NEDERLAND TURKIJE. Benelux International Claim Services. Handleiding bij verkeersongevallen in Turkije

NEDERLAND – TURKIJE TURKIJE – BULGARIJE – GRIEKENLAND – MAROKKO – POLEN – ROEMENIË ROEMENI

Benelux International Claim Services

Handleiding bij verkeersongevallen in Turkije Istanbul, 2005

INHOUDSOPGAVE

1.

INLEIDING........................................................................................................................... 4

2.

BENELUX.............................................................................................................................. 2.1 Behandeling van dossiers..................................................................................... 2.2 Onderzoek ................................................................................................................ 2.3 Vertaalbureau........................................................................................................... 2.4 Tarieven..................................................................................................................... 2.5 Algemene voorwaarden ........................................................................................ 2.6 Nieuwe projecten.................................................................................................... 2.7 Gegevens ...................................................................................................................

5 6 6 7 7 9 11 11

3.

ALGEMENE INFORMATIE TURKIJE ..................................................................... 3.1 Geografie ................................................................................................................... 3.2 Geschiedenis ............................................................................................................ 3.3 Politiek....................................................................................................................... 3.4 Economie .................................................................................................................. 3.5 Douane....................................................................................................................... 3.6 Verdragen.................................................................................................................. 3.7 Ambassade’s, Consulaten en alarmnummers................................................ 3.8 Overige informatie .................................................................................................

13 13 14 14 15 16 17 18 20

4.

TURKS BURGERLIJK WETBOEK............................................................................... 4.1 Voorwoord Turks Burgerlijk Wetboek............................................................. 4.2 Inleiding Turks Burgerlijke Wetboek .............................................................. 4.3 Titel 1: Persoonlijkheid ......................................................................................... 4.4 Titel 2: Register van de Burgerlijke Stand ......................................................

21 21 22 23 29

5.

VERKEER............................................................................................................................... 5.1 Verkeersregels.......................................................................................................... 5.2 Procedure bij verkeersdelicten ........................................................................... 5.3 Bijzondere verkeersdelicten ................................................................................

33 33 34 37

6.

AANSPRAKELIJKHEID ................................................................................................... 6.1 Aansprakelijkheid in het verkeer ....................................................................... 6.2 Civiel recht................................................................................................................ 6.3 Overige aansprakelijkheidszaken......................................................................

38 39 40 41

7.

SCHADEVERGOEDING ................................................................................................. 7.1 Autoschade ............................................................................................................... 7.2 Letselschade............................................................................................................. 7.3 Overlijdensschade .................................................................................................. 7.4 Smartengeld.............................................................................................................. 7.5 Overige schadevergoeding ..................................................................................

43 43 45 47 49 50

2

8.

VERZEKERINGEN............................................................................................................ 8.1 Dekkingen ................................................................................................................ 8.2 Groene Kaart ............................................................................................................ 8.3 Waarborgfonds ........................................................................................................

51 52 54 54

9.

GERECHTELIJKE PROCEDURE ............................................................................... 9.1 Volmacht ................................................................................................................... 9.2 De notaris.................................................................................................................. 9.3 Rechtelijke organisaties en bevoegdheden .................................................... 9.4 Verjaring.................................................................................................................... 9.5 Het proces................................................................................................................. 9.6 Strafrechtelijke procedure .................................................................................... 9.7 Civielrechtelijk procedure .................................................................................... 9.8 Rol van deskundige................................................................................................ 9.9 Hoger beroep...........................................................................................................

56 56 56 56 58 62 62 63 64 64

10.

INCASSO................................................................................................................................. 66 10.1 Incassoprocedure.................................................................................................... 66 10.2 Betalingsverzoek..................................................................................................... 69

11.

KOSTEN.................................................................................................................................. 11.1 Gerechtskosten en legeskosten (griffiekosten) ............................................. 11.2 Advocaatkosten ....................................................................................................... 11.3 Kosten deskundige................................................................................................. 11.4 Waarborgsom........................................................................................................... 11.5 Vertaalkosten ........................................................................................................... 11.6 Steekpenningen.......................................................................................................

71 71 71 72 73 73 73

12.

IN- EN UITVOER VAN VOERTUIGEN................................................................... 12.1 Invoer van een voertuig ........................................................................................ 12.2 Verblijfsduur en mogelijke verlenging............................................................. 12.3 Uitvoer van een voertuig....................................................................................... 12.4 Gevonden en gestolen buitenlandse auto’s ....................................................

74 74 75 75 76

13.

AUTO HUREN..................................................................................................................... 78

BIJLAGEN............................................................................................................................................. A Tarieven verhaalsonderzoek Benelux.................................................................................... B Proces-verbaal (Turks)............................................................................................................. C Proces-verbaal (Nederlands)................................................................................................... D Turkse juridische termen......................................................................................................... E Lijst van Turkse verzekeraars ................................................................................................. F Voorbeeld Turks alcoholtestrapport ..................................................................................... G Voorbeeld expertiserapport .................................................................................................... H Percentage vergoeding bij letselschade door Turkse verzekeraars................................... I Algemene volmacht (Nederlands) ......................................................................................... J Algemene volmacht (Turks) ................................................................................................... K Minimumtarieven Orde van Advocaten Istanbul ............................................................... L Geraadpleegde bronnen ..........................................................................................................

80 81 82 84 86 87 91 92 97 98 99 100 101

3

1.

INLEIDING

Al sinds een aantal jaren is Turkije een geliefd vakantieland en vormt het toerisme één van de grootste bron van inkomsten voor het land. Er gaan jaarlijks miljoenen buitenlandse toeristen naar Turkije om daar hun vakantie door te brengen. Ook wordt het land bezocht door de grote groep in West-Europa gevestigde mensen van Turkse afkomst. Helaas worden sommige van de miljoenen bezoekers tijdens hun vakantie bestolen of raken zij betrokken bij een verkeersongeval. Over het algemeen valt Turkije onder de dekking van Europese reis- en andere verzekeringsmaatschappijen en vergoeden de verzekeraars de geleden schade. Indien echter de veroorzaker van de schade bekend is, kunnen verzekeraars of slachtoffers in de meeste gevallen de schade op een Turkse verzekeraar verhalen of direct op de veroorzaker. Zonodig wordt hierbij een procedure gevoerd. Dit vademecum beschrijft het verloop van schaderegeling bij ongevallen in Turkije, met name verkeersongevallen. Benelux, schaderegelings- en juridische adviesbureau (onder andere in Turkije), biedt dit vademecum aan. Meer details over de organisatie en de tarieven die zij hanteert komen in hoofdstuk 2 aan de orde. Daarna wordt een algemene beschrijving gegeven van Turkije en zijn enkele artikelen opgenomen van het Turks Burgerlijk Wetboek. In hoofdstuk 5 worden de belangrijkste verkeersregels uitgelegd en wat de gevolgen zijn bij een overtreding. Verder wordt er geschreven over aansprakelijkheid, over de vergoedingen van diverse soorten geleden schade en over verzekeringen. In hoofdstuk 9 en 10 wordt globaal weergegeven hoe de Turkse gerechtelijke procedure verloopt en wordt de gerechtelijke incassoprocedure uitgelegd. Daarna worden de kosten onder de loep genomen. Tot slot wordt informatie gegeven over het in- en uitvoeren van voertuigen naar Turkije en over het huren van een auto. Na een lijst van bijlagen is als laatste een bronnenlijst opgenomen. Dit vademecum richt zich zowel op verzekeraars en schadebehandelaars als op particulieren. Het is bedoeld als handleiding die wegwijs kan maken in theorie en praktijk. Het is nodig goed geïnformeerd te zijn over Turkije om preventief op te kunnen treden bij verkeersongevallen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Benelux.

Aan dit Vademecum kunnen geen rechten worden ontleend.

4

2.

BENELUX

De intensivering van de zakelijke relatie tussen de Benelux landen en Turkije leidde ertoe dat er steeds vaker vragen werden gesteld met een multidisciplinair karakter. Om deze reden is Benelux twaalf jaar geleden in Istanbul opgericht. Momenteel heeft de organisatie vestigingen in Nederland, Turkije, Bulgarije, Griekenland, Marokko, Polen en Roemenië. Benelux heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een schaderegelings- en juridische adviesbureau, voornamelijk aangaande Nederland en België en met een zeer breed netwerk door heel Turkije. Benelux verzorgt diverse werkzaamheden op het gebied van rechtsbijstand, solvabiliteitsonderzoek, expertise en incasso ten behoeve van Nederlandse en Belgische verzekeraars, advocaten en particulieren. Vanzelfsprekend behoren hierbij ook de te voeren gerechtelijke procedures. Tevens houdt Benelux zich bezig met het organiseren van en het toezicht houden op schadevaststelling na calamiteiten en desgevraagd het regelen van gerechtelijke en buitengerechtelijke schadegevallen. Benelux beschikt over vaste advocaten en onderzoekers die uitsluitend voor Benelux werken, waardoor voortgang, kosten en kwaliteit van de geleverde diensten gehandhaafd kunnen worden. Zo is het mogelijk om zowel buitengerechtelijk als gerechtelijk de cliënten bij te staan bij het innen van hun vorderingen of andere zaken, die te maken hebben met Turkse wetten en regels. Ook regelt Benelux op verzoek van verzekeraars in Nederland en België WA-verzekeringen (wettelijke aansprakelijkheid) voor slachtoffers in Turkije. Dit gebeurt naar Turkse normen en in veel gevallen buitengerechtelijk, zonder tussenkomst van het Turkse Motorbureau. De directieleden van Benelux zijn in Nederland opgegroeid en zijn door de jarenlange ervaring bekend met zowel de Nederlandse als de Turkse cultuur en gewoontes. Dit heeft vaak als voordeel dat de meeste zaken op een effectieve en efficiënte wijze kunnen worden opgelost of worden uitgezocht. Benelux werkt reeds voor een dertigtal verzekeraars in Nederland, België en Duitsland.

5

2.1

Behandeling van dossiers

De opdrachtgever dient opdrachten en verzoeken aan het postadres van Benelux gericht te richten. De adresgegevens zijn in paragraaf 2.7 vermeld. Vervolgens bevestigt Benelux de opdracht en stuurt de opdracht door naar het kantoor in Istanbul voor verdere afhandeling door de advocaat. Benelux stuurt de opdrachtgever een nota van behandelings- en vertaalkosten voor de eerste termijn. Indien gewenst kan Benelux ook met Turkse en Marokkaanse cliënten direct contact onderhouden in het Turks en Arabisch en kunnen verzekerden zonodig met een medewerker in hun eigen taal communiceren. Benelux is gehouden om minstens één keer in de maand de stand van zaken aan de opdrachtgever te melden. Als Benelux een onderzoek of gerechtelijke maatregelen nodig acht wordt de opdrachtgever geïnformeerd over de kosten en het belang en vindt er overleg met de opdrachtgever plaats. Het is voor de behandeling van het dossier van belang dat Benelux alle benodigde stukken tijdig in bezit heeft. Wanneer een zaak ten einde komt, geeft Benelux een totaaloverzicht van de interne en externe kosten en wordt er een eindafrekening opgemaakt. De door Benelux ontvangen schade uitkeringen worden kostenvrij binnen drie tot vier weken na ontvangst op de rekening van de opdrachtgever overgemaakt, voorafgegaan door een schriftelijke aankondiging. Benelux adviseert slachtoffers om zo snel mogelijk in contact te treden met het kantoor in Istanbul, zodat de zaak snel in behandeling genomen kan worden.

2.2

Onderzoek

In sommige gevallen is het noodzakelijk dat er bij een zaak onderzoek wordt verricht. Benelux biedt verschillende soorten complete onderzoeksdiensten aan van hoge kwaliteit, zoals: Toedracht onderzoek; Onderzoek naar gegevens van de tegenpartij (adres, buurtonderzoek etc.); Onderzoek naar vermogendheid; Fraude onderzoek;

6

Getuigen onderzoek; Onderzoek bij instanties zoals politie en rechtbank, naar strafzaken en de stand van dossiers bij alle rechtshandelingen. Onderzoek naar dienstverleners in Turkije, waar een belang mee gemoeid is. Alle soorten onderzoek kunnen in dezelfde zaak aan de orde komen. Vooraf zal er met de opdrachtgever overleg gepleegd worden over de noodzaak en de kosten.

2.3

Vertaalbureau

Benelux beschikt over een eigen vertaalbureau. De vertalers zijn gespecialiseerd in vertalingen van alle particuliere en in overheidsinstellingen voorkomende documenten uit Turkije, Nederland en België. Benelux beschikt over een ruime Nederlandse en Turkse taalkennis. Zonodig wordt informatie gegeven over de betekenis van de tekst en voor welke doelen het kan dienen. De tarieven die Benelux hanteert zijn in de volgende paragraaf vermeld. Vertalingen met het gewenste lettertype en lay-outs kunnen desgewenst per e-mail opgestuurd worden. Tot de vertaaldiensten behoren ook tolken. Het betreft tolken voor Turks-Nederlands / NederlandsTurks en Arabisch-Nederlands / Nederlands-Arabisch.

2.4

Tarieven

Alle tarieven die Benelux hanteert, moeten worden beschouwd als voorschotten. Aan het einde van de behandeling worden de voorschotten met de werkelijke kosten verrekend en wordt de eindafrekening opgemaakt. Alle onderstaande tarieven zijn exclusief BTW. Behandelingskosten Met de jaarlijkse behandelingskosten dekt Benelux kosten met betrekking tot communicatie met de opdrachtgevers en uitvoerders en kosten van dossierbeheer. De tarieven voor behandelingskosten bij Benelux zien er als volgt uit: Materiële schade

Letselschade/strafzaken

Minimaal

€ 205,-

Minimaal

€ 410,-

Maximaal

€ 3.700,-

Maximaal

€ 3.700,-

7

In plaats van een vast bedrag voor materiële schade kan 15 % van het belang volgens de Groene Kaart regeling (zie paragraaf 8.2) worden berekend. Indien de duur van de procedure langer is dan een jaar, worden de behandelingkosten ieder jaar opnieuw in rekening gebracht. Onderzoekskosten De kosten van verhaalsonderzoek zijn afhankelijk van de betreffende regio. In bijlage A zijn de tarieven opgenomen die Benelux hanteert voor verhaalsonderzoek. Advocaatkosten Voor advocaatkosten worden de volgende minimum tarieven (volgens de Orde van Advocaten Istanbul) gehanteerd: Materiële schade

Letselschade/strafzaken

Basisbedrag van de Orde van Advocaten (zie

Uur honorarium: € 80,- per uur.

bijlage I): 15 % van het belang, met een

10 % voor het invorderingsproces (incasso),

minimum van € 350,- per zaak en 10 % voor

met een minimum van € 350,- per zaak.

het invorderingsproces (incasso). Vertaalkosten Voor vertaalkosten inclusief legalisatie door de notaris wordt € 120,- in rekening gebracht. Hierbij worden de volgende stukken vertaald: Expertiserapport; Rijbewijs en kentekenbewijs; Facturen; Volmacht (legalisatie gemeente) en overdracht volmacht aan een advocaat. De prijzen die het vertaalbureau van Benelux hanteert zijn € 0,15 per woord voor niet-beëdigde vertalingen en € 0,20 per woord voor beëdigde, medische en juridische vertalingen. Het uurtarief van tolken is € 80,-. Overige tarieven Opvragen politierapport:

€ 125,-

Opvragen medische informatie bij het ziekenhuis:

€ 125,-

Expertise door heel Turkije bij materiële schade:

€ 250,- tot € 550,-

8

2.5

Algemene voorwaarden

Art. 1. Deze voorwaarden zijn van toepassing op alle overeenkomsten tot het verlenen van juridische diensten met betrekking tot schadevordering ten behoeve van de cliënt. Art. 2. Benelux, ingeschreven in het handelsregister onder nummer 325 097 – 2726679 bij de Kamer van Koophandel in Istanbul (Turkije), gevestigd en kantoorhoudende in Istanbul, verplicht zich om de belangen van de cliënt naar beste te behartigen. Art. 3. Indien Benelux van mening is dat het noodzakelijk is de belangen van een cliënt door een derde te laten behartigen, is het Benelux toegestaan een derde in haar plaats te stellen, welke dan de volledige verantwoordelijkheid zal dragen. Art. 4. Benelux of één van haar medewerkers is bevoegd zonder opgaaf van redenen een opdracht te weigeren. Art. 5. Benelux zal erop toezien dat alle door haar ingeschakelde advocaten conform de wetgeving die in de desbetreffende landen van toepassing is, alsmede de regels van goed fatsoen, hun werkzaamheden uitvoeren. Art. 6. Rechtsmaatregelen worden alleen genomen indien de cliënt uitdrukkelijk toestemming verleend. Art. 7. Zowel buitengerechtelijke als gerechtelijke schadevordering geschiedt voor rekening en risico van de cliënt. Hierbij kan worden opgemerkt dat in veel gevallen een groot deel van de kosten op de tegenpartij kan worden verhaald. Art. 8. De betalingstermijn voor opdrachten bedraagt 30 dagen. Art. 9. Het staat Benelux vrij om van de cliënt een door haar te bepalen voorschot te vragen ter dekking van de kosten van de in de betreffende opdracht te nemen maatregelen.

9

Art. 10. Benelux is bevoegd haar tarievenlijst te wijzigen, waarna deze gewijzigde tarieven tevens betrekking hebben op lopende opdrachten. Art. 11. Benelux aanvaardt geen aansprakelijkheid voor waardeverlies als gevolg van veranderingen in de valutakoers. Art. 12. Benelux zal regelmatig en indien hiertoe aanleiding is schriftelijk de cliënt berichten over ontwikkelingen betreffende lopende opdrachten. Art. 13. Indien de cliënt een aanvankelijk aan Benelux gegeven schadevordering, buiten Benelux om (alsmede zonder haar toestemming) aan een derde verstrekt en regelingen treft, is Benelux gerechtigd om de maximale kosten van de schadevordering in rekening te brengen. Art. 14. Benelux behoudt zich het recht voor een procedure tot schadevordering stop te zetten indien zij van mening is dat naar redelijkheid en billijkheid het te behalen resultaat de inspanningen niet waard zijn. Uiteraard geschiedt dit na overleg met de cliënt. Art. 15. De door Benelux ontvangen schade uitkeringen zullen binnen 30 dagen op rekening van de opdrachtgever of begunstigde worden overgemaakt. Art. 16. Na afloop van de opdracht is Benelux gehouden de cliënt schriftelijk te informeren over de financiële eindafrekening. Art. 17. Benelux is niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door daden of nalatigheden van haar werknemers of van derden die in haar plaats opdrachten uitvoeren. Art. 18. Benelux is niet verplicht de bij een opdracht ter beschikking gestelde stukken aan de cliënt te retourneren. Art. 19. Alle geschillen die naar aanleiding van overeenkomsten mochten ontstaan, worden door de Turkse rechter en naar Turks recht berecht.

10

2.6

Nieuwe projecten

Slachtofferhulp in Istanbul, Turkije ATAS (Amsterdam Tourist Assistance Services) biedt specifieke hulpverlening voor toeristen in Amsterdam. Binnen een jaar wil Benelux met ATAS een soortgelijk project opzetten in Istanbul voor hulp aan buitenlandse toeristen in Turkije die slachtoffer zijn geworden van een misdrijf. Hierbij kan gedacht worden aan contact regelen met thuis en opvang, informatie en bemiddeling op alle mogelijke vlakken voor toeristen die door een delict in acute nood zijn geraakt. Ook zaken zoals het bemiddelen voor vervangende identiteitsdocumenten, vervoersbewijzen of overnachting, het bieden van emotionele steun en het verzorgen van de inwendige mens horen hierbij. Voor dit project zoekt Benelux nog sponsors binnen haar relaties. Geïnteresseerden kunnen zich hiervoor bij Benelux aanmelden.

2.7

Gegevens

Benelux hoofdkantoor Nederland

Benelux Turkije

Bezoekadres: Nieuwe Markt 65a/b

Lamartin Caddesi, Sarpel Ishani No: 24-5

4701 AD Roosendaal

80090 Taksim, Istanbul

Postadres: Postbus 150

Tel: 0090 (0) 212 235 41 11

4700 AD Roosendaal

Fax: 0090 (0) 212 235 41 22

Tel: 0031 (0) 165 391 565 Mobiel: 0031 (0) 622 655 366

Alarmnummer mobiel (24 uur per dag):

Fax: 0031 (0) 165 391 967

0090 (0) 533 383 07 67

E-mail: [email protected] Website: www.beneluks.com Finansbank N.V. Amsterdam, rekeningnummer:

0204935628

IBAN (International Bank Account Number):

NL36FBHL0204935628

11

Swift code:

FBHLNL2A

Kamer van Koophandel Turkije (Istanbul):

325 097 – 2726679

BTW nummer:

TR. 1630036545

Benelux is lid van PEOPIL (Pan-European Organisation of Personal Injury Lawyers) in het Verenigd Koninkrijk.

12

3.

ALGEMENE INFORMATIE TURKIJE

Oprichter

Mustafa Kemal Atatürk

Oppervlakte

779.452 km² (19 keer Nederland, 26 keer België)

Tijdsverschil

In Turkije is het 1 uur later

Hoofdstad

Ankara

Drie grootste steden

Istanbul (10 miljoen) Ankara (4 miljoen) Izmir (3 miljoen)

Bevolking (2004)

68 miljoen

Taal

Turks (90 % van de bevolking)

Religie

99 % Moslim

Munteenheid

Nieuwe Turkse Lira (YTL), de oude Turkse Lira (TL) is nog tot 31 december 2005 geldig

Inflatie op jaarbasis (2004)

3.1

16 %

Geografie

Turkije ligt op de twee continenten Europa en Azië. Het grootste gedeelte bestaat uit het kleinAziatisch schiereiland, ook wel Anatolië genoemd, dat een totale omvang heeft van 755.688 km². Het Europese gedeelte is 23.764 km² en wordt ook wel Thracië genoemd. Hier grenst het land aan Griekenland en Bulgarije. De overige buurlanden liggen in Azië: Iran, Irak, Syrië, Georgië, Azerbeidzjan en Armenië.

13

Anatolië en Thracië zijn van elkaar gescheiden door de Bosporus, de Zee van Marmara en de Dardanellen, die tezamen de verbinding vormen tussen de Zwarte Zee en de Middellandse Zee. De beide delen van Turkije zijn door drie bruggen over de Bosporus met elkaar verbonden.

3.2

Geschiedenis

Turkije heeft een zeer rijke geschiedenis, die in dit vademecum uiteraard maar bondig wordt beschreven. Rond 1300 stichtte Osman I een dynastie die zou uitgroeien tot het machtige Osmaanse rijk. Na aanvankelijke successen in de eerste wereldoorlog ging het Osmaanse rijk ten onder. De belangrijkste aantasting van de Turkse eer was dat de Grieken de hele Egeïsche kust en een groot deel van het achterland kregen toebedeeld. De man die verantwoordelijk was voor de aanvankelijke successen in de eerste wereldoorlog, speelde ook een hoofdrol bij het Turkse verzet tegen de Grieken: Mustafa Kemal Atatürk. In 1923 werden de grenzen van de huidige republiek Turkije grotendeels vastgelegd. De jaren tussen 1923 en 1938 stonden geheel in het teken van Atatürk. Hij bouwde een staat op naar westers voorbeeld. De dood van Atatürk op 10 november 1938 was een grote schok voor Turkije. In 1980 pleegde generaal Evren een staatsgreep. De democratie werd buiten werking gesteld. Na het aannemen van een nieuwe grondwet werden er in 1983 weer verkiezingen gehouden, waarbij de Moederlandpartij van Özal de meerderheid behaalde. Deze partij besteedde veel aandacht aan het stimuleren van buitenlandse investeringen. In de jaren ’90 werd Turkije steeds moderner. Toerisme werd een grote inkomensbron. In de laatste jaren hebben de Turkse regeringen aangekondigd zich bij de Europese Unie te willen voegen.

3.3

Politiek

In mei 2000 werd een nieuwe president gekozen, de hervormingsgezinde jurist Ahmet Sezer. Sezer was voorheen voorzitter van het constitutionele hof. Hij volgde Süleyman Demirel op die sinds 1993 de functie bekleedde. Op 3 november 2002 werden er vervroegde verkiezingen

14

gehouden. De AKP (partij voor rechtvaardigheid en ontwikkeling) kreeg de meerderheid van de stemmen. Momenteel bekleedt Recep Tayyip Erdoğan de functie als minister. De lokale macht in Turkije is beperkt. Het administratieve systeem is erg gecentraliseerd. Het leger heeft altijd een grote invloed gehad op de politiek en het dagelijkse leven in Turkije. Er wordt wel gesproken over Turkije als een ‘militaristische democratie’.

3.4

Economie

De World Trade Organization (WTO) kenmerkt Turkije als één van de twintig meest dynamische landen in de wereldhandel. Turkije heeft de afgelopen tien jaar te maken gehad met een inflatieprobleem. De inflatie daalde weliswaar, maar bleef te hoog voor een gezonde economische ontwikkeling. Samen met het International Monetary Fund (IMF) heeft de overheid een programma opgezet om de inflatie (m.b.t. consumentenprijzen) te bestrijden. In 2003 is de inflatie gedaald van 44 % naar 26 %. In 2004 werd deze geschat op 13,4 % en in 2005 op 10,6 %. Jaarlijkse inflatie Groothandel Maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December

Consumentenprijzen

1999 2000 2001 2002 2003 2004 1999 2000 2001 2002 2003 2004 50.0 48.3 48.2 50.0 50.0 50.3 52.4 53.7 54.4 55.2 56.3 62.9

66.4 67.5 66.1 61.5 59.2 56.8 52.3 48.9 43.9 41.4 39.1 32.7

28.3 26.5 35.1 50.9 57.7 61.8 65.4 69.6 74.7 81.4 84.5 88.6

92.0 91.8 77.5 58.0 49.3 46.8 45.9 43.9 40.9 36.1 32.8 30.8

32.6 33.4 35.2 35.1 33.7 29.6 25.6 22.7 19.1 15.5 16.2 13.9

10.8 9.1

65.9 63.9 63.5 63.9 63.0 64.3 65.0 65.4 64.3 64.7 64.6 68.8

68.9 69.7 67.9 63.8 62.7 58.6 56.2 53.2 49.0 44.4 43.8 39.0

35.9 33.4 37.5 48.3 52.4 56.1 56.3 57.5 61.8 66.5 67.3 68.5

73.2 73.1 65.1 52.7 46.2 42.6 41.3 40.2 37.0 33.4 31.8 29.7

26.4 27.0 29.4 29.5 30.7 29.8 27.4 24.9 23.0 20.8 19.3 18.4

16.2 14.3

De groeicijfers van Turkije zijn indrukwekkend bij een tegenzittende wereldeconomie. Het herstel is vooral zichtbaar in de industrie. Landbouw en de voor Turkije zeer belangrijke bouwsector laten nog steeds een negatieve ontwikkeling zien. Het achterblijven van de landbouwsector heeft te maken met het zeer intensieve hervormingsproces dat wordt uitgevoerd. Prijssubsidies worden afgeschaft en inmiddels is gebleken dat de hervormingen minder grote problemen opleveren dan werd verwacht.

