Monitor Duurzaam Beleggen

Halfjaarlijkse publicatie - Jaargang 3 - nr. 1

Monitor Duurzaam Beleggen Juni 2004

■ Bedrijvenscreening: drie sectorfiches geactualiseerd .............. 1- 6 ■ Onze aanpak m.b.t. wapens in de bedrijvenscreening ............ 7-9 ■ Succesvolle aandeelhoudersdag duurzame fondsen ............ 10-12

Bedrijvenscreening: drie sectorfiches geactualiseerd De voorbije zes maanden hebben de KBC-duurzaamheidsanalisten de actualisatie van drie sectorfiches afgerond, namelijk die van de sector van de informatietechnologie, de sector van de telecomoperatoren en de financiële sector. Ook werd de score van Royal Dutch Shell aangepast toen bleek dat het bedrijf gedurende verscheidene jaren zijn gas- en olievoorraden bewust had overgewaardeerd.

Actualisatie screeningsresultaten

voor Royal Dutch/Shell (zie verder). Verder herbekijken we jaarlijks sowieso alle bedrijven binnen elke sector grondig.

Midden 2003 rondden wij de volledige screening van

Onlangs verschenen de geactualiseerde fiches van de sec-

112 grote bedrijven uit de 10 MSCI-sectoren in de euro-

tor van de ‘informatietechnologie’, de sector van de ‘tele-

zone af. Het is onze bedoeling om het duurzaam en

comoperatoren’ en de ‘financiële sectoren’. Hieronder

maatschappelijk verantwoord karakter van deze bedrijven

vindt u een kort verslag. De volledige fiches met een uit-

continu op te volgen en daar regelmatig over te rappor-

gebreid verslag over de nieuwe rangschikkingen en de

teren. In de praktijk bestuderen we elk bedrijf opnieuw

scores van de individuele bedrijven zijn beschikbaar op

telkens zich een belangrijk positief of negatief feit voor-

onze website (www.kbc.be/duurzaambeleggen).

doet, zoals bijvoorbeeld eind januari 2004 het geval was

DRIE SECTORFICHES GEACTUALISEERD

Informatietechnologie

communicatieapparatuur Nokia blijven aan de kop van de rangschikking. Het Duitse SAP verliest zijn plaats in het

De sterke opmars van nieuwe informatietechnologieën

duurzame ‘universum’. De vrijgekomen plaats wordt

(computers, het internet, de mobiele telefonie) heeft het

ingenomen door het eveneens Duitse micro-elektronica-

maatschappelijk functioneren van burgers en bedrijven

bedrijf Infineon Technologies, dat sterke milieuprestaties

het voorbije decennium uitermate sterk beïnvloed.

neerzet en een goed uitgebouwde ‘corporate governan-

Handelingen worden sneller, efficiënter en goedkoper uit-

ce’-code naleeft. Het Nederlandse ASML valt nu net

gevoerd, waardoor de productiviteit van de bedrijven

onder de mediaan. Hekkensluiters zijn Cap Gemini Ernst

sterk toeneemt. De toepassingen leveren bovendien een

& Young en Wanadoo. Cap Gemini Ernst & Young heeft

belangrijke bijdrage tot duurzame ontwikkeling. Zo

wel een voorbeeldbeleid inzake gelijkekansen en diver-

draagt bijvoorbeeld videoconferencing bij tot een afname

siteit met betrekking tot zijn personeel, maar wordt onder

van het fysische verkeer van personen en aldus tot een

meer aangewreven dat het activiteiten ontwikkelt in het

geringer energieverbruik. Het verder doordringen van

mensenrechtenonvriendelijke Birma. De Franse internet-

informatietechnologieën leidt evenwel ook tot nefaste

provider Wanadoo (een nieuwkomer in onze duurzaam-

neveneffecten. De toenemende kenniskloof tussen

heidsanalyse van de sector) heeft geen milieubeheers-

industrie- en ontwikkelingslanden, de toenemende domi-

systeem en kent weinig of geen transparantie op het vlak

nantie van het engels, de mogelijke inbreuk op de priva-

van duurzaam en maatschappelijk verantwoord onderne-

cy van burgers (bijvoorbeeld via nieuwe controlemogelijk-

men.

heden) of het ontstaan van zogenaamde ‘cybercriminaliteit’ zijn hiervan de meest gekende voorbeelden.

