www.cnvvakmensen.nl/caos/kunst-en-cultuur/ vind u alle branches en daarbij behorende informatie. Lid worden gaat via CNV Vakmensen in Utrecht. Dit gaat via: www.cnvvakmensen.nl/word-lid/ of bel naar CNV info: 030 - 7511007 (lokaal tarief). Van maandag t/m vrijdag zijn we bereikbaar van 8.00 uur tot 18.00 uur. Copyright: Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden vermenigvuldigd en/of gereproduceerd. © CNV Kunst en Cultuur 2013 CNV Kunst en Cultuur is onderdeel van CNV Vakmensen en aangesloten bij de Vakcentrale CNV, de Federatie van Kunstenaarsverenigingen, WVA en het EVV.
Inhoud signs | no 1 | feb - maart 2013 | jaargang 34
2 Colofon & Inhoud 3 Nadenken Leen La Rivière 4 Diversen Nieuws van de redactie 5 Diversen Nieuws van de redactie 6 Hotline Laatste nieuws 7/8 Podium Cadance Festival en misdaad en straf 9 CA2012 Rob Maas, vrijwilliger van het CA Seminar 10 Beeldende Kunst Gertjan Scholte - Albers 11 Diversen Voorlopige line up CA 2013 12/13 Gospel De Heer is ons huis 14/15 Gospel Brandon Heath 16/17 Gospel Darlene Zschech 18 Letteren Jezus voor ogen 19/20 Recensies CD's 21/22 Beeldende Kunst nieuwsbrief, oproep redactielid, toelichting middenpagina’s 23 Recensies CD's 24/25 Beeldende Kunst Marijke Snoek 26 Gospel Hitverhalen Jaci Velasquez 27/28/29 Gospel How to Throw A Christmas Party 30 Recensies CD's 31 Nieuws nieuws van de bk redactie; werkplek in Ginnum 32 Recensies DVD's 33/34 Podium Romeo en Julia, kleurrijke mix van Bont en Blauw 35 Muziek Continental Nieuws 36 Diversen Nieuws van de redactie 37 NTR Nederlandse Johannes Passion 38 CNV Sterk in je werk, gids Cultuur educatie 39 Agenda's Hitlijst, Concert- en beeldend agenda 40 Boeken/Knipsels Diverse 41/42 Beeldende Kunst Henriëtte Brilman 43/44 Muziek Jurriaan Berger 45 Diversen Christelle Reboullet 46/47 Diversen Nikolay Petrov
advertentie
48 Meeùs
2
Signs | februari/maart 2013
nadenken Nieuw jaar, het einde van een tijdperk nieuw jaar
H e t e i n d e va n e e n t i j d p e r k
Het nieuwe jaar is weer begonnen. Ik hoop en bid, dat dit jaar veel goeds zal brengen. Natuurlijk zijn er bezuinigingen, Natuurlijk zie ik om mij heen veel angst ‘als het allemaal maar goed gaat…’. Natuurlijk draaien we iedere euro nog eens een keertje om. Maar dat mag ons niet verhinderen om de handen uit de mouwen te steken. Het is tijd die grauwsluier af te rukken om met frisse moed aan de slag te gaan. Ik wil niet dat mijn creativiteit en gaven door die natte deken van angst verkommeren. Ik zou dit jaar als motto mee willen geven: ‘aan de slag’, tijd om naar lucht te happen: lucht, licht, helderheid, kleuren, ruimte, verse adem, nieuwe start, energie, inspiratie, wauw…. Dat gun ik u allemaal: in muziek, beeldend, dans, schrijvend, media…. Dat 2013 een jaar moge worden met veel scheppingskracht, muziekkracht, verbeeldingskracht, uitbeeldingskracht. Een jaar dus om strijdbaar te zijn. Want zie nu eens alle budgetkortingen, sluiten van muziekscholen, creativiteitscentra, musea, ensembles als een kans. Wat is dan die uitdaging? In de eerste plaats om niet bij de pakken te gaan neerzitten. Dan moet het creativiteit in je stimuleren wat je zelf kunt verzinnen om toch aan de bak te komen, toch een werk te kunnen verkopen, toch te kunnen optreden. Hoe staat het met je website, visitekaartjes, flyers, p.r. campagne, wat heb je aan nieuws te melden voor de pers, etc etc. Wat staat er op facebook? Er is heel veel wat je zelf kunt doen om toch succes, inkomen te hebben. Dus aan de slag! Uiteraard zetten wij ons als CNV in om waar het kan, op de bres te staan voor onze leden. Massaal protest heeft al hier en daar het ijzigste van dit kabinet wat laten ontdooien. De SER zal dit kabinet adviseren en daar hebben wij als CNV een zetel in. Met name het WW-plan is bijzonder slecht, dat zal sterk aangepast moeten worden. Er wordt ook daar aan gewerkt.
Iedereen zal, net als ik, overvallen zijn door de aankondiging van de troonswisseling. Koningin Beatrix exit, koning Willem-Alexander en koningin Maxima zullen ingehuldigd gaan worden… Ze zei, dat het tijd is om het stokje over te dragen aan de volgende generatie. Hoe juist is dit gezien. En het roept gelijk ook op tot bezinning over het moderne koningschap.
Ondertussen ben ik persoonlijk ook creatief, ik leg de laatste hand aan een nieuw boek: ‘het geloof in de publieke ruimte’. Dit boek pakt de argumenten aan, die secularisten gebruiken om gelovigen, geloof uit de publieke ruimte te drukken. Zeker nu er de komende jaren geen christelijke partij in het kabinet zit, kan die koude wind toenemen. Wat zijn dan hun argumenten, kloppen die, en wat zijn onze antwoorden. Ik heb altijd een groepje meelezers en meedenkers. Dat heeft er al toe geleid dat en mooie introducties zijn geschreven door o.a. Jan Peter Balkenende, Ab Klink Lans Bovenberg en anderen. Ik hou je op de hoogte.
Zo zijn er nog een aantal belangrijke momenten dit jaar, die vragen om reflectie: - 200 jaar Koninkrijk - 150 jaar afschaffing van de slavernij Persoonlijk heb ik het voorrecht gehad om in het kader van mijn werk veel buitenlandse bezoeken te hebben kunnen doen. Op die locaties had kunsten alles ook te maken met politiek, net als in Nederland. En dan kom je al snel op vergelijkingen. Over het algemeen was men jaloers op ons pluriforme bestel en een staatshoofd dat echt de boel bij elkaar hield, en geen onderwerp van politiek gekonkel. Sommigen hadden graag hun president ingeruild… Er is alle reden om bijzonder dankbaar te zijn dat we een constitutionele monarchie hebben… Wellicht realiseren wij ons dat te weinig. En dan de afschaffing van de slavernij. Het duurde wel erg lang tot ons land dat eindelijk deed, in vergelijking met andere staten (b.v. Engeland). Ja, dat verleden is schandelijk, het is een zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Dat gezegd hebbende, roept deze herdenking ook op tot reflectie over moderne slavernij. Want die is er: in de goedkope Chinese fabrieken, kinderarbeid in Pakistan en India, vrouwenarbeid in die landen… Er is geen reden om hier achterover te leunen. Dit vraagt om actie van vakbeweging en de samenleving. Hier kan en moet paal en perk aan gesteld worden. Zo is er ook exploitatie van vrouwen in onze steden en dorpen… ja, in de prostitutie. Ook dat vraagt aandacht. Einde van een tijdperk? Wellicht, maar dit jaar vraagt ook onze noodzakelijke aandacht voor wat grondig mis is in Nederland en elders Leen La Rivière
Met een welgemeende groet Leen La Rivière
Signs | februari/maart 2013
3
Diversen Nieuws van de redactie Heropening Brabantse musea op 24 mei 2013 Op vrijdag 24 mei 2013 vindt de officiële heropening plaats van het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch. Zaterdag 25 mei 2013 openen beide musea hun deuren voor het publiek. De opening is het sluitstuk van de samenwerking van de provincie Noord-Brabant, de gemeente ’s-Hertogenbosch en beide musea. Samen realiseerden zij het Museumkwartier ’s-Hertogenbosch, in het hart van het historische stadscentrum. Met één kaartje kunnen de bezoekers straks genieten van het aanbod van het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch. Gezamenlijk bieden de musea het meest veelzijdige aanbod van kunst en cultuur in Zuid-Nederland: van archeologie, cultuurhistorie, oude en moderne meesters tot hedendaagse kunst en design. Met ruim 5000 vierkante meter tentoonstellingsruimte, een museumwinkel, horeca en een bibliotheek kan het Museumkwartier zich scharen onder de grote musea van Nederland. T w e e m u s e a o p é é n l o c at i e Het Noordbrabants Museum richt zich op kunst en erfgoed van Noord-Brabant en de Zuidelijke Nederlanden. Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch toont hedendaagse beeldende kunst en design en bezit unieke collecties sieraden en keramiek. Voor de komende jaren hebben ze zo’n achttien tentoonstellingen per jaar geprogrammeerd, van Jheronimus Bosch tot de laatste ontwikkelingen in de kunst en vormgeving. R e n o vat i e e n n i e u w b o u w In de afgelopen twee jaar werd het Noordbrabants Museum ingrijpend gerenoveerd en flink uitgebreid. Het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch kreeg een compleet nieuw gebouw. De musea werken op de nieuwe locatie intensief samen. Zo worden bijvoorbeeld de tuinen, het restaurant en de bibliotheek gedeeld en ook achter de schermen wordt intensief samengewerkt, bijvoorbeeld op het gebied van faciliteiten, marketing en sponsorwerving. Dankzij
4
Signs | februari/maart 2013
de intensieve samenwerking van de musea en de overheden zijn twee geheel vernieuwde musea ontstaan. Om de monumentale binnentuin worden de historische en moderne gebouwen van het Noordbrabants Museum via een glazen gang verbonden met de nieuwbouw van het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch. Deze centrale gang verbindt de ingang van het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch aan De Mortel en de ingang van het Noordbrabants Museum aan de Verwersstraat. Iedereen kan tijdens openingsuren zonder kaartje binnenlopen en genieten van de architectuur, een kop koffie drinken, de museumwinkel bezoeken of een wandeling in de binnentuin maken. Samenwerking In 2005 sloegen de provincie Noord-Brabant en de gemeente ’s-Hertogenbosch de handen ineen om te komen tot het Museumkwartier ’s-Hertogenbosch. Bierman Henket architecten ontwierp de plannen voor de renovatie, uitbreiding en nieuwbouw. De werkzaamheden startten in 2010. Het Museumkwartier is gerealiseerd met een minimale vertraging en binnen het vooraf vastgestelde budget: 29,5 miljoen van de provincie, 17,5 miljoen van de gemeente. Daarnaast dragen particulieren, bedrijven en fondsen ruim 5 miljoen euro bij aan de inrichting van de beide musea, die momenteel in volle gang is. De officiële heropening van Het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch vindt plaats op vrijdag 24 mei 2013. Beide musea gaan voor het publiek open op zaterdag 25 mei 2013.
Zicht vanuit Paleistuin op Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch (links) en Noordbrabants Museum (rechts). Fotograaf: Joep Jacobs
diversen Nieuws van de redactie D e F e s t i va lC h a i r b e s ta at 1 2 1 / 2 j a a r !
Het krukje van karton dat iedereen ziet zitten viert dit jaar zijn koperen jubileum. Tim Várdy, de bedenker van de FestivalChair, kan zich nog goed herinneren hoe hij met een groep vrienden op het North Sea Jazz Festival de eerste FestivalChairs verkocht. ‘Ik kon onmogelijk vermoeden dat dit krukje zó succesvol zou worden dat het mijn hele carrière heeft veranderd, we verkopen het over de hele wereld!’ aldus Várdy, die eigenlijk pianist is. Van de crisis merken ze niet veel bij FestivalChairs, de kruk loopt uitstekend. Door zijn strakke ontwerp en internationaal aanzien groeit de naamsbekendheid iedere dag. Bovendien zijn klanten steeds gevoeliger voor het duurzame aspect van de Chair die volledig gemaakt wordt van FSC karton. ‘Klanten zijn altijd op zoek naar iets moois en origineels, bovendien nemen veel mensen onze Chair na het evenement mee naar huis waardoor de merken zomaar in de huiskamer komen te staan’, zegt Várdy zichtbaar trots, ‘dat is pas echte duurzaamheid’. Om het jubileum kracht bij te zetten is onlangs een compleet nieuwe website online gegaan; www.festivalchairs.com Várdy nodigt iedereen uit een kijkje te nemen.
P r e m i è r e ‘ 1 5 5 ’ v a n ILL S k i l l Squad in coproductie met DOX Op zaterdag 9 februari 2013 vindt de première plaats van de theatershow ‘155’ van iLL Skill Squad in coproductie met theatergroep DOX in Theater Junushoff in Wageningen. Tot en met eind maart 2013 is deze voorstelling vol dans, muziek, video en comedy te zien in de Nederlandse theaters. De creatieve, gestoorde gekken van iLL Skill Squad komen met een unieke en gevarieerde theatershow. De theatershow gaat over jongens die graag een groep willen zijn in een tijd waarin je aanwezigheid altijd op ‘misschien’ staat, de vraag ‘hoe gaat het?’ steevast wordt beantwoord met ‘druk, druk, druk’, er verwacht wordt dat iedereen er altijd goed uit ziet, falen geen optie is en de gemiddelde attentiespanne 2 seconden bedraagt. De dansers vormen al vijftien jaar een hecht collectief en dat in een tijd waarin je elkaar binnen een seconde, met één muisklik, kan ontvrienden. Allen hebben ‘155’, de afkorting van iLL Skill Squad, Foto: Tarona Leonora op het lichaam getatoeëerd als blijk van toewijding aan het collectief. De dansers leerden elkaar kennen door het breakdancen, maar na studies illustratie, moderne dans, videokunst, theater en performance zijn ze nu bij elkaar om te maken wat ze echt willen: een multimediale theatervoorstelling met dans, beeld en muziek over hoe zij de wereld nu ervaren. De mannen van de iLL Skill Squad hebben de nodige ervaring doordat ze al jaren op straat, op locatie, op festivals en in de theaters optredens verzorgen. Individueel dansten zij bij Leina Roebana en theatergroep DOX, en als collectief bliezen zij de jury van Holland’s Got Talent van hun stoel. Samen met DOX maakten ze al eerder de bejubelde voorstelling ‘Youweeltjes’. De voorstelling ‘155’ wordt ook gemaakt onder de vleugels van DOX. Een voorstelling waarin de jongens doen waar ze zin in hebben en goed in zijn, altijd op hun kenmerkende, eigenwijze en superstrakke manier. “You guys have sick moves, sick style, you’re really creative and really artistic” Dan Karaty in Holland’s Got Talent. ‘....een hilarisch spel met ego, uiterlijk en opgepoetste verwachtingen’ ‘.... met veel humoristische en theatrale potentie’ **** Volkskrant over de voorstelling Youweeltjes Kaartverkoop & informatie: Theater Junushoff | Wageningen www.junushoff.nl Trailer en info: www.illskillsquad.com en www.theatergroepdox.nl
Signs | februari/maart 2013
5
Hotline het laatste nieuws uit de muziekwereld Wes King
Opeens was daar een videoboodschap. Na jaren afwezigheid liet singer-songwriter Wes King weer van zich horen (en liet hij zich zien) op Facebook. Een bijzondere gebeurtenis, want de zanger heeft lang een slepend herstelproces doorgemaakt na een diagnose van sterk uitgezaaide leukemie. Met de kerstboodschap liet King weten weer voorzichtig muziek te schrijven en stapsgewijs weer zijn gitaarspel op peil te krijgen. In zijn hoogtijdagen stond King te boek als een ware virtuoos. Wanneer nieuwe muziek daadwerkelijk uitgebracht wordt, is niet bekend. Wes King laat weten slechts te werken als zijn lichaam het toelaat.
Chris Tomlin
Direction voor. Het nieuws ging als een lopend vuurtje rond en in Nederland besteedde dagblad Trouw er een stuk aan. Tomlin’s nieuwe album gooit onder andere hoge ogen vanwege zijn swingende cover van Martin Smith’s ‘God’s Great Dance Floor’ en de song ‘Whom Shall I Fear’.
TobyMac
Het belooft een goed jaar te worden voor TobyMac. De zanger werd op de valreep van 2012 genomineerd voor een Grammy Award voor zijn nieuwe album ‘Eye On It’. Bovendien ontving hij voor het eerst een American Music Award. Laatstgenoemde onderscheiding is speciaal omdat ze louter door stemmen vanuit de fans wordt toegekend. In het nieuwe jaar is TobyMac heftig van start gegaan met de release van de video bij de titelsong van ‘Eye On It’. In de clip heeft Britt Nicole een bescheiden gastrol.
J a r s O f C l ay In de week van 15 januari 2013 werd weer gospelmuziek geschiedenis geschreven. Aanbiddingsleider Chris Tomlin debuteerde op de Billboard Top 200, de belangrijkste albumverkooplijst van Amerika, op de nummer 1 positie. Van zijn nieuwe album ‘Burning Lights’ werden meer dan 70.000 exemplaren verkocht in die week en daarmee bleef hij artiesten als Taylor Swift, Bruno Mars en One
6
Signs | februari/maart 2013
Jars of Clay treedt op 23 mei 2013 voor het eerst in acht jaar tijd weer op op Nederlandse bodem, en wel in het Patronaat in Haarlem. Het laatste
optreden van Jars of Clay in Nederland dateert alweer uit 2004; toen nog op het Flevo Festival. Sindsdien is de band (met zanger Dan Haseltine, Charlie Lowell op keyboards en Steve Mason & Matt Odmark op gitaar) alleen maar verder gegroeid. De leden richtten de organisatie Blood:Water Mission op, om landen in Afrika te voorzien van schoon water en donorbloed. Jars of Clay werd ook uitgenodigd om één van de deelnemende bands te zijn bij het wereldwijde benefietspektakelstuk Live 8 in 2005. In Nederland werden de singles ‘Flood’ en ‘Crazy Times’ bescheiden hits op 3FM en Kink. Sindsdien krijgt de band nog steeds regelmatig airplay. Bovendien is haar muziek regelmatig te horen in films en tv-series. Het optreden op 23 mei 2013 valt samen met nieuwe muziek; de afgelopen maanden heeft Jars of Clay gewerkt aan een volledig nieuw studio album, dat later dit jaar nog zal verschijnen.
Marc Martel Nadat vorig jaar bekend werd dat de band Downhere zou stoppen, is zanger Marc Martel solo materiaal gaan schrijven. Het resultaat heeft hij inmiddels uitgebracht via iTunes in de vorm van de EP ‘The Prelude’. Martel gooide hoge ogen als deelnemer aan de Queen Extravaganza tour. Hij nam aan het spektakel deel dankzij een populaire Youtube video die liet horen hoe zijn zang griezelig veel op die van wijlen Queen-zanger Freddie Mercury lijkt. Zijn nieuwe materiaal laat zich vooralsnog niet kennen als directe gospelmuziek.
Podium Cadance Festival Kijk de dans recht in de ogen tijd e n s h e t C a Da n c e f e s t i va l 2013 25 jan t/m 9 feb op diverse locaties in Den Haag Op vrijdag 25 januari 2013 gaat de 16e editie van CaDance festival van start – het moderne dansfestival waar nieuwe en gearriveerde makers van Nederland naast elkaar staan. Het festival opent met de triple bill Up&Coming Choreographers: de eerste officiële samenwerking tussen danshuis Korzo en het Nederlands Dans Theater. Het thema van deze editie is Proximity; van dichtbij schept het festival voor eenieder persoonlijke ervaringen. Primeur: CaDance opent met nieuw e s a m e n w e r k i n g NDT e n K o r z o Een festival als CaDance voorziet veelbelovende makers tweejaarlijks van een forse publieksimpuls. Vele choreografen die in het verleden zijn begonnen bij CaDance, zijn later gezichtsbepalend geworden voor de dans in Nederland. Met Up & Coming Choreographers presenteren NDT en danshuis Korzo samen hun eerste talentontwikkelingsprogramma. Korzo en NDT laten het publiek kennis maken met de choreografen van morgen. Tegelijk willen zij deze talentvolle jonge choreografen de kans geven zich te ontwikkelen samen met de crème de la crème onder jonge dansers: NDT 2. De choreografen Joeri Dubbe, Natália Horecná en Jirí Pokorný staan met nieuw werk in het openingsweekend. Dicht bij de dans CaDance 2013 gaat over nabijheid en intimiteit. In de recente cultuurpolitieke discussie lijkt het belang van kunst vooral te worden afgemeten aan de schaal. Kunst is belangrijk in de mate waarin er veel publiek komt en of er grote concertzalen worden bespeeld. Maar in essentie gaat het in de kunst om een persoonlijke uitwisseling, het scheppen van unieke ervaringen. Of zoals kunstenaar Marina Abramovic het formuleert: “Elk mens is zijn eigen universum. Het publiek wordt altijd gezien als een groep, maar ik creëerde individuele ervaringen, één voor één.” Het thema van deze editie staat voor een herwaardering of liever een herbevestiging van de waarde van een intieme uitwisseling met de danskunst. Artiesten uit het festival laten zien dat de danskunst altijd een persoonlijke ervaring schept.
