Mededelingenblad van de Stichting Judaica Zwolle Postbus 194, 8000 AD Zwolle Pastgiro 259272 Jaargang 1, Nummer 4
Niesan 5748
-
April 1988
VIE3EO-).=OtLt).=-rXE JODENDOM E N ISRAEL
Enige jaren geleden is in Zwolle de Stichting Voortbestaan Synagoge Zwolle opgericht om gelden bijeen te brengen voor de restauratie van de zwolse synagoge in de Schoutenstraat. De bedoeling is dat de synagoge te zsiner tijd zowel de kleine joodse gemeenschap van Zwolle zal herbergen, als een kultureel-edukatieve f unktie zal vervul len ten hehoeve van de hele bevolking van de stad en haar omgeving. Inmiddel i is de restauratie in een gevorderd stadium gekomen en delen van hun nieuwe het gebouw kunnen reeds ten behoeve van bestemming worden gebruikt. Een van de wensen die er in de Stichting Voortbestaan leefden, was dat er in de synagcge in de toekomst naast algemene kultureel-edukatieve aktiviteiten ook voorlichting en edukatie op het gebied van het Jodendom zouden plaats vinden. Ten behcave hiervan werd in het voorjaar van 1996 besloten een kollektie video-banden aan te leggen net programma's over Jodendom en Israël. De bedoeling was audio-visuele ondersteuning te kunnen geven aan aktivitei ten in de synagoge op het gebied van de joodse gudsdisnst, geschiedenis en kultuur. Verleden jaar werd de Stichting Judaica Zwolle opgericht om voorlichting en cursuswerk op het g ~ h i e dvan het Jodendom ter hand te kunnen nemen. Deze Stichting Judaica, die in het seizoen 1987-1938 a . twee cursussen Vrij Leerhuis en een cursus Bijbels-Hebreeuws organiseert in de synagoge, beheert nu o de aangelegde video-kol lektie. Inmiddels is de kollektie video-banden uitgegroeid tot een aanzienlijke omvang, waardoor zij niet alleen voor het werk in de synagoge, maar ook voor onderwijs en catechese en zelfs voor individueel gebruik interessant is geworden. Vele televisieprogramma' s over joodse onderwerpen, di e sinds maart 1986 zijn uitgezonden door de nederlandse en duitse zenders, maken deel uit van de kollektie. De kollektie bestaat momenteel uit ruim veertig banden van elk drie uur en omvat meer dan 120 programma's van allerlei aard. De voornaamste rubrieken zijn:
-
-
joodse godsdienst met o. a. programma's over synagogal e liturgie, de joodse keuken en joodse rouwgebruiken; joodse geschiedenis, zowel al gemeen al s van verschi l l ende landen, met o.a. de negendelice serie 'De Joden en onze Beschaving' van Abba Eban; joodse kunstenaars met o.a. programma's over Marc Chagall, Charl otte Salomon en Art Spiegel man; verhouding Jadendam-Christendom; Tweede Wereldoorlog, Jodenvervolging, conc~ntratiekampen, oor1 ogsmi sdaden; Israel met o. a. programma' s over Jeruzalem, landbouwtechnieken, kibboetsen, enz.
-
biogr'af ische portretten met o.a. interviews Wiesel, Emmanuel Levinas en Harold Kushner.
met
El ie
Daarnaast omvat de kollektie ook verschillende:
-
speelfilms, zoals 'The Chosen' naar de gelijknamige roman 'Charlotte', "De IJssalon', van Chaim Potok, 'Wallenberg', 'De jacht op Eichmann', "Rabbi Abraham i n het Wilde Westen', 'Exodus' en enige moderne israelische speelfilms, waaronder de film 'Brood'.