Telecomoperatoren

In ons duurzaamheidsonderzoek van de sector van de

Communicatietechnologie kan een grote bijdrage leveren

informatietechnologie analyseren we acht bedrijven,

tot het realiseren van duurzame sociale en economische

waaronder producenten van halfgeleiders, gsm-fabrikan-

ontwikkelingsdoelen. Informatie en kennis zijn immers via

ten en softwarehuizen. In de nieuwe duurzaamheids-

mobiele telefoondiensten en het internet vrijwel

rangschikking blijft de volgorde van de bedrijven vrijwel

onmiddellijk over nagenoeg gans de wereld beschikbaar.

intact (zie grafiek 1). De Frans-Italiaanse halfgeleiderpro-

Zoals hierboven al met betrekking tot de informatietech-

ducent STMicroelectronics en de Finse opperkoning van

nologie gesteld, creëert dat enorme mogelijkheden voor

de ‘corporate governance’ en producent van mobiele

bedrijven en individuen alsook energiebesparingen door het geringer aantal fysieke verplaatsingen. Los van de al vermelde bezorgdheid rond de toenemende kloof tussen

GRAFIEK 1 - ALGEMENE

SCORE SCREENING INFORMATIETECHNOLOGIE

de ‘haves’ en ‘have-nots’, zijn er nog twee andere sectoreigen bezorgdheden, namelijk de recyclage van de toe-

36,4

STMicroelectronics

stellen en twijfels rond de mogelijke gezondheidsrisico’s van mobiel bellen. Intussen lijkt er wereldwijd een con-

33,2

Nokia

sensus te groeien over het feit dat gsm-stralingen onscha31,3

Alcatel

delijk zijn voor gsm-gebruikers (zie bijvoorbeeld het verslag hieromtrent van de consumentenorganisatie Test-

28,9

Infineon Technologies

Aankoop begin juni 2004). 28,4

ASML Holding NV

In de sector van de telecomoperatoren screenen wij acht

26,7

SAP

bedrijven. Zeven daarvan zijn specifieke telecommunica-

Cap Gemini Ernst & Young

tiemaatschappijen die vaste of mobiele communicatie-

23,2

diensten aanbieden. Het achtste bedrijf (Bouygues) doet 20,6

Wanadoo 0

10

20

dat ook, maar is wel in de eerste plaats een constructie30

40

MONITOR DUURZAAM BELEGGEN

bedrijf. De vier bedrijven die bij de vorige screening in de

50

2

Juni 2004



SCORE SCREENING TELECOMOPERATOREN

onderzoek doen inzake duurzaamheidsproblemen, zoals de toename en vergrijzing van de bevolking en de opwar-

Deutsche telekom

30,3

Telefonica

30,1

Telecom Italia Mobile

29,6

Telecom Italia

29,4

KPN

28,6

ming van de aarde. Ten slotte zijn voor financiële instellingen ethiek en integriteit erg belangrijk. Er wordt van hen verwacht dat zij een degelijk ‘corporate governance’beleid voeren en een ethische gedragscode opstellen waarvan de naleving actief wordt gecontroleerd. In de sector moeten fraude en corruptie, insider trading en het witwassen van (crimineel) geld extra aandacht krijgen.

25,7

France telecom

De financiële sector is een erg uitgebreide sector, waarbinnen we 24 bedrijven screenen: vijftien banken, vijf ver-

22,9

Portugal Telecom

zekeringsmaatschappijen en vier bedrijven die behoren tot de deelsector van de diverse financiële diensten. In de

20,2

Bouygues

jongste rangschikking staat ING opnieuw bovenaan, dit0

10

20

30

40

50

maal gevolgd door BNP Paribas (in de vorige rangschikking nog vijfde) en Deutsche Bank (vorige maal vierde)

rangschikking ‘boven de lat’ lagen, blijven ook na de

(zie grafiek 3). De nieuwe scores liggen alle lager dan

actualisatie binnen het beleggingsuniversum (zie grafiek

voordien. Dat komt doordat wij voor ‘mensenrechten en

2). Telecom Italia Mobile zakt wel van de eerste naar de

internationale verhoudingen’ nu een nieuwe strengere

derde plaats, terwijl Deutsche Telekom nu bovenaan komt

invulling van de criteria hanteren. De eindscores lopen uit-

te staan. De scores van de vier ‘best-in-class’-bedrijven lig-

een van 30,3 (op een schaal van 50) voor ING tot 16,7

gen echter erg dicht bij elkaar. Bouygues zakt van de

voor Banca Intesa. De gemiddelde score bedraagt 25,2.

voorlaatste naar de laatste plaats.

Voor de afzonderlijke criteria is de gemiddelde score het hoogst voor ‘interne sociale verhoudingen’. Voor ‘men-

Financiële sectoren

senrechten en internationale verhoudingen’ is de gemiddelde score het laagst. Enkel Deutsche Bank en San

Ondanks de relatief lage impact van de financiële sector

Paolo IMI scoren voor dit criterium hoger dan 5 op 10.

op het milieu beginnen hoe langer hoe meer financiële

Financiële instellingen besteden doorgaans relatief weinig

instellingen een bewust milieubeleid te voeren en hun

aandacht aan een degelijk mensenrechtenbeleid, arbeids-

prestaties op dat vlak te verbeteren. Banken en verzeke-

voorwaarden in ontwikkelingslanden, of de effecten van

ringsmaatschappijen hebben door hun wijdvertakte net-

hun aanwezigheid in belastingparadijzen en conflictge-

werken van vestigingen voornamelijk impact op energie-

bieden.

verbruik (elektriciteit, water en gas), transport en papierverbruik. De voorbije jaren werden kredietinstellingen zich

