Monitoring gevaarlijk afval in Zeeland: 2002-2004
Dit rapport is door Meurs Milieu B.V. opgesteld, in opdracht van de provincie Zeeland, Directie Ruimte, Milieu en Water, afdeling Milieuhygiëne.
Auteurs: Frank de Vos Ruud Alkemade
september 2005
1
Verantwoording gebruikte bronnen
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de volgende elektronische bestanden: - de bestanden behorende bij het systeem LIA (Landelijk Informatiesysteem Afvalstoffen) voor alle meldingen van binnenlandse transporten van gevaarlijk afval. Het LIA wordt beheerd door de Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA). - de bestanden van het systeem IER (Informatiesysteem EVOA-Regeling) voor alle meldingen van grensoverschrijdende overbrenging van onder andere gevaarlijke afvalstoffen. IER wordt beheerd door het Internationaal Meldpunt Afvalstoffen (IMA). - de bestanden behorende bij het systeem MRS (Meldingen Registratie Scheepsafvalstoffen) voor alle meldingen van de door schepen aangeboden gevaarlijke afvalstoffen. Het systeem MRS wordt beheerd door de Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen. - het Wm-vergunningenbestand, dat wordt beheerd door de Stichting Landelijk Meldpunt Afvalstoffen. De peildatum is 1 april 2005 voor de gegevens 2002-2004. Na deze datum zijn er vanwege de overgang naar een nieuwe meldingensystematiek en registratiesysteem (AMICE) geen data aan de geraadpleegde bestanden toegevoegd.
2
Van meldingengegevens naar bruikbare analysegegevens
Als meldingsgegevens worden aangewend voor analyse moeten de gebruikte bestanden daarvoor geschikt gemaakt worden. De eerste stap is een validatie van de gegevens. Dit betekent dat een inhoudelijke controle, opschoning en correctie van de meldingen in het meldingenbestand wordt uitgevoerd. Voor deze analyse is sprake van een interne validatie. De (geregistreerde en gecorrigeerde) gegevens zijn dus niet voorgelegd aan de leveranciers van de meldingen. Om verandering van de oorspronkelijke meldingenbestanden te voorkomen, worden de gevalideerde gegevens in een separaat bestand gezet. De oorspronkelijke gegevens blijven dus beschikbaar. Na correctie van het basismateriaal worden extra gegevens (bijvoorbeeld de rol die een bedrijf heeft in de afvalbeheerketen) toegevoegd die nodig zijn om de gewenste beleidsinformatie uit het basismateriaal te kunnen berekenen. Deze extra informatie wordt toegevoegd om gevaarlijke afvalstoffen te kunnen categoriseren, de herkomst of de bestemming te bepalen en de verwijdering van gevaarlijke afvalstoffen met behulp van een stroomschema te kunnen tekenen (verwijderingslijnen toekennen). Het samengevoegde geheel van meldingen en additionele informatie vormt het analysebestand. In de onderstaande figuur is schematisch de totstandkoming van het analysebestand weergegeven.
LIA IER
Verzamelbestand
Correcties en toevoegingen
analysebestand
MRS
Figuur 1
Schematische weergave van de totstandkoming van het analysebestand.
De correcties komen ten goede aan de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de gepresenteerde gegevens. Het bepalen van de gerealiseerde kwaliteit en mate van betrouwbaarheid van de uiteindelijk gepresenteerde informatie is niet eenvoudig en vereist een apart traject. In een dergelijk traject is betrokkenheid van zowel de leveranciers, de bewerker, de gebruiker als de houder van de gegevens van belang. Kwaliteit en betrouwbaarheid kunnen momenteel dan ook niet in een cijfer worden uitgedrukt. De gehanteerde methodiek is voor gehele periode identiek om de vergelijkbaarheid te waarborgen. Het gaat dan om de uitsluiting van verontreinigde grond, scheepsafvalstoffen en baggerslib.
In bijlage 1 staan voor de gebruikte LIA-verwerkingscodes de daarbij behorende afvalbeheeromschrijving.
