Meer ruimte voor gemeenten

december 2008 nummer 4 kwartaalblad van de provincie noord-holland

jaargang 4

2 Nieuwe Algemene Subsidieverordening op komst

3 Verwijsindex Noord-Holland: één kind, één plan

4 Structuurvisie schetst het Noord-Holland van 2040

6 Bibob houdt onderwereld buiten de deur De nieuwe Wet ruimte lijke ordening geeft de provincie meer slag

8

kracht bij de verdeling

De provincie en de kredietcrisis

van de schaarse ruimte, maar het blijft passen en meten. FOTO PROVINCIE NOORD-HOLLAND

Meer ruimte voor gemeenten Thema Wonen

De nieuwe Wet ruimtelijke ordening heeft niet alleen ruimtelijke gevolgen, maar leidt ook tot andere bestuurlijke verhoudingen. “Alle overheden hebben nu de dezelfde instrumenten”, stelt commissaris van de Koningin Harry Borghouts. “Tegelijkertijd moeten we goed nadenken over wat de provinciale belangen zijn. En vervolgens gaan we onder andere met gemeenten rond de tafel zitten om die verder uit te werken.” Vooral voor Noord-Holland Zuid is dat goed nieuws, verwacht de commissaris. “Het streekplan voor dat deel van de provincie was vrij strak. De structuurvisie geeft meer ruimte om belangen af te wegen rond met name bedrijvigheid, natuur, recreatie en woningbouw. Dat is voor beide overheidslagen spannend, zowel voor provincie als gemeenten.”

gen, dat is nou juist het mooie van besturen. Dat kan ook misgaan, that’s all in the game. Neemt niet weg dat je zo veel mogelijk gezamenlijk moet optrekken, in goed overleg. De huidige instrumenten lenen zich daar ook beter voor, het is allemaal niet keihard voorgekookt en vastgelegd op de kaart.” Eigen belangen

FOTO PROVINCIE NOORD-HOLLAND

Gezamenlijk optrekken

Hoe spannend dat kan zijn, bleek eerder dat jaar al in Utrecht. De provincie Utrecht wil in de polder Rijnenburg twee keer zoveel woningen bouwen als de gemeente. Vervolgens struikelde het provinciebestuur over een gepaste reactie op dat meningsverschil. Kan zoiets in Noord-Holland ook gebeuren? “Natuurlijk kunnen ook wij te maken krijgen met tegengestelde belangen. Het gaat erom die te vereni-

Ondertussen verwacht Borghouts wel dat gemeenten zich richten naar provinciale belangen. “Zoiets als de Ecologische Hoofdstructuur moet natuurlijk herkenbaar blijven. Daarnaast krijgen gemeenten meer ruimte om hun eigen belangen in te vullen.” Sommige critici vragen zich af of gemeenten nog wel voldoende zijn toegerust voor de steeds complexere schermutselingen rond grondgebruik. Borghouts: “In-

derdaad kan dat soms lastig zijn. Zonodig bieden we gemeenten daarom de helpende hand, we stellen onze kennis graag ter beschikking.” E e u w i g e s pa n n i n g

Daarbij gaat het onder andere om de eeuwige spanning tussen stad en landelijk gebied. Borghouts: “Het idee groeit dat die twee elkaar meer en meer nodig hebben. Maar dat komt niet door de nieuwe wet, dat speelt al veel langer. De wisselwerking wordt alleen maar sterker en die heb je ook nodig. En nogmaals: ik heb er vertrouwen in dat we daar samen met de gemeenten wel uitkomen. In het uiterste geval kunnen we onze toevlucht nemen tot een aantal instrumenten om provinciale belangen veilig te stellen, zoals zelf een bestemmingsplan opstellen, een verordening of een aanwijzing, maar ik verwacht dat we daar nu nog minder gebruik van hoeven te maken dan we al deden. ” ■

Meer Wonen op pagina 4 en 5

www.noord-holland.nl

N-H kwartaalblad van de provincie noord-holland december 2008 nummer 4 jaargang 4

Subsidierelaties worden transparanter Op 1 januari 2009 treedt de nieuwe Algemene Subsidieverordening in werking. De subsidieverstrekking door de provincie wordt hiermee transparanter en zakelijker. Bovendien krijgen Gedeputeerde Staten meer bevoegdheden bij het toekennen van subsidies. Zij kunnen hierdoor sneller inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen.

sidieverstrekking door de provincie. Ook de eenduidige terminologie schept meer duidelijkheid voor de provincie en de aanvragende organisaties. Dualisme

Een ander voordeel van de nieuwe subsidieverordening is dat Gedeputeerde Staten de bevoegdheid krijgen om de uitvoeringsregelingen vast te stellen. Hierdoor kan de provincie sneller dan voorheen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen. Drie keer per jaar geven Gedeputeerde Staten een overzicht van de verstrekte subsidies aan Provinciale Staten. Deze behouden hun kaderstellende en controlerende rol. Deze rolverdeling sluit aan bij het bestuurlijk dualisme. Noord-Holland is de eerste provincie die deze gewijzigde rolverdeling bij de subsidieverstrekking invoert.

De provincie Noord-Holland subsidieert jaarlijks met circa 365 miljoen euro zo’n 1000 organisaties en instellingen op uiteenlopende terreinen: van cultuur en welzijn tot water en ruimtelijke inrichting. Op dit moment worden de subsidies toegekend via circa 25 deelverordeningen. Deze deelverordeningen verdwijnen in januari 2009. Hiervoor in de plaats komen uitvoeringsregelingen, die zo helder en concreet mogelijk beschrijven voor welke activiteiten, en onder welke voorwaarden, organisaties geld krijgen. Kon in het verleden een subsidie nog worden toegekend als bijvoorbeeld een aanvulling voor tekorten in de exploitatie, nu is die mogelijkheid van de baan.