De bedrijven die in onze vorige rangschikking goed

er ook van bewust dat ze een zekere verantwoordelijk-

(d.w.z. boven de mediaan) scoorden, blijven ook nu alle-

heid dragen voor het gebruik dat kredietnemers maken

maal weerhouden. De sterkste stijgers in vergelijking met

van de door hen verschafte financiële middelen. In juni

de vorige rangschikking zijn AXA en Banco Santander

2003 ontwikkelde de financiële sector de ‘Equator

Central

Principles’. Dat is een set van vrijwillige richtlijnen om de

Hypovereinsbank Group en Dexia vormen ze de vier nieu-

sociale en milieurisico’s bij de financiering van grote pro-

we bedrijven die voortaan ook voor opname in de duur-

jecten grondig in te schatten. Om specifieke milieu-

zame beleggingsfondsen van KBC in aanmerking komen.

investeringen, zoals de aanleg van windmolenparken, te

De scores van San Paolo IMI en BBV Argentaria, die net

financieren kunnen banken bovendien ‘milieuleningen’

onder de lat liggen, leunen wel sterk aan bij de scores van

met relatief gunstige voorwaarden in hun dienstenpakket

de bedrijven net boven de lat. Ook deze beide bedrijven

opnemen. Er zijn ook heel wat verzekeraars die uitgebreid

voeren een vrij duurzaam beleid, maar vallen in de rela-


3

Hispano.

Samen

met

de

nieuwkomers

Juni 2004



SCORE SCREENING FINANCIELE SECTOREN

ING BNP Paribas

30,3 30,0

Deutsche Bank Allianz AXA

29,9 29,5 28,3

Unicredito Italiano BSCH ABN Amro HVB groep

28,2 28,1 27,7 27,3

Société Générale Munich Re Dexia

27,0 26,9 26,8

San Paolo IMI BBV Argentaria Aegon

26,8 26,7 24,5 24,0

Banco Popular Espanol Fortis Commerzbank Bank of Ireland

23,3 22,5 22,5 21,3

Allied Irish Banks Crédit Agricole Generali

19,0 18,8 18,6

Deutsche Boerse Banca Intesa

16,7 0

10

20

30

40

50

tieve rangschikking net uit de boot. Helemaal onderaan

grove fout van het bedrijf. Op 9 januari l.l. kondigde Shell

vinden we Banca Intesa, Deutsche Börse en Generali, die

aan dat zijn olie- en aardgasreserves 20 % lager liggen

zo goed als geen verantwoording afleggen over de duur-

dan aanvankelijk geraamd. In de tweede helft van de

zaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid van

jaren 90 maakte het bedrijf heel wat opwaartse herzie-

hun activiteiten.

ningen van zijn ‘bewezen’ reserves. Nu blijkt echter dat 20 % van die reserves niet als bewezen, maar als ‘waar-

Royal Dutch Shell verliest eerste plaats

schijnlijk’ moeten worden geboekt. Volgens het Amerikaanse advocatenkantoor dat namens de aandeel-

Los van de jaarlijkse actualisatie van de verschillende sec-

houders een collectieve klacht tegen het olieconcern

torfiches, kunnen de KBC-duurzaamheidsanalisten de

indiende, heeft Shell hierdoor met opzet de balansregels

scores van individuele bedrijven ook tussentijds aanpassen

ontweken en de aandeelhouders misleid. Shell heeft

indien bepaalde (negatieve of positieve) feiten daartoe

intussen een diepgaand onderzoek naar de oorzaken van

nopen. Deze procedure van ‘onmiddellijke scorewijziging’

het falen in gang gezet. In maart en april volgden nog

pasten wij in januari van dit jaar een eerste maal toe voor

twee neerwaartse bijstellingen van de olie- en gasreser-

het bedrijf Royal Dutch Shell uit de energiesector (een eer-

ves. Uit extern onderzoek naar de juiste toedracht van de

ste en tweede volledige screening van deze sector vond

feiten, blijkt dat managers van Shell jarenlang bewust ver-

eerder plaats in december 2002 en augustus 2003).

borgen hielden dat de voorraden lager waren. Drie topmanagers werden intussen ontslagen.

Aan de basis van deze individuele aanpassing lag een


4

Juni 2004


GRAFIEK 4 - ROYAL DUTCH PETROLEUM

nomisch beleid’ en ‘bedrijfsethiek en corporate governance’, pasten we de score van het bedrijf omwille van deze

Royal Dutch Petroleum Sectorgemiddelde

gebeurtenissen sterk aan. Door de misleiding en schending van het vertrouwen van aandeelhouders en andere

Economisch beleid

Mensenrechten & internationale verhoudingen

10 7,5 5 2,5 0

‘stakeholders’, het verspreiden van verkeerde informatie, de deuk in het ‘transparante’ imago van het bedrijf, het creatief boekhouden en slechtere economische prestaties dan eerder gedacht, werden tal van scores neerwaarts Bedrijfsethiek & corporate governance

herzien. De gehele sectorfiche werd in functie van de nieuwe scores voor Shell aangepast en het bedrijf werd ingelicht over