15

De malaise in de bouw is ook niet verbazingwekkend gezien de sterke teruggang in overheidsinvesteringen. De meeste indicatoren (capaciteitsbenutting, industriële productie en energiegebruik) ontwikkelen zich positief. Er zijn voorzichtige aanwijzingen dat de binnenlandse vraag weer wat begint toe te nemen. BBP De gemiddelde groei van het Bruto Binnenlands Product is in het volgende schema ten opzichte van het voorgaande jaar weergegeven. 1996

7,3 %

1997

7,6 %

1998

3,2 %

1999

-4,7 %

2000

7,1 %

2001

-7,4 %

2002

7,8 %

2003

5,3 %

2004

5,0 %

Betaalmiddelen In Turkije wordt betaald met Yeni Turkse Lira’s. 1 euro = ± 1,83 Yeni Turkse Lira (YTL)1. Sinds 1 januari 2005 zijn de zes nullen achter de lira’s komen te vervallen. Geld kan het beste in Turkije gewisseld worden, omdat de koers daar een stuk hoger is. Men kan wisselen in hotels, banken en posterijen. Ook bestaat de mogelijkheid om te pinnen in Turkije, met name in de grote steden. De Euro en de Amerikaanse Dollar zijn naast de Turkse Lira de meest gebruikte geldeenheden in het land.

3.5

Douane

Voor het binnengaan van Turkije is naast een geldig paspoort, ook een visum vereist. Dit kan bij aankomst worden geregeld. De kosten van een visum zijn ongeveer € 10,-. Het visum kan ook in eigen land bij het Turkse Consulaat opgehaald worden, hoewel dit bijna het dubbele kost. Het visum is drie maanden geldig.

1

Voor actuele koersen kan de website van het Grenswisselkantoor (www.gwk.nl) geraadpleegd worden. 16

Voor automobilisten is een geldig Nederlands of Belgisch rij- en kentekenbewijs verplicht, evenals een WA-verzekering (geldige groene kaart). Een internationaal rijbewijs is niet noodzakelijk. Toegelaten import: 200 sigaretten of 50 sigaren, 5 liter alcohol, 1,5 kilogram koffie, 500 gram thee, 5 flessen parfum van 120 milliliter elk, een fotocamera of video met maximaal 5 films of banden. Meer dan voor honderd dollar aan Turkse Lira’s mag niet in- of uitgevoerd worden. Drugs en wapens zijn verboden. Voorwerpen die tot het cultureel bezit van het Turkse volk behoren, mogen op straffe van het opleggen van een boete of gevangenisstraf niet uitgevoerd worden, tenzij aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Bij tapijten die ouder zijn dan 100 jaar, dient men een rekening te overleggen van de verkoper bij wie men het tapijt heeft gekocht. Daarna dient het tapijt door een museum te worden voorzien van een loodje, behorend bij een expertiserapport. Tevens dient men aan te tonen dat de buitenlandse valuta in Turkije zijn gewisseld.

3.6

Verdragen

Met Turkije zijn verschillende bilaterale overeenkomsten gesloten, waaronder: Overeenkomst inzake luchtvervoer (van kracht sinds 17 september 1971); Overeenkomst op het gebied van sociale zekerheid (getekend op 6 januari 2000); Overeenkomst inzake aanmoediging en bescherming van wederzijdse investeringen (van kracht sinds 1 november 1989); Overeenkomst ter voorkoming van dubbele belastingen (van kracht sinds 30 september 1988); Overeenkomst inzake wegvervoer (van kracht sinds 1971, een nieuw verdrag is in juli 2003 in werking getreden). Verder is Turkije bij de volgende verdragen aangesloten: Het Verdrag van Genéve (1949); Het Apostilleverdrag (1985); Het Verdrag van de Internationale Groene Kaart;

17

European Convention on Compulsory Insurance against Civil Liability in Respect of Motor Vehicles (2003);

3.7

Ambassade’s, Consulaten en alarmnummers

Turkse Ambassade in Nederland:

Nederlandse Ambassade in Turkije:

Jan Evertstraat 15

Turan Gunes Bulvari, 7. Cadde No. 3

2514 BS Den Haag

06550 Yildiz, Ankara

Telefoon: 0031 (0) 703 604 912

Telefoon: 0090 (0) 312 409 18 00

Fax: 0031 (0) 703 617 969

Fax: 0900 (0) 312 409 18 98

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Website: www.turkseambassade.nl

Website: www.nl.org.tr

Turkse Ambassade in België:

Belgische Ambassade in Turkije:

Rue Montoyer / Montoyerstraat 4

Mahatma Gandi Caddesi No. 55

1000 Brussel

Gaziosmanpasa, Ankara

Telefoon: 0032 (0) 251 340 95

Telefoon: 0090 (0) 312 446 82 47/48/49/50

Fax: 0032 (0) 251 407 48

Fax: 0090 (0) 312 446 82 51

Website: http://www.turkey.be

E-mail: [email protected] Website: http://www.diplomatie.be/ankaranl

Nederlandse Consulaten in Turkije:

Turkse Consulaten in Nederland:

Istiklâl Caddesi No. 393

Keizerstraat 8

80050 Beyoglu, Istanbul

7411 HG Deventer

Telefoon: 0090 (0) 212 251 50 30/1/2/3

Telefoon: 0031 (0) 570 61 94 81

Fax: 0090 (0) 212 292 50 31 / 251 92 89

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Website: www.turkishconsulate.nl/deventer

Cumhuriyet Bulvari No. 60A

Westblaak 2

35210 Gumruk, Izmir

3012 KK Rotterdam

Telefoon: 0090 (0) 232 463 49 60

Telefoon: 0031 (0) 104 132 270

Fax: 0090 (0) 232 425 19 50

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Website: www.turkishconsulate.nl/rotterdam

18

Aspendos Bulvari No. 37 07300, Antalya Telefoon: 0090 (0) 242 321 13 47 Fax: 0090 (0) 242 321 13 47 E-mail: [email protected] Belgische Consulaten in Turkije:

Turkse Consulaten in België:

Siraselviler Caddesi No. 73

Sorbenlaan 16

80060 Taksim, Istanbul

2610 Wilrijk

Telefoon: 0090 (0) 212 243 33 00/01

Telefoon: 0032 (0) 382 071 00 / 382 713 90

Fax: 0090 (0) 212 243 50 74

Fax: 0032 (0) 383 005 63

E-mail: [email protected] Website: http://www.diplomatie.be/istanbulnl Isklar Caddesi Sönmez Apt. No. 21

Rue Montoyer / Montoyerstraat 4

Kat: 1, Daire: 1, Antalya

1000 Brussel

Telefoon: 0090 (0) 242 244 68 53

Telefoon: 0032 (0) 250 227 42 / 251 368 12

Fax: 0090 (0) 242 247 17 89

Fax: 0032 (0) 251 244 01

E-mail: [email protected] Sehit Nevres Bulvari Kizilay Is Merkesi No. 3/7 Alsancak, Izmir Telefoon: 0090 (0) 232 463 47 69 Fax: 0090 (0) 232 464 53 63 E-mail: [email protected] Alarmnummers Algemeen alarmnummer:

112

Politie:

155

Verkeerspolitie:

154

Brandweer:

110

Ambulance:

112

19

3.8

Overige informatie

Feestdagen 1 januari

Tijdens nieuwjaarsdag zijn alle fabrieken en kantoren gesloten

23 april

Onafhankelijkheidsdag

19 mei

Feest van Jeugd en Sport

27 mei

Dag van de Constitutie

30 augustus

Feest van de Overwinning (op de geallieerden in 1922)

28-29 oktober

Dag van de Republiek

10 november

Sterfdag van Mustafa Kemal Atatürk

Religieuze feestdagen: zij vallen ieder jaar elf dagen eerder. Zo is er o.a. de Ramadan (Vastenmaand) die duurt van 3 tot en met 5 november 2005 en Kurban Bayrami (het Offerfeest) dat na de Ramadan volgt (20 januari tot 23 januari 2005). Van 6 tot en met 9 november 2005 is alles in Turkije gesloten. Vervoersmiddelen Sinds begin jaren negentig is Turkije steeds meer gaan investeren in het moderniseren van de infrastructuur. In Turkije kan gereisd worden met de (stads)bus, de dolmuş (minibusje dat in steden en dorpen rijdt), de metro (in steden als Istanbul, Ankara en Izmir), de tram, de taxi, de trein, de veerboot (bijvoorbeeld om van het Aziatische naar het Europese gedeelte te komen) en het vliegtuig. Turkije heeft zo’n 30 vliegvelden bij de grootste steden.

20

4.

TURKS BURGERLIJK WETBOEK

Het nieuw Turks Burgerlijk Wetboek is door de Vrije Universiteit vertaald in de Nederlandse taal (Wet nr. 4721 van 22 november 2001, Resmi Gazete nr. 24607 van 8 december 2001, in werking getreden op 1 januari 2001). Gereed zijn de artikelen 1 t/m 201, te weten: inleiding, personenrecht (met uitzondering van rechtspersonenrecht), huwelijk en echtscheiding. In voorbereiding zijn de overige bepalingen van het familie- en erfrecht. De Nederlandse vertaling van de artikelen 1 t/m 201 is te raadplegen via de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam (http://www.rechten.vu.nl/dbfilestream.asp?id=1270). Benelux beschikt eveneens over een vertaling van deel 2: familierecht. Het voorwoord en de inleiding van het Turks Burgerlijk Wetboek en boek één: Personenrecht (Deel één: Natuurlijke personen, titel 1 en 2) zijn in dit vademecum opgenomen.

4.1

Voorwoord Turks Burgerlijk Wetboek

Op 1 januari 2002 trad een nieuw Turks burgerlijk Wetboek in werking. Het vervangt het burgerlijk Wetboek dat in opdracht van Kemal Atatürk in 1926 was ingevoerd en dat grotendeels gebaseerd was op het Zwitserse Zivilgesetzbuch van 1912.2 Het BW van 1926 was bestemd voor de seculiere maatschappij die Atatürk had ingevoerd en brak met de bestaande traditie dat het Turkse recht gebaseerd was op het islamitische recht. Nadat het BW in de loop der tijd enkele malen op onderdelen was gewijzigd en aangevuld,3 werd na 75 jaar een algehele herziening zeer noodzakelijk geacht; het BW sloot niet meer aan op de moderne ontwikkelingen in de westerse maatschappij, met name zoals die waren neergelegd in het Europees Verdrag van de rechten van de mens en in de jurisprudentie van het Europese Hof van de rechten van de mens, alsook in andere verdragen. In het bijzonder de ondergeschikte positie van de gehuwde vrouw en de achtergestelde plaats van buitenechtelijke kinderen in het Turkse BW waren daarmee in strijd. Toch was de invoering van een aan de huidige tijd aangepast BW geen gemakkelijke zaak. Het kostte drieënhalf jaar discussie in het parlement, dat voor meer dan 95 % uit mannen bestaat en waarin traditioneel recht een belangrijke invloed heeft, alvorens het nieuwe BW werd aanvaard en ingevoerd. Het BW is niet geheel gewijzigd; zijn structuur is gehandhaafd en ook een ruime aantal van zijn artikelen zijn in de kern gelijk gebleven. De wijzigingen zijn deels gebaseerd op

2

Evenals in het Zwitserse recht behandelt het Turkse BW het personen- familie- en erfrecht alsook het goederenrecht. Het verbintenissenrecht is in een afzonderlijk Wetboek opgenomen. 3 M.n. in mei 1988 en november 1990. 21

bovengenoemde principiële veranderingen, deels zijn zij reacties op jurisprudentie en doctrine. De belangrijkste wijzigingen zijn in het familierecht te vinden. Het scheidingsrecht was reeds in 1988 herzien. Het adoptierecht is aangepast aan de eisen die het Haags Adoptieverdrag 1993 stelt. Met dit Wetboek heeft Turkije thans een burgerrechtelijke regelgeving die in zijn moderniteit geheel past binnen de rechtsbeginselen die de West-Europese staten aan hun wetgeving ten grondslag gelegd hebben. Omdat in de Nederlandse rechtspraktijk regelmatig het Turkse privaatrecht en in het bijzonder het Turkse personen-, familie- en erfrecht toegepast moet worden, is een Nederlandstalige vertaling van het nieuwe Turkse burgerlijke Wetboek zinvol.

4.2

Inleiding Turks Burgerlijk Wetboek

A. BRONNEN EN TOEPASSING VAN HET RECHT ARTIKEL 1.- De wet is naar zijn bewoordingen en inhoud van toepassing op alle onderwerpen waarop hij betrekking heeft. Kan in de wet geen toepasselijke bepaling gevonden worden dan beslist de rechter overeenkomstig de regels van gewoonte en gebruik en bij afwezigheid daarvan overeenkomstig de regel die hij zou opstellen als hij wetgever was geweest. Bij de beslissing maakt de rechter gebruik van wetenschappelijke opvattingen en rechterlijke beslissingen.

B. INHOUD VAN RECHTSBETREKKINGEN I. Handelen naar behoren ARTIKEL 2.- Ieder is gehouden bij de uitoefening van zijn rechten en bij de nakoming van zijn plichten naar de regels van behoorlijkheid te handelen. Het kennelijke misbruik van een recht wordt rechtens niet beschermd. II. Goede trouw ARTIKEL 3.- In de gevallen waarin de wet aan de goede trouw een rechtsgevolg verbindt, is de aanwezigheid daarvan te vermoeden. Echter, wie niet voldoet aan de zorgvuldigheid die naar de omstandigheden van het geval van hem verlangd kan worden, kan zich niet op goede trouw beroepen.

22

III. Rechterlijke beoordelingsbevoegdheid ARTIKEL 4.- Indien de wet de rechter de bevoegdheid geeft tot beoordeling of om rekening te houden met de omstandigheden van het geval of met gerechtvaardigde zwaarwegende gronden, beslist hij naar recht en billijkheid.

C. BEPALINGEN VAN ALGEMENE AARD ARTIKEL 5.- Algemene bepalingen in dit Wetboek en in het Wetboek van verbintenissenrecht zijn voor zover geschikt van toepassing op alle burgerrechtelijke rechtsbetrekkingen.

D. BEWIJSREGELS I. Bewijslast ARTIKEL 6.- Indien de wet niet anders bepaalt, rust op ieder de last de aanwezigheid te bewijzen van de feiten waarop hij zijn recht baseert. II. Bewijs door openbare akten ARTIKEL 7.- Openbare registers en openbare akten vormen bewijs van de juistheid van de daarin neergelegde feiten. Het bewijs dat de daarin opgenomen feiten onjuist zijn is, tenzij de wetten anders bepalen, aan geen enkele vorm gebonden.

4.3

Titel 1: Persoonlijkheid

A. IN HET ALGEMEEN I. Rechtsbevoegdheid ARTIKEL 8.- Iedere persoon bezit rechtsbevoegdheid. Dienovereenkomstig bezitten allen, binnen de grenzen van het recht, dezelfde bevoegdheid om rechten en verplichtingen te hebben.

23

II. Handelingsbekwaamheid 1. Inhoud ARTIKEL 9.- Wie handelingsbekwaam is, kan door eigen handelen een recht verwerven en een verplichting aangaan. 2. Voorwaarden a. In het algemeen ARTIKEL 10.- Iedere meerderjarige die onderscheidingsvermogen bezit en niet onder curatele staat, is handelingsbekwaam. b. Meerderjarigheid ARTIKEL 11.- Meerderjarigheid vangt aan met het bereiken van de achttienjarige leeftijd. Huwelijk maakt een persoon meerderjarig. c. Meerderjarigverklaring ARTIKEL 12.- Een minderjarige die de leeftijd van vijftien jaar heeft bereikt, kan op eigen verzoek en met toestemming van zijn ouder door de rechtbank meerderjarig worden verklaard. d. Onderscheidingsvermogen ARTIKEL 13.- Wie niet vanwege zijn minderjarigheid, geestelijke stoornis, zwakzinnigheid, dronkenschap of om vergelijkbare redenen de bekwaamheid mist om zich op een verstandige manier te gedragen, beschikt over onderscheidingsvermogen in de zin van deze Wet. III. Handelingsonbekwaamheid 1. In het algemeen ARTIKEL 14.- Degenen bij wie het onderscheidingsvermogen ontbreekt, minderjarigen en onder curatele gestelden zijn handelingsonbekwaam. 2. Ontbreken van onderscheidingsvermogen ARTIKEL 15.- Behoudens andersluidende wettelijke bepalingen hebben handelingen van een persoon zonder onderscheidingsvermogen geen rechtsgevolg.

24

3. Minderjarigen en onder curatele gestelden die over onderscheidingsvermogen beschikken ARTIKEL 16.- Minderjarigen en onder curatele gestelden die over onderscheidingsvermogen beschikken, kunnen zolang de toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers ontbreekt niet door eigen handelingen een verplichting aangaan. Bij een verkrijging om niet en bij uitoefening van rechten die nadrukkelijk persoonsgebonden zijn, is deze toestemming niet vereist. Minderjarigen en onder curatele gestelden die over onderscheidingsvermogen beschikken, zijn verantwoordelijk voor hun onrechtmatige handelingen. IV. Verwantschap 1. Bloedverwantschap ARTIKEL 17.- De graad van bloedverwantschap blijkt uit het aantal geboorten waardoor de verwantschappen aaneengebonden worden. Verwantschap in de opgaande en neergaande linie bestaat tussen personen die van elkaar afstammen; verwantschap in de zijlinie bestaat tussen personen die niet van elkaar afstammen, maar wel dezelfde afkomst4 hebben. 2. Aanverwantschap ARTIKEL 18.- De echtgenoot en de bloedverwanten van de andere echtgenoot worden aanverwanten in dezelfde soort en graad. Aanverwantschap eindigt niet met het eindigen van het huwelijk waardoor deze tot stand kwam. V. Woonplaats 1. Begripsbepaling ARTIKEL 19.- Woonplaats is de plaats waar een persoon verblijft met de bedoeling om daar voortdurend te blijven. Een persoon kan niet gelijktijdig meer dan één woonplaats hebben. Deze regel is niet van toepassing op handels- en industriële ondernemingen. 2. Wijziging van woonplaats en verblijfplaats ARTIKEL 20.- De wijziging van een woonplaats is afhankelijk van het verkrijgen van een nieuwe woonplaats. Voor een persoon wiens eerdere woonplaats niet duidelijk is of die na het verlaten van zijn woonplaats in het buitenland nog geen woonplaats in Turkije heeft verkregen, zal de verblijfplaats als woonplaats gelden.

4

Kök, lett. o.a. wortel, oorsprong, herkomst. 25

3. Wettelijk woonplaats ARTIKEL 21.- De woonplaats van een kind dat onder ouderlijk gezag staat, is die van zijn moeder en vader. Indien moeder en vader geen gemeenschappelijke woonplaats hebben, is de woonplaats van het kind die van de moeder of vader aan wie het is toevertrouwd. In overige gevallen geldt de verblijfplaats van het kind als zijn woonplaats. De woonplaats van personen die onder voogdij staan, is de plaats waar de voogdij-instelling waaraan zij verbonden zijn, zich bevindt. 4. Verblijf in instellingen ARTIKEL 22.- Het verblijf op een plaats om onderwijs te volgen of de plaatsing in een opleidings-, gezondheids-, behandelings- of strafinstelling heeft niet tot gevolg dat een nieuwe woonplaats wordt verkregen.

B. BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKHEID I. Tegen het afzien en excessief beperken ARTIKEL 23.- Niemand kan van zijn rechtsbevoegdheden en handelingsbekwaamheden afzien, ook niet gedeeltelijk. Niemand kan van zijn vrijheden afzien of deze beperken in strijd met het recht of de zedelijkheid. Met schriftelijke toestemming is het mogelijk dat menselijk biologisch materiaal wordt afgenomen, geïnjecteerd en getransporteerd. Echter, van degene die de verplichting is aangegaan om biologisch materiaal af te staan, kan geen nakoming van zijn verplichting worden verzocht; vergoeding van materiële en immateriële schade kan niet worden verzocht. II. Tegen aantasting 1. Beginsel ARTIKEL 24.- Wie in strijd met het recht in zijn persoonlijkheid is aangetast, kan de rechter verzoeken om bescherming tegen de aantasters. Zolang de toestemming ontbreekt van degene die in zijn persoonlijkheid is beschadigd, of zolang de inbreuk niet gerechtvaardigd is door een privé of openbaar belang van een hogere orde of om een van de redenen die het recht geeft van de bevoegdheid gebruik te maken, zal elke verrichte aantasting van de persoonlijkheidsrechten in strijd met het recht zijn.

26

2. Procedures ARTIKEL 25.- De verzoeker kan de rechter verzoeken om het gevaar van aantasting te voorkomen, de voortdurende aantasting te beëindigen of te bepalen dat de voortdurende effecten van een reeds geëindigde aantasting in strijd met het recht zijn. De verzoeker kan bovendien verzoeken dat een verbetering of de beslissing aan derden bekend wordt gemaakt of wordt gepubliceerd. De verzoeker behoudt het recht om samen met het verzoek tot materiële en immateriële schadevergoeding te verzoeken dat overeenkomstig de bepalingen van onbevoegde vertegenwoordiging de winst verkregen uit een aantasting in strijd met het recht aan hemzelf wordt toegekend. Het verzoek om immateriële schadevergoeding kan niet worden overgedragen zolang dit door de wederpartij niet is geaccepteerd; zolang het verzoek door de erflater niet naar voren gebracht is, gaat het niet over op de erfgenamen. De verzoeker kan ter bescherming van zijn persoonlijkheidsrechten procederen bij de rechtbank van zijn eigen woonplaats of van de woonplaats van de wederpartij. III. Recht betreffende de naam 1. Naamsbescherming ARTIKEL 26.- Een persoon wiens recht op gebruik van zijn naam wordt betwist, kan verzoeken zijn recht vast te stellen. Een persoon wiens naam onrechtmatig wordt gebruikt, kan de beëindiging hiervan verzoeken; indien de onbevoegde gebruiker schuld heeft kan bovendien worden verzocht om vergoeding van de materiële schade en indien de aard van het geleden onrecht dat vereist, kan om vergoeding van immateriële schade worden verzocht. 2. Naamswijziging ARTIKEL 27.- Naamswijzing kan slechts wegens gegronde redenen aan de rechter worden verzocht. De naamswijziging wordt in het bevolkingsregister geregistreerd en gepubliceerd. Door een wijziging van de naam wijzigt niet de persoonlijke staat. Wie door de naamswijziging nadeel ondervindt, kan binnen een jaar na de dag dat hij deze vernomen heeft om opheffing van het wijzigingsbesluit verzoeken.

27

C. HET BEGIN EN EINDE VAN DE PERSOONLIJKHEID I. Geboorte en overlijden ARTIKEL 28.- De persoonlijkheid vangt aan op het moment dat het kind volledig en levend ter wereld is gekomen en eindigt met de dood. Onder de voorwaarde dat het levend geboren wordt, verkrijgt het kind rechtsbevoegdheid vanaf het moment van verwekking. II. Bewijs van het in leven en dood zijn 1. Bewijslast ARTIKEL 29.- Een persoon die met het oog op het gebruik van een recht beweert dat een persoon levend of dood is, of op een bepaald tijdstip bij de dood van een andere persoon in leven was, is verplicht om zijn bewering te bewijzen. Indien van meerdere personen niet bewezen kan worden wie eerder of later is overleden, worden zij geacht gelijktijdig te zijn overleden. 2. Bewijsmiddelen a. In het algemeen ARTIKEL 30.- De geboorte en het overlijden van een persoon worden bewezen door de registraties in het bevolkingsregister. Indien een zodanige registratie in het bevolkingsregister ontbreekt of indien blijkt dat de aanwezige registratie niet correct is, kan de werkelijke situatie met elke vorm van bewijs bewezen worden. b. Vermoeden van overlijden ARTIKEL 31.- Indien een persoon verdwijnt onder omstandigheden waaronder zijn overlijden als zeker moet worden aangenomen, wordt hij geacht werkelijk te zijn overleden, ook indien zijn lijk niet is gevonden. III. Beslissing van vermissing 1. In het algemeen ARTIKEL 32.- Indien van een persoon die is verdwenen terwijl hij in levensgevaar verkeerde of van wie lange tijd geen bericht is verkregen, een sterke mogelijkheid bestaat dat hij dood is, kan de rechtbank, op verzoek van degenen die aan deze dood rechten ontlenen, beslissen dat deze persoon vermist is.

28

Bevoegd is de rechtbank van de laatste woonplaats in Turkije van de [vermiste] persoon, of indien hij nooit in Turkije woonplaats heeft gehad, van de plaats waar hij in het bevolkingsregister staat ingeschreven; of indien ook zulk een registratie ontbreekt de rechtbank van de plaats waar zijn moeder of vader staat ingeschreven. 2. Wijze van procederen ARTIKEL 33.- Om een verzoek om een beslissing tot vermissing te kunnen doen, zal sinds het levensgevaar ten minste één jaar of sinds de datum van het laatste bericht ten minste vijf jaar verstreken moeten zijn. De rechtbank roept op de daarvoor voorgeschreven wijze van bekendmaking personen die informatie hebben omtrent de persoon over wiens vermissing zal worden beslist op om binnen een bepaalde termijn informatie te geven. Deze termijn bedraagt ten minste zes maanden vanaf de dag waarop de eerste bekendmaking is gedaan. 3. Verval van verzoek ARTIKEL 34.- Indien de persoon over wiens vermissing beslist zal worden, verschijnt voordat de bekendmakingstermijn is verstreken of indien van hem bericht wordt ontvangen dan wel de datum van zijn overlijden komt vast te staan, vervalt het verzoek om tot vermissing te beslissen. 4. Rechterlijke beslissing ARTIKEL 35.- Indien de bekendmaking niet tot een resultaat heeft geleid, beslist de rechtbank tot vermissing en zullen de aan de dood gerelateerde rechten worden uitgeoefend alsof het overlijden van de vermiste is bewezen. De beslissing tot vermissing heeft werking vanaf het moment dat het levensgevaar zich heeft verwezenlijkt of vanaf de dag dat het laatste bericht is ontvangen. 4.4

Titel 2: Register van de Burgerlijke Stand

A. IN HET ALGEMEEN I. Register ARTIKEL 36.- De burgerlijke staat wordt bepaald door een voor dit doel gehouden officieel register. Het houden van dit register en de vermelding van de verplichte gegevens worden geregeld door de daarop betrekking hebbende wet.

