> > > > > Mobiliteitsmanagement in Haaglanden e e n te rugbli k oktober 2012
10 september 2008! In aanwezigheid van minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat zetten ruim twintig werkgevers in de regio Haaglanden hun handtekening onder het convenant Bereikbaar Haaglanden. Haaglanden is daarmee de eerste regio die deze stap neemt. Het Haaglanden convenant heeft als concrete doelstelling: een vermindering van het aantal autokilometers in de spits met gemiddeld 6% en een vergelijkbaar effect op het milieu. Het toetsmoment is september 2012. De minister krijgt de belofte dat het aantal betrokken werkgevers in 2012 zal zijn verdubbeld. Een belofte die met vijfenzeventig betrokken werkgevers dubbel en dwars is gehaald. In 2005 treffen werkgevers en overheden elkaar in een grote Ronde Tafelbijeenkomst in het Scheveningse Kurhaus onder de veelzeggende titel: ’Werkgevers en Bereikbaarheid’. Uitkomst is dat het bedrijfsleven en de overheden met elkaar afspreken ieder hun verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen aan de verbetering van de mobiliteit. Als concrete doelstelling wordt afgesproken om gezamenlijk te zorgen voor een reductie van 6% autosolisten in de ochtend- en avondspits. In 2008 wordt door het toenmalige ministerie van Verkeer en Waterstaat de Taskforce Mobiliteitsmanagement (TFMM) ingesteld. Dit om onder gezamenlijke verantwoordelijkheid van de decentrale overheden en het bedrijfsleven tot verplichtende afspraken (convenanten) te komen. Afspraken die een bijdrage leveren aan het verminderen van de files (5% reductie van autokilometers in de spits). Ook deze kans pakken overheden en werkgevers in Haaglanden direct op. Het Stadsgewest Haaglanden en VNO-NCW West benutten hun goede contacten om snel een efficiënte, low budget maar doelgerichte projectorganisatie te vormen, samen met de Kamer van Koophandel Den Haag, Om Den Haag en BEREIK! (een samenwerkingsverband waarin naast het
Stadsgewest Haaglanden onder andere ook de provincie Zuid-Holland, de gemeente Den Haag en Rijkswaterstaat Zuid-Holland participeren). Samen met een aantal grote werkgevers stellen zij het convenant ‘Bereikbaar Haaglanden’ op. Vervolgens ondertekenen op 10 september 2008 de eerste twintig bedrijven dit convenant. Deze bedrijven zijn niet alleen de eerste in Haaglanden, maar ook de eerste bedrijven die in Nederland een convenant gelieerd aan de Taskforce MobiliteitsManagement ondertekenen.
Ondertekenaars van het eerste uur
b et r o k k e n w e rkg e v e rs
• Achmea Zorg • AEGON Nederland N.V. • Alcatel Lucent • ANWB • Auxilium • AWVN • Baker Tilly Berk • BAS Consultancy • BOIP (Benelux Merken Buro) • Bovo Tours • Bronovo Ziekenhuis • Carlton Beach Hotel • CB&I Lummus • Centraal Bureau voor de Statistiek • Concordis • Cordaid • Deltares • DHV Den Haag • Eneco B.V. • Ernst & Young Accountants • Flora Holland • Gemeente Den Haag • Goudappel Coffeng • Haag Wonen • HagaZiekenhuis • Holland Casino Scheveningen • HTM • Jacobs • Kamer van Koophandel Den Haag • Kone • KPN • Leeuwendaal • Logica • Mercedes-Benz Den Haag • Ministerie van Algemene Zaken • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties • Ministerie van Buitenlandse Zaken • Ministerie van Defensie • Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Bereikbaar Haaglanden: noodzaak én uitdaging
Het convenant Bereikbaar Haaglanden bevat concrete en bindende afspraken en de doelstelling om het aantal kilometers in de spits (07.00 – 09.00 uur en 16.00 – 19.00 uur) met gemiddeld 6% te verminderen en een vergelijkbare vermindering van de CO2 uitstoot tot stand te brengen in 2012, (ten opzichte van 2008). Het convenant is niet alleen een noodzaak om de bereikbaarheid in de regio Haag landen te verbeteren. Het wordt bovenal ervaren als een uitdaging en kans om de mobiliteitsvraagstukken in Haaglanden duurzaam en in samenhang op te pakken. > > > >>
d e mo b i li t e i t s g e s c h i e d e n i s v a n h a a gla nden Al vanaf 2000 is er in Haaglanden een gebiedsgerichte samenwerking tussen overheden en bedrijven in onder andere het Bezuidenhout (Den Haag). Deze aanpak leidt ertoe dat in 2003 het autogebruik onder de medewerkers van de deelnemende bedrijven in het centrum van Den Haag met 6% daalt. Daarnaast hebben veel grote werkgevers in Den Haag mobiliteitsmanagement maatregelen genomen. De samenwerking tussen werkgevers en het Stadsgewest Haaglanden is daarmee een feit. Hoewel deze samenwerking nu in meerdere regio’s zichtbaar is, was Haaglanden daarmee zijn tijd ver vooruit! <
1
• Ministerie van Financiën • Ministerie van Infrastructuur en Milieu • Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap • Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid • Ministerie van Veiligheid en Justitie • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport • MKB-Nederland • MN • NedTrain • Nationale Nederlanden N.V. • Nutricia Babyvoeding • Persgroep Printing BV Den Haag • Pink + Nelson • PostNL • Provincie Zuid-Holland • Rabobank Den Haag • Rijksdienst voor het Wegverkeer • ROC Leiden • ROC Mondriaan • Shell Nederland B.V. • Siemens Nederland N.V. • Staalbankiers • Stadsgewest Haaglanden • Staedion • Stichting Panteia • TeekensKarstens • T-Mobile Netherlands BV • TNO • TU Delft • TUI Nederland • Twynstra Gudde • UTS Nederland • Van Oort & Van Oort • VNO-NCW West • Vriesendorp & Gaade • Weleda
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een terug blik
Intrinsieke motivatie
In het convenant Bereikbaar Haaglanden staat ‘mobiliteitsmanagement vanuit de intrinsieke motivatie van de werkgever’ centraal. Na de individuele ondertekening van het convenant door een werkgever, vindt inventarisatie van het huidige mobiliteitsbeleid plaats, worden nieuwe maatregelen benoemd en wordt het reisgedrag van de werknemers gevolgd. De mobiliteitsmakelaar Haaglanden die ook sinds 2008 actief is, zorgt voor uitbreiding van het aantal convenantbedrijven, begeleidt het individuele proces en stimuleert de deelnemende werkgevers tot het nemen van nieuwe maatregelen door kennisdeling, het laten zien van best practices en het uitvoeren van benchmarks. In het convenant is alle ruimte voor werkgevers om individuele mobiliteitsmaatregelen op te nemen. Maatwerk wordt gestimuleerd en gewaardeerd! Bovendien inspireren werkgevers elkaar, omdat bijvoorbeeld inzicht wordt verkregen in elkaars mobiliteitsmaatregelen.