Interne sociale verhoudingen

de wijziging. Na het doorvoeren van de nodige scorewijMilieu

zigingen blijft Shell ‘boven de lat’ liggen en komt het bedrijf nog altijd voor opname in de duurzame fondsen van KBC in aanmerking. Wel verliest het zijn leiderspositie en staat het nu op de derde plaats na ENI en OMV. Voor

In onze duurzaamheidsrangschikking van de oliesector

‘bedrijfsethiek en corporate governance’ staat het nu

stond Shell tot nu toe met voorsprong op de eerste plaats.

zelfs op een voorlaatste plaats binnen de energiesector en

Vooral voor het criterium ‘mensenrechten en internatio-

voor ‘economisch beleid’ zakt het bedrijf van de eerste

nale verhoudingen’ is Shell toonaangevend en ook voor

naar de tweede plaats (zie ook de nieuwe diamantgrafiek

‘milieuzorg’ en ‘interne sociale verhoudingen’ scoort het

van Shell in grafiek 4).

beter dan gemiddeld. Voor de andere twee criteria, ‘eco-


5

Juni 2004

AANPAK M.B.T. WAPENS

Onze aanpak m.b.t. wapens in de bedrijvenscreening

KBC kiest ervoor om bedrijven die betrokken zijn bij ‘maatschappelijk betwiste praktijken en technologieën’ (gentechnologie, dierproeven, wapenhandel en –productie, alcohol, tabak, kernenergie, bont en porno, drugs en gokken) niet bij voorbaat uit te sluiten. Wel voorziet het screeningsmodel in de mogelijkheid om bedrijven af te straffen voor de mate waarin ze bij deze praktijken of technologieën betrokken zijn. De Externe Adviesraad Duurzaamheidsanalyse maakt van elk van deze praktijken een grondige wetenschappelijke analyse en stelt er een inhoudelijke ’codeverdeling’ voor op. Dat deed zij eerder al met betrekking tot ‘gentechnologie’ en ‘dierenproeven’. Recent boog de Adviesraad zich over ‘wapenproductie en –handel’.

Strenge aanpak

Om tot een concreet werkbare codeverdeling te komen voor onze bedrijvenscreening brengen we een aantal fac-

De discussie die binnen de Externe Adviesraad rond

toren in rekening. Zo maken we een duidelijk onderscheid

‘wapenproductie en –handel’ werd gevoerd, was niet

tussen bedrijven die zelf wapentuig produceren en zij die

eenvoudig. Dat komt vooral doordat, meer nog dan bij de

slechts onderdelen maken. Daarnaast gaan we na welk

andere maatschappelijk betwiste praktijken en technolo-

percentage van hun omzet (al dan niet meer dan 5 %)

gieën, het oordeel rond wapens niet eenduidig is.

bedrijven halen uit de wapenactiviteiten. Verder leggen

Enerzijds zijn wapens een ‘noodzakelijk kwaad’ voor de

we ‘transparantie’ en ‘wettelijkheid’ als een essentiële

verdediging, veiligheid en ordehandhaving in een land.

vereiste op voor bedrijven die in de wapensector actief

Elk land heeft immers het recht wapens aan te wenden

zijn. Ten slotte maken we een onderscheid naargelang de

om het recht op leven, veiligheid en fysieke integriteit van

aard van de wapens. Enerzijds zijn er de ‘toegelaten

haar burgers te beschermen. Anderzijds loopt het

wapens’ (bijv. commerciële lichte wapens zoals revolvers

wapenbezit en –gebruik internationaal uit de hand, met

en geweren) en het ‘militair materiaal’ (bijv. tanks, maar

ernstige gevolgen (burgeroorlogen, terreuraanslagen,…).

ook bijvoorbeeld antitankmijnen). Anderzijds zijn er

Wapens die aanvankelijk aan relatief betrouwbare afne-

wapens waarvan de ontwikkeling, productie, handel en

mers worden verkocht, kunnen bovendien doorstromen

gebruik door het geldend internationaal recht worden

naar meer dubieuze gebruikers. Nagenoeg alle wapens in

verboden (bijv. clusterbommen, nucleaire wapens die niet

het illegale circuit werden oorspronkelijk legaal verhan-

voldoen aan de regels van het non-proliferatieverdrag).

deld.

Daartussenin bevindt zich nog een grijze zone van wapens waarover geen uitdrukkelijk verbod bestaat van-

Het internationale recht biedt ons in deze discussie onvol-

wege het internationaal recht, maar waarover wel een

doende uitsluitsel. Het viseert totnogtoe voornamelijk het

brede consensus bestaat inzake het onevenredig groot

wapentuig dat buitenproportioneel veel burgerslachtof-

menselijk lijden dat ze beogen of berokkenen.

fers maakt en hun nodeloos en excessief veel lijden

Codeomschrijvingen

bezorgt. Ondanks het enorme leed dat conventionele wapens aanrichten, is de internationale reglementering van de wapenhandel ruimschoots ontoereikend. De inter-

Bij het opstellen van de uiteindelijke code kregen wij ook

nationale verdragen die de wapenhandel reglementeren

hulp van vorsers/academici van de K.U.Leuven en de UA.