Het thema ‘proximity’ van het festival komt misschien wel het beste tot zijn recht in het project 5x5 dat in de sfeerrijke historische binnenstad van Den Haag plaatsheeft. Vijf makers zijn uitgenodigd om nieuw werk te maken op een zelf gekozen locatie. Het publiek trekt langs een uitgezette route en kan zich laten verrassen door dans op een intieme plek. Het festival telt in totaal zestien premières, van o.a. David Middendorp, Samir Calixto en Ann Van den Broek. Locaties: Korzo theater, Theater aan het Spui, diverse locaties in de binnenstad Den Haag. Randprogramma met: arrangementen, workshops, Talk & Shows en docentenroute. www.cadance.nl project 5x5, foto: © Gerrit Schreurs / Cadance
Signs | februari/maart 2013
7
Podium Misdaad en Straf Dostojevski Misdaad en Straf En de kracht van de liefde
bewerking: Ko van den Bosch // regie: Ola Mafaalani Op zondag 3 maart 2013 brengt het Noord Nederlands Toneel (NNT) de première van Misdaad en Straf in de Stadschouwburg Groningen. In deze klassieker (1866) van Fjodor Dostojevski vertolkt acteur Joris Smit Raskolnikov, de gesjeesde rechtenstudent die een moord pleegt om een daad te stellen tegen het onrecht. Hij denkt daarmee de mensheid te dienen. Hij doodde immers een slecht en hebzuchtig mens in een samenleving waar zelfs kinderen niet veilig zijn. Als Raskolnikov op heterdaad wordt betrapt, pleegt hij zijn tweede moord. In een hallucinerende trip wordt hij bezocht door zijn geweten. Hij is wanhopig en vreest ontmaskerd te worden. En dan ontmoet hij Sonja, een meisje dat als prostituee haar familie probeert te onderhouden. Beiden overschrijden grenzen om te overleven. In een wederzijdse afhankelijkheid ontstaat een aarzelende liefde. Tegenover haar kan hij zijn geheim niet langer voor zich houden. Hij beseft dat hij zich moet aangeven om zijn leven een nieuwe kans te geven. Sonja wijkt niet van zijn zijde en volgt hem naar het strafkamp in Siberië. En dan kan er een nieuw levensverhaal beginnen, zegt Dostojevski. Hoeveel onrechtvaardigheid kan een mens verdragen zonder in te grijpen? Misdaad en Straf is een van de eerste literaire thrillers met een weergaloze plot en een spannende ontknoping. In een messcherpe regie van Ola Mafaalani en actualisering van Bas Heijne volgen we Raskolnikov op zijn grillige zoektocht naar de waarheid, waar het geweten pas tot rust komt door de kracht van de liefde. bewerking (naar Fjodor Dostojevski, in een vertaling van Lourens Reedijk): Ko van den Bosch, regie Ola Mafaalani, actualisering: Bas Heijne, research: Noraly Beyer, dramaturgie: Dirkje Houtman, decor: André Joosten, muziek: Eef van Breen, kostuums: Johanna Trudzinski, licht: Stefan Dijkman
8
Signs | februari/maart 2013
spel: Joris Smit (Raskolnikov), Klára Alexová (Sonja), Marieke Dermul, Malou Gorter, Kees Hulst, Claire Philippart, Peter Vandemeulebroecke, Maartje van de Wetering première: zondag 3 maart 2013, Stadsschouwburg Groningen try-outs: donderdag 28 februari t/m zaterdag 2 maart 2013, Stadsschouwburg Groningen tournee: t/m woensdag 8 mei 2013 Kijk voor speellijst op: www.nnt.nl
CA2012 de vrijwilligers van het CA Seminar In de komende nummers van Signs komen een aantal vaste vrijwilligers aan bod en vertellen zij wat hun motivatie is om als vrijwilliger aan het seminar mee te werken. Ze zijn de drijvende kracht achter het Christian Artist Seminar; de vrijwilligers. Maar wie zijn deze mensen die artiesten in staat stellen om in die week zich te presenteren en uit te wisselen? ? Deze keer praten we met Rob Maas; een heus ‘manusje van alles’ op het seminar.
“ I k h e b a l t i jd w e l i e t s met kwetsbare mensen gehad”
De band met het seminar werd al snel hecht. “In de tachtiger jaren merkte je wel dat veel mensen toch bepaalde associaties bij het stempel ‘christelijk’ hadden. Als jongere wilde ik dat wel uitzoeken, en het Christian Artist Seminar leek een goede plek om dat te doen” vertelt hij. Het hielp dat de week een verzamelplek was voor een bijzondere groep. “Kunstenaars vormen een hele kwetsbare groep, en ik heb altijd wel iets met kwetsbare mensen gehad.” Wat heet; in zijn dagelijks leven is Rob psycholoog. Dat betekent natuurlijk niet dat zijn contacten met de artiesten altijd met die bril plaatsvinden. Wel graaft hij verder dan veel artiesten wellicht gewend zijn. “Het mooie van een seminar als dit is dat je zoveel verschillende achtergronden bij elkaar hebt, maar je wel opgenomen voelt. Dat maakt het makkelijker om over twijfels of moeiten te praten. Als ik artiesten met het busje van het vliegveld haal, zeg ik onderweg vaak dat ik niet altijd even geestelijk ben, maar wel benieuwd ben hoe het financieel met ze gaat. En dan hoor je hoe moeilijk het kan zijn.”
Het Christian Artist Seminar heeft in ieder geval een manusje-van-alles mascotte die ook op dat gebied een oogje in het zeil houdt.
Signs | februari/maart 2013
Foto’s: Rob Maas
Dankzij de vele petten die Rob tijdens de week op heeft, heeft hij ook met een veelvoud aan mensen te maken. En dat ligt hem prima. “Als mijn leven door één ding getypeerd wordt, dan is het wel dat ik geen verschil zie tussen mensen. Hoe je dat verder ook interpreteert. En ik vind dat je christen-zijn ook moet betekenen dat je je belangenloos ergens inzet.” Voor Rob is zijn takenpakket dan ook iets wat veel in perspectief zet. “Het schijnt dat als mensen in hun carriere een piek hebben en ze daarnaast vrijwilligerswerk doen, ze ook op dat niveau vrijwilligerswerk willen doen. Dat is jammer, want zo mis je denk ik kansen om onontdekt talent op z’n plek te brengen.”
Tekst en interview: Leon van Steensel
Hoe lang hij al betrokken is bij het Christian Artist Seminar, weet Rob niet precies. “Maar ik weet wel zeker dat ik in 1983 begon; toen nog op De Bron in Dalfsen. Ik wilde iets leuks doen in de zomer, zag een advertentie waarin staf gezocht werd en het leek me wel wat om beveiliger te zijn.” Later kreeg hij een reeks andere rollen, waarin hij onder andere verantwoordelijk werd voor de camping en later het restaurant. Op de piek van het seminar zorgde hij er voor dat 1200 mensen te eten kregen. Zelf noemde hij zich (en ongetwijfeld deden veel bezoekers dat ook) een mascotte. “’Als ik er was, kwam het wel goed’ was de gedachte” zegt Rob met een ironische glimlach. Tegenwoordig is Rob’s taak vooral ondersteunend en is hij een echt manusje van alles geworden. Zijn taken variëren van beveiliging en transport tot aan de financiële huishouding van het seminar en het verzorgen van de boodschappen.
9
diversen Gertjan Scholte - Albers Gertjan Scholte-Albers is een plein-air schilder pur sang! Weer en wind trotserend, fietst hij met aanhanger iedere dag door het Groningse landschap op zoek naar dat ultieme, ongerepte stukje natuur. Met pasteuze toets en met prikkelende kleurcombinaties schildert hij ijle en dan weer grillige boomformaties of uitgestrekte polderlandschappen. Scholte-Albers verbeeldt het traditionele Nederlandse landschap in een typerende, heel eigen stijl die het midden houdt tussen expressionisme en impressionisme. Het heftige kleurgebruik is het eerste wat opvalt in het werk van deze Groningse kunstenaar. Kleur is voor hem een belangrijk beeldend middel waarmee hij zijn gevoelens kan benadrukken. Sommige kleurcombinatie in zijn werk verwijzen naar de eerste helft van de vorige eeuw; met name de expressionistische schilders treffen hem enorm. En ook het werk van de Groningse kunstkring De Ploeg, die soms rechtstreeks uit de tube werkte. Scholte-Albers schildert in lagen. De opzet is vaak in een fluoriserende kleur en door de losse manier van schilderen, blijft die kleur vaak zichtbaar. Op groot formaat schildert hij eerst wat ver weg is en dan stap voor stap naar voren. Transparantie is belangrijk. De voornaamste reden om zich in het ’t Hoge Land van Noord Groningen te vestigen is de rust en ongereptheid van de natuur. Hij woont tussen de stad Groningen en de waddenkust. Scholte-Albers ziet dit gebied als één groot privéatelier. Het gebied is gevarieerd, van weids en uitgestrekt tot dicht bebost. Je vindt er kwelders, polders, akker-
land, veen, bossen, hei en allemaal bereikbaar met zijn fiets of scooter. Iedere dag, steeds op zoek naar dat ultieme plekje waar de stilte nog heerst, strijkt hij dan neer. Het schilderij dat hij maakt, is in feite een samengestelde dagopname van wat hij daar waarneemt, want de weersomstandigheden veranderen voortdurend. Voor Gertjan Scholte-Albers is zijn werk onlosmakelijk verbonden met spiritualiteit. Niet gek, want al eeuwenlang laten kunstenaars zich door religie inspireren. Zijn werk is een ode aan een hogere macht die hij verantwoordelijk acht voor de schoonheid der natuur. Telkens weer verbaast hij zich over wat hij in de landschappen aantreft en zijn enthousiasme hierover laat hij in felle kleuren en met veel verf rechtstreeks van het doek afspatten. Deze hartstocht en bewondering wil hij delen met de beschouwer, die staand voor zijn grote doeken meegezogen wordt in een diepte-explosie van kleur en vorm, om zich er vervolgens in te verliezen. GertJan Scholte - Albers is lid van CNV Vakmensen, sector Kunst en Cultuur. MORREN GALLERIES 2 7 JANUARI – 2 3 MAART 2 0 1 3 Prinsengracht 572, Amsterdam
bos-spetter-100x200
10
Signs | februari/maart 2013
CA2013 voorlopige line up artiesten/sprekers CA 2013
Modern-Classical Music Esther Bürger (Germany) Jason Carter (France) Torsten Harder (Germany) Werner Hucks (Germany) Antonis Sousamoglou (Greece) Heike Wetzel-Yates (Germany) Performing Arts Segun Adegite (The Netherlands) Desiree van Drongelen (The Netherlands) Abby Eaton (United Kingdom) Ruth Hughes (United Kingdom) Kathi Hofmann (United Kingdom) Paul Lancaster (United Kingdom) AnLo Piquet (France) Thea Soltau (United Kingdom) Guido Verhoef (The Netherlands)
Visual Arts Marijke Bolt (The Netherlands) Marta Jakobovits (Romania) Arend Maatkamp (The Netherlands) Francis Méan (Belgium) Christelle Reboullet (France) Peter S. Smith (United Kingdom) Ana Stevenson (United Kingdom) Jenny Verplanke (Belgium) Britt Wikström (The Netherlands) M u lt i M e d i a A r t s Richard Hughes (United Kingdom) Teddy Liho (Bulgaria) Paul Yates (Germany) C o m m u n i c at i o n A r t s Célia Costa (Portugal) Silviu Ispas (Romania) Leen La Rivière (The Netherlands) Ria La Rivière (The Netherlands) Ward Roofthooft (The Netherlands) Geoffrey Stevenson (United Kingdom) Judith Stevenson (United Kingdom) Zuzsanna Török (Romania) Maarten Verkerk (The Netherlands)
Signs | februari/maart 2013
Foto’s: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
Contemporary Music Ernesto Arrendell (The Netherlands) Ruben Bekx (The Netherlands) Jurriaan Berger (The Netherlands) Dale Chappell (Portugal) Hannah Clair (France) Damascus (The Netherlands) Chris Eaton (United Kingdom) John Featherstone (France) Clemens van der Feen (The Netherlands) Matthijs van der Feen (The Netherlands) Paul van der Feen (The Netherlands) Feenbrothers (The Netherlands) Paul Field (United Kingdom) David Härfst (Germany) Frieder Jost (Germany) Trinity (The Netherlands)
11
Gospel Een uit de hand gelopen project: Een initiatief van de evangelische gemeente Jonah in Ede om geld op te halen voor de verbouwing van het eigen gebouw liep zodanig uit de hand dat er inmiddels een eigen album verschijnt bij een platenlabel. Onder de naam De Heer is ons huis zaten verschillende zangers, muzikanten en liedschrijvers bij elkaar. Met het album wil de groep geld ophalen voor de verbouwing van het gebouw De Wissel aan de Bettekamp in Ede. Een jaar geleden kocht de kerk dit voormalige schoolgebouw. Bij de verbouwing werd onder andere de zaal voor de samenkomsten fors uitgebreid. Een van de initiatiefnemers achter het album is Margreeth Coffa. Zij vertelt: “De kerk werd verbouwd en daarvoor moest er geld komen. Ik dacht: “Nou, een cd maken kan heel snel”. Ja, dat dacht ik toen nog. Vervolgens heb ik aan verschillende mensen gevraagd of zij dat zagen zitten en daarna zijn we van start gegaan. Dat was in juni 2011”. “Het initiatief liep al snel ontzettend uit de hand”, zegt Reyer van Drongelen, de drijvende kracht en belangrijkste schakel in het geheel. “Wij wilden een cd met zelf geschreven liederen maken die vooral binnen de eigen gemeente verspreid zou worden. Toen we bij elkaar kwamen gaf dat zoveel inspiratie dat er al snel een aantal heel mooie num-
Matthijs: Als de Heer het huis niet bouwt is mijn favoriete nummer. Omdat de tekst en de melodie elkaar zo mooi versterken. Het heeft een heel erg community/gospelgevoel. Als hij het Huis niet bouwt kunnen we net zo goed stoppen. De focus wat op de Heer doet in plaats van wat wij allemaal plannen zit er heel erg in, zowel in de tekst als in de groove en muzikale begeleiding
Het thema De Heer is ons huis is een bewust gekozen statement. Volgens Van Drongelen gaat “het niet om wat wij allemaal bouwen, bedenken of willen met elkaar. Nee, de Héér wil ons huis zijn”. Qua muzikale aanpak zijn er raakvlakken met andere projecten, maar de initiatiefne-
“ E e n c d m a k e n k a n h e e l s n e l . J a , d at dacht ik toen nog” mers op papier stond. Van dat schrijfproces heb ik heel erg van genoten. Met verschillende mensen hebben we avonden lang aan liedjes geslepen.’ Hier een bridge erbij’ en ‘’o daar mist nog wat’. Dat vond ik echt geniaal. Dat ging heel makkelijk”. Margreet: “Mijn favoriete lied is In Hem. In hem is alle voltooid en dat is ook waar het om draait. Dat is de kern van het evangelie. De melodie is heel mooi. Ik vind het echt een lied dat je ook in de Opwekkingsbundel kan zetten en heel bruikbaar voor de gemeente”.
mers kozen vooral hun eigen weg, de vorm van Nieuwe Nederlandse aanbiddingsmuziek. “We wilden de toegankelijkheid van de liederen uit de Opwekkingsbundel combineren met de meer poëtische aanpak van bijvoorbeeld Psalmen voor nu. En daar vervolgens ons eigen, originele geluid van maken.” In de vaak meerstemmig gezongen nummers zitten invloeden uit de pop, soul en black gospel, maar ook indie en Americana. De makers willen andere kerken en christenen inspireren om zelf ook meer nummers te schrijven. Veel liederen uit bijvoorbeeld de Opwekkingsbundel zijn uiteindelijk Engelse vertalingen.
akw r a a ij elk b e w veel o z t Toen a af d er al t men g a d at i e l heel a inspir t n a en a s op r e snel e m m nu mooie r stond” pa p i e
12
Signs | februari/maart 2013
Gospel De Heer is ons huis “We wilden de toeg a n k e l i j k h e i d va n de liederen uit de O p w e kk i n g s b u n d e l combineren met de meer poëtische aanpa k v a n b i j v o o r b e e l d Psalmen voor nu” Matthijs Bats was een van de mensen van het eerste uur. Hij zegt: “Er is binnen christelijk Nederland best wel een discussie waar de nieuwe nederlandstalige aanbiddings liederen blijven. Inmiddels zijn er veel mooie initiatieven gestart, zoals Schrijvers voor gerechtigheid en Soul Survivor. Wij zijn vanuit onze eigen gemeente met dit project gestart. Wij zijn helemaal geen bekende songwriters, maar zijn bij elkaar gaan zitten en daar zijn heel leuke, zingbare liedjes uit gekomen. Het is ook zo, heel bescheiden, bedoeld ter inspiratie van andere kerken om een oproep te doen en met een aantal mensen uit de eigen gemeente bij elkaar te gaan zitten en liederen te maken”. De groep is van plan om een tour langs verschillende kerken te maken om de nieuwe nummers te laten horen. De kerk-leden namen de muziek thuis op. “We hebben alleen voor de kooropnames een studio gehuurd” vertelt Bats. “ Bijna al het werk is door leden van de gemeente gedaan. Alleen het mixen en masteren is door mensen van buitenaf gedaan, maar dan wel vrienden van. Anderen hebben hun eigen talent ingezet. Iemand die goed is in de vormgeving heeft de hoes ontworpen. Het is supertof is om onze talenten op deze manier aan God terug te geven. Het is daardoor ook een heel persoonlijke plaat geworden”.
Reyer: “Ik ga voor De Heer is ons Huis. Dat is natuurlijk het thema van de cd. Dat was een van de liedjes die als eerste vorm kreeg. Het vat ook het beste het thema samen dat wat we willen vertellen. Het is een heel groots lied. Een veelzeggend lied. En bruikbaar voor de gemeente”.
De muzikant benadrukt dat er niet te makkelijk gedacht moet worden over het maken van een eigen cd. Het kost veel tijd. “Wij hebben allemaal een baan, dus moesten alles in de uurtjes tussendoor doen. Vooral de praktische zaken kosten veel tijd”. De gerenommeerde christelijke platenmaatschappij Ecovata uit Oisterwijk bood aan om de cd uit te geven omdat de eerste nummers van een zodanige kwaliteit waren. “We waren daarmee blij verrast. Dat gebeurt niet vaak” aldus zangeres Margreeth Coffa. In de voorverkoop zijn inmiddels al honderden cd’s verkocht, veel meer dan de muzikanten bij aanvang van het project hadden verwacht. De cd is in de verschillende christelijke boekhandels te koop of online via www.deheerisonshuis.nl
Signs | februari/maart 2013
13
Gospel Brandon Heath, Bergverhalen Als artiest heb je altijd de keus; baseer je je kunst op ware personen en gebeurtenissen of op fictieve? Brandon Heath koos weloverwogen voor het laatste met zijn nieuwe album ‘Blue Mountain’ en vertelt daardoor stiekem des te meer over zichzelf. Het succes van de song ‘Give Me Your Eyes’ legde Brandon Heath geen windeieren. En het legde tegelijkertijd een grote druk op de singer-songwriter. Kon hij continue dergelijke liedjes schrijven, die zo dicht bij de mensen om hem heen en hemzelf staan? Na zijn album ‘Leaving Eden’ nam Heath een artistiek besluit. Zijn volgende cd zou een beeldspraak worden. Verhalen rondom een niet-bestaande plek. Het idee kreeg hij na een gesprek met zijn mentor. “Hij geeft me continue inspiratie” aldus Heath, “en ditmaal haalde hij een beeld aan wat C.S. Lewis ook gebruikte, namelijk het beeld van de ‘blue mountain people’. Deze mensen zijn als bergen. Zie je zo’n berg vanuit de verte, dan is het majestueus, met een blauwige mysterieuze gloed. Kom je steeds dichterbij, dan ontdek je dat die bergen net zo bruin en groen zijn als ieder ander. Mijn mentor gaf me het beeld om mijn moeite met een bepaald persoon, die ik toen met hem deelde, in perspectief te zetten. Maar ik wist toen dat die gedachte op mijn nieuwe cd verwerkt zou worden.” Toen Heath ging schrijven over de ‘Blue Mountain People’, de mensen die op zijn fictieve berg wonen, was hij eerst van plan om de cd ook daadwerkelijk ‘Blue Mountain
14
Signs | februari/maart 2013
People’ te noemen. “Maar dat klonk teveel als ‘smurfen’” glimlacht hij. Uiteindelijk werd de berg de focus en richt ieder lied afzonderlijk zich op een personage die er woont. Ook daar waar het achtergrondverhaal bij een lied niet duidelijk in de tekst zelf verteld wordt, schreef Heath het op om voor zichzelf het perspectief te hebben. Zo ontstond bijvoorbeeld ‘Jesus In Disguise’. Op het eerste gezicht een simpele song die haast de omgekeerde boodschap is van ‘Give Me Your Eyes’. Waar ‘Give Me Your Eyes’ het verlangen uitspreekt om mensen door de ogen van Jezus te zien, spreekt ‘Jesus In Disguise’ over het zien van Jezus door andere mensen heen. Brandon Heath gebruikte voor de song het fictieve verhaal van een oude blinde man die op Blue Mountain woont, en die bezocht wordt door een jongen. “De jongen is skeptisch tegenover de blinde man over Jezus en zegt: ‘ik hoor veel over Hem, maar ik zie Hem niet.’ De oude man –en ik stelde me voor dat hij een stem als Morgan Freeman had- antwoordt: ‘Volg dan de weg waarbij je je nooit echt hebt gerealiseerd dat je Jezus hebt gezien of gehoord’. Jezus komt op ons pad op zoveel verschillende manieren, en lang niet altijd op een voor ons logische.”