Een uitgebreide kataloaus van de kollektie is in te zien in de Centrale Bibliotheek aan de Diererstraat te Zwolle en in de Mediatheek van de Christelijke Hoqeschool Windesheim aan de Campus te Zwolle Cap te vragen b i j de informatiebalie). Deze katalogus bevat voor de meeste programma's meer informatie dan alleen titel en onderwerp. Men kan een kataloqus bestel len door f . 5,- over te maken op giro 259272 van Stichting Judaica Zwal le te Zwol l e O.V.V. 'video-katalogus". Ook kan men telefonisch meer inlichtingen vragen b i j Peter van "t Riet, voorzitter van de Stichting Judaica, die tevens de verhuur verzorgt (tel. Chr. Hogeschool Windesheim 058-699426; prive 038-5S6647). In het Judaica-Bulletin zal bovendien regelmatig mededeling worden gedaan van nieuwe opnamen in de rubriek 'Video-aanwinsten'. Banden kunnen door scholen, kerkgenootschappen en privë-personen worden gehuurd voor f 7,50 per week, welk bedrag ten goede komt aan de Stichting Vuurtbestaan Synagoge Zwolle. Eventuele verzendkosten worden in rekening gebracht.
JUDAICA-AGENDA
Z W O L L E
Voor jaar 1988 ma 11/04 Cursus Hebreeuws, 17e les do 14/04 Jom Hasjoah
............................................................ do 21/04 Jom Ha'atsmaoet
(Onafhankelijkheidsdag Israël) ............................................................ ma 25/04 Cursus Hebreeuws, 18e les wo 27/04 Genootschap Nederland-Israel afdeling Zwolle: Viering van het veertigjarig bestaan van d e Staat Israel met een israelische kulturele avond in de Twentse Schouwburg te Enschede. Aanvang: 20.00 uur. Toegang: f . 15, Crati s vervoer Zwol le-Enschede. Vertrek bus: 18.30 uur voor het station te Zwolle. Opgave: zie pag. 4 van dit bulletin.
-.
wo 04/05 Dodenherdenking do 05/03 Bevrijdingsdag ma 09/05 Cursus Hebreeuws, 19e les
............................................................ zo 22/05 Sjawoe'ot, ma 23/05 Sjawue'ot, -
le dag 2e dag
-
le Pinksterdag
-
ma 30/05 Cursus Hebreeuws, 20e les
............................................................
Speel f i l ms: - ' E x o d u s V 2 delen). Amerikaanse speelfilm uit 1961 naar de gelijknamige roman van Leon Uris ( 2 x 100 min; S000A en R0033; nederlandse ondertitels). - 'BrUssel Transit'. Belgische film uit 1'780 van S a m y Szlingerbaum. Met Boris Lehman, Suzy Falk e.a. Het verhaal van een joods gezin dat na de oorlog F'olen verlaat o p zoek naar een nieuw leven. Ze stranden in 1747 in Brussel en beginnen een eigen bedrijfje. Maar Belgi# werd nooit een vaderland voor hen (80 min; S0047; duits)
.
I sraC1:
-
-
'Verzonken heimwee'. Film van Yagl Koren en Constant Vecht over vijf joodse Nederlanders en nederlandse Israëli's en hun motieven om in Nederland te blijven of naar Israel te emigreren (50 min; S0015; nederlands) 'Wohin Israel?+. Portretten van en gesprekken met i sraOl i sche intel lektuelen, artiesten en auteurs over hun positie en over de aktuele situatie in Israel (30 min; 50043; dui ts)
.
.
Tweede Werel doar1 OU: - 'Die BewAltigung: Oradour'. Documentaire over het dorpje Cradour in Frankrijk, waar niemand meer woont. De bewoners zijn op 10 juni 1944 door de SS vermoord o.l.v. SS-ObersturmfUhrer Hein Barth. Dit dorpje is een monument geworden van de Tweede Wereldoorlog (90 min; S0042; dui ts) 'Personenbeichreibung'. Portret van de striptekenaar Art Spiegelman wiens nieuwste werk, de beeldroman 'Maus' onlangs is verschenen. Spiegelman, zoon van uit Polen gevluchte joodse ouders, schetst daarin de poolse Joden als muizen en de Duitsers als katten die op de muizen jagen (45 min; S0044; duits).
-
.
