NATIONAAL NIEUWS 3 DECEMBER 2009
LOKALE COURANT DER DUURZAAMHEID Duurzame energieproductie wordt een zware dobber voor de kleinere gemeenten Om de klimaatdoelen te kunnen halen zijn afspraken gemaakt tussen Rijk, gemeenten, provincies en de commerciële sector. Tensor Energy, een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau heeft in de afgelopen drie maanden een onderzoek uitgevoerd naar de voortgang bij de Nederlandse gemeenten. Er blijkt een opvallend verschil tussen de grote gemeenten en de kleinere gemeenten. Meer dan 11 miljoen mensen wonen in een gemeente van minder dan 100.000 inwoners. Zij vertegenwoordigen hiermee bijna 70% van de Nederlandse bevolking. Gemiddeld genomen geeft een derde van deze gemeenten nu al aan dat zij moeilijkheden verwachten met het behalen van hun eigen klimaatdoelen. Dit staat in schril contract met de grotere gemeenten die aangeven dat zij het volste vertrouwen hebben de doelen te zullen bereiken en dit ook kunnen onderbouwen met diverse plannen. De plannen voor energiebesparing zijn het meest concreet, 94% van de gemeenten heeft haar beleid geformuleerd. Met name de productie van duurzame energie blijkt een lastig onderwerp. Bij ongeveer 60% van de gemeenten wordt gebruik gemaakt van warmte koude opslag. Dit is echter slechts een aanvullende energievoorziening. De kern, productie van groene stroom en groen gas, vormt een groter probleem. Hoewel driekwart van de kleinere gemeenten plannen heeft op dit gebied is het voor de meeste van hen onduidelijk hoe zij dit moeten aanpakken. Bron: Tensor Energy
Nieuwe noordelijke subsidieregeling energiebesparing
De provincies Groningen en Drenthe openden op 16 november een subsidieregeling voor particuliere woningeigenaren. Groningen stelt € 1 miljoen beschikbaar en Drenthe € 700.000. De twee provincies verwachten dat de subsidies leiden tot een forse toename van energiebesparende maatregelen en dat hierdoor werk voor noordelijke bouw- en installatiebedrijven behouden blijft.
Woningbezitters kunnen subsidie krijgen als zij zelf investeren in het energiezuiniger maken van hun woning. De subsidie is bedoeld voor de aanschaf en installatie van onder andere zonneboilers, HR++ ketels, programmeerbare radiatorkranen en dergelijke. Ook de isolatie van dak, vloer, muren en leidingen wordt gedeeltelijk vergoed. De subsidie bedraagt 20% van de kosten van materiaal en installatie. De subsidieregeling draagt bij aan de doelstellingen van het 100.000 Woningenplan, en zet in op energiebesparing, gezondheid van het binnenklimaat en de betaalbaarheid van wonen. De subsidieregeling is een aanvulling op rijksregelingen en loopt tot 30 april 2010. De regeling wordt uitgevoerd door het Samenwerkingsverband Noord-Nederland. Meer informatie over de regeling is te vinden op www.snn.eu en www.meermetminder.nl. Ideeën voor het energiezuiniger maken van uw woning kunt u opdoen bij het Informatiepunt Duurzaam Bouwen Bron: Gemeente Groningen
Energierekening wordt hoger door heffing Bedrijven en burgers gaan meer voor stroom en gas betalen om de investeringen in duurzame energie te kunnen bekostigen. Daardoor zal de energierekening voor particuliere huishoudens vanaf 2012 met „maximaal een paar tientjes” stijgen. Dat zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken in een toelichting op een brief die minister Maria van der Hoeven gisteren naar de Tweede Kamer stuurde. Tijdens de presentatie van de aanvullende crisismaatregelen door het kabinet in maart had zij al aangekondigd, dat een „schone en zuinige energie” deels gefinancierd moet worden uit een opslag op het elektriciteitstarief. Alleen op die manier is voldoende geld aanwezig om de ambitie van 20 procent duurzame energie in 2020 te kunnen realiseren, aldus Van der Hoeven. De minister wil een zogenaamde SDE-heffing invoeren, genoemd naar de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie. Deze regeling is het belangrijkste instrument van het kabinet voor investeringen in duurzame energie (wind, zon, biomassa, waterkracht). Tot 2012 heeft de minister nog bijna 900 miljoen euro beschikbaar om de investeringen in duurzame energie te kunnen doen. Vanaf 2012 zal een volgend kabinet extra moeten investeren om de doelstellingen te kunnen halen. Daardoor zullen de kosten oplopen. De SDE-heffing kan zowel op de elektriciteitsprijs als de gasprijs komen. Aangezien Nederland pas laat is begonnen met „groene‟ investeringen is het aandeel duurzame energie met 3,4 procent nog laag. Duitsland investeert al sinds 2000 grootscheeps in duurzame energie zodat het groene aandeel in de energievoorziening vorig jaar tot 14 procent was gestegen.