zijn in de meeste gevallen relatief vaag opgesteld en door-

Omdat het onderwerp erg controversieel is, hebben er

gaans niet afdwingbaar. Meestal wegen de economische

uiteindelijk voor gekozen om streng te werk te gaan.

belangen in het exporterende land zwaarder dan de

Concreet leggen we bedrijven die te maken hebben met

humanitaire belangen in het importerende land.

wapenproductie en/of –handel en die mogelijk boven de


6

Juni 2004


lat (d.w.z. in het beleggingsuniversum) gaan uitkomen

Specifiek voor de financiële sector wordt aangaande

voor aan de Externe Adviesraad vanaf code 2 (voor de

beleggingen volgende scorevorming gehanteerd:

andere ‘maatschappelijk betwiste praktijken en technolo-

- code 0 wanneer een duidelijk beleid gevoerd wordt

gieën’ leggen we bedrijven pas aan de Externe Adviesraad

m.b.t. de opname van effecten van wapenproducen-

voor in geval van code 4). De Adviesraad oordeelt dan

ten en –handelaars in de beleggingsfondsen;

finaal of het bedrijf in kwestie moet worden uitgesloten

- code 1 wanneer geen duidelijk beleid gevoerd wordt

dan wel het verdient om toch bij de ‘best-in-class’-selec-

m.b.t. de opname van effecten van wapenproducen-

tie te worden opgenomen. In de kadertekst op de blad-

ten en –handelaars in beleggingsfondsen;

zijden 7-8 vindt u de volledige codeverdeling met gede-

- code 2 indien er aanwijzingen zijn dat de eigen beleg-

tailleerde omschrijving. Op onze website stellen we

gingsfondsen effecten van wapenproducenten en

bovendien een uitgebreid dossier beschikbaar met de

–handelaars hebben opgenomen die vallen onder

belangrijkste argumenten van de voor- en tegenstanders

code 5.

van wapens (www.kbc.be/duurzaambeleggen).

CODE-INVULLING Code 0: geen negatieve score 1. Bedrijven die onderdelen van wapenmateriaal produceren of verhandelen, die op zichzelf niet offensief zijn (bijv. zuurstofsystemen in vliegtuigen of onderzeeërs, kogelvrije vesten, radar, fotoapparatuur...) of die hun activiteiten vooral toepassing zien vinden in de burgerlijke sfeer, slechts toevallig militair (banden voor het leger, catering, onderhoud van militaire gebouwen) voor zover ze: - minder dan 5% van hun totale omzet in deze sector realiseren, - rond hun betrokkenheid en activiteiten voldoende transparant zijn en - binnen de grenzen van de geldende wetgeving blijven. 2. Bedrijven die rechtstreekse aandeelhouder of financier/verzekeraar zijn van een bedrijf onder code 0 of 1. Code 1: - 2,5 1. Bedrijven die qua activiteit onder code 0.1 vallen, doch 5 % of meer van hun totale omzet in deze sector realiseren, terwijl wel aan de andere in 0.1 opgesomde voorwaarden voldaan is. 2. Bedrijven die rechtstreekse aandeelhouder of kredietverschaffer/verzekeraar zijn van een bedrijf onder code 2. Code 2: -5 (+ voorlegging aan de Externe Adviesraad indien bedrijf boven de lat uitkomt) 1. Bedrijven die wettelijk toegelaten wapens, om politioneel of militair gebruik, produceren of verhandelen, met het oog op de verdediging van het territorium en/of de bescherming van zijn burgers (bijv. luchtafweer), voor zover ze: - minder dan 5 % van de totale omzet in de militaire sector realiseren, - rond hun betrokkenheid en activiteiten voldoende transparant zijn en - binnen de grenzen van de geldende wetgeving blijven. 2. Bedrijven die rechtstreekse aandeelhouder of kredietverschaffer/verzekeraar zijn van een bedrijf onder code 3.


