NJJO 2012 - 2013
Nationaal Jeugd Jazz Orkest 2012-2013 Evaluatie
NJJO op Breda Jazz Festival 2013, foto R. Zinzen
1
NJJO 2012 - 2013 1. Inleiding Het Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO) ofwel “het Jong Oranje van de jazz” is een landelijk leerorkest dat om de twee jaar samengesteld wordt uit toptalenten van maximaal 21 jaar. Voor deze derde editie met een uitvoeringstraject in 2013 stond het NJJO III, een achttienkoppige orkest, onder de bezielende artistieke leiding van coach, solist en dirigent Eric Vloeimans. Het orkest speelde een bonte verzameling composities van Eric Vloeimans, waarvan 3 nieuwe, speciaal voor deze gelegenheid geschreven en gespeelde stukken. De stukken waren veelal voorzien van speciaal voor dit project geschreven arrangementen door Martin Fondse, Isidor Leitinger, Rob Horsting en Johan Plomp. Na uitgebreide scouting, maandenlange auditieselecties en een periode van intensieve repetities en coaching is afgelopen mei 2013 de derde formatie van het NJJO op tournee gegaan. Na een succesvolle try-out in het Beauforthuis, vond de première op 1 mei 2013 plaats in het Bimhuis in Amsterdam . Na festivals als het North Sea Jazz, Jazz in Duke Town en Breda Jazz werd de deze tournee op 31 augustus 2013 afgesloten tijdens de ZomerJazzFietsTour in Groningen. Met een aanvullend en prestigieus samenwerkingsproject met het Metropole Orkest en het daaraan verbonden concert op 14 november 2013, naast een tweede masterclass ‘promotie & carrière’ van 28 november werd deze derde editie van het project “Nationaal Jeugd Jazz Orkest 2012-2013` daadwerkelijk afgesloten. Opvallend is de grote betrokkenheid van jonge en befaamde sectiecoaches. Het NJJO biedt binnen een korte tijd een omvangrijk en hoog kwalitatief leer- en ervaringstraject. Waar het vooral om gaat is jongeren met talent te inspireren. Deels fungeert het orkest ook als stimulans voor jazztalent op pad naar een professionele toekomst. Het NJJO is verder een (nationaal/internationaal) visitekaartje van- en promotie voor de Nederlandse jazz. Het tweejaarlijks terugkerende NJJO project is niet alleen uniek maar ook, gezien de activiteiten die in relatie tot de doelstelling worden ondernomen, noodzakelijk. Het bestuur van Stichting JA (Jazz in Actie) kijkt tevreden terug op de derde editie van het NJJO. In deze evaluatie wordt ook aandacht besteed aan aanpassingen en verbeteringen die een toekomstige editie nog succesvoller kunnen maken. 2. De organisatie Dirigent/artistiek leider/solist/ componist Eric Vloeimans De dirigent van het NJJO is tevens de artistieke leider. Per project/tournee heeft het orkest een nieuwe dirigent met een eigen artistieke aanpak en werkwijze die bepalend is voor de inhoud van het programma en de selectie van de musici. Ieder project krijgt daardoor een ander artistiek stempel. Een gevarieerde programmering en artistieke diversiteit worden hiermee gegarandeerd. Na de editie met Peter Guidi (NJJO 2009) en Benjamin Herman (editie 2011), was Eric Vloeimans de dirigent/artistiek, componist, solist en leider van de derde editie.
2
NJJO 2012 - 2013
Eric Vloeimans dirigeert NJJO 2013 in Breda Jazz Festival, foto: R. Zinzen
Eric Vloeimans is een begenadigd bandleider en als jazztrompettist de beste van ons land en een topattractie in de Europese scene. Vloeimans is een uitgesproken lyricus die het avontuur niet schuwt en moeiteloos schakelt tussen subtiele kamerjazz, vrije impro, wereldmuziek, fusion & dance. Vloeimans heeft daarmee een compleet eigen muzikaal idioom geschapen. Resultaat: Vloeimans was een ideale inspirator en een door passie en enthousiasme gedreven artistiek leider en dirigent. Daarnaast oogstte zijn op het doel afgestemde repertoire en de opzet van het programma erg veel lof. Coaches voor de orkest secties (met big band ervaring) Jeroen van Vliet – ritme sectie (bas, drums, gitaar, toetsen), Miguel Boelens – sax sectie, Angelo Verploegen - trompet sectie, Eric Boeren – trombone sectie Co productie Ntb – financiën, website, PR anQínea – voortraject werving auditanten Algemene productie IMS (contactpersoon Cees Gog, als producent ingeschakeld voor de NJJO edities 2009 en 2011, produceert de Dutch Jazz Competition 2004 t/m 2012 en de Finale EBU European Jazz Competition 2007 t/m 2013.