Gospel Eén van de andere personages op ‘Blue Mountain’ is een mijnwerker. Voor Heath komt diens verhaal dicht bij zijn eigen worstelingen. “De man vraagt zich in de song af of er meer is. Natuurlijk, hij is tevreden met zijn werk, maar vraagt zich wel af of dat werk zijn uiteindelijke bestemming is. Ik herken die vraag als muzikant. “Mijn identiteit is niet ‘ik ben artiest’. Ik wéét gewoon dat er meer is. En God graaft diep genoeg om het in ons te zien. Dus de vraag van deze man werd mijn vraag: ‘wat heeft U voor mij in petto hier, op deze Aarde?’ Het werd de song ‘Diamond’.” Niet elk verhaal op ‘Blue Mountain’ is volledig fictief. ‘Paul Brown Petty’ bijvoorbeeld werd grotendeels geïnspireerd door Heath’s grootvader. Het vertelt het verhaal van een simpele man, die een eerlijk leven leidt en uiteindelijk zijn eigen huis bouwt bij een rivierbedding van Blue Mountain. Het verhaal van het huis is echt, en het karakter van het personage is het karakter zoals Heath zijn grootvader omschrijft. “Hij betekende veel voor me toen ik als jongetje opgroeide. En ik had dat voorbeeld, die liefde, nodig. Ook al wist ik het toen niet. Omdat hij me zo heeft voorgeleefd, ben ik de man geworden die ik nu ben. Ik overweeg om zijn nalatenschap in stand te houden door zijn zelfgebouwde huis over te kopen. Op dit moment woont er een oude vrouw in. Als ik dit lied live speel, komen er altijd naderhand mannen met tranen in de ogen op me af die zeggen dat het ze herinnert aan hun eigen grootvader. En ik houd het zelf ook niet droog als ik de song speel en ik zie vervolgens in het publiek een volwassen man huilen.”
Tekst: Leon van Steensel
Met zijn nieuwe album neemt Heath wel een risico. Qua muziek wijkt het iets van het radiovriendelijke popgehalte in veel van zijn eerdere liedjes. En ook thematisch biedt hij geen duidelijk uitsluitsel over de personages in de muziek. Maar het is een risico dat hij graag neemt. “Toen we deze muziek live opnamen, wat de juiste manier leek, had ik al een gevoel dat alles op z’n plek viel. En dat gevoel heb ik nu ook. Of deze aanpak succes zal hebben, moet blijken. Maar ik kan in ieder geval met opgeheven hoofd heel trots zijn op dit album.”
Signs | februari/maart 2013
15
Gospel Darlene Zschech - in het dal met de pen Het lijkt soms allemaal zo perfect; intens gelukkige mensen die, met de handen in de lucht, God aanbidden. Van dat beeld wordt vaak een karikatuur gemaakt. En natuurlijk klinken dan generalisaties. Darlene Zschech gaat die karikatuur te lijf met haar nieuwe boek. De aanbiddingsleidster ging op zoek naar het gezicht van Jezus temidden van tegenslagen in het leven. En passant nam ze een gelijknamige live cd op. ‘Revealing Jesus’ heet het project waar Darlene Zschech mee op de proppen komt. Het lijkt op het eerste gezicht ‘business as usual’; een boek en bijbehorend aanbiddingsalbum. Maar Zschech’s loopbaan heeft niet alleen tot het onderwerp van het project geleid; het is tegelijkertijd voor haar een spiegel waar de tijd rijp voor is. Darlene Zschech was hét gezicht van de Hillsong kerk en -beweging. De Australische begon haar loopbaan echter op een manier waar veel artiesten zich in zullen herkennen; met het inzingen van commercials. Zschech’s stem, die miljoenen over de wereld kennen van de Hillsong cd’s en bekende songs als ‘Shout To The Lord’ en ‘The Potter’s Hand’ klonk in eerste instantie dus over reclame voor cola en friet-menu’s heen. Het zet haar positie onmiddellijk in perspectief, want niemand –en in de laatste plaats Darlene en haar man – had durven vermoeden dat ze zo invloedrijk zou worden als het om moderne kerkmuziek gaat die ook de sprong waagde daarbuiten. Brian Houston, voorganger van de Hillsong kerk in het Australische Sydney, waagde een gok door Darlene te vragen voor
16
Signs | februari/maart 2013
zijn muziekteam, en het resultaat bleek geschiedschrijving. Met Darlene als aanbiddingsleidster van het muziekteam gingen de live worship albums van Hillsong de wereld over. Kerken over de hele wereld zagen met verbazing wat de songs deden met mensen. De waarde van aanbidding in de kerk was duidelijk. En al snel startten kerken in diverse landen vergelijkbare muziekteams als die van Hillsong. De invloed van de songs en de bekendheid werd zo groot, dat een paar jaar geleden een kandidatenensemble van American Idol zelfs ‘Shout To The Lord’ zong tijdens de grote finale van de populaire tv-show. Hillsong was even ‘mainstream’. Wat in Sydney in de plaatselijke kerk begon, kreeg al snel een vervolg in andere landen. Ook in Nederland is inmiddels een Hillsong kerk gestart. Maar in welke cultuur ze ook staan; muziek is en blijft één van de belangrijkste pijlers. Darlene spreekt vaak over de kracht en meerwaarde van muziek. “Ik heb door de jaren heen gezien hoe aanbidding kan helpen om God aan mensen te openbaren” zegt ze. En dat bedoelt ze nu met name persoonlijk. Want, zo bekent ze: “We zijn door een paar diepe dalen gegaan. Maar in die periode werd ik sterk aangetrokken door de Psalmen. En in die Psalmen, waarin David uitroept naar God, kom je regelmatig het ‘sela’ tegen. Een rustmoment als het ware, waarin David als het ware het geloof vindt in zijn omstandigheden. Je ziet dan ook zijn taalgebruik veranderen. Hij begint God eer te bewijzen. Zijn omstandigheden zijn niet veranderd, maar hij zelf wel.” Wat de dalen in haar leven precies zijn, bewaart Zschech voor haar boek.
Gospel
Die ‘sela momenten’, zoals Darlene ze noemt, werden door haar opgeschreven in haar dagboek. En uiteindelijk verzamelde ze ze om er een nieuw boek van te schrijven; ‘Revealing Jezus’. Het werd een serie overdenkingen, gebaseerd op haar persoonlijke ervaringen. Soms ruw, maar altijd eerlijk. Het geeft een achtergrond bij de muziek die Zschech van groot belang acht. “Het boek is ook gebaseerd op verschillende gesprekken die ik met vrienden en God had. Ik wilde meer weten over hoe Jezus’ werk en Zijn behaalde overwinning doorwerkt in ons leven. Ik voel een enorme drang om die kracht in mijn leven uit te zien werken. Daarom schreef ik er ook songs over. Ik wilde meer liedjes zingen over die overwinning die Jezus heeft gehaald. Ik wilde zien wat dat nu echt betekent. Ik hoop nu dat deze songs mensen ook helpt om kracht te vinden in de omstandigheden die zij doormaken.”
De boodschap in de nieuwe muziek moest niet bij papier blijven. En dus nam Darlene bijbehorende songs live op met haar vrienden Michael W. Smith, Kari Jobe en Israel Houghton. Het werd de nieuwe live worship cd ‘Revealing Jesus’. Op een speciale manier heeft haar muzikale reis via Hillsong daardoor naar een openhartig project geleid. En minstens zo ironisch is dat dat vervolgens heeft geleid tot een project dat liefhebbers van van Hillsong als muziek in de oren klinkt!
Zschech’s stem, die miljoenen o v e r d e w e r e l d k e n n e n va n de hillsong cd’s en bekende songs als ‘shout to the lord’ en ‘ the pot ter’s hand’ klonk i n e e r s t e i n s ta n t i e d u s o v e r reclame voor cola en frietmenu’s heen Signs | februari/maart 2013
17
letteren Jezus voor ogen
´Jezus voor ogen – Beelden en woorden voor de veertigdagentijd’ wil een brug slaan tussen het christelijk geloof en de beeldende kunst. Vandaag hebben die twee weinig meer met elkaar van doen, zo schijnt. Maar aan de hand van 54 beeldmeditaties naar aanleiding van evenzoveel kunstwerken, in full colour afgebeeld, wordt het de lezer duidelijk dat er wel degelijk verbindingslijnen bestaan. Kijkgids en werkschrift Het verzorgd vormgegeven boek ‘Jezus voor ogen’ is een artistieke kijkgids en een werkschrift in één. Tegelijk is het een spirituele vademecum voor de centrale bezinningsperiode van het christendom: de veertigdagentijd voorafgaand aan Paasfeest, plus de feestweek nadien. Daarmee is tegelijk de structuur van deze bundel aangegeven. Gedurende acht weken wordt voor elke dag één aansprekend kunstwerk getoond. Stilistische voorkeur wordt niet uitgesproken Figuratief, abstract, conceptueel, schilderij, beeldhouwwerk - het komt met een bijbehorende beeld-overdenking aan bod. Een gecombineerde vraag én verdiepende Bijbeltekst stimuleren daarbij individueel gebruik, of het gebruik in kijk- en/of gespreksgroepen. Tal van auteurs werkten mee. Zo wordt een aantrekkelijk en veelkleurig handvat aangereikt om woord én beeld, beeldende kunst én geloof intensief op elkaar te betrekken. Bladerend door het boek wordt zichtbaar dat eigentijdse christelijke kunst van christelijke kunstenaars ‘anno nu’ op de voorgrond staat. Toch ontbreken bekende namen en werken van o.a. Rembrandt, Fra Angelico, Dürer, of Giotto niet als inspiratie voor Bijbelstudie en beeldmeditatie. Extra Eén keer in de genoemde acht weken - op de woensdagen biedt deze bundel een extra in de vorm van een uitvoeriger beeld-bijbelstudie. Klassieke werken uit de geschiedenis van de christelijke kunst zijn hierbij steeds het uitgangspunt.
18
Signs | februari/maart 2013
Met meer gespreksvragen en met aanvullende kijkinformatie over de afgebeelde werken worden de lezers bij de hand genomen. Om beter te kijken. Om scherper door te denken. Dat zodoende ook nog eens minder bekende kunsthistorische informatie wordt doorgegeven zie ik als winst. Achtergrond De beeldmeditaties uit de bundel ‘Jezus voor ogen’ hebben een opmerkelijke achtergrond. En dat niet alleen omdat ze geschreven zijn door een veelkoppig schrijvers-corps. Waarvan velen - net als trouwens de makers van de afgebeelde kunstwerken - van buitenlandse komaf. Het bijzondere is vooral, dat deze beeldmeditaties een digitale oorspong hebben. Ze beleefden hun première op de website van Artway (www.artway.eu). Dit is een organisatie opgericht door Marleen Hengelaar-Rookmaaker, de redactrice en coauteur van deze bundel, met het sympathieke doel kunst en kerk weer te verbinden. Kerk en kunst Geloof en beeldende kunst met elkaar verbinden - dat is hét onderliggende motief voor de publicatie van ‘Jezus voor ogen’. Deze drijfveer wordt in de bundel ook expliciet aan de orde gesteld. En wel in de vorm van acht korte besprekingen, gemarkeerd door een paarse steunkleur, o.a.: ‘Woord en beeld’,’ Kijken totdat je ziet’, ‘Beeld en voorbeeld’. In het kader ‘Christelijke kunst nu’ legt de redactrice haar hart op de tong. Dat zij hierbij een omstreden definitie voor ‘christelijke kunst’ hanteert - namelijk ‘kunst gemaakt door (gelovige) christenen’- is niet zo vreemd, gezien de lijn met wijlen prof. H. R. Rookmaaker. Tegelijk wordt hiermee ook de achilleshiel van deze bundel zichtbaar. Achilleshiel De toon van het boekje is evangeliserend van aard. De gebruikte theologische bewoordingen en uitgangspunten verraden doorgaans een gedachten- en taal-wereld, waarin vooral een traditioneel-gelovige doelgroep zich zal herkennen. Desondanks is de beeldmeditatie-bundel ‘Jezus voor ogen - Beelden en woorden voor de veertigdagentijd’ een klein monument, waarin de weg van Jezus, de bijbel én de beeldende kunst de lezer/kijker onder ogen komt. Marleen Hengelaar - Rookmaaker (Red.), Jezus voor ogen - Beelden en woorden voor de veertigdagentijd, Buiten & Schipperheijn, Amsterdam 2012, paperback geïllustreerd, 174 pag., € 16,90.
Tekst: Alfred C. Bronswijk
Jezus voor ogen Uitgeverij: Buiten & Schipperheijn
cdrecensies (Ecovata)
DDe afgelopen vijftien jaar verscheen er in het kader van de christelijke kinderboekenmaand jaarlijks een nieuwe CD van het project Oke4Kids. De albums werden uitgegeven door Highway Music in samenwerking met de Werkgroep ‘Christelijke Kinderboeken’. Vele duizenden kinderen, ouders, kerk- en schoolleiders hebben volop genoten van deze Nederlandstalige songs. De vrolijke kinderliedjes werden geschreven door bekende artiesten als: Elly & Rikkert, Elise Mannah, Marcel & Lydia Zimmer, Kees Kraaijenoord, Ben Ketting, Rene & Elise Krijgsman, Herman Boon en Wim Bevelander. Een lustrum om even bij stil te staan. In 15 jaar verschenen 16 cd’s. Hier stonden in totaal 214 nieuwe kinderliedjes op, die werden uitgevoerd door 40 artiesten. In totaal werden er 400.000 Cd’s verkocht. Dit is een feestje waard. Daarom werd deze verzamel-cd uitgegeven. Op “Feest” zijn door Theo Aerts en Lee Ann Vermeulen de 15 beste songs van de afgelopen jaren samen gesteld. Dat betekent dus volop genieten van prima nummers als: ‘We Hebben Allemaal Wat’, ‘Vrede Met God’ en Ik Ben Gewoon Zo Vrolijk’. Een bonte muzikale mix van pop, rock en merengue. De speciale jubileumprijs: € 4,99. BS E r i c & Ta n j a Lagerstrom with Hearts United H e r e I s Yo u r G o d (Ecovata)
Wie opgegroeid is met de Ronduit Praise cd’s van voor 2004, zal bekend zijn met de muzikale hand van Eric & Tanja Lagerstrom. Het paar presenteert met ‘Here Is Your God’ na twee thema-projecten hier een album dat meer dan ooit muzikaal samenvat wat ze doen en waar ze voor staan. Een visie om volgers van de
God van Israel bij elkaar te krijgen drijft veel songs op ‘Here Is Your God’, en hier en daar neigt het daardoor naar messianic praise. ‘Pray For The Peace Of Jerusalem’ (met een krachtige vocale gastrol van Fabian Willems) en bonus track ‘Baruch Adonai’ (op veler verzoek hier toegevoegd) geven daar de meeste aanleiding toe. ‘Radiant One’ laat met de scheurende gitaarsolo en het koor ‘Hearts United’ echter geen twijfel dat deze cd bredere interesse verdient. ‘Glorious’ is een koorklassieker in de maak met de gefaseerde opbouw en het epische slot. En in het hart van het album duikt dan opeens het Nederlandstalige ‘Uw Liefde Is Meer Dan Het Leven’ op. Het klinkt als een ‘van de hak op de tak’ ervaring, maar ‘Here Is Your God’ luistert juist prima weg en weet de aandacht doorlopend vast te houden. Wat blijft is een sterk getuigenis en een album dat verdere blijk geeft van Nederlandse kwaliteit. LS Va r i o u s A rt i s ts WOW H i t s 2 0 1 3 (Asaph)
De WOW serie is al jarenlang een compilatie van christelijke radiohits en goed in het gehoor liggende tracks van net uitgekomen releases van christelijke artiesten. Het bijzondere blijft de jaartelling. Halverwege 2012 komt de WOW Hits 2013 uit, en zo elk jaar. Het zijn dus de “hits” van het afgelopen jaar. De fervente gospel liefhebber heeft veel van de liedjes al lang in huis. Mettertijd kwamen de 2-CD versies, dwarsdoorsnedes van stromingen als rock en worship, DVD’s met videoclips. Dit jaar werd een heuse Spotify app, playlist en Facebook pagina uitgebracht. Op de Deluxe versie vind je op 2 CD’s 39 songs die in de pop, softrock genres vallen. Veel worship, zoals van Aaron Shust, The Afters, Chris Tomlin, David Crowder Band, Jeremy Camp, Kutless en Third Day. Soms zit er wat meer pit in zoals Feel It In Your Heart (Abandon), Me Without You (Tobymac), Good Morning (Mandisa) en Banner or Love (Luminate) maar dat zijn wel de uitzonderingen. Veel veilig midden, zoals Mikeschair, MercyMe, for King & Country, Francesca Battistelli, Britt Nicole of Big Daddy Weave. Zo’n veel-voor-weinig compilatie kan je wel weer inspireren voor het kopen van muziek van die artiesten die je net over het hoofd had gezien. / HJK
Silmus O s ta r a (Volkoren)
Al meer dan tien jaar brengt het Nederlandse ‘Volkoren’ label mooie muziek uit, die - zoals de maatschappij zelf communiceert – voor fijnproevers is. In 2012 verschenen er bijzonder fraaie albums van o.a.: Mensenkinderen, Sea+Air en Minco Eggersman. Ook was er de debuut-cd van Silmus. Dit is de artiesten naam van de Friese muzikant Gert Boersma. Silmus is een Protoss sjabloonnaam die van toepassing is op een Power Crystal, dat wordt gebruikt voor lange afstand communicatie. Silmus is helder blauwachtig wit en constant gloeit met de collectieve energieën in ons systeem. In 2010 ging Gert op zoek naar een eenvoudige muzikale manier om zijn emoties vorm te geven en met zijn akoestische gitaar en ukelele iets te kunnen vertellen. Minco Eggersman bood aan om het experiment verder te ontwikkelen. De twee muzikanten mailden aanvullingen naar elkaar toe en zo ontstonden de tien instrumentale songs van de eerste CD “Ostara”. De titel van het album is geïnspireerd door de godin van de lente uit de Germaanse mythologie. Ze stond symbool voor vruchtbaarheid en het dagelijks leven. De twee artiesten kregen ondersteuning van Jan Borger (piano, bass, synthesizer enz) en af en toe Mirjam Feenstra (vocalen). De hele plaat ademt een authentieke en ontroerende filmische sfeer uit van oprechte en soms naïef aandoende herinneringen. De fraaie foto’s van IJsland (artwork van Jan Borger) vormen een schitterend geheel met de muziek. Muziek en emotie komen bijzonder fraai samen. Dan weer lijk je watervallen en motregen te horen en het volgende moment zie je door de mist heen de wolken en proef je de lucht. “Ostara” is niet zo maar een ‘nieuw’ album, het is een schitterend gerecht voor muzikale fijnproevers. Eén nadeel: je ontwaakt al weer na 29 minuten. BS
Recensies: Ben Scholten (BS), Henk-Jan van der Klis (HJK) & Leon van Steensel (LS)
Oke4Kids Feest
Signs | februari/maart 2013
19
cdrecensies (Asaph)
Wat een sublieme combinatie. En wat komt het allemaal bekend voor. Twee gedachten die zich opdringen bij de samenwerking van het Jesus Culture team (met Kim Walker) en ex-Delirious frontman Martin Smith. Subliem omdat Smith en Jesus Culture elkaar geestelijk –en muzikaal- duidelijk liggen; bekend omdat Delirious? vrijwel eenzelfde concept al eens deed met Hillsong (‘Uni:fied Praise’). ‘Live From New York’ trekt in ieder geval alle registers open als dubbelalbum en geeft Smith volop de ruimte met zijn nieuwe solowerk (waarvan vooral tempo-rocker ‘Fire Never Sleeps’ en het gevoelige ‘Song Of Solomon’ erg fraai uitpakken), maar ook met Delirious?-klassiekers als ‘Did You Feel The Mountains Tremble’ en refreintjes van ‘Majesty’ en ‘Our God Reigns’. Het team waagt zich zelfs aan ‘Walk With Me’ van One Sonic Society, die andere band uit de as van Delirious? gerezen. Een gouden greep zijn de duetten. En met name Smith’s ‘Waiting Here For You’, hier gezongen met Kim Walker, is er eentje voor de geschiedenisboekjes. Je zou haast vergeten dat er meer solisten in het Jesus Culture team zijn die hier hun visitekaartje afgeven, zoals Chris Quilala en een bonustrack van Derek Johnson. De ‘klik’ tussen deze mensen vertaalt zich hier naar een album dat meedingt naar het predikaat ‘live worship cd van het jaar’. LS Th e P s a l m P r o j e c t Ik Roep Tot U (Ecovata)
