m 6) vmbo-basis: niveau 2 vmbo-kader: niveau 2, 3 en 4 vmbo-tl: niveau 3 en 4

BESCHRIJVINGEN OPLEIDINGENMANIFESTATIE (niveaus 1 t/m 6)

vmbo-basis: vmbo-kader: vmbo-tl:

niveau 2 niveau 2, 3 en 4 niveau 3 en 4

11 maart 2014

1

AGRARISCH 100,5 Landbouw en agrarische bedrijfskunde. Er zijn opleidingen voor beroepen in de dier- en veehouderij, tuin- en akkerbouw en plattelandsvernieuwing, bedrijfskunde en agribusiness en paardenhouderij. In alle gevallen wordt je opgeleid voor een functie op managementniveau: omgaan met mensen, veel kennis hebben en die ook kunnen gebruiken. Je werkt bijvoorbeeld voor landbouworganisaties, in de diergezondheidszorg, in de vleesindustrie, als bedrijfsleider in de varkenshouderij of als zelfstandig veehouder of akkerbouwer. 101,2/4 Dynamic Design (Bloemen, Life style) Stel: je krijgt de opdracht om een wandversiering te maken voor een grandcafé. Of je ontwerpt een straatobject voor een winkel. Of je kan een feestzaal inrichten voor een trouwerij. Allemaal leuke uitdagingen! Maar om zulke opdrachten tot een goed einde te brengen moet je wel creatief zijn. Je zoekt inspriratiebonnen en maakt schetsen van al je ideeen. Voor de opdrachtgever maak je de beste ontwerpen in een realistische tekening of in de vorm van een maquette. En als je ontwerp is goedgekeurd, ga je aan de slag met de uitvoering ervan. Dat je veel verstand hebt van allerlei materialen en technieken spreekt vanzelf. Bij grote projecten stuur je collega's aan en verdeel je het werk. Na afloop maak je facturen en zorg je dat iedereen op tijd betaald krijgt. Op naar de volgende kleurrijke, creatieve opdracht! Beroepen: Decorateur,Arrangeur, Stylist, Ontwerper, Vormgever. 102,2/4 Good Food (Veehouderij) Plannen, managen en verzorgen; een bijzondere combinatie waarmee jij je prima redt. Dagelijks besteed je aandacht aan de voeding, verzorging en het welzijn van dieren. Je zorgt voor een goede huisvesting, gezondheid en productie van dieren. Maar je hebt ook verstand van computers, melk- en landbouwmachines. Je werkt efficiënt en modern. Dat moet ook wel. De kwaliteit die jij levert is namelijk direct van invloed op het milieu en de voedselveiligheid. Je kent daarom de kwaliteitsaspecten van zuivel- en vleesproducten. Want meestal zorg je zelf ook voor de voedingsmiddelen van de dieren. Voor goed graslandbeheer en de teelt van maïs en andere voedergewassen, draai jij je hand niet om. Ook begeleid je de voortplanting van de dieren. Uiteraard zorg je voor een financieel gezonde bedrijfsvoering gericht op duurzame veehouderij. Beroepen: Veehouder, Medewerker veehouderij (melkvee, varkens, pluimvee), Agrarisch adviseur bij een bank ,Landschapsbeheerder, KI-medewerker, Adviseur voeding. 103,2/4 Animal Friends Dierverzorging Dieren vind je geweldig. Het belang en welzijn van dieren waar je mee werkt staan voorop. Is er iets met een dier aan de hand, dan zie je dat meteen. Hygiëne is belangrijk om ziektes te voorkomen. Dus als de stal, het hok of het aquarium een keertje extra schoongemaakt moet worden, dan doe je dat gewoon. Je bent niet iemand die van stilzitten houdt. Onregelmatige werktijden en vies worden vind je niet erg. In de dierverzorging werk je met verschillende dieren, zoals proefdieren, honden, katten, reptielen, geiten, schapen, vogels, paarden, varkens, konijnen of cavia’s. Als dierverzorger zorg je voor goede voeding en (medische) verzorging. Je krijgt te maken met allerlei zaken: medicijngebruik, training van dieren, voorraadbeheer, voortplanting en contact met klanten en leveranciers. Wanneer er iets mis is met een dier, onderneem je in overleg met je leidinggevende actie, zelfstandig of samen met collega’s. Kortom, een 2

afwisselende baan waarbij je veel contact met mensen hebt en een gezonde afweging maakt tussen het welzijn van dieren en het bedrijfsresultaat. Beroepen : Medewerker dierentuin,Medewerker dierenpensions of dierenasiel, Verkoper dierenspeciaalzaken ,Medewerker kinderboerderijen, Vertegenwoordiger. 104,4 Animal Friends- Trimmer, Wildlife Zorgen dat honden goed verzorgd de trimsalon verlaten is voor jou niet moeilijk. Als specialist ben je goed op de hoogte van de laatste trends in hondenland. Je houdt je op de hoogte van de modellen en de nieuwe producten die uitkomen. Je werkt zelfstandig, je bent verantwoordelijk voor het uiteindelijke resultaat en natuurlijk kun je goed omgaan met mensen en dieren. Jij voert onder meer professioneel een vachtdeterminatie en vachtbehandeling uit, wast de vacht, knipt nagels en reinigt oren en ogen. Bij gezondheidsproblemen heb je een adviserende rol en verwijs je door naar de dierenarts met wie je goede contacten onderhoudt. Uiteraard houd je rekening met de wensen van de klant, maar je verliest daarbij de veiligheid, het welzijn en het belang van het dier niet uit het oog. Je bent de professional die nauw contact heeft met de eigenaar. Je kunt zelfstandig je dagen inplannen en zorgt voor je eigen reclame, zodat je binnen korte tijd een goed lopende zaak opbouwt. Natuurlijk zijn er werkzaamheden die niet altijd even leuk zijn, maar de vrijheid en de mogelijkheid om eigen baas te zijn maakt veel goed. Met deze opleiding ben je in staat om een eigen zaak te starten en te runnen. Beroepen: Eigenaar trimsalon, Leidinggevende trimsalon. Wildlife: Jij bent een echte natuurliefhebber met een groot hart voor dieren en je laat je hoofd niet op hol brengen. Want als medewerker van bijvoorbeeld wildparken, dierentuinen, natuurgebieden, opvangcentra en natuurorganisaties kun je in bijzondere situaties terechtkomen. Je inventariseert bijvoorbeeld de populatie dolfijnen op de Canarische Eilanden, maar je kent ook de gevaren van een tekenbeet. Soms geef je hulp aan gestrande dieren of train je dieren in een dierentuin. Kortom, het werk is erg afwisselend. Natuurlijk spreek je je vreemde talen uitstekend, want vaak werk je in het buitenland. Je weet alles over de biotoop en het natuurlijke gedrag van wilde dieren. Verandert er iets in de leefomgeving van de dieren? Jij weet welke gevolgen dit heeft en hoe je hier op in moet spelen. Uiteraard staat de gezondheid en veiligheid van dier en mens bij jou voorop. Je organiseert en bedenkt ook activiteiten en weet je werk prima te verkopen. Je bent avontuurlijk ingesteld en houdt van afwisseling. Want werken met wilde dieren is geen dag hetzelfde! Beroepen: Medewerker dierenopvangcentrum, Medewerker wildpark, Medewerker dierentuin, Vertegenwoordiger natuurorganisatie, Ecologisch onderzoeker,Voorlichter natuur & milieu. 105,4 Animal Friends- Dierenartsassistent en Dierendetailhandel Kennis van dieren, weten hoe een beademingsapparaat werkt en omgaan met verschillende klanten en leveranciers: als dierenartsassistent heb je een afwisselende baan. In je beroep houd je je bezig met de verzorging en gezondheid van verschillende dieren. Je werkt in een eerste- of tweedelijns dierenartspraktijk of een laboratorium. Je ondersteunt de dierenarts bij zijn medische ingrepen, verleent eerste hulp, beheert de diergeneesmiddelen, geeft voorlichting, assisteert bij opname en verzorgt de dieren. Daarnaast zorg je er ook voor dat het dagelijks werk in de kliniek soepel verloopt. Natuurlijk gebeuren er wel eens nare dingen, maar jij weet de rust te bewaren en de dieren en hun eigenaren gerust te stellen. Je geeft om dieren, hun gezondheid en hun welzijn. Maar hebt ook oog voor de eigenaar van het dier. Daarnaast heb je aandacht voor de financiële kant en houd je van een uitdaging. Een 3

intensieve baan waar je veel voor terug krijgt. Beroepen: Dierenartsassistent paardenkliniek,- gezelschapsdierenkliniek, -gemengde praktijk,tweedelijns kliniek.

106,4 Animal Friends, Paardenhouderij en-Sport Paardensport: Werken met paarden en mensen of je eigen sportprestaties verder ontwikkelen? Met een baan in de paardensport is dat prima mogelijk. Als ruiter/instructeur geef je les aan klanten, werk je mee aan publieksactiviteiten, geef je voorlichting en zorg je voor het benodigde materiaal. Om goed les te kunnen geven aan anderen, rijd en train je zelf ook verschillende paarden. Je verdiept je in de combinatie van paard en ruiter en zoekt oplossingen voor de verbetering van sportieve prestaties. van jezelf en anderen. Naast het trainen heb je ook de verantwoordelijkheid voor een stukje verzorging van de paarden. Beroepen Ben je klaar met je opleiding, dan kun je terecht als medewerker (niveau 3) of bedrijfsleider (niveau 4) van een ‘hippisch’ bedrijf. Maar een sportcarrière of een functie als instructeur (niveau 4) is ook heel goed mogelijk. Paardenhouderij: Zorgen dat alles op een manege, hengstenhouderij, stoeterij, africhtings-, spring- of dressuurstal goed verloopt: jij en je collega’s draaien er jullie hand niet voor om. Dagelijks verzorg je de paarden, houd je de boxen schoon en zorg je voor goede voeding. Jij ziet direct wanneer er iets mankeert aan een paard en zorgt voor een goede (medische) verzorging. Ook ben je een goede gesprekspartner voor een dierenarts. Daarnaast regel je van alles rondom de voortplanting en fokkerij. Het trainen aan de longe en beoordelen van paarden op exterieur, beweging en vrijspringen gaat je gemakkelijk af. Ook weet je veel over graslandbeheer en onderhoud van gebouwen en het terrein er om heen. Het belang van de paarden waarmee je werkt, staat voorop. Je weet dat paarden zich niet aan kantooruren houden. Komt goed uit, jij ook niet! Beroepen Met de opleidingen hippisch assistent (niveau 2), hippisch allround medewerker (niveau 3) of hippisch management en gezondheid (niveau 4) kun je terecht op bijvoorbeeld een manege, paardenkliniek, pensionstal, stoeterij, springstal of hengstenhouderij. Met de 4-jarige opleiding ben je ook een goede gesprekspartner voor de dierenarts. Zo kun je assisteren bij ingrepen en weet je prima eerste hulp te bieden aan jouw paarden. Met deze opleiding kun je ook aan de slag bij bijvoorbeeld ruitersportzaken, stamboeken, paardenklinieken en evenementenorganisaties. 107,2/4 Surprising Nature (Hovenier, Groenvoorziening, Bos en Natuur) Aanleggen, onderhouden en verfraaien van tuinen, parken, plantsoenen, sportparken en groenstroken. Jij draait er je hand niet voor om. In overleg met opdrachtgever of leidinggevende werk je samen met collega’s (zelfstandig) opdrachten uit. Natuurlijk ken je alle planten, bomen en bloemen en zie je direct wanneer er iets aan scheelt. Je werkt met verschillende machines en werktuigen en weet hoe je ze moet onderhouden. Ben je leidinggevende? Dan houd je je bijvoorbeeld bij een hoveniersbedrijf, gemeentelijke groenvoorziening of recreatiebedrijf bezig met voorbereiding, organisatie en begeleiding van de uitvoerende werkzaamheden. De dagplanning, aansturing van collega’s en de kwaliteit van het geleverde werk: alles loopt via jou. Natuurlijk ben je creatief. Want er gebeuren wel eens onverwachte dingen. Je oplossingen zijn altijd financieel verantwoord; je bent namelijk kosten- en opbrengstbewust. Contacten leggen met nieuwe klanten, opdrachtgevers en 4

leveranciers gaat je gemakkelijk af. Je maakt begrotingen, bewaakt budgetten en evalueert de financiële resultaten. Een goede sfeer op de afdeling? Daar zorg jij voor; je hebt oog voor je collega’s. Natuurlijk help je zonodig een handje bij de uitvoerende werkzaamheden. Beroepen: Hovenier, Medewerker groen, Ontwerper, Manager groenbedrijven, Tuinontwerper Opzichter, Onderhoudsmedewerker golfterrein, Groenadviseur, Calculator/ werkvoorbereider. Bos – en Natuurbeheer Uitvoeren, plannen, toezicht houden, reparaties uitvoeren, overleggen met je leidinggevende en opdrachtgever, voorlichting geven: een baan in het bos- en natuurbeheer staat bol van de afwisseling. Je zorgt ervoor dat iedereen op de juiste manier met het terrein omgaat en spreekt mensen aan op hun gedrag. Werken volgens planning en bestek gaat je gemakkelijk af en je stuurt je collega’s aan op een goed resultaat. Bij de uitvoering zorg je voor veiligheid en je ziet direct of er iets mis is met bomen, struiken, planten of dieren. In overleg met leidinggevende of opdrachtgever onderneem je actie, zelfstandig of samen met collega’s. Kortom, een afwisselende baan in de vrije natuur. Beroepen: Medewerker Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, provinciale landschappen, Voorlichter, Medewerker milieueducatie, Houtproducent, Medewerker grootgroenvoorziening Boomverzorger. 108,2/4 Migthy machines (Gemechaniseerd Loonwerk) Zonder grote machines zou Nederland voor een groot deel uit onbewoonbaar moeras bestaan. Kijk naar onze polders, onze landbouwgronden en onze kanalen. Die worden met machtige machines aangelegd en onderhouden. Het geeft een kick om met die extreme krachten te werken. Maar je moet goed weten wat je doet. Je hebt daarvoor technisch inzicht, doorzettingsvermogen en zelfstandigheid nodig. In de wereld van Mighty Machines werken mensen als monteur, chauffeur of loonwerker. Dat zijn harde werkers die niet kijken op een uur extra. Ze zijn allround vakman, houden van afwisseling ren werken in de buitenlucht. Natuurlijk zijn ze technisch aangelegd en kennen ze (bijna) elk schroefje van hun machines. Techniek en natuur, daar gaat het om! 109,2/4 Natural Health (Dier, Landbouw en zorg) Buiten werken, planten kweken en oogsten, dieren verzorgen en samen bezig zijn. Jij weet als geen ander dat deze aspecten bijdragen aan een goede gezondheid. Als werkbegeleider (niveau 3) op een zorgboerderij zorg je dat jouw klanten zich prettig voelen. Je organiseert verschillende ambachtelijke werkzaamheden en geeft begeleiding tijdens het werk. Bij de uitvoering van de werkzaamheden zorg je voor een veilige (werk)omgeving. Als ondernemer van een zorgbedrijf (niveau 4) stuur je je collega’s aan, overlegt met opdrachtgevers en bewaak je de kwaliteit van het werk en het bedrijf. Voor onverwachte problemen heb jij de juiste oplossing. Op een flexibele en creatieve manier bied jij een waardevolle dagtaak aan mensen die zorg en begeleiding nodig hebben. In je beroep organiseer en plan je ook de agrarische productie en verzorg je de verwerking. Daarnaast begeleid je zorgvragers en stuur je werkzaamheden aan. Beroepen: Werkbegeleider, Activiteitenbegeleider, Bedrijfsleider zorgbedrijf. 110,2/4 Voedingsmiddelentechnologie, operator Eten en drinken doen we elke dag en op ieder moment. Als voedingsmiddelentechnoloog heb je een belangrijke zelfstandige functie. Je zorgt dat voedsel goed, lekker en veilig wordt verwerkt of van de band rolt. Zit er een kink in de kabel, dan weet jij waarom. Kan er iets verbeterd worden, dan weet jij hoe. Verder kun je snel ingrijpen en ben je niet bang om 5

