AME RESEARCH B.V.
Market Report
China
China koppelt wisselkoers ook aan euro en yen Textiel oorlog neemt in hardheid toe Datum: zaterdag 23 juli 2005 Auteur: Adriaan Meij Emailadres:
[email protected]
Introductie Het loslaten van de koppeling tussen China’s yuan en de Amerikaanse dollar is een eerste, maar marginale stap om destabilisering van de valutamarkten te beperken. China’s kracht beperkt ook herstelkansen Nederlandse economie. Tabel 1 Dertien nieuwe dollarzones versus euro 2004-2005 Euro versus
01.01.04
12.31.04
02.01.05
07.22.05
% Ch 2004
% Ch.2005
1 2
USA dollar Yuan renminbi
1,26 10,43
1,36 11,31
1,3 10,8
1,217 10,092
7,94
-10,51
8,44
-10,77
3
Indian rupeeh
57,49
59,67
56,97
52,57
3,79
-11,90
4
Indonesian rupiah
10628,9
12715,9
11995,3
11935,7
19,64
-6,14
5
Hong Kong dollar
6
Japanese yen
7
Malaysian Ringgit
8
Noord-Koreaanse Won
9,77
10,61
10,17
9,455
8,60
-10,89
135,08
140,63
135,06
134,17
4,11
-4,59
4,8
5,18
4,95
4,628
7,92
-10,66
2,77
3
2,87
2,679
8,30
-10,70
9
Russische roebel
36,8
37,89
36,54
34,802
2,96
-8,15
10
Singapore dollar
2,14
2,23
2,14
2,013
4,21
-9,73
11
Zuid-Koreaanse Won
1502,16
1429,2
1338,8
1261,7
-4,86
-11,72
12
Taiwan dollar
42,8
43,63
41,45
38,957
1,94
-10,71
13
Oekraine Hryvnia Bron: Oanda.com
6,83
7,43
7,2
6,126
8,78
-17,55
Interbank rates
De tabel toont hoeveel geld in lokale valuta 1 euro waard is en hoe deze waarde in 2004 en in 2005 tot en met 22 juli veranderde. In 2004 zakten USA dollar en alle andere valuta weg ten opzichte van de euro. In 2005 verloor de euro terrein ten opzichte van de dollar en nog iets meer jegens de yuan. Tot en met 22 juli 2005 veranderde de koers tussen yuan en dollar niet. Een dollar bleef 8,28650 yuan renminbi waard
1 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
In het kort Oververhitting van Chinese economie en het groeiende Amerikaanse handelstekort destabiliseren financiële stelsel. Ontkoppeling van yuan en dollar is beperkte stap. Met: Handelsoorlog steeds harder Druk op arbeidskosten Vastlopen Nederlandse exportmotor Geen reële groei in 2006 Investeringsimpuls overheid Inhoud Conclusie: handelsoorlog verhardt...................................................................................................................... 3 Actuele informatie mei-juli 2005 ........................................................................................................................ 4 Textieloorlog al in volle gang ............................................................................................................................. 5 Actuele informatie over eerste kwartaal 2005..................................................................................................... 6 Koppeling yuan en dollar lont in kruitvat ........................................................................................................... 7 Flinke impact op ICT, handel en investeringen .................................................................................................. 7 Risico koppeling dollar en yuan.......................................................................................................................... 9 Azië financiert Amerikaanse tekorten................................................................................................................. 9 Centrale Banken switchen naar euro ................................................................................................................. 10 China steeds kwetsbaarder ................................................................................................................................ 11 Nederlandse economie aan draad Chinese zijde ............................................................................................... 12 Onderweg naar zwevende yuan ........................................................................................................................ 12 China stelt energielevering veilig...................................................................................................................... 13 Hoe profiteren beleggers van zwakke dollar ..................................................................................................... 13 Tabel 1 Dertien nieuwe dollarzones versus euro 2004-2005 .................................................................................. 1 Tabel 2 BBP 13 grootste landen 2001-2005 ........................................................................................................... 3 Tabel 3 Groei Chinese BBP 1991-2005.................................................................................................................. 4
2 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
Conclusie: handelsoorlog verhardt De financiële markten en de wereldeconomie worden steeds meer instabiel door de oververhitting van de Chinese economie en het Amerikaanse en Europese consumentisme. Wanneer de monetaire autoriteiten in de VS, China, Europa en Japan de spiraal van Amerikaanse tekorten en Chinese verhitting niet doorbreken ligt een harde landing van de Chinese economie in het verschiet. De Nederlandse exportmotor komt dan tot stilstand en het Kabinet kan zijn beloften voor reële groei in 2006 niet waarmaken zodat er een investeringsimpuls moet komen. De tijd dringt. De ervaring leert dat de monetaire autoriteiten van de wereld deze complexe processen niet in de hand hebben en in de eerste plaats kijken naar de eigen belangen en kwetsbaarheden. Het financiële stelsel in China is rigide en gesloten, nauwelijks in staat op de rem te trappen. China remt onvoldoende af. Amerika brengt zijn tekort onvoldoende terug. De vicieuze cirkel wordt niet doorbroken. Nederland ondervindt daarvan al veel schade, bijvoorbeeld door de prijzenoorlog in de detailhandel. Het loslaten van de harde koppeling tussen dollar en Yuan is een heel kleine positieve stap in de goede richting, maar de handelsoorlog verhardt. Tabel 2 BBP 13 grootste landen 2001-2005 Rang in $ miljard 1 United States 2 Japan 3 Germany 4 United Kingdom 5 France 6 China 7 Italy 8 Spain 9 Canada 10 Korea 11 Mexico 12 Australia 13 Netherlands Total
2001 10.076 4.162 1.891 1.431 1.340 1.182 1.090 608,4 705,2 481,9 621,9 388,9 384,2 24.363
2002 10.435 3.971 2.022 1.565 1.457 1.298 1.186 686,1 726,7 546,9 648,6 411,9 419 25.374
2003 10.951 4.291 2.443 1.798 1.789 1.447 1.468 881 856,6 608,1 638,7 527,4 512,7 28.213
2004 11.679 4.666 2.741 2.125 2.047 1.570 1.678 1.040 979 680 676 639 579 31.097
2005 12.029 4.800 2.771 2.188 2.067 1.720 1.695 1.071 1.008 693 683 652 585 31.962
% groei
Bron: OECD,lopende prijzen en wissekoersen. met uitzondering van China ( Chinees Nationaal Bureau voor de Statistiek). Doordat Frankrijk in 2004 nauwelijks groei in BBP kent en China 8% neemt China in 2004 al de vijfde plaats op de wereldranglijst naar BBP in.
