Nieuwsbrief nr. 55 4 mei 2009 www.publicarea.nl
In deze Nieuwsbrief komen de volgende onderwerpen aan bod: - De elfde Publictable: ´Sport, zorg voor beweging in het publieke domein´ - Toekomstvisie openbare gezondheidszorg - Expertmeeting Zorg en Architectuur: een pleidooi voor meer flexibiliteit en kleinschaligheid - Publicarea studiereis naar Schotland - De Amsterdamse arbeidsmarkt in crisistijd - Elektronisch patiëntendossier in de supermarkt - Het uitkomen van de volgende Publicarea Nieuwsbrief
De elfde Publictable: ´Sport, zorg voor beweging in het publieke domein´ Op 21 april vond in het Marnixbad in Amsterdam, de elfde Publictable plaats. Ongeveer 35 relaties van Publicarea waren aanwezig bij de bijeenkomst die ditmaal in het teken stond van het thema “Sport, zorg voor beweging in het publieke domein”. Henk Uildriks, directeur van Sport Service Noord-Holland, verzorgde een inleiding die de deelnemers prikkelde en aanzette tot een discussie waarbij het begrip sport, maar ook de gevestigde financiële en ruimtelijke infrastructuur in sport uit verschillende hoeken belicht werd. Wat duidelijk naar voren kwam tijdens de discussie, is dat de kansen die er liggen voor sport in het publieke domein talrijk zijn. Op zowel organisatorisch als ruimtelijk vlak kunnen koppelingen met bestaande aanbieders in het publieke domein veel meer draagvlak opleveren voor de positionering van sport als middel, maar ook als doel op zich. Een voorwaarde daarvoor is wel dat ook de kleine sportverenigingen in staat zijn om op een professionele wijze plaats te nemen aan de onderhandelingstafel: iets dat gezien het karakter van kleine sportverenigingen en de huidige financiële infrastructuur in sportland, lang niet altijd eenvoudig te realiseren is. Maar wat niet is, kan nog komen, met die positieve gedachte konden de deelnemers na de discussie napraten tijdens een heerlijk Mexicaans buffet. De avondzon op het terras van ZinK en het uitzicht op de zwemmers in het Marnixbad beëindigden zo een geslaagde bijeenkomst. De hoogtepunten van de Publictable zijn als vanouds vastgelegd in de highlights die ook op onze website zijn te vinden op onze pagina Actueel. De datum voor de volgende Publictable is intussen al bekend: 10 november 2009. Deze Publictable zal een feestelijk tintje krijgen
omdat dit jaar Publicarea 5 jaar bestaat. Onze relaties zullen te zijner tijd uitgenodigd worden, maar ook via de agenda op onze website kunt u geïnformeerd blijven. Noteert u alvast de datum? Toekomstvisie openbare gezondheidszorg Blijkens het VNG nieuws van maart 2009 heeft het VNG bestuur een toekomstvisie voor de openbare gezondheidszorg vastgesteld. Op basis van onderzoek zijn drie aanbevelingen geformuleerd die er kortweg op neerkomen dat 1. maatschappelijke vraagstukken centraal moeten worden geplaatst; 2. deelterreinen zoals de openbare gezondheidszorg en de Wmo moeten worden verbonden, ook beleidsarme GGD taken zoals de infectieziektebestrijding en beleidsrijke GGD taken als de jeugdgezondheidszorg en gezondheidsbevordering moeten aan elkaar gekoppeld blijven; 3. lokale kracht en regie versterkt moeten worden, waarbij de gemeente meer bestuurlijk lef en leiderschap moet tonen. Het rapport met de titel Toekomstvisie op de publieke gezondheid; maatschappelijke vraagstukken centraal, is hier te vinden. Focussen wij ons op aanbeveling 2 in het VNG rapport dan lezen wij dat wordt beaamd dat de wisselwerking tussen de publieke gezondheidszorg en de Wmo nog niet uit de verf is gekomen. Debet hieraan is dat de Wmo is overheerst door de overgang van de