3 Resultaat In onderstaande tabel staat het aanbod van Zeeuwse ontdoeners weergegeven voor de periode 2002-2004. De cijfers over 2002 en 2003 wijken af van hetgeen in eerdere rapportages is weergegeven omdat de cijfers in deze rapportage zijn gebaseerd op de gegevens zoals ze op 1 april 2005 in de systemen waren opgenomen. De peildatum van de vorige rapportage was juni 2004. Tabel 1 Aanbod gevaarlijk afval Zeeuwse ontdoeners (excl. verontreinigde grond, scheepsafvalstoffen en baggerslib)
Aanbod Zeeuwse ontdoeners Blijft binnen Nederland Gaat naar buitenland Totaal aanbod
Hoeveelheid in kiloton 2002 2003 2004 64,7 60,9 59,9 26,4 11,5 9,8 91,1 72,4 69,7
Aantal ontdoeners
2100
2100
2300
Hieronder zijn de vier grootste Zeeuwse bedrijven (periode 2002-2004) aangegeven. Tabel 2 Afgiften gevaarlijk afval van de grootste vier Zeeuwse bedrijven (excl. verontreinigde grond, scheepsafvalstoffen en baggerslib)
Bedrijf DOW BENELUX NV PECHINEY NEDERLAND NV TOTAL RAFFINADERIJ NEDERLAND BV EASTMAN CHEMICAL MIDDELBURG B.V. Totaal grootste 4 Zeeuwse bedrijven Percentage Totaal overige Zeeuwse bedrijven Percentage Totaal Aanbod
Hoeveelheid in kiloton 2002 2003 2004 24,0 20,7 20,8 21,0 5,0 8,8 5,3 6,2 7,9 20,1 18,8 4,1 70,4 50,7 41,7 77% 70% 60% 20,8 21,7 28,0 23% 30% 40% 91,1 72,4 69,7
In onderstaande tabel staat het aanbod van Zeeuwse ondoeners weergegeven per LIA-verwerkingscode en afvalbeheercode voor de periode 2002-2004.
Tabel 3 Aanbod Zeeuwse ontdoeners per LIA-verwerkingscode en afvalbeheercode (excl. verontreinigde grond, scheepsafvalstoffen en baggerslib)
Code
Naam
B05
OVERIG INZET ALS GRONDST.
D03
DESTILLEREN
D04 F06
1,8
0,1
0,0
15,5
13,7
7,9
METAALTERUGWINNEN
3,7
0,8
0,2
VERBRANDEN TER. MATERIAAL
1,4
1,6
0,6 8,7
Hergebruik F07
Hoeveelheid in kiloton 2002 2003 2004
22,4
16,2
VERBRANDEN TER. ENERGIE
1,1
0,1
0,7
Inzet als brandstof
1,1
0,1
0,7
F01
VERBRANDEN ROOSTEROVEN
0,2
0,3
1,7
F02
VERBRANDEN DTO
1,7
2,4
0,5
F03
PYROLYSE
0,0
0,0
0,0
F05
UITGLOEIEN (GROND)
0,7
2,7
7,7
Verbranden
2,7
5,5
9,8
G01
DIRECT STORTEN
0,3
1,7
0,6
0,3
1,7
0,6
A01
BEWAREN
16,3
11,5
6,3
A02
OVERSLAG/OPBULKEN
10,5
13,9
11,5
Opslag
26,8
25,4
17,8
0,1
0,0
0,1
35,9
21,4
31,2
Storten
C03
SORTEREN/SCHEIDEN
D01
CHEMISCH-FYSISCH SCHEIDEN
D02
ONO
0,1
0,1
0,1
D05
EXTRACTIEF REINIGEN
0,8
1,3
0,5
E04
BIOLOGISCH REINIGEN WATER Fysisch/chemisch bewerken
H01
ANDERS Totaal
4
1,0
0,7
0,0
37,8
23,6
32,0
0,0
0,0
0,0
91,1
72,4
69,7
Opmerkelijkheden
Vanaf 2002 is een sterke daling geconstateerd in de hoeveelheid aangeboden gevaarlijke afvalstoffen door de in de provincie Zeeland gevestigde bedrijven. De daling is toe te schrijven aan het verminderen of ontbreken van enkele grote stromen bij de 4 grootste bedrijven, zie tabel 2. Naast de ‘normale’ daling van het aanbod kan de vroege peildatum (april 2005) hiervan een oorzaak zijn. Een aantal vergunninghouders hebben op deze datum nog geen of niet alle meldingen gedaan over afvaltransporten die hebben plaatsgevonden in 2004. De stijging van het aantal