drastische maatregelen te nemen (je legt bijvoorbeeld een productieband met 30 inpakkers stil omdat er een fout in de datering van het product zit). Je plant de productie en zorgt dat die planning wordt gehaald. Je rapporteert naar je baas en geeft zelf leiding als dat nodig is. Beroepen:Productontwikkelaar,Kwaliteitscontroleur,Medewerkerbakkerij,Voedingsmiddelentechnoloog, Keurmeester bij Keuringsdienst van Waren,Voorman bierbrouwerij,Medewerker bij groenten en fruitverwerkend bedrijf,Logistiek manager,Specialist product en proces. 111,5 Bio-Informatica DNA-onderzoek. Je kunt gerust stellen dat dit hét onderzoek van deze eeuw is. Kennis over DNA zal onze levens voorgoed veranderen. Vind oorzaken van genetische ziekten en help bij het redden van bedreigde diersoorten. Onderzoek de uitbraak van een pandemie of ontdek hoe cellen werkelijk werken. Je leert van alles over cellen, weefsels, virussen, genen, eiwitten en erfelijkheid. Je leert programmeren met verschillende computertalen. Je ziet welke databases met biologische gegevens bestaan en je gebruikt deze om analyses te doen. Jij en je pc spelen daarin een hoofdrol. 112,5 Bestuurskunde, Ruimtelijke Ordening en Stedebouwkundig Ontwerpen Bestuurskunde - Urban Studies De omgeving verandert snel en de wereld lijkt groter dan ooit. Leven, wonen en werken vragen om nieuwe vormen. Hoe vergroten we de leefbaarheid en sociale veiligheid in een wijk? Hoe helpen we bij eigen initiatieven van de bewoners? Wat kunnen we doen tegen de stijgende kosten van bijvoorbeeld wonen, energie en zorg? En wat zijn de gevolgen van de steeds grotere groep ouderen? Bij Bestuurskunde, één van de Urban Studies leer je hoe deze veranderende omgeving bestuurd kan worden. Door op een vernieuwende manier samen te werken met studenten van de andere Urban Studies, leer je breder te kijken. Dit helpt om tot nieuwe ideeën en oplossingen te komen voor de bestuurlijke en ruimtelijke vraagstukken van morgen. De omgeving verandert snel en de wereld lijkt groter dan ooit. Zowel in Nederland als wereldwijd wonen steeds meer mensen in steden. Iedereen maakt gebruik van de stad, maar de vraag van de inwoners verandert constant. Leven, wonen en werken vragen dus om nieuwe oplossingen. Maar wat maakt een stad nu tot een plek waar mensen willen leven? Hoe ziet die ruimte er dan uit? Hoe willen we over 10, 20 of 30 jaar wonen en werken? Hoe brengen we onze vrije tijd dan door? 113,2/3/4 Akkerbouw De MBO opleiding Akkerbouw is voor harde werkers die graag buiten zijn en een toekomst zien in de akkerbouw. Stel je de volgende praktijksituatie eens voor na de MBO opleiding Akkerbouw: lange velden aardappels wachten erop gerooid te worden. Jij zorgt ervoor dat ze vanavond klaar zijn om naar de aardappelfabrikant te gaan. Die maakt er bolognese chips van of kreukelfriet. Een groot deel van onze voedingsproducten is afkomstig van akkerbouwbedrijven. Akkerbouwers zijn moderne ondernemers en onmisbaar voor onze voedselvoorziening. Zij verzorgen de teelt van bijvoorbeeld bieten, aardappels, granen en vele andere gewassen en zorgen ervoor dat wij, als consumenten, onze dagelijkse hoeveelheid eten op tafel krijgen. Ook hebben zij verstand van machines en krijgen te maken met de verkoop en transport van deze producten. De MBO opleiding Akkerbouw wordt aangeboden op niveau 1/entreeopleiding (1 jaar), niveau 2 (2 jaar), niveau 3 (3 jaar) en niveau 4 (3 jaar). Ook is het mogelijk om op niveau 2 de deeltijdopleiding (BBL) te volgen, waarbij je één dag in de week naar school gaat en 6

daarnaast een baan hebt in de akkerbouw. De MBO opleiding Akkerbouw is vooral gericht op het voorbereiden van verschillende teelten en het oogsten daarvan in de landbouw. Verder haal je tijdens de MBO opleiding Akkerbouw je spuitlicentie A en voor niveau 3 en 4 spuitlicentie B en het trekkerrijbewijs. Ook leer je omgaan met en maak je gebruik van machines. In de beroepspraktijkvorming (BPV) leer je hier praktisch mee te werken. In de lessen wordt veel aandacht besteed aan milieu en veiligheid. Je leert hoe je op economisch verantwoorde wijze een landbouwbedrijf kunt leiden. Dat vraagt inzicht in de bedrijfsvoering, opbrengsten, kosten en het financiële resultaat. In de hogere leerjaren leer je managementvaardigheden. Met je diploma van de opleiding Akkerbouw op zak heb je een stevige basis in landbouw. Leerlingen die doorstromen naar het HBO krijgen extra lessen op het gebied van talen en exacte vakken.

TECHNIEK 200,2 Bouw BBL Een vakman / vakvrouw in de bouw is het hele jaar bezig met het maken van huizen, hallen, fabrieken, werkplaatsen, bruggen of andere bouwwerken. In de bouw wordt gebruik gemaakt van hout, steen, staal en beton. Er worden machines gebruikt bij de verwerking en bewerking van groot materiaal, daarnaast is er nog veel handwerk. Naast conditie en kracht is het lezen van tekeningen en bestekken belangrijk. Het werk moet nauwkeurig afgeleverd worden. De basisberoepsopleidingen hebben verschillende richtingen, namelijk: Primaire Timmerkracht, Primaire Metselaar / Voeger, Tegelzetter, Betontimmerkracht, Betonmodelmaker, Betonreparateur, Vakkracht houtskeletbouw, Natuursteenbewerker. 201,4 Bouwkunde De bouwkunde houdt zich bezig met het ontwerpen, bouwen en onderhouden van gebouwen. Niet alleen woonhuizen en appartementenflats, maar ook scholen, kantoren, fabrieken, hotels, ziekenhuizen, spoorwegstations, kerken en voetbalstadions. Je kunt aan de slag bij een aannemersbedrijf, architectenbureau, ingenieursbureau, woningbouwvereniging, (groot)handel in bouwartikelen of bij een overheidsinstantie. Bij je werk houd je je bezig met het tekenen, uitvoeren, onderhouden, renoveren en / of restaureren van gebouwen. In het algemeen moet je naast technische kennis ook over een goede taalvaardigheid beschikken, goed kunnen improviseren en problemen kunnen analyseren en oplossen en inzicht hebben in constructies. Enige creatieve aanleg is gewenst. Op de middenkaderopleiding leer je alles over bouwvoorbereiding, bouwconstructie en bouwuitvoering. 202,5 Bouwkunde. Als bouwkundig ingenieur ben je betrokken bij de totstandkoming van een bouwwerk. Dat kan als tekenaar, constructeur of adviseur of werkt bij de bouw als uitvoerder, projectleider of aannemer. Je bent een teamwerker en dus bereid tot collegiale samenwerking. Je houdt je bezig met de theorie achter constructies in hout, beton of staal, technisch tekenen en ontwerp- of werktekeningen maken, materiaalkunde en computertoepassingen. 203,2/4 Hout, Meubel 7

De kaderfunctionaris timmerindustrie (niveau 4) houdt zich zowel op de werkvloer als op een administratieve afdeling bezig met de werkvoorbereiding. Je maakt berekeningen van de productiekosten en bewaakt het proces. Je geeft leiding en verzorgt het personeelsmanagement. Daarnaast kun je zelf nog steeds in de productie bezig zijn. De kaderfunctionaris meubel- / interieurbouwbedrijf (niveau 4) werkt in bedrijven waar medewerkers zelfstandig of in teamverband meubels, winkelinterieur, bar- en bootbetimmeringen, balies enz. vervaardigd worden. Je kunt in de volgende functies of beroepen werken: ontwerpen van meubels en betimmeringen, werktekeningen maken, werkvoorbereider, leidinggevende functies in de branche. Je kunt je ook als zelfstandig ondernemer vestigen. 204,4 Interieur Adviseur Je werkt in de woninginrichting. Daar adviseer je de klanten over kleur, materiaal, meubelen, enzovoort. Je verzorgt de inkoop en de verkoop. Ook verzorg je de voorcalculaties, bereken je de kostprijs maak je ontwerpen en kun je goed plannen en coördineer je allerlei werkzaamheden. Daarbij geef je leiding aan medewerkers. Je kunt je specialiseren op het gebied van keukenadvisering, projectadvisering of binnenhuisadvisering of je vestigt je als zelfstandig ondernemer. 205,2/4 Elektrotechniek Bij elektrotechniek hebben we het hier over twee richtingen. De monteur consumentenelektronica en de monteur elektrische bedrijfsinstallaties, beide onderdelen zijn op niveau 2. Als monteur consumentenelektronica werk je voornamelijk aan audio- en videoapparatuur. Je werkt alleen aan apparaten die je via de winkel bij de consument komen. Als monteur consumentenelektronica kun je gaan werken bij een bedrijf dat is gespecialiseerd in het repareren van beeld- en geluidsapparatuur voor consumententoepassing. Verder kun je ook nog werken in serviceplaatsen van de importeurs en fabrikanten van consumentenelektronica. Een monteur elektrische bedrijfsinstallaties zorgt voor het onderhoud en de aanpassing van het elektrische deel van bedrijfsinstallaties, zoekt storingen op en verhelpt ze. Als monteur elektrische bedrijfsinstallaties kun je aan de slag bij de technische dienst van een bedrijf. Je kunt ook werkzaam zijn bij installatie- of servicebureaus die zich bezig houden met het onderhoud van industriële installaties. Bij de elektrotechniek maakt men onderscheid in de elektrotechniek en de elektrische energietechniek. Binnen het vakgebied van de elektrotechniek zijn vele uiteenlopende functies mogelijk. De aard van de functie wordt bepaald door de richting waarin je de opleiding hebt voltooid. Op niveau 3 word je opgeleid tot elektrisch monteur. Op niveau 4 word je opgeleid tot middenkaderfunctionaris. Als je je diploma hebt behaald ga je daarna vaak werken als technicus of middenkaderfunctionaris. Beroepsmogelijkheden zijn onder meer: service- en onderhoudstechnicus, installatietechnicus en kwaliteitscontroleur. 206,5 Elektrotechniek. Deze opleiding is gericht op elektrische en elektronische apparaten en systemen. Je kunt denken aan de opwekking van energie, geautomatiseerde productieprocessen, geluidsversterkers en audiovisuele middelen, computers en telematica. Je leert hoe je deze apparaten en systemen ontwerpt, onderzoekt, toepast, produceert en onderhoudt. 8

207,2/4 ICT Als servicemedewerker-ICT verricht je werkzaamheden met betrekking tot het beheer van computerapparatuur en –programma’s. Op de werkplek ben je vooral bezig met het monteren en gebruiksgereed maken en houden van computerconfiguraties. Je kunt werken in de computer-detailhandel, maar ook werken op een automatiseringsafdeling van een bedrijf of instelling. Je verricht ondersteunende werkzaamheden. Een medewerker ICT-beheer (Informatie- en CommunicatieTechnologie) (niveau 3) beheert delen van informatiesystemen. Je hebt te maken met de technische kant zoals de toepassingen (hardware en software, regels voor gebruik en beheer). Je bedenkt zelf oplossingen en procedures. Ook kun je collega's en andere medewerkers uitleg moeten geven over het gebruik van het systeem. Een medewerker ICT-beheer (niveau 4) houdt zich bezig met het beheer en onderhoud en / of de applicaties van het computersysteem van een bedrijf, dat betekent het beheer van de gebruikte hardware en programmatuur. Je hebt te maken met gebruiker en collegabeheerders en ontwikkelaars. De applicatie-ontwikkelaar (niveau 4S, specialistenopleiding) is verantwoordelijk voor de totstandkoming van applicaties en het testen, vastleggen en aanpassen daarvan. Je ontwikkelt toepassingen voor de verwerking van financiële gegevens. De netwerkbeheerder (niveau 4S, specialistenopleiding) is verantwoordelijk voor het beheer van het computernetwerk van een bedrijf. Je stelt regels op voor het gebruik van en de toegang tot die gegevens. Je test en heft eventuele storingen op. De applicatiebeheerder (niveau 4S, specialistenopleiding) zorgt dat de programmatuur op een netwerk wordt bijgehouden en dat medewerkers van het bedrijf weten hoe ze ermee moeten omgaan. Je kent de gebruiksrechten binnen de programmatuur toe, en geeft instructie. Verder houd je de administratie bij van alle gebruikte programmatuur en de bijbehorende licenties. Vaak verzorg je ook het maken van veiligheidskopieën (back-ups). 208,5 Informatica. Bij deze informaticaopleiding ligt de nadruk op het ontwikkelen van software voor grote groepen gebruikers (die meestal weinig kennis hebben op het gebied van informatica, en dat ook niet willen of kunnen leren). De programmatuur moet dus “gebruikersvriendelijk” en “idiotensicher” zijn. Je kunt daarbij denken aan internet- en multimediatoepassingen. Er is bijzondere aandacht voor de manier waarop mens en computer met elkaar communiceren. Je leert de toepassing van de computer te koppelen aan de technische mogelijkheden door intelligente systemen te ontwerpen of slimme producten te ontwikkelen. Denk aan een TV, een mobieltje, een DVD-speler of een videocamera en ziekenhuisapparatuur. Je leert computerprogramma’s te ontwikkelen, computers met elkaar te laten ‘praten’ in een netwerk etc. In beide opleidingen is informatica het centrale thema. Bij bedrijfskundige informatica leer je hoe je informatiesystemen toepast binnen organisaties. Je gebruikt kennis van bedrijfsprocessen en automatisering om processen binnen en tussen organisaties te verbeteren. Bij hogere informatica leer je hoe je informatiesystemen ontwerpt en bouwt. Je ontwerpt en bouwt software. 209,5 Embedded Systems Engineering Jij bent geïnteresseerd in hardware, software en techniek. Bestaande apparaten vind je eigenlijk nooit genoeg en je hebt ook altijd wel een idee hoe je het leuker, beter en slimmer kunt maken. Wanneer jij je hierin herkend is de opleiding Embedded Systems Engineering 9

iets voor jou. Je wordt namelijk opgeleid tot de ingenieur die apparaten intelligent maakt. Zonder de embedded systems engineer was er geen mobiele telefoon die je agenda bijhoudt, waarmee je kunt filmen, internetten en die je met GPS naar de werkgever navigeert, die dringend naar je op zoek is. 210,2/4 Metaal/Werktuigbouw/Installatie/technisch tekenaar Verspanen: bij dit werk wordt gebruik gemaakt van 'verspanende technieken'. Deze zijn erop gericht materiaal een desgewenste vorm te geven door er iets van weg te nemen. Je werkt in de werkplaats het meest met draai- en freesmachines. Plaat en constructie: bij dit werk worden 'niet-verspanende technieken' gebruikt. Je geeft het materiaal vorm door het te lassen of te buigen. Bij de Basisberoepsopleidingen (niveau 2) wordt je opgeleid tot constructiebankwerker / lasser, plaat- en constructiewerker of machinaal verspaner. Je kunt aan de slag bij een bedrijf dat lichte tot middelzware constructies maakt. Als assistent constructiewerker / lasser (niveau 1) werk je onder toezicht van de vakkracht van wie je instructies krijgt. Op de werkplek bereid je de constructiewerkzaamheden voor of werk je eraan mee. De werkzaamheden zijn afwisselend: lassen, zagen, afbramen, knippen, thermisch snijden, zetten en buigen. Als assistent constructiewerker / lasser moet je nauwgezet de werktekening kunnen lezen en zorgvuldig kunnen werken. Dit is belangrijk bij het afrekenen en snijden van het constructiestaal. Handigheid en technisch inzicht zijn belangrijk. Verder is het belangrijk dat je makkelijk kunt samenwerken met collega's. Plaat- en constructiewerkers (niveau 2) zijn te vinden in bedrijven die producten maken voor de apparatenbouw. Zij bewerken buis- en profielmateriaal en maken producten die bestemd zijn voor lichte tot middelzware constructies als bijvoorbeeld silo's of opslagtanks. Het werk omvat de productie van enkelvoudige onderdelen, het samenvatten van constructies d.m.v. booglassen en de montage. Als plaat- en constructiewerker moet je nauwgezet de werktekening kunnen lezen en zorgvuldig kunnen werken. Dit is belangrijk bij het aftekenen en snijden van het constructiestaal. Handigheid en technisch inzicht zijn belangrijk. Verder is het belangrijk dat je makkelijk kunt samenwerken met collega's. Als machinaal verspaner (niveau 2) maak je op kleine tot middelgrote draaimachines, freesmachines of soms ook vlakslijpmachines allerlei producten van staal of gietijzer, nonferromaterialen of kunststof. De genoemde werkzaamheden kunnen in plaats van met een universele machine ook worden uitgevoerd op een computergestuurde machine. Als machinaal verspaner moet je heel zorgvuldig en nauwgezet zijn bij het afstellen en werken aan de metaalbewerkingsmachines. Ook slijpen is heel precies werk. Naast ruimtelijk en technisch inzicht is ook de nodige handigheid vereist. Als monteur montage / onderhoud (niveau 2) maak je producten met behulp van verspanende technieken, maar ook van vervorm-, verdeel-, en verbindingstechnieken. De werkplek van de machinebankwerker wisselt, omdat steeds aan andere machines wordt gewerkt. Als monteur montage / onderhoud moet je voor het lezen en begrijpen van de technische tekeningen een ruimtelijk voorstellingsvermogen hebben. Het werk vergt zorgvuldigheid en nauwkeurigheid bij het uitvoeren van de verschillende meetmethodes. Je moet lang alleen en zelfstandig kunnen werken en zo nodig ook leiding kunnen geven. De werktuigbouwkunde bestrijkt het hele gebied dat heeft te maken met het ontwerpen, maken, installeren en in bedrijf houden van technische apparatuur, installaties, werktuigen, machines en instrumenten. Daarbij moet je denken aan alle mogelijke gereedschappen. Je kunt werktuigbouwkunde op niveau 3 en 4 volgen. 1 0