huishoudelijke verzorging uit de AWBZ naar de Wmo. We hebben dit in deze nieuwsbrief al regelmatig aan de orde gesteld. Daar moet dus nu, ook volgens de VNG, verandering in komen. In de tekst van het rapport staat dat de Wet op de Publieke Gezondheid en de Wmo beide gericht zijn op hetzelfde continuüm van preventie tot care, waarbij de interactie tussen gedrag, omgeving en zorgvoorzieningen centraal staat. Gemeenten hebben veel beïnvloedingsmogelijkheden op deze terreinen en zouden veel nadrukkelijker integraal beleid moeten voeren uitgaande van de maatschappelijke vraagstukken. Mooie woorden, alleen qua uitwerking wordt er geen enkel handvat geboden. Ook is opvallend dat er geen enkel instrument, wet, kennis- of onderzoeksinstituut in het rapport wordt genoemd die buiten het klassieke (medische) veld van de zorg valt, zo ook de Wro, het bouwbesluit, het Nicis of het Aedes-Actiz kenniscentrum. Als Publicarea hebben we nu juist daar verstand van en ervaring op. Onze naam alleen al geeft uitdrukking aan de wisselwerking tussen zorg en publiek domein. En sinds ons bestaan voeren wij projecten uit op dit snijvlak en zijn verschillende publicaties hierover van onze hand in diverse dagbladen en vaktijdschriften verschenen met daarin concrete voorstellen om de verbinding tussen de domeinen van het fysieke (de ruimtelijke ordening, de bouw, de openbare ruimte, de planning van diensten en voorzieningen om participatie in het dagelijks leven mogelijk te laten blijven en te realiseren). Zie hier. Wij zien tal van mogelijkheden om de gemeenten te leren hun instrumentaria en beleid op de fysieke en sociale as integraal en efficiënt in te zetten en zo het welbevinden van hun burgers op een hoger plan te tillen maar vooral ook om de inzet van menskracht en middelen beter in te zetten. Expertmeeting Zorg en Architectuur: Een pleidooi voor meer flexibiliteit en kleinschaligheid Op vrijdag 3 april organiseerde Publicarea een expertmeeting met als thema ‘Architectuur en Zorg’. Tijdens deze bijeenkomst presenteerde Hetti Willemse enkele bevindingen die Tineke van den Klinkenberg en zijzelf opdeden tijdens de voorbereiding van het boekje ‘Thuis Wezen. Gesprekken over waardige zorg’ en de gids ‘Thuis Voelen. Houd de naaste vast. Gids voor naasten en verpleeghuis als bondgenoten in waardige zorg.’ (wordt 12 juni a.s. Uitgebracht). Tijdens de levendige en vruchtbare discussie waaraan verschillende architecten en stedenbouwkundige maar ook van de zijde van het Aedes-Actiz kenniscentrum en
Vereniging het Zonnehuis werd deelgenomen, kwamen twee thema’s telkens weer ter sprake: flexibiliteit en kleinschaligheid Flexibiliteit is op dit moment te weinig aanwezig. Een voorbeeld hiervan zijn de aanbestedingsprocedures. Deze zijn door een vaak volledig dichtgetimmerd en eenzijdig Programma van Eisen dermate inflexibel dat de architecten zich niet vrij voelen een optimaal ontwerp te maken. Daarnaast zouden de architecten graag ook in contact komen met de daadwerkelijke gebruikers van het gebouw in plaats van alleen met formele opdrachtgevers. Ook worden complexen te vaak als van de buitenwereld losstaande projecten beschouwd met een gebrekkige inpassing tot gevolg. Ook de gebouwen zelf zouden van een flexibelere aard kunnen en moeten zijn. Voorzieningen van het zorgcomplex kunnen gedeeld worden met omwonenden, hiermee een wisselwerking stimulerend tussen de wereld binnen en buiten het zorgcomplex. Eigenlijk zou deze scheiding van werelden totaal niet mogen bestaan. Wellicht dat kleinschaligheid hier een oplossing voor is. Kleinschalige