NASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG

NASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG INCIDENT

Toelichting Deze brochure is een vertaling van de handleiding van Gottman (www.gottman.com) voor het verwerken van ruzies uit het verleden en betreurenswaardige incidenten die geleid hebben tot emotionele verwondingen. "Verwerken" betekent dat je kan praten over het incident zonder er helemaal in terug te gaan. Het zou een conversatie moeten zijn, alsof jullie beide zitten op het balkon van een theater en neerkijken op het podium waar de actie plaatsvindt. Dit vereist kalmte en een bepaalde emotionele afstand tot het incident.

Voordat je begint Hou in je achterhoofd dat het doel is om elkaar beter te begrijpen, aandacht te hebben voor het proces en hoe er over het onderwerp gesproken werd, zonder terug te belanden in de strijd. Zorg er daarom altijd voor dat jullie eerst kalm zijn en neem hier eerst even goed de tijd voor. Wij gaan er vanuit dat ieder van jullie werkelijkheden valide en juist is. Waarnemen is alles. Concentreer je niet teveel "op de feiten." Besteedt aandacht aan de gebruikelijke barrières binnen de communicatie en hun tegengif als je door het proces heen gaat. De "vier ruiters" referentie op de laatste pagina van deze brochure kan hulp bieden.

Domstad PsychologenPraktijk ◆ Registerpsycholoog NIP ◆ GZ psycholoog (BIG) nr. 79066785325 ◆ Dirkje Mariastraat 11 BIS 3551 SK Utrecht Tel: 06-14330397 ◆ [email protected] ◆ www.domstadpsychologenpraktijk.nl 1

Werk samen door de volgende vijf stappen heen.

De vijf stappen

1) Gevoelens: deel hoe je je voelde op dat moment. Vertel niet aan de ander waarom je je zo voelde. Geef absoluut geen commentaar op de gevoelens van je partner. 2) Realiteiten: beschrijf jouw “werkelijkheid”. Wissel elkaar af. Vat een gedeelte van de werkelijkheid van jou partner samen en valideer deze. 3) Triggers: deel met elkaar welke ervaringen en herinneringen je gehad hebt die bijgedragen kunnen hebben aan het escaleren van de interactie. Bespreek ook de verhalen uit het verleden en waarom dit voor ieder van jullie triggers zijn. 4) Verantwoordelijkheid: erken jouw eigen rol en bijdrage aan de ruzie of het betreurenswaardig incident. 5) Constructieve plannen: Plan samen een manier waarop ieder van jullie het de volgende keer beter kunnen doen.


Stap één

Gevoelens Deel met elkaar hoe je je voelde maar niet waarom je je zo voelde. (Lees hardop de items voor die voor jou klopte tijdens de ruzie. Geef absoluut geen commentaar op de gevoelens van je partner) Ik voelde me: 1. in de verdediging 2. niet naar geluisterd 3. gekwetst 4. totaal overspoeld 5. boos 6. verdrietig 7. niet geliefd 8. verkeerd begrepen 9. bekritiseerd 10. nam een klacht persoonlijk 11. alsof je mij niet eens mag 12. niet goed voor gezorgd 13. bezorgd 14. bang 15. onveilig 16. gespannen 17. ik had gelijk en jij had het verkeerd 18. wij hadden allebei gedeeltelijk gelijk

19. onterecht beschuldigd 20. ongecontroleerd 21. gefrustreerd 22. moreel gerechtvaardigd 23. niet gewaardeerd 24. niet aardig gevonden 25. onaantrekkelijk 26. stom 27. moreel verontwaardigd 28. vanzelfsprekend 29. zin om te vertrekken 30. zin om te blijven en hierover door te praten 31. ik werd overspoeld door emoties 32. niet kalm 33. koppig 34. machteloos 35. ik had geen invloed 36. ik wilde dit keer winnen

37. mijn opvattingen zijn onbelangrijk 38. er was een boel geven en nemen 39. ik had helemaal geen gevoelens 40. ik had geen idee wat ik voelde 41. eenzaam 42. vervreemd 43. beschaamd 44. Schuldig 45. verlaten 46. ontrouw 47. uitgeput 48. dwaas 49. overspoeld 50. berouwvol 51. geschokt 52. vermoeid


Stap twee:

Realiteiten (werkelijkheden) Persoonlijke realiteit en validatie 1. Wissel elkaar af in het beschrijven van jouw percepties, jouw eigen realiteit over wat er gebeurd is tijdens het betreurenswaardig incident. Beschrijf jezelf en jouw perceptie. Ga niet je partner beschrijven. Vermijd aanval en beschuldiging van elkaar. Bespreek wat je nodig had gehad van jou partner op dat moment. Beschrijf jou percepties als een journalist, geef een objectieve beschrijving. Zeg "ik hoorde dat je zei," eerder dan "jij zei". 2. Vat vervolgens samen en valideer de werkelijkheid van jou partner door zo iets te zeggen als, "ik kan nu begrijpen hoe jij dit zag en wat jou percepties en behoeften waren. Ik snap het." Gebruik empathie door zoiets te zeggen als: "ik kan zien waarom je hier zo aangedaan van bent." Validatie betekent nog niet dat je het ermee eens bent, maar wel dat je begrip hebt voor een deel van de ervaring van jouw partner tijdens het incident. 3. Voelen beide partners zich begrepen? Zo ja, ga dan verder. Zo nee, vraag, “Wat zou ik moeten weten om jou zienswijze beter te begrijpen?" Na het samenvatten en valideren kan je aan je partner vragen, "heb ik het goed begrepen?" En "is er nog iets anders?"