Wij kunnen ons de betekenis en omvang van China nauwelijks voorstellen. Eind 2003 telt het land 1,29 miljard inwoners, 80 maal zoveel als Nederland. In 2004 worden in China meer dan 16 miljoen kinderen geboren, evenveel als de bevolking van Nederland. In stedelijke gebieden is de geregistreerde werkloosheid 4,3%. Het gemiddelde jaarloon is $ 1.733 in 2003 en in grote steden zoals Beijing het dubbele. Het BBP per hoofd van de bevolking is $ 1.123 in 2003. Op de wereldranglijst van de grootste economieën is China gestegen naar de zesde plaats. Frankrijk wordt in de komende jaren van de vijfde plaats verdreven.
3 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
3 3 1 3 1 10 1 3 3 2 1 2 1 3
AME RESEARCH B.V.
Tabel 3 Groei Chinese BBP 1991-2005 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0
19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05
0,0
Bron: National Bureau of Statistics China. 2004 en 2005 ramingen AME Research.
Actuele informatie mei-juli 2005 China heeft 21 juli 2005 in een historische beslissing van verstrekkende betekenis de vaste koppeling tussen de dollar en de yuan losgelaten. De waarde van de yuan wordt nu elke dag bepaald door een mand valuta. Welke valuta in welke verhoudingen erin zitten is niet bekend gemaakt. Valuta deskundigen denken 50% dollar, 15% voor euro en yen en 20% voor andere munten. Naast de dollar zullen euro, sterling en yen er zeker een plaats in hebben gevonden. Het gevolg zal zijn dat de waarde van de yuan ten opzichte van de Amerikaanse dollar zal stijgen. Dat maakt Chinese importen in de VS duurder en versterkt de concurrentiepositie van het Amerikaanse bedrijfsleven. Tegelijkertijd zal China daardoor iets minder optreden als financier van de almaar verder oplopende Amerikaanse handelstekorten. Deze ietwat stabiliserende effecten zullen langzaam optreden omdat China geen sterke stijging van de yuan zal dulden. In 1994 werd de yuan aan de dollar vastgeklonken tegen een koers van 8,286 yuan voor 1 dollar. 1 yuan kostte sindsdien 0,12344 dollar. Dat gebeurde gelijktijdig met een devaluatie van 30%. Meer dan tien jaar lang is die situatie niet veranderd, terwijl de Chinese economie in die tijd furieus groeide. Ook in 1997-1998, toen de financiële markten ontwricht werden door de Azië crisis met omvangrijke devaluaties, hield China zijn munt vast aan de dollar. Op 22 juli ’05 werd voor het eerst gehandeld op een koers van 8,11 yuan voor een dollar wat een revaluatie van 2,1% inhield die aan het eind van de dag weer teniet werd gedaan. Na de ontkoppeling is de koers tussen dollar en yuan niet veranderd. Op 22 juli was een yuan evenals in geheel 2004 en 2005 tot dan 8,28650 yuan renminbi waard. Officieel is de yuan 2,1% opgewaardeerd ten opzichte van de dollar. Het mandje valuta levert elke dag een nieuwe spilkoers op waarvan de yuan dagelijks met niet meer dan 0,3% naar boven of beneden mag afwijken. Valutastrateeg Hans Redeker van BNP Paribas steekt in het FD van 22 juli zijn nek ver uit door te verwachten dat de yuan eind 2005 8% tot 10% hoger staat ten opzichte van de dollar. Zo snel zal het waarschijnlijk niet gaan. De rente op 10-jarige Amerikaanse staatsleningen steeg wel 10 punten naar 4,25% omdat het invoeren van een
4 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
valutamand en loslaten van de dollar impliceert dat de Centrale Bank van China minder dollars hoeft aan te houden en zijn reserves in andere valuta in het mandje kan opvoeren. De lichte opwaardering van de yuan is een additioneel middel voor China om de oververhitting van de economie te beperken. Hiervoor werden al kredietstops en quota ingezet, maar die hielpen niet genoeg. In het tweede kwartaal van 2005 groeide de Chinese economie maar liefst 9,5%, na een groei van 9,4% in het eerste kwartaal. Deze groei is op termijn niet houdbaar. Een wat duurdere yuan maakt export duurder. Het echte probleem is het Amerikaanse tekort op de betalingsbalans dat in 2005 naar 6% van het Amerikaanse BBP gaat. De Amerikanen willen dat China meer Amerikaanse producten koopt en dat zijn Chinese producten voor Amerika wel 30% duurder maken.
Textieloorlog al in volle gang Het ietwat opwaarderen van de yuan en loslaten van de dollar is ook een poging om de steeds verder oplopende handelsruzies te beperken. Op 22 juli ’05 sloot de Europese Unie de Europese buitengrenzen voor de invoer van truien uit China. Dat komt omdat het tussen de EU en China overeengekomen importquotum voor 2005 toen al was bereikt. In juni 2005 sloot de EU met China een akkoord over textielimporten. Voor Chinese truien wordt voor de rest van het jaar geen invoerlicentie meer verstrekt. Eerder had China op 148 textielsoorten zelf een exportheffing gelegd die de truien en andere producten in het buitenland duurder zouden maken. Maar omdat de EU en de VS importquota gingen stellen en hun geschil bij de World Trade Organisation aanhangig maakten heeft China op 1 juni 2005 de exportheffingen op 81 textielproducten afgeschaft.
Dit verbod heeft vergaande gevolgen voor postorderbedrijven en winkelketens die voor de herfstcollecties al truien hebben besteld, geprijsd en vaak ook al betaald. Consumenten zullen met Sinterklaas duurdere truien moeten aanschaffen als zij die willen geven. Het verbod is een gevolg van felle kritiek van Europese textielfabrikanten. Zij kregen in het handelsakkoord met China drie jaar om te wennen aan een volledige liberalisering van de handel met China in 2008. Door de invoerstop krijgen zij nu wat meer ruimte om zich aan te passen. Andere textielproducten die in de overeenkomst met quota zitten zijn T-shirts, spijkerbroeken, bh’s en andere linnen producten en kledingstukken. Het is zeer goed mogelijk dat voor deze producten ook beperkingen zullen volgen. In de VS zijn al handelsbeperkingen op dit gebied doorgevoerd. Begin augustus 2005 liggen in de douane depots van de havens van Rotterdam en Amsterdam volgens het FD voor tienallen miljoenen euro aan kleding uit China opgeslagen. Deze kleding, vooral truien voor de najaarscollecties worden geblokkeerd voor invoer en doorvoer elders naar de Europese Unie. Het gaat alleen al om 32 miljoen door Europese winkelketens in China bestelde en vaak ook al betaalde truien. Voor de leveranciers aan de mode is dit volgens A.B. Ettaro van branche organisatie Modint in Utrecht rampzalig.. Het quotum van 68 miljoen truien is vol en de in het voorjaar bestelde truien mogen het land niet in of worden verkocht. De modeleveranciers moeten wel opslagkosten betalen, maar kunnen de truien niet uitleveren. De gemiddelde winkelwaarde van de truien is € 15. Wie 100.000 truien heeft besteld en betaald is door de Europese importstop € 1.500.000 kwijt. Er zijn 29 miljoen truien geblokkeerd met een winkelwaarde van € 435 miljoen. Nederlanders kochten vorig jaar 26 miljoen truien en sweaters uit China.