Installatietechniek houdt zich bezig met het in elkaar zetten van installaties en het plaatsen van toestellen. Als assistent help je bij de aanleg van nieuwe installaties voor water, sanitaire afvoerleidingen en cv-installaties van dunwandige buizen. Voor centrale verwarming zijn er kant-en-klare systemen die jij monteert en bevestigt. Ook sluit je radiatoren, wastafels en wc's aan, nadat je de leidingen daarvoor hebt gemonteerd en aangesloten. Soms assisteer je bij het installeren van keuken- en badkamerinrichtingen voor woningen. Met deze opleiding kun als montage-assistent aan de slag bij een installatiebedrijf. Je werkt onder toezicht van een ervaren installatiemonteur. Naast het installeren van nieuwe installaties verkoopt ongeveer de helft van de bedrijven ook producten aan de klant. De installatietechniek biedt je een afwisselende baan. Vaak werk je weer ergens anders en meestal kom je veel in contact met klanten of met collega's uit de bouw of de elektrotechniek. Op niveau 1 volg je de opleiding Montage-Assistent Installatietechniek, Verwarmings- en Distributietechniek. Op niveau 2 wordt je opgeleid tot Assistent Dakbedekkingsmonteur; Assistent Distributiemonteur Gas; Assistent Distributiemonteur Water; Assistent Installatiemonteur of Assistent Verwarmingsmonteur. Als technicus middenkader werktuigkundige installaties werk je bij een installatiebedrijf dat installaties aanlegt op het gebied van onder andere watervoorziening en waterbehandeling, gastechniek, sanitairtechniek, koeltechniek en verwarmings- en luchtbehandelingstechniek. Het gaat voornamelijk om het ontwerpen, tekenen, berekenen, begroten, begeleiden, installeren en onderhouden van deze installaties in woningen en utiliteitsgebouwen. Met deze opleiding kun je onder andere aan het werk als tekenaar gebouweninstallaties of aankomend ontwerp/projecttechnicus gebouweninstallaties. Operationele Techniek. In dit vakgebied word je breed opgeleid, zowel op het gebied van electro als werktuigbouwkunde. Je werkterrein is grote industrie- bedrijven. Je kunt machines installeren, bedienen en onderhouden Het vak is breed en veelzijdig. Je controleert de technische processen en werkt aan het oplossen van technische problemen. Industrial Design Industrial Design is een uitstroomrichting van de BOL-4 opleiding Middenkader Engineering. Je leert technische producten en gebruiksartikelen Qua vormgeving ontwerpen. Je leert creatief meedenken bij de ontwikkeling van nieuwe technische producten. Het is een technisch creatief vak. 211,5 Werktuigbouwkunde. Werktuigbouwkunde is de leer van het ontwerpen, produceren en in bedrijf houden van machines en apparaten. Niet alleen zwarte industriële machines maar ook huishoudelijke apparaten. Het gaat dus om het ontwerpen van producten die mooi, sterk, hanteerbaar en produceerbaar zijn, om het produceren door middel van goed functionerende machines en productielijnen en om de commerciële aspecten bij de productie van machines en apparaten. 212, 2/3 Metaal BBL Metaalbewerker Werk je het liefst met je handen en vind je het leuk dingen te maken? Ga dan aan de slag als metaalbewerker. Je bouwt mee aan allerlei dingen, van vrachtwagens en schepen tot een voetbalstadion. Maar je kunt ook aan de slag bij olieraffinaderijen en staalbedrijven. Je bent veelbezig met het zagen, boren, buigen, lassen en bewerken van metaal. Je maakt niet alleen nieuwe dingen, maar onderhoudt en repareert ook. Soms maak je binnen het bedrijf 1 1

onderdelen die je ergens op locatie moet plaatsen. Elke locatie is weer anders, maar wisselende omstandigheden zijn voor jou geen probleem. Ook kun je goed omgaan met een hoge werkdruk. Hoe druk het ook is, jij werkt nauwkeurig en zorgvuldig. Je kunt goed alleen werken, maar ook in teamverband. Als metaalbewerker houd je je bezig met diverse scheidende, verbindende, verspanende en vervormende werkzaamheden. Verspaner Als verspaner werk je bij een onderhoudswerkplaats, reparatiewerkplaats of een fabriek waar ze gereedschap maken. Je houdt je bezig met verspanende machines zoals een freesbank of draaibank, om onderdelen van metaal te maken. Bijvoorbeeld tandwielen, vliegtuigonderdelen en machinebouwonderdelen. Meestal krijg je een opdracht met een werktekening. Je moet zelf beitels uitkiezen en de machine instellen. Je moet rekening houden met afwijkingen. Daarnaast moet je afvalmateriaal afvoeren en de machines onderhouden. Als verspaner moet je technisch en ruimtelijk inzicht hebben zodat je werktekeningen kunt lezen en begrijpt. Je moet nauwkeurig kunnen werken zodat er weinig materiaal verloren gaat. Daarnaast moet je handig zijn en geconcentreerd kunnen werken. Tijdens deze opleiding krijg je les in onder andere materialenkennis, werktuigbouwkundige vakken en bedrijfsleer. Ook leer je hoe je een technische werktekening kunt gebruiken. Allround verspaner. Een allround verspaner kan werken met alle draaibanken en freesmachines, soms handbediend, meestal volautomatisch ( CNC verspaning ). Je leert werken met software en computers, waarbij je leert een CNC draai / freesbank te programmeren, zodat je allerlei producten kunt maken voor de industrie. Je kunt goed zelfstandig, systematisch en nauwkeurig werken. Je kunt problemen analyseren en oplossen. Je levert hoogwaardig vakwerk. Tijdens deze opleiding krijg je materiaalkennis, werken met software programma's, bedrijfsleer, rekenen, taal, beroepshouding. 213,4 Laboratoriumtechniek Als vakfunctionaris Laboratoriumtechniek (niveau 3) stel je de biologische, chemische of natuurkundige eigenschappen van materiaal vast. Je werkt altijd volgens bepaalde analyse voorschriften. Wat het doel van je analyse is, hangt af van de organisatie waar je werkt. Met deze opleiding kun je aan de slag bij een organisatie waar biologische of chemische laboratoriumonderzoeken worden gedaan. Zoals bijvoorbeeld: universiteiten met technische laboratoria, bedrijven gericht op weefselkweek en / of plantenveredeling, ecologische instellingen, bedrijven in de farmaceutische en de voedingsmiddelenindustrie en keuringsdiensten van waren. Als middenkaderfunctionaris Chemische Laboratoriumtechniek (niveau 4) analyseer je monsters van grondstoffen, halffabrikaten en eindproducten op hun natuurkundige eigenschappen. Met ingewikkelde apparatuur en soms ook met de hand voer je allerlei laboratoriumproeven uit om te kijken of de stoffen juist zijn en of ze aan de kwaliteitseisen voldoen. Met deze opleiding kun je als middenkaderfunctionaris aan de slag bij een organisatie waar chemisch laboratoriumonderzoek wordt gedaan. Bijvoorbeeld: cosmeticabedrijven, voedingsmiddelenfabrikanten, fabrieken van tapijtstoffen en chemische bedrijven. Als middenkaderfunctionaris Medische Laboratoriumtechniek (niveau 4) analyseer je menselijke cellen en weefsels en de chemische stoffen en ziektekiemen daarin. De resultaten van je werk worden gebruikt bij de medische behandeling van de patiënten. Met deze opleiding kun je als middenkaderfunctionaris aan de slag bij laboratoria van ziekenhuizen en 1 2

poliklinieken, pathologisch- anatomische laboratoria, bloedbanken, streeklaboratoria en laboratoria in de farmaceutische industrie. De opleiding duurt 4 jaar. 214,5 Chemie en Chemische Technologie. In deze opleiding krijg je een aantal chemische vakken: organische chemie, fysische chemie en instrumentele analyse. Voorts is het practicum een belangrijk onderdeel van de opleiding. Je kunt kiezen om je te specialiseren zoals in analytische chemie, organische chemie of biochemie. Het werkterrein later is de chemische industrie, een researchlaboratorium of een ingenieursbureau. 215,5 Life Science ( laboratoriumonderzoek.) Je leert medische en biologische processen te onderzoeken te analyseren. Je krijgt een grondige kennis van celbiologie, biochemie, moleculaire erfelijkheid, immunologie. Daarnaast krijg je de nodige kennis over het gebruik van geavanceerde apparatuur om bepalingen en onderzoek mee te verrichten. 216,2/4 Operator/Procestechniek In de procestechniek vind je allerlei bedrijven die via scheikundige of natuurkundige bewerkingen grondstoffen omzetten in halffabrikaten of eindproducten. De productieprocessen zijn geautomatiseerd; er wordt gewerkt in grote installaties. Als middenkaderfunctionaris Procestechniek (niveau 4) begeleid je de productieprocessen en beheer je ingewikkelde productie-apparatuur. Je werkt meestal vanuit een centrale controlekamer, waar je via de procescomputers het totaaloverzicht hebt over de productie. Met deze opleiding kun je als breed opgeleide operator aan de slag in allerlei verschillende takken van de procesindustrie. 217,2/4 Bouw, Infra ( Grond-, Weg- en Waterbouw) In de grond-, water- en wegenbouw worden twee soorten bouwwerken ontworpen, onderhouden en beheerd: droge en natte werken. Droge werken zijn grondwerken en werken voor de aanleg van wegen, tennisparken, sportvelden, enzovoort. Hierbij horen ook bruggen, viaducten, sluizen en duikers. Natte werken zijn kust- en oeverwerken, aanleg van dijken, dammen, stuwen, aquaducten, metrobouw, enzovoort. Als kabelwerker graaf je sleuven en breng je kabels in deze sleuven. Ook maak je eenvoudige 'doorpersingen' onder wegen en kanalen door. Verder help je bij de aanleg van leidingen en bij grotere doorpersingen werk je met geavanceerde apparatuur. Op de opleiding Kabelwerker leer je alles wat je daarvoor moet kunnen en weten. Zo leer je hoe je eenvoudig meetwerk en uitzetwerk verricht, hoe je sleuven graaft en dichtgooit en hoe je kabels legt en ondersteunt. Als aankomend buizenlegger graaf je sleuven en waterleidingen, gasleidingen e.d. Verder help je bij het leggen van buizen onder wegen en kanalen door. Ook werk je bij de aanleg van leidingen en bij grotere 'doorpersingen' met geavanceerde apparatuur. Op de opleiding Aankomend Buizenlegger leer je alles wat daarbij komt kijken. Zo leer je hoe je eenvoudig meetwerk en uitzetwerk verricht, hoe je sleuven graaft en dichtgooit en hoe je buizen doorvoert en ondersteunt. De opleiding duurt 2,5 jaar. Als aankomend straatmaker help je om eenvoudige tegelbestratingen (zoals trottoirs) en steenbestrating aan te brengen en om funderingen af te werken. Op de opleiding Aankomend Straatmaker leer je alles wat je daarvoor moet weten en kunnen. De opleiding duurt 3 jaar. Bij alledrie de opleidingen ga je 4 dagen in de week werken en 1 dag in de week naar school. 1 3

Als Middenkaderfunctionaris Grond-, Water- en Wegenbouw kun je in zeer verschillende functies in het bedrijfsleven terechtkomen. Wie kiest voor een werkkring in deze sector komt na verloop van tijd terecht in een leidinggevende of organisatorische positie in de uitvoerende, beheers- of ontwerpsector. Je kunt denken aan functies bij aannemers, adviesbureaus, gemeentelijke diensten e.d. als calculator, tekenaar, opzichter of uitvoerder. Je kunt ook terechtkomen bij waterschappen in de functie van tekenaar, opzichter of als grond-, water- en wegenbouwkundige die plannen uitwerkt. Naast technische kennis moet je ook over een goede taalvaardigheid beschikken, goed kunnen improviseren en problemen kunnen analyseren en oplossen. 218,2/4 Autotechnicus Je kiest voor de opleiding Motorvoertuigen- en Carrosserietechniek als je je aangetrokken voelt tot de techniek die gericht is op het autovak in de breedste zin van het woord. Als assistent autotechnicus (niveau 1) help je een ervaren (eerste) monteur bij onderhoudswerk en reparaties. De eenvoudige dingen doe je zelfstandig. Je leert ook accessoires monteren en als het werk gedaan is, zorg je ervoor dat de auto afleveringsklaar is. Met deze opleiding kun je aan de slag bij (meestal kleinere) garagebedrijven. Een autotechnicus (niveau 2) zorgt ervoor dat de auto's perfect in orde en veilig de weg op kunnen, door ze goed te onderhouden en / of te repareren. Doordat de techniek van de auto's steeds verfijnder wordt, ben je op de hoogte van de moderne elektronica. Werken met testkasten of computergestuurde meetapparatuur, hoort allemaal bij de dagelijkse praktijk van de autotechnicus. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in een garagebedrijf. Als eerste monteur word je gezien als de vakman op het gebied van autotechniek. Zo’n technicus heeft een verantwoordelijke baan: elke automobilist die zijn auto brengt, verwacht een veilige auto terug. Als eerste monteur moet je niet alleen storingen kunnen verhelpen en auto’s kunnen onderhouden. Je moet ook kunnen achterhalen wat er aan de hand is met een auto. Daarbij gebruik je digitale testkasten en computergestuurde meetapparatuur. Zonder geavanceerde elektronische apparatuur begin je niets met een kapot injectiesysteem of een defecte automatische versnellingsbak. Verder heb je veel contact met de klanten, want die willen vaak weten of hun auto nog wel veilig is en welke onderdelen wel en niet hoeven te worden vervangen. Soms geef je als specialist leiding aan een of meer technici. 219,5 Autotechniek HBO Wil je werken aan de mobiliteit van morgen? Dat kan op veel manieren. Bij de opleiding Autotechniek kies je voor een technische of een commerciële hoofdrichting en studeer je af bij Automotive Testing, Automotive Development, Automotive Services of Automotive Management. Je kunt ervoor kiezen je daarbij specifiek te richten op duurzame automobiliteit. Als afgestudeerd ingenieur Autotechniek kun je wereldwijd aan de slag bij grote bedrijven en instellingen in de automotive branche, zoals autofabrikanten en onderzoeksinstituten. Maar je kunt ook terecht bij dealerbedrijven, leasebedrijven, racingteams en toeleveranciers. Eenmaal afgestudeerd maak je deel uit van een netwerk van ruim 5000 afgestudeerde autotechnici. Met de opleiding Autotechniek ga je aan het werk in een branche die belangrijk is voor de Nederlandse kenniseconomie van vandaag en morgen. 220,2 Autoschadehersteller en Autospuiter Blikschade die, bijvoorbeeld door aanrijdingen, ontstaat moet worden hersteld. Als autoschadehersteller zorg jij ervoor dat de auto er weer 'strak' en veilig bij staat als de klant 1 4

