Mededelingen. BV Nieuws. Beton bindt! Kennis wint! jaargang 2014 december, nummer 7. 1 Foto: Inge Hondebrink

Agenda

Concreet

Studiedagen

Cursussen/Mededelingen

7

BV Nieuws Beton bindt! Kennis wint! jaargang 2014 | december, nummer 7

1 Foto: Inge Hondebrink

INHOUD

10

31

Agenda

2

Concreet

7

Studiedagen

8

Cursussen

19

Mededelingen

31

33 Nationale agenda Oppervlaktekwaliteit van beton 13 januari 2015 WestCord Hotel Delft (naast Ikea) Nieuwjaarsbijeenkomst Kennisinfrastructuur betonbouw in de steigers! 21 januari 2015 Landgoed Zonnestraal, Hilversum

Het secretariaat van de Betonvereniging wenst u goede feestdagen en een gezond en voorspoedig 2015.

2

BV-Nieuws | jaargang 2014 | december, nummer 7

ALV 27 mei 2015 datum o.v.v.

BV-NIEUWS 2014 In het kader van de Betonprijs 2013 in dit nummer het Feestaardvarken. Het Feestaardvarken heeft een eervolle vermelding gekregen. Naast het technische verhaal van Hans van Vliet (ABT) een bijdrage (Waar we als Betonvereniging eigenlijk best wel trots op zijn) van de kunstenaar Florentijn Hofman.

auteur: ing Hans van Vliet RO, senior adviseur ABT bv

Aardvarken wroet in Arnhemse binnenstad In het centrum van Arnhem is een gigantisch kunstwerk geplaatst. Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Koninklijke Burgers’ Zoo heeft kunstenaar Florentijn Hofman een Feestaardvarken ontworpen dat namens de dierentuin aan de stad Arnhem is geschonken. Het kunstwerk heeft in principe een tijdelijke locatie voor maximaal 5 jaar. Gezien de positieve reacties die het heeft gekregen in de Arnhemse samenleving zal dit mogelijk kunnen worden bijgesteld. Hans van Vliet

Feestaardvarken

3

Het Feestaardvarken is op zijn rug liggend in het Bartokplein geplaatst. Het parkje is hiervoor tot een stukje heide omgetoverd, zodat het beest in een natuurlijke omgeving ligt. Het kunstwerk meet 30 bij 13 meter en de snuit steekt ruim 9 meter in de lucht. Om het geheel compleet te maken heeft het aardvarken ook nog een feesthoedje van ruim 4 meter.

Een constructieve uitdaging De materialisatie van tijdelijke kunstwerken is van veel factoren afhankelijk; de keuze wordt bepaald door maakbaarheid, gewicht, transport, duurzaamheid en vooral ook veiligheid i.v.m. met plaatsing in openbaar gebied. Voor het ontwerp is gekozen de huid van spuitbeton te maken. Dit vanwege de rijm met de rotspartijen in de dierentuin. (een conceptuele keuze, geen technische!) Daarin kan gemakkelijk een reliëf worden gesneden om het levensecht te maken. Ook is dit materiaal sterk en stijf genoeg om het kunstwerk ‘opklimbaar’ te maken voor publiek. De grootste constructieve uitdaging was echter dat het feestaardvarken niet op locatie kon worden gemaakt, waardoor het letterlijk in moten moest kunnen worden gehakt om naar de locatie te worden

getransporteerd. Omdat het kunstwerk ook een tijdelijke ligplaats heeft, zou een deelbaarheid wenselijk zijn voor het weer kunnen weghalen. Voor het geraamte is daarom vanwege het gewicht en de deelbaarheid, gekozen voor een lichte 3D- staalconstructie die de hoofdcontouren van het beest vormt; voor een kunstwerk op locatie zou alleen een geraamte gevormd uit wapeningsstaal voldoende zijn geweest. Het kunstwerk wordt op locatie op een fundering van stelconplaten geplaatst.

Moten De beperkende voorwaarde voor de afmeting van de moten was het transport. Na het nodige passen en meten is ervoor gekozen moten te maken met een maximale breedte van 3,9 meter. Vanuit het ontwerp van de kunstenaar was er een aantal ‘ribben’ gedefinieerd die ook constructief zijn gebruikt. Daarnaast is het belangrijk dat een moot niet alleen in de eindfase (met spuitbeton), maar ook tijdens de bouwfase stabiel is. Hierdoor is het ontwerp van een “typische” moot tot stand gekomen, die wordt gevormd door minimaal drie ribben, een balkenrooster als grondvlak, staven om het geheel vormvast te maken en wape-

Opdeling in moten

Opzet moot zonder beton

4


Opzet moot met beton

BV-NIEUWS 2014

ningsstaal voor de contour van kunstwerk. Alleen voor de kop en de snuit is een afwijkend constructief ontwerp toegepast met een tafelconstructie.

Rekentechnische uitwerking Voor de constructeur zijn er bij dit soort projecten belangrijke ontwerpvraagstukken op te lossen. Wat te denken van de eigen gewichten? Van een echt aardvarken is het gewicht nog te achterhalen, maar van een gigantisch betonnen Feestaardvarken? Met welke veranderlijke belastingen heb ik te maken? Welke materiaaleigenschappen zijn bij deze structuren van spuitbeton te verwachten? En wat te denken van een 3D-modellering, de invloed van de methode van uitvoering, transport, de veiligheidsfilosofie, de bouwkosten, enz? Allemaal zaken die veel kennis en inbreng in het proces van de constructeur vragen. De modellering kon via het schaalmodel van de kunstenaar worden opgezet; er wordt een 3D-scan van gemaakt, dat stlbestanden oplevert, die weer ingelezen zijn in formZ; hierin kon het model worden verschaald naar 50:1, kon de opdeling in moten worden vastgelegd en konden er dwg-formaten worden uitgelezen. Deze zijn weer te gebruiken in de bekende rekenprogramma’s. Waar de huid horizontaal loopt en waar de kromming beperkt is (grote delen v/d buik), kan niet worden uitgegaan van schaalwerking van het beton; daarom is voor de huid een minimumwapening aangehouden, zodat de overspanning tussen de ribben van een moot kon worden gemaakt. Voor de ribben is gekozen voor een stripvormige doorsnede in plaats van een walsprofiel, met het productieproces als hoofdreden: de strips kunnen gemakkelijk uit plaatstaal worden gebrand, met de tekeningen van de buitencontouren als onderlegger.

Bovendien kunnen de strips op deze manier ook worden geoptimaliseerd. Gekozen is voor een minimale stripdoorsnede van 15 mm x150 mm waarbij de kipstabiliteit praktisch is opgelost door een koppeling met de wapening. Lokaal kan de doorsnede eenvoudig worden verhoogd om bijvoorbeeld hoge buigende momenten op te kunnen nemen en zijn trek- en drukstaven in de doorsnede aangebracht voor de tijdelijke stabiliteit van de frames. Om de funderingskrachten te spreiden zijn in het grondvlak walsprofielen toegepast die de belasting verdelen over de stelconplaten.

Koppelen van de moten De verschillende moten moeten in eindfase aan elkaar worden vastgemaakt en ook tijdens de bouw was het vanwege de maatvastheid gewenst de moten al deels te koppelen. Hiervoor zijn de ribben en de grondbalken (UNP’s) voorzien van gaten h.o.h. 250 mm, zodat deze met M16 bouten kunnen worden gekoppeld en het aardvarken zich als één geheel gaat gedragen. Met name tijdens de bouwfase (het aanbrengen van het spuitbeton en het hijsen) was het belangrijk de vervormingen van de verschillende moten zodanig in de hand te houden dat ze na aanbrengen van het spuitbeton nog goed op elkaar aansloten; daarom is ervoor gekozen ze tijdens de bouw aan elkaar te bouten en pas los te maken voor transport.

Spuitbeton Bouwer en constructeur hebben vanuit de projecten bij Koninklijke Burgers Zoo al veel ervaring in het realiseren van grote projecten in spuitbeton. Naast decoratieve elementen zijn er ook diverse constructieve elementen mee gemaakt, zoals ondergrondse tunnels en rotspartijen, die een hoge belasting moeten weerstaan. >

5

Voor het spuitbeton is Gunit 304 S(X) gebruikt; dit is een droogspuitmortel zonder polymeren en bevat microsilica. Het materiaal heeft een minimale rebound & stofvorming, wat het gebruik in een deels afgesloten omgeving vergemakkelijkt. Het materiaal is komo gecertificeerd en haalt een minimale sterkte van C28/35.

een beperkte grondverbetering is er een ‘bedje’ van stelconplaten gelegd om het beest neer te leggen. Eind augustus 2013 zijn alle moten binnen twee dagen met een dieplader naar het park in het centrum van Arnhem gebracht, waarna ze direct zijn geplaatst en aan elkaar gemonteerd. De koppelnaden zijn in het werk bijgewerkt en is er een laatste kleurlaag opgespoten.

Montage

Medio september 2013 is het Feestaardvarken overgedragen aan de stad Arnhem en zijn bewoners. Een heel bijzonder project voor alle betrokkenen werd in een zeer korte tijd gerealiseerd.

Het Bartokpark was de weken voorafgaand aan het transport al gereed gemaakt voor de komst van het Feestaardvarken. Na

Florentijn Hofman Florentijn Hofman maakt gigantische kunstwerken van alledaagse voorwerpen en materiaal. Naast de oppompbare bad-eend heeft hij onder meer in Nijmegen het uitkijkkonijn gemaakt van bij elkaar geschroefde houten plankjes. Voor het Feestaardvarken maakte hij gebruik van spuitbeton. Een aardvarken slaapt 22/23 uur per dag. De rode kleur verwijst niet alleen naar (Afrikaans) grond, maar ook naar wijn en feest en de daarbij behorende slaap / roes waarin het dier ligt. De keuze voor beton als huid van het Feestaardvarken lag volgens Hofman voor de hand. “Een zeer kenmerkend materiaal voor Burgers’ Zoo als je denkt aan de grote rotsen en gewelven in het dierenpark”. Onder de droog opgespoten betonnen huid (450 m2) van het Feestaardvarken gaat een enorm skelet schuil, waarin vele kilometers wapeningsstaal zijn verwerkt. Dit draadstaal is aangebracht tussen stalen flenzen die per snede de contouren van het feestaardvarken weergeven. De plek van het Feestaardvarken was geen A- locatie, zoals de gemeente graag wilde, maar ingeklemd in een wat kleine publieke ruimte. Dit is met opzet gedaan om de ruimte intiemer te maken, ook weer refererend naar de inspiratiebron. Het feestaardvarken is al met al een werk dat ook laat zien hoe stadsvernieuwing tot stand kan komen en hoe nieuwe A- locaties geboren worden.

Foto: Inge Hondebrink

6


Florentijn Hofman

BV-NIEUWS 2014

Con creet Beton bindt, Kennis wint! Voor onze vereniging is de Betondag altijd weer een moment om elkaar te spreken. De afgelopen, 57e Betondag, was echt een succes. Veel exposanten, veel deelnemers en een hele goede sfeer. Toch hoor je ook dat maar heel weinig mensen zich op 2015 verheugen. De bouwmarkt is nog steeds niet goed. Veel bouwers moeten scoren in de komende maanden en dus wordt er getenderd op leven en dood. En als iemand voor een scherpe prijs een project kan aannemen, dan wordt die scherpte rechtstreeks doorgegeven aan de toelevering. Zeker als achteraf blijkt dat een aanbieding toch niet helemaal realistisch was. Er staat ons dus nog veel strijd te wachten in het komende jaar. Wat ik wel merkwaardig vindt is dat die strijd vooral lijkt te gaan worden gevoerd op het punt van inkoopmanagement. Inkopers weten natuurlijk dat er ergens altijd wel iemand zo wanhopig is dat er nog wat dubbeltjes zijn uit te persen. Achteraf blijkt altijd dat goedkoop duurkoop is; we weten het natuurlijk al jaren! Met inkoop van bijvoorbeeld betonmortel zijn altijd wel wat euro’s te verdienen. En dat gebeurt dan ook, hoewel men nu ook in de betonmortelsector de bodem wel bereikt lijkt te hebben. En je kunt met slimme inkoop een paar tientjes winnen, maar met een goed ontwerp en beheersing van technologie zijn er gewoon duizenden euro’s te verdienen. Just-in-time verhardingsbeheersing, sensoring, slimme mengsels: inhoudelijke kennis kan elk bedrijf een beter competitievoordeel geven dan nietsontziende inkoop. En eigenlijk is dit de kern van mijn betoog. Alleen slimme, goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers zijn de enige duurzame manier om de competitie te overleven. Survival of the fittest heeft zich door de eeuwen heen echt bewezen. Juist in deze tijd dus is het nodig om te investeren in opleiding van je medewerkers. Opleiden is geen kostenpost, maar een harde voorwaarde om te overleven. En dat geldt voor ingenieurs, voor bouwers, voor opdrachtgevers en voor de toelevering. En het komt goed uit dat juist in deze editie van ons BV-nieuws veel opleidingen te vinden zijn. In januari starten weer heel veel praktijkopleidingen. Leest u ze op uw gemak door. Verder in dit nummer, een fraai artikel over het Feestaardvarken. Zowel technisch hoe spuitbeton verwerkt wordt, als artistiek de motieven van de kunstenaar. Dit artikel is de laatste in de reeks die de Betonprijs 2013 als inhoud heeft. Uiteraard een verslag van de Betondag 2014. De bekendmaking van de winnaars van de Enci Studieprijs en nog veel meer.

Frens Pries, Directeur Betonvereniging

7

St udiedagen

13 januari 2015, Delft

Avondcollege Oppervlaktekwaliteit van beton Geen onderdeel van een betonconstructie is zo belangrijk als de buitenste 30 mm. Is het oppervlak te poreus, dan kunnen agressieve stoffen eenvoudig het beton binnendringen en aan hun destructieve arbeid beginnen. Maar ook als het oppervlak wel goed is nabehandeld, kan het resultaat (visueel) nogal eens tegenvallen. Beide constateringen zijn zo oud als de weg naar Kralingen en toch gaat het nog regelmatig fout. Is het omdat we de kennis niet altijd paraat hebben, of komt het doordat de eisen die we aan de huid stellen niet altijd even realistisch zijn? In het Avondcollege ‘Oppervlaktekwaliteit van beton’ op 13 januari 2015 stellen dr.ir. Henk Jonkers en dr.ir. Marc Ottelé zichzelf en u enkele vragen. Weten we nog hoe we een goede kwaliteit van de buitenhuid verkrijgen? En weten we ook dat we langer moeten nabehandelen als we een trager verhardend beton gebruiken? Of toetsen we alleen maar op de druksterkte, m.a.w. of we wel genoeg rijpheid hebben om te kunnen ontkisten? Ook kennen we twee soorten groen beton: het beton dat zich nog in de plastische fase bevindt en het beton dat in milieukundig

8


opzicht zo goed scoort. Maar is dit laatste beton wel zo duurzaam? Moeten we het materiaal niet gewoon afstemmen op de gewenste prestatie? Prestatiegericht dimensioneren en ontwerpen heet dat. Met CUR-Aanbeveling 100 bezitten we een document waarmee we voor eens en voor altijd de discussies op de bouwplaats de wereld uit hebben verbannen. Maar tegelijk staat CUR 100 eigenlijk ook innovaties in de weg, zoals het gebruik van granulaten enz. Zijn we wel zo blij met dit document?