5 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
De impact van een handelsoorlog is dus groot. De Europese voorstanders van een importstop voor een reeks textielproducten – Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland, Polen en Litrouwen - , landen met eigen textielindustrie hebben volgens het FD een gekwalificeerde meerderheid in de EU waardoor de maatregel niet gemakkelijk kan worden teruggedraaid. Tussen de prijzen van Chinese producten en Amerikaanse en Europese producten gaapt een diepe kloof. Sebastiaan de Bont, portefeuillemanager China bij Robeco zegt het FD dat de yuan wel 67% duurder moet worden voordat de prijzen van Chinese producten even duur zijn als die van Amerikaanse fabrikanten. In tegenstelling tot Redeker denkt De Bont niet dat de yuan snel in prijs zal stijgen, onder meer omdat de Chinese valutamarkt onderontwikkeld is. Wanneer de yuan niet sneller verder opwaardeert neemt de handelsoorlog, die met de truien al is uitgebroken, verder in kracht toe. Amerika heeft bepaald dat de textielinvoer in 2005 niet harder mag toenemen dan met 7,5%. Van vrije handel is geen sprake meer. Volgens de EU steeg de invoer van Chinese T-shirts in het eerste kwartaal met 187% en die van linnen garens met 56%, terwijl 7% tot 10% het maximum mag zijn. Ook de VS noteert een veel hardere invoer dan 7,5%. Het loslaten van de dollar betekent wel dat China ervaring gaat opdoen met meer zwevende wisselkoersen in een mandje valuta, zoals dat in de jaren zeventig en tachtig ook gebeurde in Europa om de verschillende Europese munten naar elkaar te laten toegroeien. Dat heeft echter decennia geduurd en soms ook tot heftige conflicten tussen Europese landen geleid. Het is niettemin een eerste stap in de richting van harmonisatie nu China al met Frankrijk concurreert om de vijfde plaats op de ranglijst van de grootste economische landen. Een opwaardering van de yuan heeft ook tot gevolg dat export van andere landen naar China goedkoper wordt. Daarvan kunnen fabrikanten van luxe producten die rijke Chinezen willen hebben in het bijzonder profiteren.
Actuele informatie over eerste kwartaal 2005 donderdag 28 april 2005.- Econoom Homi Kharas van de Wereldbank meent dat China zijn munt moet revalueren en de exclusieve koppeling met de Amerikaanse dollar moet loslaten. Zonder een revaluatie zal de stroom speculatief kapitaal volgens hem de regio instabiel kunnen maken. Kharas verwacht echter geen financiële crisis. Vanaf 1 juni 2005 wordt Paul Wolfowitz bestuursvoorzitter van de Wereldbank. Hij is nu nog onderminister van Defensie in de Verenigde Staten. Denkbaar is dat Wolfowitz de Wereldbank naar een hardere opstelling jegens China zal leiden. De vaste relatief lage wisselkoers van de yuan ten opzichte van de dollar zien velen als bedreiging voor de Amerikaanse economie. De keerzijde van de medaille is dat de tekorten op de Amerikaanse handelsbalans en begroting de onevenwichtigheid tussen yuan en dollar bevorderen. Vrijdag 22 april 2005. “Als daar niet gauw iets aan gedaan wordt kan de economie stagneren of erger”. Dat zij president Alan Greenspan van het Amerikaanse stelsel van Centrale Banken donderdag 21 april ’05 tegenover een begrotingscommissie van de Amerikaanse Senaat. Het is een nieuwe waarschuwing van de belangrijkste waakhond over Amerikaanse en wereldwijde monetaire stabiliteit in de wereld over de risico van het voortdurend oplopende Amerikaanse begrotingstekort in de VS. “Onder de huidige omstandigheden en gezien de prognoses voor de toekomst zal het tekort op de federale begroting onhoudbaar worden”, aldus Greenspan. Het gevolg is verder stijgende rentelasten en rente zelf. Donderdag 21 april 2005. In dit tijdvak heeft onder meer de president van het IMF gewaarschuwd voor het risico van een koersval van de dollar en de instabiliteit van de wisselkoersverhoudingen tussen dollar en Chinese yuan. De economie van China is in het
6 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
eerste kwartaal van 2005 met 9,5% gegroeid ten opzichte van het eerste kwartaal van 2004. De gewenste afkoeling van de economie zet niet door. Zheng Jingping, zegsman van het Chinese CBS zegt dat vooral in bouw en vastgoed nieuwe maatregelen nodig zijn om groei af te remmen. De investeringen in kapitaalgoederen stegen het eerste kwartaal van 2005 met 23%. Daardoor groeien tekorten aan energie en grondstoffen. De economische groei in China wordt veroorzaakt door exportgroei. De export steeg in het eerste kwartaal met 35% tot $ 156 miljard. Daardoor is er een handelsoverschot van $ 17 miljard. Eind maart 2005 is de deviezenreserve van China gegroeid tot $ 659 miljard. Dat was eind maart 2004 nog $ 440 miljard. Japan heeft een deviezenreserve van $ 838 miljard. Deze reserves beleggen beide landen voor een belangrijk deel in dollars. Zij financieren hiermee het uit de hand lopende Amerikaanse tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans. De zeer sterke economische groei in China doet een aanslag op het Chinese milieu. Zij geeft tegelijkertijd honderden miljoenen Chinezen een materieel betere levensstandaard en een uitweg uit de ergste armoede. Deze informatie ontlenen wij aan de financiële pers, waaronder Financieele Dagblad, NRC Handelsblad, Business Week.