7

Juni 2004


Code 3: -7,5 (+ voorlegging aan de Externe Adviesraad indien bedrijf boven de lat uitkomt) 1. Bedrijven die qua activiteit onder code 2.1 vallen, doch 5 % of meer van hun totale omzet in deze sector realiseren, terwijl wel aan de andere in 2.1 opgesomde voorwaarden voldaan is. 2. Bedrijven die betrokken zijn bij de ontwikkeling, productie en handel van wapens, die niet verboden worden door het internationaal recht, maar waarvan wordt aangenomen dat zij een onevenredig leed zouden veroorzaken bij gebruik, maar de laatste 50 jaar niet zijn ingezet en aldus beschouwd kunnen worden als een afschrikkingsmiddel. Hieronder behoren de bedrijven die betrokken zijn bij de legale aanmaak van kernwapens, m.a.w. in de landen die door het non-proliferatieverdrag zijn toegestaan om kernwapens te produceren en te bezitten. 3. Bedrijven die kredietverschaffer/verzekeraar zijn van een bedrijf onder code 4 of rechtstreekse aandeelhouder zijn van een bedrijf onder code 4 of 5. Code 4: voorlegging van de bedrijven aan de Externe Adviesraad 1. Bedrijven die (onderdelen van, en/of) wapens produceren of verhandelen die niet strikt noodzakelijk zijn voor het uitoefenen van het monopolie van het geweld als essentiële functie van een rechtsstaat, een niet-defensief karakter hebben of het lijden onnodig vergroten, en niet vallen onder code 5. 2. Bedrijven die betrokken zijn bij het ontwikkelen, produceren of verhandelen van wapensystemen of onderdelen ervan, die in strijd zijn met de geldende wetgeving van minstens één van de betrokken landen. 3. Bedrijven uit 3.2 die betrekking hebben op landen die onder het non-proliferatieverdrag niet de toestemming hebben kernwapens te bezitten. 4. Bedrijven die kredietverschaffer/verzekeraar of hoofdaandeelhouder zijn van een bedrijf onder code 5. Daarnaast werd ook een code 5 ontwikkeld. Hieronder vallen bedrijven die niet alleen uit de duurzame beleggingsfondsen, maar tevens uit de traditionele beleggingsfondsen worden geweerd. Code 5: verwijdering van effecten van bedrijven uit alle beleggingsfondsen 1. Bedrijven waarvan, ongeacht het betrokken percentage van de omzet van het bedrijf, onomstotelijk kan worden bewezen dat zij betrokken zijn bij de ontwikkeling, productie en handel van wapens, die door het internationaal recht niet verboden worden maar waarvoor toch een breed draagvlak bestaat om ze te verbieden, waarvan de inzet tijdens de laatste 50 jaar onevenredig veel leed heeft berokkend aan delen van de wereldbevolking. Hieronder vallen clusterbommen en kernwapens die geproduceerd worden niet conform met het non-proliferatieverdrag. 2 Bedrijven waarvan, ongeacht het betrokken percentage van de omzet van het bedrijf, onomstotelijk kan worden bewezen dat zij betrokken zijn bij het ontwikkelen, produceren of verhandelen van wapensystemen, die in strijd zijn met de geldende wetgeving van de betrokken landen of met het geldende internationale juridische kader (ook inzake de identiteit van ontvangende partij) of chemische of bacteriologische wapens of antipersoonsmijnen ontwikkelen, produceren, verhandelen of gebruiken.


8

Juni 2004


Ook KBC werd op haar betrokkenheid bij de wapenhandel aangesproken

2. er inzake de productie van clusterbommen en clustermunitie ook sprake is van een internationale consensus, echter zonder dat hiertoe een wettelijke basis

In april 2004 bracht Netwerk Vlaanderen samen met

bestaat. Echter, inzake dit soort wapentuig is er een

enkele andere vredesbewegingen een rapport uit: ‘clus-

bijzonder brede internationale coalitie van ngo’s opge-

terbommen, landmijnen, kernwapens en wapens met

zet om de clusterbommen te verbieden. Het directie-

verarmd uranium: een onderzoek naar de financiële ban-

comité van KBC Asset Management heeft gevraagd

den tussen banken en producenten van controversiële

een onomstotelijk bewijs aan te dragen van de betrok-

wapens’. Daarin klaagt het de banden van de vijf grote

kenheid van bepaalde bedrijven met deze productie,

Belgische banken met producenten van dit soort wapens

met het oog op een mogelijke uitsluiting uit de fond-

aan. KBC Asset Management heeft dit rapport bijzonder

sen. Betrokken bedrijven zoals EADS en Raytheon zijn

grondig geanalyseerd. Samen met een aantal gespeciali-

evenwel geen kleine spelers. De impact van de poten-

seerde academici-vorsers van de K.U.Leuven en de UA

tiële verwijdering van de aandelen van deze bedrijven

werd nagegaan of er hierrond wel degelijk sprake is van

uit de beleggingsfondsen is technisch zeer groot. In de

een internationale consensus (zoals door Netwerk

loop van de maand juni zal ook deze discussie worden

Vlaanderen werd geopperd), al dan niet met een wette-

afgerond.

lijke basis. 3. voor de productie van anti-tankmijnen, kernwapens en wapens met verarmd uranium geen internationale

Zo werd vastgesteld dat:

consensus bestaat om dit wapentuig te verbieden. 1. het bedrijf STE (Singapore Technologies Engineering)

KBC Asset Management is dan ook niet van plan de

dat antipersoonsmijnen produceert (in Singapore) wel

betrokken, in het rapport van Netwerk Vlaanderen ver-

degelijk een activiteit bedrijft die wordt aanzien als een

noemde bedrijven uit de fondsen te verwijderen. Het is

manifeste negatie van een bestaande internationale

wel onze bedoeling de evolutie op dat vlak goed in het

consensus. Ruim 130 landen hebben het Verdrag van

oog te houden.