Verhoudina Jodendom-Christendom: - 'Vijf voor twaalf'. Forumdiskussie over de verhouding Joden-Christenen met Rabbijn H. Rodrigues Pereira en twee rooms-katholieke theologen (50 min; 50045; nederlands). - '40 Jahre Staat Israel'. Reportage over de feestelijke Deze opening van de 'Woche der BrUderlichkeit 1988'. 'Woche' is een jaarlijks terugkerend evenement in de Bondsrepubliek Duitsland en staat in het teken van de verzoening van Duitsers en Joden. Tijdens de iaarli jkse Buberopeningsplechtigheid wordt de Rosenzweig-Medaille uitgereikt (100 min; S0045; duits). - 'Het dispuut" In 1263 werd in Barcelona aan het hof van koning Jaime van Aragon een diskussie gehouden tussen (Nachmanides) en de Christen rabbijn Mozes ben Nachman geworden Jood Pablo Christiani. De Brit Hyam Maccoby schreef hierover een drama gebaseerd op verslagen uit die tijd, dat v w r televisie werd bewerkt (65 min; ROOZ3; nederlandse onderti tel51 'Grensgesprek'. Diskussie tussen rabbijn L. van de Kamp, Dr. W.H. Zuidema, rabbijn E, van Voolen en Ir. J. de Graaf (S0 min; ROOYZ; over de verhouding Jodendom-Christendom nederlands)
.
-
.
............................................................
Zoals u in de Judaica-agenda van dit bulletin kunt zien worden er in Zwolle regelmatig avonden georganiseerd door d e zwolse afdeling van het Genootschap Nederland-Isragl. Wat i s het Genootschap Nederland-Israel eigenlijk en wat beoogt het? is een vereniging, Het Genootschap Nederland-Israg1 waarvan ieder die daarvoot- Sel.anq-,telling h ~ e S t , l id kan worden. Deze vereniging werd in het jaar i952 opgericht te Amsterdam. Het belangrijkste doel van het Genootschap is: "De belangstelling voor d e cultuur van de staat IsraEf te wekken en gaande t e houden." Het boet bit bijvuorberld duur organiseren van l e z i ngrn, voordrachten, mi dde? van h filmavonden, concerten, tentuanstellingen, etc. Het Genootschap heeft afdelingen in vele piastsen in Nederland. Ook vuur Zwolle en omstreken bestaat er een afdeling die bijna handerd f eden telt. Eik seizoen warden er i:> -if avonden geot-ganiseerd ovpr ui teen1 cpende underwerpen al 5 politiek. cultuur, literatuur, historie, religie en verder alles wat t e maken heeft met Isràël en het joodse \dolk. Israël is immers een veelomvattend begrip. In d e eerste plaats omvat het d e moderne staat. Maar Israel staat ooi:: voor het joodse volk in z'n totaliteit. Een lid van het Genootschap Nederland-IsraEl i s een vriend van Isra#2l, i s een vriend van het joodse vol k. H i j of zi-i voel t zich verbonden met IsraCl in al z'n 'facetten. Ook u kunt lid worden van onze vereniging voor een contributie van f . 30,- per jaar. U kunt echter ook onze avonden bijwanen als bel angstel lende. De toegang is gratis aan de en de plaats van samenkomst is d e synagoge Schoutenstraat. Voor informatie kunt u kontakt opnemen met d e sekretaris de a-ídelinq: Hennie van 't Riet-Kruitinga, Vordensebeek 88, 803s DG Zwol l e, tel. 038-53b647.
............................................................ l
l I
L
:
40
JAAR
ISRAEL
1 I
t I
: ! I
: : :
I I
Op woensdag 27 april a.s. wordt het veertigjarige bestaan van d e staat Israel op -Feestelijke wijze gevierd met een isra@lische kulturele avond in d e Twentse Schouwburg t e Enschede. Optreden zullen d e dansgroep Nittaniem, het orkest Hatitmoret en d e zangen dansgroep Petach Tikwa.
