01 | 2013
local
Benelux
drive & control local
Wereldprimeur op Precisiebeurs 2012: Open Core Engineering Een veelomvattend concept voor efficiënte software engineering De twaalfde editie van de Precisiebeurs
besturingen te benaderen. Eenvoudig met
Lineaire motor en planeet rolspindel
– georganiseerd op 28 en 29 november in
behulp van een smartphone of tablet.
De stand van Bosch Rexroth toonde
Veldhoven door het Mikrocentrum –
bovendien
nog
verschillende
andere
vormde het toneel voor de introductie van
Van monitoren tot programmeren
noviteiten zoals de MCL lineaire motor en
onder meer onze ’Open Core Enginee-
Daarbij biedt deze app véél meer dan
PLSA planeet rolspindels.
ring’. Open Core Engineering combineert
alleen de mogelijkheid tot het uitlezen
de voorheen afzonderlijke PLC en IT-
van verschillende data om machines op
Bij de ijzerloze MCL lineaire motoren ont-
werelden in een uitgebreid portfolio van
afstand te monitoren. Door middel van
breekt het cogging effect (als gevolg van
oplossingen. Het bestaat uit open stan-
bijvoorbeeld motion, sensor en easy start
magnetische
daarden, softwaretools, functie-pakket-
up apps, kan de gebruiker alle mogelijke
volledig. Dit maakt de motoren onder-
ten en de Open Core Interface die nieuwe
instellingen maken in de besturing. Daar-
meer geschikt voor extreme gelijkloop
vrijheden oplevert. Deze nieuwe, geïn-
bij gaan we zo ver dat de stand van de
applicaties, waarbij hoge snelheden en
tegreerde aanpak combineert traditionele
smartphone of de tablet en het bewegen
nauwkeurigheden van primair belang zijn.
IEC engineering met de opties van hogere
ervan kan corresponderen met de bewe-
Bijvoorbeeld in de halfgeleiderindustrie
programmeertalen. Tevens trokken de
gingen van een 3-assig systeem, waar dan
en zonne-energietechnologie.
nieuwe serie MCL lineaire motoren en de
ook ter wereld. En dat is nog maar het
PLSA planeet rolspindels veel aandacht.
puntje van de ijsberg, zo bleek uit de apps
De getoonde PLSA planeet rolspindels ten
die op de Precisiebeurs werden gede-
slotte zijn speciaal ontwikkeld voor het
monstreerd.
snel en nauwkeurig kunnen bewegen van
Het is niet de eerste keer dat ontwikkelingen voor de consumentenmarkt in een
reactiekrachten)
vrijwel
grotere massa’s. Gecombineerd met een
later stadium hun toepassing vinden in
Aan de basis van deze revolutionaire
servomotor bieden de assen zelfs de
de industrie. Bosch Rexroth is er in elk
oplossing ligt een extra ’schil’ van pro-
nominale kracht van een hydraulische
geval vroeg bij met de introductie van de
grammabibliotheken die om de bestaande
cilinder! Door het planetaire ontwerp zijn
Open Core Engineering. Het gaat hier om
besturingssoftware is gebouwd. Deze
de loopeigenschappen uitstekend te noe-
een revolutionaire Android app waarmee
schil biedt gebruikers tevens de mogelijk-
men en is het geluidsniveau beduidend
de gebruiker uiteenlopende functies ter
heid hun eigen applicaties te ontwikkelen
lager dan bij kogelomloopspindels.
beschikking
en toe te voegen.
staan
om
zijn
machine
01 | 2013 BENELUX
50% productieverbetering bij kitspuit vulmachine Onlangs leverde Bosch Rexroth een 25-tal aandrijfsystemen aan een Belgische fabrikant van verschillende siliconen kitten. Deze nieuwe systemen zijn ontwikkeld
bijvoorbeeld wanneer de stempel op de
om de kit vanuit grote vaten zo snel en
siliconenpasta drukt maar dus vrijwel niet
efficiënt mogelijk naar de uiteindelijke
beweegt, het resterende vermogen wordt
verpakkingsmachine (kitspuitvulmachine)
omgezet in warmte. Verder traden bij de
te drukken. Door de motor met constant
oude oplossing drukfluctuaties op (als er
Vandaag las ik in een persbericht dat de
toerental en de dubbelpomp met vaste
toch olie nodig was) waardoor de kit niet
nieuwe Airbus 320 neo ‚‘the fastest
opbrengst te vervangen door een toeren-
met een optimale flow in de vulmachine
selling commercial aircraft ever’ is. Met
geregelde elektromotor en pomp met een
werd gedrukt. En ten slotte duurde het
1500 verkochte vliegtuigen aan 30 maat-
vaste opbrengst – gecombineerd met een
effectieve proces van het vullen veel lan-
schappijen in minder dan 1½ jaar tijd.