De PvdA is blij met de koers van het kabinet, omdat het de afhankelijkheid van de toch al schaarsere olie vermindert. De VVD daarentegen protesteert tegen de lastenverzwaring die de heffing voor burgers en bedrijven met zich meebrengt. Er moet volgens de partij wel in duurzame energie worden geïnvesteerd, maar de VVD rekent daar in tegenstelling tot het kabinet ook kernenergie toe. Natuur en Milieu en Milieudefensie zijn positief over de SDEheffing. Door gebruik van zuinige apparaten kunnen mensen hun energierekening volgens deze organisaties omlaag brengen. Bron: NRC
Schouwen-Duiveland pilotgemeente Koude Warmte Opslag De gemeente Schouwen-Duiveland wil laten onderzoeken of op het eiland aardwarmte gebruikt kan worden voor duurzame energie door middel van Koude-Warmte Opslag (KWO). Bij KWO-systemen wordt aardwarmte gebruikt om te verwarmen of te koelen. De gemeente wil zich aanmelden voor een pilot van de provincie, waarbij in kaart gebracht wordt waar KWO-systemen een haalbare optie zijn. De gemeenten Tholen en Goes doen ook mee aan de pilot. De provincie betaalt de helft van de kosten. De overige 50 procent kan de gemeente betalen uit een bijdrage die zij van het Rijk ontvangt voor initiatieven op het gebied van klimaatbeleid. Bron: PZC
De Ronde Venen wil een eigen energiebedrijf De Ronde Venen is een gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Utrecht. De gemeente telt 34.534 inwoners (31 mei 2009, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 84,84 km² (waarvan 27,30 km² water). Mijdrecht is de grootste plaats en tevens hoofdplaats van de gemeente. In de raadsvergadering wordt voorgesteld om de startnotitie opzetten gemeentelijk energiebedrijf vast te stellen. Daarmee wordt het opzetten van een duurzaam energiebedrijf (DEB) gestart. Het projectresultaat is een DEB dat gereed is om initiatieven te nemen tot duurzame investeringen voor en met onze inwoners en een duurzame energie-infrastructuur te beheren. Dit bedrijf is een PPS constructie. Het bedrijf krijgt als drieledig doel om bestaande duurzame energienetwerken op duurzame en klantvriendelijke wijze te beheren, om de opbrengsten hiervan te investeren in nieuwe duurzame energienetwerken en in de bestaande woningvoorraad, en om innovatieve duurzame technieken toe te passen.
Het initiëren van een duurzaam energiebedrijf biedt kansen voor de gemeente: De gemeente neemt een nadrukkelijke rol in bij het realiseren van haar duurzame doelstellingen en profileert zich daarmee; Duurzame energienetwerken (w.o. Westerheul) worden ook duurzaam en klantvriendelijk beheerd; Financiële opbrengsten worden ingezet voor investeringen in nieuwe projecten en tegemoetkoming aan bewoners; Het bedrijf gaat innovatief met andere duurzaamheidopgaven om en heeft zo een groot bereik met maatregelen. Doelstelling DEB De doelstelling van het bedrijf zelf is drieledig: duurzaam en klantvriendelijk beheer van duurzame energienetwerken, en daarmee een lagere milieubelasting, geen of minder gebruik van fossiele brandstoffen en excellente dienstverlening aan de bewoners.
investeringen in nieuwe duurzame energienetwerken en in bestaande woningen; toepassen van innovatieve duurzaamheidsmaatregelen en projecten. Het als PPS op te zetten DEB heeft de volgende financiële- en organisatiestructuur. De gemeente neemt de daadwerkelijke werkzaamheden voor het beheer niet zelf op zich, maar dit wordt door het DEB uitgevoerd. Het bedrijf bestaat uit een directeur en toezichthouders. Deze zijn opdrachtgever voor een klantcontactcentrum, financieeladministratief bureau en een onderhoudsbedrijf. Uitgangspunt is dat de gemeente bij de start van het bedrijf 50% van de aandelen in de BV in bezit krijgt.