St udiedagen

BV-NIEUWS 2014

En hoe garanderen we de restlevensduur van de buitenhuid van een 40 jaar oude betonconstructie voor nog eens 50 jaar als daarom in een reparatietender wordt gevraagd? Kortom, allemaal vragen waarover we met elkaar van gedachten willen wisselen. Datum Locatie Cursusleiders Kosten

13 januari 201 Hotel WestCord, Delft Henk Jonkers en Marc Ottelé (TU Delft, fac. CiTG) € 150 (BV-leden), € 180 (niet-leden

Programma 18.00 uur 19.00 uur 21.00 uur 21.30 uur

Inloop met broodmaaltijd Avondcollege Oppervlaktekwaliteit van beton Napraten met borrel Sluiting

Nieuwjaarsbijeenkomst Betonvereniging Studiemiddag 21 januari 2015

Kennisinfrastructuur betonbouw in de steigers! Kan je met technische kennis nog steeds geld verdienen? Hoe organiseren we ons onderzoek? Spelen we internationaal nog wel mee? Hoe maken we onze kennisinfrastructuur betonbouw sterker en vitaler? (Zonnestraal Hilversum, 15.30-20.00 uur) De Kennisinfrastructuur (KI) in onze betonbouwwereld is sterk voor verbetering vatbaar: verminder de versnippering, zorg voor meer regie en richt de blik naar buiten voor aansluiting bij maatschappelijk relevante thema’s en maak keuzes. Het effect? Meer elan, soepelere fondsenwerving en meer resultaat. De kennisinfrastructuur berust op vier pijlers: onderzoek, onderwijs, praktijk en overheid. Intermediaire organisaties zorgen voor de verbindingen. De verbindingen tussen deze vier pijlers zijn momenteel zwak. De betonsector is beperkt betrokken bij onderwijs en onderzoek. De inzichten die voortkomen uit onderzoek vinden maar moeilijk hun weg naar de praktijk. In het internationale veld van onderzoek, ontwikkeling en standaardisatie verliest Nederland positie. Onze wetenschappelijke invloed slinkt en voor regelgeving worden we afhankelijker van het buitenland. Het verwerven van internationale expertise voor een snelle marktintroductie van innovatieve technieken door het Nederlandse bedrijfsleven, zal minder snel slagen. Met weemoed kijken deskundigen terug op het elan en de internationale positie van Nederland ten tijde van de Deltawerken. De rolverdeling in de betonbouw is afgelopen jaren flink veranderd.

Grote publieke opdrachtgevers speelden in het verleden een belangrijke rol met betrekking tot onderzoek en ontwikkeling. Nu deze zich terugtrekken op kerntaken en ontwerp, uitvoering en beheer meer overlaten aan de markt, verandert ook hun rol ten aanzien van onderzoek. Het bedrijfsleven zal nadrukkelijker in beeld moeten komen. De huidige kennisinfrastructuur betonbouw is gefragmenteerd en niemand heeft het overzicht wat, waar gebeurt, er is nauwelijks uitwisseling en afstemming tussen onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven, partijen moeten wennen aan nieuwe rollen en de sector slaagt er onvoldoende in haar toegevoegde waarde voor klanten en samenleving duidelijk te maken. Ofschoon hieruit een heel somber beeld zou kunnen ontstaan, gloort er hoop. Bij deskundigen bestaat het besef dat het anders moet en dat het anders kan. Erkenning is het begin van verandering. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Betonvereniging op 21 januari 2015 staat de vraag centraal wat we kunnen doen om de effectiviteit en efficiëntie van de KI-Betonbouw te verbeteren? Programma en aanmelden zie www.betonvereniging.nl

9

St udiedagen

Verslag Betondag 2014

Door ir. J.P.G. (Hans) Ramler voorzitter van de Betonvereniging

Jaarrede 2014 Dames en heren, Welkom op de 57e editie van de Betondag. Zoals gebruikelijk open ik de Betondag met een terugblik en vooruitzicht op de financiële toestand van de bouw in Nederland. Welnu, afgelopen jaren stonden we met de bouw aan de rand van de afgrond. Dit jaar hebben we een grote stap voorwaarts gemaakt……………en dat bedoel ik inderdaad cynisch.

De markt Want het lijkt er op dat de malaise in de bouw over het dieptepunt heen is. De economie klimt langzaam uit het dal, de huizenmarkt trekt voorzichtig weer aan, het volume in de inframarkt zal vooral komend jaar weer gaan groeien. De bouwbedrijven gaan echter kapot aan de lage winstmarges. De honger naar werk wreekt zich. De branche-breed doorgevoerde bezuinigingen leiden tot lagere kostprijzen. De lagere kosten dragen niet bij aan de winstmarge. Integendeel, die worden gebruikt om tegen lagere prijzen in te schrijven. De marges zijn dus nog steeds ongezond laag. Het is niet voor niets dat er hier bij de hoofdingang wordt gedemonstreerd door de FNV. In de Cobouw van vorige week werd een oproep gedaan om een commissie te vormen met de hoofdrolspelers in de bouw om na te denken over nieuwe structuren in de bouwsector. Ik steun dat van harte. Immers, ondanks alle goedbedoelde pogingen van de opdrachtgevers in Nederland, lukt het niet om met alleen moderne contractvormen de markt te verbeteren.

De Betondag Dan wil ik nu een vrolijker onderwerp aansnijden, namelijk het thema van deze Betondag: ‘Beton bindt!’ Het idee achter het thema is ‘Beton bindt en de Betonvereniging verbindt!’ (of verenigt).

Cement is het bindmiddel in beton. De Betonvereniging wil het cement zijn van de samenleving als het gaat om het verbinden van de bouwketens, de verschillende materialen, de jonge en ervaren generaties, de studenten en docenten.

Docenten Om even bij de docenten stil te staan. De docenten zijn een onmisbare pijler voor de Betonvereniging. We zetten onze docenten daarom elk jaar in het zonnetje door drie docenten te nomineren voor de ‘Docent van het jaar’. Ik vind het een eer om de drie genomineerden voor dit jaar bekend te maken: Jos van Schijndel, Jasper Vosdingh Bessem en Klaas Wiersma. Frens Pries zal straks de winnaar bekendmaken.

Samenwerking De Betonvereniging heeft een belangrijke maatschappelijke positie verworven door het uitgebreide cursusaanbod, de vele excursies en lezingen, de Betonprijs en natuurlijk de Betondag. Samenwerken met alle partijen in de keten, met andere brancheverenigingen, met jonge en ervaren generaties, met andere opleidingsinstituten, is voor de Betonvereniging een tweede natuur geworden. Van samenwerken worden alle partijen sterker, zolang er ruimte is voor de eigen identiteit.

10


St udiedagen

BV-NIEUWS 2014

Gemiddeld 8,2 Bouwacademie In dat kader meld ik al drie jaar dat we een Bouwacademie gaan oprichten. Dat heeft meer voeten in aarde dan gedacht. Wat we wel gaan doen is het afstemmen van het cursusaanbod met Stichting Bouwen met Staal en HTI. Nadere informatie volgt eind van dit jaar.

fib-congres 2017 Met de Betonvereniging gaat het heel goed, ondanks de moeilijke economische tijden. Het aantal cursisten (meer dan 1000 per jaar) blijft op peil, de diverse evenementen worden zeer goed bezocht, we hebben veel actieve leden en een grote groep zeer loyale en deskundige docenten. De voorbereiding voor het internationale fib-congres 2017 in Maastricht verloopt voorspoedig in nauwe samenwerking met de Belgische Betonvereniging en met steun van de Duitse Betonvereniging. Is er dan niets te wensen over? Ja, natuurlijk wel.

Docent van het jaar 2014 Tijdens de Betondag 2014 werd bekendgemaakt dat Jos van Schijndel docent van het jaar 2014 is geworden. Op de bijbehorende oorkonde staat: “vanwege zijn betrokken manier van lesgeven”. De cursisten die Jos tot nu toe heeft opgeleid weten precies wat daarmee bedoeld wordt. Foto Hans Ramler (rechts) voorzitter van de Betonvereniging reikt in de stand van de Betonvereniging aan Jos de oorkonde docent van het jaar 2014 uit.

Constructeursregister Neem het Constructeursregister. Overigens, een goed voorbeeld van samenwerking tussen de Betonvereniging en Bouwen met Staal. Het Constructeursregister wordt inmiddels breed gedragen in de markt. De inzet van geregistreerde constructeurs en ontwerpers wordt echter nog steeds met terughoudendheid voorgeschreven. Hierbij een appèl aan de opdrachtgevers om minder terughoudend te zijn met het voorschrijven van geregistreerde ontwerpers en constructeurs. Dat komt de kwaliteit van de gehele bouw ten goede. En ook hier gaan we binnenkort met KIVI onderzoeken hoe we het initiatief van de ‘Chartered Engineer’ kunnen combineren met het Constructeursregister.

Ten slotte Ten slotte, u kent het gezegde ‘succes kent vele vaderen’ Ik denk dat ik mag zeggen dat de Betondag een succes is. Een succes dat door velen tot stand is gekomen: • allereerst de bureaumedewerkers van de Betonvereniging die de gehele voorbereiding en organisatie in handen hebben; • onder leiding van Frens Pries en vooral Wiepkje van den Burg; • de bestuursleden van de Betonvereniging die allemaal een bijdrage hebben geleverd of leveren aan de Betondag; • de vele standhouders; • de vele sprekers; • de medewerkers van De Doelen onder leiding van Wil Kuiters; • en uiteraard de ongeveer 3000 bezoekers aan deze Betondag.

11

St udiedagen 57e Betondag

‘Tijd voor een nieuwe wind door de sector’ De bouwsector moet snel veranderen. De winstmarges zijn ongezond laag en er zijn onvoldoende marktuitbreidingen. Als de plenaire opening van de 57e Betondag één ding duidelijk maakte, dan is het wel dat er snel iets moet veranderen in de bouwsector. Er moet een nieuwe wind gaan waaien door de sector. En dat kan volgens Wim de Ridder hoogleraar Toekomst-onderzoek aan de Universiteit Twente door een prijsvraag uit te schrijven. “Want bijna elke verandering wordt met een prijsvraag in gang gezet.” Voor Hans Ramler, voorzitter van de Betonvereniging is het wel duidelijk. Ondanks alle goedbedoelde pogingen van de opdrachtgevers lukt het niet om met alleen moderne contractvormen de markt te verbeteren. Hij zei dit tijdens de opening van alweer de 57e editie van de Betondag in de Doelen in Rotterdam. Hoewel de malaise in de bouw over het dieptepunt heen is ziet de Betonverenigingsvoorzitter dat nog veel bedrijven in de sector het uiterst moeilijk hebben. “De huizenmarkt trekt voorzichtig weer aan en ook het volume in de inframarkt zal vooral komend jaar weer gaan groeien. De bouwbedrijven gaan echter kapot aan lage winstmarges. De honger naar werk wreekt zich.”

Ongezond Ramler benadrukte dat de branche-breed doorgevoerde bezuinigingen weliswaar leiden tot lagere kostprijzen maar dat die lagere kosten vooralsnog niet leiden tot een hogere winstmarge. “Integendeel, die worden door bedrijven gebruikt om tegen lagere prijzen in te schrijven. Kortom, de marges zijn dus nog steeds ongezond laag.” In zijn ogen is het tijd dat er echt snel wat gaat veranderen. Een commissie van hoofdrolspelers in de bouw moet wat hem betreft op korte termijn gaan nadenken over nieuwe structuren in de bouwsector. Onderwerpen waar de commissie zich over moet buigen zijn wat hem betreft onder andere het invoeren van plafond- en bodemprijzen, het intensiveren van moderne contractvormen en niet alleen werken met boetes maar ook met beloningen. “Het wordt tijd dat we met elkaar de sector gaan transformeren.”

Jachtterrein Dat was een mooi bruggetje naar Wim de Ridder, hoogleraar Toekomst-onderzoek aan de Universiteit Twente. Met als thema ‘Bouw, jachtterrein voor vernieuwers’, hield De Ridder de zaal voor dat veranderingen alleen mogelijk zijn als er afnemers zijn. “In de jaren 30 aan het einde van de grote technologische golf stokte alle ontwikkelingen omdat er geen afnemers waren. En nu zitten we feitelijk in eenzelfde periode. We zitten in het digitale tijdperk, we ontworstelen ons uit de crisis, de consument is aan het sparen en grote marktuitbreidingen zijn er niet.” Volgens de hoogleraar is het daarom belangrijk dat de sector zich focust op technische ontwikkelingen. Mogelijke onderwerpen zijn in zijn visie nanocoating beton, zonnepanelen in beton, ultra

12


hoge sterkte beton, zelfhelend beton, het bouw informatie systeem en de ontwikkeling van het gebruik van de 3D-printer in de bouw. “Dat zal in het begin nog langzaam effect sorteren. Maar dit zijn wel technologische ontwikkelingen die zich met een grote mate van waarschijnlijkheid laten extrapoleren. En als dat eenmaal gebeurt dan gaat het ineens heel hard.” Dergelijke ontwikkelingen links laten liggen is aldus De Ridder dodelijk. “Kodak miste de digitalisering en is failliet. Bij Nokia, eens marktleider op het gebied van mobiele telefonie, is uiteindelijk 60.000 man op straat komen te staan omdat de ontwikkeling van de smartphone door de top van het bedrijf werd onderschat.” Innoveren en delen van kennis zijn in de ogen van De Ridder de sleutels tot succes. “Het heeft ook geen zin om kennis voor jezelf te houden. Door internet en de komst van steeds meer zzp-ers ligt die kennis op straat. Het is veel beter om heldere doelen te stellen en de samenleving te betrekken bij het behalen van dat doel. En de samenleving is met een prijsvraag altijd wel in beweging te krijgen.” Een voorbeeld op dat terrein is voor hem de Xprize Ocean Initiative, een wereldwijde prijsvraag om met ideeën te komen om de oceaan schoon te maken. “Maar ook Samsung stelt tijdens een evenement 10.000 euro ter beschikking voor de bedenker van de nieuwste app.” Het is aan het slot van zijn lezing dan ook zijn grootste aanbeveling, schrijf een prijsvraag uit. “De eerste prijs is tenminste twee miljoen euro. Formuleer objectieve criteria en geef er veel publiciteit aan. De finale is dan op de Betondag volgend jaar.”