I l
Het genootschap Nederland-Israel , A f del ing Zwol l e e. o. en d e Joodse Gemeente Zwolle maken het u mogeli-ik dit f eest mee te vieren. Hoe? Zij hebben 50 plaatsen gereserveerd en bieden u gratis vervoer Zwolle-Enschede en terug per touringcar aan. Al leen d e toegangspri 3s van f. 15,- betaal t u zelf ! De bus vertrekt stipt om 1S.SO uur van het station t e Zwolle. Deelnemers kunnen zich tot 1 7 april opgeven. I
: : :
In+ormatie en opgave bij:
- Mevr. H. van 't Riet-Kruizinga, tel. - Mevr. O. Kan-Kok, tel. 038-535032.
038-536647;
----------__----_-------------------------------
1SR
I
: i
TERUGBLIK
OP
HET
CEIZOEN
1987- 1988
In dit laatste nummer van de le jaargang van het JudaicaBulletin enige gegevens over de in dit seizoen ontplooide aktiviteiten. Aan de Vrij-Leerhuis-cursussen en de cursus Hebreeuws werd door 48 personen deelgenoem, waaronder sommigen zich hadden ingeschreven voor twee cursussen. Interessant is, dat meer dan de helft van de deelnemers niet uit Zwolle, maar uit de omgeving afkomstig is. Daaruit blijkt dat het cursuswerk een regicnale funktie vervult (zie het volgende staatje).
.............................................................
,
Overijssel Zwolle Kampen DalSsen Wijhe 01 ist
37
-.J
6 CL,
1 1
Gelderland Hattem Elburg Harderwijk Heerde
6 1 l 1
Friesland Steggerda Wol vega
1 1
............................................................. De video-uitleen is dit seizoen enigszins op gang gekomen. Werd er in 1987 vijf keer een band uitgeleend, in de eerste drie maanden van 1988 was d i t al 10 keer. Enige publiciteit is er pas sinds januari j.1. geweest. De meeste uitleen is ten behoeve van het onderwijs, hetgeen sterk aan bepaalde perioden gebonden is. Met name bekendheid bij een wijder pub1 iek zal langzaam moeten groeien. Interessa~~t is de vraag of er ook b i j parti kul ieren belangstel l ing zal ontstasn. Het Judaica-Bulletin is (inklusief deze aflevering) vier keer verschenen. Het wordt gratis verstrekt aan cursusdeelnemers. Daarnaast zijn er momenteel ongeveer 20 betal ende abonnees. Er zijn de afgelopen maanden kontakten onderhouden met een aantal studenten van de lerarenopleiding geschiedenis aan de Christelijke Hogeschool Windesheim die in het kader van hun afstudeerwerk lesmateriaal ontwikkelen over de geschiedenis van het Jodendom en meer in het bijzonder de geschiedenis van de Joden van Zwalle. Vanuit het bestuur van de Stichting Judaica zal onderzocht worden in hoeverre dit materiaal gebruikt kan worden o m tot een uitgave ten behoeve van het voortgezet onderwijs te komen. Er is dit seizoen geen beroep op de Stichting gedaan te helpen b i j het inrichten van kleine tentoonstellingen. Dok is een poging van het bestuur in september a . Een studiedag over joodse kultuur te organiseren m. b. v. subsidie van de provincie mislukt, omdat provincie de subsi di e-aanvraag heeft af gewezen. Mogel i jke al ternati even worden momenteel onderzocht. Volgend seizoen hopen we op een beperkte uitbreiding van onze aktiviteiten. Wie bereid is als vrijwillig(st)er medewerking te verlenen, is van harte welkom. PLANNEN
VQOR
1988t-1989
Het bestuur van de Stichting Judaica heeft zich inmiddels beraden over het cursusprogramma voor het seizoen 1988-1989.