‘Al eeuwenlang zijn Psalmen van enorm belang voor een evenwichtig geloofsleven. Ons doel is om door het gebruik van hedendaagse muziek, waarbij we proberen aan te sluiten bij de traditie van het Geneefs Psalter (1562), de Psalmen ook voor toekomstige generaties levend te houden’, vertelt Eelco
20
Signs
Vos, pianist en componist van The Psalm Project. Deze Nederlandse groep slaat wat dat betreft een muzikale brug van 450 jaar. Top artiesten als Jay-P Beijersbergen (gitaar), Luca Genta (basgitaar en cello), Wilkin de Vlieger (drums) en Andre Bijleveld (hammond) hebben samen met vocalisten (Susanna Fields, Arien Vink en Miranda de Vlieger) de handen ineengeslagen om te komen tot een herziening van de oorspronkelijke melodieën. Na ‘Psalmen 2e druk’ (2009) en ‘Unplugged’ (2010) is “Ik Roep Tot U” – na uitstapjes in het Duits en Engels - de derde Nederlands talige CD van deze formatie. Het nieuwe album bevat een elftal eigentijdse arrangementen van psalmmelodieën. Bekende psalmen zoals psalm 68 (‘Loof God De Heer Met Diep Ontzag’), 75 (‘U Alleen U Loven Wij) en 91 (‘Hij Die Op Gods Bescherming Wacht’) zijn in een schitterend nieuw muzikaal jasje gestoken. Er is een nieuwe compositie gemaakt op psalm 85 (‘Goedheid En Trouw’). Dit lied werd - in 2012 - samen met studenten van het Calvin College geschreven tijdens de tour door Noord-Amerika. “Ik Roep Tot U” is een prima CD, die een grote bijdrage levert aan het (opnieuw) ontdekken van de eeuwenoude Psalmen. Voor meer informatie: http:// www.facebook.com/ThePsalmProject BS Brenton Brown God My Rock (Live) (Crossroad)
Wat is het toch met Brenton Brown? Zijn muziek (moderne worship, gestuwd door gitaren en met onmiskenbare melodiekracht) kan zich zonder twijfel meten met die van collega’s als Paul Baloche en Tim Hughes. Toch mist de Zuid-Afrikaande plat gezegd de ‘knallers’ in zijn repertoire, met uitzondering natuurlijk van ‘Everlasting God’, dat op dit live album dan ook een prominente plek heeft. Prominenter staat echter de nieuwe song ‘God My Rock’, die Brown schreef met Paul Baloche en inhoudelijk voortborduurt op de boodschap van de aanbiddingsleider; God als steun in zwakte. En als iemand die lijdt aan chronische vermoeidheid heeft Brown recht van spreken. Dat getuigenis heeft hij overigens niet nodig om van ‘God My Rock’ een pakkend live album te maken. Want waar halverwege het album de herhaling dreigt toe te slaan, zijn het
verrassingen als ‘I Saw The Light’ (Hank Williams) en de bewerking van de hymn ‘Just As I Am’ die naadloos bij Brown’s gebruikelijke gitaarbundels blijken te passen. Een verder voordeel van dit live album is dat het wel steeds makkelijker wordt om bekend te raken met de breedte en diepte van Brenton’s werk. En dat blijkt de moeite waard. LS s a lva d o r make some noise (Asaph)
Het begon allemaal met de broers Art, Nic, en Josh Gonzales. Tijdens een optreden in 1999 met hun aanbiddingsband in Texas, was Michael Smith aanwezig. Hij was zo onder de indruk van de aanstekelijke latin-funk muziek, dat hij de groep direct een contract aanbood. De carrière van Salvador leek daarna veel op een wervelwind. Binnen een jaar verscheen de eerste titelloze CD en o.a. dankzij het geven van meer dan 200 concerten per jaar, werd de formatie al snel bijzonder populair onder zowel Engels- als Spaanstalige fans. Ook Nederland heeft deze sympathieke groep helemaal omarmd. Tijdens de EO-Jongerendagen van 2004 en 2006, ging het dak van het Gelredome er al bijna vanaf tijdens de feestelijke Latin rock en later stonden ze als afsluitende act op het hoofdpodium van het X-Noiz Flevo Festival. De massaal toegestroomde bezoekers waren het er allemaal over eens: Een live concert van deze beste ‘Latin Christian Band’ aller tijden meemaken, is een bijzondere ervaring. De prachtige mix van pure Latijnse funk met standaard pop muziek, gemaakt door bijzonder enthousiaste muzikanten, maken dat je als toeschouwer niet stil kan blijven zitten kijken en luisteren naar een dergelijk schitterend Praise & Worship concert. Bandleider en zanger Nic Gonzales heeft de afgelopen periode samen met zijn beroemde en populaire vrouw (Jaci Velasquez) verscheidene optredens gedaan voor de beroemde Amerikaanse 700 Club media. Onlangs werd de nieuwe CD “Make Some Noise” uitgebracht. Tussen Engels talige nummers als ‘God Of Forever’ (nu als een grote hit in Amerika) en ‘Higher Love’ (cover van Steve Winwood klassieker) passen de Spaanse songs ‘Este Corito’ en ‘Tirate’ bijzonder goed. BS
Recensies: Ben Scholten (BS) & Leon van Steensel (LS)
J e s u s C u lt u r e w i t h Martin Smith L i v e F ro m N e w Yo r k
beeldendekunst diversen activiteiten in 2013 2. Een ontmoeting van BK-leden met studenten ‘5 tot 5’ is gepland op zaterdag 16 maart a.s. bij ‘l’Abri’ te Eck en Wiel. Een filosoof houdt een inleiding over het bekende en veel besproken boek van Charles Taylor ‘Secular Age’ . Willem Zijlstra spreekt vervolgens over de Chinese kunstenaar Wei Wei en wat de betekenis is van de beeldende kunst voor de samenleving. Een uitnodiging volgt nog.
Beste kunstenaar, Als bestuur wensen we jullie van harte een goed, gezegend en creatief 2013 toe! Er staat voor het komende jaar weer van alles op stapel. Hieronder alvast een eerste greep uit onze activiteiten: 1. Het nieuwe jaarthema is ‘LUCHT’. Aanvullend op water, hemel en aarde, licht (of vuur, energie) blijft tenslotte LUCHT (zuurstof, adem, enz.) over. Anselm Kiefer werkt met deze vier oerelementen, zo ook Olafur Eliasson. Een korte intro op het jaarthema. Genesis 2, vers 7: ‘Toen maakte God, de HEER, de mens. Hij vormde hem uit stof, uit aarde, en blies hem levensadem in de neus. Zo werd de mens een levend wezen’. Water kan niet bestaan zonder zuurstof. Waterdamp is een gasvorm en is zuurstofgeladen… Wanneer ‘n kind geboren wordt is het heel spannend of het kindje zelfstandig ademen gaat! Ademen gaat via de longen en die longen bevinden zich weer in een borstkas, dus RUIMTE is van groot belang. Ruimte is nodig om zuurstof of lucht te kunnen bevatten. Een ziel is op haar beurt weer afhankelijk van een lichaam waar deze mee verbonden is. Bladeren, mossen, planten, ‘groen’ zijn zuurstofproducenten: biologie, biotopen, bios, enz….
3. We zijn daarnaast bezig om een keuzemenu samen te stellen voor zowel de Zomer Academie als de branchedagen. Je kunt hier op inschrijven. Naar aanleiding van de hoeveelheid inschrijvingen gaan we bezien waar de meeste belangstelling voor is. Vervolgens wordt er door het bestuur een keuze gemaakt welke Zomer Academie en welke branchedagen door kunnen gaan. Je wordt hierover geïnformeerd zodra de planning rond is. 4. Enquête: Aan circa 160 leden zijn enquêteformulieren toegestuurd, waarvan er slechts 16 zijn ingevuld. Dit betekent dat we, als bestuur onmogelijk een objectieve analyse op kunnen loslaten. 5. Agenda branchedagen: 2 februari a.s. introductiedag en jaarvergadering; 16 maart a.s. ontmoeting BK-leden met kunstacademiestudenten ‘5 tot 5’; 8 juni a.s. inspiratiedag 1; 14 september a.s. inspiratiedag 2’; 2, 9 of 16 november a.s. presentatiedag. Ontvang een vriendelijke groet namens jullie bestuur, Marijke Snoek, secretaris.
Het nieuwe jaarthema willen we introduceren op zaterdag 2 februari a.s. bij AVU Kunstkade, Nijverheidsweg-noord Amersfoort. Spreker: Robb Ludwick (studeerde filosofie en is verbonden aan l’Abri te Eck en Wiel). Tevens houden we onze jaarvergadering en brengen we een bezoek aan de Kunsthal in Amersfoort waar de expositie Space Drawings is te zien.
Signs
21
beeldendekunst Toelichting middenpagina, oproep Toelichting welke hoort bij de 2 werken van Marijke Snoek op de middenpagina’s. Globes of Light Over licht in onze wereld. Onze wereld die duisternis heet. Duisternis en donkerte overschaduwen de mens. Met de dood als enige zekerheid. Donkere grijze, stenen vloer. Over de onvermijdelijke dood: de grafsteen. ‘Waar komt ‘mijn licht’ vandaan?’ Over licht gesproken: de donkere stenen vloer met grafsteen is transparant, de Jacobs ladder vormt de uitweg.
Vrijwilliger gezocht!
Ben jij onze nieuwe spin?
Signs is het magazine van CNV Vakmensen, sector Kunst en Cultuur. Het magazine komt iedere 2 maanden uit en is gevuld met interviews, concertverslagen, recensies en overig nieuws. Iedere branche heeft een aantal eigen pagina’s, zo ook branche beeldende kunsten. Het gaat hierbij om 2 full colour middenpagina’s, 2 zw redactie pagina’s, agenda en 1 keer per jaar de cover . Hoe komt al die informatie in Signs terecht? Elke branche heeft een aanspreekpunt die alle belangrijke informatie verzameld, interviews afneemt (of dit uitbesteed aan iemand anders), selecteert en doorgeeft. Voor de branche Beeldende kunsten heeft Henriëtte Alexander dit redactiewerk altijd met ontzettend veel enthousiasme en plezier gedaan. Henriëtte is gestopt dus is er een nieuwe redactiemedewerker nodig.
‘Waar komt ‘mijn licht’ vandaan?’ Over licht gesproken: Grijs, koud, steen en hoekig tegenover kleur, warmte, transparantie en rond. Dood tegenover leven: Over en door het graf heen naar het leven: GLOBES OF LIGHT A SYMBOL OF LIGHT GLOBES OF LIGHT AS A PRISM GLOBES OF LIGHT 7 PERFECT COLORS GLOBES OF LIGHT PERFECT ROUND GLOBE GLOBES OF LIGHT TRANSPARENT GLOBES OF LIGHT PURE AND ENDLESS GLOBES OF LIGHT GOD IS LIGHT PERFECT HEAVEN LIGHT. REVELATION CHAPTER FOUR, THREE: ‘THERE WAS A RAINBOW AROUND THE THRONE’. GLOBES OF LIGHT A SYMBOL OF LIGHT.
Wat houdt redactiemedewerker in? Je houd alle informatie met betrekking tot je branche scherp in de gaten. Voor iedere uitgave zorg je dat er een artikel/ interview is welke worden ondersteund met foto’s. Ook het bezoeken van voorstellingen en daar verslag van doen behoort tot de mogelijkheden. Interesse? Heb je interesse en wil je meer informatie, neem dan contact op CNV Kunst en Cultuur, kantoor Rotterdam. Je kunt terecht bij Jacqueline La Rivière. Ook kun je terecht bij je eigen vakgroep bestuur. Jacqueline via:
[email protected] of telefonisch via 010.4568688. Het vakgroep bestuur via:
[email protected] of telefonisch via 038.337 6802. Bij persoonlijk contact kunnen we wat meer uitleg geven. We kijken uit naar je reactie. Bestuur branche Beeldende kunsten
w w w. c n v v a k m e n s e n . n l / c a o s / k u n s t - e n - c u lt u u r /
22
Signs
cdrecensies (Ecovata)
Het Filadelfia Gospelkoor is al 25 jaar de aanbiddingsband van Gospelkerk Filadelfia in Vilvoorde, België. De naam verwijst naar muziek, het evangelie (gospel) en de liefde onder elkaar (het Griekse woord “filadelfia”). Een kerkdienst met deze enthousiastelingen meemaken is een groot feest. Zingen, klappen en swingen onder begeleiding van aanstekelijke pop/soul muziek zijn de kernwoorden. Ze komen uit vijf verschillende Vlaamse provincies. Patrick Mualaba richtte het koor op, maar één van de meest bekende artiesten in deze groep is Tom Mualaba. Onder de artiesten naam Blaise maakte hij twee prima Cd’s en stond hij al eens op het X Noizz Flevofestival. Hun zus Marie is ontegensprekelijk het ‘gezicht’ van het koor. In het begin lag de nadruk voor de groep op het leiden van de wekelijkse zondag praise & worship diensten in hun gemeente, maar met de tijd veranderde niet alleen het muzikale maar ook het geestelijk gehalte van het F. G.. Zo ging het koor in op heel wat uitnodigingen voor allerlei optredens zoals trouwdiensten, kerstmarkten en andere socio-culturele manifestaties. Tijdens de finale van de populaire Belgische ‘My Name Is Michael’ (‘idol’ show op VTM en rtl4, die door ruim 2 miljoen mensen werd bekeken) voerde het F. G. o.a. het schitterende nummer ‘I’ll Be There’ live uit. Ook traden ze op in de talentenjacht show ‘Belgium ‘s Got Talent’ (de Vlaamse versie van ‘Britain’s Got Talent’). Dit programma werd gepresenteerd door Koen Wauters (ex Clouseau), die erg onder de indruk was van dit koor. “Meer Liefde” is de titel van de nieuwe CD/DVD. Meer dan 70 minuten passeren bekende praise songs als ‘Mighty To Save’, ‘How Great Is Our God’ en ‘Agnus Dei’ de revue. Bij de geluidsdrager is een DVD toegevoegd, waarop de 12 nummers ook zijn te beluisteren en de blijdschap en passie van het Filadelfia Gospelkoor goed zijn te zien. Dit uitstekende project kwam volledig tot stand door de eigen mensen. BS
dew w e b e l o n g t o t h e d ay (Ecovata)
‘We Belong To The Day’ is een persoonlijk album voor Frank & Marlou van Essen, de drijvende krachten achter Dew. De songs zijn ontstaan vanuit pieken en dalen, en weerspiegelen bovendien de voor Nederland unieke ‘sound’ van het echtpaar. Wie weg is van het ‘oude’ Iona geluid (met name de eerste vier albums) zal aangenaam verrast zijn door Dew. En dat is geen toeval. Vrijwel de volledige line-up van Iona (Frank is er ook drummer), aangevuld met Luca Genta, is hier de begeleidingsband. Daardoor klinken flarden Ierse folk en keltische pop (heel subtiel!) in het ruime uur en kwartier (!) dat de plaat duurt. ‘I Will Awaken The Dawn’ is een fraai melodieus hoogtepunt in de eerste helft, die grotendeels door Marlou’s zang gevuld wordt. Frank neemt voor het eerst – en niet onverdienstelijk- de leadvocal op zich bij de ballad ‘Love’, die samen met ‘Secret Place’ breekbare parels zijn. ‘We Belong To The Day’ verdient meervoudige luisterbeurten om alleen al de afwisseling en opvallende arrangementen zoals in ‘Daughters Of Eve’ goed in kaart te brengen. Maar hoe afwisselend het ook wordt; dankzij de genoemde vaste band wordt het album tot zo’n muzikale reis zoals je inderdaad ook bij Iona kunt waarderen. Een hele aangename verrassing! LS Th e M u s e u m M y O n ly R e s c u e (Asaph)
Twee jaar geleden debuteerde The Museum bij BEC Recordings met Let Love Win en nu is er de opvolger My Only Rescue met radiovriendelijke pop/rock. Opener All Over The World zet de toon, inclusief de vastberadenheid ”all over the world, let freedom ring, our God has risen from the grave.” De energie is alweer weg, als rustige arpeggio’s op piano je begeleiden door Solid Ground. De productie van Pete Kipley (Phil Wickham, Matthew
West, MercyMe) concentreert zich qua teksten op aanbidding. “We are called to write songs for the church,” aldus frontman Ben Richter. “Whether they are heard on the radio, at one of our shows, or on the album, we hope that our purpose rings out loud and clear.” Als je toch voor samenzang in de kerk schrijft, wil ik geen woorden als ‘radio’ en ‘show’ terugzien om het geloofwaardig te houden. Ik ben toch maar zo vrij te interpreteren, dat de band en hun label multimedia belangstelling en verkopen best op prijs stellen. Found In You en de titeltrack verzanden in voorspelbare mid-tempo gezapigheid. Kunnen ze die Amerikaanse “modern” worship bands niet wakkerschudden? Creativiteit zou pas echt gewaardeerd worden. Die mis ik ook bij de volgende nummers Love Will Find You en In Jesus Name. De meezinger Coming Closer doet het wat vlotter met een mix van rockgitaren en synths. Not for Sale kruipt eindelijk uit de veilige kerkbanken om het probleem van sex trafficking aan de orde te stellen. Daarna zakt de band weer in met aanbiddingsliedjes: More Than Words en Better Than Life. Het funky Lost in A Moment sluit af. I rest my case. HJK lev met hart en handen (Ecovata)
De Nederlands gospel band LEV (Hebreeuws woord voor hart) was in 2009 (onder de toenmalige naam Newsong) één van de drie finalisten van de X-Noizz BandBattle. Dit succes werd afgesloten met een spetterend optreden tijdens EO Jongerendag. De bevriende muzikanten hebben als doel: Nederlandse kerken en gemeenten (van diverse stromingen) dienen door het schrijven van nieuwe liederen en het leiden van de samenzang tijdens diensten, conferenties of evenementen. De groep leidde de aanbiddingsdiensten tijdens verschillende (jeugd) kerken door heel Nederland en was betrokken bij o.a. de New Wine Zomerconferenties, het Flevo festival, Opwekking en activiteiten van de EO. Twee jaar ne het verschijnen van het fraaie debuutalbum ‘Words Are Not Enough’, heeft LEV een nieuwe CD uitgebracht. Op “Met Hart En Handen” staan twaalf Nederlandstalige songs, lees verder op pagina 30
Signs
Recensies: Ben Scholten (BS), Leon van Steensel (LS) & Henk-Jan van der Klis (HJK)
filadelfia gospelkoor meer liefde
23
Marijke snoek g l o b e s o f l i g h t, a s y m b o l o f l i g h t i foto op plexiglas, 70 x 50 cm, 2012
24
Signs
Marijke snoek g l o b e s o f l i g h t, a s y m b o l o f l i g h t i I foto op plexiglas, 70 x 50 cm, 2012
Signs
25
hitverhalen Jaci Velasquez - Guilt v e r h a l e n d i e d e a ch t e r g r o n d s ch e t s e n v a n s o n g s d i e o p e e n b e p a a l d e m a n i e r s u cc e s h e bb e n Toen Jaci Velasquez in 2003 trouwde met Darren Potuck, de zanger van de band AutoVaughn, leek haar leven een sprookjesachtig hoogtepunt te beleven. Als jonge tiener was ze als een komeet naar de sterrenstatus geschoten, en Jaci werd meer dan eens gezien als ‘de nieuwe koningin’ van gospelmuziek. Maar haar huwelijk strandde nog geen twee jaar later. Het enige dat Velasquez op dat moment kwijt wilde over de breuk, was dat ze, net als ieder jong stel, droomde van het ‘perfecte huwelijk’. Het liep anders. En het stortte Jaci in een persoonlijke crisis. Haar zekerheden werden nu molenstenen om haar nek. Als dochter uit een diepgelovig gezin was het verbreken van een huwelijk een zonde. En de jaren erop worstelde Jaci dan ook met schuldgevoelens. In 2006 hertrouwde ze; ditmaal met zanger Nic Gonzales van Salvador. Het stel kreeg twee kinderen en het ‘perfecte plaatje’ leek er nu dan toch te zijn. Maar Jaci’s schuldgevoelens stopten niet. Ditmaal richtten ze zich op haar overtuiging dat ze als
jonge, werkende vrouw, voortdurend tekort schoot naar haar kinderen toe. Uiteindelijk, na een reeks gesprekken, kwam Velasquez tot een overtuiging over haar schuldgevoelens. “Het is heel gek” zegt ze over de song ‘Guilt’ die ze over haar ervaringen schreef. “We weten wat Jezus heeft gedaan en wat dat voor ons betekent. We hoeven ons niet meer voortdurend schuldig te voelen, maar op de een of andere manier kunnen we dat niet laten.” ‘Guilt’ werd een song die voor Jaci Velasquez haar dilemma’s en levenservaringen van het afgelopen decennium samenvat. Het nummer is te vinden op haar album ‘Diamond’. In april 2013 keert Jaci Velasquez, samen met Nic Gonzales, terug naar Nederland om deel te nemen aan de tweede editie van Symphony Of Life in Utrecht (www.symphonyoflife.nl).