Het Haaglandse succes
Het succes in Haaglanden is grotendeels te danken aan de inzet van individuele werkgevers die ieder op hun wijze maat regelen doorvoeren om medewerkers te ondersteunen slim te werken en slim te reizen. Mede door de – van oudsher bestaande goede samenwerking tussen overheden en werkgevers wordt een enthousiast projectteam Bereikbaar Haaglanden geformeerd. Dit projectteam onder aanvoering van VNO-NCW West zorgt er samen met het Stadsgewest Haaglanden, de Kamer van Koophandel, stichting Om Den Haag,
g oed voorbeeld
Eneco heeft er bewust voor gekozen om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. Zo hebben zij alle medewerkers een laptop met een ingebouwde webcam en software gegeven, waarmee ze makkelijk op afstand vergaderen of overleggen. Daarnaast is er een strikt wagenpark en parkeerbeleid ingevoerd.
oktober 2012
Onderzoek verkeersstromen A13
de provincie Zuid-Holland en BEREIK! voor dat diverse projecten in Haaglanden om werkgevers en reizigers te informeren en bewust te maken van slimme manieren van reizen en werken worden uitgevoerd.
De regio’s Haaglanden en Rotterdam hebben samen met BEREIK!, Dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting Rotterdam en VNO-NCWWest in het najaar van 2012 een onderzoek laten uitvoeren naar het spitsverkeer op de A13. Daaruit blijkt dat een groot deel van de automobilisten behoort tot het regionaal verkeer. Ruim drie kwart van dit verkeer is woon-werkverkeer waarbij reizigers werken of wonen in de regio. Een ander opvallend resultaat is de grootte van bepaalde verkeersstromen: • gebieden buiten het centrum van Den Haag naar Rotterdam 20% • van Delft naar Rotterdam 12% • diverse herkomsten naar Rijswijk 13% • diverse herkomsten naar Rotterdam Overschie 12%. Gezien de afstanden ligt er dus voldoende potentie om met alternatieve vormen van vervoer te reizen. Goudappel Coffeng heeft het rapport opgeleverd. <
In totaal zijn er elf projecten uitgevoerd: zes door het Stadsgewest Haaglanden en vijf projecten zijn gezamenlijk opgepakt door het Stadsgewest Haaglanden en de stadsregio Rotterdam. De projecten die zijn geïnitieerd door het Stadsgewest Haaglanden worden voor 50% door het Rijk gefinancierd. De andere 50% wordt mogelijk gemaakt door het Stadsgewest Haaglanden in samenwerking met de private partijen. De gezamenlijke projecten worden tot en met december 2011 onder verantwoording van BEREIK! uitgevoerd. Deze projecten worden volledig gefinancierd door overheden (Rijk, het Stadsgewest Haaglanden en/ of stadsregio Rotterdam). In deze krant blikken we terug op de inspanningen van werkgevers en passeren de projecten nog eens de revue. Opvallend is dat veel projecten een innovatief karakter hebben, maar tegelijkertijd zo kansrijk zijn dat vele regio’s in Nederland deze voorbeelden hebben overgenomen of dat van plan zijn. Overal in deze krant treft u onder de noemer “Goed voorbeeld” maatregelen aan die werkgevers de afgelopen jaren hebben ingevoerd om hun werknemers slimmer te laten reizen en slimmer te laten werken. Het zijn slechts enkele voorbeelden, vaak hebben werkgevers een pakket aan maatregelen genomen om de bereikbaarheid van Haaglanden te verbeteren. <
goed voorbeeld
goed voorbeeld
MN verhuist en grijpt de gelegenheid aan om het mobiliteitsbeleid helemaal te vernieuwen. Flexibel werken en bewust reizen zijn speerpunten. MN biedt ook aan werknemers de mogelijkheid hun leaseauto in te ruilen voor een mobiliteitsbudget ter waarde van 100% van het leasebedrag. Een echte innovatie!
inno v a tie!
A13: een snelweg vol verhalen Is een snelweg alleen een weg om van A naar B te rijden en te balen als er file staat of kun je er ook een andere beleving aan geven? Met de website www.a13.nu is een community gecreëerd van A13-weggebruikers. Beoogd doel van de community is door stil te staan bij de functie van de A13 de weggebruiker na te laten denken over zijn vervoer en zo 10% minder spitsverkeer te realiseren (circa 1.000 auto’s). In 2011 raadplegen 11.000 gebruikers de website en worden circa 11 tweets per dag verzonden. Sturing vanuit de overheid naar de community blijkt niet of nauwelijks mogelijk, wel wordt de community een belangrijke informatiebron voor de wegbeheerder over de stand van zaken van files en calamiteiten. Ook kan de overheid de weggebruiker directer informeren over bijvoorbeeld wegwerkzaamheden. Het Stadsgewest Haaglanden heeft de community A13 in het voorjaar van 2012 overgedragen aan de initiatiefnemers. <
Teekens Karstens heeft het fietsplan onder de medewerkers gepromoot en auto’s aangeschaft waar medewerkers voor zakelijke reizen gebruik van kunnen maken. Zo wordt het OV-gebruik gestimuleerd.
goed voorbeeld
Nationale Nederlanden heeft videocon ferenceverbindingen gecreëerd tussen de vestigingen Haagse Poort en Delftse Poort. Door intensieve en uitgebreide communicatie maken medewerkers hier veel gebruik van. Daarbij wordt het gebruik van de fiets gestimuleerd via een vitaliteitsaanpak.
i n n o v ati e!