PID regeling – bespaart de klant zo’n 2.000
ger dan de vatwissel.
Dit succes is volledig te verklaren uit de
Euro per jaar aan energie én verbetert
Energy Efficiency: Het thema van 2013
energiezuinige eigenschappen. Nieuwe 4EE geautomatiseerde oplossing
hoogrendement motoren in combinatie
Om deze nadelen te elimineren ontwik-
met aerodynamische vleugeluiteinden
Het leegdrukken van de vaten gebeurt
kelde Bosch Rexroth een aandrijfsysteem
(de zogenaamde ’Sharklets’) zorgen voor
met een grote hydraulische stempel die
bestaande uit één pomp met een vast
een brandstofkostenbesparing van maar
met een constante druk op de siliconen-
slagvolume, een toerengeregelde 4 kW
liefst 15%. Dat telt in de concurrerende
massa duwt. Voor de aandrijving van deze
asynchroon elektromotor en een druk-
luchtvaartsector.
stempel werden in de oorspronkelijke
regeling. Hiermee was het mogelijk de
situatie twee parallel geplaatste pompen
stempel met een ijlgang te bewegen en de
Dat Energy Efficiency momenteel erg
met vaste opbrengst toegepast, aange-
druk, die instelbaar is tussen de 100 - 200
hot is, heeft Bosch Rexroth eveneens
dreven door een asynchrone motor met
bar, te regelen met een nauwkeurigheid
ervaren tijdens het event Industrial
een vermogen van 7,5 kW.
van ± 0,5 bar. In de nieuwe situatie komen
Automation & Drives in Utrecht. We
kleinere drukfluctuaties voor én wordt
introduceerden daar de 4EE methode
Om de druk op de kit constant te houden
uitsluitend de hoeveelheid energie ver-
waarmee onze Energy Efficiency Advi-
was een relatief groot aantal hydraulische
bruikt die nodig is voor het proces.
seurs uw mogelijkheden tot energie
componenten nodig. De motor levert
Bovendien zijn er minder en eenvoudiger
besparing in kaart brengen. Het thema
immers een constant vermogen dus moet
hydraulische componenten nodig.
bleek een schot in de roos; we kregen
zijn productiviteit met 50%!
de druk worden geregeld door het teveel
veel respons. Nog verheugender is dat
aan olie te laten wegvloeien over een
Het uiteindelijke resultaat is een energie-
de eerste successen inmiddels zijn
overdrukklep. Dit betekent tevens dat in
besparing van 12.600 kWh per jaar en een
geboekt. Daarom kunt u ook dit jaar
situaties waar weinig vermogen nodig is,
CO2-reductie van 7,7 ton. Hoewel deze
weer gebruik maken van onze energie-
getallen al fors zijn, was de bijkomende
adviseurs. Ook de andere themacampag-
productieverbetering van 50% (van 20
nes – Safety, Service en Easy Engineering –
naar 30 kokers per minuut) uiteindelijk
zijn nog steeds actueel en lopen door
de belangrijkste reden om 25 systemen
in 2013. U leest er meer over in deze
aan te schaffen. Deze systemen draaien
Drive & Control local. Maak gebruik
inmiddels ruim twee jaar, 24 uur per dag
van onze knowhow en laat u vrijblijvend
en 7 dagen per week zonder problemen.
adviseren. U verdient het vanzelf terug.