26
Signs | februari/maart 2013
gospel How To Throw A Christmas Party H o w T o Th r o w A C h r i s t m a s Pa r t y v e r o v e r t Nederland wederom en confronteert feestgangers met harde realiteit Voor het derde jaar trekt het bonte gezelschap van How To Throw A Christmas Party – HTTACP – door Nederland. Op geheel eigen wijze vieren ze het kerstfeest, met een mix van eigen en traditionele kerstliederen, uitgevoerd door een grote groep campy uitgedoste getalenteerde muzikanten. Vrijwel elke show is uitverkocht; Tivoli in Utrecht last zelfs een extra matinee-voorstelling in om geen fans teleur te hoeven stellen. Nederland loopt warm voor deze mooie mix van authentieke kerstsfeer en sereniteit, uitzinnige feestvreugde en – dit jaar – een pittig thema. Ik spreek met Lydia van Maurik-Wever, de initiatiefnemer en voortrekker van dit unieke fenomeen. Hoe is How To Throw A Christmas Party ontstaan? In 2010 besloot ik te stoppen met mijn toenmalige band Brown Feather Sparrow. Als afscheidscadeau aan de fans leek het mij leuk om een lekker foute kerstplaat te maken, in navolging van bijvoorbeeld Sufjan Stevens. Toen ik een tiental muziekvrienden mailde met dit idee, had ik in no time een groep van 35 muzikanten, die allemaal belangeloos hun tijd, expertise, energie en materieel wilden bijdragen. We schreven een aantal eigen nummers, maakten bewerkingen van traditionele kerstliederen, namen een plaat op en traden een keer of tien op, waar men ons maar wilde hebben.
Iedereen lachte ons van tevoren weg, maar de shows waren bijna allemaal uitverkocht en HTTACP werd een ware hype. Daarnaast hadden we als groep een ontzettend mooie tijd. Dus besloten we om het in 2011 nog eens dunnetjes over te doen, gewoon, omdat het zo leuk was. Toen was het hek helemaal van de dam: de concertzalen waren vol, we kwamen bij DWDD – Nederland sloot HTTACP in de armen. Hoe komt het volgens jou dat HTTACP zo’n succes is? Kerst wordt nog altijd geassocieerd met een warm gevoel, saamhorigheid, gezelligheid. Maar vaak is het kerstfeest tegenwoordig niet meer dan een nogal inhoudsloos ritueel. HTTACP biedt op een nieuwe manier een authentieke kerstervaring: op het podium spelen we mooie traditionele kerstliederen en een mix van serieuze en hilarische eigen nummers. Daarbij zijn wij een hechte groep van goede muzikanten, die zich belangeloos inzetten om samen muziek te maken. Eigenlijk zijn we als groep een kerstboodschap op zich: onze saamhorigheid en gezelligheid straalt van het podium af. Bovendien verhogen de campy podiumelementen en de grappige kostuums de feestvreugde natuurlijk aanmerkelijk. Dat idee van met zijn allen een sfeervol, sereen, authentiek, maar ook voluit grappig en bij vlagen uitzinnig feestje bouwen, dat slaat blijkbaar goed aan in die donkere winterdagen.
Signs | februari/maart 2013
27
gospel vervolg How To Throw A Christmas Party Is een concert van jullie meer dan alleen een feestje? Brengen jullie ook een kerstboodschap? Ik denk dat onze saamhorigheid en authenticiteit goed overkomt bij het publiek. Aan de ene kant krijgen ze een kerstbelevenis die ze kennen : rust, sereniteit, verwondering, aandacht. Anderzijds brengen we onze kerstboodschap met een knipoog. We zijn niet te zwaar op de hand en nemen onszelf niet al te serieus. Die feestwarmte nemen mensen ook zeker mee naar huis. Hoe liepen de voorbereidingen voor de tour van afgelopen winter? Eigenlijk overwoog ik te stoppen na de vorige tour. Ik had niet het idee dat we nog iets wezenlijks konden toevoegen. Maar in de zomer begon het bij de groep toch weer te borrelen. Dus bedacht ik dat we mensen, juist ook met Kerst, ook zouden kunnen confronteren met iets wezenlijks. Enkelen van ons zijn al actief rond de schrijnende situatie van asielzoekers, vluchtelingen en illegalen in ons land. Het kerstverhaal heeft daar alles mee te maken: Jozef en Maria, en dus ook Jezus, zijn in wezen ook vluchtelingen, bannelingen, verdreven van huis en haard. Jesus was a refugee is de titel van één van de songs op deze plaat. We vieren dus niet alleen feest, maar vragen tegelijkertijd de aandacht voor het falende Nederlandse vreemdelingenbeleid. Merk je dat de keuze voor dit thema iets teweegbrengt? Heeft het effect? Nou, we hebben bijvoorbeeld een optreden gedaan voor de hekken van Kamp Zeist, het
detentiecentrum waar Nederland uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen opsluit– tegen de Europese regelgeving in. Op dat akoestische optreden kwamen 300 fans en belangstellenden af. Op tientallen meters afstand zagen we de vluchtelingen achter de raampjes van hun cellen staan. Ze joelden en schreeuwden door de luchtluiken van hun celdeuren heen en trommelden met hun vuisten en schoenen op de maat van onze muziek mee. Dat was heftig– en voor veel fans en bandleden was het ook een eye-opener: dit gebeurt dus in Nederland. De maandelijkse wakes bij Kamp Zeist worden nu hopelijk door meer mensen bezocht. In ieder geval waren er in januari, bij de eerstvolgende wake na ons optreden, toch 150 mensen in plaats van de gebruikelijke dertig. Ook is er een TV-item over dit optreden gemaakt, en in de pers hebben we veel aandacht gekregen voor deze actie. We hebben dus wel iets losgemaakt, denk ik. Al is het misschien maar een begin. Jullie hebben ook in de Vluchtkerk gespeeld. Hoe ging dat? We hadden contact met Karel Smouter, de coördinator van de Vluchtkerk, en vroegen of de mensen in de Vluchtkerk het zouden waarderen als wij langskwamen. Hij gaf aan dat de mensen die, na weken in het tentenkamp, hier terechtkwamen, moe, troosteloos, koud en gedesillusioneerd waren. Karel dacht dat een optreden van ons misschien een mooie afsluiter voor de open dag zou zijn. Dus gingen we erheen. Daar aangekomen bleek de sfeer bedrukt en zelfs een beetje grimmig. De vluchtelingen rea-
28
Signs | februari/maart 2013
gospel geerden apathisch op onze drie eerste liedjes. Maar goed, we speelden moedig verder. Bij de song Sandalen, over de reis van Jozef en Maria, veranderde er iets. Het refrein draait om de regel Welkom, zijn wij hier wel welkom, en de vluchtelingen vertaalden de tekst voor elkaar. Als een lopend vuurtje ging de boodschap door de ruimte. Veel mensen begonnen te huilen. Toen was het ijs gebroken en op het laatst stond iedereen samen te dansen en te springen. Ze hadden een uitlaatklep gevonden voor alle ellende waar ze in zaten. Nog anderhalf uur nadat we waren gestopt met spelen, bleven ze feestvieren. Een enorme sfeeromslag.
Volgend jaar weer? Geen idee. Dat hangt helemaal af van de groep – als het in juli weer gaat kriebelen en we hebben een mooi idee, dan misschien wel. In elk geval hebben we nu een hechte club creatievelingen bij elkaar; we blijven nog wel een paar jaar intensief samenwerken. Zo werken we al volop aan een ander project, Eins Zwei & the Parallel Cinema, een veelzijdig en kleurrijk Bollywood-meets-indie-poptheaterproductie, waarmee we o.a. op Noorderslag staan. Dus ook zonder kerstfeest blijven we samen mooie dingen maken – met inhoud.
Signs | februari/maart 2013
Foto’s: © Mc Klin Fotografie - www.mcklin.nl
Maar is de Christmas Party dan nog wel een feestje, met zo’n zwaar thema? Zeker: het werkt gewoon. In allerlei kunstvormen gaan humor, ontroering en uitzinnig dansen heel goed samen. Dat blijkt bij onze shows ook. We
proberen natuurlijk wel een beetje een logische spanningsboog te creëren. Na een liedje als Kamp Zeist ga je niet lallend crowdsurfen met de kerstkribbe.
Tekst en interview: Sergej Visser
Is dat de kracht van muziek? Natuurlijk, muziek verbroedert. Maar we merkten zelf ook de kracht van de boodschap van onze liedjes. Veel van onze eigen bandleden kenden het thema eigenlijk alleen van een afstand, maar nu ze met eigen ogen zagen wat Nederland met vluchtelingen doet... opeens werd hun situatie levensecht. Maar ook onze beleving van het kerstverhaal werd veel intenser – Jesus was a refugee. Jezus, Jozef en Maria waren zelf ontheemd en op de vlucht. Zo beleefden we als groep een dubbele reality check. Zowel de bijbel als de krant lezen we nu anders. We hopen dat ook de toeschouwers dit meegekregen hebben.
29
cdrecensies die voornamelijk door de bandleden zelf werden geschreven. Aan het nummer ‘Waar Dromen Weer Mag’ werd tekstuele medewerking verleend door Matthijn Buwalda. Kinga Ban (Sela) schreef de muziek. Het slot lied ‘Wees Gezegend’ werd door Freek en Elbert Smelt (Trinity) geschreven. Naast nieuwe liederen staat op “Met Hart En Handen” ook een prachtige hedendaagse uitvoering van ‘Grote God wij loven U’, uit het liedboek der kerken. De formatie heeft het thema ´sociale gerechtigheid´ hoog in het vaandel staan. Zanger Freek van der Brugge vertelt: ‘Ons motto was twee jaar geleden ‘aanbidding niet alleen met de mond, maar ook met het hart’, maar nu is het ‘met hart en handen’. Dit thema klinkt niet alleen door in de liederen en optredens van LEV, maar blijkt ook uit hun ambassadeurschap van Compassion, een christelijke hulporganisatie die armoede bestrijdt door middel van kind sponsoring. Deze prachtige nieuwe CD werd geproduceerd door Wilkin de Vlieger en Elisa Krijgsman. LEV is te vinden op www.lev-worship. nl en op facebook, hyves en twitter. Voor boekingen en meer info:
[email protected]. BS casting crowns the acoustic sessions (Asaph)
Al in 1999 werd door Mark Hall (jeugdleider van de First Baptist Church in Downtown Daytona Beach, Florida) de praise band The Casting Crowns opgericht. Nadat deze jeugdgroep eerst een paar onafhankelijke albums had uitgebracht, kwam de band in 2003 met het fraaie titelloze debuut album ‘Casting Crowns’. Deze schijf werd door niemand minder dan Steven Curtis Chapman geproduceerd. Het album werd één van de snelst verkopende Cd’s in de geschiedenis van de christelijke muziek en kreeg een platina status. Het 3e studio album ‘The Altar & The Door’ (2007) kwam vanuit het niets op een tweede plaats binnen in de Billboard 200 hitlijst. The Casting Crowns is overigens één van de weinige Amerikaanse bands, die ooit zijn uitgenodigd in Noord-Korea. In 2007 en 2009 speelden ze op het ‘April Spring Arts Festival’ in Pyongyang. Van het 4e studioalbum ‘Until The Whole World Hears’ werden in de eerste week meer
30
Signs | februari/maart 2013
dan 167.000 exemplaren verkocht, een record in de gospel scène. In totaal gingen er tot nu meer dan vijf miljoen albums van de groep over de toonbank. Het vijfde studioalbum ‘Come To The Well’ opende met de titeltrack van de prachtige speelfilm ‘Courageous’ (2011). Binnen een jaar werden er meer dan 500.000 exemplaren van deze bijzonder fraaie CD verkocht en eind vorig jaar won de band met dit album de prestigieuze Billboard Music Award in de categorie ‘Top Christian Album’. Op het nieuwe album “The Acoustic Sessions, vol. 1” staan acht nieuwe versies van bekende C. C. songs als: ‘Praise You In The Storm’ en ‘If We Are The Body’. Hier zijn de twee gloednieuwe songs ‘Only You Can Satisfy Me’ en ‘Delivered’ aan toegevoegd. De band werd voor deze nieuwe CD geïnspireerd door de akoestische medley van de populaire ‘Come To The Well Tour’. BS hillsong united zion (Asaph)
United is een progressieve aanbiddingsband die in 1999 ontstond uit de bediening van de Hillsong Church in Sydney, Australië. De groep werd opgericht om de steeds veranderende muziek van Hillsong aan een wereldwijd publiek bekend te maken door het geven van concerten en het uitbrengen van Cd’s. Sinds de oprichting heeft de formatie in maar liefst 42 landen concerten gegeven. In 2006 was United de eerste Christelijke groep die in het bekende en gigantisch grote ‘Staples Centre’ (Los Angeles) een optreden gaf in een uitverkocht stadion. De visie van United is om aan bezeerde en gebroken mensen de liefde van Jezus te laten zien. Twee jaar na het uitbrengen van hun meest invloedrijke album ‘Aftermath’ (beste verkocht), is nu de 12e CD (3e studio album) uitgebracht. Op “Zion” is een originele en vernieuwende sound te beluisteren. Hoewel er een duidelijk verschil is met andere projecten, blijft de intensieve visie van United merkbaar. Joel Houston verteld over “Zion”: ‘Het album werd geboren uit ons verlangen om deel uit te maken van wat God aan het doen is. Als dat liedjes schrijven betekent, dan willen we de beste songs schrijven en als dat betekent ten dienste van de armen en degenen die pijn lijden, dan gaan we dat beter
doen, dan we ooit gedaan hebben’. Het resultaat is een schitterende verzameling van dertien intieme songs, die de luisteraar meeneemt naar de kern van gepassioneerde aanbiddingsmuziek. Uniek is dat de titel track een prachtig instrumentaal nummer is, waarbij de luisteraar gestimuleerd wordt om zich op God te richten. “Zion” is ook uitgebracht in een de luxe versie. Hier is een extra CD aan toegevoegd met vijf remixen en bonus versies en een video met ondermeer twee live opnames van concerten in Miami). Daarnaast is er ook een songbook (op papier en als Cd-rom) verkrijgbaar. BS chris tomlin burning lights (Asaph)
Chris Tomlin (4 mei 1972) is zonder twijfel één van de meest belangrijke en invloedrijke worshipleaders van dit moment. Hij heeft elf Cd’s uitgebracht. Scoorde negen nummer 1 radio single hits en won bijna 25 Grammy en Dove Awards. Deze Texaan werd al verschillende jaren door de Gospel Music Association gekozen tot ‘Male Vocalist Of The Year’. Zijn 4e album ‘See The Morning’ (2006) werd met een gouden schijf bekroond. Chris levert al jaren een grote bijdrage aan de populaire Passion albums en nam een nummer op voor de originele Narnia soundtrack. Bekende songs van hem, zoals ‘Forever’, ‘How Great is our God’ en ‘This is our God’, worden wereldwijd in kerken en gemeenten gezongen. In ons land trad hij op tijdens de EO-Jongerendag en gaf hij een spetterend optreden tijdens het X-Noizz Flevo festival 2007. Al zijn Cd’s gelden als mijlpalen voor moderne worshipmuziek. Dat is zeker ook het geval voor zijn nieuwe studio album. “Burning Lights” werd geproduceerd door de bekende songwriter Jason Ingram. De nummers ‘God’s Great Dance Floor’, ‘Shepherd Boy’ en ‘Awake My Soul’ schreef Chris samen met Martin Smith (ex Delirious?). Gastoptredens zijn er van bekende artiesten als: Kari Jobe, Christy Nockels, Phil Wickham en Lecrae. Deze prachtige nieuwe CD streeft ernaar om uiting te geven aan het verlangen om God te aanbidden. ‘Aanbidding is ons antwoord op de Liefde van God’, benadrukt Tomlin. BS
Recensies: Ben Scholten (BS) & Leon van Steensel (LS)
vervolg van pagina 23
nieuws Nieuws van de bk redactie Werken in Ginnum Op een terp in een klein dorpje tussen Leeuwarden en Dokkum. Niet ver van de Waddenzee staat een Middeleeuws kerkje. Een juweel van religieus erfgoed. Het staat leeg; geen kerkbanken, geen preekstoel, geen orgel. Niets. Het enige dat je er hoort is de tik van de torenklok. Je bent in Ginnum. In het Nederlands gespeld: Genum.
Beste mensen, De afgelopen zes jaar hebben er in de zomermaanden verschillende kunstenaars van de CNV-Kunstenbond en daarbuiten gedurende enkele weken het kerkje in Ginnum gebruikt als atelier. In 2008 waren dat er elf (aan elkaar verbonden onder de naam ‘Noordelijke Kunstenaars’). In 2009 waren dat er drie. In 2010 vier. In 2011 hebben tien kunstenaars van de kerk gebruik gemaakt, evenals in 2012. De ervaringen die de kunstenaars hebben opgedaan zijn onverdeeld positief: ‘je komt er tot grote concentratie’; ‘je beleeft de omgeving’; ‘je weet je verbonden met eeuwen van gebed tot God’; ‘mijn werk heeft zich verdiept’.
Niet ver van het kerkje (op twee km.) is een camping (‘bij de boer’) aanwezig waar je tegen zeer redelijke prijs kunt kamperen. Als je nog meer basic wilt gaan, is er ook nog de mogelijkheid om op een afstand van minder dan 100 meter, in overleg met de boer die daar zijn bedrijf heeft, je tent op te slaan in het weiland. Hij werkt daar vast aan mee. In het kerkje is toilet en een heel klein keukentje aanwezig. Voor hen die iets meer luxe wensen, is er (zo is gebleken) de mogelijkheid om in de omgeving ergens een kamer te huren. Zelfs pal tegenover de kerktoren wordt een zomerappartement verhuurd. De kosten die aan een dergelijke expeditie zijn verbonden, zijn, exclusief logies, per week €35,Je zou via de lokale persorganen in Friesland ook enige ruchtbaarheid kunnen geven aan je verblijf in het kerkje. Je zou bijv. in het kerkje ook een tentoonstelling kunnen organiseren van je werk dat er ontstaat. (’work in progress’). Het kerkje ligt aan de bekende elfstedenroute voor fietsers en auto’s. Als je laat zien dat het kerkje voor bezoekers open is, dan krijg je ongetwijfeld geïnteresseerde bezoekers. Als je belangstelling hebt om een poosje van dit unieke aanbod gebruik te maken, dan kun je je opgeven bij Henk Pietersma,
[email protected] of per telefoon: 058 2882113, 06 27191313 Wie het eerst komt, het eerst maalt. Ik zal je dan, indien mogelijk, inplannen voor de periode die jij in je gedachten hebt. Henk Pietersma Watermunt 13 8935 NW Leeuwarden www.henkpietersma.nl
Ook in de zomermaanden van 2013 staat het kerkje van Ginnum gelukkig weer ter beschikking. Je kunt je vanaf nu reeds aanmelden voor een bepaalde periode in 2013. In het bijgevoegde schema zie je welke weken nog open staan. Het kerkje kan als atelier gebruikt worden, in principe tijdens de maanden april tot en met oktober. Je moet er wel rekening mee houden dat er geen verwarming aanwezig is (april kan nog koud zijn...).