hem komt afhalen. Daar komt heel wat bij kijken: uitdeuken, onderdelen vervangen, plaatwerk lassen, de carrosserie plamuren, enzovoort. Soms is dat millimeterwerk, soms moet er flink met een hamer op los worden geramd. De autospuiter zorgt ervoor dat een beschadigde laklaag er weer als nieuw uit komt te zien. Je begint als autospuiter met het voorbereidende werk: de beschadigde stukken (of de hele carrosserie) schuren en deukjes plamuren. Soms moet je een deel van de carrosserie verwijderen om dat deel goed te kunnen spuiten. Je mengt de kleuren, tot je precies dezelfde kleur hebt als die van de carrosserie en spuit je de lak laag voor laag op de auto. Als autospuiter heb je niet alleen gevoel voor kleuren, maar ook oog voor detail. Met bovenstaande opleidingen kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in een autoschadeherstelbedrijf. Daar werk je onder leiding van een chef. De duur van de opleiding Autoschadehersteller en Autospuiter is 2 jaar. 221,2/4 Transport en Logistiek Zonder transport en logistiek staat alles stil.’ Dat geldt zeker voor Nederland, want ons land is een echt transportland. Tien procent van de Nederlandse bevolking werkt in de logistiek. Denk aan Schiphol en de haven van Rotterdam. Wil je dit vak in, dan wordt er wel wat van je verwacht. Je hebt afwisselend werk, waarbij je soms op onregelmatige tijden werkt. Ook moet je onder grote druk scherp blijven en met iedereen goed blijven communiceren. 222,4 Zeevaartopleidingen Als maritiem officier kun je als stuurman of als scheepwerktuigbouwkundige werk vinden op alle Nederlandse koopvaardijschepen. Je zult de verantwoordelijkheid dragen voor het schip, de lading en de bemanning. Daarbij kun je denken aan bijv. Navigatie, communicatie, het toezicht op ladingswerkzaamheden en het onderhoud van het schip, de apparatuur en machines. 223,4 Vliegtuigonderhoud Heb je een passie voor vliegtuigen en techniek, dan is deze branche iets voor jou. Een vliegtuig is een speciale constructie met daarin vele systemen. Onderhoudstechnici van vliegtuigen zijn verantwoordelijk voor de constructie en het goed functioneren van deze systemen. Om dat te bereiken worden er hoge eisen gesteld aan de kennis en vaardigheden van deze technici. Belangrijke werkgevers in de luchtvaartsector zijn: de Koninklijke Luchtmacht, KLM, Martinair, Transavia, Nayak Aircraft Service, de Marineluchtvaartdienst, General Electric, Standard Aero en de kleine luchtvaart. De ontwikkelingen binnen de luchtvaart en de snelheid waarmee deze plaatsvinden zijn verbazingwekkend. Tussen de gemotoriseerde vlucht en de supersonische passagiersvliegtuigen zit slechts 66 jaar. Soorten variëren van passagiersvliegtuigen, landbouwsproeiers en blustoestellen tot jagers, bommenwerpers en spionagevliegtuigen. Een luchtvaarttechnicus heeft geen verstand van vliegen, maar van vliegtuigen. Hij is verantwoordelijk voor het goed werken van de techniek bij het opstijgen, het in de lucht blijven en het veilig landen. 224,2/3 Installatie BBL Je wordt opgeleid voor het werk in installatiebedrijven. Je wordt opgeleid tot monteur werktuigkundige installaties en monteur elektrotechnische installaties. 225,2/4 Mediavormgeving (grafische vormgeving) De grafisch manager geeft leiding aan het hele productieproces. De manager neemt de 1 5

opdrachten aan, berekent de kosten, zorgt voor de planning en begeleidt medewerkers. Je werkt als werkvoorbereider, ordermanager, productieleider of commercieel medewerker in drukkerijen, uitgeverijen en instellingen met een eigen huisdrukkerij. Grafisch vormgever. De grafisch vormgever maakt het ontwerp, de presentatiemodellen en de werktekeningen van grafische producten zoals reclamecampagnes, affiches, tijdschriften, huisstijlen en verpakkingen. Je bent werkzaam binnen een reclamebureau of ontwerpstudio. Creativiteit, tekenvaardigheid en een goed gevoel voor de doelgroep waarvoor je werkt zijn van belang. Multimedia vormgever. De multimedia vormgever beheerst de vormgeving en de techniek om bijvoorbeeld internetpagina's te realiseren. Naast tekenvaardigheid moet jij je kunnen inleven in de doelgroep, projecten plannen en een productie kunnen overzien. Je bent werkzaam binnen gespecialiseerde reclamebureaus en multimedia bedrijven. Grafisch intermediair. De grafisch intermediair begeleidt het gehele productieproces vanaf het eerste contact met de opdrachtgever tot en met de aflevering van het kant en klare product. Je bent een tussenpersoon die gevoel heeft voor vormgeving, inzicht heeft in het grafisch productieproces en commercieel is ingesteld. Je bent verbonden aan reclamebureaus of werkzaam als productiebegeleider binnen een grote grafische onderneming of bij een grote drukwerkafnemer. De elektronisch voorbereider bewerkt aangeleverde teksten en beelden zodanig met de computer, dat er een goede drukvorm kan worden vervaardigd. De werkzaamheden vinden plaats binnen gespecialiseerde pre-press bedrijven, reclamebureaus of drukkerijen. Je werkt zeer nauwkeurig en kunt met de computer beeld en tekst grafisch verantwoord opmaken. De drukker zorgt voor het bedrukken van diverse materialen en is bezig met verschillende druktechnieken. De werkzaamheden vinden plaats in drukkerijen die gespecialiseerd zijn in druktechnieken zoals offset, zeef-, flexo- of diepdruk. Je moet nauwkeurig en snel kunnen werken aan gecompliceerde machines. De basis nabewerker verzorgt de afronding van het productieproces. De werkzaamheden omvatten het snijden, verzamelen, vouwen en hechten van gedrukt materiaal. Dit is secuur werk en gebeurt meestal machinaal. De nabewerker werkt in de drukkerij of bij een gespecialiseerd nabewerkingsbedrijf. 227,2/3 Schilderen (BBL/BOL) Als medewerker schilderen verricht je onder begeleiding werkzaamheden in het schildersbedrijf zoals schilderen, vernissen, glas plaatsen, verfspuiten, behangen, aanbrengen van muurverfproducten, tekenen en schilderen van letters, cijfers en emblemen en kleurmengen. Daar komt nog bij dat je veilig gebruik maakt van klim- en steigermaterialen, handgereedschappen, een verfspuitinstallatie en overige apparatuur. Ook moet je deze gereedschappen en apparaten kunnen onderhouden. Je werkt zowel binnen als buiten.

229,4 Woninginrichting en Design Als Woningstoffeerder ben je werkzaam in de woninginrichtingsbranche. De werkzaamheden bestaan o.a. uit het leggen van verschillende soorten zachte en elastische vloerbedekking, inclusief lopers in allerlei ruimten en trappen. Ook het aanbrengen van zonneweringen, gordijnen, lamellen en wandbekledingen horen hierbij. Je werkt met verschillende machines en (hand)gereedschappen. Op niveau 3 / 4 wordt je opgeleid tot zelfstandig werkend vakman of ondernemer. In die 1 6

functies heb je veel contact met de klanten. Goede communicatieve vaardigheden zijn hiervoor een vereiste. Je adviseert t.a.v. materialen, kleuren, stijlen enz. Je moet dus veel inzicht hebben in de modegevoelige ontwikkelingen in deze branche, en je moet in staat zijn te beoordelen aan de hand van schetsen en modellen hoe het uiteindelijke resultaat eruit zal zien. Daarnaast moet je financieel inzicht hebben in verband met het berekenen van de uiteindelijke kosten. 230,2/4 Mode en Textiel Bij de richting mode techniek word je opgeleid tot uitvoerend medewerker naai- / perszaal. Bij de richting mode handel word je opgeleid tot uitvoerend verkoopmedewerker. Als uitvoerend medewerker naai- / perszaal help je mee om allerlei producten van textiel te maken. Je kunt in een naaizaal of in de perszaal werken. In de naaizaal worden stofdelen in elkaar gezet. In een perszaal worden de stoffen zover nodig gestreken en geperst, knopen aangezet, vlekken verwijderd, etiketten aangebracht en worden producten verpakt. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in b.v. kledingateliers, modeateliers, veranderateliers, gordijnateliers of de meubelindustrie. Bij de richting mode handel moet je een commerciële instelling hebben en ook een beetje modegevoelig zijn, deze eigenschappen verder te kunnen ontwikkelen in de richting van commerciële en marktgerichte leidinggevende functies. Als winkelassistent controleer je onder meer regelmatig de voorraad in het magazijn van de winkel. Je neemt de artikelen van leveranciers in ontvangst, je controleert ze en legt ze netjes op hun plaats in de winkel. Tevens zorg je ervoor dat de winkel schoon en opgeruimd blijft. Met deze opleiding kun je als assistent aan de slag in een winkel. Je werkt daar onder begeleiding van een ervaren collega. Een uitvoerend verkoopmedewerker gaat met klanten om en moet klanten adviseren en klachten afhandelen. Verder moet je iets weten over de verzorging en de inrichting van de winkel, je moet meedenken over hoe je de verkoop kunt bevorderen en je moet goederen kunnen bestellen en aantrekkelijk presenteren. Verder heb je de opleiding tot verkoopchef (niveau 3) of ondernemer / manager (niveau 4).

232,5 Industrieel Product Ontwerpen. Bij het ontwerpen van een product is niet alleen technische kennis nodig maar het moet ook veilig en gebruiksvriendelijk zijn, niet schadelijk voor het milieu en een aantrekkelijke vormgeving hebben. Je leert het combineren en in goede banen leiden van alle aspecten die belangrijk zijn bij het ontwerpen van een product. Je moet creatief zijn maar ook belangstelling hebben voor ergonomie, bedrijfskunde en communicatie.

ADMINISTRATIE/HANDEL 300,2/4 Administratie Een administratief medewerker kan binnen alle sectoren werkzaam zijn op afdelingen waar 1 7

taken worden verricht als het invullen van formulieren, het bijhouden van kaartsystemen, de boekhouding, de correspondentie en het verrichten van archiefwerkzaamheden. Voor elke organisatie is het heel belangrijk om een goede financiële administratie te voeren. Zo moeten de financiële verplichtingen (rekeningen van leveranciers, belastingaanslagen, enz.) worden bijgehouden en nagekomen, de lonen moeten foutloos en op tijd worden uitbetaald en de uitstaande rekeningen moeten worden gecontroleerd en geïnd. Als je werkzaam bent binnen de administratie is het belangrijk dat je nauwkeurig bent en dat je een dienstverlenende instelling hebt. Ook moet je goede contactuele vaardigheden hebben, er goed verzorgd uit zien en met vertrouwelijke informatie kunnen om gaan. Daarnaast kun je prima overweg met cijfers en computers. Verschillende soorten bedrijven hanteren ook verschillende soorten administratie, bijvoorbeeld: salarisadministratie, boekhouding en voorraadadministratie. De computer neemt in de administratie voor een groot deel de plaats in van het papier, dossiers en archiefkasten. Als commercieel administratief medewerker maak je hier onder meer overzichtelijke tabellen en dag- en maandoverzichten van. In vergelijk met de bedrijfsadministratief medewerker is dit beroep meer met verkoopzaken bezig. Een commercieel administratief medewerker houdt allerlei gegevens bij over de inkoopactiviteiten of de verkoopactiviteiten van een bedrijf. De bedrijfsadministratief medewerker heeft meer te maken heeft met boekhouding en dergelijke. Je kunt wel gaan werken op de in- of verkoopafdeling van een organisatie. Op de opleiding Bedrijfsadministratief Medewerker leer je allerlei gegevens bij te houden over de financiële bedrijfsvoering van een bedrijf of instelling. Je leert dingen over de theorie en praktijk van debiteuren- en crediteurenadministratie, loonadministratie, statistiek, financiering en computerboekhouden. Als beginnend beroepsbeoefenaar kun je aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen. Onder toezicht van een ervaren collega help je om de administratie bij te houden. Bij een bedrijfsadministratief beroep moet je denken aan een kantoorbaan. Je komt vaak op de boekhoudafdeling of op de afdeling financiële administratie van een bedrijf of instelling te werken. Bovendien kun je aan de slag op een boekhoudkantoor of bij een accountantskantoor. In een bedrijfsadministratieve functie werk je voor een groot deel van de dag achter de computer en voer je allerlei financiële gegevens in. In een administratieve baan moet je rekenen leuk vinden. Naast economische werkzaamheden moet je ook werken met de computer aantrekkelijk vinden. Je werkterrein is bijzonder groot, want elke onderneming of instelling heeft een administratie. Afhankelijk van de omvang van het bedrijf krijg je als (assistent)administrateur een meer zelfstandige functie. De middenkaderopleiding administratief medewerker (niveau 4) duurt 3 tot 4 jaar. 301,5 Accountancy. Als accountant ben je financieel specialist met een controlerende en adviserende taak. Je hebt contact met mensen van allerlei soort en allerlei bedrijven. Je moet sociaal vaardig zijn, deskundig en risico’s durven nemen. Je werkt b.v. in een bedrijf als intern accountant, bij de accountantsdienst van de overheid of in een openbare accountantspraktijk. 302,4 Bank- en Verzekeringswezen Deze bij uitstek commercieel dienstverlenende opleiding leidt je op tot medewerker in het bank- en verzekeringswezen op kaderniveau. Als je bij een bank werkt adviseer je klanten ten aanzien van financiële transacties, en / of je werkt achter de schermen bij het verwerken hiervan. Als je bij een verzekeringsagent of verzekeringsmaatschappij werkt, zul je ook vaak 1 8

klanten adviseren, en de transacties (helpen) verwerken. Een klantgerichte, dus communicatieve, instelling, plus een goede dosis gezond verstand en financieel inzicht zijn nodig om in deze branche succesvol te kunnen werken. Met name bij een bank kan van baliemedewerkers gevraagd worden zich “passend” te kleden en te verzorgen. 303,4 Juridisch Medewerker De juridisch dienstverlener ondersteunt de ontwikkeling van regelgeving en helpt bij het toezicht op de naleving ervan. Ook worden particulieren, bedrijven en instellingen geholpen om de juiste weg te vinden in de wirwar van regels waar we ons aan moeten houden. Als juridisch medewerker werk je mee aan het maken van die regelgeving. Je bent bekend met alle details van de juridische dienstverlening, waar de nadruk ligt op het openbaar bestuur. Een goed analytisch vermogen is van belang. Goede communicatieve vaardigheden en klantgericht handelen zijn erg belangrijk. Het werken met mensen staat centraal. Met deze opleiding kun je aan de slag bij de overheid (als gemeente-, provincie-, rijk- of belasting-ambtenaar), notariskantoren, makelaardijen, advocatenkantoren, organisaties voor sociale verzekeringen, kamers van koophandel, vakbonden, werkgeversorganisaties of bedrijven en instellingen die op juridisch gebied opereren of die een juridische afdeling hebben. 304,2/4 Directiesecretaresse/ secretarieel medewerker Als secretaresse (niveau 3) verricht je ondersteunende taken in een kantooromgeving. Een tekstverwerker heeft geen geheimen voor je. Je verzorgt de in- en uitgaande post, werkt brieven, notities en verslagen uit, en verzorgt kopieerwerk. Vaak heb je ook telefonisch werk. Ook ontvang je nogal eens bezoekers. In “lege” uren word je nogal eens ingezet voor licht administratief werk. Voor dit werk moet je nauwkeurig zijn, taalvaardig (Nederlands en een aantal moderne vreemde talen) en communicatief, want je gaat veel met mensen om. Een directiesecretaresse (niveau 4) verricht ondersteunende taken t.o.v. de directie of een lid van de directie. Naast de algemene taken zoals die hierboven staan, wordt ze geacht de rechterhand van het directielid te zijn: ze verzorgt de agenda, zorgt dat de vergaderruimte voorzien is van al het nodige, verzorgt boekingen en reserveringen en maakt notulen van directievergaderingen en werkt deze uit (of laat ze door een algemeen secretaresse uitwerken). Naast extra taalvaardigheden, ook en juist in de moderne vreemde talen, dient een directiesecretaresse zich bewust te zijn van haar vertrouwenspositie in het bedrijf, en van de representatieve kant van haar werk. Dat laatste wil zeggen dat omgangsvormen, taalgebruik, uiterlijke verzorging en kleding aan hoge eisen moeten voldoen. 305,5 International Business and Languages. Deze opleiding leidt op tot beroepen in het leidinggevende, coördinerende, adviserende en uitvoerende vlak. Je werkt heeft betrekking op export en / of import, internationaal in- en verkopen en samenwerking met ondernemingen in het buitenland. Naast een breed pakket bedrijfskundige vakken krijg je naast Engels nog twee moderne vreemde talen. De talen en de bedrijfskundige vakken worden in samenhang gegeven. 306,5 Bedrijfseconomie. Je krijgt een grondige kennis van de geld-, kapitaal- en effectenmarkt om goed in te kunnen 1 9

