Myocardperfusiescintigrafie & nucleaire ejectiefractiebepaling
Onderwijs Module CCU
Afdeling Nucleaire Geneeskunde Universitair Medisch Centrum Utrecht
Presentatie (deel I) Myocardperfusiescintigrafie: • Indicaties • Principe • Tracers • Voorbereiding • Uitvoering • Acquisitie • Interpretatie • Conclusies
Presentatie (deel II) Nucleaire ejectiefractiebepaling: • Indicaties • Rationale, Voorbereiding & Uitvoering • Acquisitie & Interpretatie • Conclusies
Myocardperfusiescintigrafie: indicaties (I) Diagnostiek van coronaire hartziekten (CAD): • bij niet-diagnostische inspanningselectrocardiografie (X-ECG) • bij low-risk patient met positief X-ECG • bij high-risk patient met negatief X-ECG • bepaling van functionele betekenis van bekend CAD: ernst, uitgebreidheid en localisatie van ischemie voor eventuele PCI of CABG
Myocardperfusiescintigrafie: indicaties (II) Diagnostiek na doorgemaakt myocardinfarct: • bepaling van infarctgrootte en eventuele rest/ randischemie: risicostratificatie & prognose • ischemiedetectie als oorzaak van (late) kamerritmestoornissen Evaluatie van ingestelde therapie: • bij recidief of persisteren van klachten na PCI/CABG of medicamenteuze therapie
Myocardperfusiescintigrafie: principe Opname van de perfusietracer is afhankelijk van : • aanvoer van de tracer via de coronairen: regionale doorbloeding (I) • opname en concentratie van de tracer in de hartspier: integriteit van de hartspiercellen (II) • Ischemie leidt tot stoornis in (I) • Myocardinfarct leidt tot stoornis in (II)
Myocardperfusiescintigrafie: tracers (I) Thallium-201-chloride: • oudste perfusietracer • kaliumanalogon, concentreert na i.v. toediening intracellulair maar wisselt uit met bloed • voordeel: hoge extractiefractie bij lage flow • nadeel: minder mooie plaatjes door lage energie, relatief hoge stralenbelasting
Myocardperfusiescintigrafie: tracers (II) Technetium-99m-tetrofosmin (Myoview): • concentreert na i.v. toediening in mitochondria en blijft daar meer dan 5 uur onveranderd aanwezig • voordeel: mooie plaatjes door hogere energie, lage stralenbelasting • nadeel: lagere extractiefractie bij lage flow
Myocardperfusiescintigrafie: voorbereiding • goede schriftelijke voorlichting • minimaal 4 uur tevoren vasten • indien verantwoord beta-blokkers bij voorkeur 48-72 uur tevoren stoppen • patient mag gedurende 24 uur voorafgaande aan het stressonderzoek geen koffie, thee, chocolade of coca-cola gebruiken (bevatten caffeine)
Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (I) • Stressonderzoek voor uitlokken van ischemie: rationale • Rustonderzoek ter vergelijking • Eéndagsprotocol: stress & rustonderzoek op één dag met twee verschillende tracers • Tweedagsprotocol: stress & rustonderzoek op twee verschillende dagen met in beide gevallen dezelfde tracer
Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (II) Contraindicaties stressonderzoek: • acuut myocardinfarct • instabiele angina pectoris • ernstige aortastenose • ernstige hypertensie • ernstig hartfalen • myocarditis/ pericarditis
Myocardperfusiescintigrafie: uitvoering (III) Stressonderzoek: • Klassieke inspanningstest (fietsen), heeft de voorkeur • Chemische stresstest als fietsen niet kan of mag: • 1e Keus: adenosine, geeft directe dilatatie coronairen • 2e Keus: dobutamine, leidt indirect tot dilatatie van coronairen net als fietsen
Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (I) Acquisitie met behulp van gamma-camera: • linker ventrikel wordt in beeld gebracht langs drie assen: korte as, horizontale & verticale lange as
Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (II)
Myocardperfusiescintigrafie: acquisitie (III) Acquisitie met behulp van gamma-camera: • linker ventrikel wordt in beeld gebracht langs drie assen: korte as, horizontale & verticale lange as Reconstructies met behulp van ECG gated SPECT: • drie dimensionale reconstructies met camera(‘s) die rond patient heen draaien • Bewegende beelden voor analyse van ejectiefractie, wandbewegingen en verdikking
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (I)
Normaal
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (II)
Ischemie apex
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (III)
Na PCI LAD
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (IV)
Ischemie inferolateraal
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (V)
Infarct inferolateraal
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VI)
Zeer groot myocardinfarct
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VII)
Combinatie van infarct en ischemie
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (VIII)
Normaal
Myocardperfusiescintigrafie: interpretatie (IX)
Normaal
Myocardperfusiescintigrafie: take home messages • Veel gebruikt non-invasief onderzoek voor diagnostiek van coronaire hartziekten met een sensitiviteit van 85 tot 90% • Goede voorbereiding van groot belang voor met name stressonderzoek
Nucleaire ejectiefractiebepaling: indicaties • Nauwkeurige evaluatie van linker ventrikel pompfunctie bij patienten met ischemische en niet ischemische hartziekten (o.a. kleplijden, cardiomyopathie, cardiotoxiciteit van chemotherapie) • Kwalitatief: beoordeling van wandbewegingen • Kwantitatief: bepaling van ejectiefractie
Nucleaire ejectiefractiebepaling: rationale, voorbereiding & uitvoering • Labeling van erythrocyten met technetium-99m voor visualisatie van eindsystolische en einddiastolische inhoud van de linker ventrikel • Linker ventrikel ejectiefractie: (ED-ES)/ED * 100% • Geen bijzondere voorbereiding noodzakelijk
Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (I) • Meer betrouwbaarheid door bepaling gedurende groot aantal hartcycli (meer counts) • Camerarichting zodanig kiezen dat linker- en rechterventrikel goed kunnen worden onderscheiden • Irregulair hartritme kan problemen geven
Normaal
Gedilateerd
Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (II)
Normaal
Nucleaire ejectiefractiebepaling: acquisitie & interpretatie (III)
Zeer ernstig gedilateerde linkerventrikel
Nucleaire ejectiefractiebepaling: take home messages • Veel gebruikt non-invasief onderzoek voor nauwkeurige bepaling van ejectiefractie (nauwkeuriger dan gated SPECT perfusiescintigrafie of echocardiografie) • Irregulair hartritme kan problemen geven
Referenties • Thrall JH, Ziessman HA. Cardiovascular System. In: Thrall JH, Ziessman HA. Nuclear Medicine. Mosby: St. Louis, MI, pp. 65-104, 2001. • Blokland JAK, Wiarda KS. Hart en bloedvaten. In: Blokland JAK, Wiarda KS. Aanbevelingen Nucleaire Geneeskunde. Eburon: Delft, pp. 104-119, 124-129, 2000.