Koppeling yuan en dollar lont in kruitvat Hoe zit het met de wisselkoersen? Tabel 1 toont de waarde van 1 euro op 1 januari 2004, 31 december 2004, 1 februari 2005 en 22 juli 2005 ten opzichte van 13 andere valuta. Op 1 januari 2004 ontving men $ 1,26 voor 1 euro. Op 31 december ontving men $ 1,36 voor een euro. Ten opzichte van de euro is de Amerikaanse dollar in 2004 8,4% minder waard geworden. Omgekeerd geldt dat de euro ten opzichte van de dollar 8,4% meer waard is geworden. In 2005 tot en met 22 juli herstelde de dollar versus de andere valuta. Bij de Chinese yuan renminbi geldt precies hetzelfde. Dat komt omdat de yuan aan de Amerikaanse dollar is gekoppeld. Ook hier is in 2005 een herstel te zien. Ditzelfde geldt voor de Hong Kong dollar. De euro is ook meer waard geworden ten opzichte van de Japanse yen. Hier maar hier is de waardestijging niet meer dan 4,1%. De Zuid-Koreaanse Won is sterker geworden ten opzichte van de euro. Eind december 2004 ontving men 4,8% minder Won voor een euro dan begin vorig jaar. Deze waardestijging zette in 2005 door. Ook de Taiwan dollar handhaaft zich goed ten opzichte van de euro. De Indonesische rupee verloor in 2004 19,6% ten opzichte van de euro en krabbelde in 2005 weer wat op.
Flinke impact op ICT, handel en investeringen Ontkoppelen van de yuan van de dollar en opwaarderen van deze munt is belangrijk voor import en export, Chinese investeringen in Nederland en Nederlandse investeringen in China. Een revaluatie van 5% tot 10% heeft flinke impact op de prijzen van Chinese producten in bijvoorbeeld Nederland of de VS. Voor het Nederlandse bedrijfsleven dat investeert in China en veel importeert uit China is het oppassen geblazen. Denk aan Philips, ASML, Besi, ASMI, bedrijven die software ontwikkeling outsourcen naar China of bedrijven verplaatsen naar China. Productie of softwareontwikkeling in China wordt duurder waardoor opnieuw berekend moet worden of verplaatsing naar China inclusief alle voortdurende kosten die erbij horen nog wel rendabel is. IBM verkocht zijn PC divisie aan het Chinese Lenovo waardoor spotgoedkope systemen uit China kunnen worden ingevoerd. In 2006 zit de groei van de markt voor semi-conductor capital equipment vooral in China. Deze markt groeit in 2006 met 21% en heeft in 2007 een omvang van $ 4,2 miljard, groter dan de Europese markt. Het nabij gelegen Taiwan heeft dan een omzet van $ 7,78 miljard.
7 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
Samen hebben beide landen China en Taiwan dan in 2007 een markt van $ 12 miljard of 30% van de wereldmarkt voor semi-conductor capital equipment van $ 40 miljard in 2007. Voor de ICT industrie wordt China steeds belangrijker. Lenovo, het Chinese PC concern aan wie IBM zijn PC divisie verkocht wordt na deze verkoop na HP en Dell het derde PC concern ter wereld. Internet staat in China nog aan het begin van zijn ontwikkeling al zijn er al 96 miljoen actieve Internetgebruikers in 2004. Naar verwachting zal dit gebruik toenemen tot 202 miljoen in 2007, 15% van de totale bevolking van 1,3 miljard mensen. Nu wonen de meeste van deze mensen op het platteland waar Internet niet is doorgedrongen, maar er is een potentie van ruim 500 miljoen in de stedelijke gebieden en dat veronderstelt in 2007 een dekkingsgraad van 40%, terwijl die in Japan en Zuid-Korea dan 70% zal zijn. Daarbij komt volgens een recent rapport dat Chinezen als het even kan switchen van bel verbindingen naar breedband, een eveneens sterk groeiende markt. De markt voor mobiele en vaste telefonie groeit in China het hardst. Zie ook http://china-netinvestor.blogspot.com/ De omzetgroei van ASML heeft zich in 2004 bijvoorbeeld sterk geconcentreerd op de Aziatische markt. Wanneer de geografische omzetverdeling over de tweede helft maatgevend is voor het hele jaar 2004 dan is de Aziatische omzet gegroeid tot 73% van de totale omzet.. In 2003 was dat nog 49%. De omzet in China is gestegen van € 77 miljoen in 2003 naar € 246 miljoen in 2004. De precieze vergelijking is niet te maken omdat ASML wel de omzetverdeling per land in geheel 2003 geeft, maar alleen die over de tweede helft van het jaar over 2004. De omzet in China is dan in 2004 gegroeid met 220%. Een revaluatie van de yuan zou deze omzet in euro evenzoveel verminderen. De totale omzet in Azië (Taiwan, China, Korea, Singapore en Japan samen) steeg in 2004 135%. Anderzijds daalde de omzet in de VS in 2004 met circa 30% en steeg die in Europa met 23%. Taiwan had met 35% van de omzet in de tweede helft van 2004 het grootste omzetaandeel. Voor zijn behoud van de omzet is ASML daardoor erg afhankelijk geworden van de economische groei in Azië die weer bepaald wordt door de Chinese economie.
Toenemende sociale onrust De correspondent van NRC Handelsblad meldt 2 fabruari 2005 dat bij een vestiging van Philips in Suzhou in december een wilde staking is uitgebroken. Daar had de lokale overheid in 1992 met Philips afgesproken samen een fabriek voor kleurentelevisies te starten onder voorwaarde van een baan voor het leven voor iedere werknemer. In december werd bekend dat Philips de productielijn wilde verkopen aan het Taiwanese bedrijf TPV Technology. Daarop brak een wilde staking uit. Redacteur Tjabel Daling bericht woensdag 10 augustus 2005 dat een 42 jarige boer in de provincie Fujiang een zelfmoordaanslag in een bus pleegde met 31 gewonden.. Reden: slechte medische zorg in China. Volgens de BBC komen bomaanslagen in China vaak voor. Ze halen de Chinese pers niet en de Nederlandse nog minder. Sociale onrust en volksprotest nemen toe. “China kan een periode ingaan van chronische instabiliteit. Het uitvoeren van economische hervormingen wordt daardoor steeds moeilijker”, aldus China expert Murray Scot Tanner van de denktank Rand Corporation in het FD van 10 augustus 2005. In 2004 registreerde de Chinese politie 74.000 groepsprotesten tegen hoge prijzen, slechte arbeidsomstandigheden, ontslag, looninhoudingen, bouw van stuwdammen en dergelijke onderwerpen. “Er kan een nationale massa beweging ontstaan”, meent Scot Tanner. Dat komt ook omdat de ongelijkheid tussen rijk en arm toeneemt. Opheffing van duizenden staatsbedrijven laat miljoenen Chinezen zitten zonder baan, uitkering, medische zorg, pensioen en sociaal vangnet.