Signs | februari/maart 2013
31
32
T H E LIST
BLUE LIKE JAZZ
H ARDFLIP
Sabra
Sabra
Sabra
De succesvolle Amerikaanse schrijver Robert Whitlow groeide op in Georgia. Hij studeerde in 1976 magna cum laude af aan de Furman Universiteit. In het dagelijks leven is hij nog steeds praktiserend advocaat. Hij en zijn vrouw Kathy hebben vier kinderen en drie kleinkinderen. Robert begin in 1996 met schrijven en in 2000 kwam zijn debuutboek ‘The List’ uit. Nu heeft hij twaalf juridische romans op zijn naam staan. Hij won de prestigieuze ‘Christy Award for Contemporary Fiction’. Al eerder werd zijn 2e boek ‘The Trial’ verfilmd. Nu is ook “The List’ op DVD uitgebracht. Aan de film - werd opgenomen in Wilmington, North Carolina en Charleston, South Carolina - doen bekende acteurs mee: Malcolm McDowell (‘A Clockwork Orange’, ‘Halloween’), Chuck Carrington (‘JAG’), Hilarie Burton (‘One Tree Hilll’) en Will Patton (‘Remember The Titans’ en ‘Armageddon’ ). Het verhaal: Renny Jacobson, zoon van een multimiljonair, is net klaar met zijn studie ‘Rechten’ en heeft een baan gekregen op een advocatenkantoor. Een succesvolk leven lacht hem toe. Zijn vader overlijdt plotseling en bij de afwikkeling van de erfenis (22 miljoen dollar) krijgt Renny tot zijn verbijstering te horen dat bijna de hele erfenis aan goede doelen wordt gegeven. Er is voor hem alleen een aandeel in een geheime lijst: ‘‘The Covenant List of South Carolina’ uit 1863. Als hij in contact komt met de leden van dit genootschap, blijkt er een enorm financieel potentieel in dit verbond te zijn. Hij moet wel zijn ziel en leven opgeven om de bovennatuurlijke ban van de 140 jaar oude profetie te kunnen doorbreken. Hij ontmoet de beeldschone Jo Johnston, die op zoek is naar de mysterieuze dood van haar vader. Hij voelt zich tot haar aangetrokken, maar waarom is zij zo terughoudend om haar deel in het genootschap op te eisen? Een spannende (geestelijke) strijd op leven en dood volgt. “The List” is zeker geen doorsnee christelijke film. Met als uitgangspunt de grote Amerikaanse burgeroorlog, komen de krachten van gebed, zegen en vloek goed tot uiting in dit drama. BS
De Amerikaanse schrijver Donald Miller schreef het baanbrekende boek ‘Blue Like Jazz’. Er werden meer dan 1 miljoen exemplaren van deze ‘bestseller’ verkocht. In het Nederlands verscheen dit boek onder de titel ‘Puur’. Hoewel het verhaal nu verfilmd is door rockartiest Steve Taylor, waren er in de aanloop hiernaar volop problemen. Het project lag al snel stil vanwege gebrek aan geld. Toen Miller hier op zijn blog over klaagde, begonnen twee fans de site ‘Save Blue Like Jazz’. Met deze actie haalden ze meer dan 340.000 dollar op. Dit was ruim tweemaal het streefbedrag van 125.000 dollar. Taylor heeft alle 3.300 donateurs persoonlijk gebeld om hun te bedanken. “Blue Like Jazz” is zeker geen doorsnee Christelijke film. Don Miller, gespeeld door Marshall Allman (o.a. ‘Prison Break’ en ‘True Blood’), is een vrome 19 jarige tweedejaars student op een Texas Junior College. Nadat zijn gescheiden moeder een affaire aangaat met zijn vriend en mentor - de gehuwde jeugdwerker van zijn ultra conservatieve baptistenkerk - besluit hij om aan zijn beschermde evangelische te ontsnappen. Op advies van zijn eigenzinnige vader gaat hij naar het Reed College in Portland, Oregon. Deze universiteit staat bekend als één van de meest vrije en progressieve campussen in het land. Deze nieuwe omgeving met excentrieke studenten blijkt heel anders te zijn dan hij zich ook maar kon voorstellen. Er wordt ondermeer veel alcohol gedronken en gepraat over seks. Op zijn eerste school dag raakt hij bevriend met een lesbische studente, die hem verteld dat zijn wereldbeeld niet goed mixt met de rest van de studenten en de vrije opvattingen van de faculteit. Hij neemt dit advies ter harte en hij begint voorzichtig uit zijn comfort zone te stappen. Hij trekt veel op met de ‘paus’ een oudere student die een mijter en een mantel draagt en een militante atheïst is. Ze hebben steeds discussies over het geloof. Samen met de politieke activist Penny raakt bij betrokken bij diverse protest acties. Hij besluit er helemaal voor te gaan en gooit alle remmen los. Deze frisse en onderhoudende film daagt de kijker uit om met Don mee te gaan op zijn reis van zelf-ontdekking en te begrijpen wie hij is en wat hij werkelijk gelooft. BS
De ‘Hardflip’ is een moeilijke skateboardtruc. Het is een combinatie van een Frontside Shove-it en een Kickflip, die tegelijk worden uitgevoerd en moeilijk onder de knie te krijgen is. Als je hem eenmaal beheerst, is hij niet moeilijker dan andere fliptrucs. “Hardflip” is ook de titel van een nieuwe schitterende jongeren film, die eind vorig jaar uitkwam. Het verhaal gaat over Caleb Jones (schitterend gespeeld door Randy Wayne van ‘To Save A Life’), een achttien jarige jongen. Hij is zojuist afgestudeerd en heeft maar één doel in zijn leven: skateboarden. Hij wordt alleen opgevoed door Beth, zijn alcoholistische moeder (Rosanna Arquette van ondermeer ‘Pulp Fiction’), die veel voor hem bid en twee baantjes heeft om het hoofd financieel boven water te kunnen houden. Hij heeft een hekel aan het drankprobleem van zijn ma en geeft haar de schuld dat hij niet in een gewoon gezin is opgegroeid. Hij veracht zijn vader, die hij nooit gekend heeft en weg ging toen zijn moeder zwanger was. Nadat ze een stevige ruzie hebben gehad, stort zijn moeder neer. Ze heeft een hersenbloeding gehad en raakt in coma. Ze blijkt hersentumor te hebben. Nu zijn moeder in het ziekenhuis ligt, moet Caleb leren omgaan met haar ziekte en zijn eigen gebrek aan verantwoordelijkheid. Als hij alleen thuis is, vind hij een stapel oude liefdesbrieven en besluit hij op zoek te gaan naar zijn vader. Jack Sanders (John Schneider van o.a. ‘October Baby’) blijkt een succesvolle architect te zijn, die inmiddels steenrijk en welvarend is, maar altijd met zijn werk bezig is. Caleb probeert aansluiting te vinden bij een groepje skateboarders, maar hij raakt steeds verder in verwarring van alles wat er rondom hem heen gebeurd. Hij zal alles in zijn leven tot nu moeten heroverwegen: zijn leven, geloof en zelfs zijn relatie met zijn vader, die hij nooit gekend heeft. De uitstekende soundtrack rock/hiphop songs zijn afkomstig van Brian ‘Head’ Welch (ex Korn), Red en Nine Lashes. “Hardflip” is een echte aanrader en één van de beste film drama’s van 2012. BS
Signs | februari/maart 2013
Recensies: Ben Scholten (BS)
dvdrecensies
podium Romeo en Julia Als eerbetoon aan voormalig artistiek leider Rudi van Dantzig danst Het Nationale Ballet zijn veelgeprezen versie van Romeo en Julia, naar de beroemde liefdestragedie van Shakespeare. Van donderdag 14 maart tot en met maandag 1 april is Romeo en Julia te zien in Het Muziektheater Amsterdam. Van vrijdag 3 tot en met dinsdag 14 mei is de voorstelling te zien in Leeuwarden, Maastricht, Rotterdam, Arnhem en Den Haag.
van Verona. Met zijn levendige straattaferelen, statige hofdansen, realistische gevechtsscènes en – vooral – hartverscheurende ontmoetingen tussen de twee geliefden. Een belangrijke bijdrage aan het succes van het ballet wordt zeker ook geleverd door de prachtige vormgeving: het toneelbeeld van Toer van Schayk oogt als een tot leven gewekt renaissanceschilderij in pastel en scharlakenrood.
Van Dantzig, die op 19 januari 2012 op 78-jarige leeftijd overleed, maakte het ballet in 1967 op verzoek van Sonia Gaskell, de eerste artistiek leidster van Het Nationale Ballet. Als eerste avondvullende ballet van Nederlandse makelij maakte de productie destijds grote indruk, en nog steeds weet het ballet mensen van over de hele wereld diep te raken. Zoals het afgelopen decennium onder meer bleek bij instuderingen in Hongkong, Canada en Finland.
Romeo en Julia choreografie: Rudi van Dantzig muziek: Sergej Prokofjev – Romeo en Julia (1938) décor- en kostuumontwerp: Toer van Schayk muzikale begeleiding door het Orkest van Het Nationale Ballet o.l.v. Koen Kessels.
Veertig jaar oud is de productie van ‘Romeo en Julia’ die Rudi van Dantzig voor Het Nationale Ballet heeft gemaakt, maar het geheel doet nog geen dag veroudert aan. (de Telegraaf )
Data en kaarten: www.het-ballet.nl Het Nationale Ballet - Romeo & Julia, foto Ruud Baan
Wat deze Romeo en Julia onverslijtbaar maakt zijn de broeierige emoties die hun weg zoeken naar de teenpunten van de spitzen van de ballerina’s en naar de talloze fantastische hoofddeksels van de mannen. Toer van Schayk creëerde schitterende kostuums, in een waar schilderspalet van pasteltinten met hier en daar felle accenten, afgezet tegen een vrij sober maar magistraal decor. (de Volkskrant) Voor zijn choreografie baseerde Van Dantzig zich mede op de oorspronkelijke balletversie van Leonid Lavrovski uit 1940, op de gelijknamige muziek van Prokofjev. Vergeleken met deze en andere producties onderscheidt Van Dantzigs versie zich echter door een grotere psychologische en sociale geloofwaardigheid. Met fijnzinnige karakterschetsen en gevoelige sfeertekeningen laat hij zien hoe de vete tussen de adellijke families Montecchi en Capoletti alles kapotmaakt: niet alleen de onbezorgde jeugd en opbloeiende liefde van Romeo en Julia – een liefde die zij met de dood moeten bekopen – maar ook het leven van het arme volk Signs | februari/maart 2013
33
podium Kleurrijke mix van dans in BONT EN BLAUW Fantasievolle voorstelling door Introdans Ensemble voor de Jeugd K l e u r r i j k e m i x v a n d a n s i n BONT EN BLAUW In BONT EN BLAUW neemt Introdans Ensemble voor de Jeugd het jonge publiek mee in de fantasievolle wereld van Alwin Nikolaïs. Deze beroemde Amerikaanse kunstenaar maakte niet alleen choreografieën, maar ontwierp zelf ook licht, geluid, decor en kostuums, wat resulteerde in een uniek oeuvre van in totaal zo’n honderd magische producties. Introdans is er trots op dat het de exclusieve rechten heeft verworven om Nikolaïs’ werk in Nederland te mogen dansen. In BONT EN BLAUW voert Introdans Ensemble voor de Jeugd voor het eerst zijn meesterwerk Crucible op. Door een ingenieus gebruik van spiegels en uitgekiende belichting lijkt het bij deze choreografie net of je naar de rijke schakeringen van een caleidoscoop kijkt. Tussen de talloze andere succeswerken van Nikolaïs neemt verder ook Tensile Involvement een bijzondere plaats in. In deze bijna zestig jaar oude choreografie excelleren de dansers in een wirwar van elastieken. Van de jonge Nederlandse choreograaf David Middendorp brengt Introdans Ensemble voor de Jeugd in dit programma Blue Journey, een geestig werk waarin live-dans en filmbeelden op heel geraffineerde wijze in elkaar overvloeien. Nieuw voor het gezelschap is ook het prachtige Short Circuit van de Zwitserse choreograaf Jérôme Meyer, waarin – net als in Blue Journey – met gebruik van hedendaagse technologie een heel spannende mix van dans en video tot stand wordt gebracht. Première 2 maart 2013, Schouwburg Arnhem | Speelperiode t/m 14 juni 2013 Crucible - Noumenon -Two not yet together - Dime in the Slot -Tensile Involvement - Alwin Nikolaïs | Short Circuit - Jérôme Meyer | Blue Journey David Middendorp ‘De dansers gaan op muziek van Radiohead een oogverblindend spel aan met hun (gedigitaliseerde) schaduwen’ (DE VOLKSKRANT over Blue Journey)
34
Signs | februari/maart 2013
Introdans beweegt je Sinds 1971 is Introdans uitgegroeid tot een dansgezelschap van wereldklasse. Met een gezonde ambitie blijft het gezelschap trouw aan zijn missie om de danskunst op hoog niveau te presenteren voor een breed publiek. Vanaf 2009 is Introdans onderdeel van de basisinfrastructuur van het ministerie van OCW. De twee dansersensembles tonen met de Canon van Introdans ™ een gevarieerd en aantrekkelijk modern balletrepertoire. Als stadsgezelschap van Arnhem danst het gezelschap in de Nederlandse theaters en reist wereldwijd: beide ensembles zijn veelvuldig te gast op internationale podia. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden is Beschermvrouwe van Introdans. Kijk voor data tournee op: www.introdans.nl. BONTENBLAUW Copyright Introdans Yvonne van de Ven
muziek Continental Nieuws
T e r u g b l i k Ch r i s t m a s T o u r Een intensieve periode ligt achter ons vanwege een zeer succesvolle kersttoernee. Met een geweldige groep zangers, een live-band en sfeervolle lichtshow mochten de Continentals acht kerstconcerten geven met het thema “The Reason Of Christmas”. Hoewel er een beroemde kerst-CD van de Continentals bestaat is een concert met dit repertoire uniek. Veel concertbezoekers waren dan ook aangenaam verrast dat bijvoorbeeld “O Come All Ye Faithful”, “Christmas Bells” en “O Holy Night” live werden uitgevoerd. Daarnaast werd een gedeelte van het huidige ‘Mercy Matters’-project gebracht en was er samenzang. De geweldige reacties en het plezier dat de groepsleden zelf met dit programma hadden vragen om een vervolg! Het bleek een uitstekende manier om de kerstgedachte weer eens heel bewust te ervaren! S p e c i a l e a a n b i e d i n g : Co n t i n e n ta l Kids De Continental Kids touren nog tot en met april door Nederland met het pakkende programma “Speciale aanbieding”. Een rij boodschappentassen staat op het podium en stap voor stap wordt duidelijk welke boodschappen zij bevatten. Een heerlijk concert met gemotiveerde kinderen tussen 8 en 12 jaar, met een laagdrempelige boodschap voor alle leeftijden. Het blijkt een prachtige manier te zijn om Gods plan met de mensen uit te leggen. Geniet van de
mooie en leuke liedjes, de dans, de lichtshow en de vaak zeer grappige toneelstukjes! Traditioneel afsluiten Het is een lange traditie: alle groepen van het afgelopen komen nog één maal bij elkaar voor een massaal concert. Wie herinnert zich niet de fameuze Doelenconcerten? Inmiddels is de LEG in Aalsmeerderbrug (v/h Schiphol-Rijk) thuishaven voor deze traditionele afsluiter. Dit seizoen zal het plaatsvinden op 27 april, aanvang 19.00u. Alle Continentalgroepen (Mercy Matters), Young Continentals (All Power) en Continental Kids (Speciale aanbieding) zullen het grote podium bestormen. Maak deze happening mee en geniet nog één keer van de programma’s, die zo enorm zijn gewaardeerd door de hedendaagse muziek en de bevlogen boodschap. Of grijp die laatste kans om het niet gemist te hebben! Nieuw! Op dit moment worden de nieuwe CD’s en programma’s voorbereid. De selecties zijn gemaakt, de arrangeurs en componisten zijn aan het werk, de opnames staan gepland. Het centrale thema is het praktisch ervaren van je geloof. Waar loop je tegenaan? Wat wordt er van je verwacht? Wat kost het je en wat levert het op? De titels mogen we nu prijsgeven: ‘Up To You’ (Continentals); ‘Acts 29’ (Young Continentals); en ‘Doen!’ (Continental Kids). Het is de bedoeling dat de CD’s in juni beschikbaar zijn. Voor die tijd zullen de (bege)leiders van de nieuwe tours getraind worden tijdens een internationaal kamp. Plannen De plannen gaan nog verder! Op dit moment wordt de mogelijkheid onderzocht met de Target Teams Spanje (voorjaar) en Bulgarije (herfstvakantie) aan te doen. Meer nieuws en i n f o r m at i e Je wordt van harte uitgenodigd alle ontwikkelingen te volgen op www.continentals.nl. Je kunt je daar ook opgeven voor een van de projecten, maar je kunt ook direct contact zoeken via
[email protected] (booking van concerten),
[email protected] (recruiting en audities) en
[email protected] (boeking van Continental Kidsconcerten). Zij kijken uit naar jouw reacties en vragen!
Tekst: Rob de Jong, directeur Stichting Continentals.nl Foto’s: © Jane Lasonder
Hoewel deze periode voor de Continentals traditiegetrouw wat rustiger is, bleek de decembermaand een overvolle te zijn. Bruisend en enthousiast worden er projecten georganiseerd, nieuwe plannen gemaakt en concerten gegeven. We praten je graag even bij!
Signs | februari/maart 2013
35
diversen Schoonheid op perkament Kasteel Huis Bergh/‘s-Heerenberg D e m o o i s t e h a n d s c h r i f t e n va n Huis Bergh 19 april 2013 – 1 maart 2014 De collectie handschriften en incunabelen van Huis Bergh is de belangrijkste particuliere verzameling van middeleeuwse handschriften in Nederland. Het is een prachtig panorama van fraai geschreven boeken van vrijwel alle landen van Europa van de 11e - 16e eeuw. Het is voor het eerst dat er zo uitgebreid onderzoek is gedaan en een vertaalslag naar het grote publiek en de wetenschappelijke wereld gemaakt kan worden. Daarom zal in 2013 aandacht worden besteed aan dit minst bekende onderdeel van de kunstcollectie: de middeleeuwse handschriften en incunabelen (wiegendrukken). Kasteelheer Jan Herman van Heek verzamelde voor de inrichting van zijn middeleeuwse kasteel Huis Bergh meubels, beeldsnijkunst en schilderijen. Bijzondere belangstelling had hij voor middeleeuwse handschriften, waarbij zowel de teksten, de ontwikkeling van de lay-out als de illustraties hem boeiden. In de loop der jaren verzamelde hij meer dan zeventig handschriften en bovendien zeventig fragmenten en losse miniaturen. Deze handschriften vormen samen de belangrijkste particuliere collectie van middeleeuwse handschriften in Nederland. De afgelopen jaren heeft een werkgroep onder leiding van dr. Anne Korteweg, oud-conservator middeleeuwse handschriften van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en regelmatig gastconservator in Huis Bergh, alle handschriften nauwkeurig bestudeerd en beschreven. De catalogus die daarvan het resultaat is, wordt in april 2013 uitgegeven opdat ook andere belangstellenden in binnenen buitenland kennis kunnen nemen van deze bijzondere collectie. Ter gelegenheid van het uitkomen van de catalogus laat Huis Bergh voor de eerste keer in de geschiedenis onder de titel ‘Schoonheid op perkament, de mooiste handschriften van Huis Bergh’ een groot deel van de handschriften en fragmenten zien. De handschriften worden door het hele kasteel heen getoond. In een aantal ruimten worden met de middeleeuwse meubels van Huis Bergh middeleeuwse ensceneringen gemaakt: studeerkamer, kapel, eetkamer, slaapkamer. De handschriften worden zoveel mogelijk in relatie met die ensceneringen getoond, zodat voor de bezoeker een sfeer wordt opgeroepen die bij de handschriften past. In de studeerkamer studieboeken en getijdenboeken. Deze popu-
36
Signs | februari/maart 2013
laire boeken met gebedsteksten waren voor leken en zijn de “bestsellers van de Middeleeuwen”. In de kapel koorboeken. Bij de slaapkamer handschriften voor privédevotie, de zogenaamde Parijse Bijbeltjes, waarvan Huis Bergh er maar liefst vier bezit. Dit kleine bijbeltje in zakformaat werd in de 13e eeuw in groten getale in Parijs vervaardigd en kan worden gezien als het eerste commercieel geproduceerde handschrift, dat niet alleen werd gekocht door studenten en docenten van de Parijse Universiteit, monniken en andere geestelijken, maar ook door leken. Uiteraard wordt bij ieder handschrift informatie gegeven over de plaats en de tijd van ontstaan, over de kenmerken van het handschrift zelf inclusief het gebruik. Ook de iconografie (de voorstelling en de betekenis daarvan) wordt uitgelegd. Per groep worden in groepsteksten de algemene kenmerken van de handschriften beschreven. Zo mogelijk wordt aangegeven waarom Van Heek een bepaald handschrift koos, zodat ook een beeld van de verzamelaar ontstaat. Van Heek is één van de vele particuliere verzamelaars waaraan Nederland het behoud van zijn erfgoed te danken heeft, vooral in tijden toen de overheid daar geen belangstelling voor had of geen fondsen beschikbaar waren. Door zijn bezit in een Stichting onder te brengen en open te stellen voor het publiek heeft Van Heek de gemeenschap een grote dienst bewezen. Bij het begin van de expositie wordt uitleg gegeven over de techniek van het maken van een handschrift met beeld, tekst en materialen.(perkament, inkt, verf, bladgoud, bindmiddel enz). Er komt uitleg over de verschillende schriftsoorten van Karolingisch tot humanistisch. Bezoekers kunnen een overzicht meenemen. Kijk voor meer info en het volledige persbericht op: www.huisbergh.nl/ThemaTentoonstelling2013
ntr Nederlandse Johannes Passion van J.S. Bach De Nederlandse Johannes P a s s i o n v a n J . S . B a ch ,
v e r ta a l d d o o r M a r c e l D e n D u l k Zo af en toe komt er wel eens een uitschieter voorbij. Dit is er één! Alleen al het feit, dat iemand het aandurft een poëtische Nederlandse zingbare vertaling te maken van Bach, moet ons al heel geïnteresseerd maken. Als dan nog blijkt dat de vertaler er 10 jaar (!) aan heeft gewerkt, vervult je dat met respect. Als dan ook nog eens blijkt, dat er een première is geweest met groot koor en orkest in het concertgebouw te Amsterdam, raak je werkelijk onder de indruk. En dat waren de reacties van vele toehoorders en vakmensen ook. Na de première is de tijd gebruikt om de teksten nog verder bij te werken en tenslotte is er nu de publicatie: a. als tekstboek met de Duitse en Nederlandse tekst plus een inleiding en toelichting als handig A5 formaat b. als zangpartituur met inleiding en toelichting als A4 formaat
Koert van der Velde, oud-journalist Trouw schreef: ‘De tekst zit gegoten op de noten, je wordt meegezogen in dezelfde beleving als 300 jaar geleden’. Peter Ouwerkerk (hoofdredacteur Muziek en Liturgie) schreef: ‘Respect voor deze vertaling van Marcel den Dulk’. Een medewerkende solist zei: ‘nooit werd ik zelf zo geraakt door wat ik stond te zingen’ Compliment ook voor de uitvoering van de boeken. De productie werd verzorgd door Continental Sound. De distributie naar de boekwinkels wordt gedaan door Boekencentrum Zoetermeer. Gegevens van dit juweel: Tekstboek: € 12,90, ISBN 979-90-76959-36-8; zangpartituur: € 14,90, ISBN 978-90-76959-37-5 Marcel den Dulk is dirigent, organist, cantor EN lid van onze sector NTR/NRM van CNV Kunst en Cultuur. De redactie feliciteert hem met de resultaten van dit imponerende project.
