Nederlands
Nederlands
Burgerschap voor AG
M.C. Arnold-Klaarhamer
Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008
Ó Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij, 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiee¨n of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopiee¨n uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 5143 5 NUR 891 Ontwerp omslag: Marie¨l Lam, Empel Ontwerp binnenwerk: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Pre Press, Zeist Cartoons: Peter Beemsterboer, Studio Imago, Amersfoort Dit boek kwam eerder uit onder de titel Nederlands in de reeks Kompas voor AG. Deze nieuwe druk is geheel herzien. Basiswerk voor AG staat onder redactie van: H. Elling (AA) J. van Amerongen (DA) A. Reiffers (DA) Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl
Inhoud
Wat staat er in het boek? Opbouw Invulling 1 1.1 1.2 1.3
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12
4 4.1 4.2 4.3 4.4
7 7 7
De regels van het spel: spelling Inleiding Het werkwoord Het zelfstandig naamwoord Wat moet je nog meer weten? Conclusie
11 11 11 23 27 30
Stijl of geen stijl; dat is de vraag! Inleiding Onoverzichtelijke zinnen Ontspoorde zinnen Zinnen met een beknopte bijzin Samentrekking en inversie Incongruentie Instinkertjes Beeldspraak Conclusie
33 33 33 34 34 35 36 37 39 40
Mag ik u iets vragen? Inleiding De noodzaak van goede informatie Informatie geven is informatie vragen Informatiebronnen Kritisch lezen en keuzes maken Waarom lees ik dit? Een goede strategie is het halve werk Structuur en structuurschema Samenvatten Informeren: mondelinge en schriftelijke informatie Boodschappen aannemen en doorgeven Verslag leggen en rapporteren Mondeling informeren Conclusie
41 41 41 41 42 46 46 49 51 55 57 60 63 65 70
Zakelijke correspondentie Inleiding Correspondentie in het algemeen De brief De circulaire E-mailetiquette
71 71 71 71 80 80
6
nederlands - burgerschap voor ag
5 5.1 5.2 5.3 6 6.1 6.2 6.3 6.4
Solliciteren Inleiding Manieren van solliciteren De sollicitatiebrief Het sollicitatiegesprek
83 83 84 86 92
Vergaderen Inleiding Een vergadering voorbereiden De agenda Taakverdeling Meningen en argumenten
95 95 95 96 1 00 1 02
Register
1 06
Wat staat er in het boek?
Dit boek gaat over taal, de Nederlandse taal. In het persoonlijk en maatschappelijk leven neemt taal een centrale plaats in. Zonder taal zouden we maar moeilijk met elkaar kunnen communiceren. Voor de mbo-student die zich voorbereidt op het beroepsleven is een goede beheersing van het Nederlands, zowel mondeling als schriftelijk, van groot belang. Nu bovendien veel studenten een buitenlandse achtergrond hebben, is extra aandacht voor taal noodzakelijk. Dit basiswerkboek Nederlands, Burgerschap voor AG wil daarbij een handreiking zijn. Het is in de eerste plaats een werkboek. De student kan in de teksten en opdrachten steeds de link naar zijn toekomstig beroep leggen.
Opbouw Het boek telt zes hoofdstukken. In de eerste twee wordt aandacht besteed aan spelling, grammatica en stijl. Het derde gaat over mondelinge en schriftelijke informatie, verslaglegging en rapportage. Het vierde behandelt de zakelijke correspondentie. Het vijfde hoofdstuk behandelt sollicitatieprocedures en in het laatste hoofdstuk staat het vergaderen centraal. In alle hoofdstukken wordt steeds uitgegaan van praktijksituaties; de oefeningen zijn daarop gericht.
Invulling In dit boek komen de elementen uit het document Leren Loopbaan en Burgerschap veelvuldig aan bod. In de online databank www.agcontext.nl staat een compleet overzicht voor docenten waarin per boektitel uit de serie Basiswerken is aangegeven welke kerntaak waar aan bod komt. Naast de lees- en schrijfvaardigheid is er ook aandacht voor luistervaardigheid. Daarom is bij dit boek een cd met een luistertoets gemaakt. Hiermee sluit het boek aan bij de Europese richtlijnen voor taalbeheersing op niveau B2. Bij dit boek is een docentenhandleiding beschikbaar waarin uitleg wordt gegeven bij de kerntaken en competenties die in dit boek centraal staan. Deze – en nog veel meer – aanvullende informatie staat op AG-context (www.agcontext.nl), het digitale leerplatform dat deze boekenserie ondersteunt.
8
nederlands - burgerschap voor ag
Overzicht algemene competenties in de zes hoofdstukken Competenties
H. 1
H. 2
H. 3
H. 4
H. 5
H. 6
Kerntaak 1 Benoemt zijn eigen ontwikkeling en gebruikt middelen en wegen om daarbij passende leerdoelen te bereiken. Werkproces 1.1 Benoemt leerdoelen voor de
Formuleren en rapporteren
eigen ontwikkeling.