Traffic mining Om verkeersstromen op de bedrijventerreinen Forepark (Den Haag) en Brainpark II (Rotterdam) te monitoren is in 2010 een nieuwe analysetechniek toegepast: Traffic mining.
Met behulp van camera’s worden bewegingen van verschillende modaliteiten (auto’s, fietsers, voetgangers, bestelauto’s, lijndiensten) inzichtelijk gemaakt. Traffic mining vervangt traditionele en tijdrovende meetmethoden als enquêtering en tellingen. Voor de registratie wordt gebruik gemaakt van een videocamera en een microfoon. Samenwerking vindt plaats tussen DTV, BEREIK! en Slim Bereikbaar. Met name in het Forepark wordt, mede door de ligging langs de snelwegen, veel gebruik gemaakt van de auto (75%). De Mobiliteitsmakelaar en Om Den Haag zetten in op een persoonlijke benadering van bedrijven én op verbetering van de stationsomgeving van de Randstad Railhalte Forepark. Een aantal nieuwe convenantpartijen sluit zich aan. Hoewel het Brainpark ook gunstig ligt ten opzichte van de snelweg is hier het autogebruik een stuk lager (48%). Zowel het OV (30%) als de fiets (14%) wordt hier ook veel gebruikt. <
2
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een ter ug blik
oktober 2012
MobiliteitsAward Haaglanden De MobiliteitsAward Haaglanden is inmiddels twee keer uitgereikt: in 2010 en in 2012. De Award wordt uitgereikt aan het bedrijf dat zich het meest inspant om mobiliteitsmanagement in het bedrijf te implementeren, zichtbaar te maken en daarmee effect te genereren. Het HagaZiekenhuis wint in 2010/2011 de MobiliteitsAward Haaglanden. Aan het winnen van de Award is een zeer bijzondere prijs verbonden: een jaar lang reclame op een Haagse tram!
goed voorbeeld
Als eerste werkgever in Nederland heeft Achmea een Spitsmijden pilot gekoppeld aan de parkeergarage. Medewerkers die om goede redenen met de auto reizen en na de spits aankomen, vanaf 10.00 uur, hebben gegarandeerd een parkeerplek. Dit voorkomt dat medewerkers in de spits reizen om zeker te zijn van een parkeerplek.
Drie genomineerden voor de MobiliteitsAward Haaglanden. De collega-werkgevers brengen hun stem uit
Marnix Beekmans (Hagaziekenhuis) ontvangt de
De Haga MobiliteitsAward tram wordt gedoopt.
MobiliteitsAward Haaglanden uit handen van Siebe Riedstra, Secretaris Generaal Ministerie Infrastructuur en Milieu
Uit het juryrapport: “Het HagaZiekenhuis laat zich kennen als een werkgever die een prima verbinding legt tussen hun corebusiness, de gezondheid van de medemens, en de gezondheid van hun medewerkers. Het is een ziekenhuis dat bewust bezig is te investeren in een gezonde bedrijfsvoering en een gezond leefklimaat. De jury prijst de maatregelen die het HagaZiekenhuis neemt om het autogebruik van medewerkers met
Beter Benutten In december 2012 loopt het regionale convenant Bereikbaar Haaglanden ten einde. Dat betekent echter niet het einde van de samenwerking van werkgevers en over heden. De werkgevers hebben aangegeven verder te willen. Een nieuwe samenwerkingsperiode van twee jaar is afgesproken. De periode komt overeen met de projecten in het programma Beter Benutten. Eind 2011 is vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu het programma Beter Benutten geïnitieerd. Beter Benutten Haaglanden staat voor een bereikbare regio door efficiënt gebruik van wegen en OV- en fietsnetwerk. Het programma Beter Benutten Haaglanden bestaat uit circa 30 maatregelen die moeten zorgen voor 5% reductie van files of 20% congestie vermindering en 5% groei op het spoor. Cruciaal is de samenwerking van publieke en private partijen.
25% terug te dringen. Hiertoe is een nieuwe parkeerregeling ingevoerd die het autogebruik voor medewerkers die dichtbij wonen ontmoedigd, wordt het fietsgebruik fors gestimuleerd en kent het ziekenhuis een OV-vergoedingsysteem.” In 2012 wint MN de prestigieuze MobiliteitsAward Haaglanden. Ook nu is er een bijzondere prijs verbonden aan de award: een jaar lang zichtbaarheid via bannering, radio- en tv commercials bij Omroep West. Uit het juryrapport: “MN heeft de verhuizing – van Rijswijk naar Den Haag – aangegrepen om zeer veel autokilometers in de spits te besparen en het mobiliteitsbeleid extra op de kaart te zetten. Het mobiliteitsbeleid draagt bij aan doelstellingen als het vergroten van aantrekkelijk werkgeverschap en het versterken van het maatschappelijk verantwoorde profiel van MN. Door het reduceren van het autogebruik (in het algemeen, maar in het bijzonder gedurende de spits) wil MN bijdragen aan de reductie van CO2-uitstoot en de bereikbaarheid en leefbaarheid van de omgeving. Een ander belangrijk aspect van het ontwikkelde mobiliteitsbeleid is de keuzevrijheid voor medewerkers, een aspect dat goed past bij het eveneens ontwikkelde beleid rond het nieuwe werken, MN Werkt!”. <
De drie genomineerden voor de MobiliteitsAward 2012
Vlnr: Willem de Jager, Bert Mooren, Eric Boer van MN en Peter Smit
In Beter Benutten Haaglanden werken Rijk, bedrijfsleven, Haaglanden-gemeenten, Provincie Zuid-Holland en het Stadsgewest Haaglanden samen aan een betere bereikbaarheid. Uniek voor Haaglanden is dat het gebied is opgesplitst in 5 deelgebieden met elk een specifieke maatwerkaanpak passend bij de couleur locale. Elk gebied kent daarbij 2 ambassadeurs: een bestuurder en een CEO. De deelgebieden zijn: Centrale zone Den Haag, Zoetermeer, Delft, Westland en Leidse regio. <
goed voorbeeld
Het Stadsgewest Haaglanden heeft het aantal flexplekken uitgebreid. Niet alleen voor de eigen medewerkers, maar ook medewerkers van andere organisaties zijn welkom om hier gebruik van te maken.