spelen op financiële ontwikkelingen. Er is veel aandachtvoor het ontwikkelen van analytische vaardigheden en het oplossen van praktijkproblemen met behulp van theoretische kennis. Na deze opleiding kun je op een zelfstandige en verantwoorde manier functioneren op een afdeling financiën of een controllerafdeling. 307,5 Commerciële economie Zie jij jezelf internationaal ondernemen? Dat kan met door te kiezen voor de variant (International) Marketing Management. Tijdens deze keuzevariant ontwikkel je je op allerlei aspecten van internationaal ondernemen. Taalvaardigheid en kennis van cultuur vormen een aanvulling op het marketing- economisch getinte programma. Een deel van de studie of stage (of allebei) volg je in het buitenland. Na afronding van de opleiding kun je terecht in verschillende leidinggevende functies bij internationaal opererende bedrijven. Tijdens het eerste studiejaar is het mogelijk te kiezen voor de keuzevariant Recreatie & Toerisme. Je leert economische kennis en internationale opgedane stage-ervaring te combineren met kennis van toeristische markten. Na afronding van deze opleiding kom je in aanmerking voor beleids- en managementfuncties bij o.a. reisorganisaties, overheid (zowel gemeentelijk als provinciaal) en bij hotelketens en recreatiebedrijven. Als je graag in het Bank- Verzekeringswezen wilt werken, dan kies je voor de keuzevariant Financial Services Management. Het stelt je in staat om financieel- economische functies bij banken, pensioenfondsen en verzekeringsbedrijven te bekleden. Tijdens het studietraject krijg je naast de Commerciële hoofdvakken ook vakken bank-en verzekeringsleer aangeboden om je te specialiseren op dit vakgebied. 308,5 Technische Bedrijfskunde+Bouwtechnische Bedrijfskunde (Bouwmanagement) Bouwmanagement leidt je op tot een door de bouwwereld veelgevraagde allround manager. Een manager die behalve inzicht in bouwtechniek en het bouwproces ook verstand heeft van commercie, economie en communicatie. Als bouwmanager heb je belangstelling en gevoel voor bouwkunde en bedrijfskunde en vind je het leuk om in teamverband te werken. 309,5 Small Business & Retailmanagement. De opleiding voor ondernemende mensen die willen leren vooral dingen te doen. Je moet iets van een ondernemer in je hebben om samen met de opleiding de basis te kunnen vormen voor een eigen bedrijf. Je kunt ook als ondernemend manager in een grotere onderneming aan de slag. Tijdens de studie ontwikkel je ondernemerskwaliteiten en doe je praktijkervaring op. 310,5 Logistiek en Economie Je wordt opgeleid tot logistiek manager: je adviseert bedrijven bij het zo efficiënt mogelijk beheersen van hun goederenstromen. Je hebt ruime kennis van transport, productie en administratie van goederen en van de informatietechnologie die daarbij een rol speelt. Het levert je een brede basis voor onder meer de volgende beroepen: exportmanager, inkoopmanager, seniorplanner, distributiemanager of logistiek consultant. 311,6 Economie (over 4 bacheloropleidingen) De Faculteit Economie en Bedrijfskunde biedt een breed scala aan bachelor- en masteropleidingen op het gebied van Economie, Bedrijfskunde en Technologie. Wij bieden kwaliteitsopleidingen met goede perspectieven op een succesvolle (internationale) carrière. 2 0

Ook voor studenten die meer willen tijdens en na hun opleiding zijn er volop mogelijkheden in Groningen. Start Adding Personal Value in Groningen!

312,2/4 Verkoopmedewerker Een uitvoerend verkoopmedewerker gaat met klanten om en moet klanten adviseren en klachten afhandelen. Verder moet je iets weten over de verzorging en de inrichting van de winkel, je moet meedenken over hoe je de verkoop kunt bevorderen en je moet goederen kunnen bestellen en aantrekkelijk presenteren. Met deze opleiding kun je als beginnend verkoper aan de slag in een winkel. Tijdens de opleiding verkoopmedewerking (niveau 2) maak je kennis met de verschillende kanten van het verkoopvak. Je leert met klanten om te gaan, je leert hoe je klanten adviseert en klachten afhandelt. Met deze opleiding kun je als beginnend verkoper aan de slag in het midden- en kleinbedrijf of in het grootbedrijf. Je werkt grotendeels zelfstandig, soms onder toezicht van een ervaren verkoper. In de detailhandel worden artikelen aan consumenten verkocht. Detailhandel is meer dan alleen verkopen, vakken vullen, klanten bedienen en afrekenen aan de kassa. Het is een branche met heel veel verschillende gezichten: een enorme bouwmarkt is detailhandel, maar de zuivelwinkel op de hoek ook. Om de talloze banen die samen het verkoopvak vormen goed te kunnen uitoefenen, moet je beschikken over vakkennis en inzicht op vele terreinen. Het is belangrijk dat je klantvriendelijk en flexibel bent, zelfstandig kunt werken en goed met mensen kunt omgaan. Ook houd je de administratie bij, richt je de winkel in, stel je personeel aan, bereken je verkoopprijzen en verzorg je de correspondentie. Binnen de detailhandel kun je verschillende functies uitoefenen. Je kunt opgeleid worden tot Afdelingschef Kassa, Eerste Verkoper, Verkoopchef, Ondernemer Ambulante Handel, Filiaalbeheerder of Ondernemer Manager Detailhandel. De ambulante handel is een onderdeel van de detailhandel. Daarmee worden ondernemingen zonder vaste vestigingsplaats bedoeld, zoals markt- en straathandel en rijdende winkels. Je kunt je ook specialiseren in de groothandel of de internationale handel. Dan heb je niet met particulieren als klant te maken, maar met ondernemingen. Dat je in geval van contacten met het buitenland je moderne vreemde talen moet beheersen, zal duidelijk zijn. 313,2 Kok/ Gastheer, Medewerker Facilitair mederwerker De horeca is dynamische bedrijfstak. De consument stelt steeds andere eisen waarop goed moet worden ingespeeld. De ontwikkelingen volgen elkaar in een snel tempo op. Bij fast-food moet je niet alleen denken aan patat, pizza's en andere snacks, maar ook aan kant-en-klaar maaltijden. Binnen de branche horeca kun je kiezen uit een aantal opleidingen, namelijk de opleiding voor: Als fast-food specialist (niveau 2) heb je een gevarieerde werkdag. 's Ochtends begin je met het voorbereidend werk. Als klanten komen, maak je hun bestelling klaar en bedien je hen. In de 'spitsuren' kan het erg druk zijn. Dan moet je het hoofd koel houden en vriendelijk en beleefd blijven tegen klanten. Ook de voorraad houd je in de gaten en tussendoor maak je de boel schoon. Aan het eind van de dag maak je de kas op, schakel je de apparatuur uit en sluit je af. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in horeca- en 2 1

recreatiebedrijven waar een beperkt assortiment dranken en gerechten geserveerd wordt zoals bijvoorbeeld: cafetaria’s, snackbars, lunchrooms en eetcafés. De opleiding duurt 2 jaar. Als gastheer / -vrouw (niveau 2) begeleid je de gasten van een horecagelegenheid vanaf het moment dat ze binnenkomen tot hun vertrek. Je moet de gasten het gevoel zien te geven dat ze tegelijkertijd uit en 'thuis' zijn. Want als de sfeer in een restaurant niet goed is of de bediening traag en slecht is, komen ze niet meer terug. Ook moet je soepel en correct inspelen op allerlei situaties die zich in een restaurant kunnen voordoen. Met deze opleiding kun je aan de slag bij een restaurant. Je werkt onder toezicht van een ervaren collega. De opleiding duurt 2 jaar. Als kok (niveau 2) werk je in de keuken van een horecabedrijf. Je maakt de gerechten klaar die de gasten bestellen en je doet het voorbereidende werk, zoals de voorraden controleren en aanvullen, bouillon trekken en groente wassen en snijden. Uiteraard maak je daarnaast de apparatuur en het keukengerei schoon, want hygiëne is in dit vak heel belangrijk. Het kan ook zijn dat je als keukenassistent maaltijden maakt voor grote groepen mensen. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag bij allerlei verschillend soorten bedrijven en instellingen zoals bijvoorbeeld: een restaurant, hotel, bistro, sportcomplex, vergadercentrum, conferentieoord, recreatiebedrijf, verzorgingshuis. Je werkt onder leiding van een ervaren collega. Onder globale aanwijzingen ben je in staat een aantal dagelijkse werkzaamheden in de restaurantkeuken zelfstandig uit te voeren. 314,4 Horeca (afd. manager en ondernemer) De horeca is een dynamische bedrijfstak. De consument stelt steeds andere eisen waarop goed moet worden ingespeeld. De ontwikkelingen volgen elkaar in een snel tempo op. Op niveau 4 kun je twee richtingen volgen, de opleiding voor horecaondernemer / -manager of horecaondernemer café / bar en fast-food. Als eigen ondernemer café / bar en fast-food ben je verantwoordelijk voor de gehele gang van zaken binnen jouw bedrijf. Dat varieert van de administratie bijhouden tot het bepalen van het productaanbod. Ook de inkoop en het bereiden van de producten zijn werkzaamheden die horen bij een uitvoerend horecaondernemer. Je bent gemotiveerd, hebt goede contactuele eigenschappen en je houdt van afwisseling. Het werken ’s avonds laat, in weekenden en op algemene feestdagen schrikt je niet af. Je kunt in verschillende branches een onderneming starten zoals een café / bar, cafetaria / fast-food bedrijf, croissanterie, petit restaurant, traiteur, eetcafé of een cateringbedrijf. Om als manager of horecaondernemer succesvol te kunnen opereren, moet je een aantal kwaliteiten bezitten. Je kunt in teamverband werken, afwisselend werk schrikt jou niet af en je hebt gevoel voor dienstverlening. Daarnaast ben je zelfstandig en ondernemend. Je kunt omgaan met mensen en je hebt een commerciële instelling. Met het diploma kun je in heel veel bedrijfstakken terechtkomen. Internationale hotellerie, recreatieparken, luchtvaartmaatschappijen, uitzendbureaus en congresorganisaties vormen een kleine greep uit de talloze mogelijkheden. De opleiding Horecaondernemer / -manager duurt 4 jaar en de Horecaondernemer Café / Bar en Fast-Food 3 jaar. 315,5 Hogere Hotel Onderwijs, HTRO, FM De opleiding Hoger Hotelonderwijs richt zich op organisaties die gastvrijheid en commerciële dienstverlening centraal stellen. Je kunt daarbij denken aan hotels, restaurants, 2 2

cateringbedrijven, instellingen die bedrijfsrestauratieve diensten leveren, toeristische organisaties en recreatiebedrijven. Deze bedrijven en instellingen houden zich bezig met de verzorging van voeding, drank, logies of recreatie en toerisme. Je leert hoe je in deze organisaties leidinggeeft en adviseert. Er wordt aandacht besteed aan dienstverlening in nationale en internationale organisaties. Daarom krijg je les in moderne vreemde talen. Je kunt stage lopen in het buitenland of programmaonderdelen aan buitenlands universiteiten en hogescholen volgen. Hoger Toeristisch Recreatief Onderwijs De opleiding richt zich op toerisme en recreatie. Je wordt opgeleid voor management- en beleidsfuncties op dit gebied. De opleiding is afgestemd op de eisen van het management in de praktijk. Je besteedt veel aandacht aan marktoriëntatie. De consument staat daarbij centraal. Verder besteed je aandacht aan organiseren, strategisch denken en efficiënt werken. (Facility Management) Facility Management zorgt voor optimale voorzieningen om te werken. In organisaties en bedrijven zorgen facility managers voor allerlei faciliteiten, zoals : huisvesting, inrichting van een gebouw, catering, schoonmaak, beveiliging, inkoop,, Je vindt FM-ers op allerlei plaatsen : hotels, congrescentra, ziekenhuizen, bungalowparken, evenementenorganisaties, thuiszorgorganisaties enz. De sleutelwoorden voor een FM-er zijn : praktijkgericht, resultaatgericht en uitstekende communicatieve vaardigheden. 316,5 Voeding en Dietetiek Tijdens deze opleiding leert je behoeften en ontwikkelingen op het gebied van voeding te vertalen naar nieuwe productideeën of aanpassingen van bestaande producten. Hierbij houd je rekening met wettelijke eisen op het gebied van voeding, verpakking en reclame. Daarnaast krijg je inzicht in marketing. 317,2 Brood en Banket Als brood- en banketbakker maak je met bloem, boter, rijsmiddelen, eieren, suiker en andere ingrediënten allerlei warme-bakker-producten. Hierbij kun je denken aan witbrood, bruinbrood, volkorenbrood, harde en zachte broodjes, gebak en taarten. De brood- en banketproducten moet je op vaktechnische perfecte, efficiëntie en hygiënische manier kunnen maken. Tijdens de opleiding leer je onder andere hoe je moet werken met de machines en gereedschappen die je nodig hebt. Bij het banket speelt je creativiteit een belangrijke rol wanneer je de smaak en de kleur van je producten op elkaar afstemt, of een aparte garnering aanbrengt.Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in een ambachtelijke bakkerij. Meestal zal het een 'gemengd bedrijf' zijn waar brood- en banketproducten gemaakt en verkocht worden. Je werkt deels zelfstandig en deels onder toezicht van een ervaren college. Op niveau 2 kun je kiezen uit drie categorieën, namelijk brood (broodbakker, broodbakker grootbedrijf), brood / banket (brood- en banketbakker) en banket (banketbakker grootbedrijf). De duur van deze opleidingen is 2,5 jaar. 318,2/4 Medewerker Recreatie, Toerisme Als medewerker recreatie (niveau 2) ben je een 'manusje van alles'. Je ondersteunt de senior medewerker in een recreatiebedrijf bij allerhande zaken. Daartoe behoren: contact met klanten, techniek en groenvoorziening, detailhandel of horeca. 2 3