a
Er z a l gepoogd worden de volgende cursusgroepen van s t a r t t e l a t e n gaan: V r i j L e e r h u i s Gevorderden. Docent: Willem Zuidema. Data: ongeveer 12 maandagavonden om de v e e r t i e n dagen. V r i j L e e r h u i s Beginnenden. Hoek: 'Gods P a r t n e r , Ontmoeting met h e t Jodendom' van Willem Zuidema. Docent: nog n i e t bekend. Data: 12 avonden om de v e e r t i e n dagen. L e e r h u i s c u r s u s Joodse achtergronden b i j de evangelien. Docent: P e t e r van ' t R i e t . Data: 12 dinsdagavonden om de v e e r t i en dagen. - Cursus Hebreeuws Gevorderden. Docent: Thomas S n i j d e r s . Data: 20 maandagavonden om de v e e r t i e n dagen. Cursus Hebreeuws Beginnenden. Docent: Hans B o e r t j e n s . Data: 20 donderdagavonden om de v e e r t i e n dagen. Cursus Joods-Amerikaanse literatuur. Voor deze c u r s u s worden de mogelijkheden momenteel onderzocht. Data: 5 avonden. Het c u r s u s g e l d z a l waarschijnlijk net a l s d i t seizoen f . 7,50 (Hebreeuws) o f f . 8,50 ( o v e r i g e ) p e r avond bedragen. A l l e cursussen worden gehouden i n de synagoge aan de Schoutenstraat. Wie verzekerd w i l z i i n van een p l a a t s , kan z i c h nu reeds opgeven b i j de penningmeester van de S t i c h t i n g Judaica: Cees Verdonk, Zandkreek 9, Zwolle, t e l . 038-539283.
-
-
-
V R I J LEERHUIS OF Z O E K N A A R TUIRA door A r i e D r i e s p r o n g Van de c u r s i s t e n d i e de afgelopen w i n t e r meededen aan h e t V r i j e L e e r h u i s onder l e i d i n g van Willem Zuidema, werd v e e l inbreng gevraagd. We hebben h e t b o e k j e 'Op zoek naar Tora, Verkenningen i n de r a b b i j n s e t r a d i t i e ' behandeld. A l s huiswerk hebben we voor e l k e leerhuisavond een hoofdstuk bestudeerd. De vragen en opmerkingen d i e b i j ons opkwamen, werden aan het begin van elke avond gefnventariseerd, waarna de groep v a s t s t e l d e met welk probleem de d i s c u s s i e werd geopend. E e r s t gaven de c u r s i s t e n hun mening. De docent s t u u r d e de d i s c u s s i e en g a f , a l s de cursisten e l niet tot een oplossing kwamen, een verhelderend antwoord. Zo'n l e e r h u i s a v o n d werd n i e t volgens een s t r a k schema n i e t waar g e l e i d . Aan h e t b e g i n van de avond w i s t men vaak men zou eindigen. Er b l e v e n vragen liggen. We volgden in g r o t e l i j n e n h e t boek. Hoofdstuk 1 gaat over h e t Jodendom en h e t Christendom. Er z i j n verschillen, maar b e i d e worden a l s gelijkwaardig gezien. Hun overeenkomst wortelt i n Tenach (het Oude Testament). Hoofdstuk 2 h a n d e l t over de s c h r i f t e l i j k e en mondelinge Tora. Beide gaan t e r u g t o t Mozes. De mondelinge Tora h e e f t de z i j n n e e r s l a g gevonden i n de Talmoed, M i s j n a en Gemard, weerslag van een l e e r p r o c e s d a t begonnen i s op S i n a f . Iedereen i s en b l i j f t leerling. De l e e r l i n g e n l e r e n van e l k a a r en van de l e r a a r . Maar de l e r a a r l e e r t ook van de l e e r l i n g e n . Zo l e e r t men samen de Tora. Tijdens het leren diskussieert men n i e t om g e l i j k t e k r i j g e n , maar men onderzoekt de mening van de ander om d a a r u i t h e t goede t e h a l en.