Geld Geld voor een dergelijke prijsvraag zou in de visie van Chris Williams van BAM PPP geen probleem moeten zijn. Want dat is er volgens hem in overvloed. Hij sluit na Wim de Ridder het openingsprogramma officieel af. Williams deelt zijn ervaringen met Publiek Privaat Partnership met de zaal en houdt de aanwezigen voor dat er sprake is van een muur van geld dat beschikbaar is voor infrastructurele projecten. Dat geld, zo’n slordige 90 biljoen dollar, zit bij investeerders en kan volgens Williams via Publiek Privaat Partnership worden vrijgemaakt. Alleen zit hier de politiek als barrière nog tussen. “Het is dan ook aan de politiek en beleidsmakers om meer initiatieven te nemen om projecten via publieke private partnerschap te realiseren. Ook moet de politiek zorgen voor gunstige omstandigheden waar

St udiedagen

een dergelijke aanpak baat bij heeft. En dan denk ik aan een lage lange termijn rente en het bieden van zekerheid dat het project daadwerkelijk wordt uitgevoerd.” En verder daagt deze aanpak aldus Williams betrokken partijen uit het uiterste uit

BV-NIEUWS 2014

zichzelf te halen. “Dat is belangrijk voor de innovatie en vernieuwing in de sector.” En dat maakt de cirkel deze ochtend weer rond.

Hans Ruijter programmadirecteur SAA:

‘SAA is mijn mooiste project’ De weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA) is qua omvang en budget van ruim 4 miljard euro momenteel met afstand het grootste wegenbouwproject in Nederland. En dat is dan ook precies de reden dat Hans Ruijter programmadirecteur SAA dit met afstand zijn mooiste project noemt. Op de Betondag ging hij hierover met Jil Ligterink van Van Hattum en Blankevoort in gesprek. “Door het project in vijf delen op te knippen houden we het beheersbaar.” Tijdens de introductiefilm over de weguitbreiding SchipholAmsterdam-Almere zitten Ruijter en Ligterink bijna te glimmen. Het is dan natuurlijk ook een megaoperatie waarmee Rijkswaterstaat in januari 2012 begonnen is. Een klus die pas omstreeks 2024/2026 helemaal geklaard is. Dan is over een lengte van 63 kilometer de snelweg tussen Schiphol en Almere verbreedt. Naast de aanleg van extra rijstroken betekent het project een extra brug over het Amsterdam-Rijnkanaal, een brede Hollandse Brug, de renovatie van 5 grote knooppunten en de aanpassing van zo’n slordige 100 viaducten. Om de leefbaarheid rond de snelwegen te verbeteren wordt er nog een tunnel, een aquaduct en 33 kilometer aan geluidsschermen aangelegd. “We schieten best al een beetje op”, zegt Hans Ruijter. “Het eerste deel, de uitbreiding naar 2x4 rijstroken A10-Oost/A1Diemen is inmiddels gereed. En eerder dit jaar is het consortium waar ook Van Hattum en Blankevoort deel van uitmaakt begonnen met onder meer de uitbreiding naar 2 x 5 rijstroken A1/A6 Diemen-Almere Havendreef.”

Gemengde gevoelens

Huzarenstukje

Samenwerking

Daarna volgen nog A9 Holendrecht-Diemen en A6 Almere Havendreef-Almere Buiten-Oost. De uitbreiding naar 2 x 4 rijstroken A9 Badhoevedorp-Holendrecht sluit het huzarenstukje af. Hans Ruijter: “Het is zo’n groot project dat je dat één partij of consortium ook niet kunt aandoen. Je zal de aanbesteding maar winnen.” Ligterink knikt. De Bouwcombinatie SAAone voert de werkzaamheden voor de A1/A6 Diemen-Almere Havendreef uit. Het werk wordt uitgevoerd op basis van een DBFM-contract (Design, Build, Finance and Maintain). Dit betekent dat de bouwcombinatie verantwoordelijk is voor het gehele proces van ontwerp en bouw tot de financiering en onderhoud. De looptijd van het contract is 30 jaar. “Het is een omvangrijk werk”, erkent Ligterink. “Om even aan te geven hoe groot de organisatie is, we hebben een kantoor in Diemen gehuurd met achttien vergaderzalen. En die zalen zijn elke dag van de ochtend tot de avond volledig bezet.”

Ondanks het feit dat als het gaat om het ontwerp, aanleg én financiering steeds meer aan de markt wordt overgelaten heeft Hans Ruijter toch het gevoel dat SAA een staaltje van goede samenwerking is. “Je doet toch samen met werk. Alleen we hebben beiden onze eigen rol. En de rol van ons als projectorganisatie is om alles in het werk te stellen waardoor het bouwproces zo optimaal mogelijk kan worden uitgevoerd.” Jil Ligterink is het met hem eens. “Maar”, zo voegt hij er aan toe, “er moet ook een klik zijn. Cruciaal is dat alle partijen voorspelbaar zijn. Je moet elkaar niet willen verrassen, want dan gaat het mis.”

Wel kijkt hij met gemengde gevoelens naar het proces. De tenderkosten beslaan zo’n één procent van de aanneemsom. “Ik vind dat fors. Zeker als je de aanbestedingsprocedure verliest. Ik denk ook dat Rijkswaterstaat daar wel meer naar mag kijken.” Vooral de informatiestroom in de voorfase is enorm. Ligterink: “We hebben tienduizenden documenten gekregen. Die moeten dan ook nog eens in een korte tijd worden gelezen en beoordeeld. Dát is gewoon niet te doen. Op dat vlak mag er wel wat aan informatiemanagement worden gedaan.” Ruijter kan zich daar wel iets bij voorstellen. “Maar”, zo geeft hij aan, “wij willen in de informatie zo volledig mogelijk zijn. Natuurlijk moeten we de tenderkosten zo laag mogelijk zien te houden. Het is echter niet aan ons als opdrachtgevende partij om informatie te selecteren. Te veel informatie is misschien niet goed maar te weinig al helemaal niet. Want ik zie de claims al voor mij van partijen wanneer blijkt dat wij in hun ogen essentiële informatie hebben achtergehouden.”

Volgende Betondag 19 november 2015

13

St udiedagen

Jong en oud ‘vliegen’ elkaar in de haren “Wat een onzin!” Elise van Westenbrugge floept het er in één keer uit. De constructeur, werkzaam bij IMd Raadgevende Ingenieurs, reageert daarmee uit de grond van haar hart op Erik Wagemaker, van Adviesbureau Wagemaker, die tegen renoveren is en alles wil platgooien dat niet meer voldoet. Het is voor iedereen duidelijk. Een uurtje Lagerhuisdebat op de Betondag levert altijd weer verhitte discussies op. En de afloop is ook immer ongewis. Spreekstalmeester en debatleider Jacco Buisman had er aan het begin van het debat al om gevraagd. “Ik ga jullie vier stellingen voorleggen en ik wil dat jullie tot het uiterste gaan.” Het is aan de kemphanen, verdeeld tussen jong en oud en tussen man en vrouw, niet tegen dovemansoren gezegd. Al bij de eerste stelling, Elke constructie is uniek, gaat het er fel aan toe. Mariëlle Rutten, van Arup bv, is van mening dat elke constructie uniek is en dat standaardisatie zo’n beetje de dood van de creativiteit betekent. Haar opponent, Bart Smolders van ProRail is het daar uiteraard niet mee eens. “Juist het feit dat in de bouw elk gebouw als nieuw project wordt gezien werkt kostenverhogend en brengt faalkosten met zich mee. Telkens wordt er opnieuw begonnen en we doen niets met de kennis die we in een eerder project hebben opgedaan.” En om de tribune een beetje op te poken voegt hij er in één adem aan toe: “En dat komt door de ontwerpers en ingenieurs.” Geloei valt hem ten deel. Smolders probeert de aanwezigen weer wat op zijn hand te krijgen door Ikea als voorbeeld te noemen waar de schroeven bij alle meubelen hetzelfde zijn. “In totaal gebruikt Ikea maar 12 verschillende soorten schroeven.” Rutten grijpt haar kans door hem te vragen of hij niet van designmeubelen houdt? “Juist het feit dat elke constructie uniek is zorgt er voor dat we het gebouw telkens aan zijn omgeving kunnen aanpassen. En dat kan met een gestandaardiseerd product niet.” Zij weet daarmee op de tribune de handen op elkaar te krijgen. Het pleit is beslecht, 64 procent van de aanwezigen is het met haar eens. En daarmee boekt Marielle Rutten de eerste winst voor jong en voor vrouw.

0 op de meter Elise van Westenbruggen weet eveneens de winst in de wacht te slepen. Hoewel Erik Wagemaker hartstochtelijk probeert uit te leggen waarom het veel beter is om alles wat we niet meer gebruiken te slopen en nieuw te bouwen dan te renoveren krijgt hij geen poot aan de grond. “We willen allemaal energiezuiniger”, betoogt hij, “zelfs nul op de meter is mogelijk maar niet te realiseren in de bestaande bouw. Of alleen tegen hoge kosten. Dan kunnen we die woningen toch beter slopen en er energie-neutrale huizen voor terugbouwen.” Elise van Westenbruggen kijkt hem aan en zegt dan: “hoe duurzaam is dat? Al die huizen slopen.” En ook vanaf de tribune krijgt Wagemaker het voor zijn kiezen. “Utrecht heeft in de jaren zeventig Hoog Catharijne gebouwd en daarvoor de singels dichtgegooid. Hoeveel spijt hebben ze daar niet van dat ze nu tot 2030 bezig zijn om het centrum weer min of meer terug in de oude staat te brengen”, zo werpt een van de aanwezigen hem voor de voeten. Iemand anders brengt naar voren dat in de DDR veel geld is gaan zitten in het renoveren

14


van de bestaande gebouwen en dat het er perfect uitziet.” De eerlijkheid gebied te zeggen dat niet iedereen het met Wagemaker oneens is. Zo wordt bijvoorbeeld ook opgemerkt dat hoewel de oorzaak verschrikkelijk is Rotterdam een geweldig centrum heeft gekregen omdat het na het Duitse bombardement helemaal opnieuw kon beginnen. Het gaat hem echter niet helpen. Elise wint met 66 procent het debat. “Zo gaat het hard”, zegt Jacco Buisman, “twee nul voor jong en vrouw.

Kennis Het tij moet dan maar worden gekeerd in het derde debat als Sander Bucx van ProRail het opneemt tegen Colette O’Prinsen van Rijkswaterstaat. De stelling is ‘Kennis zit te veel in mensen’. Bucx die de stelling onderschrijft vindt dat de kennis die tijdens projecten wordt opgedaan teveel bij de mensen in de organisatie blijft en niet wordt gedeeld. “Kennis is macht en delen is kracht”, aldus Sander Bucx. “Wat een oud spreekwoord zeg’, reageert zijn opponent Colette. “Waar het om gaat is dat je die kennis goed laat stromen.” Het blijkt voor iedereen uiteindelijk een lastige welles nietes discussie. En ook O’Prinsen heeft zichtbaar moeite om aan te voeren dat het er niet om gaat dat de kennis in mensen zit maar wat zij er mee doen. Maar toch kan ze met nipt verschil van Sander winnen en daarmee de stand naar 3-0 in het voordeel van de vrouwen brengen (en 2-1 voor de jongeren).

Technische kennis De laatste stelling ‘Opdrachtgevers hoeven geen verstand van techniek te brengen’ brengt Michiel Kool van Volker Infra en Ronel Dielissen van Mebin tegenover elkaar. Kool is van mening dat een opdrachtgever geen technische kennis hoeft te hebben. “Wij marktpartijen zijn uitstekend in staat om de vraag die de opdrachtgever heeft naar de techniek te vertalen.” “Als dat zo is”, merkt Dielissen fijntjes op, “en als wij echt zo goed bouwen als Kool zegt, waarom zijn de faalkosten dan zo gigantisch?” Het is een voltreffer. Dat vinden ook de toeschouwers op de tribune. “De opdrachtgever heeft technische kennis nodig om risico’s in te schatten of wanneer er iets fout gaat oplossingen op hun technische merites te kunnen beoordelen.” Ook voor Kool zit het er niet in deze middag. Wanneer debatleider Buisman om de stembriefjes vraagt steekt een ruime meerderheid de rode briefjes omhoog. “En daarmee”, zo sluit Jacco af, “hebben de vrouwen een historische zege behaald (4-0) en zijn jong tegen oud gelijk geëindigd.” Er klinkt een luid applaus voor de vrouwen terwijl de tribune glimlachend leegstroomt.