3
NJJO 2012 - 2013 IMS is een productiebedrijf dat ruime ervaring heeft opgedaan in het produceren van muziekevenementen en jazzprojecten onder meer door werkzaamheden voor de afdeling Jazz van Muziek en Theater Netwerk Nederland en opdrachten van de Nederlandse Jazzdienst en het North Sea Jazz festival zoals Young Vip Tour, Boy Edgar Prijs, Compositieopdracht i.s.m. NSJF, het landelijk muziekeducatie project Xploring Music Tour en de Gouden Notenkraker in opdracht van stichtingen NORMA en Sena. 3. De doelstelling van het NJJO en behaalde resultaten De doelstelling van het NJJO valt in vier thema’s uiteen: 1. Talentontwikkeling. Het orkest biedt jonge jazzmusici, kinderen soms nog, de gelegenheid om in korte tijd een schat aan praktische en inhoudelijke kennis op te doen en dat te koppelen aan bijzondere werk- en podiumervaring. In het orkest wordt door het talent op hoog niveau samengewerkt met ervaren coaches, een topdirigent en befaamde gastsolisten. Resultaat: zoals ook uit interviews met de deelnemende muzikanten bleek, is dit element van de doelstelling ruimschoots gehaald. De mix van het hoge niveau, de overdracht van kennis, podiumervaring opdoen bij grote jazzfestivals en de verschillende vormen van samenwerking blijkt in de praktijk goed te werken. 2. Daarnaast is het project een ontmoetingsplaats voor jonge musici van waaruit nieuwe netwerken en samenwerkingsprojecten ontstaan. Een niet onbelangrijk aspect van het project, omdat deze artistieke en maatschappelijke spin-off, naast de gevolgde ‘opleiding’ en ervaring, voor de deelnemende musici een opstap moet zijn naar een succesvol vervolg. Resultaat: wij hebben van dichtbij kunnen meemaken dat orkestleden onderling afspraken maakten voor gezamenlijke concerten dan wel projecten. Daarnaast zijn er deelnemers die tijdens de tournee ter plekke door managementbureaus zijn benaderd. Andere orkestleden maakten niet zelden gebruik van het behoorlijke netwerk van het NJJO om eigen activiteiten te promoten of leven in te blazen. Via social media zijn studiegenoten en vrienden van orkestleden, veelal door de orkestleden zelf, geattendeerd op de NJJO editie 2013, wat een positief effect heeft gehad op het “festivalbezoek”. 3.
Overdracht van expertise. Van de deelnemende muzikanten wordt verwacht dat zij de groeiende expertise kunnen overdragen aan collega talenten of de medecursisten van de muziekscholen of conservatoria waar ze deel van uitmaken. Met deze ‘landelijke olievlekwerking’ wordt het rendement en het algemene belang van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest sterk vergroot.