In hoofdstuk 3 komen het Jodendom en het Griekse denken aan de orde. De Joden hadden kennis van de abstrakte, Griekse denkw'i jze. Ze hebben deze denkwi jre niet overgenomen. De rabbijnen kozen voor de zintuig1 i j k waarneembare werkelijkheid. Daarin beleeft men de relatie tot God. De werkelijkheid is de openbaring van Gods heerlijkheid. De synthese van Joods en Grieks denken, zoals ontwikkeld door Philo van rlle:candri@, is in de loop van de derde eeuw in onbruik geraakt. In hoofdstuk 4 maakten we kennis met rabbijnse elementen in de Tora in de vurm van glossen en noten. Een glosse is een aantekening t~ii;r;ende regels af in de kantlijn. Het is een korte, verklarende aanduiding. Wanneer deze later . . algemeen werd aanvaard, werd zij in d e tekst cpgenomen. Z11 kunnen exegetisch, hymnisch of tekstkritisch van aard zijn. Het kunnen bijvoorbeeld ieesvoorçchriSten zijn af waarrchuwingen tegen een al te konkrete, lichamelijkr voorstelling van God. Noten daarentegen zijn langere tussenvoegingen in d e tekst van de Bijbel. Ze geven een uitbreiding van een gedachte c+ voegen verklaring aan een tekstgedeelte toe. De latere rabbijnse aktiviteiten van toelichten en verklaren van de oude teksten vinden hun oorsprong dus al in de Bijbel z e l f . In hoofdstuk 5 komt het boek Deuteronomium aan de orde, als een soort handboek voor de koningen van Isragl. Hoofdstuk gaat over de ontwikkeling in en verandering van betekenissen van hebreeuwse woorden. De taal van de joodse traditie blijkt levendig te zijn. Woorden en begrippen veranderen van kleur en betekenis. Dit werd duidelijk gemaakt aan de hand van termen die te maken hebben met pelgrimeren naar Jeruzalem, of f eren en +eestmaal tijden. In het Hebreeuws hebben woarden niet al leen een betekenis, maar vooral ook een funktie, die soms heel anders is dan die betekenis, hoewel rij er mee samenhangt. Het hebreeuwse woord 'ha-makom' heeft de betekenis 'de plaats', maar wordt vaak gebrui kt als aanduiding voor Jeruzalem (dat is de funktie die het woord dan heeft). Hetzelfde is het geval met het woord "Jeruzalem', dat niet alleen maar de aanduiding is voor een geografische plaats (de betekenis), maar ook gebruikt wordt voor heel andere situatie. Van 'ha-makom' bijvoorbeeld i s het woord ' M o k u m ' a f gel ei d al s aanduiding voor Amsterdam. Gevluchte Joden vonden daar vrijheid en veiligheid. Amsterdam werd voor hen het Jeruzalem van het Noorden. Hoofdstuk 7 behandelt een rabbijnse maatregel tegen misbruik van teksten. Het gebeurde tijdens de studie van bepaalde mystieke bijbel gedeel ten, dat men in extatische toestand raakte. Er kwamen brokken van. Leraren verloren hun verstand, stierven of veroorzaakten ongelukken. De rabbijnen bes1 isten dat mystieke vervoeringen tijdens het leren vermeden moesten worden en het bestuderen van de betrokken bijbelgedeelten werd aan andere voorschriften onderworpen dan voorheen het geval was. Andere bewegingen, zoals het Christendom (zie Kor. 12: 1-41, claimden betrouwbaarheid met een beroep op mystieke ervaringen zoals het gebruik van tongentaal. Zo gauw iets een strijdpunt werd tussen Jodendom en Christendom trokken de rabbijnen zich terug. Later ontstonden er echter in het 'Jodendom onder invloed van andere omstandigheden weer nieuwe mystieke stromingen.