St udiedagen

BV-NIEUWS 2014

HOGESCHOOL EERVOLLE VERMELDING

WWW.E WWW.EN NCISTU CISTU DIEPRIJS.NL DIEP RIJS.NL

OU OUD D BETON BETON IN IN NIEU NIEUW W BETON BETON

37 37EE EE

N Niel ielss Loo Loozem z emaann en en Teu Teunn Hoogeveen Hoogeveen Hoge Hogessch chool ool Wind W indesheim esheim Begeleider: Begeleider:ir. ir.P.G.F. P.G.F.Bosman Bosman

De De inz inz beoord beoor bestaa bestaa

PUBLIEKSPRIJS

P R O FES S I O N A L M AS TER O P LEI GI N GEN

EERVOLLE VERMELDING

Het Het toepassen toepassen van van betongranulaat betongranulaat isis de de afgelopen afgelopen jaren jaren een een veel veel besproken besproken onderwerp. onderwerp. Deze Deze studie studie richt richt zicht zicht in in zijn zijn geheel geheelop opde dewettelijke wettelijkegrenzen grenzenwaarbinnen waarbinnenbetongranulaat betongranulaaten enbetonzand betonzandkunnen kunnenworden wordentoegepast toegepasten enverwerkt verwerktin inbetonbetonnen nen fietspaden. fietspaden. Het Het doel doel van van de de studie studie ligt ligt daarbij daarbij op op kostenbesparing, kostenbesparing, waarbij waarbij regeltechnische regeltechnische en en uitvoeringstechnische uitvoeringstechnische aspecten aspecten worden worden beschouwd. beschouwd. Milieutechnische Milieutechnische overwegingen overwegingen komen komen door door de de gekozen gekozen afbakening afbakening niet niet aan aan bod. bod. Aan Aan de de hand hand van van bestaande bestaande richtlijnen richtlijnen worden worden de de relevante relevante zaken zaken voor voor de de specifieke specifieke toepassing toepassing keurig keurig op op een een rijtje rijtje gezet gezet en en onderdelen onderdelen worden worden aan aan de de hand hand van van eigen eigen proeven proeven nogmaals nogmaals aangetoond. aangetoond. Dit Dit levert levert een een compleet compleet overzicht overzicht op op van van een een niche nicheuit uitde debetonwereld betonwerelden enisisdaarmee daarmeevan vanpraktische praktischewaarde. waarde.Interessant Interessantisisook ookde detoepassing toepassingvan vanhet hetstudieresultaat studieresultaatin in de de praktijk, praktijk, waarbij waarbij een een betonnen betonnen fietspad fietspad isis gerealiseerd gerealiseerd en en beproefd. beproefd. De De jury jury spreekt spreekt haar haar waardering waardering uit uit voor voor de de focus focus en en de de samenwerking samenwerking tussen tussen onderwijsinstelling onderwijsinstelling en en het het bedrijfsleven. bedrijfsleven.

prof.dr prof.d juryvo juryvo hoogle hoogle Structu Struct Structu Struct versite versite Bouwk Bouwk Raadge Raadg

HE HETT ONDERWIJSCENTRU ONDERWIJSCENTRUM M NOORDW NOORDWESTCLU ESTCLUSTER STER TE TE U UTRECH TRECHTT YYoun ounes esss Lyo Lyous usoouf ufii MS MSEEnngg opl opleeidin idingg va vann ddee Beto Betonver nvereniging eniging

prof.dr prof.d hoogle hoogl ties, ties, UU Labora Labor Betono Beton

Begeleider: Begeleider:ir. ir.E. E.Holla Holla

dr.ir. dr.ir. CC UHD, UHD, niek niek en e sectie sectie Techn Techn Techn Techn

In In deze deze evenwichtige evenwichtige studie studie isis het het constructieve constructieve ontwerp ontwerp van van een een onderwijsgebouw onderwijsgebouw beschouwd, beschouwd, met met de de nadruk nadruk op op de de stabiliteit. stabiliteit. Uiteenlopende Uiteenlopende stabiliteitsvoorzieningen stabiliteitsvoorzieningen zijn zijn ontworpen ontworpen en en rekenkundig rekenkundig onderzocht onderzocht op op geschiktheid geschiktheid voor voor de de gegeven gegeven situatie. situatie. De De variant variant die die op op basis basis van van een een multicriteria-analyse multicriteria-analyse isis gekozen, gekozen, isis uitdagend uitdagend en en niet-alledaags. niet-alledaags. De De constructieve constructieve vragen vragen die die dit dit oproept oproept zijn zijn goed goed geformuleerd geformuleerd en en zorgvuldig zorgvuldig opgelost. opgelost. De De student student geeft geeft blijk blijk van van een een goed goed constructief constructiefinzicht. inzicht.De Dejury jurywas wasbenieuwd benieuwdgeweest geweestnaar naareen eenverdieping verdiepingop opéén éénvan vande deonderdelen, onderdelen,maar maarheeft heeftbegrip begripvoor voor het hetfeit feitdat datdit ditachterwege achterwegeisisgebleven geblevengezien geziende deomvang omvangen enveelzijdigheid veelzijdigheidvan vandeze dezestudie studiemet metnaast naastde degebruikelijk gebruikelijkaanaandacht dacht voor voor de de krachtwerking, krachtwerking, ook ook aandacht aandacht en en oog oog voor voor duurzaamheid, duurzaamheid, bouwkosten bouwkosten en en uitvoeringsaspecten. uitvoeringsaspecten. Bovendien Bovendien zijn, zijn, naast naast handberekeningen, handberekeningen, ook ook 3D 3D EEM-analyses EEM-analyses uitgevoerd uitgevoerd en en zijn zijn de de resultaten resultaten onderling onderling op op een een globaal globaal niveau niveau vergeleken. vergeleken. Er Er isis waardering waardering voor voor het het feit feit dat dat dit dit model model ook ook isis gebruikt gebruikt om om een een variant variant die die verder verder niet niet isis uitgewerkt uitgewerkt toch toch even even nader nader te te onderzoeken. onderzoeken.

ing. ing. Ge G hogesc hoges dinato dinato Ontwe Ontwe Rotter Rotter Civiele Civiele kunde kunde

PUB PUBLI LIEEKS KSPR PRIIJJSS De Depublieksprijs publieksprijsis isdit ditjaar jaargewonnen gewonnendoor doorMark MarkWijffels. Wijffels. Magnetically Magneticallyorienting orientingsteel steelfibres fibresin inself-compacting self-compactingconcrete. concrete.De Dewerking werking van vanvezels vezelsin inbeton betonis isafhankelijk afhankelijkvan vande devezeloriëntatie vezeloriëntatieen enhierdoor hierdoorindirect indirect ook ookvan vande destromingsrichting stromingsrichtingen eneen eeneventuele eventuelewandwrijving. wandwrijving.zie zieverder verderddee omschrijving omschrijvingbij bijMark Markelders eldersin indeze dezefolder. folder.

ir. ir. Pete Pet hogesc hoges dinato dinato Ontwe Ontwe school schoo Opleid Opleid en en Bou Bo

ir. ir. Tom Tom constr constr Advies Advies Movar Mova

ing. ing. H H secreta secret projec projec verenig vereni

Schrijf Schrijf je je in in voor voor de de ENCI ENCI Studieprijs Studieprijs 2015. 2015. Kijk Kijk voor voor meer meer informatie informatie op op www.encistudieprijs.nl. www.encistudieprijs.nl.

15

St udiedagen

WWW.E N CISTU DIEP RIJS.NL

ON

37E EDITIE

De inzendingen zijn beoordeeld door een jury, bestaande uit:

n zijn betonnische an de zet en n een aat in focus

prof.dr.ir. Theo Salet juryvoorzitter hoogleraar Material Related Structural Design - Concrete Structures, Technische Universiteit Eindhoven, faculteit Bouwkunde / Witteveen+Bos Raadgevende Ingenieurs

TER C HT

prof.dr.ir. Luc Taerwe hoogleraar betonconstructies, Universiteit Gent, Laboratorium Magnel voor Betononderzoek dr.ir. Cor van der Veen UHD, Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, sectie Gebouwen en Civiel Technische constructies, Technische Universiteit Delft

op de or de s. De goed p voor k aanndien iveau t toch

ing. Gerrit Verkerk hogeschooldocent en coördinator minor Constructief Ontwerpen, Hogeschool Rotterdam, Opleidingen Civiele Techniek en Bouwkunde

INGESTELD DOOR HET ENCI STUDIEFONDS Het ENCI Studiefonds is een Stichting met als doel het stimuleren van betononderwijs in Nederland door middel van het geven van (financiële) ondersteuning aan instellingen, organisaties of personen, die zich op dat terrein verdienstelijk maken. Dit ter bevordering van het gebruik van beton als bouwmateriaal. Het Stichtingsbestuur bestaat uit vertegenwoordigers van ENCI NV en de Betonvereniging. Door het bestuur van het ENCI Studiefonds worden jaarlijks studieprijzen verleend, met als doel belangstelling te wekken voor het bouwen met beton en om nieuwe ontwikkelingen op dit gebied te stimuleren. Het ENCI Studiefonds laat de daadwerkelijke organisatie van de Studieprijs 2014 uitvoeren door de Betonvereniging. Studieprijzen worden toegekend voor studies, die naar mening van de jury blijk geven van goed inzicht, diepgang en originaliteit. Voor de Studieprijs zijn drie categorieën ingesteld: - afstudeeronderwerpen en studies op academisch niveau van studenten of afgestudeerden van universiteiten of masteropleidingen (met uitsluiting van dissertaties); - studies van studenten en afgestudeerden van technische hogescholen of bacheloropleidingen; - studies van studenten en afgestudeerden van betongerelateerde professional masteropleidingen. Er zijn in 2014 in totaal 13 studies van Nederlandse en Vlaamse Universiteiten (7) en Hogescholen (5) en Professional masteropleidingen (1), waarin het materiaal beton of cement een overheersende rol speelt, aan de jury ter beoordeling aangeboden. Uiteindelijk zijn er 8 studies genomineerd en zijn deze studenten met hun begeleiders uitgenodigd voor de Betondag op 20 november 2014, waar de prijsuitreiking plaats vindt. Dit jaar zijn de kandidaten wederom in de gelegenheid gesteld mee te dingen naar een publieksprijs. Met een korte toelichting konden de kandidaten het publiek ervan overtuigen dat juist hun studie in aanmerking kwam voor deze extra prijs. Na het aanhoren van de betogen heeft het publiek door stemming de publieksprijs bepaald. In deze folder staan alle prijswinnaars. Er zijn in de drie categorieën de volgende prijzen toegekend: - categorie Universiteit: een eerste en tweede prijs, een gedeelde eervolle vermelding - categorie Hogeschool: een eerste prijs en een gedeelde eervolle vermelding; - categorie Professional masteropleidingen: een eervolle vermelding.

ir. Peter Bosman hogeschooldocent en coördinator minor Constructief Ontwerpen, Hogeschool Windesheim Zwolle, Opleidingen Civiele Techniek en Bouwkunde ir. Tom Groeneweg constructeur - projectleider, Advies- en ingenieursbureau Movares Nederland BV ing. Henk Wapperom secretaris projectcoördinator Betonvereniging

2015. ijs.nl.

16


Prijswinnaars ENCI Studieprijs 2014, met juryvoorzitter prof. T.A.M. Salet (rechts)

St udiedagen

BV-NIEUWS 2014

Het onderwerp van dit onderzoek prikkelt de fantasie, lijkt eenvoudig vanuit de simpele basisgedachte, maar is dat zeker niet : zelfherstellend beton. Wat immers ligt er meer voor de hand dan het inmengen van helende agentia in de vorm van capsules in het beton? Agentia die vrijkomen zodra het beton en daarmee ook de capsules scheuren. In dit innovatieve onderzoek worden twee types polyurethaan en één waterafstotend middel als helend agens toegepast. Chloride- en CO2diffusietesten zijn zorgvuldig uitgevoerd om na te gaan in welke mate het autonoom scheurherstel de indringing van agressieve stoffen effectief kan verhinderen. Daarnaast zijn gewapende mortelbalken blootgesteld aan een chloridenrijk milieu om door middel van corrosiemetingen de prestaties van de heling te onderzoeken. Het onderzoek naar staat nog in de kinderschoenen en moet vooral worden gezien als een “proof of concept”. De jury spreekt echter juist haar waardering uit voor de durf van de onderzoeker om nog ongebaande paden te betreden en niet bezorgd te zijn met veel vragen achter te blijven. Het onderzoek laat weliswaar vragen achter, maar inspireert waarschijnlijk velen hier antwoorden op te gaan geven de komende jaren.

M AGNETICALLY ORIENTING STEEL FIBRES IN SELF-COMPACTING CONCRETE Mark Wijffel s T e ch n is ch e Un iver siteit Eind ho ven

Begeleiders: prof.dr.ir. T.A.M. Salet, dr.ir. L. Pel, ir. M.P.J. Pluis

De werking van vezels in beton is afhankelijk van de vezeloriëntatie en hierdoor indirect ook van de stromingsrichting en een eventuele wandwrijving. Wat ligt er meer voor de hand dan de vezeloriëntatie achteraf te corrigeren met behulp van een magnetisch veld en zo de aanwezige vezels effectief te benutten? De onderzoeker heeft zich niet alleen zelf deze vraag gesteld, hij heeft er ook op een unieke wijze invulling aan gegeven door middel van een zeer uitgebreid en vernieuwend onderzoek. Binnen het onderzoek is een magnetische spoel ontwikkeld, waarmee op een geheel eigen, onderzoekende wijze de inwerking van een magnetisch veld op staalvezels wordt getoond. De jury heeft veel waardering voor het theoretisch ontwerp van de spoel, de experimenten die zijn uitgevoerd bij verschillende stroomsterkteniveaus in relatie tot de viscositeit van het mengsel en de analyse van het resultaat, compleet met beeldverwerkingstechnieken. Waardering vooral ook voor de durf om een nieuw onderzoeksgebied te betreden, zonder een zekerheid op resultaat. Het onderzoek is zeer uitgebreid opgezet en van hoog niveau. De onderzoeker geeft blijk van een volwassen zelfkritische houding jegens de onderzoeksresultaten en inspireert hopelijk velen met een onwrikbare overtuiging dat, mits juist toegepast, de methode in de praktijk moet kunnen werken.

E FFE C T VA N HE T TYP E SU P ERABSORBEREND P OLYMEER OP DE Z E LFHE LE N D E EIGENSCHAP P EN IN BETON, AL DAN NIET IN COMBINATIE MET BACTERIËLE WERKING Ken n y D’Hal l uin Un ive rs it e it G e n t Begeleiders: prof.dr.ir N. De Belie, ir. D. Snoeck, ir. A. Mignon

Zelfhelende eigenschappen van beton zijn een vakgebied dat steeds meer aandacht krijgt. Die zelfheling kan een handje geholpen worden door superabsorberende polymeren en/of bacteriën aan het beton toe te voegen. Dit rapport omschrijft op een heldere en zeer systematische manier het onderzoek dat is gedaan naar twee aspecten hiervan. Ten eerste wordt onderzocht hoe de zwellende werking van verschillende superabsorberende polymeren kan helpen om een scheur in een betonconstructie te dichten en hoe dat bijdraagt aan het herwinnen van sterkte in de scheur. Ten tweede wordt onderzocht of bacteriën die aan de zelfheling kunnen bijdragen, in een dergelijk superabsorberend polymeer opgesloten kunnen worden. Het onderzoek speelt zich af op de interessante grens van betontechnologie en constructie en slaat daarmee een brug tussen twee werelden. De onderzoeker toont aan over een hoog wetenschappelijk niveau te beschikken op beide gebieden. De jury spreekt daarnaast haar waardering uit voor de goede beheersing van een grote verscheidenheid aan onderzoekstechnieken en de grote mate van zorgvuldigheid waarmee de experimenten zijn doorgevoerd.