Resultaat: hoewel moeilijk meetbaar hebben de door de 18 orkestleden opgedane ervaringen effect op en in hun de directe studieomgeving. Daarnaast hebben klas-, cursus- of studiegenoten van sommige NJJO-leden voor succesvolle invalbeurten gezorgd. 4. De promotie van de Nederlandse jazz door de meest getalenteerde lichting van jonge jazzmusici in een bijzondere en voor het publiek aantrekkelijk grote bezetting te presenteren. Het NJJO laat zien dat jazz vele verschijningsvormen kent en met veel spelvreugde door jongeren kan worden gespeeld. De tournee, op toonaangevende en vaak door jongeren drukbezochte jazzfestivals of
4
NJJO 2012 - 2013 afwijkende meer popgeoriënteerde evenementen, krijgt daarmee een wervend karakter. De tournee wordt gekoppeld aan maximale inspanning om mediaaandacht te genereren, w.o. radio en tv optredens. De NJJO tournee vormt zo niet alleen een inspiratiebron voor jonge jazzmusici, maar biedt ook een jong of ‘ongeoefend publiek’ de kans om het vaak nog ‘stoffige’ beeld van jazz bij te stellen. Resultaat: het orkest met Eric Vloeimans als anchor was op nationale televisie (NTR, Nederland 2 met Vrouw Zoekt Kunst`) en ook via kabeltelevisie zender Djazz TV te zien en via de publieke radio (NTR bij o.a. North Sea Jazz Festival) te horen als representant van het Nederlandse jazztalent. Het orkest trok tijdens de tournee veel publiek of volle zalen en de staande ovaties van het publiek werd een gebruikelijke afsluiting van een concert. 4. Werving De totale werving t.b.v. de (gratis) inschrijving voor de audities van het NJJO verliep via verschillende kanalen. A. Via de distributie van de auditieflyer (bijgesloten) Een wervende flyer met antwoordstrook werd op alle (ongeveer 250) muziekscholen en op (vooropleidingen van) conservatoria gedistribueerd. Al deze muziekscholen zijn vervolgens persoonlijk benaderd. De flyer is speciaal voor deze editie ontworpen door studio Paul Koelman (voormalig graphic designer voor o.a. het Nationaal Ballet en het Scheepvaartmuseum). Ook persoonlijke contacten met de betreffende jazzdocenten (workshopleiders en leiders van saxofoonensembles of jazz jeugdorkesten) van deze scholen hebben tot promotie op locaal niveau geleid voor deelname aan de auditieprocedure. Daarnaast zijn oefen- en repetitieruimtes, podia en openbare bibliotheken in de verspreiding van de ‘auditieflyer’ betrokken. B Via “Scouting” Binnen het – inmiddels opgebouwde - netwerk van zowel de Stichting JA als de dirigent/artistiek leider, zijn voor dit doel veel docenten of hoofdverantwoordelijken van jazzafdelingen van muziekscholen en conservatoria benaderd. Op die manier is een scouting team geformeerd dat de komende edities verder zal worden uitgebreid. Resultaat: Er hebben zich voor het auditietraject 63 musici aangemeld, allen amateurs en nog schoolgaand. 5. Audities De audities op basis van ingezonden materiaal (fotomateriaal, kort curriculum Vitae en een geluidsopname) vonden plaats in februari en maart 2013. De artistiek leider droeg de eindverantwoordelijkheid voor de audities. Selectiecriteria: Bij de selectie van de formatie waren gehoor (eerste selectie: blind folded), expertise en ervaring doorslaggevend. Eric Vloeimans heeft op basis van de per deelnemer ingezonden stukken de basisformatie van het NJJO 2012-2013 bepaald. Door zijn staat van dienst en werkervaring met jazz en jazzorkesten bleek Eric Vloeimans goed in staat om op deze manier de selectie (op een enkele formatieplek na) voor het orkest te maken.
5