FOTO NATIONALE BEELDBANK

Aanbesteding

S t u r e n o p r e s u ltat e n


De nieuwe systematiek heeft enkele belangrijke voordelen. De uitvoeringsregelingen dwingen de provincie om vooraf goed te bedenken welke doelstellingen zij wil verwezenlijken. En ze bieden de mogelijkheid beter te sturen op resultaten. Voordeel voor de subsidieontvangers is dat helderder wordt welke activiteiten ze moeten uit-

voeren en hoe ze verantwoording moeten afleggen. De terminologie van de uitvoeringsregelingen sluit bovendien beter aan

bij de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Deze wet vormt samen met de Algemene Subsidieverordening de basis voor de sub-

De wijziging van de Algemene Subsidieverordening is onderdeel van een groeiproces om de subsidierelaties helderder, transparanter en efficiënter te maken. Op langere termijn wil de provincie vaker gebruik gaan maken van aanbestedingsprocedures bij het toekennen van subsidies. Het functioneren van de nieuwe Algemene Subsidieverordening wordt over twee jaar geëvalueerd. ■ De wijze van het aanvragen van subsidie verandert niet. Kijk voor meer informatie bij het Digitaal Loket op www.noord-holland.nl.

Binnen tien minuten een koe in de ogen kijken

Elk kwartaal stelt N-H een ander Statenlid vier vragen. Dit keer aan Joke Geldhof van D66.

Joke Geldhof (D66)

Wat vindt D66 belangrijk bij het thema ruimtelijke ordening dat in deze N-H aan de orde komt? Wij hechten aan een juiste toepassing van het overgangsdossier in de periode tussen het streekplan en de vaststelling van de structuurvisie. Daarbij moeten we zo helder en concreet mogelijk formuleren wat de provinciale belangen zijn en hoe en door wie deze verwezenlijkt worden. D66 vindt het ook belangrijk dat de ambtelijke organisatie zodanig is ingericht dat er in een vroegtijdig stadium – proactief dus – ingespeeld kan worden op lokale en regionale voornemens tot ruimtelijke ontwikkeling. En wat ook aandacht verdient is een goede afstemming van regiovisies onderling, in de opmaat naar de structuurvisie.

woningbouw als voor bedrijventerreinen. En aan het veiligstellen van de uitsluitings gebieden. Ook het stimuleren van meer creativi teit voor binnenstedelijk en binnendorps bouwen, vinden we van belang. Net als inzet op uitbreiding van het stadsmilieu op daarvoor geëigende plekken en een geïntegreerde aanpak van een aantal specifiek te noemen

Welke ro-onderwerpen gaat D66 mogelijk zelf agenderen? Dan denken we bijvoorbeeld aan het verplicht stellen van beeldkwaliteitsplannen bij iedere vorm van uitbreiding, dus zowel voor

Wat is volgens D66 het belang van de provincie als bestuurslaag? De provincie heeft een taak in de bovenlokale en bovenregionale afstemming van plannen en projecten voor wonen, werken,

stations en hun omgeving tot een complete, intensief bebouwde en gedifferentieerde leef omgeving. Ten slotte denken we aan meer levensloopbestendig bouwen, vanwege de te verwachten krimp van de bevolking buiten metropool regio Amsterdam.


verplaatsen en recreëren. Verder bewaakt zij de verwezenlijking van de Ecologische Hoofdstructuur, en van het behoud van cultuur en landschap. Ten slotte maakt de provincie keuzes en stuurt zij in de ruimtelijke ontwikkeling via inspirerende plannen. Plannen waar bedrijven, het maatschappelijk middenveld, en overheden zich in herkennen en waar ze zich de komende decennia naar richten. Maak af: de provincie in 2020 is…. …volgens D66 koploper in Europa op het gebied van quality of life en duurzaam omgaan met energie. Noord-Holland heeft compact gebouwde gemengde kernen (wonen en werken), en gedifferentieerde woonkernen met uitstekende OV-verbindingen naar de grote kernen van werkgelegenheid. En met perfecte groene en blauwe lopers dwars door NoordHolland. Een breed palet aan goed onderwijs, cultuur, sport en recreatie binnen handbereik. Klimaatneutraal. En... alle Noord-Hollanders kunnen binnen tien minuten een koe in de ogen kijken!


Invoering van de Verwijsindex in Noord-Holland De Noord-Hollandse gemeenten hebben de provincie gevraagd het voortouw te nemen bij het ont wikkelen van een Noord-Hollandse verwijsindex: een belangrijk instrument om de samenwerking in de jeugdhulpverlening te onder steunen. Het gaat om sluitende samenwerkingsafspraken: één kind, één plan.

Aanbesteding

Wat moet de Verwijsindex straks kunnen? De wensen van de deelnemers zijn meegenomen in het zogenaamde programma van eisen. Hierin staat aan welke voorwaarde het systeem straks moet voldoen. De aanbesteding is eind november van start gegaan, in januari wordt een definitieve keuze gemaakt. Direct daarna gaat de invoering van start. Samenwerkingsafspraken

Het afgelopen halfjaar is in Noord-Holland hard gewerkt aan de voorbereidingen van de invoering van de Verwijsindex Noord-Holland. Met de invoering van de Verwijsindex Noord-Holland voor risicojongeren willen provincie en gemeenten de samenwerking in de jeugdzorg verbeteren. De provincie is verantwoordelijk voor de jeugdzorg in Noord-Holland, met uitzondering van de stadsregio Amsterdam, dat een eigen systeem ontwikkelt. Vanuit deze verantwoordelijkheid en het belang van een goede aansluiting van jeugdzorg en het preventief jeugdbeleid van Noord-Hollandse gemeenten, ondersteunt de provincie de invoering van de Verwijsindex NH. De Noord-Hollandse Verwijsindex wordt vanaf medio februari 2009 gefaseerd ingevoerd. Eind 2009 moeten alle gemeenten en kerninstellingen aangesloten zijn.

De keuze voor een geschikt systeem is belangrijk. Maar het invoeren van de Verwijsindex NH is slechts voor pakweg 20 procent automatisering en voor de overige 80 procent organisatie en afspraken maken. Essentieel is dat alle organisaties intern en onderling goed regelen hoe ze met het gekozen systeem omgaan. De instellingen die aangesloten worden moeten daarover goede samenwerkingsafspraken maken. Deze afspraken worden vastgelegd in een bestuursakkoord. ■

F EITEN WIJ Z ER

Workshops

In oktober zijn in heel Noord-Holland workshops gehouden. Ruim 120 direct betrokkenen van gemeenten en instellingen bespraken de voorwaarden waaraan de Verwijsindex NH moet voldoen om straks goed te functioneren. Als één ding tijdens de workshops heel duidelijk is geworden dan is het wel dat het draagvlak voor de invoering van de Verwijsindex NH groot is. Voor alle betrokken deelnemers uit de jeugdzorg, gemeenten en andere instellingen, blijkt het volstrekt vanzelfsprekend dat de Verwijsindex NH er komt. De aandacht van de workshopdeelnemers was vooral gericht op ‘hoe gaat het straks in de praktijk’. De wil en het enthousiasme om van de Verwijsindex NH een succes te maken, bleken duidelijk aanwezig. Veel deelnemers gaven aan het belangrijk te vinden dat zoveel mogelijk instellingen vanaf het begin bij de Verwijsindex NH aansluiten.