UNIVERSITEIT EERVOLLE

Begeleiders: prof.dr.ir. N. De Belie, dr.ing. K. Van Tittelboom, ir. M. Maes

HOGESCHOOL EERSTE PRIJS

T E G E N G A A N VA N W APENINGSCORROSIE DOOR ZELFHERSTEL V AN SCHEU REN IN BETON S am Van t yghem Un ive rs it e it G e n t

HOGESCHOOL EERVOLLE

UNIVERSITEIT EERVOLLE VERMELDING

UNIVERSITEIT TWEEDE PRIJS

UNIVERSITEIT EERSTE PRIJS

WWW.E NCISTU DIEP RIJS.NL

17

St udiedagen

WWW.E N CISTU DIEP RIJS.NL

UNIVERSITEIT EERVOLLE VERMELDING

T EL ON

HOGESCHOOL EERSTE PRIJS

zeker m van atieve CO2g van enrijk at nog aarderagen op te

S IN ETE

HOGESCHOOL EERVOLLE VERMELDING

ng en an een esteld, rzoek. werrp van mengm een en van pireert n.

DE IET NG

handje chrijft wordt in een ondern kunarmee beide d aan

18

HE T MO DELLEREN V AN DISCRETE SCHEU RV ORMING IN BETON S t ev en S choen maker s T e ch n is ch e Un ive rsiteit Eind ho ven Begeleiders: prof.dr.ir. A.S.J. Suiker, prof.dr.ir. T.A.M. Salet, dr.ir. C.V. Verhoosel Het numeriek simuleren van discrete scheuren in beton laat toe verschillende aspecten van het constructief gedrag van betonelementen te bestuderen om zo een dieper inzicht te krijgen in de onderliggende betonmechanica. Een actuele toepassing die hier beoogd wordt is het bestuderen van de invloed van discrete scheuren op de onthechting van uitwendig opgelijmde wapening. De onderzoeker heeft dit onderzoek uitgevoerd met de mogelijkheden van een commercieel pakket (Abaqus). Hiertoe heeft hij stap voor stap verschillende materiaalmodellen onderzocht en op geschiktheid vergeleken. De jury is onder de indruk van het vermogen van de onderzoeker een eigen materiaalmodel (UMAT) te ontwikkelen waarmee de prestatie van de beschikbare modellen is verbeterd. Het werk wordt gekenmerkt door een systematische aanpak van de problematiek, met een kritische analyse van de verkregen resultaten en een duidelijke verantwoording van de uiteindelijk gekozen modellering. Het wetenschappelijk niveau is hoog en de onderzoeker toont een diepgaand inzicht in complexe materiaalmodellen. De presentatie is verzorgd en het werk is ondanks de diepgang vlot leesbaar.

DE T O E PA S S I N G V AN V EZELW APENING BIJ TRADITIONEEL FU NDERINGSHERSTEL T om G o d t hel p Hoge s ch ool van A m ster d a m Begeleiders: ing. P.G. Korse, ing. L.A. van der Vecht

In deze uitgebreide studie is een origineel idee om staalvezels toe te passen bij funderingsherstel nader beschouwd. Door de begane-grondvloer te vervangen door een betonnen vloer op nieuwe palen, kan deze vloer de bestaande metselwerkmuren via uitgespaarde inkassingen in de muur dragen. Een methode die een brede toepassing kent. Het bijzondere aan de studie is dat de gebruikelijke wapening in het ondernet volledig is vervangen door staalvezelbeton, waarmee mede dankzij de inklemming een robuuste hybride oplossing is gerealiseerd. De student is recht op zijn doel afgegaan en heeft het ontwerp daarbij op een uitstekende wijze onderbouwd met berekeningen. De jury is daarnaast zeer te spreken over de integrale aanpak van deze studie waarin, naast de constructieve betonaspecten van de vloer, ook aandacht is besteed aan de paalfundering. De grondmechanische eisen zijn op een juiste wijze in het ontwerp uitgewerkt. Al met al een uitstekende studie, waarvan de resultaten direct kunnen worden toegepast in de praktijk.

STAALV EZELBETON IN KELDERV LOEREN Maikel v an Do oren Hoge s ch ool Ut re ch t

Begeleiders: J. Wiersema MSEng, ir. O.A.J. Verschuren, ir. M.M.J. Spanenburg

De hybride toepassing van traditionele wapening en staalvezels in waterdichte betonnen keldervloeren gefundeerd op staal, blijkt in meer opzichten interessant. Naast financiële voordelen kunnen de risico´s op lekkage beter worden beheerst dan met normaal gewapend beton. De studie is zeer compleet en belicht een breed spectrum aan relevante aspecten. Zo worden het optimale staalvezeltype en een logische dosering bepaald, zijn verschillende beschikbare rekenmodellen vergeleken en beoordeeld op geschiktheid en is een praktijkcase uitgevoerd. Met behulp van een parameterstudie is een technisch en economisch optimum gezocht voor deze toepassing. De systematische aanpak van de problematiek met een kritische analyse van de verkregen resultaten en duidelijke verantwoording van de gekozen modellering, heeft geleid tot een studie van hoog niveau. Er is daarnaast een prima balans gevonden tussen hoofdrapport en bijlagen, met een goede ondersteuning door foto’s, figuren en tabellen. De presentatie is zeer verzorgd en het werk is vlot leesbaar.


Cursussen

BV-NIEUWS 2014

Cursussen van de Betonvereniging jan-mrt

2015

Technisch

Praktisch Technologie

Toepasbaar

Maak een volgende stap in uw carrière en meldt u aan voor één van onderstaande cursussen. Cursussen en opleidingen jan-mrt 2015

Startdatum

13-1-2015 13-1-2015 14-1-2015 15-1-2015 20-1-2015 20-1-2015 28-1-2015 29-1-2015 2-2-2015 of 3-2-2015 5-2-2015 9-2-2015 of 10-2-2015 2-3-2015 3-3-2015 3-3-2015 3-3-2015 4-3-2015 10-3-2015 11-3-2015 11-3-2015 12-3-2015 17-3-2015 25-3-2015

Ontwerp

12-1-2015 of 13-1-2015

Werkvoorbereiding en Uitvoering

Algemene Basiskennis Beton [abb] Inspectie en Beheer Kunstwerken niveau 3 Instandhoudingsinspectie & Advieswerk EEM voor constructeurs Metselmortellaborant BV Toeslagmaterialenlaborant BV Voorspantechniek Uitvoering Uitvoering Betonreparatie voor Middenkader Verhardingen van Cementbeton Betononderhoudskundige Basiskennis Betontechnolgie [bbt] Betonstorten: van voorbereiding tot nabehandeling [bvn] Betontechnoloog [bte] Basiscursus Betonuitvoering Basiskennis Betonconstructieleer [bbc] Betonmodelleur ASEng Integraliteit in Betonbontwerp en -Uitvoering B&U [ibu] Schoonbeton voor Ontwerpers Voorgespannen beton Bouwkuipen en kelders Kathodische Bescherming van betonconstructies Betontechnologie in de uitvoering Betonconstructeur BSEng module Practicum Betontechnologie [pbt]

Technologie

Betonreparatie


Ontwerp

Betonreparatie

Kijk op www.betonvereniging.nl » opleidingen » actueel voor meer informatie. Of bel ons voor een opleidingsadvies op maat 0182 -539 858.

19

Cursussen

Cursus Algemene Basiskennis Beton [abb]

Wat weet jij van Beton? Watercementfactor, Bekistingsdruk, Nabehandeling, weet jij niet wat hiermee bedoeld wordt? Dan is de cursus Algemene

Basiskennis Beton [abb] wat

voor jou. Een cursus voor alle

functies van werkenden in ‘de beton’.

Geen moeilijke formules of ingewikkelde chemische processen. Maar in duidelijke taal, basisbegrippen waarmee je jouw voordeel kunt doen. De cursus Algemene Basiskennis Beton [abb] start op 6 locaties verspreid over Nederland op 12, 13 en 14 januari 2015. De cursus bestaat uit negen lesavonden van

Plaats en tijd Cursusplaats

Aanvangsdatum

Amsterdam Meppel Barendrecht Rosmalen Veldhoven

12 januari 2015 13 januari 2015 13 januari 2015 14 januari 2015 13 januari 2015

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

07 april 2015

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld

€

Ledenprijs Niet-ledenprijs

810,1125,-

twee lesuren. En wordt afgesloten met een centraal examen op 7 april 2015.

Doel van de cursus Voor velen is deze cursus een basis voor vervolgopleidingen, zo-

Voor wie? Deze cursus is bedoeld voor alle niveaus waar een basisbegrip van beton verwacht mag worden. Dus feitelijk voor iedereen die in de betonwereld werkzaam is.

als Betonlaborant BV. Voor anderen is het geleerde voldoende om in de dagelijkse praktijk te gebruiken en is de cursus een eindcursus. Ook voor mbo’ers / hbo ‘ers kan de cursus zinvol zijn. Veel mensen in bijvoorbeeld uitvoering of betonreparatie missen vaak de basis-

Programma Het programma bestrijkt het hele gebied van grondstoffen, eigenschappen, samenstellen, vervaardigen van betonspecie, bekisting en wapening, verwerking en nabehandeling en kwaliteit, en veiligheid.

kennis die in deze cursus aangeleerd wordt. Uit de evaluatie: “Veel voorbeelden uit de praktijk, waardoor het allemaal goed te begrijpen is.”

Inspectie en Beheer Kunstwerken

Nivo lll Instandhoudingsinspectie/Advies & rapportage niveau 3:

Hiermee wordt een actueel, betrouwbaar en compleet risicobeeld ten aanzien van de verantwoordelijkheden van Rijkswaterstaat geborgd en een belangrijke basis voor netwerkmanagement gelegd. Het is een combinatie van desk-studie en inspectie ten behoeve van het tijdig onderkennen van risico’s en het vertalen daarvan in beheersmaatregelen voor het borgen van het langere termijn functioneren en presteren; Het begrip ‘Inspectie’ is dus niet alleen kijken (visuele waarnemingen), maar omvat alle activiteiten die nodig zijn om een actueel, betrouwbaar en compleet beeld op risico’s, en de beheersing daarvan, te krijgen. Instandhoudingsinspectie behoeven een toenemend niveau van benodigde kennis en competenties. De diepgang van analyses, inspecties en onderzoek, en daarmee ook de kosten gaan verder dan de andere nivo’s inspecties. Voor de nivo III inspecties worden de frequentie van uitvoering en actualisatie van gegevens bepaald op grond van het risicoprofiel. Hierbij zijn de volgende punten van belang: • kans op optreden van risico’s; • gevolgen van risico’s (in termen van veiligheid, functioneren en kosten); • betrouwbaarheid van de inspectieresultaten (hoe goed kan je inspecteren); • houdbaarheid van de inspectieresultaten (hoe ver vooruit kan je kijken); • mate waarin risico’s detecteerbaar en beheersbaar zijn; • inspanning (inzet en kosten). Na deze opleiding kunt u op basis van risicogestuurd denken een gedegen onderbouwd instandhoudingsadvies opstellen.

20



Aanvangsdatum

Utrecht

13 januari 2015


€


1.825,2.095,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en maaltijd inbegrepen.

Cursussen

BV-NIEUWS 2014

EEM voor constructeurs De doelstelling van deze cursus is het leren omgaan van een krachtige rekenmethode, de “Eindige Elementen Methode” (EEM). Er wordt inzicht gegeven in de manier waarop de mechanicaproblemen gestructureerd gemodelleerd worden zodat ze door de computer kunnen worden opgelost. In de cursus ligt de focus bij 1-D en 2-D constructies die opgebouwd zijn uit elementen en knopen.

Programma

Het eerste deel van de cursus wordt benut om inzicht in de eindige elementen-methode te verwerven ten aanzien van staafconstructies. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de softwareprogramma’s Maple en Matrixframe. • Introductie Eindige elementen methode • Vakwerken • Portalen en raamwerken • Verenmodellen


Aanvangsdatum

Utrecht

13 januari 2015


€


1.865,2.095,-

* Ledenprijs geldt voor leden van de Betonvereniging en de Vereniging Bouwen met Staal. In het cursusgeld is al het cursusmateriaal inbegrepen.

Ontwerp

Aansluitend wordt gemodelleerd op een tweetal constructietypen, te weten een schijf-probleem en een plaatprobleem, ontleent aan een staalconstructie en een betonconstructie. De te maken opdracht wordt gemaakt met het softwareprogramma Diana of een gelijkwaardig pakket. • Opfrissen EEM en uitleg case • Modelleren • Theorie Schijven • Theorie Platen • Elementen • Resultaatverwerking • Aanvullende onderwerpen • Presentatie case-resultaten

Technologie

Doel


De constructeur weet hierna ook voor andere in de praktijk voorkomende constructietypen zijn weg te vinden.

Cursus Metselmortellaborant BV Laboranten, betrokken bij de vervaardiging van metselspecies in welke vorm dan ook, alle in de norm genoemde beproevingen te kunnen laten uitvoeren en op de bouwplaats inzicht kunnen geven in het vervaardigen van metselspecie en metselwerk.

Programma

Na een hoofdstuk met algemene informatie over het werk van een laborant (doel, kalibratie, certificatie en kwaliteitszorg) volgt een hoofdstuk met algemene informatie over metselwerk. Daarna komen de beschrijvingen van de grondstoffen aan de beurt: bindmiddelen en vulstoffen, toeslagmaterialen, water en hulpstoffen. Dit vormt de basis voor de bespreking van de eigenschappen van metselspecie en metselmortel. Een belangrijk onderdeel vormt de bespreking van de beproevingsmethodieken van metselspecie en –mortel; het gebruik van de Europese normen is daar een onderdeel van. Tot slot komen het fabriceren en produceren van metselspecie en de uitvoering van metselwerkaan de orde. Een essentieel onderdeel is, dat de cursist in eigen omgeving proeven moet uitvoeren, waarvan verslag moet worden gedaan in een apart practicumonderdeel. Daarbij moet de cursist tevens aantonen het uitvoeren van beproevingen te beheersen.


Aanvangsdatum

Apeldoorn

14 januari 2015

Examen

datum

Apeldoorn

1 april 2015

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld incl. practicum en examen

€

Cursusgeld met examen zonder practicum

€

Alleen examen zonder practicum

€


2.515,2.880,-


2.205,2.585,-


435,485,-

In de prijs zijn het cursusmateriaal, lunch en examen inbegrepen.

Betonreparatie

Doel

21

Cursussen

Toeslagmaterialenlaborant BV Doel

Het zelfstandig kunnen uitvoeren van de laboratoriumwerkzaamheden bij de productie van toeslagmaterialen zoals zand en grind, alsmede de daarbij benodigde vaardigheden en achtergrondkennis verschaffen.