Analyseren
x
x
x
x
x
x
Onderzoeken Gedrevenheid en ambitie tonen 1.2 Inventariseert geschikte ma-
Onderzoeken
nieren van leren.
Cree¨ren en innoveren
1.3 Kiest bij de situatie en bij zich-
Beslissen en activiteiten initie¨ren
zelf passende manieren van leren.
Analyseren
x
x
Cree¨ren en innoveren 1.4 Plant zijn eigen leerproces en
Beslissen en activiteiten initie¨ren
voert het uit.
Plannen en organiseren
1.5 Evalueert de gekozen manier
Analyseren
van leren.
Leren
x
x
Kerntaak 2 Stuurt de eigen loopbaan. Werkproces 2.1 Reflecteert op eigen kwalitei-
Aandacht en begrip tonen
ten en motieven.
Relaties bouwen en netwerken
x
Analyseren Onderzoeken 2.2 Onderzoekt welk werk er is en
Aandacht en begrip tonen
wat bij hem past.
Relaties bouwen en netwerken
x
x
Analyseren Onderzoeken 2.3 Stuurt de eigen loopbaan en
Beslissen en activiteiten initie¨ren
onderneemt acties die daarbij
Relaties bouwen en netwerken
nodig zijn.
Onderzoeken
x
Omgaan met verandering en aanpassen Gedrevenheid en ambitie tonen Kerntaak 3 Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeı¨nvloeding. Werkproces 3.1 Orie¨nteert zich op onderwer-
Analyseren
pen waarover politieke besluiten
Onderzoeken
x
genomen worden. 3.2 Vormt een eigen mening.
Beslissen en activiteiten initie¨ren
x
Analyseren 3.3 Onderneemt acties naar aanleiding van gemaakte keuzen.
Beslissen en activiteiten initie¨ren Overtuigen en beı¨nvloeden Instructies en procedures opvolgen
x
x
9
wat staat er in het boek? Competenties
H. 1
H. 2
x
x
H. 3
H. 4
H. 5
H. 6
Kerntaak 4 Functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie. Werkproces 4.1 Gedraagt zich als werknemer
Ethisch en integer handelen
bij het uitvoeren van het werk.
Leren
x
Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Omgaan met verandering en aanpassen Met druk en tegenslag omgaan 4.2 Maakt gebruik van werkne-
Beslissen en activiteiten initie¨ren
mersrechten.
Samenwerken en overleggen
x
x
x
Overtuigen en beı¨nvloeden Onderzoeken Instructies en procedures opvolgen 4.3 Stelt zich collegiaal op.
Samenwerken en overleggen
x
x
Ethisch en integer handelen Kerntaak 5 Functioneert als kritisch consument. Werkproces 5.1 Orie¨nteert zich op consumen-
Samenwerken en overleggen
tenmarkt en houdt rekening met
Formuleren en rapporteren
eigen wensen en mogelijkheden.
Analyseren
x
x
x
x
x
x
Onderzoeken Leren 5.2 Onderneemt acties om producten en diensten aan te schaffen.
Beslissen en activiteiten initie¨ren
x
Overtuigen en beı¨nvloeden Onderzoeken Instructies en procedures opvolgen
Kerntaak 6 Deelnemen in allerlei sociale verbanden en respectvol ge-bruiken van de openbare ruimte. Werkproces 6.1 Neemt deel in diverse sociale
Beslissen en activiteiten initie¨ren
verbanden en leeft in de openbare
Aandacht en begrip tonen
ruimte.
Samenwerken en overleggen
x
x
x
x
x
x
x
x
Ethisch en integer handelen Onderzoeken 6.2 Voert activiteiten uit voor de
Beslissen en activiteiten initie¨ren
leefbaarheid van zijn sociale omge-
Samenwerken en overleggen
ving.
Plannen en organiseren Instructies en procedures opvolgen
Kerntaak 7 Zorgt voor de eigen gezondheid (vitaal burgerschap).
10
nederlands - burgerschap voor ag Competenties
H. 1
H. 2
H. 3
H. 4
x
x
H. 5
H. 6
Werkproces 7.1 Zoekt informatie over een ge-
Beslissen en activiteiten initie¨ren
zonde leefwijze.
Analyseren
x
Onderzoeken 7.2 Beslist op basis van informatie
Beslissen en activiteiten initie¨ren
en handelt ernaar.
Ethisch en integer handelen
x
Materialen en middelen inzetten 7.3 Onderneemt activiteiten om de
Samenwerken en overleggen
gezondheid te bevorderen.
Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Instructies en procedures opvolgen
x