8 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
In voormalig Mandsjoerije – de provincies Heilongjiang, Jili en Liaoning in het Noordoosten – ontsloegen volgens Daling verlieslijdende staatsbedrijven honderdduizenden werknemers. Dit is de “roestbelt”, de oude industriële zone van China. Volgens Tanner zijn lokale partijbonzen corrupt en bureaucratisch. Hervormingen van bovenaf zoals lokale verkiezingen bereiken de burger onvoldoende.. Volgens Tanner moeten bijvoorbeeld rechtbanken en vakbonden onafhankelijker worden. Op den duur tasten hervormingen de macht van de communistische partij aan. Het FD bericht dat in het voorjaar van 2004 grootschalige stakingen voorkwamen bij schoenfabrieken in de provincie Guandong, ten noorden van HongKong, eind juni 2005 deden zich grootschalige plunderingen voor in de provincie Anhui, waarbij duizenden Chinezen in harde botsing kwamen met de politie. In juli 2005 vochten in de provincie Zheijiang duizenden mensen met de politie wegens vervuiling van een fabriek. Deze en andere informatie bereikt Nederlandse media zelden of nooit en geeft een veel genuanceerder en realistischer beeld van de crisis waarin China verkeert.
Risico koppeling dollar en yuan Een van de belangrijkste aspecten is de huidige koppeling van de Chinese munt yuan aan de Amerikaanse dollar. In een dollar gaan 8,28 yuan. De Chinese autoriteiten staan daarbij schommelingen in de bandbreedte toe. Deze worden momenteel tot 10-14% gebruikt, maar er is een strenge deviezencontrole. Deze bandbreedtes doen denken aan de soms extreme schommelingen in het vroegere Europese valutamandje EMU dat diende als voorloper van de euro. Wanneer een van de munten in dat mandje te sterk uit de pas ging lopen volgde noodzakelijkerwijs een re- of devaluatie met ingrijpende economische gevolgen. De eerste stap naar meer flexibele wisselkoersen en de formele ontkoppeling van de dollar zal op korte termijn geen grote invloed hebben. De autoriteiten houden controle over de valutamarkt. De Chinese economie is in de laatste jaren in de wereld een belangrijke economie geworden. De economie van China is groter dan die van Italië. In 2006 zit China Frankrijk op de hielen om op de vijfde plaats te komen. Belangrijker is dat China de motor onder de groei van de wereldeconomie is. Wanneer de Chinese groei stagneert heeft dat ingrijpende consequenties voor de Nederlandse economie en het Nederlandse bedrijfsleven. Het zijn in het bijzonder studies van Lombard Street Research (www.lobardstreetresearch) die mij daarop wijzen. Maar ik heb ook een autonoom gevoel van onzekerheid wanneer ik zie dat grote concerns zoals Philips, zich voor hun groei in toenemende mate afhankelijk maken van het Chinese groeiwonder. De reden ervoor is tamelijk eenvoudig. Het jarenlang volhouden van een economische groei van 8% tot 10% is niet mogelijk zonder afstraffing. Het handhaven van een jarenlang investeringsniveau van 20% tot 30% van het Bruto Binnenlands Product is dat evenmin. Dat komt eenvoudig omdat deze investeringen niet tijdig voldoende rendement kunnen opleveren. Iedereen heeft dat recentelijk nog kunnen zien en ervaren bij KPN Telecom en Philips. Laat staan dat het management van het grootste land ter wereld dergelijke processen kan beheersen. Er gaan achter de schijn van stabiliteit veel fricties schuil die bevlogen China investeerders lijken te negeren.
Azië financiert Amerikaanse tekorten Als het meest ingrijpend ervoer ik het besef dat er een nieuwe dollar zone aan het ontstaan is. LSR noemt dat de New Dollar Area (NDA). Hierbij is de dollar binnen een rigide bandbreedte gekoppeld aan de yuan, terwijl er een wat zachtere verbinding is tussen dit monster duo en de Japanse yen en Koreaanse won. Daarnaast is ook de roebel nauw verbonden aan de dollarkoers.
9 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
Bekend is dat de koers van de dollar wordt bedreigd door het grote en toenemende tekort op de Amerikaanse betalingsbalans. Het is dat tekort waardoor de dollar de afgelopen maanden steeds minder waard is geworden ten opzichte van de euro. LSR wijst erop dat een verdere daling van de dollar niet voorkomt dat dit tekort verder toeneemt omdat massieve overschotten in China en de andere landen die tot de nieuwe dollarzone behoren dat tekort juist hebben veroorzaakt en gefinancierd. LSR noemt de VS zelf niet meer de drijvende kracht achter de wereldwijde financiële onbalans, maar de excessieve besparingen en overschotten op de lopende rekeningen van Aziatische landen zoals China, Taiwan, Korea, Japan en ook Duitsland en Rusland. De Amerikaanse president George Bush II spreekt over export van het Amerikaanse principe van vrijheid. Ik heb geen reden om aan te nemen dat Bush niet doet wat hij zegt, tenzij hij gestopt wordt door de Amerikaanse kiezers, maar die moeten dan wel een heel hard geluid laten horen. En het ligt niet voor de hand dat het gros van de Amerikanen in opstand komt tegen de politieke versie van Billy Graham. Serieus nemen van zijn rede en uitspraken impliceert dat de Amerikaanse tekorten verder oplopen, waardoor de Amerikanen wellicht meer gaan sparen in plaats van besteden en de tekorten verder oplopen. Waardoor de dollar verder in waarde daalt. Hierna komt de Amerikaanse beleggingsexpert Navellier aan het woord die uiteenzet dat de Amerikanen hier helemaal niet mee in hun maag zitten en er voordeel uit proberen te trekken omdat zij de dollar als het goud van de financiële wereld blijven zien. Het probleem is dat de dollar aan de yuan en vervolgens zachter aan de yen en won is gekoppeld. Als de dollar verder afdrijft gaan deze valuta mee, terwijl de euro navenant een opwaartse beweging maakt die exporten bemoeilijkt en invoer vergemakkelijkt en dus het Nederlandse bedrijfsleven onder druk zet zonder dat er andere bronnen van welvaartsgroei zijn – zoals meer consumptieve bestedingen – die een lift aan de bedrijvigheid kunnen geven. Om die reden, zie hierna, geeft Navellier voor aandelen Philips en Unilever een krachtig verkoopadvies.