Meer info:
Patricia Huppermans
www.boschrexroth.nl/4EE
Vice President Sales Benelux
www.boschrexroth.be/4EE
drive & control local
Bosch Rexroth wint ZF Energy Efficiency Award In het kader van het ’jaar van de energie’, reikte automotive leverancier ZF Friedrichshafen AG de ’Energy Efficiency Award’ uit aan Bosch Rexroth. Het project Rexroth Go Green overtuigde de jury – die nog 29 andere bedrijven beoordeelde – door de holistische aanpak. Zo is niet alleen gekeken naar het eigen energieverbruik maar ook naar het ondersteunen van afnemers in het ontwikkelen van energie-efficiënte oplossingen. Bovendien focust Bosch Rexroth op het gebruik van duurzame energiebronnen én energieterugwinning om de CO2
© ZF Friedrichshafen AG
emissies te beperken.
Drive & Control Academy verder uitgebreid Een goede engineer is op de hoogte van de laatste technische ontwikkelingen om zo in alle gevallen voor de juiste aandrijf- en besturingstechniek te kunnen kiezen. Bosch Rexroth stelt alles in het werk om haar eigen kennis op een efficiënte en professionele manier te ontsluiten voor zowel OEM-ers, eindgebruikers als onderwijsinstituten en doet dat in de Drive & Control Academy. Kennis is immers één van de laatste concurrentievoordelen van Europese bedrijven ten opzichte van werelddelen als Azië. Het aanbod van opleidingen en trainingen wordt ieder jaar opnieuw afgestemd op actuele ontwikkelingen en vragen vanuit de markt. In veel gevallen – ook in 2013 – betekent dit dat het pakket wordt uitgebreid met actuele trainingen; bijvoorbeeld over veiligheid, servotechniek, mechatronica of energiebesparing. Daarbij wordt momenteel vooral in Duitsland zwaar ingezet op e-learning. Een internetverbinding en een PC zijn hierbij voldoende om de kennis te vergaren op de gewenste locatie en het meest geschikte tijdstip. Bovendien kan de deelnemer de
01 | 2013 BENELUX
informatie zo vaak bekijken en bestuderen als hij wil én heeft hij of zij bovendien de mogelijkheid te communiceren met een docent. Om een indruk te krijgen van de mogelijkheden van e-Learning bij Bosch Rexroth, kunt u een Guest Login aanvragen. Learning by doing Voor
onderwijsinstituten
ontwikkelt
Bosch Rexroth trainingssystemen met oefenopgaven waarmee studenten kennis en ervaring kunnen opdoen met hydrauliek, pneumatiek, elektrische aandrijf- en besturingstechniek, automatisering en mechatronica. De opstellingen – die practicatoren worden genoemd – zijn veelal modulair opgebouwd en hiermee af te stemmen op verschillende leerdoelein-
Veiligheidstraining focust op besturingstechnologie In het kader van de invoering van de nieuwe Machinerichtlijn (2006/42 EEG) in 2009, ontwikkelde Bosch Rexroth diverse veiligheidstrainingen voor zowel eigen medewerkers als klanten. De reacties waren dermate positief dat Bosch Rexroth deze dienst verder uitbreidde. Dit resulteerde onder meer in het boek: ’10 Steps to Performance Level’ dat inmiddels de basis is geworden voor de meest recente veiligheidstraining waar de focus ligt op veiligheidsbesturingen.
den. Bovendien zijn ze eenvoudig uit te breiden met nieuwe modules die de
Het ontwikkelen van een goede veilig-
beschrijft in tien stappen hoe de lezer
laatste stand der techniek weerspiegelen;
heidsbesturing
van
op basis van de geldende wet- en regel-
bijvoorbeeld op het vlak van servo- of
zowel het systeem en de toegepaste
geving een gedegen veiligheidsbestu-
lineair techniek.
aandrijf- en besturingstechnologie áls
ring tot stand brengt. Daarbij start het
van de bijbehorende wet- en regelgeving.
boek met een stukje basiskennis aan-
Van een groot aantal technische princi-
De medewerkers van Bosch Rexroth
gaande de relevante richtlijnen, het
pes, producten en systemen biedt Bosch
hebben kennis van al deze aspecten;
verschil tussen normen en richtlijnen
Rexroth, voor een klein bedrag per jaar,
niet in de laatste plaats omdat Bosch
en het belang van de geharmoniseerde
geavanceerde animaties die op een hel-
Rexroth in 2009 – als producent van
normen. In de volgende hoofdstukken
dere en overzichtelijke manier uitleg
niet voltooide machines – zelf ook
doorloopt de lezer stapsgewijs het ont-
geven. Daarnaast wordt gebruik gemaakt
betrokken raakte bij de invoering van
wikkelingsproces.