“Ik sta er niet alleen voor” Suzan (18 jaar) beleefde onlangs een onvergetelijk avontuur. Zij deed mee aan ‘Op safari in NoordHolland’. Op initiatief van de provincie volgde dit televisie programma tien jongeren op een tocht door de provincie. Ruim een week brachten zij zonder enige luxe door in de natuur. Het was zwaar, afzien zelfs. Toch was het voor Suzan vooral “supervet”. Suzan heeft het al sinds haar kinderjaren zwaar. Problemen thuis zorgen voor een vicieuze cirkel van ellende. Wanhoop en verdriet leiden tot eetstoornissen, depressies en een onhoudbare situatie op school en thuis. Lang probeert zij haar problemen zelf op te lossen. “Hulp vragen is moeilijk. Ik wilde geen stempel. Zo erg was het heus niet met me gesteld.” Dan komt er een moment dat zij haar situatie voor zichzelf op papier zet. Ze schrikt van de lijst, raapt al haar moed bij elkaar en laat een noodkreet horen. Een lerares reageert. Ze

brengt Suzan in contact met Jeugdzorg en dat geeft hoop in een leven dat als hopeloos is gaan voelen. “Die hulp is mijn redding geweest. Ik kon niet meer verder”, vertelt Suzan. “Door de mensen van Jeugdzorg werd ik niet veroordeeld, maar geholpen. Ze behandelden me als een normaal mens.” Geaccepteerd worden en erkenning krijgen zijn nog steeds thema’s waar Suzan mee worstelt. Juist daarom ook is de deelname aan ‘Op safari in Noord-Holland’ voor haar zo dierbaar geweest. “Je gaat op stap met mensen die nog niks van je weten, er zijn nog geen vooroordelen. Dat maakt het makkelijker om vriendschap te sluiten.” Na haar terugkeer van de safari, heeft Suzan haar ‘gewone’ leventje weer opgepakt. Jeugdzorg speelt daarin nog steeds een belangrijke rol. Nog altijd krijgt ze intensieve begeleiding. “Ik kan het niet alleen, al wou ik dat het anders was.” Maar ze is hoopvol: “Ik sta er niet alleen voor, weet ik nu.”

FOTO CCCP

De Verwijsindex NH is een geautomatiseerd systeem voor risicomeldingen van hulpverleners over kinderen en jongeren. Het sluit aan bij de Landelijke Verwijsindex Risicojongeren. Als hulpverleners, politiemensen en bijvoorbeeld ook verzuimbegeleiders, elkaar melden dat zij contact hebben met een bepaald kind, kunnen zij de hulpverlening onderling afstemmen. Daarmee wordt het risico dat zij langs elkaar heen werken beperkt. Met ingang van 2010 moeten alle gemeenten met een dergelijke verwijsindex aangesloten zijn op de landelijke verwijsindex.

FOTO TINAH

Wat d o e t e e n v e r w i j s i n d e x ?

Planning Verwijsindex NH n januari 2009: keuze systeem n februari 2009: vastleggen samenwerkings afspraken in een bestuurs akkoord n februari 2009: start van de invoering

‘Op safari in Noord-Holland’ is elke zaterdagavond vanaf 17.30 uur te zien op RTV Noord-Holland (herhaling ieder uur). Kijk voor meer informatie over het programma en de kandidaten op: www.opsafariinnoordholland.nl.


Wonen

Thema

Stevige regie in ruimtelijke ordening De nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) geeft de provincie meer slagkracht bij de uitvoering van het ruimtelijk beleid. De mogelijkheden die de wet biedt zal Noord-Holland optimaal benutten. Een proactieve rol is noodzakelijk: veel partijen en belangen strijden om de schaarse ruimte.

Structuurvisie

De provincie Noord-Holland is nu bezig om in samenspraak met burgers, gemeenten en andere organisaties een structuurvisie op te stellen die de streekplannen vervangt. Uitgangspunten hiervoor zijn klimaatbestendigheid, duurzaam ruimtegebruik en ruimtelijke kwaliteit. Naar verwachting zullen Provinciale Staten de structuurvisie medio 2009 vaststellen. Deze is uitsluitend zélfbindend en legt dus geen directe verplichtingen op aan gemeenten. Mochten provinciale en lokale belangen onverhoopt botsen, dan vindt overleg plaats. In het uiterste geval kunnen partijen naar de rechter stappen.

Water, wonen, wegen, bedrijvigheid, landbouw, recreatie: al die functies willen een plekje in Noord-Holland. De ontwikkeling van grote woningbouwlocaties (bijvoorbeeld in de Bloemendalerpolder), de koppeling van groene en blauwe opgaven aan woningbouw in grote gebiedsprojecten (Wieringerrandmeer) of de aanleg van regionale bedrijfsterreinen of windturbineparken, vragen dikwijls om provinciale sturing vanwege de bovenlokale ruimtelijke effecten ervan. Om een evenwichtige inrichting van de ruimte te bewerkstelligen, zal de provincie een stevige regie voeren.


Instrumenten

Om haar beleid te kunnen uitvoeren, heeft de provincie een aantal instrumenten tot haar beschikking. Zij kan bijvoorbeeld afspraken maken met gemeenten, convenanten sluiten, subsidies beschikbaar stellen, of stimuleringsmaatregelen nemen. Maar de provincie kan ook juridische instrumenten gebruiken, zoals verordeningen en proactieve aanwijzingen. Of zelf bestemmingsplannen maken, zogenoemde inpassingsplannen. Hóe de provincie die instrumenten zal inzetten, staat in een uitvoeringsprogramma dat tegelijk met de structuurvisie wordt vastgesteld.