Met deze opleiding kun je aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen die actief zijn op dit gebied van recreatie. Je kunt onder meer gaan werken bij een camping, hotel, recreatiecentrum, congrescentrum, recreatieschap en gemeentelijke of provinciale recreatieafdeling. De opleiding duurt 2 jaar. Tijdens de opleiding zelfstandig werkend medewerker recreatie (niveau 3) leer je de vaardigheden die je nodig hebt om goed te kunnen functioneren in een recreatiebedrijf. Met deze opleiding kun je aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen die actief zijn op het gebied van recreatie zoals bijvoorbeeld: camping, hotel, recreatiecentrum, enz. De opleiding duurt 4 jaar. Tijdens de opleiding middenkaderfunctionaris recreatie (niveau 4) leer je wat er komt kijken bij bemiddelend en leidinggevend werk in een recreatieve sector. Je leert hoe je een bedrijf in de recreatieve sector (camping, recreatiecentrum, congrescentrum) runt. Je leert activiteiten te organiseren, maar ook leiding geven aan personeel. Met deze opleiding kun je als middenkaderfunctionaris aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen die actief zijn op het recreatief gebied, zoals bijvoorbeeld: camping, hotel, recreatiecentrum. De opleiding duurt 4 jaar. Als zelfstandig werkend medewerker reizen (niveau 3) zul je zelf niet vaak 'on the road' of 'in the air' te vinden zijn. Op het reisbureau of bij een touroperator ben je de vraagbaak voor mensen die op reis gaan. Je informeert en adviseert potentiële klanten, je verkoopt reizen, je doet boekingen en reserveert accommodatie en tenslotte houd je de administratie bij van al deze werkzaamheden. Je bent niet alleen verantwoordelijk voor je eigen takenpakket maar ook deels voor dat van anderen. Met deze opleiding kun je aan de slag bij een reisbureau of touroperator. Je geeft klanten informatie over reizen en boekt deze zo mogelijk. De opleiding duurt 4 jaar. Tijdens de opleiding middenkaderfunctionaris reizen (niveau 4) word je voorbereid op een coördinerende functie bij een reisbureau of reisorganisatie. Je leert hoe je kunt zorgen voor een optimale dienstverlening aan klanten. Ook zul je het een en ander te weten komen over bedrijfsvoering en bedrijfsbeheer. Verder leer je van alles over relatiebeheer. Met deze functie kun je als middenkaderfunctionaris aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen die actief zijn op het gebied van toerisme. Je kunt onder meer gaan werken bij een reisbureau, touroperator, VVV, bank, de Nederlandse Spoorwegen, een luchtvaartmaatschappij of een scheepvaartbedrijf. De opleiding duurt 4 jaar. Als zelfstandig werkend medewerker toeristische informatie (niveau 3) kun je zelfstandig aan de slag bij een toeristisch informatiebureau. Daar houd je je bezig met het informeren van klanten over toeristische attracties en evenementen. Verder zorg je voor boekingen en reserveringen en verkoop je winkelartikelen. Als zelfstandig werkend medewerker toeristische informatie moet je je in korte tijd inlezen in specifieke informatie over een bepaalde stad of steek. Met deze opleiding kan je aan de slag bij een reisbureau, touroperator, VVV, bank, Nederlandse Spoorwegen, hotel, camping, enz. De opleiding duurt 4 jaar. Tijdens de opleiding middenkaderfunctionaris (niveau 4) leer je niet alleen hoe je met allerlei geautomatiseerde informatie-, boekings- en reserveringssystemen omgaat. Maar je neemt ook uitgebreid kennis van toeristisch geografische aspecten van zo'n dertig landen. Verder leer je van alles over beleidsvoering op commercieel, financieel en personeelsgebied. Met deze opleiding kun je als middenkaderfunctionaris aan de slag bij allerlei bedrijven en instellingen die actief zijn op het gebied van toerisme en recreatie. Je kunt onder meer gaan werken bij een reisbureau, touroperator, VVV, bank, de Nederlandse Spoorwegen, camping, 2 4

hotel, luchtvaartmaatschappij, scheepvaartbedrijf en congrescentrum. 319,4 Luchtvaartdienstverlening (Stewardess) Als luchtvaartdienstverlener begeleid en verzorg je passagiers op luchthavens en in vliegtuigen. Het cabinepersoneel (zoals stewards, stewardessen en pursers) wijst de gasten hun stoel, geeft instructies over wat te doen in noodsituaties, serveert tijdens de vlucht hapjes en drankjes, verkoopt taxfree artikelen, stelt mensen met vliegangst gerust, enzovoort. Het passagepersoneel verzorgt onder meer het inchecken van de passagiers, handelt de bagage af, begeleidt passagiers naar de “gate” en het vliegtuig en verkoopt tickets. 320,4 International Studies International Business Studies is gericht op de wereld van im- en export, (internationale) marketing en communicatie. Je houdt je bezig met handel in binnen- en buitenland bij profit of non-profitorganisaties. Je hebt bijvoorbeeld administratieve of commerciële taken op het gebied van exportmarketing, transport en internationale handel, daarnaast beheers je vanzelfsprekendmeerdere vreemde talen en gaat geen uitdaging uit de weg. In de wereld van marketing en communicatie zet je (internationale) onderzoeken uit, werk je aande promotie van de organisatie en voer je activiteiten uit op het gebied van informatie- en databeheer. Met de opleiding International Business Studie (IBS) ligt de internationale arbeidsmarkt aan je voeten! 321,5 Management, Economie en Recht. Dit is een opleiding voor adviserende, uitvoerende en managementfuncties bij middelgrote en grote ondernemingen, bij de overheid en organisaties in de non-profitsector. De belangrijke taken daarbij zijn: uitvoeren van een analyse, opstellen van een advies, voorbereiden van een invoeringsplan, uitvoeren van bedrijfskundige werkzaamheden en het geven van leiding. Je leert de nodige theorie en ontwikkelt vaardigheden om deze taken uit te kunnen voeren. 323,5 Journalistiek. Deze opleiding leidt je op voor een baan in de geschreven journalistiek of voor een baan in de audiovisuele journalistiek. Na de opleiding kun je aan de slag als redacteur bij een krant of tijdschrift of als redacteur, verslaggever of programmamaker bij radio en televisie. Je leer t hoe je een artikelenreeks, sfeerrapportages of nieuwsberichten schrijft, hoe je een radio- of televisie-uitzending maakt en hoe je informatie verzamelt. 324,5 Communicatie. Je wordt opgeleid tot communicatiespecialist. Je leert in theorie en praktijk hoe communicatie bijdraagt aan een gunstig bedrijfsresultaat. je geeft adviezen, ontwikkelt communicatiebeleid, coördineert en voert uit. Je moet je zowel mondeling als schriftelijk goed kunnen uitdrukken en je moeiteloos kunnen verplaatsen in de positie van het bedrijf waar je voor werkt. 325,5 Vastgoed en Makelaardij Ben je gefascineerd door de wereld van het vastgoed? En vind je economie leuk? Zie jij jezelf al werken bij een projectontwikkelaar? Om grote vastgoedprojecten als een winkelcentrum, bungalowpark, kantorencomplex of stadion van de grond te tillen? Bij de hbo-opleiding Vastgoed en Makelaardij word je opgeleid om boeiende projecten te (her)ontwikkelen en te beheren. Daarnaast leer je ook om te beleggen in vastgoed. Een uitstekende opleiding voor een succesvolle carrière. 2 5

Een baan met toekomst Nu starten met de opleiding Vastgoed en Makelaardij is zo gek nog niet. Als de economie straks weer aantrekt en er weer veel behoefte is aan specifiek opgeleide hbo’ers, dan heb jij je diploma. Als je de studie succesvol hebt afgerond mag je de titel bachelor of business administration voeren.

ZORG en WELZIJN/ONDERWIJS/SOCIAAL-AGOGISCH/KUNST 400,2 Helpende Welzijn en Verzorging Welzijn: Samen met jouw leidinggevende organiseer jij allerlei dingen voor mensen. Dat kan zijn in een bejaardentehuis, maar ook op een camping of in een activiteitencentrum of bij de kinderopvang. Jij zorgt dat de mensen wat te doen hebben, maar jij moet die mensen soms ook helpen. Bij dat laatste kun je denken aan het helpen aankleden van kinderen. Verzorging: Ouderen die in verzorgingshuizen of verpleeghuizen wonen, hebben vaak hulp nodig bij de huishouding en hun persoonlijke verzorging. Ze zijn bijvoorbeeld slecht ter been of snel moe, waardoor het lastig voor ze is om zelf de afwas te doen, hun bed te verschonen en hun kamer netjes te houden. Of ze hebben er moeite mee om zelf in en uit bed te stappen, om zichzelf te wassen en aan en uit te kleden of om zonder hulp te eten en te drinken. Hetzelfde geldt voor veel ouderen, zieken en gehandicapten die gewoon thuis wonen. Zij zijn op zich redelijk zelfstandig, maar het is bijvoorbeeld moeilijk voor ze om zelf boodschappen te doen, te koken en de planten en de huisdieren te verzorgen. En als ze kinderen hebben, is het lastig voor ze om die te verzorgen. Tijdens de basisberoepsopleiding Helpende Verzorging leer je hoe je al dit soort werk doet en hoe je de zorgvrager stimuleert en ondersteunt om zichzelf te verzorgen. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag bij een instelling voor thuiszorg. Je werkt dan bij de mensen thuis. Je kunt ook gaan werken in een verzorgingshuis, verpleeghuis of een woonvorm voor lichamelijk of verstandelijk gehandicapten. Je werkt onder toezicht van een ervaren collega. Duur van de opleiding is 2 jaar. 401,3/4 Verzorgende en Verpleegkundige Het werk van de verzorgende is het helpen bij de persoonlijke verzorging en in de huishouding. Maar je leert ook een steun te zijn voor ouderen, zieken en mensen met een lichamelijke handicap bij hun twijfels en zorgen. Ook vrouwen die thuis van hun kind bevallen kunnen wel wat hulp gebruiken. Je kunt als verzorgende aan de slag in de ouderenzorg, gezinszorg, kraamzorg en lichamelijk gehandicaptenzorg. In principe werk je zelfstandig, maar bij complexe zorgsituaties werk je onder leiding van iemand anders. Als verzorgende IG (verzorgende in de individuele gezondheidszorg) kun je zelf een aantal verpleegkundige handelingen uitvoeren. Ook verleen je begeleidende zorg in de thuiszorg, verzorgings-, verpleeg- of ziekenhuizen. In de gezondheidszorg worden patiënten verpleegd, verzorgd en begeleid. Denk aan mensen die in een ziekenhuis liggen. Tijdens de opleiding Verpleegkundige (niveau 4) leer je hoe je deze patiënten verpleegt, verzorgt en begeleidt. Je leert bijvoorbeeld hoe je een verpleegplan voor een patiënt opstelt, hoe je instructies geeft over medicijngebruik en hoe je 'doorliggen' 2 6

voorkomt bij patiënten die langere tijd in bed moeten liggen. Met deze opleiding kun je als zelfstandig beroepsbeoefenaar aan de slag bij een algemeen ziekenhuis, verpleeghuis, verzorgingshuis, instelling in de verstandelijk gehandicaptenzorg of bij een instelling voor maatschappelijke gezondheidszorg. 402,5 HBO-Verpleegkunde. Een opleiding tot het beroep van verpleegkundige op kwalificatieniveau 5. dat houdt in dat je leert verantwoordelijk te zijn voor het zelfstandig uitvoeren van het verpleegkundig proces, voor de organisatie van de zorg rondom een patiënt, voor preventie en voorlichting, voor de kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering en werkbegeleiding. Je moet dan beschikken over kennis en inzicht in verpleegtechnische en sociale vaardigheden en een goede beroepshouding ontwikkelen. 403,5 Fysiotherapie + Podotherapie Als fysiotherapeut behandel je mensen die zich door allerlei oorzaken – zoals operatie, ongeval, sportblessure, handicap, ouderdom of ziekte – moeilijk kunnen bewegen. Je werkt heel zelfstandig, maar je moet je ook in de meest uiteenlopende situaties kunnen inleven. Daarbij wordt de kans tegenwoordig steeds groter dat je, onder het motto 'voorkomen is beter dan genezen', wordt ingeschakeld in de sport en het bedrijfsleven. De opleiding duurt – afgezien van eventuele vrijstellingen – vier jaar, is thematisch opgebouwd en bestaat naarmate je vordert steeds meer uit stages. Met ingang van het studiejaar 2007/2008 start er geen verkorte 3-jarige variant meer voor vwo-ers. 404,5 Ergotherapie Als ergotherapeut stel je mensen in staat de dagelijkse dingen in hun eigen omgeving te doen. Je bent expert in het (weer) mogelijk maken van het betekenisvol handelen. Je helpt hen om hun dagelijks leven - wonen, werken en vrije tijd - zo goed mogelijk in te richten. Zo kunnen ook mensen met een lichamelijke, psychische of een verstandelijke beperking hun toekomstdromen realiseren en meedoen in de maatschappij. 405,6 Geneeskunde Geneeskunde is een numerus fixus studie: wie niet wordt ingeloot mag geen geneeskunde studeren. Via zij-instroom kan deze horde omzeild worden. Na een toelatingsexamen komen 34 kandidaten met een afgeronde relevante vooropleiding terecht in een schakeljaar dat voorbereidt op instroom in de driejarige master geneeskunde. Tijdens het schakeljaar volgen zij-instromers grote delen van het tweede en derde jaar van de bacheloropleiding geneeskunde, plus aanvullend onderwijs. De studieomvang van het schakeljaar is minimaal 90 EC. De master geneeskunde bestaat vervolgens uit een jaar junior coschappen in het UMCG of het Martiniziekenhuis (M1), een jaar senior coschappen in Zwolle, Leeuwarden, Enschede, Deventer, Emmen, Almelo of Curacao (M2), een half jaar semiartsstage, en een half jaar onderzoek, de stage wetenschap (M3). De plek van deze laatste stages is flexibel. 406,4 Assistent gezondheidszorg (DA, AA, TA) Als apothekersassistent moet je nauwkeurig zijn, want zelf medicijnen bereiden is verantwoordelijk en secuur werk. Je moet zelfstandig recepten kunnen bereiden en afleveren. Ook moet je de voorraad kunnen beheren en de apparatuur en materialen kunnen 2 7

onderhouden. Verder verricht je administratieve werkzaamheden en bedien je de telefoon. Als apothekersassistent kun je gaan werken in particuliere apotheken, apotheken in ziekenhuizen en bij apotheekhoudende huisartsen. Ook kun je aan het werk bij een farmaceutische groothandel en in de farmaceutische industrie. Als doktersassistent praat je met patiënten, zodat ze met een goed gevoel de wachtkamer in gaan. Je assisteert de arts en verricht zelf eenvoudige verpleegkundige en medische handelingen. Je moet laboratoriumonderzoek doen en het instrumentarium en de apparatuur verzorgen. Verder verricht je administratieve werkzaamheden en bedien je de telefoon. Omdat er nogal eens een beroep wordt gedaan op je incasseringsvermogen, flexibiliteit en overredingskracht, moet je geestelijk behoorlijk stevig in je schoenen staan. Als doktersassistent kun je gaan werken bij een huisarts, in een groepspraktijk, bij een specialist in een polikliniek of bij een schoolartsendienst. Ook een Arbodienst of de GGD kunnen werkgevers zijn. Als tandartsassistent heb je een belangrijke en afwisselende taak. Je ontvangt de patiënten en stelt ze op hun gemak. Daarnaast verzorg je het instrumentarium en de apparatuur en assisteer je bij tandheelkundige handelingen. Eenvoudige handelingen voer je zelf uit, je geeft voorlichting en je houdt je bezig met preventie. Verder verricht je administratieve werkzaamheden en bedien je de telefoon. Je kunt gaan werken in een solo- of groepspraktijk. Tevens kun je aan het werk bij een schooltandheelkundige dienst, een orthodontist, in poliklinieken van universiteiten, bij ziekenfondsorganisaties of op de afdeling mond- en kaakchirurgie van een ziekenhuis. 407,3/4 Sociaal Agogisch Werk niveau 3 en 4 (Kinderopvang / Gehandicapten) Kinderopvang. Dan kun je aan de slag in instellingen als een kinderdagverblijf of een instelling voor buitenschoolse opvang. Belangstelling voor en plezier in het omgaan met kinderen zijn hiervoor erg belangrijk. Als medewerker kinderopvang ben je gericht op het begeleiden en het stimuleren van hun ontwikkeling. De aan jou toevertrouwde kinderen komen uit allerlei milieus en culturen. Je moet ook in staat zijn om goed contact met hun ouders / verzorgers te onderhouden. Een groot gedeelte van de dag ben je immers verantwoordelijk voor hun kinderen. In de kinderopvang gaat het om kinderen van 0 tot 12 jaar. Gehandicapten. In een baan als sociaal pedagogisch werker werk je met mensen die in het dagelijks leven belemmerd worden om zelfstandig in de eigen situatie te functioneren. Deze belemmeringen zijn ontstaan door ziekte, handicap, opvoedingsproblemen of persoonlijke problemen. Deze problemen kunnen zowel kinderen, jongeren, volwassenen als ouderen betreffen. Je werkt met een groep mensen die kortere of langere tijd in een instelling of een tehuis verblijven. Binnen die groep ben je erop gericht ieder individu de voor hem / haar juiste vorm van begeleiding te geven. Je richt je daarbij op activiteiten die verwijzen naar opvang, contact, acceptatie, bescherming en ontwikkeling. (Activiteiten- / Woonbegeleiding) Als activiteitenbegeleider ben je werkzaam in de gezondheidszorg of het welzijnzwerk. Je krijgt te maken met mensen die hulp nodig hebben, omdat er sprake is van een bepaalde probleemsituatie. De hulp die jij als activiteitenbegeleider kunt geven, is het methodisch verantwoord aanbieden van bepaalde activiteiten, zodat mensen beter in staat zijn hun leven zinvol in te richten. Daarbij gaat het o,a, om de volgende activiteiten: bewegingsactiviteiten, musisch-creatieve activiteiten en arbeidsactiviteiten. Je moet dus creatief zijn en graag met mensen om willen gaan. 2 8