De overige 50% gaan naar private partijen. Het doel van deze verhouding is om zeggenschap vanuit de gemeente te behouden, maar ook om deskundigheid bij andere partijen te kunnen gebruiken. Kosten, baten en dekking Voor de oprichting van een DEB is vanuit verschillende vakgebieden inbreng nodig. De interne uren die in 2009 nodig zijn, worden gedekt door de begroting van 2009. De aanstelling van de externe projectleider is gefinancierd uit het voorbereidingsbudget 2009. Dit budget à €40.000,- is uit de eenmalige ruimte beschikbaar gesteld. In de startnotitie is dit uitgebreider toegelicht. De kosten en opbrengsten van het bedrijf en de financiële en juridische risico‟s worden verder uitgewerkt in het haalbaarheidsonderzoek en de businesscase. Bron: De Ronde Venen
INTERNATION AAL NIEUWS 3 DECEMBER 2009
LOKALE COURANT DER DUURZAAMHEID Voorspelling De duurzame hype warmt op De nieuwe bubbel Dit zijn de tien groene technologietrends van 2010. Meest opvallende: duurzame energie gaat de nieuwe bubbel worden. Of er nu in Kopenhagen wel of geen klimaatverdrag komt, de ontwikkeling van groene technologie dendert door. Natuurlijk, de recessie heeft er dit jaar wat vaart uitgehaald, maar het ziet ernaar uit dat 2010 voor nieuwe doorbraken gaat zorgen. De internationale marktonderzoeker en consultant Cleantech Group heeft de tien belangrijkste voorspellingen voor volgend jaar op een rijtje gezet: 1. Meer investeringen De investeringen van durfinvesteerders in alles van zonnecellen tot algenbrandstof nemen toe tot ruim boven het niveau van dit jaar, mogelijk zelfs tot recordniveaus. Ook beleggers hebber er zin in. Uit recent onderzoek van ING blijkt dat beleggers verwachten in 2010 het meeste geld te kunnen verdienen door te beleggen in duurzame energie (32 procent). Een nieuwe bubbel is in de maak. 2. Duurzame landenrace De ontwikkeling van duurzame technologie krijgt de trekken van een nieuwe space race. Vooral China stelt zich zeer competitief op en heeft een flinke voorsprong op de VS. Dat land zal met steun van president Obama hard gaan rennen om de achterstand in te halen. Ook Nederland wil meedoen, vooral met elektrisch vervoer. 3. Warren Buffett inspireert de superrijken De rijksten der aarde gaan het greentech-spel meespelen. Inspirator is de beroemde Amerikaanse belegger Warren Buffett, die met zijn investeringen in de Chinese accu- en autobouwer BYD het voortouw nam. De Nederlandse familie Brenninkmeijer (C&A) was Buffett ruim voor met investeringsvehikel Good Energies, maar koos voor een rol op de achtergrond. 4. Bedrijven gaan meer besparen Omdat de economie weer aantrekt, neemt de vraag naar grondstoffen als olie en kolen weer toe. Dat leidt tot hogere prijzen, die bedrijven dwingen om efficiënter te produceren. Geld stoppen in besparen loont. 5. Energiebesparing grotere geldmagneet dan zonne-energie Het voorgaande betekent dat bedrijven die gericht zijn op het verbeteren van efficiëntie de lievelingen worden van investeerders, ook dankzij stimulerend overheidsbeleid. Informatie- en communicatietechnologie – denk bijvoorbeeld aan slimme energiemeters – spelen hierin een hoofdrol.