Gemeentelijke plannen

De nieuwe wet geeft de provincie meer mogelijkheden dan voorheen om de provinciale belangen te behartigen, maar ook gemeenten krijgen meer ruimte om op lokaal niveau een eigen beleid te voeren. De provincie Noord-Holland vraagt de gemeenten wel om hun ruimtelijke plannen in een vroeg stadium aan haar voor te leggen, zodat zij eventuele conflicterende belangen snel kan signaleren en er gezamenlijk naar oplossingen kan worden gezocht. Waar ruimtelijke plannen van gemeenten raken aan provinciale belangen, zijn gemeenten wettelijk verplicht om vooroverleg te voeren met de provincie. Maar het is geen provinciale taak meer om bestemmingsplannen goed te keuren. Dualistisch bestuur

Overigens heeft de nieuwe Wet ruimtelijke ordening ook gevolgen voor de bestuurlijke verhoudingen op provinciaal niveau. Provinciale Staten willen een prominentere rol spelen in het ruimtelijk beleid. Zij stellen uiteindelijk de structuurvisie, de verordeningen en de impassingsplannen vast. Deze rol past in de ontwikkeling naar een meer dualistisch bestuur. ■ Meer informatie bij Marc Hanou (sector Ruimtelijke Inrichting), telefoon (023) 514 47 42, e-mail [email protected].

Structuurvisie schetst het No De nieuwe structuurvisie is een uitvloeisel van de Wro die sinds 1 juli van kracht is en bepaalt dat alle bestuurslagen een structuurvisie maken die ‘zelfbindend’ is. De bedoeling is namelijk dat de verschillende overheden over dezelfde instrumenten beschikken. “In onze structuurvisie schetsen we de provinciale belangen”, zegt assistent-projectleider Joline Santen. “Daarmee geven we de richting aan voor gemeenteoverstijgende belangen. Maar gemeenten kunnen daarvan afwijken in hun eigen structuurvisies. Een structuurvisie is tenslotte zelfbindend.” Vanwege de nieuwe Wro hoeven provincies niet langer gemeentelijke bestemmingsplannen te toetsen aan de provinciale streekplannen. Santen: “Maar zonodig kunnen we bijvoorbeeld een zienswijze of een aanwijzing geven. Dat laatste kan proactief, dus als een handreiking vooraf, of reactief, als een gemeente volgens ons de verkeerde kant uitgaat.”

Vier perspectieven

Provinciemedewerkers zijn al uitgebreid de boer opgegaan om plannen en wensen te inventariseren. Zo reed voor de zomer de Structuurvisiebus rond, die was uitge-

rust met een touch table waarop ruimtelijke ideeën in een handomdraai konden worden ingetekend. En bij een eerste ronde ‘regiotafels’ konden regio’s hun verlangens te berde brengen.

k l i m a a t b e s t e n d i g

Bij klimaatbestendigheid gaat het vooral om waterveiligheid. Zeespiegelstijging en bodemdaling vragen om verdere kustversterking. Maar klimaatverandering betekent ook meer overlast door zwaardere en langduriger regenbuien en door hetere en drogere zomers. Zodoende raakt klimaatverandering vrijwel alle beleidsterreinen. André van Eijk (beleidsadviseur milieu & duurzaamheid): “Bijvoorbeeld wonen. We moeten op zoek naar de geschiktste woonlocaties, die vervolgens goed moeten worden ingericht. En naar aangepaste woonvormen zoals drijvende woningen. In het kader van de structuurvisie denken we over al die dingen na, zodat we de klimaateffecten beter kunnen koppelen aan ruimtelijke functies. Ondertussen moeten we vooral niet vergeten om de klimaatverandering zélf aan te pakken.” Dat betekent bijvoorbeeld ruimte vinden voor het opwekken van duurzame energie. “We moeten toe naar een duurzame energiehuishouding. Onze kennis daarover willen we graag delen met lokale overheden. En daar waar wij kansen zien, zullen we instrumenten uit de Wro gebruiken om gewenste ontwikkelingen vorm te geven.”



Hoe zal Noord-Holland er in 2040 uitzien? Als het aan de provincie ligt is Noord-Holland dan klimaatbestendig en is er sprake van duurzaam ruimtegebruik met aandacht voor de ruimtelijke kwaliteit. Dat is de kern van de structuurvisie die de provincie volgend voorjaar hoopt te presenteren.


CPO: de burger los durven laten

Van CPO is sprake wanneer een groep particulieren in verenigings- of stichtingsverband en zonder winstoogmerk voor eigen gebruik woningen laat bouwen. De minister ziet legio voordelen in deze aanpak. Het is een effectieve manier om betaalbare woningen te bouwen en het leidt tot een betere sociale samenhang in straat, buurt of wijk, vindt de minister. Ook kunnen via CPO woningen voor specifieke doelgroepen worden gebouwd. Provincies mogen bij de besteding van de stimuleringssubsidie zelf de accenten bepalen. Voorbeelden

“In het hele land zijn inmiddels voorbeelden van CPO te vinden, ook in Noord-Holland”, vertelt Ditte Valk, beleidsmedewerker van de provincie. “In Hoorn bijvoorbeeld heeft de gemeente het initiatief genomen en locaties aangewezen. Maar het kan ook anders, zoals bijvoorbeeld in Heemstede.

Daar is een sloop-nieuwbouwproject door de bewoners zelf geïnitieerd.”

wordt een behoorlijke inspanning gevraagd. Ontwikkelen is een zaak van lange adem. Al die tijd moet het collectief bijeen blijven. Ik merk ook dat gemeenten graag vat houden op de ontwikkelingen. Je moet wel los durven laten, anders kun je net zo goed een traditionele woonwijk laten bouwen.” ■

Bijeenkomst

De provincie is bereid onder bepaalde voorwaarden mee te betalen aan procesbegeleiding in de startfase. Ook wil de provincie de kennis rondom CPO vergroten. Momenteel wordt gewerkt aan een handboek CPO voor gemeenten en een informatiebrochure voor gemeenteraadsleden. Half november werd een bijeenkomst georganiseerd om de provinciale stimuleringsregeling toe te lichten, met aandacht voor de voordelen en kansen van CPO, en voor de vereisten om voor subsidie in aanmerking te komen.