29

II. Bevoegde ambtenaar ARTIKEL 37.- Het register van de burgerlijke stand wordt gehouden door de door de Staat benoemde ambtenaren. Het bijhouden van de register en de afgifte van uittreksels is de taak van deze ambtenaren. Aan Turkse vertegenwoordigers in het buitenland kan op voorstel van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en in overleg met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en met toestemming van het Bureau van de Minister-President, de bevoegdheid van ambtenaar van de burgerlijke stand verleend worden. III. Aansprakelijkheid ARTIKEL 38.- De nadelige gevolgen van het houden van het register van de burgerlijke stand worden door de staat vergoed, met regres op de nalatige ambtenaar. De procedure tot schadevergoeding en regres wordt verzocht bij de rechtbank van de plaats van het register van de burgerlijke stand. IV. Verbetering 1. In het algemeen ARTIKEL 39.- Zolang er geen rechterlijke beslissing is, vindt geen verbetering van het register van de burgerlijke stand plaats. 2. Geslachtsverandering ARTIKEL 40.- Degene die van geslacht wilt veranderen, kan de rechter in een persoonlijk verzoek om toestemming tot verandering van geslacht vragen. Echter, voor toestemming is vereist dat de verzoeker de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt en niet gehuwd is; bovendien is vereist dat hij transseksueel is aangelegd en dat hij met een verklaring afgegeven door een erkende academisch-medische instelling bewijst dat geslachtsverandering op psychologische gronden noodzakelijk is en dat hij blijvend de mogelijkheid tot voortplanting mist. Nadat voor dit doel toestemming gegeven is en met een verklaring van een erkende medische instelling bewezen is dat in overeenstemming met de medische methoden daadwerkelijk een operatie tot verandering van geslacht heeft plaatsgehad, kan door de rechtbank besloten worden tot verandering in de burgerlijke stand.

30

B. REGISTER VAN GEBOORTEN I. Aangifte van geboorte ARTIKEL 41.- Aangiften betreffende geboorten en betreffende niet geïdentificeerde vondelingen worden gedaan in overeenstemming met de desbetreffende wettelijke bepalingen. II. Veranderingen in het geboorteregister ARTIKEL 42.- Veranderingen in de burgerlijke staat, in het bijzonder door erkenning van een buitenechtelijk kind, of door gerechtelijke vaststelling van vaderschap, door wijziging van de afstamming, door adoptie of door het bekend worden van afstamming van een vondeling, worden in de register verwerkt overeenkomstig de daarop betrekking hebbende wettelijke bepalingen.

C. REGISTER VAN OVERLIJDEN I. Aangifte van overlijden ARTIKEL 43.- Aangiften van overlijden worden gedaan overeenkomstig de daarop betrekking hebbende wettelijke bepalingen. II. Vermist persoon ARTIKEL 44.- Indien een persoon verdwijnt onder omstandigheden waaronder zijn overlijden als zeker moet worden aangenomen, wordt hij op bevel van de hoogste burgerlijke gezagsdrager ter plaatse als overleden in het register ingeschreven ook indien zijn lijk niet is gevonden. Daarnaast kan iedere belanghebbende verzoeken om gerechtelijke vaststelling omtrent de dood en het leven van deze persoon. III. Beslissing omtrent vermissing ARTIKEL 45.- Na een verklaring van de rechter wordt de beslissing omtrent vermissing ingeschreven in het register van overlijden. IV. Aanbrengen van veranderingen in het register ARTIKEL 46.- De noodzakelijke veranderingen van een in het register voor juist gehouden mededeling waarvan de onjuistheid wordt bewezen of de noodzakelijke veranderingen

31

wegens de identificatie van een ongeïdentificeerde lijk of wegens de opheffing van een beslissing omtrent vermissing, worden in het register van de belanghebbende in de kolom opmerkingen vermeld.

32

5.

VERKEER

5.1

Verkeersregels

In Turkije gelden vrijwel dezelfde verkeersregels als in Nederland en België, hoewel ze in Turkije in mindere mate worden toegepast. Het verkeer in grote steden zoals Istanbul en Ankara is erg chaotisch. Toch is het raadzaam om een aantal regels in acht te nemen. Snelheden Het Turkse verkeer vergt een grote mate van alertheid. De bestuurder van een voertuig is, ook in Turkije, wettelijk verplicht zich te houden aan de maximum snelheid die op de verkeersborden staat aangegeven. Binnen de bebouwde kom geldt er een maximumsnelheid van 50 km/h (met aanhangwagen 40 km/h). Buiten de bebouwde kom is dit 90 km/h (met aanhangwagen 70 km/h). Op snelwegen mag maximaal 120 km/h worden gereden. Met welke snelheid gereden mag worden, is niet alleen afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden maar ook van zaken als rijvaardigheid, vooral in verband met handicaps, medicijngebruik en vermoeidheid. Als men binnen één jaar vier keer door de verkeerspolitie wordt aangehouden wegens het overschrijden van de toegestane maximum snelheid, wordt het rijbewijs voor één jaar ingenomen. Autogordels Het dragen van autogordels is verplicht. Indien er op de achterbank ook gordels aanwezig zijn moeten deze ook gebruikt worden. Valhelmen De bestuurders en passagiers van tweewielvoertuigen, zoals een motor, zijn verplicht om een helm te dragen. Telefoon Sinds januari 2002 is het alleen toegestaan om handsfree te telefoneren tijdens het besturen van een motorvoertuig. Er kan gebruik gemaakt worden van een headset.

33

Kinderzitje Een kinderzitje is wettelijk wel verplicht, maar in de praktijk maakt maar een zeer gering deel van de bevolking hier gebruik van. Er worden dan ook nauwelijks boetes opgelegd door de politie. Gevarendriehoek, verbandtrommel en brandblusser Het is verplicht om twee gevarendriehoeken bij zich te hebben. In geval van pech moet men deze voor en achter het voertuig plaatsen. Ook is het verplicht om in de auto een verbandtrommel en een brandblusser mee te voeren. Bij veel sneeuwval zijn soms sneeuwkettingen verplicht voor toegang tot bergpassen en wegen. Lading Lading op een voertuig of aanhanger mag slechts 20 cm in breedte en lengte uitsteken. Steekt de lading uit aan de achterkant, dan moet dit met behulp van een rode vlag kenbaar gemaakt worden. Slepen van een ander voertuig Het is toegestaan een ander voertuig mee te slepen, mits men niet sneller rijdt dan 40 km per uur en gebruik maakt van een sleepkabel.

5.2

Procedure bij verkeersdelicten

Transactie door de politie Volgens de wet zijn in Turkije zowel de verkeerspolitie als de militaire politie bevoegd om boetes te geven. Indien er een aantal verkeersovertredingen tegelijk worden gemaakt, wordt iedere overtreding afzonderlijk gestraft. De verkeerspolitie kan in twee groepen verdeeld worden, te weten: normale politie, die controleert of de verkeersregels worden gehandhaafd; verkeerspolitie, die bevoegd is om na een verkeersongeval een proces-verbaal en een situatieschets op te stellen (telefoonnummer: 154). Het proces-verbaal dient door tenminste twee personen ondertekend te worden. Alle procesverbalen die na een verkeersongeval zijn geschreven zijn rechtsgeldig, tenzij het tegengestelde bewezen is. De verkeerspolitie kan tot een bedrag van 1.332,8 YTL (± € 700,-) een geldboete opleggen.

34

Het Turks proces-verbaal is opgenomen in bijlage B en de Nederlandse vertaling in bijlage C. De politie in Turkije gebruikt op het proces-verbaal een codering om de schuldvraag vast te stellen. De codering komt achter de namen van de betrokkenen bij het ongeval (in de laatste kolom) te staan. De feitelijke aansprakelijkheid bepaalt de oorzaak van het ongeval en heeft betrekking op de veroorzaker. Medeaansprakelijkheid heeft betrekking op de aangereden partij. Het percentage medeaansprakelijkheid komt vrijwel altijd uit tussen 25 en 30 %. Dit percentage wordt van de hoofdaansprakelijkheid afgetrokken (d.w.z. tussen 70 en 75 %). ‘Andere aansprakelijkheden’ is in de bijlagen slechts beperkt weergegeven. De codering die kan worden toegepast voor ‘medeaansprakelijkheid’, luidt als volgt: 1. Negeren van een stopteken. 2. Laden en lossen van passagiers en goederen op ongeoorloofde plaatsen. 3. Vervoeren van goederen en passasiers op de daarvoor verboden plaatsen. 4. Rijden op plaatsen waar het voor verkeer ongeschikt is. 5. Besturen van een voertuig in een slapeloze, vermoeide, zieke of verwarde toestand. 6. Niet geven van een lichtsignaal bij plotseling opdoemend verkeer of het niet gebruiken van dimlichten. 7. Niet gebruiken van een gevarendriehoek bij stilstand door pech aan het voertuig. 8. Ontbreken van sleeptouw of sneeuwketting. 9. Rijden onder invloed. 10. Rijden met overmatige snelheid. Melding bij de politie Nadat er door de politie een proces-verbaal is geschreven, dient de verzekeringsmaatschappij van de tegenpartij direct op de hoogte te worden gesteld. Deze zal een onafhankelijke expert sturen die een rapport zal opstellen over de geleden schade. Wanneer men om de één of andere reden de verzekeraar niet heeft kunnen waarschuwen en een expert dus geen rapport heeft kunnen opstellen, keert de Turkse verzekeraar meestal toch een gedeelte van de geleden schade uit. Toch wordt aangeraden om de verzekeraar wel in te lichten, aangezien de kans dat het slachtoffer een hoger bedrag krijgt uitgekeerd dan groter wordt.

35

In het proces-verbaal dat de politie opstelt staat onder meer wie de schuldige is en in welke mate. Hierop kan strafrechtelijk bezwaar gemaakt worden. In tegenstelling tot de strafrechtelijke rechter sluiten de civiele rechters zich niet per definitie aan bij het proces-verbaal dat door de verkeerspolitie is opgesteld, ook al is het door twee politieambtenaren ondertekend. Consequenties van een verkeersdelict Indien iemand nalatig en onvoorzichtig is en zich niet aan de verkeersregels houdt en hierdoor een ongeval met dodelijke afloop veroorzaakt, staat hiervoor een gevangenisstraf van twee tot vijf jaar. Daarnaast wordt er een geldboete opgelegd. Tevens bestaat de kans dat het paspoort en de autopapieren van de bestuurder in beslag worden genomen. Indien de bestuurder een ongeval veroorzaakt en er door zijn schuld meer dan één persoon komt te overlijden, dan wordt deze bestuurder op basis van art. 455 van het Turks Strafrecht (Turks: Türk Ceza Kanunu) 5 gestraft. In Turkije kan men bij het overtreden van de verkeersregels op twee manieren gestraft worden: een geldboete en/of een gevangenisstraf. De gevangenisstraf kan maximaal zes maanden duren. Ook kan de gevangenisstraf worden omgezet in geld. In de praktijk gaat dit als volgt: indien de bestuurder van het voertuig de veroorzaker is van een ongeval met dodelijke afloop, wordt deze voor verhoor meegenomen naar het politiebureau. De schuldige kan zijn gevangenisstraf laten omzetten in een geldboete. Nadat dit bedrag is betaald wordt men vrijgelaten. Er wordt op dit moment gewerkt aan een nieuwe wet waarbij de straffen flink omhoog zullen gaan. Indien er gewonden zijn die – volgens een arts – niet binnen tien dagen kunnen genezen, wordt de dader automatisch strafrechterlijk vervolgd door het Openbaar Ministerie. Bij overlijden volgt er altijd een strafzaak. Betalingstermijn van de boete Wanneer de geldboete niet direct betaald wordt, dient dit binnen tien dagen te gebeuren. Betaalt men niet, dan wordt na tien dagen het boetebedrag verdubbeld voor wederom een periode van tien dagen. Na deze tien dagen wordt het boetebedrag verdrievoudigd. Na drie keer weigering van betaling wordt een gerechtelijke procedure gestart.

5

Een lijst van Turkse juridische termen is opgenomen in bijlage D.

36

5.3

Bijzondere verkeersdelicten

Volgens art. 48 van de Turkse Wegenverkeerswet is het verboden om onder invloed van alcohol, drugs of andere verdovende (genots)middelen een voertuig te besturen. Verbod alcoholgebruik Voor alcohol geldt een toegestaan percentage, dat door het Ministerie van Gezondheid wordt vastgesteld. Bestuurders waarbij een hoger percentage in het bloed wordt aangetroffen, hebben grote kans op een rijverbod. Een alcoholcontrole wordt net als in Nederland gedaan met behulp van een blaastest. Het volgende schema geeft de reglementen met betrekking tot alcoholgebruik weer.

Promillage Tot 0.3

Vanaf 0.3 (relatieve ongeschiktheid tot het besturen van een motorrijtuig) Vanaf 0.5 Vanaf 0.8 Vanaf 1.1 (absolute ongeschiktheid tot het besturen van een motorvoertuig) Vanaf 1.6 Vanaf 2.0

Administratiefrechtelijke gevolgen bij gewone controle Voor bus- en taxichauffeurs geldt een absoluut alcoholverbod.

Strafrechtelijke gevolgen bij ongeval of opvallend gedrag Voor bus- en taxichauffeurs geldt een absoluut alcoholverbod. Strafbaar feit indien dit in verband staat met het alcoholgebruik. Gevolg: geldboete Zie hierboven Zie hierboven Strafbaar feit

(Medisch-psychologisch onderzoek) Zie hierboven

Civielrechtelijke gevolgen na ongeval Algemene aansprakelijkheidsregels van toepassing. Medeschuld indien het ongeval te wijten is aan het alcoholgebruik. Zie hierboven Zie hierboven

Zie hierboven Zie hierboven

Verbod drugs Rijden onder invloed van drugs, zoals cannabis, heroïne, cocaïne, morfine, amfetamine en ‘designerdrugs’ is verboden. De aanwezigheid van drugs wordt vastgesteld door middel van een bloedproef. Iedere aanwezigheid van drugs wordt bestraft met een boete. Het vervoer van drugs kan strafrechtelijke gevolgen hebben.

37

6.

AANSPRAKELIJKHEID

Schade die is ontstaan door het niet op de correcte manier toepassen van bestaande rechtsregels lijdt in Turkije tot juridische aansprakelijkheid. Iedereen dient te waken over de maatschappelijke orde. Degene die de maatschappelijke orde verstoort kan aansprakelijk worden gesteld. Op aansprakelijkheid die voortvloeit uit ‘een onrechtmatige daad’ is een juridische sanctie van toepassing, te weten schadevergoeding van de geleden schade. Dit wordt doorgaans gebaseerd op art. 41 van het Turkse Verbintenissenrecht (Turks: Borçlar Kanunu). De eiser dient te bewijzen dat er sprake is van onrechtmatige daad (art. 42). Met de term ‘aansprakelijkheid’ kan een persoon van de tegenpartij een verklaring eisen met hierin de bevestiging dat hij verplicht is bepaalde diensten of goederen te leveren. Deze benaming wordt ook wel ‘schuld’ genoemd. Het Turkse Verbintenissenrecht regelt alle schulden van derden en de juridische gevolgen hiervan: de juridische procedure, onrechtmatige daad en het toeeigenen van goederen. Medeplichtigheid De benadeelde die zelf aan het ontstaan van de schade of aan de omvang ervan heeft bijgedragen, heeft in eerste instantie geen recht op volledige schadevergoeding. Medeplichtigheid kan tot een vermindering of een algeheel verval van het recht op schadevergoeding leiden. Aansprakelijkheid van kinderen Kinderen tot 11 jaar zijn niet aansprakelijk voor de door hen veroorzaakte schade. Een beroep op medeplichtigheid van het kind is niet mogelijk (van de ouders daarentegen wel). Kinderen tussen 11 en 15 jaar kunnen voor de kinderrechter verschijnen. Ze kunnen alleen maar een geldboete opgelegd krijgen. Vanaf 16 jaar worden kinderen gestraft zoals volwassenen. Mochten kinderen tot 11 jaar een misdaad hebben begaan en vallen zij in herhaling als zij 16 jaar of ouder zijn, dan wordt de voorgaande misdaad meegerekend om de hoogte van de straf te bepalen. Meerderjarigheid Net als in Nederland en België ligt de meerderjarigheidsgrens in Turkije bij 18 jaar. Vanaf deze leeftijd is men handelingsbekwaam.

38

6.1

Aansprakelijkheid in het verkeer

De Turkse Wegenverkeerswet (Turks: Karayolları Trafik Kanunu) regelt de juridische aansprakelijkheid. In art. 85 van deze wet staat dat zowel de bestuurder als de eigenaar van motorvoertuigen aansprakelijk is voor de toegebrachte schade door dood of letsel aan een ander en schade aan een zaak van een ander waarbij het motorvoertuig de oorzaak is geweest, tenzij bewezen kan worden dat men oplettend en nauwkeurig gehandeld heeft. Bovendien moet er ook expliciet bewezen worden dat ondanks de oplettendheid en nauwkeurigheid van de chauffeur de veroorzaakte schade niet te voorkomen was. Als dit niet te bewijzen is blijven zowel de houder van het voertuig als de bestuurder aansprakelijk. Ook de verzekeraar van het motorvoertuig kan een aansprakelijke partij zijn. Aansprakelijkheid van de houder De houder van een motorvoertuig is aansprakelijk voor de schade die hij met het voertuig heeft veroorzaakt. De houder van een motorvoertuig is verplicht om de schade van het motorvoertuig te vergoeden. Er moet wel een causaal verband bestaan tussen het gebruik van het voertuig en het ontstaan van de schade. De inzittenden zijn in het algemeen niet aansprakelijk. De houder van het voertuig is degene die het voertuig voor eigen rekening en voornamelijk in gebruik heeft en bevoegd is om over het voertuig te beschikken. Aansprakelijkheid van de bestuurder Naast de houder is ook de bestuurder aansprakelijk voor de schade die hij met een motorvoertuig aan personen en/of zaken toebrengt, tenzij de bestuurder kan bewijzen dat de schade buiten zijn schuld is veroorzaakt. In de meeste gevallen is de bestuurder net zo aansprakelijk als de houder van het voertuig. Overmacht Als er een onvermijdelijk voorval plaatsvindt, dan ontstaat er geen schadevergoedingsplicht. Overmacht mag op geen enkele manier terug te voeren zijn op een technisch gebrek aan het voertuig. In het algemeen kan er sprake zijn van een onvermijdelijk ongeval als het terug te voeren is op het gedrag van het slachtoffer, van een derde die niet bij het gebruik van het motorvoertuig betrokken was of van een dier.

39

6.2

Civiel recht

Civiele partijstelling In civiele zaken zijn de rechters in theorie niet gebonden aan het vonnis van de strafrechter, maar in de praktijk is het besluit hetzelfde. Men kan zich in een strafzaak tegen de tegenpartij civiele partijstellen. Dit heeft als gevolg dat de strafrechter een oordeel geeft over de hoogte van de verzochte geldsom. Op grond van art. 37 en 38 van het Turkse Wetboek van Strafrecht kunnen in zo’n procedure materiële en immateriële schade gevorderd worden, plus een restitutie van de gestolen goederen. Bij veroordeling wordt alleen de materiële en immateriële schade toegewezen. Als de vordering niet toegewezen wordt is een civiele procedure wel mogelijk. De gewonde kan, teneinde zijn aanspraken veilig te stellen, in de strafzaak als zogenaamde ‘nevenaanklager’ optreden. Dit heeft als bijkomend voordeel dat men inzicht kan krijgen in de financiële situatie van de Turkse tegenpartij, daar waar de WA-verzekering niet voldoende dekking biedt. Indien de tegenpartij wordt vrijgesproken, is deze uitspraak echter niet bindend. In de praktijk is dit wel doorslaggevend voor de civiele procedure. Vaststelling schuld en deelname aan een strafzaak Bij een verkeersongeval worden tijdens het rijden één of meerdere voertuigen betrokken met als gevolg dat er niet alleen doden en gewonden vallen, maar ook materiële schade ontstaat. In art. 455 en art. 459 van het Turks Strafrecht staat dat bij verkeersongevallen waarbij gewonden c.q. doden vallen, een vervolging gestart kan worden. Er kunnen geen andere wettelijke procedures worden gestart om iemand te vervolgen wegens het veroorzaken van een verkeersongeval, dan een beroep te doen op het Turks Strafrecht. Als iemand gewond raakt of overleden is, zorgt de politie ervoor dat de Officier van Justitie een verzoek indient voor vervolging. De zaak wordt bij de rechtbank die de strafzaken behandelt (in de plaats waar het ongeval zich heeft plaatsgevonden) geopend. Vastlegging van de bewijzen op de plaats van het ongeval Bij ieder ongeval stelt de politie een proces-verbaal op. Er wordt een schets gemaakt van de plaats waar het ongeval heeft plaatsgevonden en waar de auto’s na het ongeval tot stilstand zijn gekomen. De afstanden hiertussen worden genoteerd. Ook de toestand en de bedekking van de wegen worden genoteerd. Bovendien wordt er gekeken naar rijsporen, glijsporen en remsporen. Afhankelijk van het gebied wordt dit gedaan door de (militaire) politie.

40

Getuigen en getuigenis Personen met een andere nationaliteit dan de Turkse die een getuigenis willen afleggen, dienen bij een Turkse instelling aan te geven dat zij dit aan een bevoegd persoon willen vertellen. Wanneer er geen bevoegde aanwezig is, behoort de bevoegde zo spoedig mogelijk op de hoogte gesteld te worden. Deze kan ervoor zorgen dat de getuigenis in zijn eigen taal wordt geschreven en ondertekend. De getuigenis die door een vertaler is vertaald naar het Turks moet nooit door de getuigen zelf ondertekend worden. De vertaler dient zelf zijn/haar handtekening te zetten om aan te geven dat de getuigenis correct is vertaald. Inzittenden van een bij een ongeval betrokken voertuig mogen getuigen. Bovendien mogen ook verwanten, familieleden en vrienden een getuigenverklaring afleggen. In hoeverre deze verklaringen als bewijsmiddel worden geaccepteerd, hangt af van de desbetreffende rechter. Eventuele buitenlandse getuigen moeten ook de gelegenheid krijgen om een verklaring af te leggen. Wanneer deze om welke reden dan ook niet naar Turkije kunnen komen, kan er toch op twee manieren een verklaring afgelegd worden, te weten: rogatoire commissie, verhoor in het land zelf door een bevoegd persoon; consulair verhoor, verhoor op een Turks consulaat. De Turkse rechter moet voor deze twee mogelijkheden toestemming geven.

6.3

Overige aansprakelijkheidszaken

Productaansprakelijkheid Koopt men een product of goed in Turkije en voldoet dit product of goed niet aan de kwaliteitseisen of heeft het gebreken, dan is er sprake van productaansprakelijkheid. Er kan gedacht worden aan een fabricagefout of een tekort aan informatie, bijvoorbeeld een nietvolledige gebruiksaanwijzing. Productaansprakelijkheid wordt behandeld in art. 4077 van het Turks Burgerlijk Wetboek (Turks: Türk Medeni Kanunu). Aansprakelijkheid voor reparatie aan voertuigen De garagehouder is aansprakelijk voor schade aan het door hem gerepareerde voertuig, ontstaan ten gevolge van een ongeval, waarvan de oorzaak terug te voeren is op een fout bij het uitvoeren van de reparatie. Het is zinvol om afspraken te maken over de reparatie en de factuur te bewaren.

41

Aansprakelijkheid voor dieren In art. 56 van de Turkse Verbintenissenwet staat dat degene die een dier in beheer heeft, aansprakelijk is voor de schade die dat dier heeft veroorzaakt als deze losloopt of is losgebroken. Ongevallen met dieren Als men (plotseling) remt omdat een groot dier, bijvoorbeeld een rund, paard of hond, de weg oversteekt en het dier heeft een eigenaar, dan is de eigenaar aansprakelijk voor de geleden schade. In zo'n geval is remmen gerechtvaardigd, omdat een aanrijding met een dier van deze omvang levensgevaarlijk kan zijn. Bij ongevallen met kleinere dieren wordt verschillend geoordeeld in de rechtspraak. In het algemeen kan men stellen dat remmen toegestaan is, wanneer het niet ten koste van de eigen veiligheid en die van anderen gaat. Indien blijkt dat het dier geen eigenaar heeft, wordt de materiële schade op geen enkele wijze vergoed. Lichamelijke schade kan door het waarborgfonds vergoed worden (zie paragraaf 8.3). Aansprakelijkheid van een hotelhouder Verblijft men in Turkije in een hotel, dan is de hotelhouder op grond van het Turkse Verbintenissenrecht aansprakelijk voor schade aan zaken van gasten veroorzaakt door verlies, vernieling of beschadiging en bij gebreken aan het hotel of de diensten, tenzij er sprake is van overmacht. De schadevergoedingsplicht strekt zich uit tot voertuigen, zaken die in het voertuig zijn achtergebleven en levende dieren. De aansprakelijkheid is onbeperkt: als het verlies, de vernieling of beschadiging aan hemzelf of zijn personeel te wijten is, of als het zaken betreft die de hotelhouder in bewaring heeft genomen en is kwijtgeraakt. Vaak is de hotelgast verplicht (dit is ook aangeraden) om geld, waardepapieren, kostbaarheden en andere waardevolle zaken in bewaring te geven of niet in de kamer achter te laten. Bij overname van het hotel is in principe de voormalige hotelhouder aansprakelijk. De nieuwe hotelhouder is niet aansprakelijk tenzij: het gaat om een firma die in andere handen is overgegaan; de nieuwe hotelhouder het hotel heeft gekocht van de vorige hotelhouder/-eigenaar, waarbij het hotel vermogensbezit was van de vorige eigenaar.

42

7.

SCHADEVERGOEDING

Zoals al eerder is genoemd, zijn er in Turkije twee soorten schade die als gevolg van een verkeersongeval ontstaan, namelijk materiële schade en lichamelijke schade (inclusief immateriële schade). Immateriële schadevergoeding kan gevorderd worden op grond van art. 47 van het Turkse Verbintenissenrecht: “De rechter is bevoegd, rekening houdende met bijzondere omstandigheden, degene die lichamelijke schade lijdt en in geval van overlijden, zijn naasten een redelijke schadevergoeding toe te kennen.” Een schadevergoeding mag niet tot verrijking van de erfgenamen leiden. De sociale en economische situatie van de nabestaanden wordt onderzocht.