Stap drie

Triggers (uitlokkende factoren) • Deel met elkaar wat er precies voor zorgde dat de interactie escaleerde voor jou. Welke gebeurtenissen in de interactie maakte zo een grote reactie in jou los? • Als je de videoband van jouw geheugen terugspoelt, stopt deze dan op een moment waarop je een vergelijkbare set van gevoelens had die geactiveerd werden door je verleden. Vertel nu het verhaal van dit moment uit het verleden aan je partner zodat deze kan begrijpen waarom het een trigger is voor je. • Deel jullie verhalen -‐ het zal je partner helpen om jou beter te begrijpen. Als je nadenkt over je vroege jeugd, is er dan een moment dat je kan herinneren wat gerelateerd is aan datgene wat in jou geactiveerd raakte, jouw "blijvende kwetsbaarheden"? Je partner moet je beter leren kennen zodat hij/zij meer gevoelig kan zijn. Voorbeelden van triggers: 1. Ik voelde me beoordeeld. Hier ben ik erg gevoelig voor. 2. Ik voelde me buitengesloten. Hier ben ik erg gevoelig voor. 3. Ik voelde me bekritiseerd. Hier ben ik erg gevoelig voor. 4. Ik voelde me overspoeld. 5. Ik voelde me schaamtevol. 6. ik voelde me alleen. 7. ik voelde me gekleineerd. 8. ik voelde me niet gerespecteerd. 9. ik voelde me machteloos. 10. ik voelde me stuurloos. 11. Anders:……

Validatie

Is er een deel van de triggers van je partner en zijn voorgeschiedenis wat je kan begrijpen?


Stap vier

Neem verantwoordelijkheid Onder ideale omstandigheden zou je misschien op een meer adequate wijze gepraat hebben over deze zaak. 1. Wat zorgde bij mij voor de miscommunicatie Deel met elkaar wat ervoor gezorgd heeft dat jij in dit conflict beland bent. Lees hardop voor welke items in deze lijst klopten voor jou: Wat mij erin geluisd heeft is: 1. ik ben de laatste tijd erg gestrest en prikkelbaar. 2. Ik heb de laatste tijd erg weinig waardering naar jou laten blijken. 3. Ik heb jou als vanzelfsprekend ervaren. 4. Ik ben de laatste tijd overmatig gevoelig geweest. 5. Ik ben de laatste tijd overmatig kritisch geweest na je. 6. Ik heb niet erg veel van mijn innerlijke wereld met jou gedeeld. 7. Ik ben niet emotioneel beschikbaar geweest. 8. Ik heb mijn meer van je afgekeerd. 9. Ik ben snel ontdaan de laatste tijd. 10. Ik ben de laatste tijd gedeprimeerd. 11. Ik heb een chip op mijn schouder gehad de laatste tijd. 12. Ik ben niet erg hartelijk 13. ik heb weinig tijd gemaakt voor leuke dingen en momenten met jou samen. 14. Ik ben de laatste tijd niet een goede luisteraar geweest. Ik heb niet gevraagd wat ik nodig had. 15. Ik heb mij een beetje als een soort martelaar gevoeld. 16. Ik heb het nodig gehad om alleen te zijn. 17. Ik wilde eigenlijk voor niemand zorgen. 18. Ik was erg in beslag genomen. 19. Ik heb erg weinig vertrouwen in mezelf gehad 20. ik ben eigenlijk helemaal leeggelopen.


2) Geef heel precies naar de ander aan waar je precies spijt van hebt en geef ook specifiek aan wat jouw bijdrage is geweest aan dit betreurenswaardig incident of deze ruzie? 3) Waar zou jij je graag voor willen verontschuldigen? (Lees onderstaande hardop voor) Ik heb er spijt van dat: 1. ik overmatig gereageerd heb 2. ik heel erg knorrig was 3. ik heel erg defensief reageerde. 4. Ik zo enorm negatief was 4) als je de verontschuldiging van jou partner accepteert vertel dit dan. Als je dit niet kan of wil vertel dan wat je nog nodig hebt van hem/haar.


Stap vijf:

Constructieve plannen • Deel één ding wat jouw partner zou kunnen doen om deze discussie een volgende keer beter te laten verlopen. (Het is belangrijk om kalm te blijven als je dit doet) • Dan, wanneer het jouw beurt is, deel één ding dat jij kan doen om te zorgen dat een gesprek hierover de volgende keer beter verloopt. Wat heb jij precies nodig om in staat te zijn dit achter je te laten en verder te gaan? Wees zo instemmend als mogelijk is naar de plannen die gesuggereerd worden door je partner.


NASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG

Recommend Documents