In een baan als sociaal pedagogisch werker / woonbegeleiding werk je met mensen die in het dagelijks leven belemmerd worden om zelfstandig in de eigen situatie te functioneren. Deze belemmeringen zijn ontstaan door ziekte, handicap, opvoedingsproblemen of persoonlijke problemen. Deze problemen kunnen zowel kinderen, jongeren, volwassenen als ouderen betreffen. Je werkt met een groep mensen die kortere of langere tijd in een instelling of een tehuis verblijven. Binnen die groep ben je erop gericht ieder individu de voor hem / haar juiste vorm van begeleiding te geven. Je richt je daarbij op activiteiten die verwijzen naar opvang, contact, acceptatie, bescherming en ontwikkeling. Als middenkaderfunctionaris (niveau 4) geef je daarbij vaak leiding aan een groep medewerkers. 408,5 SPH, MWD, social Work Als sociaal pedagogische hulpverlener help je mensen die aangewezen zijn op de hulp van anderen en niet zelfstandig kunnen functioneren. Je helpt ze om meer greep te krijgen op hun leven. De SPH-er zoekt de problemen en probeert er wat aan te doen. Niet een gemakkelijke taak. Het werkveld is divers: centra voor begeleid wonen, instellingen voor dagopvang voor jongeren, volwassenen met psychosociale problemen, behandeltehuizen voor kinderen en jongeren, verzorgings- en verpleegtehuizen, instellingen voor verstandelijk gehandicapten en het gevangeniswezen. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Je wordt opgeleid tot maatschappelijk werker en leert dus hoe je jongeren, volwassenen en ouderen kunt helpen bij het oplossen van hun problemen. Die problemen moet je zoeken in het dagelijks functioneren thuis, op school, op het werk of in de buurt. de problemen kunnen van heel verschillende aard zijn: geldgebrek, slechte huisvesting, stevige conflicten ed. Je moet als hulpverlener een diagnose kunnen stellen en een goede beroepshouding ontwikkelen: leren samen te werken, iets te zeggen of juist te zwijgen, omgaan met eigen (voor-)oordelen. 409,5 Logopedie De opleiding Logopedie richt zich onder andere op communicatiestoornissen die zijn ontstaan door problemen met stem, spraak, taal of gehoor. Je leert hoe je die stoornissen kunt verminderen of verhelpen. Daarnaast leer je hoe je de volgende problemen moet behandelen: spraakproblemen (bijv. stotteren en uitspraakfouten) , stemproblemen (bijv. chronische heesheid), taalproblemen (bijv. niet meer kunnen spreken na een hersenbloeding en problemen hebben met het begrijpen van taal) en problemen in de primaire functies van mond en keel, zoals kauwen en slikken (bijv. als gevolg van een beroerte). Ook leer je hoe je logopedische begeleiding en training geeft aan kinderen met een achterstand in de taalontwikkeling en aan doven en slechthorenden wij wie de taal- en spraakontwikkeling is achtergebleven. Je leert deze mensen bijv. hoe ze om moeten gaan met gehoorapparatuur. Ook geef je preventieve voorlichting en begeleiding aan patiënten en cliënten, en aan mensen in hun omgeving. 410,4 Vormgeving en Entertainment Als sociaal-cultureel werker begeleidt en help je mensen die naar een activiteitencentrum komen voor ontspanning, om creatief bezig te zijn, voor hulpverlening, voor een cursus of gewoon voor de gezelligheid. Je werkt met mensen van alle leeftijden en je organiseert allerlei activiteiten. Waar het steeds 2 9

om gaat is, dat je stimuleert dat mensen sociale contacten opdoen, elkaar ontmoeten en in persoonlijk en maatschappelijk opzicht optimaal functioneren. Je bent in dit werk gericht op het vergroten van de mogelijkheden van de personen en groepen waarmee je werkt. Dit betekent dat je goed moet kunnen observeren en luisteren om te weten wat er leeft. Daarnaast moet je goed kunnen organiseren. Verder moet je een flexibele en creatieve instelling hebben en goed met mensen kunnen omgaan. Je kunt aan de slag bij een sociaal culturele instelling in het club- en buurthuiswerk, vrouwenwerk, werklozenwerk, allochtonenwerk, woonwagenwerk of bij een open jongerencentrum, jongerenorganisaties of een crisisopvangcentrum. De andere richting van deze opleiding is sportief recreatief cultureel werk, je wordt opgeleid tot cultureel werker maar één die zich gespecialiseerd heeft op het gebied van sportieve activiteiten. 411,4 Onderwijsassistent Als onderwijsassistent ben je werkzaam binnen het basisonderwijs en speciaal onderwijs. Je verricht onderwijsinhoudelijke taken, ondersteunt kinderen bij het spelen en leren. Tevens biedt je zorg aan op het terrein van veiligheid en hygiene en bied je sociaal pedagogische zorg aan kinderen. Je werkt mee aan een goed pedagogisch klimaat en levert een didactische en organisatorische bijdrage aan het klassenmanagement. Ook participeer je in overlegsituaties en je geeft ondersteuning bij de organisatie van schoolactiviteiten. De werkzaamheden zijn primair gericht op ondersteuning van de groepsleerkracht bij het werken met de kinderen. 412,5 Leraar BasisOnderwijs (PABO). Opleiding tot leraar aan een basisschool met leerlingen van 4 tot 12 jaar. Je krijgt de benodigde vakkennis en je ontwikkelt professionele vaardigheden: pedagogische vaardigheden (hoe ga je met kinderen om) en didactische vaardigheden (hoe leer je kinderen iets). Je leert om te gaan met kinderen die moeite hebben met leren, die gedragsproblemen hebben en met kinderen met verschillende sociale, culturele en etnische achtergronden. 413,5 Leraar Voortgezet Onderwijs. Opleiding tot leraar in een bepaald vak met een tweedegraads bevoegdheid (VMBO en onderbouw HAVO / VWO). Je krijgt de benodigde vakkennis en je ontwikkelt professionele vaardigheden. Je leert vooral met jonge mensen in steeds wisselende situaties om te gaan. 414,4 Sport en Bewegingscoördinator In de moderne maatschappij, waarin arbeid en dagelijkse bezigheden vaak weinig lichamelijke inspanning vergen en waarin tegelijkertijd steeds meer mensen steeds meer vrije tijd krijgen, is actief bewegen van groot belang voor een goede gezondheid. Sport en spel zijn hiervoor bij uitstek geschikt en worden door veel mensen beoefend. Voor de sport- en bewegingsleider ligt hier een belangrijke taak: de deskundige begeleiding van zowel jongeren als ouderen die sport en spel beoefenen. Dit kan zowel de professionele topsport betreffen als de meer recreatieve sport, of de sport die wordt beoefend om een goede conditie te krijgen en / of te behouden, of te revalideren. Met deze opleiding kun je aan de slag als zelfstandig beroepsbeoefenaar bij allerlei bedrijven en instellingen die zich met sportactiviteiten bezighouden. Een paar voorbeelden: sportverenigingen, commerciële sportorganisaties, instellingen voor gehandicaptenzorg, sociaal werk, vormingswerk, asielzoekerscentra, politie, leger, brandweer, organisaties voor 3 0

sportieve recreatie en sportief toerisme, sportfondsen, e.d. 415,5 Sport en beweging / Opl. Leraar LO/ Psychomot. Therapie en Bew. Agogie Een opleiding voor deskundigen op het gebied van bewegingsbeïnvloeding (!) in beroepen waarin beweging centraal staat: leraar gymnastiek, bewegingsagoog, sportactiviteitenleider etc. 416,4 Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener Als sociaal dienstverlener (niveau 3) ben je op een breed terrein met mensen bezig. Je werkveld is maatschappelijke dienstverlening. Je werkt voor en met mensen die in een probleemsituatie zitten. Dat kan te maken hebben met financiële zorgen, maar ook met heel persoonlijke zaken. Soms zijn die problemen niet zo lastig. Iemand is het niet eens met zijn huisbaas en hij wil weten waar hij met die klacht terecht kan. Ook kun je te maken krijgen met personen die informatie willen hebben over de individuele huursubsidie. Als je de opleiding sociaal dienstverlener wilt volgen, moet je goed met mensen om kunnen gaan. Je moet geïnteresseerd zijn in mensen en in onze samenleving. Daarnaast moet je open staan om getraind te worden in sociaalcontactuele vaardigheden. Je moet verstand hebben van meerdere onderwerpen uit de wet- en regelgeving, zoals bijvoorbeeld: personen- en familierecht, strafrecht en sociale zekerheid. Ook moet je het een en ander van administratie afweten en moet je met de computer om kunnen gaan. Je kunt gaan werken als bijvoorbeeld: medewerker slachtofferhulp, medewerker jongeren advies centrum, medewerker publieksopvang politie, assistent maatschappelijk werkende thuiszorg. 417,5 Propedeuse Psychologische en Pedagogische Studies (3Ps) Deze propedeuse is voor studenten die een HBO- of WO-opleiding willen volgen, grote interesse hebben in psychologie en nog niet precies weten welke opleiding ze willen gaan volgen. Deze propedeuse is in de eerste plaats een gemeenschappelijk jaar dat je de mogelijkheid biedt om je te oriënteren op een aantal HBO-opleidingen gericht op het werken met mensen. Het bereidt je voor op het tweede jaar van de HBO-opleidingen Personeel en Arbeid; P&A Psychodiagnostisch werk (testen);Maatschappelijk werk en dienstverlening of Sociaal Pedagogische hulpverlening. Je kunt ook je studie voortzetten als eerstejaars bij Psychologie aan een universiteit.

418,5 Personeel & Arbeid Bij Personeel & Arbeid gaat het om mensen en werk. De loopbaan van mensen en de inzet van mensen in een bedrijf. Als P&A-er kun je mensen adviseren en begeleiden bij hun loopbaan, of je kunt werkzoekenden en werkgevers op een deskundige manier bij elkaar brengen, of je werkt in het personeelsmanagement waarbij je de inzet van personeel in een bedrijf kunt organiseren en daarover kunt adviseren. In alle gevallen werk je met mensen in relatie tot opleiding en werk. Je communicatieve vaardigheden (gesprekken voeren en omgang met allerlei mensen in verschillende posities) zijn heel belangrijk. 419,5 HBO Recht en Juridische Dienstverlening Dagelijks kom je in aanraking met nieuwsfeiten die iets met recht of een juridische organisatie te maken hebben. (een consument procedeert tegen een fabrikant wegens een onveilig 3 1

product, door een fout in de dagvaarding krijgt een verdachte vrijspraak, etc.) Ben jij benieuwd naar de achtergronden van dit soort berichten ? Wil jij meedenken over hoe het juridisch of organisatorisch beter kan ? Dan is de opleiding HBO Recht misschien wel iets voor jou. Als HBO jurist ben je breed opgeleid en bezit je daarnaast allerlei HBO-competenties. Je ondersteunt de wetenschappelijke jurist door allerlei voorwerk te doen. Binnen grenzen wikkel je ook zelf dossiers af en neem je beslissingen. Je bent de spil binnen het secretariaat van een juridische organisatie, je geeft juridische voorlichting en juridisch advies. De opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening leidt studenten op tot Sociaal Juridisch Dienstverlener : iemand die bij de organisatie waar hij / zij werkzaam is regelmatig voorkomende problemen kan signaleren en die probeert beleid te ontwikkelen om zulke problemen te voorkomen. De SJD-er is uitgerust met een volwaardig arsenaal aan juridisch gereedschap, maar hij / zij probeert ook conflicten op te lossen voor ze zo hoog opgelopen zijn dat de rechtbank eraan te pas moet komen. Je moet dus mensen goed kunnen informeren en begeleiden, helder problemen kunnen analyseren en de Nederlandse taal goed beheersen. 420,6 Rechten Hoe stel je een huurcontract op? Welke straf geef je een moordenaar? Hoe verdeel je de erfenis van een miljonair? Wie heeft er recht op een bijstandsuitkering? Wie krijgt de voogdij over de kinderen? Op welke manier los je een geschil op tussen de provincie en de gemeente? Wat moet er allemaal geregeld worden bij een scheiding? Wie moet het schoonmaken van vervuilde grond betalen? Bij het oplossen van dit soort vragen wordt vaak een jurist ingeschakeld. Tijdens de rechtenstudie leert een jurist verschillende methoden om zelfstandig met regels te kunnen omgaan. En daarvoor hoef je zeker niet alle wetten uit het hoofd te leren… 421,4 Sporeto De MBO opleiding Sport, Recreatie en Toerisme is een opleiding voor jou als je houdt van actie, entertainen, organiseren, begeleiden en groen. Kortom: als je graag wilt dat mensen een prima tijd hebben. De gasten in je vakantiepark of je hotel willen niet alleen rusten, maar ook in beweging zijn. Afhankelijk van je doelgroep organiseer je een passende activiteit. Vaak is dit opgedeeld in een ochtend-, middag- en avondprogramma. En werk je op de camping in binnen- of buitenland? Ook daar is altijd wel iets te doen. Je gasten moeten het goed hebben, dus zorg je dat alles schoon is en er goed bij staat. Ben je een echte doener en je vindt het geweldig om mensen een goede tijd te bezorgen. Dan is de MBO opleiding Sport, Recreatie en Toerisme iets voor jou! De MBO opleiding Sport, Recreatie en Toerisme wordt aangeboden op niveau 2 (2 jaar), niveau 3 (3 jaar) en niveau 4 (3 jaar). 422,4 Facilitair leidinggevende In de facilitaire leidinggevende (niveau 4) worden ondersteunende 'huishoudelijke' diensten verleend zoals bijvoorbeeld: eten koken, maaltijden serveren, gebouwen onderhouden en schoonmaken. Er komt heel wat bij kijken om de facilitaire diensten goed te plannen en organiseren. In een groot ziekenhuis bijvoorbeeld moeten een paar duizend mensen rond 3 2

hetzelfde tijdstip hun ontbijt, lunch en avondeten geserveerd krijgen. Bovendien moet alles perfect schoon worden gehouden, niet alleen het gebouw zelf maar ook bijvoorbeeld het beddengoed. Voor bedrijven geldt hetzelfde. In een grote bedrijfskantine komen al gauw een paar honderd mensen lunchen. Tijdens de opleiding facilitaire leidinggevende leer je alles wat je moet weten en kunnen voor uitvoerend en leidinggevend werk in facilitaire diensten van organisaties. Met deze opleiding kun je als zelfstandig beroepsbeoefenaar aan de slag bij allerlei organisaties zoals bijvoorbeeld: een ziekenhuis, verzorgingshuis, verpleeghuis, groot bedrijf, conferentie-oord, onderhouds- en schoonmaakbedrijf of in de horeca. Op niveau 3 kun je kiezen tussen koken en serveren. Een dienstverlenende houding is hiervoor noodzakelijk. Je werk zul je meestal vinden in de “kleine” horeca, of in instellingen als ziekenhuizen e.d., bedrijfskantines, 423,5 Conservatorium Een conservatorium leidt muzikaal begaafden op tot een hoge mate van muzikale vakbekwaamheid. Na je studie kun je werkzaam zijn op verschillende terreinen van het muziekleven, zoals : componeren, spelen of zingen in een beroepsensemble, ensembles leiden of lesgeven. Vaak zie je een combinatie van lesgeven en musiceren. Tijdens de opleiding staat je eigen instrumentale of vocale vorming voorop. Daarnaast word je voorbereid op het werken met individuele leerlingen en groepen en verdiep je je in algemene theoretische aspecten van de muziek. Spelen in ensembles maakt een belangrijk deel uit van de lessen bij zowel lichte als klassieke muziek. 424,4 Artiest Veel opleidingen in de sector Kunst en Cultuur zijn op HBO-niveau, moeilijk bereikbaar dus op MBO-niveau. Het Deltion College heeft echter een aantal mogelijkheden om leerlingen op te leiden op dit terrein. In deze voorlichting zal nader worden ingegaan op deze mogelijkheden en de doorstroommogelijkheden na deze opleidingen. 425,5 Art & Design, Interieurarchitectuur,Docenten Opleiding Je wilt kunstenaar, vormgever of docent beeldende vakken worden. Dan begin je met interesse in en talent voor beeldende vakken. Centraal in de opleiding staat het ontwikkelen van je beeldende creativiteit en de kennismaking met methoden en technieken die voor kunstenaars en ontwerpers van belang zijn. Naarmate je verder komt in de opleiding kies je een bepaald beroepsprofiel waarbinnen je blijft werken aan je persoonlijke ontwikkeling. Het programma wordt dus steeds meer jouw eigen individuele proces. De eerstegraads docent beeldende vakken (CKV) ontwerpt onderwijs en voert het uit. Alle gebieden van de beeldende vorming moeten kunnen worden onderwezen aan leerlingen in het voortgezet onderwijs. De nadruk in de opleiding ligt op de persoonlijke ontwikkeling van het eigen beeldend vermogen om van daar uit de beeldende ontwikkeling van leerlingen te kunnen analyseren, begeleiden en evalueren. 426,2/3/4 Kapper Met een goed geknipt en verzorgd kapsel zie je er beter uit. Het is de taak van een kapper (niveau 2) om de klanten van een kapsalon tevreden naar huis te laten gaan. Dat je alle 3 3