6. Verzet tegen duurzame energie neemt toe Windmolens kosten nu eenmaal ruimte. Wie er veel plaatst op land, krijgt te maken met groeiend maatschappelijk verzet. Ook zonne-energieprojecten zullen hinder ondervinden, omdat die een beroep doen op een ander schaars goed: water. 7. Belang elektrisch vervoer neemt af ten gunste van slimme mobiliteit. Elektrisch vervoer is niet minder dan een hype; eentje die de gehele automobielindustrie in de ban heeft. Maar elektrische auto‟s komen er minder snel dan veel mensen denken. In plaats daarvan komt er meer aandacht voor „slimme mobiliteit‟. Deze trend heeft invloed op stadsplanning, havens en de invoering van belastingprikkels en overheidsbestedingen. 8. Fusie- en overnamegolf Een bloedbad. Dat is wat de Cleantech Group voorspelt in landen met overcapaciteit, zoals China en Duitsland, waar veel solar- en windenergiebedrijven zullen verdwijnen als gevolg van fusies en overnames. Deze consolidatiegolf wordt afgedwongen, ondanks een groeiende Chinese markt voor schone energie. 9. Energie uit afval Een nieuw lid van de familie hernieuwbare energie is energiewinning uit afval. In de VS zijn al start-ups die van gebruikt plastic brandstof maken. Voor bedrijven die veel afval creëren en energie gebruiken, is dit een aantrekkelijke optie. 10. Duurzaam... beuhhhh Het gebruik van het woord duurzaam heeft groteske vormen aangenomen en het wordt alleen maar erger. Er zijn nog maar weinig bedrijven over die er het marketingnut niet van inzien. Daarmee dreigt het woord een leeg vat te worden. Dit is overigens een verwachting die geheel voor rekening van deze krant komt. Bron: De Pers
Scenariostudie: reductie van 40 procent in 2020 zonder afkoop in buitenland haalbaar De EU moet klimaatambities verhogen Brussel / Amsterdam, 1 december 2009 – De Europese Unie kan haar inzet in de klimaatonderhandelingen verdubbelen tot 40 procent reductie van broeikasgassen in 2020. Dat blijkt uit een scenariostudie uitgevoerd door het Stockholm Environmental Institute in opdracht van Friends of the Earth Europe, de Europese koepel van Milieudefensie. De studie laat zien dat drastische vermindering van broeikasgassen haalbaar en betaalbaar is, zonder schijnoplossingen als afkoop van onze verplichtingen in ontwikkelingslanden, kernenergie en grootschalige import van palmolie. Willem Verhaak, woordvoerder Klimaat van Milieudefensie: “Dit is een belangrijk signaal aan de onderhandelaars in Kopenhagen. Met politieke wil en lef kunnen we vandaag beginnen met een échte schone toekomst voor de aarde.”
Het rapport "Europe's share of the Climate Challenge: Domestic Actions and international obligations to protect the planet" laat zien hoe Europa haar uitstoot van broeikasgassen kan terugdringen met 40 procent in 2020 en 90 procent in 2050 ten opzichte van 1990. Dat kan zonder afkoop van die reductiedoelstellingen in ontwikkelingslanden en zonder schadelijke opties als kernenergie, grootschalige inzet van biomassa en CO2-opslag. Deze inzet van geïndustrialiseerde landen is volgens wetenschappers nodig om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden. Dit scenario verhoogt de kwaliteit van leven van mensen in Europa en zorgt er ook voor dat arme delen van de wereld zich duurzaam kunnen ontwikkelen. Verhaak: “De huidige inzet van de EU is ontoereikend. Door een groot deel van de doelstellingen buiten Europa te realiseren blijven we hier verslaafd aan olie en kolen. Onze regeringsleiders moet de ambities te verhogen." In het onderzoek is gebruik gemaakt van een