3
> > Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een terug blik
oktober 2012
Resultaten mobiliteitsma Hoewel de aard en de omvang van de maatregelen die werkgevers hebben ingezet heel divers is, is duidelijk dat de belangrijkste maatregelen zich richten op: • Het verbeteren en uitbreiden van de faciliteiten en voorzieningen. • Het verduurzamen van het beleid en de regelingen. • De communicatie naar de werknemers. Op basis van de gegevens van de convenantpartners aanwezig in de mobiliteitsportal is in januari 2012 een benchmark gemaakt.
1 Fietsbeleid
2 Kilometervergoeding zakelijk
Vrijwel alle werkgevers kennen een fietsregeling en hebben aandacht voor goede fietsenstallingen. Ook douchegelegenheid en kleedruimtes groeien in beschikbaarheid. Een beperkt aantal werkgevers stimuleert echt actief het fietsgebruik. De werkgevers die dit doen kijken naar woon-werkafstand en gebruiken veelal een kilometervergoeding (of puntensysteem als Trappers) als stimulans. Een succesvol fietsprogramma in de regio is de actie van het Stadsgewest. De actie “Op de fiets werkt beter” gaat in 2012 het 16e seizoen in. In 2011 zijn opnieuw meer kilometers geregistreerd dan de jaren ervoor. Ruim 130 organisaties doen mee. Uit de evaluatie blijkt dat effectief fietsen wordt gestimuleerd tijdens het fietsseizoen. Een campagne als rij2op5, past ook in dit kader. In Haaglanden doet een kleine groep mee. Als zeer positief wordt ervaren dat de insteek van de campagne niet belerend is en dat de automobilist wordt uitgedaagd om af en toe te fietsen.
Uit de benchmark blijkt dat 17% van de werkgevers twee of meer bedragen hanteert op basis van voorwaarden. Een werkgever stelt ook een bovengrens voor de vergoeding van de eigen autokilometers. In de regel geldt dat de werkgever een dergelijke grens kent voor toekenning van een leaseauto. In de grafiek is steeds uitgegaan van het basistarief, de gemiddelde kilometervergoeding bedraagt dan 26,36 cent.
Vergoeding eigen vervoer in cent per km 45
cent per kilometer
40 35
30
25
20 15
10 5
0
1
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 49 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53
werkgevers
35%
30%
30%
26%
25%
25%
20%
17%
15%
10% 5%
0%
2% < 19 ct
19 ct
20-30 ct
> 30 ct
gevarieerd tarief
Meer dan de helft (57%) van de werkgevers stelt voorwaarden aan het gebruik van de eigen auto. Veel werkgevers kennen een vervoerhiërarchie, waarbij in de meeste gevallen gebruik gemaakt moet worden van OV (36%) of een beschikbare poolauto (17%). Als het gebruik van het OV niet doelmatig is, of de poolauto niet beschikbaar is, kan worden uitgeweken naar de eigen auto. In een aantal gevallen is toestemming (vooraf en expliciet) van de manager nodig om af te wijken van de regel, of om te bepalen wat doelmatig is.
g oed voorbeeld
T-Mobile geeft in samenwerking met OV9292 alle nieuwe medewerkers een persoonlijk reisadvies. Daarnaast is de kilometervergoeding voor zakelijk gebruik van de privéauto variabel gemaakt. Indien er goede OV mogelijkheden zijn, dan is de vergoeding lager.
goed voorbeeld
goed voorbeeld
TUI heeft er voor gekozen om eerst in het callcenter Het Nieuwe Werken te introduceren. En met succes. Medewerkers zijn erg tevreden en enthousiast. Door te beginnen met misschien een minder voor de hand liggende afdeling is de weerstand in de rest van de organisatie ook lager.
BAS Consultancy gelooft in MVO en het goede voorbeeld. De directie geeft het beste voorbeeld in de organisatie, deelt een leaseauto en komt regelmatig met de hardloopschoenen aan naar het werk. Wie een leaseauto nodig heeft, wordt gestimuleerd slimme keuzes te maken en duurzaam te kiezen met bonus en malus regelingen. Medewerkers reageren positief.
4
goed voorbeeld
Bij Aegon hebben alle leaserijders een NS Business Card. Om deze kaart na één jaar gebruik nog eens extra onder de aandacht te brengen, ontvangt de werknemer een boekenbon wanneer de Businesscard voor het eerst wordt gebruikt. En Aegon pakt de handschoen op om in 2012 zelf een pendeldienst te organiseren van het station Laan van NOI in Den Haag naar het pand: nog meer werknemers laten daarom de auto staan.