aanbieders in de periode 2002-2004 is enerzijds te verklaren door het rappelleren door het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen en het project afgifte gevaarlijk afval Zeeuwse inrichtingen uitgevoerd door de provincie Zeeland en Zeeuwse gemeenten anderzijds. Vergunninghouders zijn door het LMA aangeschreven op het niet doen van meldingen van afvalstoffen. De gemeenten hebben Zeeuwse bedrijven aangeschreven om hen te wijzen op de verplichting gevaarlijk afval af te geven conform de daarvoor geldende regels. Hierop zijn veelal meldingen ontvangen van aanbieders die kleine hoeveelheden afvalstoffen hebben afgegeven. Hierdoor neem het aantal aanbieders toe, terwijl de hoeveelheid afvalstoffen relatief minder toeneemt. Bij de analyse van de 10 grootste aanbieders van gevaarlijke afvalstoffen is gebleken: - Dow Benelux B.V. te Hoek biedt vanaf 2003 kleinere hoeveelheden gevaarlijke afvalstoffen aan. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door een daling van de hoeveelheid aangeboden afvalwater
-
-
met organische stoffen. Tevens is een daling in de hoeveelheid aangeboden oplosmiddelen te constateren. De grotere hoeveelheid afgegeven afval van Pechiney Nederland in 2002 is waarschijnlijk het gevolg van het renoveren van de ovens. In de jaren 2003 en 2004 is de daling in de hoeveelheid aangeboden afvalstoffen dan ook toe te schrijven aan het kleinere aanbod van (oven)puin. De stijging van de hoeveelheid aangeboden afvalstoffen door Total Raffinaderij Nederland B.V. te Nieuwdorp Zld. is toe te schrijven aan de stijging van de hoeveelheid aangeboden tankbodemsludge in 2004. Eastman Chemical Middelburg (voorheen Hercules Chemische Industrie) heeft in 2004 beduidend minder afvalstoffen aangeboden dan in de jaren 2003 en 2002 (4,1 kiloton tegenover respectievelijk 20,1 en 18,8 kiloton). Dit wordt veroorzaakt door het ontbreken van grote stromen aangeboden PCB/PCT-vrije afvalolie en organische halogeenarme vloeistoffen door dit bedrijf. Er is een grote stijging in de hoeveelheid aangeboden afvalstoffen door Martens Industriële Reiniging B.V. te Nieuwdorp Zld. geconstateerd. Dit is te verklaren door het aanbieden van grote hoeveelheden PCB/PCT-vrije afvalolie en olie-watermengsels in 2004.
Bijlage 1 LIA-code A01 A02 B05 D03 D04 F06 F07 C03 D01 D02 D05 E04 F01 F02 F03 F05 G01 H01
Afvalbeheeromschrijving per LIA-verwerkingscode Naam BEWAREN OVERSLAG/OPBULKEN OVERIG INZET ALS GRONDST. DESTILLEREN METAALTERUGWINNEN VERBRANDEN TER. MATERIAAL VERBRANDEN TER. ENERGIE SORTEREN/SCHEIDEN CHEMISCH-FYSISCH SCHEIDEN ONO EXTRACTIEF REINIGEN BIOLOGISCH REINIGEN WATER VERBRANDEN ROOSTEROVEN VERBRANDEN DTO PYROLYSE UITGLOEIEN (GROND) DIRECT STORTEN ANDERS
Afvalbeheeromschrijving OPSLAG OPSLAG HERGEBRUIK HERGEBRUIK HERGEBRUIK HERGEBRUIK AFVAL ALS BRANDSTOF FYSISCH/CHEMISCH BEHANDELEN FYSISCH/CHEMISCH BEHANDELEN FYSISCH/CHEMISCH BEHANDELEN FYSISCH/CHEMISCH BEHANDELEN FYSISCH/CHEMISCH BEHANDELEN VERBRANDEN VERBRANDEN VERBRANDEN VERBRANDEN STORTEN ANDERS