gedetailleerd model waarbij ingezet wordt op radicale verbeteringen in energiebesparing, versneld uitfaseren van fossiele brandstoffen, massale omschakeling naar duurzame energie en soms ingrijpende veranderingen in levensstijl. Enkele voorbeelden: Een drastische vermindering van reizen per auto (43 procent van de kilometers worden in 2050 per auto afgelegd ten opzicht van 75 procent in 2005). Een vergaande verschuiving van benzine naar elektrische auto's: in 2020 is 21 procent van de auto's hybride en in 2050 zijn alle auto's elektrisch. Geen kolencentrales meer in 2035. Het vleesconsumptie in de EU is in 2020 meer dan gehalveerd. Energiebesparing door industrie van 2,4 procent per jaar. 90 procent van de bestaande bouw wordt in 18 jaar tijd omgebouwd tot zeer energiezuinige huizen. Windenergie levert in 2050 55 procent van de elektriciteitsbehoefte en zonne-energie 15 procent. De uitstoot van broeikasgassen van een gemiddelde Nederlander zal in 2050 minder dan een tiende zijn van de huidige uitstoot (11 ton nu en 1 ton 2050). De kosten van het scenario zijn te overzien: zo'n 2 procent van het totale Europese Bruto Binnenlands Product in de periode 20102020. Anders gezegd: in 2050 zijn we niet 80 procent rijker, maar 60 procent rijker. Willem Verhaak: “Alle seinen betreffende klimaatverandering staan op rood. We kunnen de planeet alleen redden wanneer we overschakelen naar een crisisscenario. Regeringsleiders mogen daar niet meer voor weglopen. Niet in Kopenhagen en niet in hun eigen land”. Bron: Milieudefensie
INNOVATIEF NIEUWS 3 DECEMBER 2009
LOKALE COURANT DER DUURZAAMHEID Gebruikers ECN O&M Tool willen onderhoudsgegevens uitwisselen De afgelopen 10 jaar is wereldwijd het opgestelde windvermogen met 1200 procent gegroeid. Toch is er maar één officieel erkend softwaremodel voor het berekenen van de onderhoudskosten van offshore windparken: ECN‟s O&M Tool. Bij de ontwikkeling van deze tool waren de ervaringen van de windparkeigenaren onmisbaar. Op 19 november kwamen diverse gebruikers plus ECN-onderzoekers bijeen om de praktijk van alledag te bespreken en plannen te smeden voor de toekomst. Gevalideerd rekenmodel wordt naar grote tevredenheid toegepast Elk van de aanwezige partijen verzorgde beurtelings een presentatie waarin ze aangaven hoe de software binnen hun bedrijf wordt gebruikt, wat hun ervaringen met de software zelf zijn (plus- en minpunten) en met de ondersteuning door ECN na levering van de software, of er aanpassingen aan de software zijn gedaan, hoe de benodigde inputdata (zoals faalfrequenties van componenten) verkregen wordt en, ten slotte, of de resultaten van het model intern en extern (door investeerders) geaccepteerd worden en in overeenstemming zijn met getallen uit de praktijk. Uit deze presentaties kwamen enkele punten naar voren die door alle aanwezige partijen werden onderschreven. Zo werd erkend dat het gebruik van de tool veel structuur bracht in hun projectteam bij het zoeken naar het optimale O&M scenario en dat de resultaten zonder problemen werden geaccepteerd door financiers en verzekeraars (extern). Intern bleek dat er in het begin de nodige scepsis bestond tegen het gebruik van het model, maar dat dit na enige tijd verdween. Het verkrijgen van betrouwbaarheidsgegevens van de verschillende windturbinecomponenten bleek voor alle aanwezigen een heikel punt. De turbinefabrikanten zijn zeer terughoudend met het verstrekken van deze data, terwijl ze zeer belangrijk zijn voor het maken van betrouwbare schattingen van de te verwachten onderhoudskosten.