> > >
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een ter ug blik
oktober 2012
anagement Haaglanden 3 Parkeerbeleid
Iets meer dan de helft (51%) van de werkgevers kiest er voor om restricties toe te passen voor parkeren. Hierbij wordt gekeken naar leaserijders, noodzakelijk autogebruik, ziekte of invaliditeit maar ook functie. Daarnaast worden ook voor carpoolers gereserveerde parkeerplaatsen beschikbaar gesteld. Individuele werkgevers berichten over grote successen die behaald worden door zowel beprijzen van parkeerplaatsen als het belonen van het afzien van een parkeerplaats. Enkele voorbeelden van werkgevers in de regio met een duidelijk parkeerbeleid zijn: Haga ziekenhuis, Bronovo ziekenhuis, MN, Siemens en Achmea.
4 Carpoolstimulering
Metingen
Een kwart van de werkgevers stimuleert carpoolen (23%). De stimulering kan bestaan uit het toekennen van (gereserveerde) parkeerplaatsen of uit een vergoeding. Carpooling wordt door een klein deel van de medewerkers gedaan, maar is nog steeds effectief.
In mei 2009 is de eerste nulmeting onder 23 convenantpartners (waarbij de ministeries als één convenantpartner zijn geteld) uitgevoerd door Mu Consult. Hier hebben ruim 7.000 respondenten aan meegedaan. Daarop volgend zijn op verschillende momenten in de tijd metingen uitgevoerd: een nulmeting onder een aantal nieuwe convenantbedrijven en een 1-meting onder de bedrijven die eerder hebben meegedaan aan de 0-meting. In september 2012 heeft de eindmeting van het convenant plaatsgevonden.
5 Wagenpark
Het merendeel van de convenantpartners kent een regeling waarbij alleen auto’s worden aangeschaft die behoren tot de energielabels A, B of C. 30% 25% 20% 15%
Uit de metingen komt naar voren dat gedrag verandert en dat werkgevers aan de slag zijn met mobiliteitsmanagement. Veel ingezette maatregelen zijn: • slim vergaderen: video conferencing, slimme locatiekeuzes; • HNW en thuiswerken: medewerkers krijgen meer vrijheid om flexibel om te gaan met werktijden en werklocaties; • faciliteren OV naast leaseauto: er wordt gestimuleerd dat de auto af en toe blijft staan; • inzet financiële prikkels op onder andere parkeerbeleid en kilometervergoedingen; • vergoedingen en voorzieningen worden meer gedifferentieerd naar reisafstand en -mogelijkheden. <
hogere EB voor vuilere auto
26%
keuze ABC-label keuze AB-label keuze A-label
beperking toegestane CO2-uitstoot
10%
financiële prikkel voor schonere auto
5% 4% 0%
4%
2%
4%
4%
100%
Vermeld moet worden dat veel werkgevers kijken naar verscherping van de regelingen, naar bijvoorbeeld een AB-regeling of een regeling met CO2-sturing. Belangrijke drijfveer in autobeleid is vermindering in CO2-uitstoot. Daarbij wordt gekeken naar wagenpark en wordt bijvoorbeeld ook elektrisch rijden overwogen. Prioriteit heeft het verminderen van kilometers door onder andere de bovenstaande beleidselementen. Een duidelijke trend in beleid is versobering van leaseregelingen. Minder auto’s op de balans door de leaseauto als optie of alleen aan specifieke groepen aan te bieden. De poolauto of beschikbare huurauto groeit in aanbod. De eerste aanbieders van zakelijke poolauto’s en supershortlease verschijnen op de markt en claimen eerste successen. Werkgevers kiezen met de werknemer steeds meer voor optimale flexibiliteit en ook kostenbewustzijn.
goed voorbeeld
Het Bronovo-ziekenhuis heeft een verfijnd betaalsysteem voor parkeren van medewerkers met drie tariefzones. Alleen op piekdagen wordt betaald. Fietsgebruik wordt sterk bevorderd: najaar 2012 wordt de stallingscapaciteit van zowel medewerkers als bezoekers verdubbeld tot ruim 300 plaatsen: hiervoor worden 25 parkeerplaatsen opgeofferd.
goed voorbeeld
De TU Delft is een pilot met elektrische scooters gestart en brengt het mobiliteitsbeleid up-to-date. Er wordt onder andere geinvesteerd in goede bewegwijzering op de campus. Betere vindbaarheid, leidt tot betere bereikbaarheid. Samen met partners investeert de TU Delft in de Poort van Delft. In dit project staat de realisatie van slimme en duurzame bereikbaarheidsoplossingen centraal, zoals nieuwe vormen van (semi-)openbaar vervoer en P&R plus faciliteiten. Het realiseren van een multimodaal transferium, waar mensen kunnen overstappen en goederen kunnen worden overgeladen van auto naar tram, trein of fiets is een voorbeeld van een P&R plus faciliteit
goed voorbeeld
Concordis Groep voorkomt zoveel mogelijk onnodig reizen door gebruik te maken van videochat, skype en door laptops en smartphones beschikbaar te stellen. Met behulp van Jabber (interne chat) wordt er voor gezorgd dat een ieder kan laten zien wie waar is en of deze persoon wel of niet gestoord kan worden. Slim werken, slim reizen, slim leven.
5
goed voorbeeld
UTS Nederland is convenantpartner van het eerste uur en zet direct in op bewust mobiliteitsbeleid in de organisatie. Maar UTS gaat verder. In samenwerking met BAM Utiliteitsbouw wordt het Smart Building Logistics concept bedacht. Uniek hierbij is de combinatie van aanvoer van bouwmaterialen en retourvracht van bouwafval (grondstoffen) in één transportrit. De toeleveranciers leveren buiten de spitstijden op de overslaglocatie van UTS en kunnen hierdoor ook optimaliseren op beladingsgraad. Bijkomend voordeel voor de toeleveranciers is dat ze niet meer richting de vaak moeilijk bereikbare bouwlocaties in de binnenstad hoeven en daarmee transporttijd en kosten besparen.
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een terug blik
oktober 2012
Kom uit je kantoor!