4
-
8
-
Hoofdstuk 8 g a a t o v e r r e i n en o n r e i n , g e w i j d en ongewijd. Het joodse l e v e n werd vroeger voor een g r o o t deel bepaald door de tempel met r e g e l s over r e i n en o n r e i n . Deze werden v e r v a t i n een systeem. Toen de tempel i n h e t j a a r 70 werd verwoest, b1eef d it systeem bestaan en werd verder uitgebouwd met h e t oog op de toekomst. Hoofdstuk 9 b r a c h t ons b i j een ander gebruik van h e t b e g r i p r e i n h e i d . G r o t e Verzoendag s t a a t i n dit hoofdstuk c e n t r a a l . Wat moet men doen om weer i n h e t r e i n e t e komen met de medemens i n de dagen d i e aan G r o t e Verzoendag vooraf gaan? Op de dag z e l f kan men dan i n h e t r e i n e komen met God. Aan de hand van twee b l a d z i j d e n u i t de Talmoed gingen we i n op de vraag, hoe men z i c h moet verzcenen met de medemens waarmee men i n onmin l e e f t . D a a r b i j werdzn ons twee w i j z e n van l e r e n getoond. D i e van Neusner, die t o t doel h e e f t t e ontdekken hoe de s t r u k t u u r van de Talmoedtekst is, en d i e van Levinas, d i e de nadruk op de m e n s e l i j k e b e l e v i n g en e r v a r i n g l e g t om =o h e l d e r h e i d t e scheppen i n de vragen van h e t Jodendom i n onze t i j d . Beide l e e s w i j z e n z i j n nodig. Men kan beginnen b i j Neusner en v e r d e r l e r e n b i j Levinas. Het gesprek op deze avond g i n g v o o r a l over de verhouding tussen s c h u l d en verantwoorde1 i-ikheid. Schuld w i j s t naar h e t verleden. V e r a n t w o o r d e l i j k h e i d naar de toekomst. Op b a s i s van s c h u l d kan men geen r e l a t i e s bouwen. Wel moet men onder ogen z i e n wat er i s gebeurd, maar dan v e r v o l g e n s de verantwoorde1 ij k h e i d aanvaarden aan h e r s t e l t e werken. Hoofdstuk 10 t e n s l o t t e gaat over de N o a c h i t i s c h e geboden, d i e gelden voor de niet-Joden. Daartoe b e h o o r t b i j v o o r b e e l d h e t verbod op h e t b l o e d v e r g i e t e n . Misschien z i j n d i e geboden v a s t g e s t e l d om a l s r e g e l s t e d i e n e n voor de betrekkingen tussen Joden en niet-Joden. Bepaal de v o o r s c h r i f t e n u i t de Tora z i j n ook t e r u g t e v i n d e n i n de wetten van de andere volken. Volgens de r a b b i j n e n hadden ook z i j hun e i g e n Tara. De r e d a k t i e s van de N o a c h i t i s c h e geboden waren n i e t a l t i j d eensluidend. U i t de t e k s t van het Noach-verhaal in Genesi s worden zeven voorschrif ten a f g e l e i d . I n sommige g e s c h r i f t e n komen e c h t e r ook s e r i e s van negen, d e r t i e n o f z e l f s d e r t i g geboden voor. De l a a t s t e twee avonden stonden i n h e t t e k e n van een Talmoed-gedeel t e , d a t handel t over de t o e t r e d i n g t o t h e t Jodendom. Hoe h e t r a b b i n a a l gerechtshof de keuze van degene d i e t o e w i l t r e d e n met tegenargumenten v e r z w a a r t om t e z i e n o f de kandidaat b i j =i jn keuze b l i j f t . A l s de kandidaat t e n s l o t t e t o c h k i e s t voor t o e t r e d i n g , h e e f t deze l a t e r i n h e t algemeen geen s p i j t van z i j n keuze. Een d e r g e l i j k e werkwijze i s e c h t e r ook toepasbaar op meer a l l e d a a g s e keuzeproblemen. We hebben h e t twee keer i n de vorm van een r o l l e n s p e l gespeeld. En daarmee werden de leerhuisavonden ' O p zoek naar Tora' voor 1987-1988 b e s l o t e n .
........................................................ : : : : : I
Mocht u n i e t aan onze cursussen deelnemen, maar wel gefnteresseerd z i j n i n het Judaica-bulletin: tegen een b i j d r a g e van minimaal f 10,- p e r j a a r krijgt u het bulletin ongeveer vier maal per jaar toegezonden. Ons gironummer is: 259272 t.n.v. S t i c h t i n g Judaica Z w o l l e t e Zwolle. p
p
p
-
-
: : :
: I
p
Het volgende J u d a i c a B u l l e t i n z a l omstreeks 1 juli 1988 v e r s c h i j n e n . M o g e l i j k e k o p i j i n l e v e r e n voor 8 j u n i a. s.