Programma

In de opleiding gaan theorie en praktijk samen. Tijdens de cursus moet de cursist allerlei proeven zelfstandig uitvoeren die ter plekke worden beoordeeld. Onderstaande proeven worden uitgevoerd conform NEN-EN 12620 en NEN 5905 • Bepalen hoeveelheid ‘zeer fijn materiaal’ • Onderzoek naar ‘zwellende klei’ • Gehalte zachte bestanddelen • Onderzoek naar aanwezigheid van organische stoffen: * humuszuur * fulvozuur • Bepalen van het chloride-gehalte • Bepalen van de waterabsorptie • Bepalen van de volumieke massa • Bepalen hoeveelheid ‘gebroken’ en ‘ongebroken’ grind • Bepalen hoeveelheid metselwerkgranulaat in het meng granulaat (CUR-Aanb. 4 en 5) • Partijkeuring/controle; monsterneming • Visueel waarnemen • Zeefanalyse en bepalen vochtgehalte


Aanvangsdatum

Nijmegen

15 januari 2015

Examenplaats

Examendatum

Nijmegen

9 april 2015


€

Cursusgeld met examen zonder practicum

€

alleen examen zonder practicum

€


2.900,3.325,-


2.630,3.050,-


435,485,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en de lunch begrepen. * Ledenprijs geldt voor leden van de Betonvereniging en aangeslotenen bij de brancheorganisatie Cascade.

Er worden demonstraties gegeven van onderstaande proeven, waarvan de interpretatie van de resultaten wordt aangeleerd. • Bepalen gehalte aan schelpen • Hoeveelheid carbonaten • Alkali-toeslagreactie • Onderzoek naar vorstbestandheid van toeslagmaterialen • Onderzoek naar Fe-/V-verbindingen • Bepalen hardheid en sterkte • Bepalen slijtvastheid Naast de theoretische achtergrond van de proeven, wordt er aandacht besteed aan het onderhouden en kalibreren van keurings-, meet- en beproevingsmiddelen, alsmede aan kwaliteitszorg en certificering. Ook kennis van materialen waarin de afgeleverde materialen worden toegepast, komt aan bod.

Voorspantechniek uitvoering Doel

Op de bouwplaats worden veel geheel of gedeeltelijk voorgespannen betonconstructies toegepast. Maar de specifieke kennis hierover is bij steeds minder professionals aanwezig. In deze cursus krijgt u de kans hier iets aan te doen. U leert over het materiaal voorgespannen beton, het aanbrengen van voorspanning, de kenmerken van de verschillende spansystemen, het spannen en de hierbij te treffen veiligheidsmaatregelen, het injecteren van de voorspankanalen en schadegevallen. In het cursusprogramma is een dagexcursie opgenomen..

Programma

De navolgende onderwerpen worden behandeld: • Het principe van de voorspanning, verschil tussen gewapend beton en voorgespannen beton; • Het in het werk brengen van de voorspanelementen; controles voor en na het storten; • Het spannen, de spanapparatuur en de veiligheidsmaatregelen; • Het injecteren en de bescherming van de constructie bij een lage temperatuur; • De belangrijkste systemen; • Schadegevallen.

22



Aanvangsdatum

Utrecht

20 januari 2015

Examen

datum

Utrecht

21 april 2015

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld incl. examen

€


1.290,1.550,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en de maaltijden inbegrepen.

Cursussen

BV-NIEUWS 2014

Uitvoering Betonreparatie voor Middenkader Projectleiders en uitvoerders van betonreparatiebedrijven kunnen nu met een praktische cursus hun kennisniveau afstemmen op actuele vragen uit de markt. Het uitvoeren van een betonreparatie is namelijk meer dan het cosmetisch herstellen van een scheur. De reparatie moet namelijk ook duurzaam en constructief houdbaar zijn. Aan de orde komen onderwerpen als schadeonderzoek, -analyse en –advisering, reparatietechnieken, materialen, materieel, bestekken en andere contractstukken, kostenaspecten, en veiligheid, kwaliteit en milieuzorg. Hebt u de cursus met succes afgerond, dan voldoet u aan de eisen zoals genoemd in art.8.4 van BRL 3201.

Programma

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Nieuwegein

20 januari 2015

Examen

datum

Nieuwegein

21 april 2015


€

Ledenprijs

2.095,-

Niet-ledenprijs

2.425,-

In het cursusgeld is al het cursusmateriaal inbegrepen.

Ontwerp

• Schadeonderzoek, schadeanalyse en schadeadvisering van meest voorkomende schadegevallen • Kennis van reparatietechnieken • Kennis van materialen en materieel • Kennis van bestekken en andere contractstukken • Kostenaspecten • Hoe ga je uitvoeren? • Kwaliteitszorg • Opstellen veiligheidsplan • Milieuzorg

Plaats en tijd

Technologie

Doel

Verhardingen van cementbeton Plaats en tijd Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

28 januari 2015

Examen

datum

Utrecht

21 april 2015


€


2.025,2.355,-

In de prijs zijn het cursusmateriaal inbegrepen.


Beton komen we in onze infrastructuur overal tegen: van autosnelwegen tot fiets- en kavelpaden, van doelgroepstroken voor vrachtverkeer tot busbanen en –haltes, van erfverhardingen tot platforms voor vliegtuigen, van rotondes tot voertuigkeringen. Maar hoe maken we een kwalitatief goede en duurzame betonconstructie? In deze cursus krijgt u inzicht in het ontwerpproces en de uitvoeringstechnieken van betonverhardingen, met de focus op het beheersen van de kwaliteit van het product. Zowel theoretische aspecten als praktische aandachtspunten en invalshoeken komen aan de orde: grondwerk en funderingen, betoneigenschappen, ontwerp en dimensionering, detaillering in ontwerp en in de uitvoering, kwaliteitszorg.

Betonreparatie

Doel

23

Cursussen

Betononderhoudskundige Doel

De betononderhoudskundige is de functionaris die bij onderhoud en reparatie van bestaande betonconstructies een schadeanalyse maakt, een hersteladvies opstelt en de uitvoering van betonreparaties voorbereidt en begeleidt. Een gedegen basiskennis van het materiaal beton en van het gedrag van de betonconstructie onder belastingen is daarbij een voorwaarde en moet in het begintraject van de opleiding zijn aangetoond. Om het diploma Betononderhoudskundige BV – zoals bedoeld in art. 8.4 van de BRL 3201 voor het toepassen van specialistische instandhoudingstechnieken voor betonconstructies - te kunnen verkrijgen, moet men de volgende drie cursussen met goed gevolg hebben doorlopen: 1. Basiskennis Betontechnologie [bbt]. Deze cursus wordt twee keer per jaar aangeboden en beslaat 12 avonden van 2,5 uur. De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk examen. 2. Basiskennis Betonconstructieleer [bbc]. Deze cursus wordt twee keer per jaar aangeboden en beslaat 10 avonden van 2,5 uur. De cursist krijgt inzicht in de krachtswerking van betonconstructies en hoe een constructie zich gedraagt als het wordt belast. 3. Betononderhoudskundige [bok]. Deze cursus wordt één keer per jaar aangeboden en beslaat 5 dagen van 6 uur. De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk examen.


Aanvangsdatum

Utrecht

29 januari 2015

Examen

datum

Utrecht

16 april 2015


Cursus incl. examen €

examen zonder cursus €


1.925,2.175,-

635,690,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en het examen begrepen.

Programma cursus 3

De cursus Betononderhoudskundige [bok] bestaat uit 5 dagen van 6 lesuren, met tussenpozen, op donderdag. De kennisoverdracht heeft plaats door middel van mondeling onderwijs aan de hand van een speciaal voor deze cursus geschreven dictaat van de Betonvereniging.

Kandidaten met het diploma Betontechnoloog BV én met voldoende nascholing in de laatste vijf jaar, alsmede kandidaten die aan de TU Delft, fac. Civiele techniek in de afgelopen vijf jaar het college Concrete Science and Technology hebben gevolgd, of gelijkwaardig, krijgen vrijstelling voor cursus 1. Kandidaten met een HBO-diploma Bouwkunde of Civiele techniek of hoger, krijgen vrijstelling voor cursus 2.

Basiskennis Betontechnologie [bbt] Doel

Na het volgen van deze cursus weet u hoe beton is samen gesteld en kunt u eenvoudige mengsels uitrekenen. Deze cursus is een verplichte vooropleiding voor de drie opleidingen op betontechnologisch gebied: • Betontechnoloog BV • Betontechnologisch Adviseur BV of • Betononderhoudskundige BV.

Programma

De cursus is opgebouwd rond onderstaande thema’s: A. De korrels Toeslagmaterialen - Invloed op eigenschappen beton- Invloed op de waterbehoefte- De verhouding tussen de korrels - Achtergrondinformatie voor het berekenen van de mengverhoudingen B. De lijm Cementsteen - Water-cementfactor - Overige invloeden op De Lijm - Water - Cement en bindmiddel - Vulstoffen C. De toevoegingen Hulpstoffen - Pigmenten en Kleurstoffen - Vezels - Verwerken van vezels D. Het Mengselontwerp Eisen aan de betonsamenstelling - Keuze van de materialen Berekenen van betonsamenstelling: grondslagen E. Het Vervaardigen en Verwerken van betonspecie Verwerkbaarheid - Betontechnologische aandachtspunten Speciale betontechnieken F. De Kwaliteitszorg en Regelgeving

24


Plaats en tijd Voorjaar 2015

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht Eindhoven Zwolle Examenlplaats Utrecht

3 februari 2015 2 februari 2015 2 februari 2015 Examendatum 9 juni 2015


€

Alleen deelname examen

€


1.135,1.355,-


635,690,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal inbegrepen.

Cursussen

BV-NIEUWS 2014

Betonstorten: van voorbereiding tot nabehandeling [bvn] De deelnemer kan na afloop van de cursus inschatten of de voorgeschreven (voorspan)wapening uitvoerbaar en verantwoord is in de constructie. Tevens kan hij hoeveelheid, omvang en inzetbaarheid van hulpmiddelen bepalen voor het betonstorten en stellen van wapening en bekisting. Hij weet hoe te handelen bij het bestellen en storten van betonspecie en treft de juiste maateregelen tot nabehandelen. In het geval van voorgespannen betonconstructies weet hij welke maatregelen genomen moeten worden. Ten slotte weet hij waarom en hoe hij dilataties en oplegdetails moet aanbrengen.

Programma

wapenen voorspanning in het werk voorbereiden voor het storten bekisting en wapening stellen storten en nabehandelen oplegdetails, dilataties, voegovergangen schoon beton en bekistingen

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

5 februari 2015

Examen

datum

Utrecht

2 april 2015


€


1.490,1.750,-


Betontechnoloog [bte] De cursus is de laatste in de opleiding tot Betontechnoloog die, na voldoende praktijkervaring , verantwoordelijk is voor het mengselontwerp en de kwaliteitsbewaking van de productie van betonspecie zoals omschreven in de eisen als bedoeld in art. 9.6.1 van NEN 8005 en art. 7.8.1 van de Beoordelingsrichtlijn 1801 ‘Betonmortel’.

Programma

De cursus is opgebouwd rond onderstaande thema’s: A. Samenstellen van beton Algemeen schema voor het ontwerpen van betonsamenstellingen – uitwerking voor mengselontwerp van traditioneel beton, zelfverdichtend beton en aardvochtig beton. B. Beton met specifieke eisen of bijzondere samenstellingen Beton met bijzondere specificaties – beton met hoge duurzaamheid – bijzondere uitvoeringsmethoden (storten/aanbrengen/ verwerken/afwerken) C. Beton in de kist Horizontale betonspeciedruk – gewogen rijpheid – temperatuurbeheersing – nabehandeling – ontkisten D. Uiterlijk van beton Uiterlijk van beton in de voorschriften – belangrijke invloedsfactoren op het uiterlijk – veel voorkomende onvolkomenheden en herstelmaatregelen en hoe te voorkomen E. Procesbeheersing Procesbeheersing – statistische begrippen – conformiteitscontrole – familieconcept –statistische procesbeheersing F. Beoordelen van beton als eindproduct Visuele inspectie – afnamecriteria bij betonproducten en vooraf vervaardigde betonelementen – beoordeling van de druksterkte – onderzoek naar de duurzaamheid


Aanvangsdatum

Zwolle Den Bosch Rotterdam

9 februari 2015 9 februari 2015 10 februari 2015

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

26 mei 2015


incl. examen €

examen zonder cursus €


1.145,1.290,-

635,690,-

In de prijs zijn het cursusmateriaal inbegrepen.

Betonreparatie

Doel


Ontwerp

• • • • • • •

Plaats en tijd

Technologie

Doel

25

Cursussen

Basiscursus Betonuitvoering Doel

Na afloop van de cursus weet de deelnemer voldoende over het materiaal beton en de invloed van zijn handelen, bij het maken van een kwalitatief goed product.

Programma cursus 3

De volgende onderwerpen worden behandeld: • de eigenschappen en samenstelling van betonspecie en het verharde product; • de wijze waarop de betonspecie moet worden getransporteerd en verdicht; • het effect van goed nabehandelen van het jonge beton op de uiteindelijke kwaliteit van het product; • de veiligheidsaspecten in de uitvoering; • de organisatie rond het stort.


Aanvangsdatum

N.t.b.

2 maart 2015


€


345,395,-

In het cursusgeld zijn de cursusmap met handout en documentatie inbegrepen.

Basiskennis Betonconstructieleer [bbc] Doel

De cursist krijgt inzicht in de krachtswerking van (beton)constructies en hoe een constructie zich gedraagt als het belast wordt. Tevens kan hij een constructief onveilig situatie onderbouwen, met toegepaste mechanica en betonconstructieleer op het niveau van 2e jaar HTS CiT of B, zonder dat daarbij berekeningen worden uitgevoerd.


Aanvangsdatum

Utrecht

3 maart 2015

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

2 juni 2015

Programma

Deel A. Algemene Constructieleer • Schematisering en belastingen • Oplegreacties en krachtswerking • Inwendige spanningen • Wapenen van betonconstructies Deel B. Betonconstructieleer • Materiaaleigenschappen beton en staal • Zuivere buiging – dwarskracht – wringing - pons • Scheurvorming • Verankeren en lassen betonstaal • Balken – platen - wanden – kolommen – voorspannen • Lezen van wapeningstekening

26



€


1.095,1.385,-


Cursussen

BV-NIEUWS 2014

Betonmodelleur ASEng

In onderhavige cursus worden de deelnemers kennis en praktische vaardigheden bijgebracht die vereist zijn om zelfstandig wapenings- en sparingstekeningen te kunnen maken en betonconstructievormen op te zetten. Ook kunnen deelnemers zelfstandig modellen opzetten en integreren in een totaal ontwerp. Modelbeheer en clash detection zijn belangrijke steekwoorden voor deze competentie. De cursus is bestemd voor tekenaars bij ingenieursbureaus, aannemers, overheid en prefab-betonproducenten. De cursus bestaat uit vijftien middag-/avonden van zes lesuren. De lessen zijn wekelijks op dinsdag. De behandelde lesstof wordt afgesloten met een examenopdracht. Bij voldoende resultaat wordt een diploma Betonmodelleur BV verstrekt.