Snelfietsroute Den Haag-Rotterdam
Op 18 april 2011 vond in het Haagse Swunghouse een themamiddag plaats over Het Nieuwe Werken en Huisvesting, getiteld: ‘Van kantoorstek naar ontmoetingsplek’.
Bestaande fietsroutes tussen Rotterdam en Den Haag opknappen en ontbrekende delen aanleggen zodat een snelfietsroute ontstaat. Om de snelfietsroute tussen Den Haag en Rotterdam te realiseren stelt het ministerie van Infrastructuur en Milieu in het kader van ‘Fiets filevrij’ in november 2010 een subsidie beschikbaar van b 1,35 miljoen. Hiervoor is onder andere het fietsviaduct over de A4 bij Ypenburg aangelegd. Ook wordt de route voorzien van goede verlichting en bewegwijzering. Fietsers krijgen hier zoveel mogelijk voorrang op ander verkeer en de fietspaden worden verbreed en geasfalteerd.
De aanwezigen konden kiezen uit negen workshops rondom dit thema. Die middag wordt er stevig getweet over Het Nieuwe Werken en de vele voordelen daarvan. De bijeenkomst is een opmaat naar de actieweek die in september wordt gehouden met de veelzeggende titel “Kom uit je kantoor!”
Onder auspiciën van BEREIK! heeft de stadsregio Rotterdam samen met het Stadsgewest Haaglanden de subsidie voor deze snelfietsroute aangevraagd. Met deze route is een totaal bedrag van ruim b 32 miljoen gemoeid. Naast de twee stadsregio’s zijn bij de realisatie van deze fietsroute de provincie Zuid-Holland en de gemeenten Rotterdam, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Leidschendam-Voorburg en Den Haag betrokken.
Elke dag reizen om naar kantoor te gaan, is niet altijd even slim. Door het gehele land en ook in deze regio zijn diverse Smart Work Centers. Dat zijn goed geoutilleerde werkplekken, ze hebben razendsnel internet, liggen dichtbij woonwijken en/of OVknooppunten. Deze moderne voorzieningen maken het mogelijk dichterbij huis te werken of te werken op een locatie als de werkplekken bij de werkgever bezet zijn. Tijdens de week van Het Nieuwe Werken 2011 worden deze “derde werkplekken” zoals ze ook wel worden genoemd extra onder de aandacht gebracht. Medewerkers uit de regio krijgen de mogelijkheid er gratis gebruik van te maken, daarnaast worden in veel Smart Work Centers workshops georganiseerd.
De campagne rij2op5 van De Fietsersbond wordt ingezet om tien bedrijven langs de route te overtuigen meer gebruik te maken van de fiets. Eén van de uitvloeisels van dit project is een grote bijeenkomst in het ADO stadion rondom de e-fiets –en scooter die in samenwerking met de ANWB wordt georganiseerd. < Den Haag CS
10 km fietsen vanuit Pijnacker Forepark
Binckhorst Nootdorp
Toneelstuk en debat
Pijnacker West
De week wordt afgesloten in De Regentes in Den Haag. Het voormalig zwembad is nu een bijzondere locatie om te werken. Regiobestuurder Haaglanden Peter Smit en gedeputeerde Ingrid de Bondt geven in een paneldiscussie aan dat Het Nieuwe Werken is gestart vanuit de mobiliteit. Het reduceren van de files door buiten de spitsen te reizen, maar dat dat allang niet meer de enige drijfveer is. Flexwerken wordt nu ook toegepast om de privéwerkbalans optimaal te houden. <
Pijnacker Oost Berkel Rodenrijs Schiebroek
10 km fietsen vanuit Rodenrijs Rotterdam CS
goed voorbeeld
De Provincie Zuid-Holland combineert flexwerken strategisch met een wijziging van taken. Voor enkele afdelingen is het nieuwe kantoorconcept geïntroduceert. Er wordt bespaard op vierkante meters, elektra en verhuisbewegingen. Door anders en meer digitaal te weken blijft de Provincie een toekomstigbestendige partner voor anderen. Leuk in de uitvoering zijn de bordjes op de werkplekken: (niet/wel) beschikbaar of zo terug.
De afsluiting van de themaweek
6
goed voorbeeld
Rotterdam Blaak
De missie van de RDW is partner in mobiliteit, maar zeker ook in duurzame mobiliteit! In het kader van ‘Het Nieuwe Werken’ stimuleert de RDW zijn medewerkers ook thuis te werken. Het recht op een dag in de week thuis werken is in de CAO opgenomen en meer dan 80% van de medewerkers heeft inmiddels de mogelijkheid om thuis in te loggen. Door op drie locaties te vergaderen met twee aparte videoconference-systemen bespaart de RDW jaarlijks meer dan zeshonderdduizend autokilometers en een heleboel tijd.
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een ter ug blik
inno v a tie!
Inzet van de Mobiliteitsmakelaar
In 2008 is Haaglanden de eerste regio in Nederland die gaat werken met het concept Mobiliteitsmakelaar: een adviseur die bedrijven steunt in hun strijd tegen de files en een verbindende schakel vormt tussen de ontwikkelingen en doelstellingen van werkgevers, hun mobiliteitswensen en de vele mogelijkheden die de aanbiedermarkt al heeft. De eerste Mobiliteitsmakelaar was Ronald Postma, in 2011 opgevolgd door Astrid Homan.
Ronald Postma
oktober 2012
Inmiddels zijn er in vele regio’s in Nederland Mobiliteitsmakelaars werkzaam. Astrid Homan is te bereiken via:
[email protected] Meer informatie treft u aan op: www.bereikbaarhaaglanden.nl. Volg haar ook op twitter: @mobmakhaagland. Door inzet van de Mobiliteitsmakelaar zijn 75 bedrijven aangesloten bij het Regionale Convenant Bereikbaar Haaglanden, met circa 125.000 medewerkers in Haaglanden en 275.000 medewerkers landelijk. Via de gebieds gerichte aanpakken zijn circa 500 bedrijven in en buiten Haaglanden geïnformeerd over de mogelijkheden van mobiliteitsmanagement. En minimaal 75 bedrijven zijn buiten het convenant om actief aan de slag gegaan met mobiliteitsmanagement in Haaglanden.