Na enige discussie werd de suggestie gedaan om onderling de storings- en onderhoudsgegevens uit te wisselen en eventueel een database te ontwikkelen voor het gestructureerd, maar anoniem verzamelen van de onderhoudsdata van de windparken van de aanwezige partijen. Voortrekkersrol Om dit gestructureerd te kunnen doen zal eerst een gestandaardiseerde functionele breakdown van een windpark en de individuele turbines opgesteld moeten worden. Dit is „common practice‟ in andere industrieën, maar wordt in de windenergie nog nauwelijks gebruikt. De aanwezige partijen (Parkeigenaren E.On, Scottish and Southern Energy (voorheen Airtricity), RWE en Vattenfall plus het certificeringinstituut Germanischer Lloyd) hebben samen met ECN ter plekke afgesproken een voortrekkersrol te gaan vervullen. De nog te ontwikkelen gezamenlijke database met onderhoudsdata van offshore windparken moet leiden tot betere schattingen van onderhoudskosten. Daardoor verbetert de onderhoudsoptimalisatie en worden al met al de totale kosten van windenergie op zee gereduceerd. Bliksemschade Het onderhoud aan de turbines van windparken op zee is aanzienlijk duurder dan dat aan parken op land. Maar hoeveel duurder? In die lastige vraag zetten onderzoekers van de unit ECN Windenergie begin deze eeuw hun tanden. In eerste instantie maakten ze een model op basis van MS Excel, waarin de kans op blikseminslagen, de weercondities en eigenschappen van onderhoudsschepen samenkwamen en leidden tot een schatting van de hoeveelheid tijd dat een windpark op zee geen elektriciteit produceerde. Het vermoeden bij parkeigenaren dat bliksemschade de belangrijkste reden voor parkstilstand zou zijn, werd door dit ECN-model onderuitgehaald. In de praktijk bleek deze voorspelling juist te zijn, waardoor parkeigenaren het nut van een goed onderhoudsmodel leerden waarderen. ECN kreeg het verzoek een model te maken voor de totale onderhoudskosten van geplande windparken op zee. De geüpgrade versie werd als commerciële licentie verkocht aan drie parkeigenaren: Talisman (Beatricewindpark Schotland), ITRI (Taiwan) en EDF (Frankrijk). Door Germanischer Lloyd gevalideerde software Nu het bestaansrecht eenmaal bewezen was, besloot ECN een beter en gebruiksvriendelijker programma uit te brengen. In 2005 zag versie 1.0 van ECN O&M Tool het licht. In 2007 is deze software door certificeringinstituut Germanischer Lloyd aan een uitgebreide beoordeling onderworpen. Dankzij deze studie is de ECN O&M Tool op dit moment de enige officieel gevalideerde software voor het berekenen van de onderhoudskosten van offshore windparken. De afgelopen jaren zijn niet alleen licenties van de software verkocht maar heeft ECN ook diverse malen advieswerk geleverd aan windturbinefabrikanten en ontwikkelaars van offshore windparken op het gebied van onderhoudskostenmodellering.
De O&M Tool is ook gebruikt voor het opstellen van de tenderregeling waarbij ECN Beleidsstudies advies heeft uitgebracht aan de Nederlandse overheid. Mede op basis van deze ervaringen is de software in 2008 aangepast. Met de O&M Tool versie 2.0 is het ook mogelijk om de effecten van preventief onderhoud mee te nemen in de modellering en laten de resultaten snel zien op welke manier de doorgerekende O&M strategie verder verbeterd kan worden. Tot slot zijn diverse „work arounds‟ ontwikkeld om enkele beperkingen van de software te omzeilen, waardoor gebruikers toch antwoord krijgen op specifieke vragen. De ontwikkeling van ECN‟s rekenmodel voor windparkonderhoud is van meet af aan gebaseerd geweest op terugkoppeling met gebruikers. Het initiatief voor deze 1e gebruikersdag ligt dan ook in dezelfde lijn en voldeed aan de verwachtingen. Aan het eind van de dag werden nog enkele actiepunten vastgesteld voor verbeteren van de software en de bijhorende gebruikershandleiding. Na het genieten van een welverdiende fruithap vertrokken de aanwezigen vanuit het Aristo-zalencomplex bij Amsterdam-Sloterdijk naar luchthaven Schiphol om tevreden huiswaarts te keren na een lange maar interessante dag. Bron: ECN