complexen zijn veel makkelijker in te bedden in het ruimtelijk weefsel van de buurt of wijk. Ook qua financiering zou meer flexibiliteit en creativiteit, voor betere gebouwen zorgen. Het betrekken van beheersvraagstukken bij de bouw en het bouwen voor een langere periode (en dus een langere afschrijvingstermijn) zien de architecten als mogelijkheden om geld vrij te maken voor meer kwaliteit in de bouw. Ook de communicatie kan beter en breder, zowel met de opdrachtgevers en de gebruikers als met de omgeving. Tot slot realiseerden de aanwezigen zich ook dat de rol van de architect een beperkte is. Een geweldig gebouw is geen garantie voor goed functionerende en kwalitatief hoogwaardige zorg. Het verslag van deze bijeenkomst is beschikbaar op onze website. Publicarea studiereis naar Schotland Op 8, 9 en 10 oktober aanstaande organiseert Publicarea in samenwerking met associé Fenna Bolhuis een studiereis naar het Schotse Edinburgh, met als thema ´Private en publieke zorg, een elkaar versterkende combinatie? Transitielessen uit Schotland´. Het exacte programma is nog niet ingevuld, maar wij zullen in ieder geval zowel publieke als private verpleeg- en verzorgingshuizen bezoeken en ons oriënteren op de Schotse variant van het persoonsgebondenbudget. Daarnaast zullen er gesprekken en ontmoetingen georganiseerd worden met managers van kleine en grote private organisaties, de gemeentelijke managers van de publieke huizen, maar ook met wetenschappers van het IBSEN-project waar wij in onze vorige nieuwsbrief over geschreven hebben (voor ons archief, klik hier) en zullen wij vertegenwoordigers uitnodigen van de Scottish Social Service Council. Heeft u interesse in deelname aan deze reis, dan kunt u op onze website hier de uitnodigingen vinden. Ook kunt u contact opnemen met Eelco van Wijk via
[email protected]. De Amsterdamse arbeidsmarkt in crisistijd Er is heel wat nieuws naar buiten gekomen in de maand april over de crisis en de gevolgen voor de Amsterdamse arbeidsmarkt. Zo lezen we op het speciale “crisisgedeelte” van de gemeentelijke website dat op de arbeidsmarkttop van 23 april de ROC-s en de gemeente een manifest hebben gesloten om de mismatch op de arbeidsmarkt (jeugdwerkloosheid en blijvende personeelsvraag in zorg en onderwijs) te bestrijden (hier te vinden). Opleiden als antwoord op de crisis en de daaruit volgende jeugdwerkloosheid, die volgens het onderzoek van SEO (d.d. 16 april) zeer hard zal oplopen in Amsterdam (hier te vinden). In het Parool van 6 april lezen we een artikel over een campagne om (jonge) vrouwen van Turkse en Marokkaanse origine te interesseren voor werken in de gezondheidszorg. De belangstelling is niet groot al is het een breed aangepakt project in een samenwerking van
gemeente, opleidingen en de sector. In een citaat wordt aangegeven dat men geen instroom van honderden vrouwen moet verwachten (die banen zijn er in de zorg ook in deze tijd), maar dat iedere instromer er een is. Vanuit de gemeenteraad zijn inmiddels vragen aan het College van B&W over dit artikel gesteld. Opleiden alleen is kennelijk niet genoeg. Dat wordt onderstreept door de constatering dat het artikel uit het Parool eigenlijk zonder grote wijzigingen zo in een editie van 20 jaar geleden geplaatst kan worden. Ook toen voerde de sector ondersteund door overheid, opleidingen en andere instantie jarenlang grote campagnes om de doelgroep te interesseren voor het werk in de gezondheidszorg. Het citaat zou precies hetzelfde zijn: ondanks de aanwezige banen komt de instroom maar niet op gang en zijn we blij met iedere individu