In totaal zijn door de inzet van de makelaar ongeveer 165.000 medewerkers in Haaglanden bereikt. Onder de convenantbedrijven bleek uit een tussen meting dat zij na twee jaar minimaal 80 nieuwe maat regelen hadden doorgevoerd op het gebied van slim werken en reizen. Vooral het nieuwe werken nam fors toe. Ook werd duurzame mobiliteit, in het bijzonder in het zakelijke verkeer, steeds meer een begrip onder de convenant partners. Tenslotte was een lichte daling van de gereden auto kilometers in de spits te constateren. Met de mobiliteitsportal brengt Bereikbaar Haaglanden alle inzet en informatie samen en kan kennis nog beter worden gedeeld. <
inno v a t ie !
Mobiliteitsportal
Astrid Homan
Om werkgevers met elkaar nog gemakkelijker ervaringen te laten uitwisselen, is de mobiliteitsportal gebouwd. De portal is exclusief beschikbaar voor werkgevers in de regio Haaglanden die het convenant Bereikbaar Haaglanden hebben ondertekend. Na te zijn ingelogd kunnen werkgevers in een afgesloten gedeelte hun mobiliteits regelingen bijhouden en in kaart brengen. Daarnaast wisselen zij met andere werkgevers kennis en ervaringen uit over mobiliteitsmaatregelen en hebben zij de mogelijkheid om deel te nemen aan diverse mobiliteitsinitiatieven. Tevens kunnen blogs worden geplaatst en gelezen. <
i nnovati e !
Spitsmijden in 2006, 2008 en in 2011
Een echt innovatief project is natuurlijk Spitsmijden. In 2006 in Haaglanden bedacht en voor de eerste keer succesvol uitgevoerd op de A12 tussen Zoetermeer en Gouda. In 2008 als wetenschappelijk project negen maanden herhaald tussen Gouda en Den Haag. Ook vindt in 2008 het eerste wetenschappelijke project Spitsmijden in het Openbaar Vervoer plaats. Hierbij zijn 124 deelnemers betrokken die regelmatig reizen op het traject Utrecht-Den Haag. Deelnemers ruilen hierbij hun Jaartrajectabonnement in voor een Dalurentrajectabonnement. Dit is een abonnement dat niet geldig is tussen 07.30 en 09.00 uur. Deelnemers ontvangen hierbij als beloning circa 20% van de abonnementsprijs retour. Samenwerking met werkgevers is bij deze proef essentieel. In 2011 en begin 2012 wordt wederom op initiatief van het Stadsgewest Haaglanden een Spitsmijden project uitgevoerd. Bijzonder aan dit project Spitsmijden is dat de spitstijden en de afwaarderingen zodanig zijn geformuleerd dat een beetje eerder of later vertrekken, of thuiswerken geen optie is. De circa 400 deelnemers worden uitgedaagd en verleid de auto helemaal te laten staan en te kiezen voor alternatief vervoer. Het resultaat is fantastisch: In vergelijking met de situatie voor het project, is het aantal spitsritten gehalveerd! Met elkaar hebben de deelnemers tussen december 2010 en februari 2012 maar liefst 3300 keer de spits gemeden. Een van de deelnemers mailt de Servicedesk. “Jammer dat het project is afgelopen. Ik heb nu een OV trajectkaart aangeschaft, zodat ik nooit meer in de auto in de spits en in de file hoef te reizen!”
Door Om Den Haag is in 2011 onderzocht of een mobiliteitsmanagement aanpak in de Plaspoelpolder, Forepark en Mariahoeve kansrijk is. In de Plaspoelpolder blijkt dat ruim 22% van de bedrijven al mobiliteitsmanagement maatregelen neemt. Vooral thuiswerken is populair. Daarnaast blijkt er geen urgentie om verdere maatregelen te nemen. Bedrijven geven aan dat bereikbaarheid zowel per openbaar vervoer, als met de auto goed tot uitstekend is en dat de parkeerproblematiek niet groot is. In het Forepark sluiten werkgevers zich aan bij het convenant. Interesse bestaat in een pendeldienst en extra aandacht voor RandstadRail. In Mariahoeve is op eigen initiatief van Aegon een pendeldienst opgezet van en naar het NS station Laan van NOI. Om Den Haag onderzoekt de aansluiting bij andere werkgevers in het gebied. Inmiddels reizen niet alleen Aegon medewerkers maar ook medewerkers van Het Verbond van Verzekeraars, Benelux Merkenbureau, Total E&P en KFD met de pendelbus mee. <
Peter Smit bedankt een van de eerste spitsmijders
Holland-Rijnland, Midden-Holland en Rijnland
Een soortgelijke ontwikkeling als in Haaglanden heeft ook plaatsgevonden in Holland-Rijnland, Midden-Holland en Rijnland. Diverse werkgevers uit dit gebied waaronder Achmea en Bovotours hebben het convenant Bereikbaar Haaglanden ondertekend. Er zijn in oktober 2010 bijeenkomsten geweest voor alle gemeenten Midden-Holland en voor het platform bereikbaarheid Leidse agglomeratie. Workshops over Bereikbaarheid, Het Nieuwe
Gebiedsgerichte aanpakken
goed voorbeeld
Werken en over Anders Werken zijn georganiseerd waarbij tientallen bedrijven aanwezig waren. Het Project wordt in het kader van Beter Benutten voortgezet door de provincie Zuid-Holland, die hierin samenwerkt met onder meer de Kamer van Koophandel en VNO-NCW Rijnland. De provincie zorgt dat er ook in dit gebied binnenkort een Mobiliteitsmakelaar aan de slag gaat. <
Het Haga-ziekenhuis zet actief in op fietsstimulering en introduceert een restrictief parkeerbeleid. Het mobiliteitsbeleid wordt verankerd in de organisatie door het te verbinden aan de core-business: gezondheidszorg.