NJJO 2012 - 2013 Overleg met de scoutinggroep of met docenten van de betreffende auditant zorgden soms voor belangrijke aanvullende informatie om bepaalde selecties te maken. Voor de cruciale plek binnen het orkest van bastrombone werd binnen het aanbod van aanmeldingen in eerste instantie geen geschikte kandidaat gevonden. In overleg met trombone docenten binnen het netwerk is voor deze plek een alsnog een geschikte deelnemer gevonden. 5. De NJJO editie 2013 Het NJJO kent een typische bigband-bezetting zoals in de jazztraditie vaak wordt gehanteerd. Een bezetting van 18 musici bestaande uit: 4 trompettisten, 4 trombonisten, 5 saxofonisten en een ritmesectie (pianist, bassist, gitarist en slagwerker). Het algemene profiel van het orkest is jong, zeer talentvol en nog (vrij) onervaren. Artistiek leider, dirigent, solist, coach en composities: Eric Vloeimans Ritme sectie Drums: Niek de Bruijn Gitaar: Jorrit Westerhof Bas: Jan Ruerd Oosterhaven Piano: Marius van den Brink Trompet sectie Lead trompet: Stefan Danckaert Trompet 2: Joel Botma Trompet 3: Tom Ridderbeekx Trompet 4: Luuk Hof Sax sectie Alt 1/2 : Yoran Aarssen Alt 1/2 : Guus Janssen Bariton: Albert Kerekes Tenor 1: Gideon Tazelaar Tenor 2: Tom Leeuwenburg Trombone: Lead / trombone 1: Sam Thomas Lead / trombone 2: Joris Bolhaar Trombone 3: Jeroen Verberne Bastrombone: Els Verbruggen 6. Repetities en sectierepetities In april 2013 hebben er 8 repetities en een try out (Beauforthuis, Zeist) plaatsgevonden. Ook in augustus 2013 is er nog een keer gerepeteerd. Door de sectie coaches zijn de verschillende secties driemaal apart gecoacht. Daartoe zijn de beste, specialistische docenten / jazz musici (met aantoonbare ervaring en “podium uren”) aangetrokken. Verder hebben de blazerssecties op eigen initiatief zelf extra oefensecties georganiseerd. Daarbij stond volgende centraal:
6
NJJO 2012 - 2013 -
vergroting muzikale communicatie ook binnen specifieke secties van het orkest; repetities in deelsessies (bepaald door het soort instrument); het aanleren van nieuwe muziek; leren van de expertise van coach, solist en dirigent Eric Vloeimans; podium ervaring
Sectie coaches NJJO editie 2013: Angelo Verploegen: trompet sectie Jeroen van Vliet: ritme sectie Miguel Boelens: sax sectie Eric Boeren: trombone sectie 7. De tournee NJJO 2013
Bron: website NJJO, speellijst NJJO 2013
De bezoekersaantallen varieerden tussen de 200 (minimum) en 2000 (maximum) Overzicht bezoekersaantallen per concert Try Out, Beauforthuis Austerlitz Premiere Bimhuis Amsterdam Breda Jazz Festival Amersfoort Jazz Festival Jazz in Duke Town Bergen op Zoom Jazz Festival Meer Jazz, Hoofddorp Havenwerk Festival Deventer North Sea Round Town, Lantaren/ Venster North Sea Jazz Festival, Ahoy Rotterdam ZomerJazzFietsTour Groningen
250 240 1500 2000 1500 400 200 (= max capaciteit) 600 300 2000 300
7
NJJO 2012 - 2013
8. Extra’s: 8.1 Samenwerkingsproject NJJO 2013 met het Metropole Orkest Via het netwerk van de stichting JA werd het management van het Metropole Orkest benaderd met de vraag of het mogelijk was ‘iets’ gezamenlijks te doen. Na in eerste instantie gesproken te hebben over “workshops of masterclasses met leden van het Metropole”, werd al snel duidelijk dat het meest waardevolle zou zijn een combinatie van een leer- werktraject met het Metropole in bezetting met strijkers. Aldus werd afgesproken. Na twee repetitiedagen speelden Het Metropole Orkest en het Nationaal Jeugd Jazz Orkest onder leiding van dirigent Jan Wessels afgelopen 14 november 2013 voor het eerst samen in Studio 1 van het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum. De solist tijdens het concert was trompettist Eric Vloeimans, die tevens tekende voor het programma en de composities. Martin Fondse werd door het Metropole aangetrokken om de (aanvullende) arrangementen te produceren. De leden van het NJJO vormden voor deze speciale gelegenheid de big band basis ( dus de saxofoonsectie, trompetsectie, trombonesectie en ritmesectie) van het uitgebreide orkest (45 musici). Vanuit de doorgewinterde muzikanten van het Metropole Orkest werd per sectie een coach beschikbaar gesteld voor aanvullende begeleiding. De NJJO leden werden tijdens de repetities met het Metropole gecoacht door: Saxofoon: Marc Scholten Trompet: Ray Bruinsma Trombone: Jan Oosting Ritmesectie: Peter Tiehuis Het NJJO heeft in de kosten van de solist, de reis-en verblijfkosten van de NJJO