7.1

Autoschade

Waardevermindering Er zijn twee soorten waardevermindering te onderscheiden: technische waardevermindering en economische waardevermindering. Van technische schade is sprake wanneer er ondanks deskundige reparatie toch nog technische gebreken bij het voertuig aanwezig blijven. Gezien de huidige stand van de techniek is hier nog zelden sprake van. Bijvoorbeeld wanneer een auto is gelakt en er kleurverschillen zijn, wordt er gesproken van een technisch gebrek. Dit wordt tot economische waardevermindering gerekend. Economische waardevermindering ontstaat doordat het voertuig na reparatie minder (handels)waarde heeft. De verkoper moet bij verkoop meedelen dat het voertuig schade heeft gehad. Voor de koper is dit dan vaak aanleiding om de prijs te drukken. Er zijn verschillende methoden om de waardevermindering vast te stellen. De hoogte van de waardevermindering verschilt van geval tot geval, afhankelijk van de ouderdom van de auto, de reparatiekosten, de kilometerstand, de aard van de beschadiging en de toegepaste methode. Om waardevermindering te kunnen claimen doet leeftijd er niet toe. In de praktijk wordt de waardevermindering van de auto nauwelijks vergoed. Huurkosten van een vervangende auto In principe heeft de benadeelde recht op vergoeding van de kosten van huur van een vervangend voertuig of recht op vergoeding wegens gebruiksderving. Voor de vergoeding is het niet van

43

belang of het voertuig beroepsmatig of privé wordt gebruikt. In hoeverre de huurkosten worden vergoed is afhankelijk van de vraag of de benadeelde op een auto is aangewezen. Het huren van een voertuig moet economisch gezien verstandig zijn. De kosten van de huurauto moeten ook enigszins in verhouding staan tot de reparatiekosten. Zijn de reparatiekosten duidelijk lager dan de huurkosten, dan kan de vordering van de huurkosten worden afgewezen. Een huurauto kan worden geweigerd als men de auto nauwelijks gebruikt, bij ritten over een zeer korte afstand of wanneer een taxi goedkoper is. Als het gebruik van een taxi of ander openbaar vervoersmiddel een duidelijke invloed heeft op het ontberen van het gemak van een eigen auto of anderszins nadeel met zich meebrengt, bestaat de mogelijkheid om de huurauto vergoed te krijgen. Gebruiksderving Een benadeelde die afziet van een huurauto, kan een vergoeding wegens gebruiksderving vorderen, omdat hij niet kan beschikken over zijn voor regelmatig gebruik dienend voertuig (auto, motorfiets, e.d.). De duur van de gebruiksderving is in beginsel twee á drie weken. Total-loss Er is sprake van technische total-loss indien het voertuig zodanig beschadigd is dat technische reparatie onmogelijk is. Als het voertuig wel te repareren is, maar de reparatiekosten zijn hoger dan de vervangingswaarde, spreekt men van economische total-loss. Een vergoeding op basis van dagwaarde is, afhankelijk van de omstandigheden, mogelijk. De expert dient wel in zijn rapport aan te geven dat het voertuig total-loss is verklaard. Indien er naar aanleiding van een buitenlands rapport een betaling moet worden gedaan, worden de Turkse maatstaven toegepast. De waardevermindering kan ook vergoed worden. Reparatiekosten In het algemeen worden reparatiekosten naar Turkse maatstaven vergoed. Reparatie is in Turkije voordeliger in tegenstelling tot andere landen, daarom moet men niet op een volledige vergoeding rekenen. De reparatiekosten moeten kunnen worden aangetoond aan de hand van een expertiserapport en/of facturen. Zonder bewijs is het niet mogelijk om de kosten terug te vorderen. Zowel de Turkse als de buitenlandse rapporten en facturen zijn geldig, mits er ook een vertaling is bijgevoegd. Tevens is het van belang dat er foto’s worden gemaakt van de beschadigde auto. Het is daarom zinvol altijd een fotocamera mee te nemen.

44

Expertisekosten Het is beter om een expert in Turkije te raadplegen, omdat dan de kans groter is dat de expertisekosten gedeeltelijk worden vergoed. In theorie moeten ook de expertisekosten uit het buitenland vergoed worden, maar in de praktijk komt dit niet of nauwelijks voor. Als de rechter een expert opdracht geeft, worden alle kosten automatisch vergoed. Sleepkosten en repatriëring De sleepkosten van het beschadigde voertuig worden vergoed als het voertuig naar de dichtstbijzijnde garage is vervoerd. Indien de terugreis moet plaatsvinden zonder eigen vervoer, dan kunnen de kosten daarvan onder aftrek van bespaarde kosten bij de tegenpartij in rekening gebracht worden. Voor de kosten voor repatriëring van het beschadigde voertuig is de Turkse rechtspraak niet éénduidig.

7.2

Letselschade

Medische kosten Alle medische noodzakelijke behandelingen en verzorgingen komen voor zover deze niet door de eigen ziektekostenverzekering vergoed worden, voor vergoeding in aanmerking. Dit geldt ook voor medische kosten die in het buitenland zijn gemaakt. Vergoeding op grond van art. 98 van de Turkse Wegenverkeerswet houdt in dat de verzekeraar tot het minimum dekkingsbedrag dient te vergoeden. Het minimum dekkingsbedrag wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. Ook de kosten van een privé-arts worden vergoed, als men in het verleden gewend was zo een behandeling te ondergaan, of daarvoor zelf een verzekering heeft afgesloten. Tevens worden de kosten voor cosmetische operaties die verband houden met het ongeval ook vergoed, totdat het slachtoffer weer de ‘oude’ is. De bezoekkosten aan bijvoorbeeld een dokter of een ziekenhuis kunnen door de benadeelde gevorderd worden indien dit bezoek het genezingsproces bevordert. Het minimumbedrag dat voor de genezing wordt uitgekeerd, bedraagt op dit moment 9.000 YTL (± € 4.905) per persoon.

45

Regresrecht Ziektekostenverzekeraars in Nederland en België hebben het recht om de uitgekeerde verpleegkosten op de schuldige partij te verhalen. Wel moet men het verband met het ongeval kunnen aantonen en de originele bewijsstukken van de kosten aanleveren. Regresrecht is ook mogelijk voor werkgevers en bedrijfsverenigingen, welke schade hebben geleden ten gevolge van een ongeval, waarbij een aansprakelijke partij aanwezig is. Immateriële schade aan toeristen Aan de hand van een praktijkvoorbeeld aangaande pakketreizen zal de vergoeding van immateriële schade aan toeristen worden beschreven. “Het Hof van Justitie, 12 maart 2002, nr. C-168/00” De dochter van de Oostenrijkse familie Leitner, die met een pakketreis in Turkije verbleef, liep tijdens die vakantie een salmonellavergiftiging op. Deze was toe te schrijven aan het eten in het hotel (club) waar de familie verbleef. Tot het einde van de vakantie moest de dochter door haar ouders worden verzorgd. De ziekte duurde tot na de vakantie voort. Het Hof van Justitie EG oordeelt dat in art. 5 van de Richtlijn 90/314/EEG van 13 juni 1990 (inzake pakketreizen) moet worden uitgelegd dat het in beginsel aan de toerist recht op vergoeding verleent van de immateriële schade die voortvloeit uit het niet of slecht uitvoeren van de dienstverrichtingen die samen een pakketreis vormen. Het Hof merkte nog op dat art. 5 van de Richtlijn bovendien de consumenten beoogt te beschermen en dat in het kader van toeristische reizen de vergoeding van de door het verlies van vakantievreugde veroorzaakte schade voor de consument zeer belangrijk is. Voedselvergiftiging komt in Turkije vaker voor dan in Nederland of België. Het is dus van belang te weten dat deze immateriële schade wordt vergoed. Het is aanbevolen om van tevoren een Hepatitus A-injectie te nemen om dit virus (besmettelijke geelzucht), dat wordt overgedragen door besmet voedsel en drinkwater, te voorkomen. Inkomstenderving Indien een persoon als gevolg van een ongeval niet in staat is om te werken, dienen inkomsten te worden vergoed voor zover er geen andere uitkeringen worden gedaan door andere instanties.

46

De benadeelde moet bewijzen overleggen van artsen en de werkgever, waarin de duur van de arbeidsongeschiktheid en het gederfde loon staan vermeld. Voor de zelfstandig ondernemer is dit ook van toepassing. Bij niet-blijvende arbeidsongeschiktheid wordt een nettobedrag aan inkomstenderving uitgekeerd. Is er een vermindering van de arbeidsongeschiktheid dan kan de benadeelde voor dat deel een vergoeding krijgen. Dit is afhankelijk van leeftijd, het beroep en de gevolgen voor de beroepsuitoefening. Bij blijvende invaliditeit zonder concrete inkomstenderving moet gekeken worden naar de eventuele te verwachten loopbaan. De inkomstenvergoeding kan in de vorm van een maandelijkse uitkering of in een gekapitaliseerd bedrag vergoed worden. Niet alleen het inkomen, maar in de meeste gevallen ook de economische nadelen die betrekking hebben op de schade worden vergoed. Hierbij kan gedacht worden aan verlies van fooien, winstderving en verhoging van de verzekeringspremie.

7.3

Overlijdensschade

Onderzoek Als iemand na een ongeval komt te overlijden, is het onderzoeken van het lichaam een juridisch verplichte procedure. In de meeste gevallen worden er drie onderzoeken gedaan: 1. Vastlegging van de identiteit Ten eerste moet de identiteit van de overleden persoon vastgesteld worden. Daarna kan het lichaam aan nabestaanden getoond worden. In de meeste gevallen is de identiteit van het slachtoffer snel te achterhalen, omdat in Turkije iedereen verplicht is een identiteitsbewijs bij zich te dragen. 2. Uitwendig onderzoek In eerste instantie wordt het geklede lichaam onderzocht. Er wordt gekeken of er bijvoorbeeld achterhaald kan worden wat de oorzaak is van de dood. Aan de hand van de kleren wordt gekeken of er moddervlekken of olievlekken of sporen van een wiel zijn achtergebleven. Dit wordt allemaal in een rapport vastgelegd. Op de kleren dient te worden aangegeven waar verpulveringen zijn en op welke plekken er ‘grote krachten’ waren. In de meeste gevallen is het mogelijk om na het onderzoek de doodsoorzaak te achterhalen.

47

3. Inwendig onderzoek Van iemand die tijdens het ongeval gewond raakt en na een tijdje komt te overlijden vindt er een autopsie plaats, om te kunnen vaststellen of er een mogelijk verband bestaat tussen het ongeval en de dood. Een dokter dient het overlijden te bevestigen door het schrijven van een rapport. Alle medische documenten en rapporten van bijvoorbeeld het ziekenhuis dienen zorgvuldig bewaard te worden. Het lichaam wordt ook inwendig onderzocht om bijvoorbeeld eventuele inwendige bloedingen, die wellicht de oorzaak zijn van de dood, te kunnen constateren. Kosten Alle kosten kunnen bij de houder en de bestuurder van de auto die (volledige) schuld hebben bij het overlijden en bij de verzekeringsmaatschappij worden teruggevorderd. Er zijn dekkingslimieten, die te vinden zijn in paragraaf 8.1. Medische kosten Alle relevante medische kosten worden vergoed. De facturen en getuigenverklaringen dienen als bewijs getoond te worden. Begrafenis/crematie- en vervoerskosten van het stoffelijk overschot Alle kosten die met de crematie of begrafenis samenhangen, zoals een urn of grafsteen, de bekendmaking van het overlijden, de ceremonie en de kosten van een priester of imam, kunnen aan de hand van aanwezige facturen worden gevorderd. De begrafeniskosten moeten wel in overeenstemming zijn met de sociaal-economische situatie van de overledene. Kosten voor levensonderhoud Nabestaanden die door de overledene op wettelijke gronden werden of zouden worden onderhouden, kunnen kosten van levensonderhoud vorderen. De hoogte wordt bepaald aan de hand van het netto-inkomen dat de overledene genoot in het laatste jaar voor het ongeval of het netto-inkomen van het jaar waarin de schadeberekening gemaakt wordt. Ook wordt er rekening gehouden met de sociale situatie van het gezin.

48

7.4

Smartengeld

Zowel het slachtoffer zelf als de nabestaanden hebben recht op smartengeld. Smartengeld aan het slachtoffer Naar analogie met het Zwitserse Verbintenissenrecht dat sinds 1926 in Turkije van kracht is, zijn eveneens de maatstaven voor het toe te kennen smartengeld in de vorm van een “Genoegdoening” overgenomen. Bij de beoordeling van de hoogte van het smartengeld is het van belang dat de persoonlijke omstandigheden het bedrag van de “Genoegdoening” rechtvaardigen. Dit is de taak van de rechter. De hoogte van het smartengeld wordt per situatie bepaald. Er is geen minimum of maximum, maar vergeleken met West-Europa is de uitkering aan de lage kant. Sinds 18 oktober 1984 is het mogelijk om ook in geval van risicoaansprakelijkheid smartengeld te vorderen conform de bepalingen die uit het Turkse Verbintenissenrecht mogelijk zijn, zij het dat de eigenaar en de bestuurder daarvoor persoonlijk aansprakelijk zijn en niet de WA-verzekeraar. Smartengeld voor nabestaanden De nabestaanden kunnen ook beroep doen op het verkrijgen van smartengeld. Om voor smartengeld in aanmerking te komen is het niet verplicht om familie of erfgenaam van de overledene te zijn. Ook vrienden kunnen aanspraak maken op smartengeld. Men dient aan te kunnen tonen hoe sterk de band met de overledene was. Een psycholoog kan hiervoor een rapport opstellen. De hoogte van het uit te keren bedrag is afhankelijk van de graad van verwantschap. Ook spelen een aantal andere factoren mee bij de vaststelling: de aard van het letsel; de duur van arbeidsongeschiktheid; blijvende invaliditeit; de mate van schuld van de dader; eventuele medeschuld van het slachtoffer; de aanleiding van het ongeval; sociale en economische omstandigheden van de dader, het slachtoffer en de erfgenamen welke de eisende partij zijn.

49

7.5

Overige schadevergoeding

Financieringskosten Financieringskosten zoals het afsluiten van een lening en dergelijke worden op geen enkele wijze vergoed. Extra reis- en verblijfskosten Noodzakelijke extra reis- en verblijfkosten, die een direct verband houden met het ongeval, komen voor vergoeding in aanmerking. BTW Over in Turkije gekochte goederen en diensten wordt BTW (Turks: Katma Değer Vergisi) betaald. Het gewone BTW tarief in Turkije bedraagt 19 %. Er zijn verlaagde tarieven (1 % en 8 %) voor eerste levensbehoeften en boeken en een verhoogd tarief (26 %) voor ‘luxegoederen’ zoals cosmetica en elektronische apparatuur. In Turkije bestaat er in de praktijk geen éénduidigheid wat betreft vergoeding van BTW. Sommige rechtbanken wijzen vergoeding toe. BTW over diensten die in Turkije zijn afgenomen, zoals van een advocaat of over verbruikte goederen worden nooit vergoed. Rente De wettelijke rente kan gevorderd worden vanaf de dagvaarding en vanaf de datum van het ongeval, indien deze in de dagvaarding vermeld is. Voor het percentage wettelijke rente is het aan te bevelen een advocaat te raadplegen. Eigen risico Vergoeding van eigen risico of no-claimkorting is in principe mogelijk, maar er dient wel een bewijs van inhouding en de rekening van het totale schadebedrag overlegd te worden. Schade aan bagage Volgens art. 804 van het Turkse Handelswetboek (Turks: Türk Ticaret Kanunu) is de eigenaar zelf aansprakelijk voor de schade aan bagage die hij tijdens de reis bij zich heeft, tenzij er bewezen kan worden dat de bestuurder aansprakelijk is voor de ontstane schade. Nederlandse of Belgische reisverzekeringen bieden algemene dekkingen.

50

8.

VERZEKERINGEN

In Turkije kan men vier verzekeringen voor een verkeersongeval onderscheiden: Verplichte WA-verzekering en cascoverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Verzekering voor goederen Levensverzekering In Turkije is het wettelijk verplicht dat alle auto’s WA-verzekerd zijn. Een cascoverzekering is mogelijk, maar niet verplicht. Na het ongeval is het van cruciaal belang dat men zo spoedig mogelijk de verzekeringsmaatschappij op de hoogte stelt. Deze zal een onafhankelijk expert sturen die een rapport maakt van de geleden schade. In bijlage E is een lijst opgenomen met verzekeraars in Turkije. Het is zinvol om te weten dat er in de laatste vijf jaar zo’n vijftien verzekeraars failliet zijn gegaan in verband met de recessie en faillissement van banken. Op dit moment is er meer toezicht en controle vanuit de overheid. Bewijsstukken Een Turkse verzekering dient de volgende documenten in bezit te hebben, alvorens over te gaan tot betaling. Stukken van Turkse autoriteiten dienen origineel aangeleverd te worden. 1. Politierapport (proces-verbaal, zie bijlage B en C); 2. Kopierapport van de alcoholtest (een Turks voorbeeld is opgenomen in bijlage F); 3. Expertiserapport (en factuur van de reparatie indien aanwezig) (voorbeeld in bijlage G); 4. Kopie van het rijbewijs van de bestuurder van het voertuig; 5. Kopie van het kentekenbewijs (in Nederland: deel 1 en 2) van het beschadigde voertuig (autopapieren); 6. Volmacht van de eigenaar van het beschadigde voertuig; 7. Alle gegevens en stukken van de tegenpartij (adres, rijbewijs, kentekenbewijs etc.); 8. Gegevens van getuigen; 9. Foto’s van het beschadigde voertuig; 10. Bewijs dat in Nederland/België geen uitkering is ontvangen voor de betreffende schade; 11. Facturen van medische behandelingen en testen, bewijs van ziekenhuisopname etc. Wanneer de verzekering een verzoek tot betaling aan de tegenpartij weigert, wordt men genoodzaakt om te procederen. Het vorderen van de vergoeding zonder een gerechtelijk proces is niet mogelijk. Daarom is het verstandiger om onmiddellijk een gerechtelijk proces te beginnen. 51

8.1

Dekkingen

Bij de Turkse verzekering zouden alle kosten die gemaakt worden ten gevolge van een ongeval moeten worden vergoed, waaronder: Materiële kosten; Verpleegkosten, deze kunnen per persoon of per ongeval gelden; Kosten buiten de verpleegkosten, zoals schadeclaim en overlijdenskosten. In de praktijk is dit niet altijd het geval. De verzekering vergoedt een bepaalde hoeveelheid van de geleden schade, de rest kan op de schuldige tegenpartij verhaald worden. Turkse verzekeringen vergoeden minder in tegenstelling tot Nederlandse en Belgische.

Wie kan vorderen?

Letsel

Overlijden

Alleen de gewonde zelf.

Echtgeno(o)t(e) en kinderen van de overledene. Als de overledene

(De werkgever van het slachtoffer

geen kinderen heeft, hebben naast

heeft geen recht op vergoeding.)

de echtgeno(o)t(e) ook de ouders, broers en zussen recht op schadevergoeding.

Wat kan er gevorderd − Herstelkosten.

− Begrafenis-/crematiekosten.

worden?

− Levensonderhoud uit de arbeid

− Gevolgschade zoals inkomstenderving en huishoudelijke hulp.

die de overledene verstrekte. − Uitkering levensverzekering.

− Uitkering ongevallenverzekering. − Uitkering ongevallenverzekering. − Smartengeld.

− Nabestaanden kunnen in aanmerking komen voor smartengeld.

Evenals in Nederland is een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering verplicht in Turkije (Turks: Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasi). Deze dekt niet alle schade aan derden. De dekkingsbijdragen van de Turkse WA-verzekering zijn laag, hetgeen betekent dat het resterende deel van de schade op de aansprakelijke persoon verhaald moet worden. In het volgende schema worden de dekkingslimieten van WA-verzekeringen in Turkije vermeld in YTL, ingaande 1 januari 2005.

52

De minimum dekking wordt onderscheiden per vervoersmiddel. Vanwege de inflatie worden de limieten ieder jaar verhoogd. Medische behandelings-/ verpleegkosten Soort voertuig Per persoon Per ongeval Personenvoertuig 50.000 250.000

Bij blijvende invaliditeit of overlijden Per persoon Per ongeval 50.000 250.000

Materiële schade Per voertuig Per ongeval 5.000 10.000

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

250.000

50.000

250.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

Minibus

50.000

500.000

50.000

500.000

5.000

10.000

9 - 15 personen

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

850.000

50.000

850.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 466.000,-

± € 27.300,-

± € 466.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

1.300.000

50.000

1.300.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 712.600,-

± € 27.300,-

± € 712.600,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

500.000

50.000

500.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

500.000

50.000

500.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

Mobiele

50.000

500.000

50.000

500.000

5.000

10.000

werkmachine

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

Tractor

50.000

250.000

50.000

250.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

500.000

50.000

500.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 27.300,-

± € 275.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

50.000

150.000

50.000

150.000

5.000

10.000

± € 27.300,-

± € 82.240,-

± € 27.300,-

± € 82.240,-

± € 2.730,-

± € 5.480

Andere

50.000

250.000

50.000

250.000

5.000

10.000

voertuigen

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 27.300,-

± € 137.000,-

± € 2.730,-

± € 5.480

Taxi

Bus 16 - 25 pers. 50.000 Bus > 25 pers. Bestelwagen Vrachtwagen

Aanhanger Motor(bak)fiets

De WA-verzekering wordt in de meeste gevallen aan een cascoverzekering gekoppeld zonder dat de verzekerde hiervan op de hoogte is. Bij volledig (functie)verlies van bepaalde organen en/of

53

lichaamsdelen wordt een percentage van de verzekerde som uitgekeerd. Deze percentages zijn te vinden in bijlage H.

8.2

Groene Kaart

Het Groene Kaartbureau kan ingeschakeld worden, indien een buitenlands voertuig met Groene Kaartdekking door een ander voertuig met Groene Kaartdekking (niet Turks) wordt beschadigd. Ook in dit geval is het verstandig direct de verzekeraar te informeren. De Groene Kaart en andere verzekeringspolissen zijn zowel in het Europese als in het Aziatische deel van Turkije geldig. De premies fluctueren voortdurend. Adres Groene Kaartbureau: Turkish Insurance and Reinsurance Association Motor Insurance Bureau Büyükdere Cad. Oya Sokak, Devran apt. 2/1 80300 Gayrettepe / Istanbul Tel: 0090 (0) 212 217 59 68/69/70/71 Fax: 0090 (0) 212 217 59 72 E-mail: [email protected]

8.3

Waarborgfonds

In sommige gevallen heeft het slachtoffer na een verkeersongeval recht op zowel uitkering van de verzekering als van het waarborgfonds. Het waarborgfonds vergoedt alleen letselschade als gevolg van een verkeersongeval en dus geen materiële schade. Wanneer de geleden lichamelijke schade hoger is dan de verzekering uitkeert, wordt het restant door de waarborgfonds vergoed. In de volgende situaties kan de gewonde of overledene aanspraak maken op het waarborgfonds: Wanneer het vergoedingspercentage van de verzekering op de datum van het ongeval niet bekend was; Wanneer een verzekeringsmaatschappij failliet is verklaard en de door het slachtoffer geleden schade moet worden uitgekeerd;

54

Wanneer er van het ongeval geen rapport is geschreven; Wanneer de dader onbekend is; Wanneer het voertuig niet is verzekerd; Wanneer het voertuig is gestolen en de eigenaar van het voertuig niet aansprakelijk is. Dit staat in art. 107 van de Turkse Wegenverkeerswet. In art. 108 van de Turkse Wegenverkeerswet staat dat de alle auto’s die WA verzekerd zijn en die betrokken raken bij een verkeersongeval onder de verantwoording van de Turkse staat staan. De staat kan dus ook aansprakelijk worden gesteld. In eerste instantie dient de verzekeraar het schadebedrag te vergoeden. Adres waarborgfonds: Büyükdere caddesi Büyükdere Plaza No. 195 Kat 1, Daire 2 80620 Levent / Istanbul Tel: 0090 (0) 212 324 19 50 Fax: 0090 (0) 212 325 61 08 E-mail: [email protected] Website: www.tsrsb.org.tr

55

9.

GERECHTELIJKE PROCEDURE

9.1

Volmacht

Eén van de meest in het oog springende zaken bij juridische procedures in Turkije, is de volmacht. Conform de wetgeving heeft een advocaat een volmacht nodig om namens iemand te kunnen optreden. De tekst van de volmacht in het Nederlands is als bijlage I van dit vademecum opgenomen. De Turkse vertaling is te vinden in bijlage J. Deze is bovendien bij Benelux op verzoek verkrijgbaar, alsmede een Nederlandse, Duitse of Engelse volmacht. De handtekening op de Turkse volmacht dient te worden gelegaliseerd (officieel gestempeld en voorzien van een handtekening) door een notaris, de gemeente of het Turkse consulaat. Adresgegevens van de consulaten in Nederland en België zijn in paragraaf 3.7 opgenomen. De Turkse volmacht met legalisatie (stempel en bijschrift) dient in Turkije nog eens te worden vertaald en wordt gelegaliseerd door een Turkse notaris. Een Apostille is voor Turkije niet vereist, maar sommige rechters kunnen deze alsnog eisen.

9.2

De notaris

In Turkije werkt de notaris onder toezicht van het rijk. Hij heeft een belangrijke functie. Om een rechtszaak te kunnen starten na een verkeersongeval is het noodzakelijk dat de advocaat over een volmacht bezit. Deze moet door de notaris ondertekend worden. Dit is het bewijs dat één van de partijen een advocaat de opdracht geeft om haar belangen te behartigen. De ‘opdrachtgever’ kan niet zeggen geen volmacht te hebben gegeven, aangezien de notaris kan bewijzen dat het tegendeel waar is. Bovendien speelt de notaris ook een belangrijke rol bij het kopen en verkopen, huren en verhuren van roerende- en onroerende goederen.

9.3

Rechtelijke organisaties en bevoegdheden

Bij het streven van de werkgever naar de modernisering van het recht gaat men zowel bij civiel recht als bij strafrecht uit van de naar Westers voorbeeld georganiseerde, hiërarchische rechtspraak met collegiale appèlrechtspraak. In het volgende schema zijn beide rechtelijke organisaties in Turkije weergegeven met de bevoegdheden die zij hebben.

56

De bevoegdheden van de verschillende kamers van de Hoge Raad staan vermeld in art. 14 van de Turkse Wet van de Hoge Raad (Turks: Yargıtay Kanunu). Strafrechtelijke organisaties Sulh Ceza, te vergelijken met onze Kantonrechtbank Asliye Ceza, te vergelijken met onze Rechtbank

Ceza Mahkemeleri, te vergelijken met ons Hof Yargıtay, te vergelijken met onze Hoge Raad

Bevoegdheden oordeelt over (verkeers-)overtredingen; legt lichte straffen op. oordeelt over lichte misdrijven, zoals deviezen-, douane- en belastingkwesties; legt zware straffen op. oordeelt over zware misdrijven (o.a. verkeersongevallen met dodelijke afloop), alsmede over de zware deviezen-, douane- en belastingkwesties. Is tevens hoger beroepsinstantie van de beide hiervoor genoemde instanties. Hoger beroepsinstantie. Hoogste beroepsinstantie.