Ottawa van 1997 geratificeerd (met uitzondering van enkele landen als Singapore, Rusland, China en de VS;

KBC Asset Management is van mening dat de sector van

België speelde een ongeziene voortrekkersrol om van

het vermogensbeheer in België, goed voor ruim 1500 mil-

de conventie een succes te maken). Vandaar dat het

jard euro of zo’n 50 % van het BBP, niet alleen een eco-

directiecomité van KBC Asset Management besliste de

nomische, maar tevens een maatschappelijke relevantie

aandelen van het betrokken bedrijf uit al haar beleg-

moet weerspiegelen. Vandaar dat zij ook op sectorniveau

gingsfondsen te verwijderen, dit zowel uit de actief

stappen zal ondernemen om ook andere financiële instel-

beheerde (wat alle financiële instellingen ondertussen

lingen er toe aan te zetten soortgelijke beslissingen te

hebben gedaan of plannen te doen) als de indexgere-

nemen.

lateerde, passieve beleggingsfondsen (daarin is KBC bij ons weten de enige financiële instelling, is technisch niet zo simpel). Ondertussen werden de aandelen effectief verkocht. Ze waren niet bewust in de beleggingsfondsen opgenomen: de aandelen maakten deel uit van de ‘New Asia’-beursindex, die uitsluitend de economische realiteit van de regio weerspiegelt. Netwerk Vlaanderen heeft begrip voor het feit dat de banken niet op de hoogte waren van de productie van dit wapentuig door het bedrijf: zij heeft zelf ongeveer een jaar moeten speuren om tot die bevinding te komen.


9

Juni 2004

AANDEELHOUDERSDAG

Succesvolle aandeelhoudersdag Op dinsdag 16 maart 2004 organiseerde KBC Asset

analyse hebben deze povere score voor ons land ech-

Management voor het eerst een ‘aandeelhoudersdag’

ter ten volle bevestigd.

voor alle geïnteresseerde bezitters van duurzame beleg-

- Door voorbeelden te geven van bedrijven bij het over-

gingsfondsen. Naast de directie en de voorzitter van de

lopen van de deelindicatoren in de bedrijvenscreening

Externe Adviesraad hielden duurzaamheidsanalisten en

worden deze meer levendig en begrijpbaar. Beleggen

fondsenbeheerders een korte toelichting bij de KBC-aan-

in aandelen is een beetje zich engageren als aandeel-

pak. Het aanwezige publiek kreeg de gelegenheid tot het

houder, zich interesseren voor de ontwikkeling van

stellen van vragen over de methodiek en de resultaten

activiteiten en winst van het bedrijf. Bij elk engage-

van het onderzoek, de performances van de beleggings-

ment wil de belegger zich ook goed voelen. Niet dat de

fondsen en het investeringsproces van de duurzame aan-

winstverwachting van de belegging minder belangrijk

delen- en obligatiebeleggingen.

zou worden. Maar de winst wordt wel liefst behaald zonder dat bijvoorbeeld milieuschandalen, kinderuitbuiting of sociale drama’s ervan aan de basis liggen.

Samen met het publiek werden volgende vijf conclusies

- Alle duurzame beleggingsfondsen van KBC hebben

getrokken: - Het ‘200 %-transparantiebeleid’ waarop KBC Asset

intussen samen een waarde van 240 miljoen euro, dat

Management zich beroept, wordt door de organisatie

is 65 % meer dan vorig jaar rond deze tijd. Het succes

van een dergelijke aandeelhoudersdag maximaal door-

is te wijten aan de sterkere interesse voor ‘KBC

getrokken. Meer transparant kan de onderneming niet

Institutional Fund Global Ethical Defensive 1’, een

zijn, tenzij alle geïnteresseerden enkele dagen bij KBC

gemengd fonds met zo’n 75 à 80 % vastrentende pro-

komen werken, zo werd gesteld.

ducten.

- In de landenscreening blijft België net onder de medi-

- Het overzicht van de ‘prestaties’ van de duurzame

aan, zodat geen Belgische overheidsobligaties in de

beleggingsfondsen geeft twee conclusies aan: de

duurzame beleggingsfondsen worden opgenomen.

KBC-fondsenbeheerders leveren schitterend werk en

Dat heeft uitsluitend te maken met de slechte score ten

het rendement van de duurzame fondsen is minstens

aanzien van het criterium ‘milieu’. De experten in dit

gelijkaardig aan dat van traditionele vergelijkbare fond-

domein binnen de Externe Adviesraad Duurzaamheids-

sen (zie ook kader).

DUURZAAM BELEGGEN, EEN WINSTGEVEND ENGAGEMENT Beleggen is niet enkel zoeken naar een scherp rendement, het is ook een engagement. Zich engageren als aandeelhouder betekent interesse tonen voor de ontwikkeling van het bedrijf. Bij elk engagement, elke investering wil de belegger zich goed voelen. Niet dat de winstverwachting van de belegging minder belangrijk is, maar een positief rendement wordt wel liefst behaald zonder dat bijvoorbeeld milieuschandalen, uitbuitende kinderarbeid of sociale drama’s ervan aan de basis liggen. Vandaag staat ‘duurzaam beleggen’ voor de weloverwogen vergelijking van bedrijven en overheden op basis van het maatschappelijk verantwoorde gehalte van hun beleid. Milieuzorg, het sociaal beleid, de mensenrechten, zakenethiek en deugdelijk bestuur passeren de revue. De zorg voor duurzame ontwikkeling en de maatschappelijke betrokkenheid worden gecombineerd met rendementsgedreven investeringen. Vanzelfsprekend is duurzaam beleggen veiliger beleggen. Boven op de klassieke financiële analyse wordt immers binnen elke sector vooraf het kaf van het koren gescheiden op het vlak van visie-ontwikkeling, zakenethiek, ‘corporate governance’,