Subsidie aanschaf van elektrische voertuigen voor Amsterdamse bedrijven Amsterdam heeft een regeling vastgesteld om de aanschaf van elektrische auto‟s door Amsterdamse ondernemers te stimuleren. De subsidieregeling vergoedt tot maximaal 50% van de meerkosten voor een elektrische auto voor Amsterdamse ondernemers. De meerkosten zijn de aanschafprijs van een elektrische auto minus de aanschafprijs van een vergelijkbare diesel/benzine auto. Binnen het plan Amsterdam Elektrisch is €3 miljoen gereserveerd voor de regeling. Er wordt een aantal categorieën voertuigen (personenauto, bestelauto, vrachtauto en taxi) onderscheiden. Per categorie is een maximaal bedrag per voertuig opgenomen. Er is een maximaal bedrag van €250.000 per bedrijf. Een rekenvoorbeeld maakt duidelijk hoe de subsidie precies in elkaar steekt: Een personenauto diesel kost €10.000 en een vergelijkbare elektrische personenauto €40.000. De meerkosten zijn €30.000. Een kleine onderneming zou 50% subsidie kunnen ontvangen en dat is €15.000. In gebruik is een elektrisch voertuig goedkoper dan een voertuig dat op fossiele brandstof rijdt. Bij gemiddeld 15.000 kilometer per jaar is een personenauto al snel €900 goedkoper aan brandstofkosten. Daarnaast zijn er verschillende fiscale voordelen die elektrisch rijden aantrekkelijk maken, zoals geen BPM en wegenbelasting en geen bijtelling in de lease. Als de gemeenteraad akkoord gaat met de subsidieverordening, dan kunnen de aanvragen van ondernemers in behandeling worden genomen. Dit zal naar verwachting in januari 2010 gebeuren. Bron: Verkeersnet.nl
Den Haag meet warmte met infraroodtechniek Nee, ze gaan niet bij mensen aankloppen met: „Zou u uw sauna niet iets verder van de gevel plaatsen?‟ of „Kan dat straalkacheltje weg bij het raam?‟ De gemeente Den Haag wil vooral zélf leren duurzamer te bouwen. Daartoe gaat zij met infraroodtechnieken warmteverlies in nieuwbouwhuizen meten. Steekproef „We doen het steekproefsgewijs door heel Den Haag‟, vertelt woordvoerder Maarten Bijl. Dat kan alleen in de winter, want de infraroodtechniek werkt alleen ‟s nachts, bij een temperatuur onder de vijf graden. „Maar nieuwbouwwoningen worden in series afgeleverd, dus je hoeft ze niet allemaal te fotograferen.‟ Corrigeren Infraroodfoto‟s zetten warmtestraling om in kleuren en zo wordt zichtbaar waar het aan schort. Warmteverlies kan komen door gebrekkige isolatie, het gebruik van verkeerde bouwmaterialen of teveel contact met de buitenwereld. Aan de bewoonde huizen zelf kan op dat moment niets meer worden veranderd, maar wel aan de onvoltooide. Bijl: „We hebben dat bijvoorbeeld in Leidsche Rijn/Ypenburg gehad. Daar kwamen we warmteverlies tegen in de borstwering van de gevel. De volgende dag zaten we in de bouwkeet om tegen de bouwers te zeggen: er moeten nog zoveel woningen opgeleverd worden, willen jullie daarop letten? Het heeft dus een corrigerende werking.‟ Klimaatneutraal in 2050 Ook bij renovatieprojecten gaat de gemeente de techniek toepassen. Daar is ook veel ruimte voor verbetering, bijvoorbeeld door het gebruik van spouwmuren of dubbel glas. Den Haag streeft ernaar om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Om die doelstelling te bereiken, wil de gemeente medewerkers uit de bouwkolom leren om duurzaam te bouwen. Op den duur moet alle Haagse nieuwbouw duurzaam worden op het gebied van materiaalgebruik, energie en onderhoud. Bron: Binnenlands Bestuur
WOORDENBO EK 3 DECEMBER 2009
BALANCEREN Balanceren Balanceren. ba·lan·ce·ren -ceerde, h gebalanceerd zich in evenwicht houden. Aldus de Dikke van Dalen. Balanceren heeft dus te maken met evenwicht, gelijkmatige verdeling. Wat heeft dit te maken met energie? Bij elektriciteit ontstaat onbalans door verschillen tussen vooraf opgegeven programma‟s en feitelijk verbruik of productie. TenneT corrigeert dit en berekent de onbalanskosten door aan degene die de onbalans veroorzaakt. Elektriciteitsleveranciers dragen programmaverantwoordelijkheid om onder- en overbelasting van het openbare net te voorkomen. Bij gas ontstaat eveneens onbalans door verschil tussen invoeding van gas en uitvoer van het net. Gas Transport Services corrigeert dit en brengt onbalanskosten in rekening bij shippers. Dus balanceren is een administratief proces? Ja, maar met fysieke stromen als grondslag. Hieronder staat een voorbeeld van de balancering van het landelijke net met het buitenland voor elektriciteit. Hieruit kunnen we opmaken dat Nederland stroom importeert vanuit het buitenland. De blauwe lijn geeft de verwachte import weer, de rode lijn de daadwerkelijk gerealiseerde import.