technische en artistieke vaardigheden van het kappersvak moet beheersen spreekt vanzelf. Omdat je dagelijks te maken hebt met klanten, moet je ook goed met mensen kunnen omgaan. Met deze opleiding kun je als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag in een kapsalon of in een ander bedrijf dat zich bezighoudt met haarverzorging. Zo kan je ook werken in een schoonheidssalon, een beautyfarm, een ziekenhuis of een verzorgingshuis. Je werkt onder toezicht van een ervaren collega. De opleiding duurt 2 jaar Als allround kapper (niveau 3) moet je alle vaktechnieken perfect beheersen: knippen, snijden, kleuren, föhnen, permanenten, werken met haarstukken of andere 'haarwerken'. Dat je daarbij om hygiëne, het milieu en de veiligheid moet je denken, spreekt vanzelf. Verder moet je creatief zijn, veel mensenkennis hebben en veel gevoel voor wat iemand wel en niet staat. Ook als klanten niet weten wat ze willen, moet je ze immers vakkundig kunnen adviseren om teleurstellingen te voorkomen. Met deze opleiding kun je als zelfstandig beroepsbeoefenaar aan de slag in een kapsalon of in een ander bedrijf dat zich bezig houdt met haarverzorging. Zo kun je gaan werken in een schoonheidssalon, hotel, warenhuis, een beautyfarm, een ziekenhuis, een verzorgingshuis. 427,3/4 Schoonheidsspecialist of Voetverzorger. Als schoonheidsspecialist (niveau 3) zorg je ervoor dat de mensen er goed en verzorgd uitzien. Huidreiniging is een belangrijk onderdeel van het werk van de schoonheidsspecialist. Daaruit moet je vooraf uiteraard bepalen wat voor huidtype een klant heeft. Je kunt ook professionele make-up aanbrengen en manicuren. Dat je in dit vak goed met allerlei mensen moet kunnen omgaan en dat je hygiënisch en milieuvriendelijk moet werken, spreekt voor zich. Met deze opleiding kun je als zelfstandig beroepsbeoefenaar aan de slag in schoonheidssalons en beautyfarms. Je kunt ook gaan werken in een kliniek voor plastische chirurgie. De opleiding duurt 3 jaar. Als voetverzorger (niveau 3) weet je precies hoe je voetproblemen te lijf moet gaan en hoe je voorkomt dat ze opnieuw ontstaan. Je werkt uiteraard hygiënisch en voorzichtig, om klanten geen pijn te doen. Daarbij gebruik je allerlei apparatuur. Vaak geef je ook voetmassages met speciale crèmes en oliën, om de voethuid zacht en soepel te maken. Als je als pedicure voor je zelf wilt werken, moet je uiteraard ook weten hoe je een bedrijf runt. Met deze opleiding kun je als zelfstandig beroepsbeoefenaar aan de slag in onder andere schoonheidssalons, hotels, warenhuizen, recreatieoorden, beautyfarms en speciale voetverzorgingsinstituten. Je kunt ook je eigen salon voor voetverzorging beginnen. 428,2/4 Interieur en Vastgoed / Reclame en Media / Ruimtelijke Presentatie Bij deze niveau 4 opleidingen van het CIBAP vakcollege zijn kernwoorden voor Interieur en Vastgoed: het werken met verf, kleur, hout, vorm en materialen, Voor Reclame en Media: het presenteren van producten en diensten door middel van de computer en door websites of film. Voor Ruimtelijke Presentatie zijn kernwoorden: het presenteren van producten en diensten door etaleren en standbouw. 429,5 ITEPS International Teacher Education for Primery Schools ITEPS stands for International Teacher Education for Primary Schools. In Dutch terms, it is PABO for students who want to have a career, or part of their career, in international schools. 3 4

In British terms, it is the equivalent of a Bachelor of Education or Qualified Teacher Status. Qualification At the end of the course, ITEPS students in the Netherlands are qualified to teach in Dutch primary schools as well as having the appropriate skill-set for working in an international school. This skill-set includes near fluent-English (the language of most international schools), a working knowledge of many of the world’s school systems, experience of the popular curricula used in international schools and, of course, hours of teaching practice in the international context. Growth of international schools The ITEPS course was created in response to the increasing growth of international schools worldwide, projected to double to over 10 000 in the next ten years. Teachers in the premium international schools usually have smaller classes with well-motivated children and supportive parents. Teachers can earn more than at home, sometimes tax-free, and there are often fringebenefits such as free or subsidised accommodation, free education for their own children and annual return air-fares.

UNIFORMBEROEPEN 500,2/3 Opleiding Defensie Veiligheid en Vakmanschap Zoek je een spannende, uitdagende opleiding in combinatie met Defensie? Dan is de opleiding Veiligheid & Vakmanschap met als uitstroomrichting grondoptreden wat voor jou! Je bent veel in de praktijk aan het werk en je doet daarnaast veel aan sport. Grondoptreden heeft 3 onderdelen waar je stage kunt lopen en uiteindelijk kan solliciteren. Dit zijn de Koninklijke Landmacht, Koninklijke Marine en de Koninklijke Luchtmacht. Tijdens je opleiding wordt je voorbereid op een functie bij één van deze krijgsmachtdelen. Defensie bepaalt het aantal beschikbare stageplaatsen per krijgsmachtdeel. 501,2/3 Opleiding Bewaking Orde en veiligheid staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Zo heeft de overheid het voornemen om ondernemen veiliger te maken door criminaliteit terug te dringen. Ook ondernemers nemen steeds vaker het initiatief om hun bedrijven extra te beveiligen. Er zijn bijvoorbeeld steeds meer bedrijven die zelf beveiligingsmedewerkers in dienst nemen. Bovendien neemt het aantal particuliere beveiligingsbedrijven de laatste jaren sterk toe. Er is daarom veel vraag naar goed opgeleid personeel. Een baan in de beveiligingsbranche is tegenwoordig niet alleen meer weggelegd voor mannen. Er zijn ook steeds meer vrouwen die kiezen voor een beroep in deze branche. Hetzelfde geldt voor defensie, hier blijft een behoefte aan nieuwe professionals met een goede vooropleiding. werken bij de Militaire Politie, ook kun je solliciteren naar een functie bij de High Risk Beveiliging (HRB) op de luchthaven Schiphol. Na de opleiding ga je, voor bepaalde tijd, aan het werk als beroeps Marechaussee (BBT). 507,5 Integrale Veiligheidskunde, Bestuurskunde en Security Management Integrale Veiligheidskunde (IVK)Bij de opleiding IVK krijg je inzicht in het complexe gebied van veiligheids- en leefbaarheidsproblematiek. Je leert hoe je bepaalde problemen en vraagstukken integraal, in samenwerking met bijvoorbeeld gemeente, politie, brandweer, security bedrijven, horecaondermeners, bewoners, buurtorganisaties en 3 5

woningbouwverenigingen kunt aanpakken. Bestuurskunde (BSK)Heb jij belangstelling voor politiek en voor besluitvormingsprocessen? Houd jij je graag bezig met maatschappelijke vraagstukken? Let jij op de gevolgen van (overheids)maatregelen voor groepen in de samenleving en vind je het interessant om oplossingen vanuit verschillende invalshoeken te benaderen? Dan is de Saxion opleiding Bestuurskunde (BSK) iets voor jou! Security Management (SEC)Bedrijven krijgen steeds vaker te maken met lastige (ver)storingen, zoals vernielingen in en rondom het bedrijf, criminaliteit op de werkvloer, terrorisme of hackers die een heel netwerk platleggen. Hier kom jij als Security Manager in beeld. Als security manager bescherm jij de medewerkers, bezittingen en processen bij grote bedrijven en evenementen.

OVERIGE 600,4 HAVO Het Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs is ingericht ter voorbereiding op aansluitend Hoger Beroepsonderwijs en omvat ook algemene vorming. Voor het 4e en 5e jaar wordt gekozen voor 1 van de 4 profielen. Een profiel is een samenhangend onderwijsprogramma en biedt algemeen maatschappelijke en persoonlijke vorming, algemene voorbereiding op het Hoger Onderwijs en bijzondere voorbereiding op groepen van naar inhoud verwante opleidingen in het Hoger Beroepsonderwijs. Duur van de opleiding is na de VMBO - Theoretische Leerweg 2 jaar. De vakken: Gemeenschappelijk deel: Nederlandse taal en letterkunde, Engelse taal en letterkunde, andere moderne vreemde taal, algemene natuurwetenschappen, geschiedenis en maatschappijleer, culturele en kunstzinnige vorming en lichamelijke opvoeding. Er wordt gekozen voor één van vier profielen: 1. Natuur en techniek: wiskunde, natuurkunde, scheikunde 2. Natuur en gezondheid: wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie 3. Economie en maatschappij: economie, wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde 4. Cultuur en maatschappij: moderne vreemde taal, culturele en kunstzinnige vorming, lichamelijke opvoeding Vakken uit het vrije deel: wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, culturele en kunstzinnige vorming, maatschappijleer, filosofie, management en organisatie, informatica, lichamelijke opvoeding of door bevoegd gezag vast te stellen vakken (ook uit de vakken van het VWO). Het eindexamen bestaat uit de Nederlandse taal en letterkunde, de Engelse taal en letterkunde, alle vakken uit het profieldeel en enkele vakken uit het vrije deel. Mogelijkheden voor verdere studie zijn opleidingen binnen het HBO. De keuze van de opleiding is afhankelijk van het gekozen profieldeel. Sommige opleidingen binnen het HBO kunnen met alle profieldelen worden gevolgd. Bij de opleidingen van het HBO staat vermeld aan welke eisen men moet voldoen. In de bovenbouw van de HAVO wordt van leerlingen verlangd dat zij een belangrijk deel van hun schooltijd zelfstandig werken (“studiehuis”). Een grote mate van zelfdiscipline is hiervoor beslist vereist. 3 6

601,5 Human Technology Een Human Technology ingenieur is breed opgeleid en kan technische producten bekijken door de ogen van de gebruiker. Je zorgt ervoor dat de technologie werkt voor de mens en niet andersom. Je moet dus weten wat technisch wel en niet kan, je kunt daarnaast onderzoeken en analyseren hoe gebruikers met technologie omgaan, je moet projecten kunnen opzetten en leiden en heel goed kunnen communiceren in het Nederlands en in het Engels. Ook moet je kennis van marketing hebben. In de opleiding krijg je de kennis niet voorgekauwd, maar je krijgt een concrete opdracht die je alleen of in een klein groepje gaat uitwerken. Je bent dus grotendeels zelf verantwoordelijk voor je leerproces! 602,6 Diverse technische studies Universiteit Twente Informatie over de verschillende technische en natuurwetenschappelijke bachelor-opleidingen aan de Universiteit Twente, en over het studeren op de Universiteit Twente als zodanig. Bij de studies kun je denken aan : Advanced Technology; Biomedische Technologie; Chemische Technologie; Civiele Techniek; Elektrotechniek; Gezondheidswetenschappen; Industrieel Ontwerpen; Technische Bedrijfskunde; Technische Geneeskunde; Technische Informatica & Telematica; Technische Natuurkunde; Toegepaste Wiskunde; Werktuigbouwkunde. 603,6 Algemene studievoorlichting van studies aan Universiteit Twente Informatie over de verschillende niet-technische bachelor-opleidingen aan de Universiteit Twente, en over het studeren op de Universiteit Twente als zodanig. Bij de studies kun je denken aan : Bedrijfskunde; Bestuurskunde; Businesss & IT; Educational Design, Management & Media; European Studies; Psychologie; Toegepaste Communicatiewetenschap. 604,6 Diverse Studies RUG ( niet Economie, Rechten, Geneeskunde) Algemene informatie over het studeren aan de Rijks Universiteit van Groningen.

PARTICULIERE OPLEIDINGEN 701,4 TIO Diverse opleidingen Diverse opleidingen op het gebied van Hotel- en eventmanagement, toerisme management, International Business Management, Stewardess, Receptioniste, Hostess. I 702,5 KLM Flight Academy, Opleiding Verkeersvlieger Opleiding tot verkeersvlieger 1e klasse op meermotorig verkeersvliegtuigen. Als je kiest voor de opleiding tot piloot aan de KLM Flight Academy heb je gekozen voor kwaliteit. Je maakt niet alleen een intensieve, maar vooral ook leuke tijd door. Een tijd waarin je, samen met je medestudenten je droom verwezelijkt, piloot worden. Medestudenten waarmee je een leuke tijd doormaakt op de campus van de KLM Flight Academy en die vaak vrienden voor het leven worden. 703,4/5 IVA Autobusiness opleidingen Automotive Business Management 3 7

Een hele mond vol. De term 'business management' zal je vast iets zeggen. Handel, economie, management en verkoop zitten logischerwijs in het pakket. Maar wat is nu automotive? Automotive is een verzamelnaam voor één van de grootste sectoren in de wereld. Werken in de autoverkoop, bij importeurs, fabrikanten, ontwerpstudio's en leasemaatschappijen, kortom alles wat met mobiliteit te maken heeft. Een fantastische, dynamische sector waar jij een uitstekende baan in kunt vinden. Niet iedereen die naar de IVA gaat, wil per se in de autobranche werken. Toch helpt de 'autosaus' de opleiding leuker en concreter te maken. Voor de één gewoon interesse, voor de ander een regelrechte passie! Het maakt niet uit of je nu veel of weinig van auto's weet, studeren met een onderwerp dat je interesseert zorgt altijd voor een beter resultaat. IVA Driebergen is al jaren dé toonaangevende business school op mbo- en hbo-niveau. Zoek je een opleiding met business, management, handel, verkoop of ondernemen, dan móet je een keer bij ons komen kijken. Nautisch Business Management bij IVA Driebergen Ben jij een watersporter? En op zoek naar een managementopleiding? Dan is Nautisch Business Management echt iets voor jou! De nautische richting van IVA Driebergen Business School is dé managementopleiding toegespitst op de jachtbouw en watersportwereld. Je wordt opgeleid voor commerciële en managementbanen in deze sectoren. Je krijgt een breed vakkenpakket met o.a.; economie, marketing, verkoop en techniek. De opleiding geeft de beste start voor commerciële managementfuncties in de watersportbranche. Ook in andere bedrijfstakken kun je met dit brede programma uitstekend aansluiten. En wát kan ik dan worden? Dat is de belangrijkste vraag. Maar een lastige om te beantwoorden. We helpen je door hier een aantal concrete voorbeelden te noemen van oud-studenten en wat zij nu doen. Nautisch Business Management is een voltijd lesprogramma. Eén dag in de week zoek je letterlijk de praktijk op. Deze dag biedt jou interessante gastcolleges. Ook ga je geregeld op bedrijfsbezoek bij toonaangevende spelers in de sector. Direct contact met het bedrijfsleven is zo gegarandeerd. Vmbo-tl-leerlingen (met wiskunde) starten in de rijkserkende sprintopleiding mbo+. Watersportliefhebbers met havo, vwo of mbo4 starten in de hogeschool IVA.

3 8