Civielrechtelijke organisaties Sulh Hukuk Mahkemesi, te vergelijken met onze Kantonrechtbank Asliye Hukuk Mahkemesi, te vergelijken met onze Rechtbank Hukuk Mahkemeleri, te vergelijken met ons Hof Yargıtay, te vergelijken met onze Hoge Raad

Bevoegdheden oordeelt over civiele (economische) zaken tot 400 YTL (± € 218,-). Beroepsinstantie. Oordeelt voorts over civiele kwesties boven 400 YTL (± € 218,-). Hoger beroepsinstantie. Hoogste beroepsinstantie; cassatierechter.

Agir Ceza, eveneens te vergelijken met onze Rechtbank

Rechtbanken Er zijn twee soorten rechtbanken in Turkije die een vonnis kunnen uitspreken: 1. Algemene rechtbanken Hiertoe behoren de Sulh Mahkemesi (Kantonrechtbank) en de Asliye Mahkemesi (Rechtbank). Na uitspraken van deze rechtbanken kan men in hoger beroep gaan bij de Yargıtay (Hoge Raad). De Asliye Mahkemesi legt zwaardere straffen op dan de Sulh Mahkemesi, maar is daardoor geen hogere rechtsinstelling. Beide zijn rechtbanken van de eerste graad. Bij sommige uitspraken van de Sulh Mahkemesi kan de Asliye Mahkeme wel betwisten. In dit soort gevallen moet alvorens er uitspraak wordt gedaan (over bijvoorbeeld de hoogte van een straf), toestemming gevraagd worden bij de Asliye Mahkeme. De Asliye Hukuk Mahkemesi bestaat uit een gewone kamer en een economische kamer.

57

De economische kamer is op grond van art. 4 en art. 12 van de Turkse Handelswet bevoegd over zaken die voor beide partijen een economisch aspect hebben. Beide rechtbanken zijn in iedere stad wel te vinden en hebben maar één rechter. In Ankara, Istanbul, Mersin, Bursa en Kadiköy (wijk van Istanbul) bevinden zich economische kamers. In steden waar geen economische kamer is, kan men terecht bij de gewone kamer. De Asliye Ticaret Mahkemesi oordeelt over handelszaken. Deze rechtbank heeft één rechter en drie leden die het niveau van de rechter hebben. 2. Bijzondere rechtbanken Deze rechtbanken behandelen zaken waarbij er onderlinge conflicten zijn tussen derden. Er wordt alleen gekeken naar bijzondere zaken die in de wet staan vermeld. Alle overige gevallen worden door de algemene rechtbanken behandeld. Het is zinvol om te weten dat in januari van ieder jaar rechtbanken geen zittingen houden omdat zij deze maand gebruiken om hun bestanden op te schonen. Verder geldt er een zomervakantie van begin juli tot 1 september. Voor overige activiteiten kan men er wel terecht.

9.4

Verjaring

Strafrechtelijke zaken Bij geldboetes en gevangenisstraffen van minder dan 3 maanden waarvan de uitspraak is gedaan door de Asliye Ceza Mahkeme kan men binnen 7 dagen in beroep gaan. In alle overige gevallen geldt er een periode van 15 dagen. De verjaring van geleden materiële schade is 2 jaar. Deze periode gaat pas in wanneer de dader van het ongeval bekend is. In art. 109 van de Turkse Wegenverkeerswet staat dat de dader binnen 10 jaar gevonden moet worden om hem te kunnen berechten. Is deze termijn verstreken, dan is het niet meer mogelijk om de dader te berechten. Indien de dader binnen 10 jaar is berecht, dan kan men binnen 15 dagen nadat de rechter een uitspraak heeft gedaan in hoger beroep gaan. Bij het niet opzettelijk veroorzaken van lichamelijke en immateriële schade kan de dader strafrechtelijk vervolgd worden. Hierbij geldt er een verjaringstermijn van 5 jaar. De dader kan zich binnen 2 jaar laten verdedigen door een advocaat.

58

In de meeste gevallen wordt er gewacht met de civiele procedure tot de uitspraak van de strafrechter bekend is. Civielrechtelijke zaken Bij uitspraken van de Asliye Mahkemesi kan men binnen 15 dagen in beroep gaan. In art. 4355 staat dat instellingen binnen 30 dagen in beroep mogen gaan. Het beroep gaat pas in wanneer beide partijen op de hoogte zijn gesteld van de uitspraak van de rechter. Tegen de uitspraak van de Sulh Mahkemesi kan men binnen 7 dagen in beroep gaan. Na deze periode kan men op geen enkele voorwaarde in beroep gaan. In de Turkse Verbintenissenwet (en ook in een aantal andere wetten) staan de verjaringen vermeld: 10 jaar: In art. 125 staat dat er een verjaringsperiode van 10 jaar geldt, op uitzonderingen na. De benadeelde kan dus binnen 10 jaar de geleden schuld van de veroorzaker vorderen. 5 jaar:

In art. 126 staat dat er voor de volgende gevallen een periode van 5 jaar geldt: zaken wat betreft huur, kapitaal en rente; kosten voor levensonderhoud, hotel- en restaurantkosten; de vergoeding voor kunstenaars, kooplieden, notarissen, huisbedienden en werknemers die een vergoeding behoren te ontvangen; bij een overeenkomst tussen bedrijven en alles wat hiermee te maken heeft.

Overige perioden: In art. 125 en verder staat ook vermeld dat er bij sommige gevallen geen verjaring van 5 of 10 jaar geldt, maar een kortere verjaringsperiode van bijvoorbeeld 1 jaar voor het vorderen van geld vanwege een onrechtmatige daad. De volgende verjaringstermijnen kunnen onderscheiden worden: De verjaring voor het instellen van een civiele vordering krachtens het Turkse Burgerlijk Wetboek tegen de bestuurder is gewoonlijk 1 jaar nadat de schade c.q. de dader bekend is. In sommige gevallen kan een langere termijn, tot maximaal 10 jaar na de datum van het ongeval gelden. Voor huur- respectievelijk arbeidsovereenkomsten geldt een verjaringstermijn van 5 jaar, nadat de schade c.q. de dader bekend is. De termijn gaat in op het moment van sluiten van de overeenkomst. Vorderingen tegen de houder verjaren 2 jaar na bekend zijn van de schade c.q. de dader (art. 109 lid 1 Turkse Wegenverkeerswet), maar in ieder geval 10 jaar na de datum van het

59

ongeval. Dezelfde termijnen gelden voor aanspraken tegen de verzekeraar en tegen de overheid. In geval van letselschade ontstaan door een motorrijtuig is de termijn 2 jaar (art. 50 lid 6 Turkse Wegenverkeerswet), of zoveel langer indien zich een nieuwe ontwikkeling voordoet. Voor toegebracht letsel ontstaan door een aanrijding met een nietgemotoriseerd voertuig (zoals paard en wagen) geldt een verjaringstermijn van 1 jaar. Indien alle gevolgen van de schadetoebrengende handeling bekend zijn, is in dergelijke gevallen de verjaringstermijn 10 jaar. Bij een dodelijk ongeval treedt na 5 jaar de verjaring in. Smartengeldvorderingen (‘Genoegdoening’) verjaren krachtens de bepalingen van art. 60 van het Turkse Burgerlijk Wetboek in 1 c.q. 10 jaar, maar volgens een arrest van de Yargıtay is de termijn van 1 jaar gewijzigd in 2 jaar. Ten opzichte van de verzekeringsmaatschappijen verloopt de verjaringstermijn na 2 jaar. Ten aanzien van letselkwesties geldt het volgende. De verjaringstermijn voor o.a. het vorderen van smartengeld gaat in zodra de eindtoestand is bereikt. Dit volgt uit art. 109 van het Turkse Wegenverkeerswet en heeft alleen betrekking op letselkwesties die zijn veroorzaakt door verkeersongevallen. In sommige gevallen zoals bij voeging kan de strafrechtelijke verjaringstermijn gelden, namelijk wanneer deze langer is dan de civielrechtelijke termijn. Verjaring bij vervoersovereenkomsten 1. Vervoer aan land In art. 767 lid 5 van het Turkse Handelswetboek staat dat bij schade toegebracht aan personen tijdens vervoer een verjaringstermijn van 2 jaar geldt. Indien niet bekend is wie de tegenpartij is, geldt er een verjaringstermijn van 10 jaar. De aansprakelijkheid van de vervoerder bij schade aan personen valt onder het bereik van de algemene verjaringstermijn genoemd in art. 60 van het Turkse Verbintenissenrecht. Dan geldt de termijn van 10 jaar vanaf het moment van de oorzaak van de schade. Volgens de Algemene Kamer van de Hoge Raad is de vervoerder op grond van art. 806 van de Turkse Wegenverkeerswet verplicht om personen veilig naar hun eindbestemming te brengen. De vervoerder is eveneens verplicht de schade te vergoeden die is ontstaan door een verkeersongeval tijdens het vervoer. Vanzelfsprekend zijn hierop ook uitzonderingen, die vermeld staan in art. 767 lid 5 Turkse Wegenverkeerswet.

60

2. Vervoer aan zee In art. 1235 lid 7 en 9 van het Turkse Handelswetboek staat dat benadeelden schadevergoeding kunnen vorderen voor schade aan de vervoerde goederen of schade door letsel of dood van de vervoerde persoon. De rechtsvordering tot schadevergoeding heeft op grond van art. 1259 lid 1 van het Turkse Handelswetboek een verjaringstermijn van 2 jaar. De Yargıtay geeft in zijn uitspraak een langere verjaringstermijn wanneer er sprake is van letsel of dood tijdens het vervoer aan zee. In dat geval zal niet de verjaringstermijn van art. 1259 van het Turkse Handelswetboek, maar de verjaringstermijn genoemd in art. 806 juncto 767 toegepast worden. De verjaringstermijn is dan evenals bij vervoer aan land 10 jaar. 3. Luchtvervoer De overeenkomsten van vervoer door luchtvaartmaatschappijen zijn onderworpen aan de Turkse Luchtvaartwet (Turks: Türk Hava Kanunu). In art. 131 van deze wet moeten vorderingen tot schadevergoedingen binnen 2 jaar worden ingediend. Men kan de schadevergoeding vorderen in geval van dood of letsel van de vervoerde persoon. In geval van dood zullen de naasten materiële en immateriële schadevergoeding kunnen vorderen op grond van dit artikel. Indien de schadeveroorzaker binnen 10 jaar na het ongeval bekend is, kan de benadeelde binnen 2 jaar een vordering tot schadevergoeding indienen. Wanneer de dagvaarding op de laatste dag van de verjaringstermijn is ingediend maar de kosten van het geding pas de volgende dag zijn betaald, valt dit niet binnen de verjaringstermijn. Dit geldt voor rechtsvorderingen waarbij een honorarium betaald moet worden. 4. Motorvoertuigen als eigendom van de Staat De Staat heeft motorvoertuigen in eigendom die betrokken kunnen raken bij verkeersongevallen. Wanneer een motorvoertuig van de Staat een ongeval veroorzaakt, wordt theoretisch dezelfde procedure gevolgd, maar in de praktijk is dit niet altijd het geval. Berekening van de verjaring Bij het berekenen van de verjaringstermijn wordt de eerste dag niet meegerekend maar de laatste dag wel. Indien de laatste dag van de verjaring op een zondag, een nationale feestdag of een vakantiedag valt, wordt de verjaring verlengd tot de eerstvolgende werkdag.

61

9.5

Het proces

Gegevens van de tegenpartij verzamelen Als het proces begonnen wordt, is het zeer belangrijk dat de tegenpartij heeft kennisgenomen van de zaak. Als de relevante informatie niet door de tegenpartij is ontvangen, kan het proces niet worden gestart. Daarom is het van cruciaal belang dat het juiste adres van de tegenpartij bekend is. Na het ongeval dienen woon-/werkadres en telefoonnummer(s) van de tegenpartij genoteerd te worden. Als bij een verkeersongeval de tegenpartij uit meerdere personen bestaat, bijvoorbeeld de bestuurder van de auto, de eigenaar van de auto en de betreffende verzekeringsmaatschappij en van één van de betrokkenen is geen adres bekend, dan dient deze middels nader onderzoek opgespoord te worden (bijvoorbeeld d.m.v. een oproep in de krant). Vanzelfsprekend is dit proces meer tijdrovend en kostenverhogend. De medewerking van de tegenpartij is daarom belangrijk. Als de advocaat van de tegenpartij wil, kan deze met gebruik van de wetgeving of door de expertiserapporten niet te accepteren, het hele proces onnodig verlengen. Het vonnis Het reeds gewezen vonnis wordt intern bij de rechtbank geregistreerd. Dit duurt ongeveer twee maanden. Hierna wordt het vonnis direct aan de partijen bekendgemaakt. De gedaagde partij heeft twee weken de tijd om een hoger beroep tegen dit vonnis aan te tekenen.

9.6

Strafrechtelijke procedure

In art. 455 van het Turks Strafrecht staat nadrukkelijk vermeld dat ‘onvoorzichtig en onbedachtzaam gedrag’ in het verkeer met als gevolg dat er gewonden en/of doden vallen, de dader in alle gevallen berecht moet worden, omdat dit een strafbaar feit is. De dader heeft kans op een gevangenisstraf van twee tot vijf jaar. Bij het bepalen van de hoogte van de schuld wordt er rekening gehouden met de situatie. Er wordt gelet op welke zaken de bestuurder is tekortgeschoten, zoals hard rijden of onder invloed zijn van genotsmiddelen. Ook wordt gekeken in hoeverre het maatschappelijk aanvaardbaar is, of de rechter eerder een dergelijke zaak heeft behandeld en welke straf daarbij aan de dader werd opgelegd. Het is zeer belangrijk om in zo’n situatie onmiddellijk een advocaat

62

te raadplegen, omdat deze op een snelle en juiste manier de rechten en belangen van het slachtoffer kan behartigen. Het kan de advocaat moeilijk gemaakt worden om over het dossier te beschikken, daarom is het van cruciaal belang dat de advocaat een volmacht bezit zodat moeilijkheden op dat gebied vermeden kunnen worden.

9.7

Civielrechtelijke procedure

Bevoegde rechtbank Om de geleden materiële schade te kunnen verhalen, dient men – afhankelijk van de hoogte van de geleden schade – bij de ‘Asliye’ of ‘Sulh Mahkeme’ een rechtszaak te openen. De rechtszaak kan worden geopend in de stad waar het ongeval heeft plaatsgevonden of in de woonplaats van de gedaagde. De eiser beslist waar hij de rechtszaak wil laten plaatsvinden. Als er meer dan twee voertuigen bij het ongeval betrokken zijn, is het alleen toegestaan om in de stad van het ongeval een rechtszaak te beginnen. Aanspraak op rente Bij materiële schade kan het slachtoffer vanaf de dag dat het ongeval heeft plaatsgevonden rente vorderen. Deze rente wordt halfjaarlijks vastgesteld en bedroeg in de eerste helft van 2003 57 %. De rente dient officieel aangevraagd te worden. Als bij de bekendmaking aan de tegenpartij in het verzoekschrift (Turks: dilekçe) geen aanvangsdatum voor de rente is opgenomen, wordt de rente berekend vanaf de dag dat de rechtszitting bekend wordt gemaakt. Rente en alle overige kosten die gemaakt worden, dient de schuldige te vergoeden. In de wet staat aangegeven wanneer in hoger beroep kan worden gegaan. Ook voor strafrechtelijke zaken bestaat er een mogelijkheid om in hoger beroep te gaan. Gaat men na vijftien jaar in hoger beroep, dan heeft men geen enkel recht op vergoedingen. Er kan niet in beroep worden gegaan voor geldboetes lager dan 10 YTL (± € 5,45). Ook tegen jurisprudentie kan geen hoger beroep worden aangetekend. Bij een verzoek voor conservatoir beslag van de eisende partij kan de rechtbank een waarborgsom eisen. Dit wordt in paragraaf 11.4 nader uitgelegd.

63

9.8

Rol van deskundige

De adviesrapporten van deskundigen zijn zeer belangrijk; deze worden voornamelijk door de rechters geraadpleegd bij het wijzen van een vonnis. Deskundigen baseren hun oordeel grotendeels op het proces-verbaal van het verkeersongeval. In sommige gevallen verstrekken deskundigen onderling afwijkende rapporten. In dat geval moet het forensisch laboratorium uitsluitsel geven. Indien één van de partijen zich niet met de inhoud van het adviesrapport van een deskundige kan verenigen, dan heeft zij het recht om een tweede deskundige in te schakelen. Indien het rapport van de tweede deskundige tegenstrijdig is met dat van de eerste, dan wordt een commissie van drie deskundigen aangesteld van welke de rapporten bindend zullen zijn voor de mate van aansprakelijkheid en het vonnis van de rechtbank. Het komt in materiële schadezaken ook wel voor dat de rechter aan de hand van het rapport van de eerste en tweede deskundige geen commissie aanstelt en direct met de reeds aanwezige materialen het vonnis wijst. Ook de schadefoto’s die de deskundigen voorleggen zijn belangrijk. Indien het voertuig bij de douane is achtergelaten, zijn de relevante documenten van de douane noodzakelijk. In het expertiserapport moet vermeld staan wanneer de auto voor het laatst is nagekeken voordat het ongeval plaatsvond, alsmede welke onderdelen er toen vervangen werden.

9.9

Hoger beroep

Indien de gedaagde partij het niet eens is met het vonnis, dan kan zij het dossier laten doorsturen naar het Gerechtshof in Ankara, middels het indienen van een verzoekschrift en het betalen van de leges voor hoger beroep. Het arrest van het Hof duurt zeven à acht maanden. Indien het Hof het vorige vonnis nietig verklaart en het verzoek van de gedaagde honoreert, zal het dossier worden teruggestuurd naar de eerder behandelende rechtbank om aan de hand van de door het Hof naar voren gebrachte feiten opnieuw een vonnis te wijzen. De gedaagde partij kan tegen dit tweede vonnis opnieuw hoger beroep aantekenen, hoewel dit nauwelijks voorkomt. Als het Hof het verzoek van de gedaagde ongegrond verklaard en het beroep verworpen wordt, zal het Hof het dossier naar de eerste behandelende rechtbank sturen voor een vonnis dat uitgesproken kan worden en meteen in kracht van gewijsde zal zijn.

64

De Yargıtay heeft een controlerende functie. Personen die het niet eens zijn met de uitspraak van de Asliye Mahkemesi of Sulh Mahkemesi kunnen hier in hoger beroep gaan. De Yargıtay neemt het dossier door en doet vervolgens een uitspraak die bindend is. Men kan niet in hoger beroep tegen een uitspraak van de Yargıtay. De taken van de Yargıtay zijn: Onderzoeken of de Asliye Mahkemesi de zaak correct behandeld heeft en als hierop hoger beroep wordt aangetekend een uitspraak doen; Overige werkzaamheden die in de wet staan vermeld; Gevallen die gelijk in behandeling genomen worden, waardoor het niet mogelijk is om in hoger beroep te gaan. Deze gevallen staan eveneens in de wet vermeld. Rechtszaak van een overledene Er kan geen rechtszaak geopend worden tegen iemand die voordat de rechtszaak wordt geopend is overleden. Wel kan tegen erfgenamen een rechtszaak worden geopend, mits deze er niet voor gekozen hebben om onterfd te worden. Onterven betekent dan ook afstand doen van alle rechten en plichten van de overledene. Tevens kan er geen rechtszaak gestart worden in naam van de overledene. Ook in dit geval kunnen alleen erfgenamen dit doen. Wel dient de eiser de familieband aan te tonen door middel van officiële verklaringen van de gemeente of overheid.

65

10.

INCASSO

De gerechtelijke procedure kan in tweeën worden opgesplitst, namelijk het gerechtelijke proces (de ‘hoofdprocedure’) en het invorderingsproces (incasso) door middel van een deurwaarder in het district waar de tegenpartij zijn domicilie heeft, nadat het vonnis is behaald. Zelfstandige deurwaarders kent men in Turkije niet.

10.1

Incassoprocedure

Voor het starten van de incassomaatregelen hoeft men in Turkije niet op het arrest van het Hof te wachten. Ook tijdens de behandeling van het Hof kan er een conservatoir beslag gelegd worden op de roerende- en onroerende goederen van de gedaagde. De incassoprocedure bij de gerechtelijke deurwaarder (Turks: Icra dairesi) kan gestart worden zodra bekend wordt dat de tegenpartij geen hoger beroep heeft aangetekend en het vonnis van de rechtbank aan partijen is bekendgemaakt. Aan de hand van het in het vonnis genoemde bedrag zal in deze handeling een notariële aanmaning tot betaling aan de tegenpartij gestuurd worden. Ook hier zijn de gegevens van de tegenpartij zeer belangrijk. Indien de notariële aanmaning de tegenpartij niet kan bereiken, zal lokalisatie van de tegenpartij verricht worden. Zodra de notariële aanmaning bij de tegenpartij officieel is bekendgemaakt, kan begonnen worden met de registratie van goederen als beslaglegging. Na de beslaglegging dient er een verzoek te worden gedaan bij de gerechtelijke deurwaarder voor openbare verkoop. Wanneer er een vonnis is behaald, is een incassoprocedure in Turkije zoals hieronder kort is aangegeven, niet nodig. De gemiddelde duur van een incassoprocedure is één jaar. 1e handeling: Het dossier wordt geopend. De zaak wordt bekendgemaakt aan de betrokken partijen. 2e handeling: Er wordt onderzocht of alle partijen op de hoogte zijn van het dossier. Is dit niet het geval, dan wordt geprobeerd de desbetreffende personen alsnog te bereiken. Zijn alle partijen op de hoogte, dan wordt op verzoek van de rechter het één en ander onderzocht. 3e handeling: Tijdens deze zitting kan er bezwaar gemaakt worden. 4e handeling: Het onderzoeksrapport wordt gepubliceerd. Indien er geen bezwaren zijn dan wordt een maand later een besluit genomen.

66

Uit praktijkervaring en mediaberichtgeving is gebleken dat veel bedrijven en instanties moeilijkheden hebben bij het incasseren van hun geldvorderingen in Turkije. Hierbij kan gedacht worden aan betalingen die te laat zijn of zelfs geheel uitblijven en goederen die niet conform de gemaakte afspraken worden geleverd of zelfs niet worden geleverd. Bij het incasseren van een geldvordering in Turkije is het raadzaam om een rechtszaak te voorkomen, met name omdat de duur en de kwaliteit van een gerechtelijke procedure in Turkije kunnen tegenvallen. Bovendien speelt de hoge inflatie ook een rol. In de meeste gevallen worden twee procedures gehandhaafd, namelijk het treffen van een schikking en indien dit niet mogelijk blijkt te zijn, een gerechtelijke procedure. Hieronder wordt dit schematisch weergegeven. Sc

Schikking in de minne

Niet mogelijk/

Vooronderzoek

Onderzoeksverslag

Ingebrekestelling

Indien nodig: Conservatoir beslag

niet gewenst

Indien reactie binnen 8 dagen

Indien geen reactie binnen 8 dagen

Gerechtelijke procedure

Executie

In het beste geval komt men met de debiteur tot een schikking in der minne, als deze bereid is te betalen. Dit is vaak het geval en dan is het mogelijk om een betalingsregeling te treffen. Het is verstandig om concrete afspraken bij de notaris vast te leggen. Een schikking in der minne betekent voor de schuldeiser een periode van geduld. Indien het treffen van een schikking geen optie is of als de getroffen betalingsregeling niet wordt nagekomen, wordt er overgegaan tot een gerechtelijke (deurwaarder) procedure. De eerste fase bestaat uit twee onderzoeken die gelijktijdig plaatsvinden: één naar de verhaalsmogelijkheden en één naar de rechtsgronden. Het verhaalsonderzoek houdt in dat er onderzocht wordt of de debiteur vermogen heeft, failliet is verklaard en dergelijke. Indien noodzakelijk, wordt er overgegaan tot conservatoir beslag. Dit betekent dat de debiteur vanaf dat moment geen vrije beschikking meer heeft over het vermogen en de goederen waarop conservatoir beslag is gelegd.

67

Dit biedt de zekerheid dat het uit het vooronderzoek gebleken vermogen niet plotseling is verdwenen. Wanneer ten onrechte beslag wordt gelegd, verliest de crediteur de restitutie van deze zekerheid. Na het verkrijgen van een gerechtelijk vonnis is het onwaarschijnlijk dat er een onrechtmatig beslag wordt gelegd. Mocht uit het vooronderzoek blijken dat het maken van kosten is af te raden omdat de verhaalsmogelijkheden nihil zijn, dan is het mogelijk om jaarlijks onderzoek te doen naar de stand van zaken. Een haalbaarheidsonderzoek wordt gebruikt om na te gaan hoe sterk de rechtsgrond is waarop de vordering naar Turks recht is gebaseerd. Alle schriftelijke stukken worden in dit onderzoek nader bekeken. Bij Turks recht worden alleen officiële stukken zoals brieven en dergelijke als bewijs toegelaten bij de rechtbank of notaris. Faxen en e-mails gelden niet als bewijs. Daarna wordt nagegaan of de crediteur over een geldig vonnis beschikt. Beslissingen van een arbitragecommissie en het vonnis van een Nederlandse of Belgische rechter vallen hier in principe onder. Het is echter altijd nodig om erkenning te verkrijgen van de Turkse rechtbank. Het vooronderzoek brengt uiteraard ook kosten met zich mee. Indien de debiteur niet ingaat op een schikkingsvoorstel of als van tevoren duidelijk is dat de debiteur niet bereid is te betalen, dan wordt hij in gebreke gesteld. Indien de debiteur niet binnen acht dagen van zich laat horen, kan er onmiddellijk tot executie worden overgegaan. Laat de debiteur binnen acht dagen van zich horen en geeft deze te kennen niet akkoord te gaan met de schikking, dan is een gerechtelijke procedure onvermijdelijk. Er zijn drie methoden om een gerechtelijke procedure te volgen, namelijk: Met bekendmaking (besluit van de rechter); Zonder bekendmaking (schriftelijke overeenkomst, mondelinge overeenkomst, facturen); Met cheques, bewijsstukken of polissen. Bij Benelux wordt grotendeels een voltrekking met bekendmaking gevolgd. Voor iedere methode gelden er verschillende uitgaven. Bij een gerechtelijke procedure in Turkije is vertegenwoordiging door een Turkse advocaat noodzakelijk. Benelux heeft een aantal advocaten die zich op dit soort zaken focussen. Net als in Nederland en België kan een rechtszaak in Turkije lang duren. De debiteur kan zich verdedigen en in hoger beroep gaan tegen de uitspraak van de rechter. De rechter kan bij de veroordeling bepalen dat de debiteur naast het voldoen van de vordering, ook veroordeeld wordt

68

tot het betalen van de door de crediteur gemaakte proceskosten met daarnaast de betaling van een wettelijke rente vanaf de datum van het uitbrengen van de dagvaarding. Deze wettelijke rente wordt regelmatig door de Turkse regering vastgesteld en dient als compensatie voor de inflatie en het renteverlies van de crediteur. Ook kan er een boete aan de debiteur worden opgelegd. Na het verkrijgen van een vonnis of nadat de debiteur niet op de ingebrekestelling van de notaris heeft gereageerd, wordt overgegaan tot executoriaal beslag waarna de vordering uitgewonnen kan worden. Er zijn veel juridische vormen van beslag, maar allen hebben ze als gevolg dat de debiteur niet meer over de goederen waarop beslag is gelegd, kan beschikken. Er kan beslag gelegd worden op bankrekeningen, huizen, voorraden en andere goederen. Beslaglegging geschiedt altijd door de deurwaarder. Als geen beslag wordt gelegd op een bankrekening maar op roerende- en onroerende goederen, gaat de deurwaarder over tot openbare verkoop van alle goederen totdat het bedrag van de vordering is voldaan. In het Turkse rechtssysteem kan een gewone rechtbank niet besluiten om een deurwaarder te sturen. Hiervoor zijn speciale rechtbanken die de bevoegdheid hebben om dit soort besluiten te nemen.