Signs | februari/maart 2013
37
cnv Sterk in je werk! Slotconferentie, kunstfactor Sterk in je werk! Slotconferentie!
leren & professionaliseren en ondernemen & innoveren
8 februari 2013 in het Spoorwegmuseum Utrecht
Na 4 jaar Sterk in je werk! is er nu echt een einde gekomen aan dit bijzondere project. Dankzij de subsidies van het SFKV en het A+O fonds Gemeenten is er in de afgelopen jaren een breed scala aan tools, cursussen, leertrajecten en netwerkgroepen ontwikkeld. Nog eenmaal willen we, namens de fondsen, ú de kans geven om op de spreekwoordelijk rijdende trein te stappen. Graag nodigen we u, uw medewerkers, uw collega’s en andere vakgenoten uit van de partij te zijn! Mogelijk gemaakt door SFKV en A+O fonds Gemeenten 10.15 uur Welkom door Ruth Slob, projectleider Sterk in je werk! en David Smith, dagvoorzitter
10.30 Keynote over het belang van Duurzame Inzetbaarheid door Koen Gonnissen, Lifeguard 11.30 Workshop ronde 1 (keuze uit:)
1) Duurzaam innoveren, door Marco Breedveld
2) Bedrijfsvoering in transitie, door Ine de Leeuw
3) Oriëntatie op cultureel ondernemerschap, door Gerard Aaftink
4) Creatief leiderschap, door David Smith 13.00 Lunch en netwerkmoment en mogelijkheid om het museum te bekijken 13.45 Workshop ronde 1 (keuze uit:)
1) Duurzaam innoveren, Marco Breedveld
2) Bedrijfsvoering in transitie, door Ine de Leeuw
3) Oriëntatie op cultureel ondernemerschap, door Gerard Aaftink
4) Creatief leiderschap, David Smith
G i d s H ELPT BIJ EEN TOEKOMSTBESTENDIG CULTUUREDUCATIE - EN AMATEURKUNST BELEID ‘Gids cultuureducatie en amateurkunst: lokaal en provinciaal beleid in school en vrije tijd’ gepubliceerd voor ambtelijke en bestuurlijke beleidsmakers. Het zijn roerige tijden voor kunst en cultuur in Nederland. Ten gevolge hiervan is de infrastructuur van cultuureducatie (muziekscholen, centra voor de kunsten e.d.) en amateurkunst (verenigingen e.d.) op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau onderhevig aan forse veranderingen. Het is daarbij van groot belang om de cultuureducatie en amateurkunst toekomstbestendig te maken. Kunstfactor, De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Cultuurnetwerk Nederland en Kunstconnectie hebben daarom gezamenlijk de ‘Gids cultuureducatie en amateurkunst: lokaal en provinciaal beleid in school en vrije tijd’ gepubliceerd zodat beleidsmakers, bestuurders, politici en andere professionals op deze terreinen (nog) beter geïnformeerd hun beleid kunnen ontwikkelen. Inhoud Gids Cultuureducatie bestaat uit media-, erfgoed- en kunsteducatie. Amateurkunst is het actief beoefenen van kunst zonder daarmee primair in het levensonderhoud te willen voorzien. De ‘Gids cultuureducatie en amateurkunst: lokaal en provinciaal beleid in school en vrije tijd’ geeft een totaaloverzicht van de beleidsterreinen cultuureducatie en amateurkunst en helpt bij het creëren van gedegen, goed geïnformeerd kunst- en cultuurbeleid. De Gids loodst de lezer op overzichtelijke wijze door het web van informatie, publicaties en instanties in de sector en geeft de lezer in sneltreinvaart een idee van relevante begrippen, de stand van zaken in de politieke discussie, de belangrijkste spelers en vigerende regelingen en beleid. De ‘Gids cultuureducatie en amateurkunst: lokaal en provinciaal beleid in school en vrije tijd’ is te downloaden op o.a. de website van Kunstfactor, www.kunstfactor.nl.
15.30 Plenaire afsluiting met overdracht Sterk in je werk!
1600 Borrel en netwerkmoment en mogelijkheid om het museum te bekijken 17.00 Einde Inschrijven via Ledennet Kunstconnectie log in met uw eigen inloggegeven of met:
Gebruikersnaam: Gast | Wachtwoord: 8.februari Voor vragen omtrent de Sterk in je werk! Slotconferentie!, het project zelf of de ontwikkelde instrumenten kunt u nog altijd (en ook in de toekomst) terecht bij Ruth Slob.
38
Signs | februari/maart 2013
Nieuwe thuiskopieregeling per 1 januari 2013 De thuiskopieregeling wordt per 1 januari 2013 aangepast. Vanaf dan vallen ook smartphones, laptops, tablets, PC’s, HDD-recorders, settopboxen, audio- en videospelers en externe harddisks onder de thuiskopieregeling. De nieuwe regeling wordt vooralsnog voor één jaar ingevoerd.
agenda Concert, BK en podium hitlijst januari 1 OPWEKKING VOL. 36 DIVERSE ARTIESTEN 2 GLORIA SELA 3 SING LIKE NEVER BEFORE MATT REDMAN 4 LIVE IN GOUDA SELA 5 CORNERSTONE HILLSONG 6 MET HART EN HANDEN LEV 7 QUE MAS TRINITY 8 JANINE JANINE 9 MIRACLE THIRD DAY 10 FOR THE SAKE OF THE WORLD BETHEL CHURCH 11 GLORY MICHAEL W. SMITH 12 RUNNING INTO LOVE KEES KRAAYENOORD 13 HEILIG BOVEN ALLES PSALMEN VOOR NU 14 VIA DOLOROSA SELA 15 OPWEKKING VOL. 35 DIVERSE ARTIESTEN 16 COME TO THE WELL CASTING CROWNS 17 GOOD TIDINGS GOSPEL BOULEVARD 18 DE VIJFDE SYMFONIE RENI & ELISA 19 WOW HITS 2013 VARIOUS ARTISTS 20 THE ULTIMATE COLLECTION BRIAN DOERKSEN
co n c e r ta g e n d a
Meer informatie over deze concerten en groepen en nog veel meer kunt u vinden op de site www.gospelconcerten.nl
Warmhartig’ met Elly Zuiderveld, Elise Mannah & Lee Ann Vermeulen 07-02 Sneek 15-02 Middelburg 22-03 Hoorn Info: www.events4christ.nl Jason Upton 08-02 Amersfoort 09-02 Arnhem 10-02 Rotterdam 12-02 Amsterdam Info: www.soulsurvivor.nl/jasonupton Marcel & Lydia Zimmer & koor ‘Celebrate’ 08-02 Alphen a.d. Rijn 03-03 Assen 22-03 Sneek 23-03 Vlissingen 24-03 Rotterdam Info: www.events4christ.nl
Everyday Sunday & McProphet 20-02 Veendam Info: www.events4christ.nl Ben Cantelon & Nathan Jess 01-03 Amersfoort Info: www.events4christ.nl Remco Hakkert 02-03 Gouda 16-03 Hoogeveen 06-04 Hardinxveld 13-04 Voorthuizen Info: www.remcohakkert.nl Paul Wilbur 12-04 Zwolle 13-04 Rotterdam 14-04 Aalsmeerderbrug Info: www.events4christ.nl Symphony Of Life met o.a. Michael W. Smith, Leeland, Jaci Velasquez & Nic Gonzales, Mark Masri, L’Orchestra Particolare 20-04 Utrecht Info: http://www.eo.nl/evenementen/symphonyoflife Jars of Clay 23-05 Haarlem Info: www.patronaat.nl Israel Houghton & New Breed 31-05 Aalsmeerderbrug Info: www.events4christ.nl
beeldende kunsten agenda Gemeentehuis Bunschoten – Spakenburg Tot 2 maart Henriëtte Brilman - de Mooy samen met Arrie Huijgen schilderijen, beelden, glaskunst www.art-jet De Bilt en Bilthoven, Immanuëlkerk en Opstandingskerk Jubileumjaar van de 2 kerken t/m 3 maart Kunst in de kerk van Henriëtte Alexander – schilderijen en digital art. Open bij diensten en andere feestelijke activiteiten. Info www.opstandingskerkdebilt.nl pagina 50 jaar OK Kunstenaarsvereniging LKG de Ploegh, Soest Grafiekmanifestatie www.deploegh.nl tot 23 febr. multiples van leden waaronder Henriëtte Alexander Teylers museum, Haarlem www.teylersmuseum.eu t/m 5 mei 2013 Rozen van Redouté Weinig bloemenschilders hebben zulke klinkende bijnamen als Pierre-Joseph Redouté (1759-1840); ‘Rembrandt van de rozen’, ‘Rafaël der bloemen’.
Stedelijk Museum – Amsterdam www.stedelijk.nl/26572/tentoonstelling-mike-kelley tot 1 april Mike Kelley (1954 – 2012) geldt als een van de meest invloedrijke kunstenaars van zijn generatie. In 35 jaar bracht hij een opzienbarend en veelzijdig oeuvre voort met onder meer schilderkunst, sculptuur, installaties, performances, muziek, video en fotografie. Dit is het eerste uitgebreide overzicht van Kelleys werk sinds 1993 en met bijna 200 werken zal de tentoonstelling vrijwel de hele nieuwbouw in beslag nemen.
Hermitage Amsterdam www.hermitageamsterdam.nl 9 mrt – 13 sept. Peter de Grote 2013 staat in het teken van de bijzondere relatie tussen Rusland, Nederland en Amsterdam. Sinds de Gouden Eeuw zijn de twee landen belangrijke handelspartners. Bovendien inspireerde de grachtengordel van Amsterdam tsaar Peter de Grote tot de aanleg van St.-Petersburg. Internationale Kunstbeurs – Rotterdam www.artifex.nu/...Kunstcollecties.../Internationalekunstbeurs-Art-Rot. 7 t/m 10 febr. in de Cruise Terminal, met uitbreiding van een beurs voor videokunst en film: Art Rotterdam Projections. Kröller Müller museum, Otterlo www.kmm.nl tot 7 april Arte Povera – Italiaanse avant-garde uit de jaren 70 4Arts - Weesp www.4arts2013.weebly.com van 29 maart t/m 1 april Simone Stawicki (schilderijen, monotypes), Edith van Eijden-Calis (keramiek), Giel Clijsters (sculpturen) en Ludek Tikovsky (tikografieën). Synagoge Weesp www.simonestawicki.com Paintings, monotypes and mixed media “PSALMEN ZIEN” Expositie van 6 t/m 28 april 2013 in de Grote of Barbarakerk, Grote Kerkstraat 2, Culemborg, met beeldend werk van Marcus van Loopik, Henk Pietersma, Mirjam Beuker en Dirkje Ebbers. Openingstijden: elke zaterdag en zondag van 14.00 tot 17.00 uur, met uitzondering van 13 april. Info: www.pknculemborg.nl/kerk-en-wereld/kunstin-de-kerk Singer museum Laren www.singerlaren.nl tot 20 mei Cobra tot Dumas Voor het eerst toont Singer Laren de nauwelijks bekende topcollectie van Henk en Victoria De HeusZomer. Sinds 1989 verzamelt het echtpaar hedendaagse beeldende kunst van over de hele wereld. Uit deze inmiddels zeer omvangrijke collectie toont Singer Laren een selectie van Nederlandse schilderkunst, beeldhouwkunst en fotografie.
Signs | februari/maart 2013
39
boeken Recensies Wa a ro m v e rvo lg j e Mij jan vermeer
J o u w S p i r i t u a l i t e i t, Geloven zoals je bent G a r y Ch a p m a n
Uitgeverij: Ark Media ISBN: 978 90 33800 15 3
Uitgeverij: Buijten & Schipperheijn Motief ISBN: 978 90 5881 475 3
Ondertitel: waargebeurde verhalen uit de vervolgde kerk, geschreven door Jan Vermeer. Jan Vermeer schreef dit boek als journalist en zet zich via Open Doors (gesticht door Anne van der Bijl) in voor vervolgde christenen. De verhalen gaan over Tsjetsjenië, Noord-Korea, Iran, Egypte, Indonesië, MiddenOosten, Nigeria. Het is ontstellend wat door fanatieke mensen wordt aangericht. Daar zijn christenen het slachtoffer van. Uit andere rapporten weten we dat ook andersdenkenden, anders-gelovigen, niet-gelovigen net zo hard door fanatici worden vervolgd. Maar de grootste groepslachtoffers zijn helaas de christenen. De verhalen zijn zeer indrukwekkend, want de christelijke gelovigen geven niet op en proberen vol barmhartigheid en liefde te blijven. Ontroerend hoe ze de nabijheid van Jezus Christus ervaren. Maar je raakt wel geschokt door deze life-stories. De meeste kerken in Nederland hebben een week, dat er stil gestaan wordt bij de vervolgde kerk. Dit is een perfect boek als onderwerp voor die bezinning. Het laat je ook stil staan bij de vraag hoe het nu komt dat in sommige landen christenen vervolgd worden. Hier zijn verschillende antwoorden op. Er is een politiek antwoord zoals in Noord Korea en China (waar de seculiere staat niet duldt dat er nog iets anders is als hun staatsideologie); er is een antwoord vanuit blind fanatisme/haat bij voorbeeld van splinter-moslim groepen, die alles en iedereen die niet hun visie op Islam aanhangen vervolgen en vermoorden. Ook deze verhalen zijn een deel van de werkelijkheid. Het moet ons alert maken.
Een boek over geloof in Signs. Welke connectie heeft het boek met kunst? Zult u zich afvragen. Allereerst hoop ik dat er een connectie is met de kunstenaars die dit lezen, maar in het boek komt ook wel degelijk kunst aan bod. Voor wat kunst kan betekenen in het zoeken naar God. Het grootste gedeelte hierover staat in het hoofdstuk over de spirituele taal van de zintuigen. Als voorbeeld wordt het schilderij De terugkeer van de verloren zoon van Rembrandt gebruikt. De schrijver stelt dat de macht van kunst om ons een dieper begrip te schenken van Gods waarheid en karakter in de christelijke gemeenschap door sommige mensen flink is vergeten. Op basis van bijbelse figuren, historische kerkelijke bewegingen en de verschillende persoonlijkheids temperamenten worden 9 verschillende geestelijke temperamenten onderscheiden. Per temperament worden tips gegeven om je hierin verder te verdiepen, maar ook word duidelijk gemaakt welke verleidingen bij dit temperament horen. Voor het al eerder genoemde hoofdstuk over de spirituele taal van de zintuigen wordt o.a. gewaarschuwd voor het aanbidden zonder overtuiging (zingen), het verafgoden van schoonheid en het aanbidden van de aanbidding. Het boek is niet al te moeilijk te lezen. De schrijfstijl is eenvoudig en er wordt niet veel uitgeweid. Elk hoofdstuk eindigt met een testje, een advies voor verdere studie en een verantwoording van de gebruikte bronnen. Christelijke kunstenaars zullen soms tegen onbegrip aanlopen van mede christenen. Een oplossing is dat deze mede christenen dit boek gaan lezen, maar dit boek is zeker ook bedoeld voor de betreffende kunstenaars. Zij kunnen door het lezen van dit boek hun eigen geloof en dat van die andere christenen beter gaan begrijpen. Aanbevolen voor christenen dus.
40
Signs | februari/maart 2013
Op www.JouwSpiritualiteit.nl staat extra informatie over de negen verschillende spirituele talen. De website is door de EO ontwikkeld die daarnaast ook een radiorubriek heeft met hetzelfde thema. Welmer van Horssen, lid CNV Vakmensen, sector Kunst en Cultuur
european choral club - lent & easter Er kwam vanuit Smallstone media, Dordrecht weer een nieuwe catalogus no. 40 uit met repertoire voor voorjaar en Pasen. 34 werken worden toegelicht en er zit ook een demonstratie CD bij. Als je als koor op zoek bent naar repertoire vernieuwing is dit een hele goede kans. Aanbevolen.
beeldendekunst Henriëtte Brilman H e n r i ë t t e B r i l m a n d e e lt h a a r s ch i l d e r e n m e t anderen
Een wonderlijk stukje Nederland bezoek ik voor het interview deze keer. De A1, richting Amsterdam nog maar net verlaten, of een smalle dijkweg slingert langs de Eem richting Eemdijk naar het huis ‘Eben-Haëzer’, waar Henriëtte Brilman mij opwacht. Verwelkomd door de kunstenaar en haar kleine meid Julia voel ik me direct thuis. Op de spiegel in de gang staat: ‘Liefde is het enige dat meer wordt, wanneer we het met anderen delen. Op de grond in de woonkamer zet Julia haar spel met muziekinstrumentjes en verkleedkleren voort (Wat ben jij een mooie prinses met een kroontje op!) Aan de keukentafel vraag ik Henriëtte of zij die naam aan de voorzijde van het huis heeft gezet. Onderwijl de koffie wordt ingeschonken vertelt ze: “Mijn man , ik en onze drie kinderen wonen hier nog maar een half jaar. We hebben 4 jaar met veel plezier in de pastorie aan de overkant gewoond. Daar moesten we uit, omdat de kerk een nieuwe dominee kreeg. Maar op de dag, dat
we dat bericht kregen, werd ons dit huis aangeboden. We ervaren dat als heel bijzonder. Als er in ons leven een deur dicht gaat, gaat er ook weer een nieuwe open. We ervaren daarin steeds Gods leiding. De naam op dit huis is daarom heel toepasselijk.” Docent Beeldende Vorming “Oorspronkelijk ben ik in Katwijk opgegroeid. Daar werkte ik in de gezondheidszorg en ging naar Amsterdam aan de V.U de opleiding A.-verpleging te doen. Na een half jaar besloot ik de gezondheidszorg achter me te laten en me om te scholen. Ik ging ik de docentenopleiding maatschappijstudies doen in. Amsterdam. Heel interessant, maar ik wilde ook meer met mijn handen doen. Ik ging daarnaast toen een deeltijdopleiding handvaardigheid volgen. In het derde jaar van mijn studie koos ik een specialisatie drama. Na de afgeronde studie en opleiding in 1994 ging ik het onderwijs in. Ik kwam er al snel achter dat mijn passie vooral ligt in de creatieve en sociale vakken. Zo heb ik bij verschillende ROC ‘s in Amersfoort en Utrecht les gegeven. Vanuit Amsterdam belandden we door ons werk in Amersfoort en nu dan alweer 4,5 jaar in Eemdijk. Sinds ongeveer 6 jaar doceer ik drama, presenteren en beeldende vorming bij de Evangelische Hogeschool. Via Artjet, ons bedrijf, geef ik sinds 7 jaar, wekelijks schilderlessen en verschillende creatieve workshops en arrangementen op aanvraag. In de vrije uren trek ik mij terug om zelf beeldend bezig te zijn met schilderen, boetseren en bronsgieten.” K u n s t e n n at u u r e d u c at i e w w w. a r t - j e t. n l Voordat we naar het atelier van de kunstenaar gaan, komt ons gesprek nog even op het bedrijf ‘Art-Jet’, kunst- en natuureducatie. Henriëtte geeft schilderworkshops en cursussen en ook drama en dansimprovisaties. Haar echtgenoot Arthur verzorgt naast zijn werk als planoloog o.a. ‘Vader en zoon’ weekenden voor particulieren, bedrijven en het onderwijs. Voor meer informatie: www.art-jet.nl “Of ik nu met mensen schilder, drama of een andere creativiteit, het heeft allemaal met durf te maken; te laten zien wat er in je zit, wie je bent. Bij veel mensen zijn er blokkades aanwezig. We zijn echter als mens door God creatief
Signs | februari/maart 2013
41
beeldendekunst vervolg Henriëtte Brilman geschapen, beelddragers van de grote kunstenaar. Ieder mens is uniek en kostbaar en bijzonder. Het is voor mij een uitdaging om dat naar boven te halen in de mens. M.a.w. dat mensen zichzelf durven te zijn en zich creatief leren uiten, en ervaren hoe heerlijk en bevrijdend dat kan zijn.” In de workshops, excursies of retraites wil Artjet deelnemers helpen zich te onthaasten, te verwonderen, te ontwikkelen, te bezinnen, oog te krijgen voor schoonheid en natuur, anderen te ontmoeten, te genieten en dan weer met meer plezier je plaats in het gezin, het werk in te nemen. Als voorbeeld van haar missie wijst Henriëtte op de inspirerende culinaire schilderarrangementen in een idyllische omgeving op een boerderij in Soest, waar je tussendoor culinair wordt verwend. “Wat ik in die bijeenkomsten zie en ervaar in de gesprekken”, vertelt ze enthousiast, “is, dat door creativiteit mensen dichter bij hun emoties komen en genieten en verwonderd zijn wat er uit hen komt. Daar geniet ik zelf ook enorm van.” Ik geniet nog even van het vioolspel van Julia op haar piepkleine viooltje en bewonder het prachtige bronzen beeld van de kunstenaar {‘Het verbeeldt voor mij iets van het hemelse van vioolmuziek,’ vertrouwt de kunstenaar mij toe.}.