De vakken die aan de orde komen, zijn: • wapenen A • wapenen B • informatiestructuren opzetten • modelleren in detail • integreren van modellen

20 lesuren 30 lesuren 10 lesuren 20 lesuren 10 lesuren

Voor de cursus is een diploma HBO Civiele techniek of Bouwkunde of relevante werkervaring vereist. Cursisten met een MBOdiploma Bouwkunde of Infratechniek kunnen worden toegelaten nadat zij voor het eerste semester van de opleiding Betonconstructeur ASEng een deelcertificaat hebben behaald.

Technologie

De omslag op de tekenkamer van 2D naar 3D is in volle gang. Daarmee wordt ook de functieomschrijving van tekenaars uitgebreider. Niet alleen moet de tekenaar kennis van praktisch wapenen hebben, hij moet ook kunnen modelleren in een BIMomgeving. De Betonmodelleur wordt meer en meer spin in het web tussen de constructeur, aannemer en wapeningscentrale. In de praktijk wordt ook al duidelijk dat niet langer MBO’ers dit werk doen, maar minimaal een HBO-diploma vereist is!


Aanvangsdatum

Utrecht

3 maart 2015

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld eerste jaar

€


2.085,2.455,-


Ontwerp

Doel

In de B&U-sector wordt veel beton toegepast, zowel ter plaatse gestort als geprefabriceerd, en vaak in combinatie met staal en andere constructiematerialen. Vanwege de vergaande versnippering in deze sector moeten functionarissen in de uitvoering zowel praktische als theoretische kennis van beton en constructies bezitten. Behalve kennis van de mechanica en dynamica is het denken in bouwsystemen van belang. Bouwen is meer dan de inkoop van losse componenten zoals vloeren, balken en wanden. Het gaat bij een constructie altijd om het samenvoegen van verschillende losse componenten en de constructieve knoop is de plek waar alles bij elkaar komt. Tot slot spelen ook de verhardingsbeheersing en andere betontechnologische aspecten een rol.

Programma

De cursus is als volgt opgebouwd: • Inleiding; de plaats van techniek in het bouwproces • Uitvoeringstechniek en tijdelijke constructies • In het werk gestort beton • Prefab beton • Combinaties van prefab en in het werk gestort beton • Verhardingsbeheersing en betontechnologische uitvoeringsaspecten • Ontwerp en engineering; denken in bouwsystemen • Ketensamenwerking en constructieve veiligheid


Aanvangsdatum

Utrecht

3 maart 2015


€


3.150,3.825,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en maaltijd inbegrepen.

Betonreparatie

Doel


Integraliteit in Betonontwerp en –uitvoering B&U [ibu]

27

Cursussen

Schoonbeton voor Ontwerpers Doel

Het doel van deze cursus is om de deelnemer inzicht te geven in de creatieve mogelijkheden van Schoonbeton en hoe daarmee is te komen tot het gewenste resultaat in kwaliteit en uiterlijk.

Programma cursus 3

De creatieve gedachte achter het ontwerp moet worden omgezet in een projectspecificatie / bestek. Dit is een taak van de ontwerper c.q. bestekschrijver. Welke systematiek kan worden gevolgd en welke richtlijnen voor Schoonbeton zijn daarvoor beschikbaar? Deel 1A • Creatieve ontwerpende invalshoeken: • constructie en uiterlijk oppervlakte; • oppervlakte in textuur en kleur; • vervuiling als vormgeving; • tolerantie van vorm; • basismateriaal beton en gezichtsbepalende toeslagmaterialen; • de vorm van de kist.


Aanvangsdatum

Utrecht

4 maart 2015


€


350,395,-

In het cursusgeld zijn de cursusmap met handout en maaltijd inbegrepen.

Deel 1B Aan de hand van projecten en praktijkvoorbeelden in schoonbeton: • opstellen projectspecificatie / bestek (Stabu en RAW); • regelgeving en richtlijnen; • CUR Aanbeveling 100, Schoonbeton (2013); • wat is ‘gebruikelijk vakmanschap’ bij schoonbeton?; • kwaliteitstoezicht, keuring en oplevering; • hersteladviezen en nazorg.

Voorgespannen Beton Doel

• Weten op welke wijze voorspanning kan worden toegepast en welke aspecten daarbij van belang zijn. • Gefundeerde afwegingen kunnen maken t.a.v. het toe te passen voorspanniveau. • Specifieke problemen i.v.m. het toepassen van voorspanning onderkennen en kunnen oplossen. • Zelfstandig constructies in voorgespannen beton kunnen ontwerpen.

Programma • • • • • • • • • • •

28

Inleiding; voorspantechnologie Centrisch voorgespannen constructies Voorgespannen van op buiging belaste constructies Statisch onbepaalde voorgespannen constructies Bezwijkveiligheid Krimp, kruip, relaxatie en herverdeling door kruip Afschuiving Scheurwijdte bepaling Gedeeltelijk voorgespannen beton Detailleren Voorspanning zonder aanhechting en uitwendige voorspanning



Aanvangsdatum

Utrecht

10 maart 2015


€


1.865,2.095,-

Cursussen

BV-NIEUWS 2014

Bouwkuipen en kelders

Lesdag 1 Inleiding • Bouwput in breed perspectief • Trends voor de toekomst Ontwerpkeuzen Risicosystematiek • Risicomanagement • Monitoring/observational methode; contracten en verantwoordelijkheden Wanden • Duurzaamheid en kosten • Invloed op omgeving Omgevingsbeïnvloeding • Onderzoek en programma van eisen

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

11 maart 2015

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld eerste jaar

€


1.185,1.385,-


Ontwerp

Lesdag 2 Stempels & Gordingen • Ontwerp, detaillering, uitvoering Trekelementen Onderwaterbetonvloeren • Dimensionering Werkvloeren Lesdag 3 Vloeren • Interactie met onderwaterbeton en paalsystemen Grondonderzoek • Parameterbepaling Grondwater-aspecten Case

Kathodische Bescherming van betonconstructies Doel

Kathodische bescherming beoordelen als mogelijke alternatief ter voorkoming van corrossieproblemen.

Programma

De cursus is als volgt opgebouwd: Blok 1 • Betonschade t.g.v. wapeningscorrosie • Grondslagen KB • Vooronderzoek • Componenten en begrippen • Reparatiemethode Blok 2 • Ontwerp KB-installatie • Regelgeving • Anodetypen • Opbouw • Knelpunten • Cases Blok 3a • Bestek • Aanbestedingsaspecten • Controle & toetsing • Onderhoudovereenkomst Blok 3b • Uitvoering • Praktijk cases • Moduleren beton • Monitoring

Technologie

Programma

Plaats en tijd


Aanvangsdatum

Utrecht

11 maart 2015


€


975,1.125,-


De cursus bouwkuipen en kelders behandelt het ontwerp en de uitvoering rekening houdend met de bodem- en grondwatergesteldheid. Tevens wordt er gerekend aan onderwaterbetonvloeren.

IIn het cursusgeld zijn het een cursusmap, documentatie, koffie, thee en maaltijd inbegrepen.

Betonreparatie

Doel

29

Cursussen

Betontechnologie in de uitvoering Doel

De deelnemer kan op het werk tijdens en na het betonstorten problemen voorkomen of herkennen waardoor hij de juiste maatregelen kan treffen.

Programma cursus 3

Het materiaal beton • eigenschappen van betonspecie en beton • verwerkbaarheid • dichtheid, duurzaamheid, milieuklassen sterkte • omgaan met eisen vanuit het ontwerp • omgaan met eisen vanuit de uitvoering • nieuwe ontwikkelingen • hogesterktebeton • arbeidsvriendelijk beton


Aanvangsdatum

Utrecht

12 maart 2015


€


610,745,-

In het cursusgeld zijn een cursusdictaat en een lunch inbegrepen.

Betontechnologische aspecten • de beheersing van het verhardingsproces • scheurvorming • ontkisten • ontkistingssterkte en -tijdstip methode gewogen rijpheid • zomerwerk • winterwerk • keuring en controle • oppervlaktebeoordeling • prefab

Betonconstructeur BSEng module Doel

Doel van de opleiding is theoretische en praktische kennis bij te brengen die vereist is om zelfstandig de meest voorkomende constructie¬berekeningen te maken en te beoordelen en sturing te kunnen geven aan tekenaars.

Programma

Het betonprogramma omvat de volgende vakken: • toegepaste mechanica • construeren beton (specialisatie) • materiaalkunde en uitvoering beton (specialisatie) • praktijkopdracht beton


Aanvangsdatum

Utrecht

17 maart 2015


€


2.090,2.455,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal inbegrepen. Daarnaast dient de cursist zelf een aantal studieboeken aan te schaffen, ter waarde van ca. € 250,- tot € 500,* Ledenprijs geldt voor leden van de Betonvereniging en de Vereniging Bouwen met Staal.

Practicum Betontechnologie [pbt] Doel

Een kennismaking met de werkzaamheden in het betonlaboratorium zodat de beproevingsresultaten op hun juiste waarde kunnen worden geïnterpreteerd.

Programma

Het practicum bestaat uit twee delen: In deel 1 wordt hoofdzakelijk aandacht besteed aan de grondstoffen van betonspecie zoals monsterneming, vochthuishouding, korrelgroottebepaling, volumieke massa en kalibratie. Deel 2 is meer toegespitst op het geschiktheidsonderzoek van betonspecie en beton, zoals onderzoek naar volumieke massa, luchtgehalte, water-cementfactor, consistentie, druksterkte en de ijkgrafiek t.b.v. het rijpheidsonderzoek.

30



Aanvangsdatum

Utrecht

25 maart 2015


€


1.070,1.210,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal, het gebruik van het laboratorium en de lunch inbegrepen.

Mededelingen

BV-NIEUWS 2014

Brainstormsessie BetonModelleur

Zo’n 20 experts namen op 30 oktober 2014 deel aan de brainstormsessie Betonmodelleur die de Betonvereniging samen met Stumico organiseerde. Deelnemers kwamen van ingenieursbureaus, aannemers, prefab-betonfabrikanten en wapeningscentrales. Alle bekleedden ergens in het proces een cruciale functie: constructeur, tekenaar, werkvoorbereider en wapeningsleverancier. De voorstelronde stond in het teken van de situatie nu en in de toekomst. In 1994 maakten we kennis met WUF, het Wapenings Uitwisselings Formaat. Volgens sommigen zijn we in zekere zin op dat punt niet veel verder gekomen. De grote veranderingen liggen in de overgang naar 3D-tekenen. Witteveen+Bos is al 10 jaar volledig over op 3D; Bartels en Volantis daarentegen tekenen nog hoofdzakelijk in 2D. Voor prefab-betonfabrikanten geldt eenzelfde situatie en dergelijke verschillen zijn ook bij de wapeningscentrales merkbaar; hier gaat het bovendien om het hebben van voldoende goede mensen. De aannemers, als coördinerende partijen, willen liefst vandaag nog geheel over op BIM, en dus 3D. Willen we dat in 2025 iedereen over is op 3D, dan is durf nodig, moet er meer worden samengewerkt en moeten verantwoordelijkheden worden gedeeld. Veel fouten ontstaan doordat de informatie in de keten niet goed wordt doorgegeven aan de volgende schakel. Er worden ook nog veel dingen dubbel gedaan, bijvoor-

beeld het overtekenen van 2D- dan wel 3D-informatie. Ook is het ontwerp van de constructeur nogal eens niet uitvoerbaar. Een belangrijke vraag is of elke partij wel voldoende weet wat de na hem volgende partij aan informatie nodig heeft of wat de vorige partij met zijn ontwerp heeft bedoeld? Vervolgens konden de deelnemers met gele memobriefjes de situatie anno 2014 en de gewenste situatie anno 2025 inkleuren. In de keten van constructeur - tekenaar/modelleur -werkvoorbereider/uitvoerder – wapeningsleverancier moesten de minimale input, de bijbehorende taken en de gewenste output worden aangegeven.

Proces 2014 De constructeur bepaalt de wapening, is spil in het spel en controleert op de bouwplaats. De tekenaar krijgt een opgave van de wapeningshoeveelheid, de vorm en de in te storten onderdelen. Hij is deel van het ontwerpteam en tekent de wapening met het oog op maakbaarheid. De werkvoorbereider krijgt een 3D-model aangeleverd met wapeningstekeningen. Hij verzorgt de communicatie tussen ontwerper en wapeningsleverancier, is sparringpartner van de ontwerper in relatie tot de maakbaarheid en weet op basis van zijn vakman- >

31

Mededelingen schap een 2D-tekening uit te trekken. De wapeningsleverancier ontvangt 2D pdf-tekeningen van de aannemer. Op basis van deze info moet hij zijn wapening maken.

Proces 2025 De constructeur maakt een uitvoerbaar ontwerp en kan dat omdat ook de vlechter deel uitmaakt van het ontwerpteam. Hij onderzoekt alternatieven , toetst het model en levert een gedetailleerd VO af. Zo mogelijk levert hij een 3D-model gekoppeld aan een 3D-berekening. De modelleur krijgt inzage in beschikbare tijd en budget. Het 3D-model wordt centraal beheerd en clash detection wordt uitgevoerd. Er is een nauwe samenwerking met de constructeur. Hij maakt een rijk BIM en een plan dat uitvoerbaar is voor uitvoering én wapeningscentrale. Hij modelleert alles passend, want: binnen niet passend is buiten niet passend. De aannemer heeft een vast partnership met een wapeningsleverancier. De wapeningsleverancier beheert een centrale BIM-database; de 3D-info gebruikt hij om zijn buigmachines aan te sturen. Hij doet volwaardig mee in het ontwerpproces en overlegt reeds in vroeg stadium met de constructeur. Hij is sparringpartner met betrekking tot maakbaarheid en ARBO. Hij doet voorstellen voor de montage van de wapening en geeft daarbij zijn wensen en voorkeuren aan.