Centrale Banken switchen naar euro Een ander signaal hiervoor komt van het Britse Central Banking Publications (www.centralbanking.co.uk) dat uit onderzoek concludeert dat Centrale Banken wereldwijd steeds meer de dollarreserves verruilen voor euroreserves. Eind 2003 hadden de Centrale Banken 70% van hun reserves ( wereldwijd circa 2.600 miljard euro) in dollars uitstaan. Daarmee financierden zij 80% van het gevreesde en toenemende tekort op de lopende rekening van de Amerikaanse betalingsbalans. Wanneer deze trend doorzet kan de dollarkoers verder kelderen. De yuan en de daaraan gekoppelde Aziatische munten gaan dan mee terwijl de euro steeds duurder wordt. Volgens de onderzoekers hebben Aziatische Centrale Banken bijna evenveel buitenlandse reserves als de Europese en de Amerikaanse banken samen. Als zij dollars steeds meer ruilen in euro wordt de onbalans steeds zichtbaarder. Het rapport is gesponsord door Royal Bank of Scotland. De Chinese banken hebben zoveel reserves dankzij besparingen van de Chinezen, want de Chinese consumptieve bestedingen zijn niet de motor onder de Chinese economische groei. Intussen zien twee grote Chinese staatsbanken, de Bank Of China (BOC) en de China Construction Bank (CCB) volgens de Chinese Economic Observer af van beursnotering in New York omdat de bestuurders en toezichthouders de strenge regels en controle vrezen. Volgens internationale experts hebben de Chinese staatsbanken 40% aan oninbare, slechte leningen uitstaan. De Chinese autoriteiten schatten het percentage op 15,6%.
10 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
In China heerst in het bankwezen corruptie. Een topman van BOC, hoofd van het kantoor in New York, kreeg eind 2003 twaalf jaar gevangenisstraf. Steeds vaker komen schandalen aan het licht. China is met de Wereldhandelsorganisatie WTO overeengekomen dat de banksector eind 2006 voor buitenlandse concurrentie moet worden opengesteld. Bovendien zoeken CCB en BOC beursnotering. Dat kan niet met schandalen. Eind januari is het hoofd van een groot kantoor van CCB tot zes jaar cel veroordeeld voor aannemen van steekpenningen in ruil voor illegale leningen Twee managers van BOC ontvluchtten vlak daarvoor China na verduistering van € 12 miljoen.
China steeds kwetsbaarder LSR wijst erop dat de Chinese economie de laatste 25 jaar extreem is gegroeid, maar dat het staatsbanksysteem erg inefficiënt is. In 2003 waren de investeringen 42% van het BBP en de binnenlandse kredietverlening is in 2003 180% van het BBP, in vergelijking met bijvoorbeeld 90% in de VS. De groei ervan neemt steeds verder toe. Dit zijn al langdurige forse overinvesteringen met onvoldoende aandacht voor het rendement ervan – zoals bij onze Betuwelijn – en zij zorgden voor een sterke oververhitting van de economie. De investeringen worden gefinancierd door een zeer hoge spaarquote van 45% van het BBP, maar het staatsbanksysteem voert die besparingen vooral naar de dominante en niet renderende staatssectoren. Particuliere bedrijven krijgen nauwelijks bankkrediet en financieren groei uit ingehouden winsten. Volgens LSR, dat zich baseert op ook naar eigen inzicht schaarse bronnen is het Chinese begrotingstekort 18% van het BBP in 2003. Redelijkerwijs kan dit niet zo doorgaan. Daar komt bij dat 20% van de Chinese uitvoer naar de VS gaat. Als de groei van de Amerikaanse consumptieve bestedingen onder druk komt – en dat is waarschijnlijk – dan neemt de groei van de Chinese exporten naar de VS af waardoor de belangrijke bijdrage van de Chinese export aan de Chinese productiegroei afneemt. De bijdrage van de export aan de Chinese economische groei was in 2003 9% en deze kan door daling van Amerikaanse consumptieve bestedingen gemakkelijk halveren. Hoewel directe buitenlandse investeringen in China in Nederlandse en westerse media veel aandacht trekken maken zij volgens het IMF in 2003 niet meer uit dan 7% van de investeringen in vaste activa, ten opzichte van nog 16% in 1994. De betekenis van directe buitenlandse investeringen voor de Chinese economie moet niet overschat worden. Wanneer u hiervan meer en gedetailleerde informatie wilt weten verwijs ik u naar review 144 van oktober 2004, te bestellen op www.lombardstreetresearch.com. Intussen heeft vice-president Li Ruogo van de Chinese Centrale Bank 29 januari 2005 tijdens het World Economic Forum in Davos gezegd dat de Chinese regering zelf wel bepaalt of en zo ja wanneer China zijn munt opwaardeert. “Buitenstaanders weten niet precies wat er speelt in China”, zei hij volgens de correspondent van NRC Handelsblad in Peking. Volgens de VS is de sterke exportgroei met 35% in 2004 gebaseerd op een kunstmatig laag gehouden yuan. Ruogu is het daarmee niet eens “Het gebrek aan economisch evenwicht in de wereld is aan veel factoren toe te schrijven. Niet aan de wisselkoers. Het ontbreekt China aan de capaciteit om de onevenwichtigheid aan te pakken. Daartoe zijn we niet bereid en niet in staat”. De correspondent bericht dat de Chinese vice-president Huang Ju die verantwoordelijk is voor financiën en bankzaken, zegt dat de Chinese weigering om de yuan los te koppelen van de dollar het gevolg is van de zwakte van de Chinese financiële sector. Huang Ju stelde in Davos dat zijn land eerst de financiële sector moet opschonen. Hij verwacht een verdriedubbeling van het inkomen per hoofd van de bevolking tot $ 3.000 per jaar in 2020.
11 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
Hunag Ju denkt dat de komende jaren 8% economische groei per jaar mogelijk is zonder oververhitting van de Chinese economie.