leden, een aanvullende fee voor de producent en een klein deel in de opname kosten bijgedragen. Alle andere kosten werden door het Metropole Orkest zelf gedekt. Met het management van het Metropole is afgesproken om met de volgende editie van het NJJO het project in september 2015 te continueren. Verder is de NPO in voorbereiding om de audio van het samenwerkingsconcert van 2013 aan de EBU leden aan te bieden. Door het Metropole is een audio-video registratie gemaakt van het optreden. De – ruwe- sessie is te zien op youtube, speciaal voor DjazzTV wordt een 3 kwartier durende registratie gemaakt en uitgezonden (Nederland en Frankrijk). 8.2 Masterclass promotie en bevorderen van de eigen carrière Het NJJO 2013 heeft twee middagen, in de repetitiefase en als afsluiting, een zeer praktische lesmodule ‘promotie en carrière’ aangeboden gekregen. Daarin werd, vaak op maat, ingegaan op de mogelijkheden van promotie, het verbeteren van de individuele promotie, het voorbereiden op de zakelijke aspecten van een eigen carrière en op welke manier het nu opgebouwde netwerk rond het NJJO zo goed mogelijk kan worden aangewend. Alexander Beets – hoofdvakdocent verbonden aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten / Rockacademie – werd voor het geven van deze ‘masterclasses’ door de
8
NJJO 2012 - 2013 stichting JA aangetrokken. Het bestuur kijkt terug op een waardevol educatietraject en zal in de komende editie een dergelijk traject weer inzetten als onderdeel van “expertise-overdracht”. 8.3 Audio Opnamen In oktober 2013 is in twee dagen een vooraf door Eric Vloeimans geselecteerd aantal nummers van het programma van het NJJO 2013 in de Powersound Studio in Amsterdam opgenomen. De opnamesessies hadden als nevendoel om de orkestleden leer- en werkervaring te laten opdoen in een studio setting waarbij onder omstandigheden op hoog nivo moet worden gepresteerd. Mix en geluidstechniek: Chris Weeda Master: Darius van Helfteren (Amsterdam Mastering). Het resultaat daarvan is in de evaluatie bijgesloten. De opnames zijn uitgebracht op een USB-stick. De stick bevat tevens een soort van ‘mini website’, met fotomateriaal van het NJJO editie 2013. Als bijlage bij deze evaluatie is een USB-stick bijgevoegd. De opnamen zullen niet commercieel geëxploiteerd worden. De opnamen zijn bedoeld voor de leden, de relaties, de subsidieverstrekkers en de sponsoren van het NJJO bedoelt. 9.
Nationaal Jeugd Jazz Orkest: repertoire 2012-2013
Alle composities: Eric Vloeimans Bestaand werk: Requiem Lex V-Flow Harry Bo Good Ol’ Benz Song for Syria Uncle Theo Zorro Maceo
arrangement arrangement arrangement arrangement arrangement arrangement arrangement arrangement arrangement
Martin Fondse Martin Fondse Martin Fondse Martin Fondse Izidor Leitinger Izidor Leitinger Izidor Leitinger Rob Horsting Johan Plomp
Nieuw, special voor deze gelegenheid geschreven werk: Imagining arrangement Martin Fondse Lola arrangement Martin Fondse Industrial Movement arrangement Martin Fondse 10. Resultaten van het publiciteitplan Het NJJO 2013 heeft veel meer media aandacht gegenereerd dan de eerste editie. Dat lag deels aan de aantrekkingskracht van de derde artistiek leider en het aantrekkelijke, toegankelijke repertoire. Ook is de naamsbekendheid en prestige van het NJJO, doordat in de voorgaande edities positief op het spelplezier, het spelniveau en het repertoire is gereageerd, toegenomen wat zich vertaald in het – op het podium – kunnen vertellen van “een gedegen verhaal”. Televisie optredens en interviews Vrouw Zoekt Kunst, NTR (uitgezonden 5 mei 2013) - reportage
9
NJJO 2012 - 2013 Samenwerkingsproject met het Metropole: uitgezonden via live-streaming video kanaal van het Metropole Orkest en in de vorm van een – op de datum van evaluatie – nog uit te zenden documentaire door DJAZZ TV Aankondigingen op websites van de diverse festivals en podia Door het aankondigen van de editie NJJO 2013 met Eric Vloeimans, werd het (publieks)bereik vergroot.