Noord-Hollandse gemeenten kunnen tot 1 mei 2010 een aanvraag indienen voor subsidie voor kosten in de startfase van een CPO-project, zoals de inhuur van een deskundige voor procesbegeleiding. Meer informatie bij Ditte Valk, telefoon (023) 514 38 04 of 06 4638 2066, e-mail [email protected]. Kijk voor algemene informatie over CPO op www.iceb.nl.

A a n dac h t s p u n t e n

Gevraagd naar de aandachtspunten rondom CPO, komt Valk met een paar voorbeelden. “De financiële haalbaarheid is een punt. Bewoners hebben een deskundige nodig die de plannen goed doorrekent. Je hebt natuurlijk de problemen die bij alle nieuwbouwprojecten spelen, zoals de effecten op de luchtkwaliteit, de consequenties voor de waterhuishouding, en vrijwaringszones. Gemeenten doen er goed aan bewoners over dit soort zaken tijdig te informeren en heldere stedenbouwkundige randvoorwaarden aan het collectief mee te geven. Van de bewoners

FOTO KERSSENS EN DE RUITER ARCHITECTEN

Begin 2008 startte de landelijke campagne voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) in de woningbouw. Er is 8 miljoen euro voor vrijgemaakt. Noord-Holland kiest voor het subsidiëren van betaalbare koopwoningen en reserveert een deel van het budget voor kwetsbare doelgroepen.

CPO-project ‘De vrije geest’: een hofje met twintig starterswoningen.

ord-Holland van 2040 aansluiting bij globalisering tegenover het beklemtonen van regionale eigenheid. De tweede as heeft aan de ene kant de provincie als krachtige regisseur en aan de andere kant meer beslissings-

macht voor de lokale overheid.” In december worden de vier toekomstperspectieven besproken met de al eerder geraadpleegde partijen. Dat moet leiden tot één ruimtelijk beeld dat als uitgangs-

Het Noord-Hollandse landschap is bijzonder vanwege de vele cultuurhistorische waarden. “Die hebben vooral te maken met de eeuwenlange strijd tegen het water”, aldus Ernst van der Kleij (beleidsmedewerker monumenten & archeologie), “denk aan polderverkaveling, dijken en droogmakerijen. De kunst is om die waarden te respecteren en in te passen in nieuwe ontwikkelingen. Dat betekent niet dat je per se alles in stand moet houden, maar wél dat je bewust omgaat met de aanwezige kwaliteiten, en eventueel ook kunt duidelijk maken waarom je bepaalde elementen laat schieten.” De provincie gaat daarbij voorop. Het beleidskader Landschap en Cultuurhistorie NoordHolland is het uitgangspunt, gecombineerd met de cultuurhistorische waardenkaart van Noord-Holland. “We willen duidelijk maken welke kant het op moet, zeker bij bovenlokale projecten, zoals we dat ook al doen bij bijvoorbeeld het Wieringerrandmeer en de Stelling van Amsterdam. Als we zeggen dat we die waarden belangrijk vinden, moeten we daar ook iets voor doen.”

duurzaam ruimtegebruik


r u i m t e l i j k e k wa l i t e i t

punt dient voor de ontwerp-structuurvisie. Die gaat begin volgend jaar naar GS en PS. Daarna volgt de formele inspraak. Het streven is de structuurvisie nog voor de zomer 2009 vast te stellen. ■

Noord-Holland-Zuid is en blijft een belangrijke motor van de Nederlandse economie. De bedrijvigheid daar zal verder toenemen, net als de beroepsbevolking. “Maar voor NoordHolland Noord is het een ander verhaal,” stelt Edwin Rem (beleidsmedewerker economische zaken). “Daar proberen we de woon-werk-balans wat meer recht te trekken, bijvoorbeeld door nieuwe bedrijvigheid in de kennisintensieve sectoren te stimuleren.” Toch zal de vraag naar bedrijventerreinen daar afnemen. “Dat heeft gevolgen voor het ruimtegebruik. Kies je voor een compacte metropool, met bedrijvigheid dichtbij de woongebieden?” Nieuwe bedrijvigheid laat zich beter mengen met andere functies dan de milieubelastende productievormen van vroeger. Toch is functiemenging lastig bij een verdere opeenhoping van stedelijke functies. “Het uitgangspunt voor de structuurvisie is om de kwaliteiten van regio’s en gebieden zo goed mogelijk te benutten voor bijvoorbeeld werken, wonen, recreatie en landschappelijke waarden. Dat betekent enerzijds dat je per gebied duidelijk moet kiezen welke functie daar voorrang krijgt. En anderzijds moet je slimme combinaties van functies zien te maken. Op bepaalde plekken zie je landbouw, recreatie en zorg trouwens nu al samengaan.”



Al die informatie is gebruikt voor het maken van vier toekomstbeelden voor Noord-Holland. Santen: “Die vier perspectieven verschillen van elkaar in twee dimensies. Op de ene as gaat het om


Toerisme in de Kop Duinen, dijken, strand, bollenvelden, water en natuurgebieden. De Kop van Noord-Holland heeft genoeg te bieden. De provincie organiseerde daarom onlangs een bijeenkomst in Julianadorp voor toeristische en agrarische ondernemers. Gedeputeerde Jaap Bond riep de aanwezigen op tot vernieuwing en samenwerking. “Het gaat goed met de recreatie en het toerisme in de Kop van Noord-Holland”, vertelde Jan Roelofsen, directeur van de regionale VVV. “Het aantal overnachtingen is de afgelopen vijf jaar gestegen van 2,3 naar 2,5 miljoen. Ook het aantal dagjesmensen is toegenomen. Maar er is nog veel winst te behalen door aantrekkelijke arrangementen, nieuwe activiteiten, en betere marketing. Daar moeten we ons gezamenlijk voor inspannen.” Tijdens de bijeenkomst werden twee etappes van het Noord-Hollandpad – de wandelroute van noord naar zuid door de provincie – officieel geopend. Gedeputeerde Jaap Bond: “Ook het fietsroutenetwerk is klaar. Bovendien zijn er zijn tal van vaarroutes. Daar kunnen onder-

nemers bij aanhaken.” Hij nodigde de ondernemers uit om met nieuwe concepten te komen en benadrukte vooral het belang van samenwerking. “Toeristen willen een regio beleven. Werk samen in regionale arrangementen”, was zijn advies. Rondje Regio