10.2

Betalingsverzoek

De oorspronkelijke uitspraak van de rechter, een volgverzoek en een gerechtelijk deurwaardersbevel dienen gemaakt te worden. Vervolgens kan men bij de directie van de wachtvoltrekking een nummer verkrijgen zodat het dossier daadwerkelijk geopend kan worden. Als het dossier geopend is, wordt er naar de aansprakelijke gedaagde (debiteur) een verzoek geschreven om tot betaling over te gaan. Hierin wordt tevens aangegeven dat bij weigering van betaling van de schuld, een deurwaarder zal worden ingeschakeld. Het verzoek komt bovendien in het dossier, anders kunnen er geen verdere stappen worden ondernomen. Dit proces varieert van 15 tot 20 dagen. Het verzoek kan op twee manieren terugkeren: Een kaart met de mededeling dat het verzoek door de debiteur is ontvangen, of; Een kaart met de mededeling dat het verzoek de debiteur niet heeft bereikt. In het eerste geval is er een bevel vanuit het recht gegeven om tot betaling over te gaan, wat gunstig is voor de gedaagde. In dit bevel wordt aangegeven dat de schuld binnen acht dagen betaald dient te worden of dat anders beslag gelegd wordt op het eigendom van de debiteur. Indien het verzoek de debiteur heeft bereikt, wordt er onderzocht wat de waarde is van zijn 69

eigendom. Ook wordt ervoor gezorgd dat hij zijn eigendom niet kan verkopen. Mocht de debiteur dit toch doen, dan krijgt hij een gevangenisstraf van tien dagen. Deze kan niet verlengd worden. In de praktijk betalen de meeste debiteuren hun schuld om geen gevangenisstraf te hoeven uitzitten. In het tweede geval, dus wanneer het verzoek de debiteur niet heeft bereikt, wordt er via de Officier van Justitie toestemming gevraagd om een onderzoek te doen naar het adres van de debiteur. Als deze het verzoek afwijst, wordt er geprobeerd het juiste adres alsnog te vinden met behulp van verschillende instanties. Benelux heeft hiervoor eigen onderzoekers.

70

11.

KOSTEN

Nadat de eisende partij de kosten heeft betaald en er een positief vonnis tot stand is gekomen, worden de kosten, inclusief een gedeelte van de advocaatkosten, op de verliezende partij verhaald. Bij gedeeltelijk verlies, worden de kosten verhoudingsgewijs over beide partijen verdeeld.

11.1

Gerechtskosten en legeskosten (griffiekosten)

De totale gerechts- en legeskosten (dus inclusief de gerechtelijke invorderingsprocedure) zijn 12 % van het te vorderen bedrag bij materiële zaken. Voor aanvang van de gerechtelijke procedure geldt 6 % van het bedrag. De overige 6 % geldt voor de invorderingsprocedure. De gerechts- en legeskosten worden voor 100 % vergoed.

11.2

Advocaatkosten

Het honorarium voor advocaten kan op twee manieren in rekening worden gebracht: ten eerste door middel van een percentage van het totale schadebedrag (15 % bij de gerechtelijke procedure en 10 % bij de invorderingsprocedure) en ten tweede door het rekenen met een vast uurtarief van € 80,- (excl. BTW). De Turkse Orde van Advocaten (BARO) stelt halfjaarlijks de honoraria vast die door advocaten worden gehanteerd. Deze tarieven zijn niet bindend en moeten worden beschouwd als minimumtarieven. Iedere provincie heeft haar eigen Orde van Advocaten. Ter informatie zijn de minimumtarieven van BARO in Istanbul opgenomen in bijlage K. Het gaat om honoraria in strafzaken en civiele zaken. De te vergoeden advocaathonoraria worden berekend aan de hand van de tarieven. In de praktijk komt het echter meestal voor dat men een hoger honorarium overeenkomt. Het honorarium van een advocaat is niet afhankelijk van de complexiteit van de zaak, maar van het financieel belang van de zaak en van de handelingen in die zaak. Bij financieel belang wordt met percentages gewerkt met een minimum van € 350,- per zaak. In een rechtszaak waarbij het geschil niet gaat om een geldvordering (strafzaken, letselzaken etc.), wordt het uurtarief gehanteerd.

71

Het honorarium van de advocaat is uiteindelijk de som van het aantal handelingen van de advocaat tegen het basistarief of een gedeelte daarvan. Kosten van bewijsmateriaal en tolken worden eveneens vergoed en ook andere kosten die redelijkerwijs zijn gemaakt door de wederpartij, zoals telefoon- en portokosten. In zaken wordt het honorarium van de advocaat berekend ‘naar billijkheid met inachtneming van alle omstandigheden, in het bijzonder het belang, de omvang en zwaarte van de zaak, alsmede de vermogens- en inkomenspositie van de opdrachtgever’. De hoogte van het honorarium kan afwijken van het doorsnee tarief, om de economisch zwakkere partijen te beschermen. Voor de kosten die de advocaat maakt gelden standaardbedragen. Een indicatie hiervan is in onderstaand schema weergegeven. De linkerkolom is cumulatief, gelijk aan de belastingschijven die in Nederland gehanteerd worden. De exacte vergoeding voor advocaatkosten wordt door de rechter bepaald, maar valt binnen het genoemde minimum en maximum. Vordering

Percentage

Minimaal

Maximaal

Over de eerste € 750,-

7,5

€ 57,-

€ 57,-

Over de volgende € 375,-

6,0

€ 23,-

€ 79,-

Over de volgende € 375,-

4,5

€ 17,-

€ 97,-

Over de volgende € 190,-

3,0

€ 6,-

€ 103,-

Over de volgende € 95,-

1,5

€ 1,50

€ 104,-

Vorderingen boven € 1.780,-

0,7

-

-

De door de rechter toegekende vergoeding en andere bedragen worden in het vonnis vermeld.

11.3

Kosten deskundige

In sommige gevallen komt het voor dat een partij het niet eens is met de beslissing van een deskundige. In dat geval kan een tweede en eventueel derde deskundige (commissie) ingeschakeld worden. Vanzelfsprekend nemen de kosten toe naarmate er meer deskundigen worden ingeschakeld.

72

11.4

Waarborgsom

Buitenlanders moeten een waarborgsom betalen aan de rechtbank als men een proces tegen een Turkse staatsburger aanspant. De kosten worden berekend aan de hand van de hoogte van de vordering (ongeveer tussen 5 % en 15 %). Soms kan in plaats van met geld, ook met een bankgarantie betaald worden. De rechtbank kan in sommige gevallen een buitenlandse procespartij van de betaalplicht ontslaan.

11.5

Vertaalkosten

Vanzelfsprekend nemen Turkse rechtbanken geen Nederlandstalige stukken in behandeling. Documenten als een expertiserapport, volmacht, kentekenbewijs en rijbewijs dienen daarom in het Turks vertaald te worden. Er worden hierbij twee tarieven gehanteerd, namelijk een vertaling door een beëdigde vertaler die niet gelegaliseerd behoefd te worden en een vertaling die door de notaris gelegaliseerd dient te worden.

11.6

Steekpenningen

In Turkije komt het frequent voor dat ambtenaren steekpenningen aannemen, hoewel dit strafbaar is. Dit komt omdat Turkse ambtenaren min of meer gedwongen worden om hun reguliere salaris aan te vullen. De Turkse overheid stelt zich hier dubbelzinnig tegen op. Zonder het geven van ‘extra’ geld, worden zaken met minder zorg geregeld, duren ze aantoonbaar langer of worden in het ergste geval zelfs helemaal niet behandeld. In Nederland en België is dit niet vanzelfsprekend omdat de salarisgrens een stuk hoger ligt. Net als in Turkije is het aannemen en geven van steekpenningen in het Midden-Oosten en Zuid-Amerika ‘gebruikelijk’. Het kan verstandig zijn dit gebruik te volgen.

73

12.

IN- EN UITVOER VAN VOERTUIGEN

Voor het in- en uitvoeren van voertuigen dienen in Turkije een aantal regels in acht genomen te worden. Informatie over in- en uitvoer van voertuigen is continue aan veranderingen onderhevig. De meest recente informatie is op te vragen bij één van de Turkse Consulaten.

12.1

Invoer van een voertuig

Helaas is invoer van een voertuig in Turkije voor de meeste Nederlanders en Belgen niet mogelijk. De Turkse regelgeving beperkt de invoergerechtigden tot drie categorieën. Valt men hier niet onder, dan is het kopen van een ander voertuig in Turkije een betere optie. De categorieën buitenlanders die in beginsel tijdelijk een auto in Turkije kunnen invoeren, zijn: Buitenlanders die tijdelijk in Turkije werkzaam zijn; Buitenlanders die over een werk/verblijfsvergunning beschikken kunnen een auto (nieuw of tweedehands) voor de duur van de werk/verblijfsvergunning in Turkije invoeren. Er hoeft dan geen belasting te worden betaald. Wel dient een bankgarantie of deposito te worden gestort. De auto wordt van een blauw kenteken voorzien. Niet-werkenden (o.a. gepensioneerden); Deze personen kunnen, mits in bezit van een verblijfsvergunning, een auto (nieuw of tweedehands) invoeren. Wel dienen de invoerrechten te worden voldaan. De auto wordt voorzien van een MA-kenteken. Sinds 28 maart 2003 mogen auto’s met een MAkenteken niet meer worden bestuurd door een ander dan degene op wiens naam de auto staat geregistreerd. Volmachten die eerder zijn verstrekt hebben geen waarde. Nederlanders of Belgen, gehuwd met Turkse onderdanen. Deze kunnen na betaling van de invoerrechten binnen zes maanden na de huwelijksdatum de eigen auto invoeren, mits deze minimaal zes maanden in bezit is. De te betalen invoerrechten zijn afhankelijk van merk, bouwjaar en staat van de auto. De Turkse douane kan meer informatie verstrekken over de hoogte van de invoerrechten. Bij binnenkomst in Turkije wordt het voertuig in het paspoort van de eigenaar/bestuurder geregistreerd. Binnen 180 dagen dient de auto officieel ingevoerd te worden. Dat kan echter pas als men in het bezit is van een werk-/verblijfsvergunning.

74

Duurt de aanvraag langer dan 180 dagen en wordt deze niet tijdig verlengd, dan kan de douane een boete opleggen. De boete kan oplopen tot tweemaal de waarde van het voertuig. Bovendien wordt het voertuig in beslag genomen en dienen totdat de invoerformaliteiten zijn vervuld aanzienlijke opslagkosten te worden betaald.

12.2

Verblijfsduur en mogelijke verlenging

Voertuigen die kunnen genieten van de ‘toeristische voordelen’, kunnen zes maanden binnen één jaar in Turkije verblijven. Hiervoor is een tijdelijk bewijsstuk voor vreemde voertuigen vereist. Deze dient opgehaald te worden bij de Turkse reis- en automobielinstelling. De verblijfsduur van het voertuig kan slechts verlengd worden op grond van dwangredenen, bijvoorbeeld omdat het voertuig defect is of door ziekte van de bestuurder. Dit moet bij de desbetreffende overheid gemeld worden. Deze kan het verzoek al dan niet goedkeuren. Als het verzoek om verlenging wordt goedgekeurd, kan het voertuig een langere tijd in Turkije verblijven. Gepensioneerden hebben met behulp van de juiste documenten de mogelijkheid om langer dan zes maanden met hun voertuig in Turkije te verblijven. Buitenlanders die voor een bepaalde tijd naar Turkije komen om arbeid te verrichten, een onderzoek te doen of een studie te volgen, mogen hun voertuig (auto’s, kleine busjes, caravans en motorfietsen) volgens hun laatste inkomen twee maanden eerder en zes maanden later brengen. Beschikken deze personen over de juiste documenten, dan dienen zij zich te wenden tot de dichtstbijzijnde douane van hun woon- of werkplaats. De voertuigen mogen maximaal twee jaar in Turkije blijven. Deze periode kan verlengd worden in het geval dat de betrokkene kan bewijzen dat zijn dienst wordt voortgezet. Als het voertuig in Turkije is ingevoerd onder begeleiding van de tijdelijke ingangspapieren, kan men via de Turkse reis- en automobielinstelling de Douane Staatssecretaris om verlenging verzoeken. Doet men dit niet, dan bestaat de kans om strafrechtelijk vervolgd te worden.

12.3

Uitvoer van een voertuig

De registratie van het voertuig in het paspoort is drie maanden geldig en kan slechts éénmalig worden verlengd met nog eens drie maanden. Als bij het verlaten van de Turkse grens vergeten is

75

het voertuig uit het register te halen, is het mogelijk dat dit door de Turkse financiële raadgevers worden gedaan. Indien op grond van een onderzoek van de Douane Staatssecretaris wordt aangetoond dat het voertuig inderdaad is uitgevoerd, dan wordt het voertuig definitief uit het register gehaald. In geval van diefstal en/of schade moet er een protocol opgesteld worden. Is een voertuig total-loss verklaard ten gevolge van een ongeval, dan is een protocol niet nodig. Een voertuig met grote schade mag bij de douane achtergelaten worden, onder voorwaarde dat de eigenaar beschikt over een bewijsstuk, verkregen bij de bevoegde overheid. In het algemeen moet een motorvoertuig Turkije verlaten in dezelfde staat als toen het werd ingevoerd. Overtreding van deze regel kan als gevolg hebben dat er invoerbelasting over de ontbrekende onderdelen betaald dient te worden. Hiervoor kan men vervolgd worden, hoewel dit zelden voorkomt. Indien een voertuig (door de alarmcentrale) naar het land van herkomst dient te worden vervoerd, moet er bij de douane een bewijsstuk aangevraagd worden met toestemming hiervoor. Aangezien de bestuurder wegens omstandigheden zijn voertuig niet zelf kan uitvoeren, dient hij een volmacht te geven aan de persoon die het voertuig wel gaat vervoeren. De uitvoering van het voertuig moet in dit geval binnen drie maanden verwezenlijkt worden. In sommige situaties kan Benelux adviseren om het voertuig niet naar het land van herkomst te vervoeren. In dat geval wordt het voertuig aan de Turkse staat geleverd. Wanneer blijkt dat een voertuig na de verblijfsduur het land niet heeft verlaten, dan is art. 1615 van de Douanewet van toepassing. Als de verblijfsduur van een voertuig is afgelopen en het voertuig bevindt zich nog in Turkije, dan moet men hoge boetes betalen en kan men strafrechtelijk vervolgd worden.

12.4

Gevonden en gestolen buitenlandse auto’s

Ieder jaar worden er aan de Turkse grens veel in West-Europa gestolen auto’s in beslag genomen. Veelal zijn deze officieel eigendom van de verzekeringsmaatschappij bij wie de diefstal is geclaimd. Dat de betreffende auto eigendom van een verzekeringsmaatschappij is, moet echter juridisch bewezen worden. Dit gebeurt door partij te worden in de strafrechtzaak die aangespannen wordt door de Officier van Justitie tegen de bestuurder van de gestolen auto.

76

Er dient een expertiserapport geschreven te worden. Als de rechter het eigendom van de verzekeraar bevestigt, wordt het voertuig vrijgegeven en kan het worden teruggebracht naar de rechtmatige eigenaar. Deze totale procedure duurt tussen 6 á 12 maanden, maar kan wanneer er in beroep wordt gegaan, oplopen tot 24 maanden. Benelux kan in voorkomende gevallen juridische bijstand verlenen om het voertuig vrij te maken voor transport naar Nederland of België, of voor verkoop ervan in Turkije. Als een voertuig in Turkije total-loss is verklaard, kan Benelux bovendien in sommige gevallen de auto als wrak te koop aanbieden aan autohandelaren, waardoor er voor de belanghebbende of voor de verzekeraar een restwaarde van belang kan zijn. Over de kosten wordt vooraf informatie gegeven. In de meeste gevallen geeft de eigenaar zonder enig belang het voertuig af aan de Turkse douane.

77

13.

AUTO HUREN

Er zijn een tal van autoverhuurbedrijven in Turkije die verschillende soorten auto’s verhuren. De huurprijzen verschillen per gebied (bij toeristische gebieden en steden is de huurprijs hoger dan in het binnenland). Over het algemeen handhaven ze allemaal dezelfde regels. Rijbewijs en leeftijd De huurder moet de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt en minimaal twee jaar in het bezit zijn van een rijbewijs. Deposito Indien een auto voor één dag of langer wordt gehuurd, dient er in de meeste gevallen een deposito betaald te worden. Deze bedraagt gemiddeld € 400,-. Duur van autoverhuur Een auto kan over het algemeen voor minimaal één dag (24 uur) gehuurd worden. Er wordt per dag afgerekend; het aantal gereden kilometers is hierbij niet relevant. Wanneer men een auto voor langer dan een dag wil huren, is het mogelijk dat er korting wordt gegeven. Het verbruik van brandstof is vanzelfsprekend voor de rekening van de huurder zelf. Indien men de auto later dan afgesproken terug brengt, wordt er voor ieder uur dat het voertuig te laat is 1/3 van het dagelijkse huurbedrag berekend. Wordt de auto later dan drie uur teruggebracht, dan is men verplicht om het gehele huurbedrag van die dag te betalen. Verzekering Als men een auto huurt is het verstandig om de auto meteen casco te verzekeren, ook al is het maar voor één dag. De auto kan al voor € 12,- per dag verzekerd zijn. Veroorzaakte schade kan meestal door de verzekering worden vergoed. In de volgende gevallen is dit niet het geval: Indien men onder invloed van alcohol of drugs rijdt; Indien men de maximum aangegeven snelheid overschrijdt; Indien het ongevallenrapport, het alcoholrapport, de autopapieren of de gegevens van de tegenpartij(en) niet bekend zijn; Indien de huurder volgens het ongevallenrapport voor de volle 100 % schuldig is bevonden;

78

Indien er iemand anders dan de personen die in het contract staan, tijdens het ongeval de auto heeft bestuurd; Indien de autobanden door het gebruik van de huurder zijn beschadigd. Bij sommige autoverhuurbedrijven wordt de auto wel verzekerd, maar wordt er een limiet voor de vergoeding vastgesteld. De bedragen dient de verhuurder in het contract te vermelden. Boetes Alle verkeersboetes dient de huurder zelf te betalen. Indien de auto in beslag wordt genomen, dienen de nog afgesproken aantal huurdagen gewoon doorbetaald te worden. Buitenland Het is mogelijk om met de gehuurde auto naar het buitenland te gaan, maar dan moeten van tevoren de nodige papieren aangevraagd worden. Extra services De meeste verhuurbedrijven verlenen extra services. Vanzelfsprekend zijn hier wel kosten aan verbonden. Extra services zijn bijvoorbeeld een gids die de taal goed beheerst, bagage voor boven op de auto (± € 5,- per dag) of een kinderzitje voor in de auto (± € 5,- per dag).

79

Bijlagen

80

Bijlage A Tarieven verhaalsonderzoek Benelux

Naam regio

Onderzoekskosten

Naam regio

Onderzoekskosten

Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta

€ 680,€ 1.130,€ 450,€ 1.130,€ 680,€ 680,€ 450,€ 450,€ 1.130,€ 790,€ 450,€ 450,€ 790,€ 1.130,€ 1.130,€ 450,€ 1.130,€ 1.130,€ 450,€ 450,€ 450,€ 450,€ 680,€ 680,€ 450,€ 1.130,€ 340,€ 1.130,€ 1.130,€ 1.130,€ 450,€ 680,€ 790,€ 1.130,€ 1.130,€ 680,€ 1.130,€ 450,-

Içel Istanbul Izmir Kahramanmaş Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yozgat Zonguldak

€ 680,€ 340,€ 450,€ 680,€ 680,€ 1.130,€ 790,€ 680,€ 680,€ 340,€ 680,€ 340,€ 450,€ 450,€ 1.130,€ 450,€ 1.130,€ 450,€ 1.130,€ 680,€ 680,€ 790,€ 790,€ 450,€ 790,€ 1.130,€ 790,€ 680,€ 1.130,€ 1.130,€ 340,€ 680,€ 790,€ 1.130,€ 450,€ 1.130,€ 680,€ 790,-

De prijzen zijn exclusief BTW. De afstanden en bereikbaarheid in Turkije lopen veel meer uiteen dan in Nederland en België, hetgeen in de prijsverschillen tot uitdrukking komt. Zo is de reistijd tussen Istanbul en Hakkari zo’n 27 uur. Bovendien is een groot deel van het oosten 's winters enkele maanden dicht gesneeuwd, hetgeen de bereikbaarheid bemoeilijkt.

81

Bijlage B Proces-verbaal (Turks)

82

83

A) NAAM B) TEL.NR

: ………………………………………………

: ……………………………………………… : (0…………)…………………………………

CODE

2)…………………………………

3

2

1

Voertuig nr.

3

2

1

VOOR- EN ACHTERNAAM

Naam verzekeraar

LEEFTIJD

NATIONALITEIT

3 Andere

2 Vreemdeling (code 112)

1 Turks 1 Geen 2 Basis 3 Middelbaar 4 Lyceum 5 Hoger

Code tussenpersoon

TOESTAND VAN DE VERZEKERING

2 Vrouw

1 Man

GESLACHT

3

2

1

3 Niet vastgesteld

2 Nee

1 Ja

Datum

SCHOLING

Naam: …………… Afstand naar plaats van ongeval: …… m

……… cm

1 Ja 2 Nee 3 Niet in orde

1)…………………………………

Deel VI – Bij het ongeval betrokken bestuurders

F) VERKEERSBORDEN

E) BERM

……… cm

AAN ANDER VOORWERP DAN AUTO’S

I) ZICHTBEPERKEND VOORWERP

C) WEGMARKERING

J) SCHADE

H) VERKEERSPOLITIE

B) VERLICHTING

D) VOETGANGERSTROTTOIR

G) WERK AAN DE WEG

A) VERKEERSLICHT

OVERHEIDSWEG; Toevoeging

Afstand: ……………km ……………m

AUTOWEG; Code Toevoeging

PROVINCIALE WEG; Code Toevoeging

Code

D

Polis nr.

CATEGORIEËN 4 Vreemdeling

3 Militair

2 Privé

1 Politievoertuig

NUMMERBORD

3

2

1

Voertuig nr.

Code voor rijscholen Jaar

District

EIGENAAR VAN HET VOERTUIG

Afgifte

Prov. code

DOELEINDEN AUTO 1 Privé 2 Zakelijk 3 Overheidsdienst 4 Militair 5 Andere overheidsinstanties 6 Landbouw 7 Vreemdeling

CODE

CODE

Tel:

Tel:

Tel:

Rijbewijs nr.

4 Onbekend

3 Niet verplicht

2 Niet om

1 Om

B

2

1

CODE

2 Niet gecontroleerd

2

1

2

2 – ANDERE AANSPRAKELIJKHEDEN - Handelen in strijd met art. 2918 Verkeerswet.

84

PERSONEN (Aantal)

ANDERE WETTELIJKE BEPALINGEN

SCHULD VAN DE BESTUURDER 1 – FEITELIJKE AANSPRAKELIJKHEID

1

FEITELIJKE SCHULDIGE

(Ton)

LADING

LAAD- EN PERSONEN VERMOGEN

CODE

CODE

1 Doorrijden na rood stoplicht en negeren van stopteken van een politieambtenaar. 2 Negeren van een inrijverbod of betreden van een rijstrook van het tegenliggende verkeer. 3 Betreden van een rijstrook van het tegenliggende verkeer op een weg waarbij meer dan twee rijstroken aanwezig zijn. 4 Aanrijding van achteren. 5 Inrijden van plaatsen waar inrijden verboden is. 6 Verkeerd wisselen van rijstroken. 7 Betreden van een rijstrook van het tegenliggende verkeer. 8 Negeren van een voorrangsweg. 9 Negeren van voorrangsgebod van het tegenliggende verkeer op een nauw weggedeelte. 10 Negeren van de invoegvoorschriften. 11 Parkeren of stilstaan of niet de benodigde maatregelen nemen buiten de bebouwde kom. 12 Aanrijden tegen een voertuig op een parkeerplaats of tegen voertuigen die volgens voorschriften geparkeerd staan op een speciale plek.

Gecontroleerd (PROMIL)

(km/h)

SCHULDVERDELING

14 …………………… (Anders, namelijk)

13 Ruitenwisser

6 As 7 Stuur

12 Claxon

11 Portier

10 Lekke band

9 Andere verlichting

8 Koplamp

HOOGTE VAN DE SNELHEID indien vast te stellen

AAN TE TONEN 1 Ja 2 Nee

D AANWIJZINGEN OM GEBREKEN

5 Koppeling

4 Aandrijver

3 Vering

2 Balans

1 Rem

TOESTAND ALCOHOL

2

GEBREKEN VAN DE WEG

BLADZIJDE NR.

1 Neerstorten van een brug over de weg 2 Sporen op de weg 1 3 Aardverschuiving 4 Deels of volledige inzakking van de weg 5 Lage berm 6 Zachte gevaarlijk materiaal 7 Gaten in de weg 2

C

GEBREKEN VAN DE AUTO’S DIE TOT ONGEVAL HEBBEN GELEID

1 Gecontroleerd

1

1 Droog 2 Nat 3 Modder 4 Sneeuw 5 IJzel 6 Zand/stof 7 Olievlekken 8 Aqua planing

SITUATIE TIJDENS ONGEVAL

1 Beton 2 Asfalt 3 Parket 4 Gedeeltelijk verhard 5 Onverhard Breedte van de weg……… m

Deel III – Kwaliteit van de weg A SITUATIE VAN DE WEG CODE

AUTOGORDEL

1 Miljoen 2 Miljard

TOESTAND VAN DE MATERIËLE SCHADE

2

1

OMVANG VAN DE SCHADE (TL)

ADRESGEGEVENS VAN DE BESTUURDER

RIJBEWIJS

TYPE

MERK

MODEL

4 Regenachtig 5 Sneeuw 6 Wind 7 Storm

TOESTAND VAN DE DAG

1 Overdag 2 Avond 3 Nacht

B

1 Onbewolkt 2 Bewolkt 3 Mistig

Deel II – Weer en dag A WEERSOMSTANDIGHEDEN

PROCES VERBAAL VOOR MATERIËLE VERKEERSONGEVALLEN

Bijlage C Proces-verbaal (Nederlands)

Deel V – Bij het ongeval betrokken voertuigen

……………………….…km ………………………………… meter

………………………………… In de richting van (provincie/district)

…………………………………………………… (provincie/district)

…………………………………………………… voor/achter/naast

…………………………………………………………………… op

…………………………………………………………… kruispunt

…………………………………………………………… straat/weg

Deel IV – Toestand van weg en omgeving

2 Buiten bebouwde kom

1 Binnen bebouwde kom

B

: …………………………

: ……………/…………..