Bron: website Lantarenvenster, aankondiging concert NJJO voor het concert van 11 juli 2013
Radio optredens en interviews Radio 6 NTR Schrijvende pers Reviews, aankondigingen en reportages . Internet pers Divers, zoals: http://3voor12.vpro.nl/lokaal/groningen/nieuws/2013/september/NNJO.html Het promotieplan bestond uit de volgende onderdelen: Media en pers (Via verschillende persberichten en nieuwsbrieven die via eigen databank en die van de partners zoals de Ntb verspreid werd.) Productie en distributie van promotiemateriaal: a. wervingsfolders (bijgesloten) 5000 stuks – verspreid op muziekscholen, podia, oefenruimtes, conservatoria, podia en bibliotheken; b. Flyers (bijgesloten), (1500); c. Programmabrochure (bijgesloten). Dit promo en informatieboekje is op de betrokken festivals (3500x) verspreid. Website: www.njjo.nl Is up-to-date en werd vooral tijdens de tournee goed bezocht.
10
NJJO 2012 - 2013
Social Media Het NJJO maakte gebruik van facebook voor wervende en uitnodigende boodschappen. Dit geldt ook voor Twitter. Tijdens de tournee werd een netwerk opgezet dat werd aangestuurd door hieraan deelnemende orkestleden.
11. De partners Sena www.sena.nl Fonds voor Cultuurparticipatie www.cultuurparticipatie.nl Prins Bernhard Cultuurfonds
11
NJJO 2012 - 2013 www.prinsbernhardcultuurfonds.nl NORMA www.stichtingnorma.nl VSBfonds www.vsbfonds.nl SNS REAAL Fonds www.snsreaalfonds.nl Nederlandse Toonkunstenaarsbond (Ntb) www.ntb.nl 12. Aanbevelingen of Verbeteringen voor de volgende editie: Nieuwe artistiek leider Ook voor de volgende editie zoekt het bestuur naar een artistiek leider/ dirigent die ook zelf bereid is te soleren. Dat betekent dat er geen extra solist hoeft aangetrokken te worden en dat de deelnemers van het orkest zelf opnieuw veel ruimte krijgen voor ervaring als solist. De artistieke leider voor de volgende editie van het NJJO moet een andere artistieke koers voorstaan dan zijn voorganger. Profielschets: naam en faam als jazzmusicus; inspirerend voor jonge generatie jazzmusici; mediageniek; in staat een big band te leiden; eigen composities schrijven; bereid zijn zelf te soleren Samenwerking met het Metropole Orkest Management en leden van het Metropole Orkest zijn het met het bestuur van Stichting JA eens dat het samenwerkingsproject ook in de volgende editie gecontinueerd wordt. Voor de leden van het NJJO biedt het zeer leerzame aanvullende ervaringen en het educatieve gehalte van het NJJO project wordt er door uitgebreid. In overleg zullen er op een aantal punten verbeteringen, aanpassingen of uitbreidingen worden toegepast. Educatie- en Coachingstraject Sectierepetities: In vergelijking met de vorige edities is het aantal sectierepetities in de voorbereidingen opgevoerd. Dit heeft de hechting binnen de secties versterkt. Masterclass: De routing, met aan het begin en eind van het project praktisch opgestelde masterclasses, zal ook volgende editie worden gehanteerd worden. Communicatie Vanaf de wervingsfase zal er voortaan meer contact worden gemaakt met de (hoofd) docenten van deelnemer. Op die manier zal de muziekschool of het conservatorium
12
NJJO 2012 - 2013 meer betrokken worden bij de voortgang van het NJJO en de docent meer op de hoogte zijn van de processen en ervaringen die haar/zijn leerling meemaakt. Promotie Zowel dirigent als orkestleden moeten goed geïnstrueerd worden over de achtergrond en het doel van het NJJO zodat ze naar buiten toe (b.v. als ze geïnterviewd worden) als ambassadeurs van het orkest kunnen optreden. Dit is ook wat er van hen wordt verwacht. In de editie NJJO 2013 is een verbetering te signaleren in vergelijking tot de vorige edities, maar dit blijft een punt van aandacht. De inbreng van zowel de centraal uitgevoerde activiteiten als die van de muzikanten op het gebied van social-media (met name facebook en twitter) is beter dan volgende editie, maar moet nog verder vergroot worden. Het bestuur is van mening dat als je deze ‘social media activiteiten’ wilt vergroten en een daarmee samenhangende ‘website upgrading’ wilt verbeteren, er extra budget voor moet worden gevonden zodat daar de benodigde menskracht voor kan worden ingezet c.c. ingehuurd.
NJJO, 12 december 2013
13