Nederlandse economie aan draad Chinese zijde Het is niet mogelijk de te verwachten correctie van de Chinese expansie in de tijd te voorspellen al verwacht LSR dat deze in 2005-2006 komt. In dat geval komt de extreme exportgroei van ASML naar China en de Aziatische regio tot stilstand. In dat verband is het geen wonder dat ASML zich strategisch sterker concentreert op versterking van zijn positie in Japan, dat overigens ook nog steeds lijdt onder deflatie. De analyses over de Chinese economie, het schuiven met mondiale financiële reserves en het risico waaraan de dollar bloot staat wijzen op aanzienlijke fricties in de economie die de politieke leiders en Centrale Bankiers niet lijken te kunnen beheersen. Zij zullen sterk van export afhankelijke concerns zoals ASML niet ongemoeid laten. Wanneer een harde landing van de Chinese economie gepaard gaat met verdieping van de dollarcrisis verminderen ook de afzetkansen in de VS waar ASML in 2004 marktaandeel verloor. Bovendien wordt de euro bij dergelijke ontwikkelingen alsmaar duurder wat de concurrentiekracht van Nederlandse exporterende bedrijven op markten met andere valuta onder druk zet en invoer van Aziatische en Amerikaanse kapitaalgoederen in de eurozone vergemakkelijkt. In een dergelijk scenario kan de Nederlandse economie niet meer op exportgroei steunen, zoals nu gebeurt, waardoor de prognoses voor economisch herstel van het Kabinet in 2006 duidelijk in gevaar komen. Er is alle reden voor een diepgaande scenariostudie over de ontwikkeling van de yuan in relatie tot dollar en euro. Immers wanneer binnenlandse investeringen in Nederland en consumptieve bestedingen nog blijven aarzelen en de economische motor van de exportgroei wegvalt dan wordt het Kabinet wel gedwongen om de economie een investeringsimpuls te geven, wil de regering bij de verkiezingen in 2007 nog enige kans maken. We schreven dit in februari en sindsdien is de Nederlandse economie verder verzwakt, terwijl de prijsdruk in de detailhandel toeneemt waardoor Chinese importen steeds meer kans krijgen.
Onderweg naar zwevende yuan In het Financieele Dagblad schrijft Jean-Pierre Bėguelin, hoofd economische zaken van de Zwitserse bank Pictet et Cie dat de Chinese autoriteiten waarschijnlijk proberen zich geleidelijk los te maken van de vaste wisselkoers ten opzichte van de dollar. De eerste stap erheen zal het officieel vastleggen van een bandbreedte zijn waarbinnen de yuan-dollarkoers kan schommelen. Als die bandbreedte is vastgesteld, bijvoorbeeld op 10% kan het kapitaalverkeer mogelijk wat vrijer worden en kruipt de yuan snel naar de bovenkant van de band. Op 22 juli is de tweede stap gezet met invoering van een mandje valuta en dagelijkse vaststelling van de spilkoers. De Chinese autoriteiten stabiliseerden de yuan ten opzichte van een valutamand met daarin euro, dollar en yen, gewogen naar het gewicht van deze munten in de buitenlandse handel. Door manipulatie van de rentestand kunnen uitschieters min of meer gestabiliseerd worden, maar het risico is een snel opkruipende inflatie en daarop zit het Chinese volk niet te wachten. Bėguelin denkt dat dit proces wel enkele jaren in beslag kan nemen en dat er een zwevende wisselkoers met sturing voor de yuan uit de bus zal komen. Hij verwacht een redelijke zachte landing van de yuan. Tot nu toe heeft hij gelijk. Bėguelin wijst erop dat er in China ook een omvangrijk circuit bestaat van grijze dollars in bankbiljetten en in banktegoeden. Wanneer Chinezen een revaluatie vrezen zullen zij deze tegoeden massaal omzetten in yuan en daardoor opnieuw een forse geldhoeveelheid in de
12 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
markt pompen die de economie verder verhit en de inflatie opvoert. Hij suggereert dat dit nu al op toenemende schaal gebeurt.. Deskundigen denken verschillend over de toekomstige relatie tussen dollar en yuan. De Chinese autoriteiten hebben een stringent systeem van deviezencontrole dat het land beschermt tegen uitwassen in het kapitaalverkeer. In 2005 wordt China door de sterke economische groei al het zesde land ter wereld naar bruto binnenlands product. Het passeert straks Frankrijk in omvang. Maar de vaste wisselkoers heeft tot gevolg dat de Chinese economie oververhit raakt door extreme exportgroei en afneming van de invoergroei. En dat leidt tot handelsoorlogen.
China stelt energielevering veilig De recente stabilisering van olieprijzen en andere belangrijke grondstoffen is al een indicatie van de haperingen in de Chinese economie, die ook worden veroorzaakt door energietekorten en een toenemend tekort aan ervaren en goed opgeleid personeel. Zo zijn er steeds meer argumenten die erop wijzen dat de Chinese economie afkoerst op een harde landing. Een dergelijke landing impliceert afnemende groei van de productie tot 4% of 5% en heeft ingrijpende consequenties voor de gehele wereldeconomie. In ruil voor zes jaar lang levering van olie heeft China $ 6 miljard aan Rusland geleend waarmee de Russische staat de grote Russische olieproducent Yugansk, dochter van Yukos kan nationaliseren omdat dit indertijd geprivatiseerde concern grote belastingschulden zou hebben. Yugansk werd vorig jaar door de Russische staat in beslag genomen en daarna voor $ 9,3 miljard doorverkocht aan een veel kleiner Russisch staatsoliebedrijf Rosneft. Vervolgens sloot Rosneft een contract met het Chinese staatsoliebedrijf CNPC dat weer $ 6 miljard aan Rosneft betaalde voor levering van 353 miljoen vaten olie tot en met 2010. Momenteel verbruikt China 2 miljard vaten olie per jaar zodat de oliebehoefte door deze transactie maar voor een beperkt deel wordt ingevuld. In oktober sloot China ook al voor $ 70 miljard olie- en gascontracten met Iran. Om grondstoffen zoals staal en koper veilig te stellen beloofde China eind vorig jaar voor $ 100 miljard investeringen in grondstofrijke landen zoals Chili en Brazilië.
Hoe profiteren beleggers van zwakke dollar Dat de dollar zwak is en waarschijnlijk vooralsnog blijft is het uitgangspunt van veel Amerikaanse beleggingsadviseurs. Zij redeneren dat Bush ervan profiteert, de dollar toch het goud van de wereld is en dat exporterende en energieconcerns er veel voordeel van hebben. Een van hen zet de meeste Europese concerns op de verkooplijst, vooral Philips, omdat de dure euro hun winstgroei belemmert. Hier volgt de mening van Louis Navellier, uitgever van de Blue Chip Growth Letter, een soort Rienk Kamer onder de Amerikaanse beleggingsgoeroe’s. Hij spreekt klare Amerikaanse taal en denkt rechtstreeks vanuit de Amerikaanse beleggers belangen. Navellier schrijft dat hij doodziek wordt van het doemdenken over de daling van de Amerikaanse dollar versus de euro.(www.bluechipgrowth.com). Zijn bureau Navellier & Associates met 50 analisten zit in Reno in Nevada Hij vindt een goedkope dollar goed voor Amerika omdat buitenlandse toeristen dan meer komen spenderen en gokken in Las Vegas. Navellier prijst niet alleen Starbucks aan als interessante belegging maar noemt ook een aantal andere bedrijven die volgens hem zullen profiteren van een dalende dollar.