10

Juni 2004

AANDEELHOUDERSDAG

milieuzorg en de rechten van de mens (met inbegrip van het intern sociaal beleid). Zo ontstaat er meer kans dat het duurzaam beleggen de investeerders behoedt voor de gevolgen, ook financiële, van incidenten en misstappen in deze thema’s. Het vooroordeel, als zou ‘ethisch beleggen minder opbrengen dan gewone beleggingen’, is ondertussen verleden tijd. Na de duurzaamheidsselectie is het gehanteerde investeringsproces volledig gelijk aan dat van de gewone ‘traditionele’ beleggingsfondsen. Sinds enkele jaren blijkt dan ook dat vermogensbeheerders er in slagen aan de duurzame beleggingsfondsen een met traditionele fondsen (minstens) vergelijkbaar rendement te koppelen. Tal van internationale academische, onafhankelijke studies komen tot die conclusie. (bijv. “International Evidence on Ethical Mutual Fund Performances and Investment Style”, Bauer, Koedijk en Otten, 2002) Laten we dit eens concreet illustreren. We vergelijken het beleggingsresultaat van de duurzame beleggingsfondsen met dat van gelijkaardige fondsen, waarbij niet eerst een duurzaamheidsselectie werd uitgevoerd. De voorbije twaalf maanden behaalde “KBC Institutional Fund Ethical Euro Bonds C.”, waarin ook de particuliere belegger kan toetreden, een netto-rendement dat 0,33 procentpunt hoger ligt dan het gemiddelde rendement van alle vergelijkbare obligatiefondsen in ons land. Door de juiste timing om het belang van bedrijfsobligaties te verhogen ten nadele van overheidsobligaties kon dit resultaat worden bereikt. In de euro-aandelen behaalden “KBC Eco Ethi Equity Euroland” en “KBC Institutional Fund Ethical Euro Equities” de voorbije twaalf maanden stevige rendementen. Vergeleken met drie ‘traditionele’ beleggingsfondsen in euro-aandelen behaalden de duurzame fondsen de tweede en derde plaats in het groepje van vijf. Niet verwonderlijk, omdat het investeringsproces gelijkaardig is. Vermoedelijk ook omdat de selectie op het vlak van maatschappelijk verantwoord en duurzaam beleid geen toegang biedt tot bedrijven die minder ethisch omspringen met klanten of personeel, meer milieuboetes moeten betalen, enz. Ook KBC Eco Fund vormt een mooi voorbeeld. Dit fonds behaalde de afgelopen twaalf maanden een rendement van maar liefst 30,25 %, terwijl de wereldbeurzen een rendement lieten optekenen van 20,5 %. Gedurende deze periode werd de waarde positief beïnvloed door de keuze voor een

ECO FUND (JANUARI 1999=100)

beperkte Amerikaanse positie: er was immers de erg zwakke USdollar. De rendementen van globale aandelenfondsen, van zowel

160

160 8/6/04

KBC als andere financiële instellingen, behalen in dezelfde periode rendementen tussen 15 en 23 %. In bijgevoegde grafiek ziet

140

140

120

120

100

100

80

80

60

60

u de ontwikkeling van het rendement van KBC Ecofund tussen 1999 en eind 2003, vergeleken met het rendement van de MSCI World. We kunnen besluiten dat duurzame en maatschappelijk verantwoorde beleggingsfondsen het (minstens) even goed doen als ‘traditionele’ fondsen. Dat komt doordat het selectieve beleggingsuniversum (enkel bedrijven met een goede duurzaamheidscore) hand in hand gaat met eenzelfde kwalitief hoogstaand

Source: DATASTREAM

40 1999 2000 KBC ECO FUND

financiële analyse en beheer.

2001 2002 MSCI WORLD

2003

40

2004

Correspondentieadres: KBC BANK NV, Asset Management, Havenlaan 2, B-1080 Brussel. Tel.: 02/429 59 53 - Fax: 02/ 429 91 43. Deze publicatie komt tot stand op de afdeling Duurzaam en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen van KBC Asset Management. De in deze uitgave voorkomende gegevens zijn ontleend aan door ons betrouwbaar geachte en met zorg geselecteerde bronnen. Voor de juistheid en volledigheid kunnen wij echter niet instaan. Overname uit deze publicatie is toegestaan op voorwaarde dat de bron wordt vermeld. Raadpleeg de legal disclaimer op www.kbcam.be/duurzaambeleggen. Verantwoordelijke uitgever: Bruno Tuybens, Havenlaan 2, 1080 Brussel - [email protected].


11

Juni 2004

Monitor Duurzaam Beleggen

Recommend Documents