7
goed voorbeeld
Bij Alcatel Lucent wordt het brandstofverbruik van de leaserijders gemonitord. Grootverbruikers worden hierop aangesproken. Daarnaast is het heel gewoon dat vergaderingen buiten de spitsen plaatsvinden.
Mobiliteitsmanagement in Haaglanden – een terug blik
oktober 2012
Functioneel ontbijten
Al vanaf de start van Bereikbaar Haaglanden in september 2008 is het een goede gewoonte dat werkgevers tijdens een ontbijtsessie bijeenkomen. Hoewel deze sessies informeel zijn, worden onder voorzitterschap van Bert Mooren, directeur VNO-NCW West, ook de nodige zaken gedaan: nieuwe werkgevers ondertekenen het convenant en best practises worden uitgewisseld. De ontbijtbijeenkomsten die altijd zeer goed worden bezocht, vinden iedere keer plaats bij een van de convenantpartners. De afgelopen jaren zijn de convenantpartners te gast geweest bij: Alcatel Lucent, ANWB, Flora Holland, HagaZiekenhuis, Kamer van Koophandel Den Haag, KPN, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, MN, PostNL, Provincie Zuid-Holland, Rabobank Den Haag, Siemens Nederland, TNO, Twynstra Gudde en VNO-NCW West. <
Bereikbaarheidsontbijt Flora Holland
pingssessies georganiseerd voor een kleine groep zeer geïnteresseerde werkgevers (maximaal 10 personen). In de verdiepingssessie staat één actueel thema centraal dat wordt toegelicht door een deskundige. Vervolgens worden ervaringen uitgewisseld. Onderwerpen die aan bod kwamen, zijn: Het Nieuwe Werken, Reizen tussen vestigingen, Mobiliteitsbeleid vanuit MVO doelstellingen, Veranderingen fiscaliteit en Woonwerkvergoedingen en Wijzigingen vervoersbewijzen OV. Ook voor deze bijeenkomsten treedt een van de convenantpartners op als gastheer. Tot dusver waren dat: VNO-NCW West, het ministerie van Binnenlandse Zaken, ROC Mondriaan en de RDW. Wegens succes gaat de serie door. <
Alle informatie over bijeenkomsten, (regionale en landelijke) regelingen, nieuws en tips treffen de convenantpartners en overige relaties altijd aan op de website: www.bereikbaarhaaglanden.nl Daarnaast verschijnen er regelmatig nieuwsbrieven waarin specifieke aandacht wordt besteed aan de veranderingen die convenantpartners hebben doorgevoerd en aan lopende projecten. <
Themabijeenkomst elektrisch vervoer. Gastheer is Mercedes Benz
goed voorbeeld
Bij Siemens worden ook de fietsenstallingkosten bij de stations vergoed. En wie recht heeft op een parkeerplek, maar er toch voor kiest om ervan af te zien, krijgt daarvoor een beloning.
Durf te proberen!
Automobilisten die elke dag in de spits op de Koningskade en Raamweg rijden, zijn jaarlijks gemiddeld twee werkdagen langer onderweg dan collega’s die met ander vervoer komen. Dit blijkt uit onderzoek van de gemeente Den Haag. Van maart tot en met juni 2011 wordt een actie gehouden waarbij werknemers de kans krijgen via hun werkgever elektrische fietsen, scooters, OV-fietsen, Greenwheels of de tram uit te proberen. Deze actie getiteld “Durf te proberen” wordt uitgevoerd door de Kamer van Koophandel en het Stadsgewest Haaglanden. Medewerkers die het aandurven om de auto te laten staan, ervaren dat als positief. Ze waardeerden de kortere reistijd. Ze hebben minder stress en zijn productiever op het werk.
Inzet van de overheid
Voordat de actie van start gaat, hebben de gemeente Den Haag en het Stadsgewest Haaglanden er alles aan gedaan om de voorwaarden te optimaliseren. Zo wordt het fietspad langs het Malieveld opgeknapt en wordt bij Madurodam een keerlus voor lijn negen in de spits aangelegd. Deze zeer drukke tram rijdt nu in de spits veel vaker op het traject waaraan veel werkgevers zijn gevestigd. <
inno v a tie!
Pilot Wonen en Werken in Haaglanden Het woon-werkverkeer beperken door dichterbij je huis of dichterbij je werk te gaan wonen, dat is de inzet van de innovatieve pilot Wonen en Werken in Haaglanden. Er is een online mobiliteitsplatform gecreëerd voor medewerkers waar het aanbod van banen, woningen en allerlei voorzieningen inzichtelijk is gemaakt. Het platform is vanaf februari 2011 in de regio Haaglanden als pilotpro-
ject opgezet, aangezien Haaglanden de dichtstbevolkte regio van Nederland is en een stabiele factor in de economische ontwikkeling van de Randstad. Wonen en Werken in Haaglanden is een initiatief van publieke en private partijen met als doel om minder woon-werkverkeer te realiseren, door wonen én werken in dezelfde regio aantrekkelijk te maken.
8
Hoewel het bereik van de campagne en de website groot is, is het daadwerkelijk aantal behaalde matches laag. Uiteindelijk is een zelfstandig platform voor wonen en werken in Haaglanden ontstaan gereed voor landelijke opschaling. Een hieruit voortvloeiend initiatief is ‘werk dichter bij huis’ dat beter aanslaat bij werkgevers en medewerkers. <
Colofon: De Mobiliteitskrant is een uitgave van Bereikbaar Haaglanden > Vormgeving: Villa Y > Druk: DeltaHage > Fotografie: René de Gilde, Ruud Slagmolen > Contact:
[email protected] > oktober 2012
Verdiepingssessies Website en nieuwsbrieven In de eerste helft van 2012 zijn vijf verdie-