13 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
De meeste zijn actief in de olie-industrie, maar hij noemt ook Avon en Procter & Gamble dat zojuist Gillette overnam. De lijst wordt mede bepaald door concerns die bij toenemende bestedingen zullen profiteren van stijgende prijzen van grondstoffen. Zijn beleggingsbeleid is investeren in grote Amerikaanse ondernemingen die het meest van de zwakke dollar profiteren tegen een zo laag mogelijke prijs. Hij noemt ook energie- aandelen, olie en gas, vooral van die maatschappijen die voorraden hebben en een goed distributienetwerk of nieuwe netwerken kunnen aanleggen. De visie is gebaseerd op een verder uit de hand lopen van de verhitting van de Chinese economie en het Amerikaanse tekort op de betalingsbalans omdat de dollar in de ogen van Navellier onverslaanbaar is en altijd beleggingen en investeringen zal aantrekken.. De verliezers van een dalende dollar zijn volgens hem Europese concerns waaronder Philips en Unilever waarvoor hij een krachtig verkoopadvies afgeeft. In zijn visie is een zwakke dollar goed voor de Amerikaanse export en dus voor Amerika. Dat heeft overigens ook president Alan Greenspan van de Amerikaanse Centrale Bank te kennen gegeven. Hij legde uit dat een zwakke dollar goed is voor het verminderen van het Amerikaanse handelstekort, een visie die juist wordt tegengesproken door LSR. Navellier hoopt dat de FED de Amerikaanse rentetarieven niet zal verhogen en ziet er geen reden toe, maar hij signaleert wel dat de Amerikaanse inflatiedruk toeneemt omdat ook de lange rente stijgt en daardoor het verschil tussen korte en lange rente in de VS afneemt, wat niet gunstig is voor de rentemarge van Amerikaanse banken. Volgens hem is de dollar het goud van de wereld en blijven buitenlanden en buitenlandse investeerders geld naar de VS sluizen, ongeacht de dollarkoers. Inderdaad steunen Japan en China al lang de financiering van het handelstekort van meer dan $ 600 miljard met het kopen van Amerikaanse obligaties. Conclusie De ervaring leert dat de monetaire autoriteiten van de wereld deze complexe processen niet in de hand hebben en in de eerste plaats kijken naar de eigen belangen en kwetsbaarheden. Het financiële stelsel in China is rigide en gesloten, nauwelijks in staat op de rem te trappen. China remt onvoldoende af. Amerika brengt zijn tekort onvoldoende terug. De vicieuze cirkel wordt niet doorbroken. Nederland kan daarvan veel schade ondervinden. De financiële markten en de wereldeconomie worden steeds meer instabiel door de oververhitting van de Chinese economie en de koppeling van de Chinese yuan aan de dollar, die nu iets verlicht is. Wanneer de monetaire autoriteiten in de VS, China, Europa en Japan de spiraal van Amerikaanse tekorten en Chinese verhitting niet verder doorbreken ligt een harde landing van de Chinese economie in het verschiet. De Nederlandse exportmotor komt dan tot stilstand en het Kabinet kan zijn beloften voor reële groei in 2006 niet waarmaken zodat er een investeringsimpuls moet komen. De tijd blijft dringen.
14 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT
AME RESEARCH B.V.
Profiel AME Research Abonnees en klanten benutten financieel onderzoek, informatie, opinie en zakelijk nieuws over de ICT industrie van AME Research om effectiever te beslissen. Zij waarderen de praktische diepgang, kennis, structuur, onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, competentie, visie. AME Research helpt relaties om ondernemingen, markten, trends en nieuws sneller en beter te interpreteren. Zij kunnen daardoor doelmatiger transacties voorbereiden. Klanten en abonnees sparen tijd en geld. Zij komen op productieve ideeën Onze klanten voor onderzoek zijn directeuren en informatiemanagers van ondernemingen, overheden en organisaties. Zij kopen en verkopen ICT oplossingen en geven advies. Zij beleggen en investeren in ICT ondernemingen. Zij sturen politiek en wetgeving op ICT gebied. Klanten van onze ICT Nieuwsmarkt zijn gericht op actueel nieuws over producten, diensten, oplossingen, financiën, personen. Zij ontwikkelen software, producten, diensten, kopen en verkopen. Wij vergaren onze grondstoffen op de wereldmarkt en in Nederland. We verwerken deze tot praktische, toegankelijke, gestructureerde informatieproducten voor de Nederlandstalige markt. Adriaan Meij Editing Research is opgericht in 1985. In 1988 startte ons ICT business review High Tech Analysis. We gingen in 1995 op Internet en zijn in 1998 omgevormd tot een besloten vennootschap. In 2005 is AME Research een op Internet gebaseerde ICT zakengemeenschap die diensten verleent aan meer dan 4.600 relaties via onze research site www.ame.nl , onze ICT nieuwsmarkt www.persberichten.com , ons kwartaaltijdschrift High Tech Analysis en in maatwerk advies. De onderneming telt twee medewerkers en werkt samen met 9 free lance medewerkers. In 2004 groeide de omzet 16% en in de eerste helft van 2005 met 41%..
Missie AME Research levert onafhankelijk hoogwaardige analyse, informatie, opinie en nieuws over ICT. Zodat onze abonnees en klanten effectiever zaken doen.
Kerngegevens
Juridisch: AME Research BV is sinds 1998 een besloten vennootschap onder Nederlands recht. Registratie: Kamer van Koophandel in Meppel onder nummer 04058301. Directeur: Adriaan Meij Technologie: Joost Meij Adres: Zuideinde 56; 7941 GJ Meppel; the Netherlands Telefoon: +31 522 256470; Fax: +31 522 241655 E-mail:
[email protected] Web: www.ame.nl Web: www.persberichten.com
Voorbehoud AME Research stelt analyses en rapporten zo zorgvuldig mogelijk samen, maar claimt niet dat ze geen onjuistheden bevatten of compleet zijn. Ze zijn een bron van informatie en analyse, vormen geen aanbeveling voor transacties en kunnen niet de basis vormen voor contracten of beloftes. Niets uit dit rapport mag worden gereproduceerd of gedistribueerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Gebruikers van het rapport moeten zich bewust zijn van deze beperkingen. Het rapport is een onafhankelijke publicatie. Gebruikers worden uitgenodigd om opmerkingen, vragen en kanttekeningen met AME Research te communiceren via het emailadres
[email protected] of per telefoon op nummer 0522-256470. AME Research is een besloten vennootschap onder Nederlands recht geregistreerd bij de Kamer van Koophandel in Meppel, Nederland, onder nummer 040 58301.
15 © 2005, AME Research B.V. Meppel. Analyse, informatie, opinie over ICT