Ter inspiratie presenteerden vier onder nemers de initiatieven die zij de afgelopen jaren in Noord-Holland zijn begonnen: Rondje Regio, Hotel de Boerenkamer, Restinns, en tuinderij de Marlequi. Rondje Regio organiseert activiteiten voor groepen, van hooivorkdarten tot de karaokefiets. De Boerenkamer biedt luxe bed&break-fasts in boerenbedrijven, Restinns zijn comfortabele minibungalows langs fiets- en wandelroutes. En tuinderij de Marlequi biedt creatieve en sportieve workshops, zoals figuren maken van pompoenen en nordic walking. Om de creativiteit van de ondernemers te prikkelen, gingen zij in workshops aan de slag om nieuwe arrangementen te bedenken. Dit leidde onder andere tot een pakket met een rondleiding over de vismarkt van Den Oever, een kookworkshop, en een

diner met zelf klaargemaakte vis. Een ander idee was een educatief arrangement voor scholieren met uitstapjes naar boeren bedrijven, Fort Kijkduin, Willemsoord, en de reddingsbrigade. Boerencamping

“Een zinvolle bijeenkomst”, vond Mary Romar, een van deelnemers. Zij heeft een bloembollenbedrijf met boerencamping waar vooral gezinnen komen. “We moeten samenwerking zoeken om de consument te vinden. Dit is een goede gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen en nieuwe ideeën op te doen.” Zij heeft al plannen om ook Restinns op haar bedrijf te plaatsen. “Het Noord-Hollandpad en het fietsroutenetwerk geven nieuwe impulsen aan het gebied, waar we allemaal van kunnen profiteren.” ■ Voor initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme in de Kop van Noord-Holland is Europese subsidie beschikbaar via het Leader+ programma. Dit programma richt zich op het leefbaar en vitaal houden van agrarische regio’s. Voor meer informatie: Projectbureau Leader, telefoon (0223) 66 84 70, of kijk op: www.leader-plus.org.

Bibob houdt onderwereld buiten

Het heet Bibob en het staat voor Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur. Noord-Holland gaat de Bibob vanaf volgend jaar gefaseerd invoeren: bij aanbestedingen, daarna bij milieuvergunningen en tot slot bij de subsidieverlening. Allereerst dus bij provinciale aanbestedingen. “Bedrijven die meedingen naar een bepaalde opdracht moeten een lijst invullen met nadere gegevens, onder andere wat de financiën betreft”, aldus projectleider Bibob Joke Donkers. Het bedrijf dat uiteindelijk als beste uit de bus komt, wordt gescreend. Dit geldt voor aanbestedingen boven de vijf miljoen euro. Bij dienstverlening is die grens 206.000,– euro. Het napluizen van de ingevulde formulieren en de screening worden taken van een nieuwe eenheid van de provincie: de een-

FOTO NATIONALE BEELDBANK

Het eerste alarm klonk na de IRTaffaire: de onderwereld doet zaken met de bovenwereld! De overheid bracht de wet Bibob in stelling om die sluipende infiltratie een halt toe te roepen. Rijk en gemeenten werken er al mee, en na Gelderland volgt nu ook de provincie NoordHolland. cvdK Borghouts: “De grootste kracht van Bibob is de preventieve werking.”

heid Screening en Bewakingsaanpak (SBA). Bij een screening worden eerst de ‘open bronnen’ gecontroleerd. Donkers: “Dat is algemeen toegankelijke informatie over het bedrijf. Als de SBA daarbij het vermoeden krijgt dat er iets niet helemaal klopt, dan kunnen ze na toestemming van GS aankloppen bij het landelijke Bibob-bureau. Dat heeft toegang tot gesloten bronnen bij bijvoorbeeld de Belastingdienst, de FIOD

en de politie. Uiteindelijk volgt een advies van de SBA aan GS om al dan niet in zee te gaan met dat bedrijf.” Risico verminderen

Hoe druk gaat de nieuwe eenheid het krijgen? Zijn er signalen dat discutabele bedrijven het op Noord-Holland hebben gemunt? Borghouts: “Dat weet je nooit zeker. Dus loop je het risico dat je de onderwereld faci-


liteert. Met Bibob kunnen we dat risico terugdringen. Dan moet je dat ook gewoon doen.” Joke Donkers: “We baseren ons op de ervaringen in Gelderland. Die doen ongeveer 140 aanbestedingen per jaar. Ze hebben drie keer een advies gevraagd aan het landelijke bureau. Dat leidde twee keer tot een negatief oordeel. Beide bedrijven hebben dat niet aangevochten bij de rechter.” De praktijk wijst uit dat van Bibob inderdaad een afschrikwekkende werking uitgaat. Borghouts: “Sommige bedrijven haken al af bij aanbestedingen. Dat is handig: als ze de eer aan zichzelf houden hoef je geen nader onderzoek te doen, hoef je niet naar justitie. En het is alleen maar goed voor de betreffende bedrijfstak, want het is lastig concurreren met dergelijke bedrijven.” Ondertussen speelt ook het informele circuit een belangrijke rol. Uit onderzoek van het blad Binnenlands Bestuur blijkt dat voor gemeenten het navraag doen in het eigen netwerk, zelfs het belangrijkste instrument is bij het screenen van projectontwikkelaars. Borghouts: “Ook wij zullen ons netwerk raadplegen. Niet voor woningbouw, want dat is een zaak voor gemeenten, maar wel voor sectoren als wegenaanleg en baggerwerk. Die gaan nu met Bibob te maken krijgen.” En wanneer gaan de alarmbellen af? Borg-


Flora- en faunawet in de praktijk Oranje vlaggen op houten palen wapperen vrolijk in de weilanden van boer Nell in Muiden. Aan de ene kant ligt het monumentale Muiderslot en aan de andere kant de oude Zuiderzeedijk. De vlaggen zijn om ganzen te weren. “Dat moet”, zegt Nell, “want ze vreten het gras op en laten hun uitwerpselen achter, waardoor het de koeien niet meer smaakt. Dat is een grote schadepost voor boeren.” Nell gaat meermalen per dag het land op om ganzen te verjagen. Of vraagt ontheffing om een jachtaktehouder geregeld een keer te laten knallen. “Niet als er veertig of vijftig zitten, maar zo gauw het er meer dan honderd zijn. Zo lang ze er niet aan gewend zijn, werkt het afwerend.”