van, veelal in eigen huis ontwikkelde en
de Machinerichtlijn. Er is derhalve fors
wordt afgesloten met een opsomming
geschreven, leerboeken en leersoftware.
geïnvesteerd in het opleiden van mede-
van de documenten die aan het einde
werkers.
van de betreffende processtap aan het
vereist
kennis
Kennisportaal
Ieder
hoofdstuk
Technisch Constructiedossier moeten
Alle mogelijkheden aangaande trainingen
In tien stappen naar een
en onderwijs brengt Bosch Rexroth
veiligheidsbesturing
momenteel samen in een kennisportaal
In de nieuwste veiligheidstraining – die
(knowledge portal). Een multimediale
in 2012 van start is gegaan – wordt
ontmoetingsplaats waar geïnteresseerden
gebruik gemaakt van het door Bosch
alles kunnen vinden over de verschil-
Rexroth geschreven boek ’10 steps to
lende aandrijf- en besturingstechnolo-
performance level’. Op basis van deze
gieën voor de industrie. Van een overzicht
inhoud combineert de 1-daagse trai-
van de beschikbare opleidingen en trai-
ning een toelichting over de impact van
ningen tot aan animaties en presentaties.
de ’nieuwe’ Machinerichtlijn met een
Bovendien zal het portaal fungeren als
gedetailleerde uitleg en toepassing van
ideaal platform waar bezoekers en docenten
veiligheidstechniek in het algemeen en
ervaringen en kennis kunnen uitwisselen.
veiligheidsbesturingen in het bijzonder. Uiteraard met de benodigde voor-
www.boschrexroth.com/eLearning
beelden en alle mogelijkheid voor het
www.boschrexroth.nl/training
stellen van vragen. Het 263 pagina’s tellende boek is beschikbaar in het Engels en Duits en
worden toegevoegd. www.boschrexroth.com/safety
drive & control local
Hydrostatische hulpaandrijving voor bedrijfsvoertuigen Biedt naar wens hogere tractie op ruwe terreinen De Hydraulic Traction Assistant – kortweg
efficiënte oplossing wordt gebruik gemaakt
zelden extra tractie nodig hebben en
HTA – is een hydrostatische hulpaandrijving
van twee hydraulisch aangedreven wiel-
waarvoor een speciaal mechanisch sys-
voor bedrijfsvoertuigen die aanzienlijk
naaf motoren die de tractie op elke as van
teem te duur zou worden. Hierbij valt te
minder energie verbruikt dan een zoge-
het voertuig kunnen vergroten. Maar
denken aan tractors, sleepwagens, kipwa-
naamde ’all-wheel’ aandrijving. Boven-
alléén wanneer dit nodig is. Dit betekent
gens, brandweerwagens, betonmixers en
dien weegt hij tot 400 kg minder hetgeen
dat de bedrijfsvoertuigen op de normale
-pompen en houttransporteurs.
ten goede komt aan het laadvermogen en
weg in een neutrale modus rijden waardoor
het brandstofverbruik. Een uitstekend
minder weerstandsverliezen optreden.
Niet onbelangrijk is het gegeven dat alle
alternatief dus voor bedrijfsvoertuigen die
Op moeilijk begaanbaar terrein – bijvoor-
toegepaste componenten – van radiale
het grootste deel van de tijd op de normale
beeld bouwterreinen, havens, bossen en
hydraulische zuigermotor, axiale varia-
weg rijden maar soms extra tractie nodig
bergachtige gebieden – schakelt een tui-
bele zuigerpompen en kleppenblok tot
hebben om ruw terrein te doorkruisen.