We wandelen gedrieën met laarzen aan door het drassige weiland naar een soort blokhut van de buurman, waar de kunstenaar haar atelier heeft. Bij binnenkomst klinkt één van de sonates van Bach mij tegemoet. “Mij inspireert de stilte en de rust aan zee, de lijnen en de texturen in de natuur. Mij raken de ook natuurlijke kleuren met een verweerde uitstraling van bv oude deuren of roest, boomschors of schelpen, oesters. In mijn werk kom ik tot rust” en de kunstenaar wijst me op haar abstracte schilderijen, die voor ons uitgestald staan. “Ik was aan het nadenken over een gedeelte uit het evangelie Johannes, waarin hij schrijft: ‘In den beginne was het Woord en het Woord was bij God’….Mijn oog viel op een foto in een tijdschrift met een doorsnede van een boom met jaarringen; de levensboom, het leven van Jezus, waar wij het leven van hebben. Het hield me bezig dat Jezus, het Licht, er altijd al was. Dat ben ik gaan uitschilderen. Vanuit de kern van de boom kun je ook het kruis zien en daarin ook Christus verbeeld zien. Dat is tenslotte de kern, waaromheen alles draait. Die inspiratie komt in al haar werk tot uiting. Geboeid kijk ik naar het drieluik ‘en de ark bleef drijven’. Wat een spanning en toch ook een harmonie spreekt uit deze wereld, waarin de gedachte aan de schaal vol reukwerk, de gebeden van de heiligen, zoals er in Openbaring 5 staat, bij mij naar boven komt. Voor het huis ‘Tot nu toe heeft de Heer ons geholpen’ zwaaien Henriëtte en Julia, met haar zachte haren, mij uit. Ik moet denken aan het schilderij van de kunstenaar: Waar hemel en aarde elkaar raken.’
42
Signs | februari/maart 2013
Interview, tekst en foto: Henk Ederveen Foto’s: Henriëtte Brilman
En de ark bleef drijven
Muziek Jurriaan Berger “Improviseren is puur genieten” Zweren bij improviseren. Jurriaan Berger houdt er niet van om muziek in regels te vangen. En dus klinkt ‘improvisatie’ als woord regelmatig in het gesprek dat we hebben tijdens het Christian Artist Seminar. De veelzijdige muzikant speelt instrumentale improvisaties in verschillende stijlen. Moeilijk te vangen dus in een samenvatting. En Berger voelt zich er prima bij. Als het geluid maakt, speelt Jurriaan Berger het. Improvisatie en jazz voeren vandaag de dag de boventoon en op het Christian Artist Seminar neemt hij regelmatig plaats als begeleider van andere artiesten. Paradoxaal genoeg puilt zijn cv nu uit van de instrumenten die hij zelf ontdekte en leerde, maar is zijn hoofdinstrument de piano, waar zijn ouders het startschot voor gaven. Met zoveel verschillende stijlen en instrumenten, hoe ben je uiteindelijk bij improvisatie en jazz uitgekomen? “In mijn middelbare school periode ging ik vooral de pop kant op, maar ik kreeg ondertussen ook klassieke piano les. Tijdens een studie bestuurskunde dacht ik de muziek er wel even bij te doen. Het waren vrienden die me prikkelden om de muziek toch serieus op te pakken en zo kwam
ik op het conservatorium in Amsterdam terecht; voor mij ‘the place to be’. Daar verdiepte ik me ook echt in jazz en improvisatie. Ik ben onderzoeker naast mijn muziekstudie, dus ik wilde mijn afstuderen ook stevig aanpakken. Ik heb een soort waardenonderzoek gedaan naar de vraag waarom mensen improviseren. Waarom vinden we dat belangrijk op zo’n moment?” Voor Berger zelf is improvisatie hét sleutelwoord in zijn muziek. Zijn speelstijl is ook heel beeldend; alsof hij de toetsen aanvalt. “Als ik aan het spelen ben, wil ik niet analyseren. Dan moet het ook gebeuren, en dan moet ik afstand hebben genomen van het reflecteren op de muziek. Tijdens het spelen moet je er met zoveel mogelijk met huid en haar in duiken. Als ik in mijn eentje speel, heb ik bij improvisatie ook geen flauw idee wat de eerste en laatste noot zal zijn. Gisteren speelde ik hier met Paul van der Feen, een saxofonist. We hadden vooraf afgesproken niet te repeteren. Het moest een spontaan muzikaal gesprek worden. Dat is voor mij geweldig en vergelijkbaar met een spontaan gesprek met een vreemde, met wie je toch een klik blijkt te hebben. Ik zie muziek echt als een taal.” Je speelt complexe muziek maar leek tijdens je opleiding in eerste instantie tot pop aangetrokken. Kun je nog wel genieten van het in verhouding simplistische van pop? “Het is een misverstand dat mensen denken dat je, als je complexe muziek maakt, het eenvoudige niet meer kan waarderen. Ik kan genieten van Bach, maar ook van een lekkere ‘groove’ die je in je buik voelt.” Dé muziek voor Berger is dan ook die muziek die, in zijn woorden, “hoofd, hart en onderbuik” raakt. Wat voor beeld had je vroeger van ‘beroepsmuzikant zijn’? “Geen.. dat is ook iets wat ik improviserenderwijs heb geleerd (lacht). En het grappige is ook, als je kijkt waar het belangrijkste deel van mijn inkomen vandaan is gekomen het afgelopen jaar, dan is dat niet het spelen. Het is het componeren, arrangeren, meewerken aan muzikale projecten, workshops.. Om een voorbeeld te geven; de gemeente Zaanstad ging haar gemeentehuis verhuizen en het oude gebouw zou gesloopt worden. De fanfare uit het dorp benaderde mij als stadscomponist om er een muziekstuk over te schrijven. Toen ik er over nadacht, ging ik samples verzamelen van brekend glas en sloopgeluiden. Bij het dirigeren van de fanfare kon ik die samples bedienen en dat werd al improviserend het ‘concert voor sloopkogel en fanfare’. Ik maak graag van die combinaties om zo iets nieuws te ontdekken.” www
Signs | februari/maart 2013
43
Muziek vervolg Jurriaan Berger www
Je noemt jezelf een ‘amateur taal freak’.. Dat is opvallend voor iemand die vooral instrumentale muziek maakt... “Ik hecht er aan dat mensen hun taal mooi gebruiken; net als de muziek. Dat daarin de expressie maximaal is. Ik let bijvoorbeeld tijdens dit seminar ook op het taalgebruik van de sprekers. Je kunt veel in wat je zegt verloren laten gaan bij gebrek aan of verkeerde woorden.” Naast improvisatie is het samenbrengen van elementen en personen iets waar Berger sterk van kan genieten. “Ik vind het wel stoer als ik het voor elkaar krijg om bijvoorbeeld bij mijn werk als stadscomponist een Antilliaanse steeldrummer, een Turkse sas speler, een Hollandse trompettist, een bassist en een vrouwenkoortje uit vijftien verschillende landen samen te krijgen. Je krijgt een publiek dat ook zo afwisselend is en dan is het mooi als de muziek een metafoor kan worden voor de samensmelting in de zaal.”
Je bent stadscomponist voor Zaanstad geweest van 2008 t/m 2011 en je hebt daarnaast dus ook dit soort projecten gedaan.. hoe kwam je uit bij al die stadsgerichte projecten? “Mijn eerste klus na mijn afstuderen was werken als arrangeur voor Merlijn Twaalfhoven. Hij is een componist die veel ‘community art’ maakt; kunst met mensen in een bepaald gebied. Onze samenwerking gaf een klik en sindsdien ben ik meer in zo’n werkgebied verzeild geraakt. Ik voel me er ook in thuis; ik ben geen componist die ergens op een middag eens gaat zitten om te bedenken waar ik me nu mee bezig ga houden. Ik hou van de prikkel van iemand die tegen mij zegt: ‘we hebben muziek nodig voor.... vul maar in.’ Die vonk geeft me energie om iets concreets te schrijven. Het leukste is als je weet voor wie je het schrijft en het een karakter kunt geven.” Verrassend dan dat je niet zoveel soundtracks hebt gemaakt... “Nou... ik hou er van als het ‘live’ ontstaat en gebeurt en niet vast ligt. Ik heb daarom ook niet zoveel met cd’s. Ze zijn op zich wel functioneel om mensen kennis te laten maken met wat je doet, maar... Ik heb weliswaar een cd gemaakt met mijn jazztrio (‘earswideopen’ – LvS) maar ik zet thuis nooit mijn eigen muziek op zodra het op cd gezet is. Leuker is om die muziek live telkens nieuw leven in te blazen.” Wat is je perspectief in de muziek qua loopbaan? Kun je rond komen? “Je zou me verwend kunnen noemen in die zin dat ik geen nooit muziek hoef te maken om rond te kunnen komen. Mijn andere baan zorgt voor het nodige inkomen. Dat geeft heel veel ontspanning. Ik heb vrijwel geen ‘money gigs’. Als ik al een boodschap heb met mijn muziek, is het dat je, als je muziek kunt maken, kunt improviseren. Dat mag wat mij betreft vaker en duidelijker klinken. Improviseren is puur genieten.”
44
Signs | februari/maart 2013
Foto: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
En heb je een eigen wereldvisie die je in je werk stopt? “Moeilijk is dat, he? Als je boeken schrijft een woorden je materiaal zijn, dan kun je al snel iets terug laten lezen van je geloof of visie. Bij instrumentale muziek, wat het bij mij vooral is, heb ik er een groot probleem mee als iemand er een levensbeschouwing in wil zien. Zoals iemand eens tegen mij zei; ‘there is no christian B-flat’. Een noot is een noot. Ik speel wel met tekstjes, maar de expressive van instrumentale muziek is voor mij veel meer duidiger dan wanneer je er woorden aan toe voegt. Muziek maakt de tijd voelbaar. Je kunt de tijd sneller laten lijken gaan, of langzamer... Het is misschien wel de meest abstracte van alle kunstvormen.”
‘Kijk Op De Dijk’ was wat dat betreft een project waar Berger ook veel plezier aan beleefde. Een samensmelting van hardrock, een kerkorgel, fanfare en een koor. “Het idee was: maak iets in 24 uur met mensen uit het dorp langs de dijk” licht Jurriaan toe. “Toen ik na ging denken waar muziek in het dorp te vinden was, kwam ik eerst bij de kerk uit. Veel dorpen hebben ook een fanfare. De jongeren vervelen zich soms en weten zich daardoor aangetrokken door vrij extreme muziek; dat werd stevige rock. En je hebt altijd wel koortjes. We gingen op zoek naar al die elementen om vervolgens in een dag het samen te laten smelten. Dat was een leuk ‘snelkookpan project’.”
Tekst en interview: Leon van Steensel
Op het Christian Artist Seminar heb je in ieder geval de gelegenheid om met veel nieuws in aanraking te komen... Was je bekend met het fenomeen? “Nee, ik ben er voor het eerst nu. Via Christel Meijer, met wie ik speel en al een paar jaar muzikale geschiedenis deel.”
diversen Christelle Reboullet
De passie voor kalligrafie heeft Christelle in eerste instantie in haar familie opgedaan. “Mijn grootvader schreef uitnodigingen voor bijvoorbeeld trouwerijen in een mooi, Gothisch handschrift” vertelt ze. “Het was fascinerend voor me om te zien; niet alleen de letters, maar ook de gebaren van mijn grootvader om ze op papier te krijgen. Ik kreeg een fascinatie voor letters en woorden. Mijn vader was een Franse leraar, dus woorden en boeken hadden een grote rol in mijn jonge leven. Het Boek, de Bijbel, ook, aangezien ik in een christelijk gezin opgroeide. Dat mooie schrift in oude, middeleeuwse boeken had iets mysterieus, iets fascinerends voor me. Toen een vriendin me uitlegde hoe kalligrafie werkte en wat de regels en richtlijnen waren, stortte ik me er op om nooit meer terug te kijken.” Zeven jaar heeft Rebouillet als freelance kalligrafe gewerkt; later werd ze ook Engelse lerares en werd kalligrafie de hobby naast haar baan. “Het was goed om het kalligraferen als freelance werk los te laten. Nu kan ik er echt vrijuit van genieten en ik kan me nu ook verder trainen. Daar had ik als freelancer geen tijd en geld voor.”
Veel kalligrafie van Christelle maakt ze nog steeds in opdracht; of het nu voor een bedrijfsimago of een trouwfeest-uitnodiging is. Toch is dat een kunst op zich voor de Franse. “Ik gebruik weliswaar niet mijn eigen woorden, maar kan ze wel karakter geven; een uitstraling waar ik mee kan spelen. Dan ben ik echt aan het ‘scheppen’. Er zijn dan geen regels; waar ik inspiratie kan halen, doe ik dat.” Vanuit haar jeugd in een christelijk gezin ziet Christelle ook een geestelijke factor. “Er is iets geestelijks aan de manier waarop kalligrafie je kan laten voelen. Kijk ik in zo’n oude middeleeuwse Bijbel, dan zie ik dat. Mijn studenten zeggen het ook wel eens; dat ze haast kunnen voelen wat de monnik die het schreef, voelde. Vanwege de letters. Het kalligraferen is voor mij een uitlaatklep geworden om de hectiek van de dag te ontvluchten en door het scheppen in de letters, God te vinden. Daarbij wil ik mensen aan het denken krijgen, en dus kies ik niet voor een voorgekauwde boodschap in de tekst. Daarom weet ik ook niet zeker of mensen aan mijn kunst zouden kunnen zien dat ik christen ben. En dat is prima. Het is vooral een manier om emotie te vertalen naar letters.” Haar workshops op het Christian Artist Seminar zijn in ieder geval een verademing voor Rebouillet. “Ik heb veel studenten meegemaakt die begonnen aan kalligrafie om vervolgens ontmoedigd te raken door het intensieve, lange leerproces. Hier komen studenten bij elkaar met de bereidheid om dat lange traject in te gaan. Ze weten wat kunst is. Het maakt deze tijd heel prettig!”
Foto: stock
Het is verbazingwekkend hoe veelzijdig het kunstenaarsaanbod op het Christian Artist Seminar is. Christelle Rebouillet onderstreept met haar werk dat feit. Ze geeft op het seminar workshops over boekbinden en vooral: kalligrafie. Een gesprek over woordkunst van een andere aard.
Kalligrafie kan gezien worden als kunst, maar ook platter als ‘leuke esthetische truc’. Christelle komt in eerste instantie vaak een andere reactie tegen. “Veel mensen weten niet eens wat het is. Ik besteed veel tijd aan het uitleggen en demonstreren wat het is. In Frankrijk is het ook niet zo bekend als in landen als Engeland, Duitsland of zelfs Nederland. Pas als ik heb uitgelegd hoe het toepasbaar is en ik mijn schilderkunst met kalligrafie laat zien, landt het kwartje dat het hier om iets heel expressiefs gaat.”
Tekst en interview: Leon van Steensel
woordkunst
Signs | februari/maart 2013
45
diversen Nikolay Petrov - De stad als canvas Vergeet een atelier; Nikolay Petrov en zijn mede-artiesten van 140 Ideas gebruiken de stad als hun canvas. De groep specialiseert in graffiti en maakt zich sterk voor de kunstvorm als relevante uiting, waar vaak sceptische geluiden klinken. Nikolay Petrov noemt het zelf muurschilderingen en kunst, maar zijn fascinatie met de spuitbus begon een stuk simpeler in zijn tienerjaren. De jonge Bulgaar groeide op met vrienden tijdens een heuse graffiti hype. Het was een expressie van een groep onzekere jongeren. “Vanwege de val van het communistische regime duurde het even voordat graffiti in de straten van Bulgarije zichtbaar werd” vertelt Petrov, “De gesloten periode in het land maakte de ontwikkeling van graffiti wel puur; we wisten weinig tot niets van andere artiesten. Er was geen invloed wat dat betreft.”
46
Signs | februari/maart 2013
Foto: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
Foto’s: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012 en © Nikolay Petrov
Daarbij maakt Petrov nu deel uit van een groep van vier artiesten onder de naam ‘140 Ideas’ (www.140ideas.eu). De naam is afgeleid van ‘one for all’ (één voor allen). Het kwartet verzorgt –soms in opdracht van een plaatselijke gemeente- muurschilderingen om het aanzicht van wijken op te knappen. “De truc daarbij is dat het schilderingen van één persoon lijken, maar in werkelijkheid input van vier mensen in zich heeft” verklapt Petrov. De groep gebruikt als slogan ‘graffiti betekent vrijheid’. “Dat doen we omdat het als kunst geen regels kent. Het is heel makkelijk om iets over een andere boeg te gooien. Er zijn geen grenzen.”
Voor Petrov betekent dat ook een uitstap naar de advertentiewereld, die de open ruimtes leert ontdekken. Met de stad als zijn canvas ligt de wereld, waar het zijn kunst betreft, letterlijk aan zijn voeten.
Tekst en interview: Leon van Steensel
Voelde Petrov zich aanvankelijk vrij om graffiti te maken waar hij maar wilde; later bezon hij zich. “Ik verplaatste me in de schoenen van de mensen op wiens huis ik iets zonder toestemming deed. Zou ik dat zelf ook willen? Toen zijn mijn vrienden en ik verlaten fabrieken en bouwprojecten gaan gebruiken.” Gaandeweg begon Nikolay ook meer van het kunst aspect in graffiti te begrijpen. “Ik verdiepte me in de kunstperioden en ging ook aan een kunstacademie studeren. Nu waardeer ik het des te meer. Kunst maken met een spuitbus is uniek. Het is moeilijk in het begin, maar als je eenmaal een techniek goed beheerst, heb je ook heel veel mogelijkheden. Een muurschildering die met penselen een maand in beslag zou nemen, kun je met spuitbussen in 5 dagen doen.”
Niet alleen de boodschap in hun kunst is belangrijk voor Nikolay’s groep (“In de beeldvorming van mensen in Bulgarije, is het zinloos protest, maar wij richten ons juist op het beeld wat de tekst oproept”). Ook de acceptatie betekent veel voor ze. “Waar vroeger alleen de jongeren ons waardeerden, merken we nu dat de oudere generatie begint in te zien dat het een kunstvorm is, en niet vandalisme. Het verandert weliswaar niet zo snel als ik zou willen, maar het gebeurt wel. Zodra mensen ‘vatten’ wat we doen, zetten ze ons ook apart van diegenen die graffiti wel als vandalisme hanteren. We zijn gericht op de toekomst.”
diversen Foto: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
Foto: © Nikolay Petrov
Foto: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
Foto: © Edwin Roos - Nijntjes @ CA 2012
Signs | februari/maart 2013
47