FOTO TON KASTERMANS

FOTO AMSTERDAM TOERISME & CONGRES BUREAU

In het wild levende dieren kunnen zorgen voor schade aan natuur gebieden of landbouwgewassen. Het provinciale beleid laveert tussen twee uiterste belangen: de schade beperken en het dierenwelzijn bewaken.

Handhaver John Klippel en gedeputeerde Peter Visser geven uitleg over de Flora- en

de deur houts: “Bij vermoedens van zwart geld. Een relatief kleine ondernemer die ontzettend groot werk doet. Dat kunnen signalen zijn.” Los daarvan zal de SBA gaandeweg fingerspitzengefühl ontwikkelen, verwacht Borghouts. “Als je veel aanbestedingsformulieren leest, krijg je ongetwijfeld een neus voor vreemde antwoorden.” Aan de slag

De werving voor de SBA-medewerkers is begonnen. De uitverkorenen gaan stage lopen en in het eerste kwartaal van 2009 daadwerkelijk aan de slag. Donkers. “Dat zullen we vooraf aan alle belanghebbenden laten weten. Zonodig houden we ook voorlichtings bijeenkomsten en we zetten alle informatie over Bibob op internet.” Later in 2009 treedt Bibob ook in werking bij het aanvragen van milieuvergunningen. Met Bibob bij subsidieverlening is landelijk nog geen ervaring. De gemeente Amsterdam start binnenkort een pilot om ervaring op te doen. Donkers: “We wachten op de uitkomsten daarvan, voordat ook wij Bibob invoeren bij onze subsidieverlening. Dat wordt wel 2010.” ■ Meer informatie bij Joke Donkers (project leider Bibob), telefoon (023) 514 30 53, e-mail [email protected].

A lt i j d c o n t r o l e

Gedeputeerde Peter Visser, handhaver John Klippel en beleidsadviseur Erwin van Liempd lichten de provinciale beleidsvisie op de Flora- en faunawet toe. Eerst moeten altijd preventieve maatregelen worden genomen, zoals werende middelen. Pas als dat niet helpt, kan aan een ontheffing worden gedacht voor ‘afschot’, zoals het doden met een geweer wordt genoemd. Afschot mag alleen ter bescherming van een ‘erkend belang’. Klippel is een van de provinciale handhavers die controleren op naleving van de Flora- en faunawet . “Wij controleren zeven dagen per week op afschot en toetsen ook of de preventieve maatregelen, zoals werende middelen, zijn toegepast. Wanneer er voor het vangen van vossen en kraaien gebruik wordt gemaakt van een kooi, moet dagelijks – liefst twee keer – gecontroleerd worden of er al een dier in zit. De jager komt dan meteen om het dier af te schieten. Ook controleren we op de zorgverplichting dat aangeschoten dieren niet onnodig lijden. Verder doen wij veel aan voorlichting over hoe te weren en wat wel en niet mag. De jagers zijn in Noord-Holland verenigd in meer dan 30 wildbeheereenheden met ieder een eigen gebied. Wij onderhouden als handhavers regelmatig contact met de besturen van die eenheden. Soms worden jagers ook ingezet voor ‘verjagend afschot’: een paar keer schieten in de wei schrikt de ganzen af en dan blijven ze een tijdje weg.”

faunawet. Voorkomen

Doodschieten of vangen zijn de uiterste middelen als weren niet helpt, legt Visser uit. “Die uiterste redmiddelen trekken veel aandacht, maar wat we allemaal doen om schade te voorkomen, is minder zichtbaar. Voorkomen dat er ganzen komen, kan namelijk ook. Bijvoorbeeld door ‘nestbehandeling’. Eieren worden geschud, lek geprikt, of met maiskiemolie overgoten, waardoor het ei niet meer kan uitkomen. Nestbehandeling en preventie

vormen ook het uitgangspunt voor het nieuwe ganzenbeleid van de provincie, dat naar verwachting eind december gereed is. De schade terugbrengen tot een acceptabel niveau is het doel. Niet het doden van dieren.” ■ Meer informatie bij Erwin van Liempd (sector Natuur, Recreatie en Landschap), telefoon (023) 514 31 06, e-mail [email protected]

Flora- en faunawet en de provincie

Alleen tijdens het jachtseizoen mogen jachtaktehouders jagen op beschermde inheemse wildsoorten, waarvan de duurzame instandhouding niet in gevaar is. Momenteel zijn dat hazen, konijnen, fazanten, houtduiven en wilde eenden, zo bepaalde het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Alle andere beschermde diersoorten zijn het hele jaar beschermd volgens de Flora- en Faunawet, die in 2002 onder andere de Jachtwet verving. Alleen op grond van in deze wet ‘erkende belangen’ kan ontheffing van het verbod op doden gegeven worden. De provincie heeft daarbij bestuurlijke en handhavende taken. Voorbeelden van erkende belangen zijn: als de volksgezondheid in het geding komt (denk aan een ecoli-besmetting van zwemwater), als de veiligheid van het luchtverkeer wordt bedreigd en voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen en flora en fauna. Bij Algemene Maatregel van Bestuur kunnen nog andere belangen worden aangewezen. De provincie verleent de ontheffingen veelal aan de Faunabeheereenheid Noord-Holland. Grondgebruikers of jachtaktehouders kunnen bij deze Faunabeheereenheid een zogenoemde ‘doormachtiging’ van de ontheffing aanvragen.