al bestaat de doelgroep uit duizenden individuen. De conclusie moet zijn dat vraagtekens gezet moeten worden bij het maar doorgaan op ingeslagen wegen. Dat geldt wellicht ook wel voor het manifest. Het zou goed zijn als er meer geleerd werd uit het verleden en meer out of the box gedacht kan gaan worden. Maar het lijkt er op dat iedere generatie nieuwkomers op de arbeidsmarkt wordt vergezeld van een nieuwe generatie beleidsmakers en opleiders, die gezamenlijk een nieuwe start maken. Tenslotte nog een opmerking over de “Amsterdamse” arbeidsmarkt. Uit het genoemde SEO onderzoek komt naar voren dat de Amsterdamse beroepsbevolking uit zo’n 400.000 personen bestaat, het aantal banen bedraagt 450.000. Daarvan worden er echter zo’n 180.000 bezet door personen die niet Amsterdam wonen. Hoe gemeentelijk wil je het arbeidsmarktbeleid dan houden? Reageren:
[email protected] Elektronisch Patiëntendossier in de supermarkt Een opmerkelijk berichtje in Zorgvisie van: Supermarkt keten Wal-Mart wil in Amerika pakketten aan burgers gaan verkopen met daarin een computer, software, installatieservice, onderhoud en cursussen. Dit alles voor de helft van de prijs van gespecialiseerde aanbieders. In 2002 waren Ad van Elzakker en Hetti Willemse op studiebezoek in Boston. We waren ondermeer te gast bij de Affiliated Physians Group, het Medical Center North. We kregen toen al een elektronisch patiëntendossier te zien met per patiënt een elektronisch patiëntendossier, sociale kaart, zoeksysteem, chat - en email service, een waarschuwingssysteem voor de professionals (b.v. medicijnen die niet samen gaan) en wat dies meer zij. De patiënt kon rechtstreeks in zijn eigen dossier, de uitslagen bezien en interpreteren etc. Dit alles natuurlijk zwaar beveiligd voor zowel de patiënt als qua toegang door de professionals. Ook het factureringssysteem kende een koppeling. Ruim 200 professionals uit verschillende organisaties in de keten in dat deel van Boston maakten in 2002 al gebruik van dit elektronisch patiëntendossier. We konden als stichting voor 20.000 dollar een licentie kopen om de Amsterdamse zorginstellingen aan te laten sluiten… Interessant om weer eens boven tafel te halen in relatie tot de wijze waarop in Nederland het Elektronisch Patiëntendossier zowel inhoudelijk als financieel zijn beslag krijgt. In ieder geval is de Nederlandse patiënt daarbij vooralsnog niet aan de beurt om zelf over zijn elektronische patiëntendossier te beschikken. Het EPD in Nederland is geheel op de aanbieders nog gericht. Het uitkomen van de volgende Publicarea Nieuwsbrief In verband met Pinksteren zal de eerstvolgende nieuwsbrief nummer 56 verschijnen op dinsdag 2 juni 2009. Voor een overzicht van de projecten van Publicarea verwijzen wij u graag naar onze website www.publicarea.nl. Op deze kunt u ook omschrijvingen vinden van onze reeds afgesloten projecten.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Verantwoording Via deze maandelijkse e-mail nieuwsbrief informeert Publicarea u over beleidsnieuws en wetenswaardigheden uit haar eigen projecten. De nieuwsbrief wordt per mail toegezonden aan relaties van Publicarea. Natuurlijk kunt u voor meer specifieke informatie terecht op de website www.publicarea.nl of kunt u contact opnemen via
[email protected] of per telefoon. Dit is de 55e nieuwsbrief van Publicarea. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Indien u de niet op deze verzendlijst wil staan, kunt u zich hier afmelden. Als u dit bericht doorgestuurd hebt gekregen en juist wel op de verzendlijst wil, kunt u zich hier aanmelden.