Uur/Minuut

: ………/………/………

Dag

Datum

Deel I – Locatie en tijdstip van ongeval A C

REGISTRATIENUMMER

VERBALISANT

Voertuig nr.

Voertuig nr.

NUMMERS VAN PROCES VERBAAL TEGEN DE AANSPRAKELIJKE BESTUURDERS 1. Bestuurder 2. Bestuurder 3. Bestuurder

TOEDRACHTOMSCHRIJVING

Naam en adres : ………………… Rang : ………………… ID nummer : …………………

HANDTEKENING ………………… HANDTEKENING ………………… ………………… OPMAAKDATUM ……/……/……

85

STEMPEL

Schaal ……… Dit proces verbaal is op locatie opgemaakt volgens art. 2918 Verkeerswet, lid 83 en is door onderstaande personen getekend en bekrachtigd. VERBALISANTEN

SITUATIESCHETS

BLADZIJDE NR.

Bijlage D Turkse juridische termen Wetten BK:

Borçlar Kanunu

Turks Verbintenissenrecht

HUMK: Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu

Turks Wetboek van Burgerlijk Procesrecht

KTK: Karayolları Trafik Kanunu

Turkse Wegenverkeerswet

TCK: Türk Ceza Kanunu

Turkse Wetboek van Strafrecht

THK: Türk Hava Kanunu

Turkse Luchtvaartwet

TMK: Türk Medeni Kanunu

Turkse Burgerlijk Wetboek

TTK: Türk Ticaret Kanunu

Turkse Handelswetboek

YK:

Turkse Wet van de Hoge Raad

Yargıtay Kanunu

Verzekeringen ENS: Emtiya Nakliyat Sigortasi

Verzekering voor handels(transport)goederen

IMSS: Ihtiyari Motorlu Kara Tasit

Niet-verplichte aansprakelijkheidsverzekering

Araclari Sorumluluk Sigortasi ZMSS: Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasi

voor motorvoertuigen Verplichte aansprakelijkheidsverzekering

Civielrechtelijke organisaties Asliye Hukuk Mahkemesi

Rechtbank

Asliye Ticaret Mahkemesi

Rechtbank voor handelszaken

Hukuk Mahkemeleri

Het Hof

Sulh Hukuk Mahkemesi

Kantonrechtbank

Yargıtay

Hoge Raad

Strafrechtelijke organisaties Agir Ceza Mahkemesi

Rechtbank

Asliye Ceza Mahkemesi

Rechtbank

Ceza Mahkemeleri

Het Hof

Sulh Ceza Mahkemesi

Kantonrechtbank

Yargıtay

Hoge Raad

Overige termen BARO:

Turkse Orde van Advocaten

Dilekçe:

Verzoekschrift

Icra dairesi:

Gerechtelijke deurwaarders

KDV: Katma Değer Vergisi

BTW

86

Bijlage E Lijst van Turkse verzekeraars

Hoofdvestiging

Adres

Telefoon- en faxnummers

Website adres

AKDENİZ SİGORTA A.Ş.

KAYIŞDAĞI YOLU HALK SK.GOLDEN PLAZA B BLOK KAT: 9-10 SAHRAYICEDİD/İSTANBUL

AKSİGORTA A.Ş.

(212) 251 94 00 / 20 MECLİS-İ MEBUSAN CAD. 147 80040 FINDIKLI/İST. Fax: (212) 243 08 61

http://www.aksigorta.com.tr

AKHAYAT SİGORTA A.Ş.

(212) 251 63 74/3 MECLİS-İ MEBUSAN CAD. 147 80040 FINDIKLI/İST. Fax: (212) 251 63 79

http://www.akhayat.com.tr

EMİRHAN CAD. ATAKULE 145 A BLOK K. 6 - 7 DİKİLİTAŞ / İSTANBUL

(212) 236 49 49

AIG SİGORTA A.Ş.

http://www.aig.com

AMERICAN LIFE HAYAT SİGORTA A.Ş.TÜRKİYE

ESKİ BÜYÜKDERE CAD. NO:22 PARK PLAZA KAT:2 80670 MASLAK/İST.

(212) 335 81 00

ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ

BÜYÜKDERE CAD. İŞ (212) 350 03 50 KULELERİ KULE 2 KAT:21-26 Fax: (212) 350 03 55 80620 4.LEVENT/İST.

http://www.anadolusigorta.com.tr

ANADOLU HAYAT SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. İŞ (212) 270 60 70 KULELERİ KULE 2 KAT:17-20 Fax: (212) 280 44 22 80620 4.LEVENT/İST.

http://www.anadoluhayat.com.tr

ANKARA ANONİM TÜRK BANKALAR CAD.80 ANKARA SİGORTA ŞİRKETİ SİG.HAN KARAKÖY/İST.

ANKARA HAYAT SİGORTA

GAZETECİLER MH.HİKAYE SK.NO:11/A 80300 ESENTEPE/İST.

(216) 360 23 40 Fax: (216) 302 79 97 / 302 84 64

Fax: (212) 236 49 50

Fax: (212) 345 02 12

(212) 252 10 10 / 15 252 27 34

http://www.alico-measa.com

http://www.ankarasigorta.com.tr

Fax: (212) 252 47 44 (212) 356 20 00 Fax: (212) 216 71 96

MECLİS-İ MEBUSAN CAD. AXA OYAK SİGORTA A.Ş. NO:81 SALIPAZARI/İSTANBUL

(212) 334 24 24

AXA OYAK HAYAT SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. İMTAŞ HAN NO.116 80290 ZİNCİRLİKUYU/İST.

(212) 274 70 00

BAŞAK SİGORTA A.Ş.

(212) 231 60 00 / 40 HALASKARGAZİ CAD. NO.15 Fax: (212) 230 76 04 / 05 80225 HARBİYE/İST.

Fax: (212) 249 48 28

Fax: (212) 272 08 37

(212) 233 46 88 / 21 BAŞAK HAYAT SİGORTA HALASKARGAZİ CAD. NO.33 A.Ş. 80225 HARBİYE/İST. Fax: (212) 232 10 30

BATI SİGORTA

http://www.akdenizsigorta.com.tr

KARAKÖY VOYVODA (212) 251 02 80 / 5 (BANKALAR) CAD. NO.14 Fax: (212) 249 30 12 TÜTÜN HAN KARAKÖY/İST.

http://www.ankarahayat.com.tr

http://www.axaoyaksigorta.com.tr

http://www.axaoyak.com.tr

http://www.basak.com.tr

http://www.basakhayat.com

http://www.batisigorta.com.tr

87

BAYINDIR HAYAT SİGORTA A.Ş.

SANİYE ERMUTLU SK.ÇOLAKOĞLU PLAZA NO:12 KOZYATAĞIİSTANBUL

BİRLİK SİGORTA A.Ş.

ANKARA CAD. (212) 513 84 86 / 513 66 62 HOCAPAŞAHAMAMI SK. NO:1 http://www.birliksigorta.com.tr Fax: (212) 522 96 68 / 70 SİRKECİ / İST.

BİRLİK HAYAT SİGORTA ANKARA CAD. NO:126/B. A.Ş. 34430 SİRKECİ / İST.

(216) 463 23 40 Fax: (216) 463 23 41

(212) 513 84 86 Fax: (212) 522 99 57

COMMERCIAL UNION SİGORTA A.Ş.

FAHRETTİN KERİM GÖKAY CAD. NO.62 CU BİNASI B BLOK 81080 ÜSKÜDAR / İST.

COMMERCIAL UNION HAYAT SİGORTA A.Ş.

KISIKLI CAD. NO:47 81190 ALTUNİZADE / İSTANBUL

DEMİR SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. ÖZSEZEN (212) 288 68 44 İŞ MERKEZİ 122/B 80280 Fax: (212) 274 22 98 ESENTEPE

DEMİR HAYAT SİGORTA BÜYÜKDERE CAD. 122/B A.Ş. ESENTEPE/İST.

http://www.birlikhayatsigorta.com.tr

(216) 326 94 40 Fax: (216) 326 94 51

http://www.cusigorta.com.tr

(216) 492 21 50 / 12 Fax: (216) 492 21 62

http://www.cuhayat.com.tr

http://www.demirsigorta.com

(212) 288 68 51 Fax: (212) 274 65 85

http://www.demirhayat.com.tr

(212) 225 66 22

DOĞAN HAYAT SİGORTA A.Ş.

CUMHURİYET CAD. NO:199201 KAT:5-6 HARBİYE / İST.

EGE SİGORTA A.Ş.

YILDIZ POSTA CAD. NO:17 GAYRETTEPE / İST.

EGS SİGORTA A.Ş.

YILDIZ POSTA (212) 275 40 00 CD.DEDEMAN Fax: (212) 274 52 53 TİCARET.MERKEZİ NO:52 KAT:7 ESENTEPE-İSTANBUL

EMEK HAYAT SİGORTA A.Ş.

http://www.bayindirhayat.com.tr

Fax: (212) 225 00 16

http://www.doganhayat.com.tr

(212) 274 10 10 Fax: (212) 274 39 47

BÜYÜKDERE CAD.NO.165

(212) 336 17 17

80504 ESENTEPE/İST.

Fax: (212) 336 17 47

http://www.egesigorta.com.tr

http://www.egssigorta.com.tr

http://www.emekhayat.com.tr

FİNANS SİGORTA A.Ş.

(216) 522 38 00 DR.FAZIL KÜÇÜK CAD.NO:11 81290 ÜMRANİYE-İSTANBUL Fax: (216) 522 38 43

http://www.finanssigorta.com.tr

GARANTİ SİGORTA A.Ş.

(212) 393 10 00 METE CAD. PARK HAN NO:40 Fax: (212) 249 01 04 TAKSİM/İST.

http://www.garanti-sigorta.com.tr

GARANTİ HAYAT SİGORTA A.Ş.

ORTAKLAR CADDESİ BAHÇELER SOKAK NO.13 MECİDİYEKÖY/İST.

http://www.garanti-hayat.com.tr

MECLİS-İ MEBUSAN GENEL YAŞAM SİGORTA CAD.NO:91 KAT 3 80040 A.Ş. SALIPAZARI/İST.

(212) 347 03 00 Fax: (212) 347 03 04 (212) 334 90 70 Fax: (212) 334 90 79

http://www.genelyasam.com.tr

88

(212) 251 27 88

GENERALİ SİGORTA A.Ş.

BANKALAR CAD.NO.31/33 KAT 5 KARAKÖY/İST.

G.I.C. DÜNYA SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD.NİLÜFER HAN NO:103 80300 GAYRETTEPE/İSTANBUL

(212) 288 02 08

BÜYÜKDERE CAD.GÜNEŞ PLAZA NO:110 80280 ESENTEPE-ISTANBUL

(212) 355 65 65

GÜNEŞ SİGORTA A.Ş.

ABDİ İPEKÇİ CAD. NO.57 GÜNEŞ HAYAT SİGORTA MAÇKA/İST. A.Ş.

GÜVEN SİGORTA T.A.Ş.

BANKALAR CADDESİ NO.81 80000 KARAKÖY/İST.

GÜVEN HAYAT SİGORTA BANKALAR CADDESİ NO.81 A.Ş. 80000 KARAKÖY/İST.

Fax: (212) 252 18 38

Fax: (212) 272 70 11

Fax: (212) 355 64 64

http://www.generali.com.tr

http://www.bayindirsigorta.com.tr

http://www.gunessigorta.com.tr

(212) 231 13 00/10 Fax: (212) 231 80 66

http://www.guneshayat.com.tr

(212) 254 79 00/14 Fax: (212) 255 58 88

http://www.guvensigorta.com.tr

(212) 254 79 00 / 14 Fax: (212) 237 44 84

http://www.guvenhayat.com.tr

HÜR SİGORTA A.Ş.

(212) 232 20 10 / 8 BÜYÜKDERE CAD.HÜR HAN Fax: (212) 246 36 73 / NO.15/A 80260 ŞİŞLİ/İST. 246 05 68

INTER SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD.TEVFİK (212) 347 12 43 / 3 ERDÖNMEZ SK.GÜL APT.NO:2 K:1/17 ESENTEPE/ Fax: (212) 347 12 46 İST.

IŞIK SİGORTA A.Ş.

(216) 445 17 31 / 32 E-5 GÜLSUYU KAVŞAĞI IŞIK PLAZA 81560 MALTEPE/İST. Fax: (216) 445 17 37

http://www.isiksigorta.com

İHLAS SİGORTA A.Ş.

29 EKİM CAD. NO:23 İHLAS HOLDİNG BİNASI 34530 YENİBOSNA / İSTANBUL

http://www.ihlassigorta.com.tr

İHLAS HAYAT SİGORTA A.Ş.

29 EKİM CAD. NO:23 FİNANS (212) 454 18 00 BLOK KAT:4 34530 Fax: (212) 454 18 18 YENİBOSNA / İSTANBUL

http://www.ihlashayat.com.tr

BAĞLARBAŞI KISIKLI CAD.NO.30 81130 ALTUNİZADE/İSTANBUL

(216) 474 20 00

İSVİÇRE SİGORTA A.Ş.

http://www.isvicre-sigorta.com.tr

İSVİÇRE HAYAT SİGORTA A.Ş.

FAHRETTİN KERİM GÖKAY CAD.ERDEM SK. NO:2 81190 ALTUNİZADE/İST.

(216) 492 97 00 / 20

KAPİTAL SİGORTA A.Ş.

E-5 KARAYOLU YANI AR (216) 463 33 55 PLAZA C BLOK KOZYATAĞI Fax: (216) 463 33 78 / İSTANBUL

http://www.kapitalsigorta.com.tr

KOÇ ALLIANZ SİGORTA A.Ş.

BAĞLARBAŞI KISIKLI CAD. NO:11 81180 ALTUNİZADE / İSTANBUL

http://www.kocallianz.com.tr

http://www.hursigorta.com.tr

-

(212) 454 10 00 / 30 Fax: (212) 454 11 98

Fax: (216) 474 13 87 / 88

Fax: (216) 492 97 28 / 29

http://www.isvicrehayat.com.tr

(216) 556 66 66 Fax: (216) 556 67 77

89

KOÇ ALLIANZ HAYAT SİGORTA A.Ş

BAĞLARBAŞI KISIKLI CAD. NO:11 81180 ALTUNİZADE / İSTANBUL

(216) 556 66 66

MAGDEBURGER SİGORTA A.Ş.

BAĞLARBAŞI KISIKLI CAD. NO:11 81180 ALTUNİZADE / İSTANBUL

(216) 556 72 48 / 49

MERKEZ SİGORTA A.Ş.

CEVİZLİ TUGAY YOLU NO:6 81540 KARTAL/İSTANBUL

RAY SİGORTA A.Ş.

(212) 363 25 00 KEFELİKÖY CADDESİ NO:35 80880 SARIYER/İST. Fax: (212) 299 48 49

RUMELİ SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. 40/A RUMELİ HAN KAT 6 MECİDİYEKÖY / İST.

RUMELİ HAYAT SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. 40/A RUMELİ HAN KAT 6 MECİDİYEKÖY / İST.

SANKO SİGORTA A.Ş.

İSTİKLAL CAD. EMİR NEVRUZ SK. NO:1/11 GALATASARAY/İST.

ŞEKER SİGORTA A.Ş.

MECLİSİ MEBUSAN CAD.ŞEKER SİG.HAN NO.87 FINDIKLI-IST.

TEB SİGORTA A.Ş.

MECLİSİ MEBUSAN CAD. NO.145/6 80040 FINDIKLI-IST.

Fax: (216) 556 67 77

Fax: (216) 474 21 50

http://www.kocallianzhayat.com.tr

-

(216) 441 18 00 Fax: (216) 441 18 02

http://www.merkezsigorta.com

http://www.raysigorta.com.tr

(212) 275 00 92 Fax: (212) 275 31 11

-

(212) 273 04 04 / 273 03 54 Fax: (212) 273 01 61

-

(212) 292 41 92 Fax: (212) 245 33 22 (212) 251 40 70 / 4 251 40 35 / 5

http://www.sankoholding.com.tr

http://www.sekersigorta.com.tr

Fax: (212) 249 10 46 (212) 292 25 60 / 251 96 00 http://www.tebsigorta.com.tr Fax: (212) 292 25 71 / 72 (212) 231 06 56 / 3

TİCARET SİGORTA A.Ş.

TEŞVİKİYE CAD. NO.119 80200 NİŞANTAŞI/İST.

T.GENEL SİGORTA A.Ş.

MECLİSİ MEBUSAN CAD.NO.81 SALIPAZARI/İST.

T.NIPPON SİGORTA A.Ş.

FAHRETTİN KERİM GÖKAY CAD.NO:24 81190 ALTUNİZADE/İSTANBUL

TOPRAK SİGORTA A.Ş.

(212) 340 20 00 BÜYÜKDERE CAD.NO.143 K.5 80280 ESENTEPE/İSTANBUL Fax: (212) 340 09 97 / 3

http://www.topraksigorta.com.tr

TOPRAK HAYAT SİGORTA A.Ş.

(212) 340 21 00 BÜYÜKDERE CAD.NO.143 K.5 80280 ESENTEPE/İSTANBUL Fax: (212) 340 21 99

http://www.toprakhayat.com.tr

UNIVERSAL SİGORTA A.Ş.

NOKTA İŞ MERKEZİ POYRAZ SOK. NO.8 81050 ZİVERBEY/İST.

http://www.universalsigorta.com.tr

YAPI KREDİ SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. NO.161 80506 ZİNCİRLİKUYU/İST.

YAPI KREDİ YAŞAM SİGORTA A.Ş.

BÜYÜKDERE CAD. YAPI KREDİ PLAZA A BLOK 80620 LEVENT/İST.

Fax: (212) 296 66 53

http://www.ticaretsigorta.com.tr

(212) 334 90 00 Fax: (212) 334 90 19

http://www.genelsigorta.com

(216) 492 15 09 / 5 Fax: (216) 492 15 47 / 48

http://www.turknippon.com.tr

(216) 348 78 00 Fax: (216) 348 78 48 (212) 336 06 06 Fax: (212) 275 16 68

http://www.yksigorta.com.tr

(212) 336 76 00 Fax: (212) 336 79 79

http://www.ykyasam.com

90

Bijlage F Voorbeeld Turks alcoholtestrapport

91

Bijlage G Voorbeeld expertiserapport Datum Dossier

: 27.05.2003 : 2003/75 Tal

Aan de 1e Rechtbank van Eerste Aanleg te Istanbul BEHANDELENDE RECHTBANK: Rechtbank van Eerste Aanleg te Inegolu, Rolnummer: 1998/code EISER

: 1) Naam 2) Naam

(relatie met slachtoffer) (relatie met slachtoffer)

PROCUREUR

: Naam

GEDAAGDE

: 1) Naam 2) Naam

TER ZAKE VAN

: Berekening van materiële schade van eisende partijen.

Naar aanleiding van uw opdracht om een berekening te maken van de materiële schade die de nabestaanden geleden hebben op grond van derving van inkomsten en hulp waarbij zij het recht op hebben op een schadeloosstelling i.v.m. het overlijden van [Naam] naar aanleiding van het ongeval d.d. 10.08.1998; doe ik mijn rapportage na het bestuderen van de aan mij verwezen dossier als volgt aan uw edele rechtbank toekomen: 1) ONDERZOEK EN BEVINDINGEN A) DE LEEFTIJD/RESTERENDE AANTAL LEEFJARENVAN OVERLEDENE a) De berekening van de resterende leefjaren van overledene [Naam] d.d. 10.08.1998 werd opgemaakt conform op de tabel P.M.F. waarbij de volgende berekening in acht werd genomen: Op datum van overlijden had overledene een totale leefjaar van (32) jaren, (6) maanden en (8) dagen en werd de maatstaf van (33) jarige persoon in acht genomen. Volgens de tabel P.M.F. had overledene een aantal resterende jaren tot zijn (68) van (35) jaren in totaal. b) Conform het arrest van Het Hof omtrent het toepassing van deze tabel zal de laatste werkleeftijd van een persoon als (60) worden aangenomen. Dus hier wordt aangenomen dat de actieve resterende leefjaren tot (60) zijn, welke een totaalberekening van (60-33) = 27 actieve jaren waarvan (8) jaar passief naar voren brengen. Doch, naar aanleiding van het in het dossier aanwezige rapport m.b.t. de uitkering van [Naam verzekering] die de eiser vanwege dit ongeval heeft gekregen, werd alhier geen berekening gemaakt over de schade over de passieve jaren en werd deze ook niet door een der partijen tegengesproken. In dit geval zal geen berekening gemaakt worden over de passieve jaren. B) SCHULDGRAAD Volgens het deskundigenrapport d.d. 26.01.2001 werd: a) Gedaagde [Naam] (bestuurder van voertuig met het kenteken [nummer]) 75 %, b) Overledene [Naam] voor 25 % schuldig bevonden. C) GERECHTIGDEN EN DE DUUR VAN DERVING a) Recht op schadeloosstelling op grond van derving aan eiseres wordt begrensd tot de actieve jaren van haar overleden echtgenoot. Recht op schadeloosstelling op grond van inkomstenderving aan het kind wordt rekening gehouden met het feit dat zij in het buitenland geldende normen leeft en met het schrijven d.d. 09.06.1999 van de Consul-generaal van Turkije te Rotterdam waarin de leeftijd en de rechten zoals hieronder zijn vermeld vastgesteld;

92

Gerechtigde Echtgenote [Naam] Dochter [Naam]

Leeftijd ten tijde van het ongeval 25 (41 jaar resterend) 3

Geboortedatum [Datum] [Datum]

Duur van recht vanwege derving 27 jaar 15 jaar

b) Ondank het feit dat in het verzoekschrift verzocht wordt om aan de vader en de moeder van de overledene het recht te verlenen tot schadeloosstelling vanwege derving uit hulp en inkomsten, wordt deze niet gehonoreerd omdat zij (zoals het in het dossier vermeld) in Nederland leven en zichzelf in hen levensbehoefte voorzien door middel van hun eigen deel in arbeidsmarkt waardoor aangenomen wordt dat zij geen behoefte hebben aan een hulp van derden. Ook komt in het dossier geen documentatie voor waaruit zou moeten blijken dat de vader en de moeder normaliter hulp hebben genoten van hen overleden zoon toen hij nog in leven was. Hiernaast werd middels het rapport d.d. 28.10.2003 de berekening van de schadeloosstelling van de vader en de moeder omtrent het Recht op schadeloosstelling op grond van inkomstenderving gemaakt en is tegen dit rapport door de procureur van de gedaagde partij d.d. 23.01.2003 een bezwaar aangetekend waarna rekeninghoudend met het bezwaar van de gedaagde, de rechtbank tijdens het tussenvonnis d.d. 08.04.2003 de zaak naar een deskundige heeft verwezen. Als een deskundige zijnde laat ik een definitieve beslissing hieromtrent aan de Rechtbank over en geef hierbij te kennen om geen berekening te maken omtrent het recht van de vader en de moeder omdat zij normaliter geen hulp kregen van hun overleden zoon toen hij nog in leven was en omdat er geen documentatie aanwezig is die de juistheid hiervan weerspreekt. D) VERDELING a) Volgens de in het dossier aanwezige salarisstrook d.d. 27.04.1999 geniet de eiseres [Naam] een verdienste uit betaald werk. Hiernaast ontvangt zij ook een uitkering krachtens de Algemene Nabestaanden Wet. Ondanks het feit dat conform artikel 23 van de wet onder nummer 506 vermeld staat dat het erfdeel voor de echtgenote en diens kind 2/4e en voor alleenstaande 2/3e van 70% van het salaris van de overleden partner is, zal hier het arrest van de Hoge Raad in aanmerking genomen worden omdat de eisende echtgenote van de overledene thans betaald werk verricht, dat de aanleiding geeft tot de verwezenlijking van de onderaan vermelde berekening. Gerechtigde Echtgenote [Naam] Dochter [Naam]

Eerste 15 jaar 1/3 1/4

Laatste 12 jaar 1/3 ----

E) INKOMSTEN a) Het aangegeven bedrag van 2.276,80 conform het rapport van berekening d.d. 28.10.2002 en de salarisstrook d.d. 31.05.1998 werd als netto inkomen van de overledene geaccepteerd en doordat middels het verzoekschrift verzocht werd om deze om te zetten naar Turkse Ponden, werd het bedrag vanaf de datum van het ongeval naar Turkse Ponden omgezet en vervolgens een vergelijking gemaakt met het Turkse wettelijke netto minimale inkomen en daarbij behorende wettelijke loonverhoging waarna deze als een definitieve calculatie van de netto inkomsten van de overledene werd vastgesteld. Dit verzoek is gehonoreerd en werd door partijen niet bestreden. b) Het netto inkomen van de overledene werd middels het rapport vastgesteld op wettelijke coëfficiënt inkomstenschaal van 8.98 op de wettelijke loonregeling. Doordat tegen dit berekeningsrapport d.d. 28.10.2002 geen bezwaar werd aangetekend en de overweging aan de rechtbank is overgelaten, zullen de inkomsten van de overledene op dezelfde manier vanaf de datum van het ongeval tot heden vastgesteld worden op de wettelijke coëfficiënt inkomstenschaal van 8.98 op de wettelijke loonregeling en zal deze als definitieve berekening in acht genomen worden. c) De inkomsten uit de (5) actieve dienstjaren tussen 10.08.1998 – 10.08.2003 van de overledene zijn als onderaan vermeld weergegeven: Data 10.08.1998–01.01.1999 1.448, 48YTL