De provincie en de kredietcrisis De laatste twee maanden was er in de media veel aandacht voor de provincie Noord-Holland en de kredietcrisis. Wat is er precies aan de hand? Hier vindt u de antwoorden op vragen die hierover veel worden gesteld.. Waarom heeft de provincie zoveel geld in kas? Aan het begin van de kredietcrisis had de provincie 620 miljoen euro in kas. Dat geld is voor het grootste gedeelte bestemd voor projecten. De provincie mag pas beslissen over een project als het geld daadwerkelijk geregeld is. Het gaat om enorme bedragen, honderden miljoenen. Zo zou de provincie in 2008 75 miljoen euro besteden aan de Zuidas in Amsterdam. Dat zijn bedragen die lang van tevoren moeten worden vrijgemaakt. Er wordt een financiële planning gemaakt voor een paar jaar vooruit. Als projecten vertraging oplopen, zoals bij de Zuidas het geval is, blijft er dus veel geld in kas. Dat geld mag de provincie niet aan andere projecten uitgeven maar moet ze op de bank laten staan. Is dat geld wel goed beheerd? Voor het beheer van overheidsgeld zijn strikte regels opgesteld, zowel door het Rijk als door het provinciebestuur. In die regels staat onder andere dat: ■ d e provincie niet mag beleggen, Colofon wel sparen; N-H is een uitgave van de provincie Noord-Holland ■ de provincie en verschijnt één maal per alleen mag kwartaal. sparen bij Redactie banken in Erica van Dijk Tim Duyff (eindredactie) Europa die Raymond Fillet betrouwbaar zijn John Stroetenga (eind redactie) (uitgedrukt in Carla van Twuijver minimaal een Mario Verhoeven

zogenaamde A-rating); ambtenaren beslissen waar het geld wordt weggezet. De bestuurders mogen zich hier niet mee bemoeien om mogelijke belangenverstrengeling te voorkomen; d e provincie de risico’s moet spreiden: niet te veel geld bij één bank.

■ d e

■

In de komende maanden wordt onderzocht of de provincie zich aan alle regels heeft gehouden. Er zijn geen aanwijzingen dat de provincie regels heeft over treden. Dat wil niet zeggen dat zaken niet beter hadden kunnen gaan. Samen met het Rijk wil de provincie kijken wat er veranderd zou kunnen worden om in de toekomst te voorkomen wat er nu is gebeurd. Waarom heeft de provincie risico genomen door het geld in het buitenland weg te zetten? Om de risico’s goed te spreiden had de provincie bij verschillende banken rekeningen. De provincie vond het aantal ‘goedgekeurde’ banken in Nederland (met minimaal A-rating) te klein om al het kasgeld bij weg te zetten. Dat zou neerkomen op circa 100 miljoen per bank. De risico’s zouden dan niet goed gespreid zijn en voor de banken zou er geen reden meer zijn om een goede rente te bieden. Volgens de richtlijnen van het Rijk was het toegestaan om bij andere banken binnen Europa te sparen. Dat heeft de provin-

cie gedaan. Daarbij is niet gekozen voor de hoogste rente, altijd is gekeken naar een balans tussen een goede rente en betrouwbaarheid van de bank. Bij Landsbanki in IJsland stond vanaf 2006 regelmatig geld van de provincie. Deze bank voldeed aan alle eisen. Met de kennis van nu had de provincie dat toen vanzelfsprekend niet gedaan. Hoeveel geld is de provincie nu kwijt? Op dit moment is nog niet duidelijk hoeveel geld echt ‘weg’ is. Er stond 20 miljoen euro op de Duitse Lehmanbank; de provincie gaat ervan uit dat dit geld terugbetaald wordt. De Duitse regering heeft namelijk beloofd dat alle spaarders al hun geld terug zouden krijgen. Over de 78 miljoen bij Landsbanki in IJsland zijn grote zorgen. De provincie is meteen begonnen met juridische stappen en heeft een claim ingediend. Daar hangt van af of het bedrag – of een deel daarvan – terugkomt. Om die reden heeft het provinciebestuur nog geen besluiten willen nemen over de vraag hoe het moet omgaan met het (mogelijke) verlies van 78 miljoen euro. Wel is duidelijk dat maatregelen nodig zijn als het geld echt weg blijkt te zijn. In het voorjaar van 2009 komt hier meer duidelijkheid over. Gaat de actie van de provincie ten koste van andere spaarders? Het beeld is ontstaan dat de provincie met haar juridische claim bij Landsbanki de belangen van individuele spaarders zou schaden. Maar daar is geen sprake van. Spaarders met tegoeden tot 100.000

euro krijgen hun geld hoe dan ook terug van de overheid. De Nederlandsche Bank garandeert deze spaarders terugbetaling, ook als IJsland in gebreke blijft. Voor de provincie en andere overheden geldt deze garantie niet. Het gaat hier om belastinggeld van Noord-Hollandse inwoners. Waarom is er onenigheid tussen Rijk en provincie? De provincie Noord-Holland heeft het initiatief genomen om samen met andere gedupeerde provincies en gemeenten een claim in te dienen bij de IJslandse Landsbanki. Dat is half oktober gebeurd. De provincie heeft daarover overleg gehad met de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Financiën. Begin november gaf het Ministerie van Financiën aan dat ze wilde dat Noord-Holland en de andere overheden zouden stoppen met hun juridische traject. De procedure staat overigens op dit moment stil door een Koninklijk Besluit dat is getekend door de ministers van Financiën en Binnenlandse Zaken. Heeft de provincie fouten gemaakt? De provincie krijgt vaak de vraag of er geen verwijtbare fouten zijn gemaakt en of de politiek verantwoordelijken niet moeten aftreden. Het antwoord op die vraag moet komen van Provinciale Staten, het algemeen bestuur van de provincie. Op 30 oktober 2008 is er een spoeddebat geweest. De Staten besloten toen met een onderzoek de onderste steen boven te halen. Maandag 10 november hebben Provinciale Staten de onderzoekscommissie ingesteld. In 2009 wordt het onderzoek afgerond. ■

(Movement) Tekstbijdragen Tim Duyff Ruth Gerritse Wrister Grommers Movement Arthur Raphet Meeng Vormgeving Thieme GrafiMedia Groep Productiebegeleiding Movement bv Amsterdam Druk Thieme Mediacenter Nijmegen


Secretariaat Provincie Noord-Holland t.a.v. Redactie N-H Postbus 3007 2001 DA Haarlem Telefoon (023) 514 53 34 Fax (023) 514 41 55 Internet www.noordholland.nl E-mail nieuwsredactie@ noord-holland.nl Abonnementen N-H wordt kosteloos toegezonden aan relaties van de provincie Noord-Holland. Oplage 5.800 exemplaren

Spoeddebat Provinciale Staten op 30 oktober 2008.


Meer ruimte voor gemeenten

Recommend Documents