Het balanceringsproces is een complex proces. De programma‟s die energiebedrijven insturen, zijn gebaseerd op voorspellingen.
Voorspellingen voor het verbruik van hun klanten en voorspellingen voor de inzet van hun productiemiddelen. Om met de laatste te beginnen; productiemiddelen bestaan grotendeels uit kolen- en gasgestookte centrales en in een enkel geval uit een kerncentrale. Ook biocentrales en (kleine) WKK‟s zijn productiemiddelen. De inzet van deze productiemiddelen zijn redelijk goed te voorspellen bij voldoende beschikbaarheid van brandstoffen. Windmolens en zonnepanelen horen echter ook tot de productiemiddelen en deze zijn, om voor de hand liggende redenen, veel minder goed te voorspellen. Vanwege de flexibele inzetbaarheid, worden gasgestookte centrales of WKK‟s al buffer aangehouden voor het geval het plotseling hard begint te waaien of onverwacht de wind wegvalt. Het voorspellen van het verbruik van klanten is een vak apart. De meeste verbruikers (huishoudens bijvoorbeeld) zijn ingedeeld in standaardprofielen. Bij de meeste huishoudens wordt ook maar een keer per jaar de meter opgenomen om te kijken wat het verbruik is geweest. Hier kunnen uiteraard verschillen optreden tussen het “Standaard Jaar Verbruik” en het werkelijke verbruik, maar deze verschillen zijn niet zo groot dat ze de systeembalans kunnen beïnvloeden. Er zijn echter ook grootzakelijke gebruikers, zoals bijvoorbeeld Corus. Wanneer zij onverwacht een verandering in hun dagelijkse routine hebben, bijvoorbeeld door een wilde staking, kunnen ze de systeembalans wel degelijk beïnvloeden. Voor grootverbruikers gelden dan ook andere spelregels dan voor kleinverbruikers. Afwijkingen van de realisatie ten opzichte van de voorspelling kunnen tot enorme kosten leiden. Bij grootverbruikers worden de kosten voor onbalans 1:1 doorbelast of wordt het risico afgekocht en betaalt de grootverbruiker een opslag op zijn elektriciteitsprijs. Naast het balanceren voor de dagelijkse praktijk en de fysieke stromen, moeten energiebedrijven hun “portfolio” ook balanceren. In dit geval gaat het vooral om het afstemmen van de (verwachte) vraag en het (verwachte) aanbod. Wederom kijkt een energiebedrijf naar zijn klanten en zijn productiemiddelen, maar dan voor een langere termijn. Op basis van de huidige contracten en het opgestelde productievermogen bepaalt een energiebedrijf haar positie. Is het productievermogen in een bepaalde periode hoger dan de hoeveelheid energie die per saldo is verkocht in dezelfde periode, dan is het energiebedrijf “long”. In een omgekeerde situatie is het energiebedrijf “short”. Beide posities brengen risico‟s met zich mee: long zijn in een markt met dalende prijzen en short zijn in een markt met stijgende prijzen leiden beiden tot lagere resultaten. De meeste energiebedrijven hebben allerlei procedures om dit soort risico‟s goed te monitoren.
Voor het verantwoord in- of verkopen van een commodity is het samenstellen van een uitgebalanceerde portfolio van contracten onontbeerlijk. Een aantal partijen heeft zich gespecialiseerd in het ontwikkelen en beheren van energie portfolio‟s. In onderstaande grafiek is op globale wijze weergegeven op welke wijze portfolio‟s worden opgebouwd.
Voorbeeld portfolio management E.D. Mij