Cursus Betonmodelleur; nu op HBO-niveau! Vervolgens mochten de deelnemers zich uitlaten over het voorgestelde, tweejarige curriculum Betonmodelleur ASEng. Allereerst

werd duidelijk dat een modelleur niet meer werkt op MBO-niveau, maar dat minimaal HBO noodzakelijk is. Het eerste semester uit het curriculum – met vakken als basis betonconstructieleer en goniometrie - is bedoeld om MBO’ers op HBO-niveau te krijgen; HBO’ers krijgen vrijstelling hiervoor. In de communicatie naar buiten toe was dat echter niet duidelijk en schrikte dit potentiële cursisten zelfs af. Geadviseerd werd dit eerste semester los te koppelen van de opleiding en pas in tweede instantie aan cursisten met een MBO-diploma voor te stellen. Verder werd de totale tijdsduur van de opleiding met 2 jaar wel erg lang gevonden. Sommige van de aangeboden vakken werden als niet direct noodzakelijk bestempeld (o.a. Regelgeving en bestek, Materiaaltechnologie en uitvoering). Door kritisch in het curriculum te snijden, kunnen de kernvakken (Wapenen en Modelleren) nu binnen één semester worden aangeboden.

Cursus in vier maanden Dit staat nu ook te gebeuren. Van 3 maart tot en met 23 juni 2015 wordt in 15 lesdagen (15.00 – 21.00 uur) de nadruk gelegd op wapenen en modelleren. Op 30 juni wordt dan de proeve van bekwaamheid afgelegd. Aanvullende cursussen en specialisatiestudies zijn aansluitend te volgen dan wel tussentijds in te passen.


€


2.085,2.455,-

Duurzaamheid als ontwerpcriterium voor beton Op 28 oktober 2014 presenteerde Stufib/Stutech-studiecel 63/23 bij ENCI in ’s-Hertogenbosch haar eindrapport over de duurzaamheidsaspecten van betonconstructies, uitgedrukt in CO2. Belangrijkste resultaat van het rapport is dat het aangeeft welke basisopties de moeite waard zijn om als constructeur, ontwerper en betontechnoloog mee aan de slag te gaan in het ontwerpproces om de carbon footprint van het beton te reduceren (op het niveau van de kubieke meter, het betonproduct, de constructie en/of het constructie-onderdeel). Het studierapport vormt de verbindende schakel tussen een nieuwe rekentool “Groen Beton” van SBRCURnet en de Green Deal “Verduurzaming Betonketen”. Steeds vaker vragen opdrachtgevers om de carbon footprint van constructies en zelfs van hele bouwwerken. De bouwvergunningverlener eist deze informatie krachtens Bouwbesluit artikel 5.9. Hoe gaan we daar als betonconstructeurs mee om? Hoe genereren we de verlangde informatie en hoe moeten we die informatie duiden? En als we dat weten, hoe kunnen we onszelf dan eventueel nog verbeteren? Deze en andere vragen kwamen tijdens de goed bezette bijeenkomst aan de orde. Er zijn drie groepen van basisopties geformuleerd; basisopties die bijna altijd een

32


verbetering inhouden, basisopties die altijd in beschouwing moeten worden genomen en basisopties die in het algemeen niet interessant zijn om de CFP en de MKI te verlagen: Het rapport van de studiecel 63/23 is vanaf einde november te bestellen bij de secretariaten van Stufib en Stutech. Het rapport zal op verschillende plaatsen opvolging gaan krijgen. De nieuwe rekentool van SBRCURnet zal vanaf januari 2015 webbased zijn. Tot dan is ze tegen kosten te downloaden als Excel-spreadsheet.

Mededelingen

BV-NIEUWS 2014

Geen alledaagse betonstorts voor de ‘big five’ op wegennet A1/A6

30 oktober 2014 een megastort voor nieuw aquaduct bij Muiden

3800 m3 beton in één dag voor breedste aquaduct van Europa

Bouwconsortium SAAone is in 2014 in opdracht van Rijkswaterstaat gestart met de weguitbreiding op het tracé A1/A6 DiemenAlmere Havendreef, ook wel het grootste multidisciplinaire infraproject van Nederland. Momenteel wordt tegelijkertijd gebouwd aan maar liefst vijf zogenaamde ‘kunstwerken’. De twee spoorbruggen, twee reguliere bruggen en een aquaduct worden door de bouwers de ‘big five’ genoemd. De verwijzing naar de vijf grootste diersoorten van Afrika is niet onterecht, want het zijn stuk voor stuk grootse bouwwerken, waarin enorme hoeveelheden betonmortel worden verwerkt

Voor het aquaduct onder de Vecht bij Muiden – het toekomstig breedste van Europa – staat op 30 oktober aanstaande een stort gepland van maar liefst 3800 m3 beton in één dag. Met een gemiddelde capaciteit van een betonwagen van 9m3 en een verwerkcapaciteit van 200 m3 per uur op locatie, betekent dat een stroom betonwagens, die ongeveer 20 uur lang af en aan blijft rijden. Met twee beschikbare betonpompen kunnen telkens 4 wagens tegelijkertijd betonmortel lossen. Het is een complexe logistieke operatie, waarbij 4 betoncentrales in de regio op volle kracht draaien om de betonmortel te >

33

Mededelingen produceren. Het betreft twee centrales van Cementbouw – in Diemen en Zaandam - en twee centrales van Dyckerhoff Basal in Almere en Nieuwegein. Een vijfde centrale is stand-by in het geval van calamiteiten. De gehele operatie, die zich kenmerkt door een unieke ketensamenwerking, is vooraf gedetailleerd omschreven in een kwaliteitsplan.

Beton met een verhoogde brandwerendheid

www.scholz-benelux.com

De betonstort is ten behoeve van het realiseren van de vloermoot van de betonnen bak die aan de basis staat van het toekomstige viaduct. Het is in dit geval vanwege de invloeden van vooral water belangrijk dat de sterkteontwikkeling van beton wordt beperkt en eventuele scheurvorming wordt voorkomen. Bovendien moet het beton een verhoogde brandwerendheid

hebben om de veiligheid van weggebruikers te bevorderen. Het betonmortelmengsel dat gebruikt wordt tijdens de stort heeft daarom een speciale samenstelling die deze eigenschappen bevat.

Vele duizenden m3 betonmortel met specifieke kenmerken In totaal staan er voor het aquaduct 74 betonstorts gepland, waarvan er 20 meer dan 1000 betreffen. De planning is dat het aquaduct december 2015 gereed is. Ook in de andere kunstwerken uit de ‘big five’, te weten de Spoorbrug Diemen, Spoorbrug. Muiderberg, Brug Amsterdam/Rijnkanaal en de Hollandse Brug worden de komende jaren tijdens grotere en kleinere storts vele duizenden m3 betonmortel verwerkt.

Pigmenten in elke vorm en verpakking Poeder | Compact | Granulaat | Slurry Kies voor kwaliteit en duurzaamheid met pigmenten van Scholz Benelux BV

Scholz Benelux BV Nude 54 D NL-6702 DN Wageningen

34


scholz T +31 (0)317 61 70 44 T +32 (0)70 69 00 09

Mededelingen

BV-NIEUWS 2014

Ondertekening Ketenconvenant Dura Vermeer Beton- en Waterbouw BV en VOBN op de Betondag 2014. Directeur Ir. Hans Kooijman ondertekende het ketenconvenant namens Dura Vermeer Beton –en Waterbouw, directeur VOBN drs. Ron Peters ondertekende het ketenconvenant namens alle keurmerkhouders. Ron Peters - Directeur VOBN: “Dura Vermeer is de eerste aannemer die een structurele samenwerking met Beton Bewust leveranciers met dit ketenconvenant bekrachtigt. Het laat zien dat keurmerkhouders een voorkeurspositie hebben. Tenslotte zijn het deze betonmortelfabrikanten die kennis en kunde bezitten over duurzaam bouwen met beton. Zij gaan en moeten dit nu verder met Dura Vermeer uitbouwen.”

Aanleiding Beton is een veel gebruikt bouwmateriaal dat past in de opbouw van een duurzame samenleving. Het is daarom belangrijk dat betrokken partijen in de betonketen zich inzetten om de productie van beton en de toepassing daarvan te verduurzamen en te verbeteren. Dura Vermeer heeft de ambitie om de beste bouwer van Nederland te zijn en dit doel te realiseren aan de hand van een strategie die is gebaseerd op het optimaliseren van organisatie en bedrijfsprocessen, het optimaliseren van klantcontacten en het focussen op kernactiviteiten. Op initiatief

van VOBN is het keurmerk Beton Bewust ontwikkeld om vanuit het perspectief van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen de duurzame toepassingen van betonmortel te concretiseren en samen met ketenpartners daarin verbeteringen te realiseren. Ketenconvenant Dura Vermeer en VOBN zien het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de betonketen verder te verduurzamen. Het keurmerk Beton Bewust biedt producenten van betonmortel, opdrachtgevers en aannemerij daarvoor een goed handelingsperspectief. Het keurmerk is een erkende standaard die betrokken partijen meerwaarde geeft in de context van het verduurzamen van de betonketen. Zo zijn keurmerkhouders Beton Bewust o.a. zogenoemde A-leveranciers in de zin van de door SKAO beheerde CO2-prestatieladder. Door verdere samenwerking kan meerwaarde worden gerealiseerd en de “betonketen” verder worden verduurzaamd. Concreet betekent dit dat door partijen overeenstemming wordt gezocht over de inhoud en het niveau van de aan het keurmerk verbonden eisen, de zogenoemde branchemeetlat, en de aanscherping/ontwikkeling daarvan.

#duurzaambeton trending topics Officiële overhandiging eerste publicatie over duurzaam bouwen met beton, getiteld #duurzaambeton – trending topics aan Hans Ramler, voorzitter Betonvereniging. #duurzaambeton – trending topics De samenleving wil duurzaam bouwen en vraagt om duurzame bouwwerken. Daarin speelt beton ongetwijfeld een belangrijke rol. Maar ‘duurzaam bouwen met beton, daar was toch iets mee?’ Inderdaad, want duurzaam bouwen is niet zo gemakkelijk als het misschien lijkt en de betonsector is volop in beweging, waardoor wat gisteren voor duurzaam doorging nu al door de ontwikkelingen kan zijn ingehaald. Er is geen standaard recept voor duurzaam bouwen, dus ook niet voor duurzaam bouwen met beton. Duurzaam bouwen is het resultaat van het maken van de juiste keuzes door alle betrokken partijen in alle fases van het bouwproces. En er zijn heel wat keuzes te maken. Dat geldt voor het gebruik van een bouwwerk nu, maar ook voor het mogelijke gebruik straks. Dat geldt voor de uitvoering en voor de keuze van de grondstoffen.

Hoog tijd voor een overzicht van de overwegingen die bij deze keuzes spelen. Hoog tijd dat alle partijen die met duurzaam bouwen te maken hebben (overheid, opdrachtgever, ontwerper, uitvoerder, adviseur, gebruiker…) deze overwegingen tijdig bespreken en binnen de randvoorwaarden van het project de juiste keuzes maken. En hoog tijd dat de expertise uit de betonsector daarbij wordt gedeeld en benut. Zo maakt ook u de juiste keuze. De compacte publicatie #duurzaambeton – trending topics behandelt de meest prangende duurzaamheidsonderwerpen. Met behulp van vele praktische handvatten kunt u vandaag al aanzienlijke resultaten behalen in uw specifieke duurzame bouwwerk. Uiteraard met beton! #duurzaambeton – trending topics is een publicatie van het Betonplatform.

35

Cursussen van de Betonvereniging

Technisch

Praktisch

Toepasbaar Maak een volgende stap in uw carrière en meldt u aan voor één van de cursussen.

Uitvoering Betonreparatie Middenkader Start 20 januari 2015 Projectleiders en uitvoerders van betonreparatiebedrijven kunnen nu met een praktische cursus hun kennisniveau afstemmen op actuele vragen uit de markt. Het uitvoeren van een betonreparatie is namelijk meer dan het cosmetisch herstellen van een scheur. De reparatie moet namelijk ook duurzaam en constructief houdbaar zijn. Aan de orde komen onderwerpen als schadeonderzoek, -analyse en –advisering, reparatietechnieken, materialen, n, materieel, bestekken en andere contractstukken, kostenaspecten,, en veiligheid, kwaliteit en milieuzorg. Hebt u de cursus met succes afgerond, dan voldoet u aan de eisen zoals genoemd in art.8.4 van BRL 3201.

Verhardingen van cementbeton Start 28 januari 2015 Beton komen we in onze infrastructuur overal tegen: van autosnelwegen tot fiets- en kavelpaden, van doelgroepstroken voor vrachtverkeer tot busbanen en –haltes, van erfverhardingen tot platforms voor vliegtuigen, van rotondes tot voertuigkeringen. Maar hoe maken we een kwalitatief goede en duurzame betonconstructie?

In deze cursus krijgt u inzicht in het ontwerpproces en de uitvoeringstechnieken van betonverhardingen, met de focus op het beheersen van de kwaliteit van het product. Zowel theoretische aspecten als praktische aandachtspunten en invalshoeken komen aan de orde: grondwerk en funderingen, betoneigenschappen, ontwerp en dimensionering, detaillering in ontwerp en in de uitvoering, kwaliteitszorg.

Voorspantechniek Uitvoering Start 20 januari 2015 Op de bouwplaats worden veel geheel of gedeeltelijk voorgespannen betonconstructies toegepast. Maar de specifieke kennis hier hierover is bij steeds minder professionals aanwezig. In deze curs cursus krijgt u de kans hier iets aan te doen. U leert over het mat materiaal voorgespannen beton, het aanbrengen van voorspan spanning, de kenmerken van de verschillende spansystemen, het spannen en de hierbij te treffen veiligheidsmaatregelen, het injecteren van de voorspankanalen en schadegevallen. In het cursusprogramma is een dagexcursie opgenomen.

Veel Opleidingen en cursussen [email protected] tel. 0182 539 858

Colofon BV Nieuws is een uitgave van de Betonvereniging en bevat informatie voor leden en geïnteresseerden in de vereniging en het materiaal beton in algemene zin. BV Nieuws verschijnt zevenmaal per jaar. Uitgave:

Betonvereniging Postbus 411, 2800 AK Gouda Tel. 0182-539233 Fax. 0182-537510 E-mail: [email protected] Website: www.betonvereniging.nl Opmaak: Quantes, Rijswijk Druk: Quantes, Rijswijk

36


Abonnementen:

L e d e n v a n d e B e t o n v e r e n i g in g ontvangen het BV-Nieuws gratis Redactiesecretariaat: Bram Rensen Advertenties: Hetty Besseling

A b o n n e m e n t e n l o p e n p ar a l l el m e t h e t l i dm a a t s c h ap ISSN 1386-968X

Mededelingen. BV Nieuws. Beton bindt! Kennis wint! jaargang 2014 december, nummer 7. 1 Foto: Inge Hondebrink

Recommend Documents