Bruto loon 47,84 YTL

Netto Loon Duur 34,56 YTL

Netto inkomsten 8,98 x 4,67 maanden

93

01.01.1999–01.07.1999 78,08 YTL 3.175,28 YTL 07.07.1999–01.01.2000 93,60 YTL 3.777,53 YTL 01.01.2000–01.07.2000 109,80 YTL 4.440,65 YTL 01.07.2000–01.01.2001 118,80 YTL 4.683,41 YTL 01.01.2001–01.07.2001 139,95 YTL 5.515,68 YTL 07.07.2001–01.08.2001 146,95 YTL 963.767.993.- TL 01.08.2001–01.01.2002 167,94 YTL 5.486,17 YTL 01.01.2002–01.07.2002 222,00 YTL 8.812,80 YTL 01.07.2002–01.01.2003 250,88 YTL 9.927,49 YTL 01.01.2003–10.08.2003 306,00 YTL 14.882,79 YTL

58,93 YTL

8,98 x 6,00 maanden

70,11 YTL

8,98 x 6,00 maanden

82,42 YTL

8,98 x 6,00 maanden

86,92 YTL

8,98 x 6,00 maanden

102,37 YTL

8,98 x 6,00 maanden

107,32 YTL

8,98 x 1,00 maanden

122,19 YTL

8,98 x 5,00 maanden

163,56 YTL

,98 x 6,00 maanden

184,25 YTL

8,98 x 6,00 maanden

226,00 YTL

8,98 x 7,33 maanden

2. BEREKENING VAN DE MATERIËLE SCHADE A) De inkomsten uit zijn 5 actieve dienstjaren tussen 10.08.1998 – 10.08.2003 van de overledene zijn volgens de hierboven vermelde berekening gedaan en zullen ook op bovenvermelde manier zonder enige verhoging in acht genomen worden; a) Mede rekening houdend met het conform het arrest van de Raadkamers nummer 4. 9. 10. 11. en 21 van de Hoge Raad vastgestelde voorschriften omtrent de calculatie van de actieve dienstjaren, zal voor elk jaar apart een verhoging van 10% en een kortingspercentage van 10% toegepast worden. b) Bij het begin van de periode zijn de netto maandelijkse inkomsten van de overledene (225,60 YTL x 8,98)=2.029,47 YTL en rekeninghoudend hiermede zullen de jaarlijkse inkomsten 2.029,47 YTL x 12 maanden = 24.353, 65 YTL zijn. B. CONTANTE WAARDE De contante waarde van de actieve periode van (22) jaar inclusief de korting. 1,10 coëfficiënt jaarlijkse inkomsten

korting 10% volgens tabel 1/Kn

Jaren Bedrag Coëfficiënt In 01e jaar 26.789,02 YTL x 0,9090909091 In 02e jaar 29.467,92 YTL x 0,8264462810 In 03e jaar 32.414,71 YTL x 0,7513148009 In 04e jaar 35.656,18 YTL x 0,6830134554 In 05e jaar 39.221, 80 YTL x 0,6209213231 43.143,98 YTL x 0,5644739301 In 06e jaar In 07e jaar 47.458,38 YTL x 0,5131581182 In 08e jaar 52.204,21 YTL x 0,4665073802 In 09e jaar 57.424,64 YTL x 0,4240976184 In 10e jaar 63.167,10 YTL x 0,3855432894 Het totale loonverlies van 10 jaren die berekend zijn m.b.t. de eiseres dochter [Naam] van 10 jaren zijn In 11e jaar In 12e jaar In 13e jaar

69.483, 81 YTL x 76.432,19 YTL x 84.075,41 YTL x

0,3504938995 0,3186308177 0,2896643797

10% verhoging en 10% korting = = = = = = = = = =

Contante waarde 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL +

243.536,52 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL

94

In 14e jaar 92.482,95 YTL x 0,2633312543 In 15e jaar 101.731,25 YTL x 0,2393920494 In 16e jaar 111.904,37 YTL x 0,2176291358 In 17e jaar 123.094,81 YTL x 0,1978446689 In 18e jaar 135.404,29 YTL x 0,1798587899 In 19e jaar 148.944,72 YTL x 0,1635079908 163.839,19 YTL x 0,1486436280 In 20e jaar In 21e jaar 180.223,11 YTL x 0,1351305709 In 22e jaar 198.245,42 YTL x 0,1228459736 Het totale loonverlies van 22 jaren die berekend zijn m.b.t. de eiseres, echtgenote [Naam] zijn:

= = = = = = =

24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL 24.353,65 YTL +

535.780,35 YTL

C) BEREKENING MATERIËLE SCHADE 1) Het totale materiële schade van (27) jaren van de eiseres, echtgenote [Naam]: a) Materiële schade van (5) jaar in actieve periode zonder korting 63.114,05 YTL x % 70 x 1/3e deel x 75% schuldgraad = 11.044,96 YTL b) Schade van actieve periode van (22) met korting Eerste (10) jaar: 535.780,35 YTL x % 70 x 1/3e deel x 10x22x75% schuldgraad = 42.618,89 YTL Laatste (12) jaar: 535.780,35 YTL x % 70 x 1/3e deel x 12x22x75% schuldgraad = 51.142,67 YTL c) Totale materiële schade van (27) jaren van de echtgenote = 104.806,52 YTL 2) Materiële schade van (15) jaren van dochter [Naam]: a) Materiële schade van (5) jaar in actieve periode zonder korting 63.114,08 YTL x 70 % x 1/4e deel x 75% schuldgraad = 8.283,72 YTL b) Schade van actieve periode van (10) jaar met korting 243.536,52 YTL x 70% x 1/4e deel x 75% schuldgraad = 31.964,17 YTL c) Totale materiële schade van (15) jaren van dochter [Naam] = 40.247,89 YTL 3) TOTALE EN DEFINITIEVE SCHADE VAN DE EISERS: a) De gerechtigde echtgenoot is een (30) jaar oude moeder met een kind van (1) jaar. Rekening houdend met haar leeftijd, omgeving, fysieke toestand en de door AYIM naar aanleiding van de condities van onze land opgemaakte tabel wordt wel eens waar weergegeven dat de gerechtigde echtgenote de kans van 20% had om te kunnen hertrouwen; werd deze naar aanleiding van het rapport d.d. 28.10.2002 te kennen gegeven en geaccepteerd dat de kansen op hertrouwen van eiseres [Naam] echter de kans van 35% had welke de aanleiding heeft gegeven tot het toepassen van de korting welke in berekeningen vermeld zijn. Doordat door partijen tegen deze rapportage geen bezwaar werd aangetekend, onder voorbehoud dat de rechtbank zelf daartoe een concluderende uitspraak zal doen, werden de kansen op hertrouwen van de echtgenote op 35% vastgesteld en bij de berekeningen m.b.t. de schade die geleden werd zal dan ook als maatstaf het percentage van 35% in acht genomen worden. b) In het repliek van de WA-verzekeraar [Naam] d.d. 12.01.2000 wordt vermeld dat aan de eisende partijen als schadeloosstelling vanwege het overlijden van de echtgenoot volgens hun limieten een bedrag van 1.5000,00 YTL was uitgekeerd. Doch, conform het vorige rapport werd van de echtgenote een bedrag van 1.000,00 YTL en van het kind een bedrag van 500,00 YTL gereduceerd en werd hiertegen door partijen geen bezwaar aangetekend. Op dezelfde manier zal het bedrag van 1.000,00 YTL in vermindering gebracht worden van de door echtgenote geleden schade van 1.500,00 YTL en het bedrag van 500,00 YTL van de door het kind geleden schade van 1.000,00 YTL welke volgens het vorige berekeningsrapport door de WA-verzekeraar reeds uitgekeerd is. c) In het dossier aanwezige vertaalde schrijven van de Nederlandse SVB d.d. 01.04.1999 wordt te kennen gegeven dat aan de nabestaanden van de overledene krachtens de ANW een bedrag van Hfl. 246,31 uitgekeerd zal worden. Op grond van het arrest van de Hoge Raad m.b.t. deze onderwerpen werd vastgesteld dat een

95

schadeloosstelling bij het overlijden op grond van inkomstenderving aan de nabestaande de aan de nabestaande toegekende uitkeringen conform artikel 66 van de SSK Wet Sociale Verzekeringen (SVB TR) onder wetnummer 506 niet tot regres/vordering vatbaar zijn, kunnen daarom de reeds uitgekeerde/te uitkeren bedragen niet in vermindering gebracht worden van de toegekende schade berekeningen die reeds gemaakt zijn op gronde van genoemde derving. Alleen doordat naar aanleiding van een bedrijfsongeval een door de SSK toegekende uitkering die gelijk staat aan de hoofdpremie en de uitkering door de BAG-KUR die gelijk staat aan de contante waarde van de schade wel tot regres vatbaar en op de schuldige partij verhaalbaar is; kan dus op de reeds uitgekeerde/te uitkeren schadeberekeningen die reeds gemaakt zijn op gronde van genoemde derving, verhaald worden. Doordat in dit geval de reeds verstrekte uitkeringen door de uitkerende instantie vorderbaar zijn, worden de bedragen in de berekening van de schadeloosstelling omtrent derving in vermindering gebracht om de uitkeringsgerechtigde in het vervolg niet twee maal met zelfde vordering te laten confronteren. Nu het niet vaststaat of in deze zaak de door de Nederlandse Sociale Verzekeringsbank aan de nabestaanden toegekende ANW uitkering door hen wel of niet vorderbaar is en ook indien dit wel het geval is, zal in de berekening van de aan de nabestaande toegekende schadeloosstelling m.b.t. deze derving geen vermindering gebracht worden omdat door de Nederlandse Sociale Verzekeringsbank het te vorderen bedrag in dit geval niet bekend is. Slotberekening: A) TOTALE EN DEFINITIEVE SCHADE VAN EISERES [Naam]: a) Totale materiële schade van (27) jaren van de echtgenote [Naam] b) Vermindering vanwege 35% kans op huwelijk (104.519.495.- x 35%) c) Aftrek van de reeds door de WA verzekeraar uitgekeerde vergoeding d)Totale en definitieve geleden schade van echtgenote [Naam]

104.806,52 YTL 36.682,28 YTL 68.124,24 YTL 1.000,00 YTL 67.124,24 YTL

B) TOTALE EN DEFINITIEVE SCHADE VAN DOCHTER [Naam]: a) Totale materiële schade van (15) jaren van dochter [Naam] b) Aftrek van de reeds door de WA verzekeraar uitgekeerde vergoeding c)Totale en definitieve geleden schade van dochter [Naam]

104.806,52 YTL 500,00 YTL 39.747,89 YTL

CONCLUSIE: Onder voorbehoud van het feit dat de uiteindelijke overweging van de zaak en van de bewijsmaterialen door de rechtbank genomen zal worden; de totale schade als volgt vast te stellen: a) Materiële schade van eiseres echtgenote [Naam] op grond van inkomstenderving 67.124,24 YTL b) Materiële schade van eiseres dochter [Naam] op grond van inkomstenderving 39.747,89 YTL c) Vast te stellen dat er geen sprake is van een inkomstenderving van moeder [Naam] en vader [Naam] die aanleiding zou moeten geven tot een schadeloosstelling. Met deze eindconclusie onder voorbehoud van het feit dat de uiteindelijke conclusie door uw edele rechtbank genomen zal worden, dien ik (deskundige) na mijn overwegingen opgemaakte rapportage bij uw edele rechtbank in. Heden 27.05.2003. DESKUNDIGE Naam 1 Berekening Deskundige

DESKUNDIGE Naam 2

DESKUNDIGE Naam 3

96

Bijlage H Percentage vergoeding bij letselschade door Turkse verzekeraars

Verlies van twee ogen Verlies van twee armen of één hand Verlies van twee benen of twee voeten Verlies van één arm of één arm en één been of één been en dezelfde voet Algehele verlamming

Verlies van één arm of hand Het niet kunnen bewegen van de schouders Het niet kunnen bewegen van de elleboog Het niet kunnen bewegen van de pols Het verlies van één duim of wijsvinger Het verlies van één duim en wijsvinger of een andere vinger Het verlies van één wijsvinger en duim Het verlies van één duim, één wijsvinger en willekeurige vinger Het verlies van één duim Het verlies van één wijsvinger Het verlies van de gehele middelvinger Het verlies van de ringvinger Het verlies van de pink Het verlies van het bovenbeen Het verlies van één been vanaf de knie Het verlies van één voet Het verlies van alle tenen van één voet Het niet kunnen bewegen van de heup Het niet kunnen bewegen van de knie Het niet kunnen bewegen van één voet Het verlies van één grote teen Indien één been gebroken is en niet de ‘oude’ wordt Indien één voet gebroken is en niet de ‘oude’ wordt Indien één knie gebroken is en niet de ‘oude’ wordt Indien één been 5 cm of langer wordt geamputeerd Indien één oog helemaal blind is of twee ogen een beetje zien Indien beide oren doof zijn Indien één oor doof is Indien de onderste kaak gebroken is en niet meer de ‘oude’ wordt Indien een kaak niet meer functioneert Misvorming van de borstkas door ribbreuk

Verzekering (%) 100 100 100 100 100

Rechts (%) 60 25 20 20 30 25 20 25 20 15 10 8 7 50 40 40 30 30 20 15 8 30 20 20 15 25 40 10 25 30 10

Links (%) 50 20 15 15 25 20 15 20 15 10 8 7 6 50 40 40 30 30 20 15 8 30 20 20 15 25 40 10 25 30 10

97

Bijlage I Algemene Volmacht (Nederlands)

VERLEEND DOOR:

................................................... ................................................... ...................................................

VERLEEND AAN:

Beneluks Sigorta Aracılık Hizmetleri TİC.LTD.ŞTİ. Tuna Vergi Dairesi 163 00 365 45 – ISTANBUL

Hierbij verlenen wij bovengenoemden volmacht om ons, als een persoon of als meerdere personen, in welke hoedanigheid en op elke wijze te vertegenwoordigen bij elke afdeling en bij elk niveau van de Turkse rechtbanken, het Turkse Parlement, departementen en instellingen in verband met tot op heden ten voor of tegen anderen geopende of te openen processen en gerechtelijke procedures en procedures wegens beslaglegging en onenigheid; alle formaliteiten te vervullen die zij nodig acht ter bescherming van onze rechten en belangen; processen te openen; getuigen te laten horen; documenten, verzoekschriften en ontwerpen op te stellen, te ondertekenen en te overleggen; protest aan te tekenen en protest te beantwoorden; gerechtelijke stukken te tekenen en in ontvangst te nemen; te verzoeken om behandeling in hoger beroep, om rectificatie, rechtszitting en teruggave aan de rechtbank; af te zien van hoger beroep; een lid, expert of accountant aan te stellen, af te wijzen en te ontslaan; hiertegen bezwaar aan te tekenen; rechters en griffiers af te wijzen; te verzoeken om voorlopige maatregelen, voorlopige beslaglegging en te verzoeken om uitvoering, opheffing en wijziging hiervan; bezwaar aan te tekenen tegen opheffing van maatregelen of beslagleggingen; te verzoeken een garantie, een voorstel te aanvaarden of te weigeren; te verzoeken om bewijzen en onderzoek; een proces te openen om recht te behalen; te verzoeken om openbaarmaking van het vonnis of om wijziging hiervan; in de hoedanigheid van eiser partij te zijn in een rechtszaak; om deze uit te voeren en om in beroep te gaan; aanwezig te zijn bij de zittingen van de Raad van State, om daar namens ons onze zaken af te handelen; om al onze zaken, inclusief zaken met betrekking tot beslaglegging, af te handelen en alle formaliteiten te vervullen; om bij onenigheid en processen en procedures onze rechten van het begin tot het eind in alle stadia te verdedigen en te verzoeken om behandeling door een andere rechtbank; garanties gestort bij de rechtbank of het bureau van de deurwaarder te innen en om te kopen en te verkopen en alle soorten juridische zaken af te handelen; geld en cheques te innen en te verzilveren; van een proces af te zien en afzien daarvan te aanvaarden; tot schikking en rehabilitatie, te verzoeken om niet bij de zitting aanwezig te hoeven zijn, de oude advocaten te ontslaan en de in hun bezit zijnde stukken, tegoeden en alle relevante zaken op te vragen en hun van verplichtingen vrij te waren en deze volmacht in zijn geheel of gedeeltelijk over te dragen aan anderen.

Plaats: …………………

Datum: …………………

HANDTEKENING VOLMACHTGEVER:

………………………….

98

Bijlage J Algemene Volmacht (Turks)

GENEL VEKALETNAME VEKİL EDEN:

................................................... ................................................... ...................................................

VEKİL OLAN:

Beneluks Sigorta Aracılık Hizmetleri TİC.LTD.ŞTİ. Tuna Vergi Dairesi 163 00 365 45 – ISTANBUL

Şimdiye kadar gerek lehime gerek aleyhime açılmış veya açılacak bilumum davalardan, takiplerden, ihtilaflardan, hak ve menfaatlerimin korunmasından, muhafazasından ve müdafasından ve ayrıca, her hususda Ahzu kabza, bu sebeplerden dolayı Sigorta şirketlerinde, T.C. Mahkemelerinin, Meclislerinin Daire ve müesseselerinin her kısım ve derecesinde, her sıfat tarik ve suretle beni temsile, hak ve menfaatlerimin müdafaa ve muhafazası için münasip göreceği muameleleri takip, icra ve ifaya, resmi kayıtları tetkike, örneklerini isteyip almaya ve ibraza, kendi imzasıyla her nevi dilekçe, namıma ödenecek olan paraları tahsil etmeye, evrak ve lahiyalar tanzim ve takdime, davalar ikamesine, davadan feragate, feragati davayı kabule, temyizi davaya, temyizden feragate, tebliğ ve tebellüğe, ihtarname, protesto keşidesine ve cevap itaasına, delil ikamesine, ve ikame edilen delilleri kabule, redde, şahit ikame, red ve kabule, hakim, aza, katip ve hakem reddine, delil tesbitine ve ikame edilen delilleri kabule ve redde, keşif, tatbikat, temyiz, tashihi karar, iadei muhakeme talebinde bulunmaya, hakem, ehlivukuf, ehlihibre, mümeyyiz, muhasip tayin ve azle, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, icrai haciz koymaya ve kaldırmaya, merci tayinine, duruşma ve mürafaalarda hazır bulunmaya, icra dairelerinde, Yargıtay, Danıştay ve diğer bilumum devlet dairelerinin hepsinde gerekli işlemleri sonuna kadar ifaya, sulh ve ibraya, tazminat talebinde bulunmaya; sahibi bulunduğum özel otomobilin hasara uğraması nedeniyle, mali mesuliyet ve kasko sigorta sözleşmesiyle sigortalı bulunan ilgili sigorta şirketleri tarafından verilmesi gereken hasar, zarar, ziyan, tamir, tazminat ve her ne isim altında olursa olsun tüm bedellerini ilgili sigorta şirketlerinden veya havale edilecek olan banka şubelerinden almaya, ahzu kabza, ibra vermeye, uzlaşmaya, gereği halinde hasar tesbiti yaptırmaya, tutulacak tutanağı imzalamaya, itirazda bulunmaya, hakem-bilirkişi seçmeye, gerekli evrak, delil belgelerini ilgili mercilerden temin etmeye, bütün bu hususlardan dolayı, ilgili sigorta şirketi, trafik idareleri ve yetkili resmi makamlar nezdinde gerekli tüm işlemleri yapmaya, yürütmeye ve imzalamaya, hasar bedeli ile ilgili çekleri tahsil etmeye mezun ve yetkili olmak üzere tarafımdan verdiğim yetkilerin tamamı veya bir kısmı ile başkalarını da tevkil, teşrik ve azle mezun, onceki avukatlari azletmeye ve yetkili olmak üzere yukarida adi geceni vekil tayim ettim.

Yer: …………………

Tarih: …………………

İMZASI VEKİL EDENİN:

…………………………

99

Bijlage K Minimumtarieven Orde van Advocaten Istanbul De minimumtarieven van de Orde van Advocaten van Istanbul van 1 januari 2005 t/m 30 juni 2005, voorzover deze relevant zijn voor de verzekeringsbranche.6 Honorarium betreffende strafzaken 1) Bij de Militaire Staatsveiligheidsrechtbank en bij de rechtbank voor misdrijven: a) als procureur van verdachte 4.000 YTL (± € 2.303,-) b) als procureur voor derden 3.000 YTL (± € 1.728,-) 2) Bij de rechtbank van de Eerste Aanleg: a) als procureur van verdachte 2.500 YTL (± € 1.440,-) b) als procureur voor derden 2.000 YTL (± € 1.152,-) 3) Bij de politierechtbank: 1.400 YTL (± € 806,-) Honorarium betreffende vorderingszaken 1) Volledig verhaalsonderzoek en terugvorderingen: 2) 3) 4) 5)

6)

2.500 YTL (± € 1.440,-) + 15 % van de vordering. Verdediging van iemands recht en aandeel: 2.500 YTL (± € 1.440,-) + 15 % van de vordering. Bijzaken die bij lopende zaken bij incasso toegevoegd worden (verweer tegen handtekening, schuld en klachten etc.): 1.400 YTL (± € 806,-). Verweer tegen afwijzende beschikkingen conform de Wet op de Vorderingen: 2.500 YTL (± € 1.440,-) + 15 % van de vordering. Vorderingszaken: a) van welke de hoogte van de vordering bekend is: 1.400 YTL (± € 806,-) + 10 % van de waarde van de zaak b) van welke de hoogte van de vordering onbekend is: 1.400 YTL (± € 806,-) Bezwaar en verweer tegen executievonnis: 1.400 YTL (± € 806,-)

Overige honoraria Advies voor het eerste uur: Ieder volgend kwartier: Schriftelijke adviezen: Mondelinge adviezen: Ieder volgend kwartier: Schrijven van een aanmaning, kennisgeving en protest: Verzoekschrift voor hoger beroep: Opmaken van alle soorten akten:

300 YTL 100 YTL 500 YTL 500 YTL 100 YTL 500 YTL 750 YTL 2.500 YTL

(± € 173,-) (± € 58,-) (± € 289,-) (± € 289,-) (± € 58,-) (± € 298,-) (± € 431,-) (± € 1.440,-)

De tariefovereenkomst dient schriftelijk te geschieden. Het honorarium dient aan de advocaat vooraf betaald te worden. Over dit bedrag dient BTW betaald te worden. De bijkomende kosten zijn voor rekening van de cliënt. Voor de bekrachtiging en tenuitvoerlegging van een executievonnis dient aan de advocaat een extra bedrag te worden betaald welke op C/5 vermeld is. 6

Bron: Orde van Advocaten Istanbul, 2004. 100

Bijlage L Geraadpleegde bronnen Literatuur Istanbul Barosu, 2004. En az ücret çizelgesi. Istanbul: Orde van Advocaten. (Brochure) Sepers, drs. E.G., e.a., 2003. Beleef Turkije: koop en woongids 1001 tips. Brielle: Solidine. Personen Mevrouw N. Alkan, advocate. Werkzaam bij Benelux in Istanbul. Elektronische bronnen Alles over Turkije, 2004. Landinfo [online]. Beschikbaar op: http://zoekinturkije.nl/turkiye/info.php [21 mei 2004]. Anadolu Sigorta, 2004. Verzekeringsdekkingen [online]. Beschikbaar op: http://www.anadolusigorta.com.tr [24 mei 2004]. Avis, 2004. Rent a car [online]. Beschikbaar op: http://www.avis.com/AvisWeb/home/AvisHome [21 mei 2004]. AvukatBul, 2004. The fastest way to find a Turkish lawyer [online]. Beschikbaar op: http://www.avukatlist.com/ [14 juni 2004]. Beyazgul, 2004. Klimaat en geografie [online]. Beschikbaar op: http://www.beyazgul.info/geografie.html [21 mei 2004]. Bigglook, 2004. Rent a Car in Turkey [online]. Beschikbaar op: http://www.bigglook.com/biggtraveleng/rentacar/index.asp [21 mei 2004]. Central Intelligence Agency, 2003. The World Factbook [online]. Beschikbaar op: http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/geos/tu.html [21 mei 2004]. Economist Intelligence Unit, 2004. Country report [online]. Beschikbaar op: http://www.eiu.com/ [24 mei 2004]. ElmarReizen.nl, 2004. Reisinformatie [online]. Beschikbaar op: http://www.elmar.nl/informatie/landeninfo/landen/azieeneuropa/turkije/index.asp [21 mei 2004]. EVD, 2004. Landenpagina Turkije [online]. Beschikbaar op: http://www.evd.nl/Landen/Land.asp?land=tur [24 mei 2004]. GWK, 2004. Koersconverter [online]. Beschikbaar op: http://www.gwk.nl/nl/producten_diensten/wisselen/koersconvertor.aspx [24 mei 2004]. International Monetary Fund, 2004. World Economic Outlook Database [online]. Beschikbaar op: http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2004/01/data/dbcselm.cfm?G=2904 [24 mei 2004].

101

Istanbul Inns, 2004. Rent a car service in Turkey [online]. Beschikbaar op: http://www.istanbul-inns.com/rentacar/rentacar.php [21 mei 2004]. Justus, 2004. Claim service in Turkey [online]. Beschikbaar op: http://www.justus-turkey.com [14 juni 2004]. Sigorta Dünyası, 2004. Almanak [online]. Beschikbaar op: http://www.sigortadunyasi.com.tr [21 mei 2004]. State Institute of Statistics, 2004. Statistics of Turkey [online]. Beschikbaar op: http://www.die.gov.tr/english/index.html [21 mei 2004]. Travelmarker, 2004. Travelmarker Moneychanger [online]. Beschikbaar op: http://www.travelmarker.nl/reistips/geldzaken/wisselkoers.htm [21 mei 2004]. VU Faculteit der Rechtsgeleerdheid, 2004. Vertaling in de Nederlandse taal van het Turks Burgerlijk Wetboek [online]. Beschikbaar op: http://www.rechten.vu.nl/dbfilestream.asp?id=1270 [16 juni 2004].

102

103

104

Dit vademecum beschrijft het verloop van schaderegeling bij ongevallen in Turkije, met name verkeersongevallen. Benelux, schaderegelings- en juridische adviesbureau (onder andere in Turkije), biedt dit vademecum aan. Na enkele details over de organisatie, wordt een algemene beschrijving gegeven van Turkije en zijn enkele artikelen opgenomen van het Turks Burgerlijk Wetboek. Daarna worden de belangrijkste verkeersregels uitgelegd en wat de gevolgen zijn bij een overtreding. Verder wordt er geschreven over aansprakelijkheid, over de vergoedingen van diverse soorten geleden schade en over verzekeringen. Er wordt globaal weergegeven hoe de Turkse gerechtelijke procedure en de gerechtelijke incassoprocedure verlopen. Vervolgens worden de kosten onder de loep genomen. Tot slot wordt informatie gegeven over het in- en uitvoeren van voertuigen naar Turkije en over het huren van een auto.

Benelux & Justus Group B.V. Nieuwe Markt 65 a/b – 4701 AD Roosendaal Postbus 150 – 4700 AD Roosendaal Tel: 0031 (0) 165 391 565 – Fax: 0031 (0) 165 391 967 E-mail: [email protected] – Website: http://www.beneluks.com

ISBN-90-808863-1-9

105