melschakelaar de traction modus in. Dit is
elektronische controller, oliekoeler en
ook mogelijk wanneer onder belasting
hydraulische tank – afkomstig zijn van
De ontwikkelingen om in de mobiele
wordt gereden. In deze modus biedt het
Bosch Rexroth zelf. Dit houdt in dat
voertuigtechniek het brandstofverbruik
HTA systeem een extra vermogen van
gebruik wordt gemaakt van componenten
te minimaliseren zijn in volle gang. Dat is
ongeveer 50 kW en een extra koppel van
en technologieën die zich in de praktijk
vooral interessant voor de zogenaamde
6.000 Nm per wiel. Wanneer het voertuig
reeds ruim hebben bewezen in ruwe
all wheel driven (AWD) bedrijfsvoertuigen.
op kruipsnelheid rijdt, verbetert HTA de
omgevingen op mobiele voertuigen. De
Omdat deze aandrijvingen voortdurend
manoeuvreerbaarheid en voorziet in extra
gebruiker kan dus vertrouwen op een
alle wielen van het voertuig aandrijven,
bewegingswerktuigen die zijn te gebruiken
betrouwbaar en veilig systeem. Verder is
leveren zij namelijk wel de tractie die
bij lage, continue voertuigsnelheden.
het voor de afnemer een groot voordeel
nodig is om op ruw terrein te kunnen rij-
dat Bosch Rexroth bekend is in de wereld
den, maar verbruiken daarbij ook relatief
Voor bestaande en nieuwe voertuigen
van mobiele werkvoertuigen. Hierdoor
veel brandstof. Vooral in situaties waarin
Opvallend is het feit dat de HTA geschikt
zijn we goed op de hoogte van de enginee-
de extra tractie niet nodig is.
is voor toepassing in zowel bestaande als
ring eisen en wensen in deze sector;
nieuwe voertuigen (2- of 4-assig) zonder
vooral ten aanzien van functionele veilig-
HTA hulpaandrijving
de noodzaak voor grote modificaties. Ook
heid conform ISO 26262. Voor voertuig
Om dit probleem op te lossen ontwikkelde
het chassisontwerp blijft volledig intact.
OEM-ers betekent dit een significante
Bosch Rexroth de Hydraulic Traction
Dit betekent dat de AWD functie hiermee
reductie van de moeite die zij moeten
Assistant - kortweg: HTA. Bij deze energie
ook beschikbaar is voor voertuigen die
doen op het vlak van systeemintegratie.
01 | 2013 BENELUX
Ombouw hydraulisch topwerk lemniscaatkraan
Bosch Rexroth vertegenwoordigt Bühler Technologies in Nederlandse markt Bühler Technologies GmbH uit Ratingen is specialist in niveau- en temperatuurcontrole, koeling, filtratie en analysetechniek; activiteiten die zich richten op een optimale onderhoud en maximale controle van hydraulische vloeistoffen en smeeroliën. In 2008 is Bosch Rexroth Duitsland een strategische samenwerking aangegaan met dit bedrijf. Sinds die tijd is alle sensoriek uit het ’Fluid’segment onder het eigen Rexroth label in Duitsland beschikbaar én wordt er samengewerkt op het vlak van de ontwikkeling van accessoires. Op basis van de goede ervaringen in Duitsland met dit bedrijf, heeft Bosch Rexroth Nederland sinds 2012 de officiële vertegenwoordiging van Bühler Technologies gekregen. Deze vertegenwoordiging geldt voor Nederland. De afgelopen maanden hebben vertegenwoordigers de benodigde trainingen gevolgd en zijn we klaar om in 2013 het productenpakket van de Fluid afdeling van Bühler Technologies actief naar voren te brengen. Het gaat hierbij voornamelijk om druk-, temperatuur- en niveausensoren.
Door een verkeerde inschatting van de kraanbouwer/ machinebouwer tijdens de ontwikkelingsfase van de lemniscaatkraan Cornelis Tromp, kreeg deze al snel te maken met forse problemen. Bosch Rexroth stelde hierop voor de kraan volledig mechanisch door te rekenen en de enkele hydrauliekcilinder te vervangen door twee zwaardere varianten. Een digitale geavanceerde regeling vormde ten slotte de grootste uitdaging om een stabiele en betrouwbare beweging te realiseren die zich handhaaft onder de extreme omstandigheden waaronder schroot wordt overgeslagen. De 25 tons lemniscaatkraan is ontwikkeld
hydraulische powerpack die nodig was
voor het overslaan van onder meer
voor de grotere olieflow, de mogelijkheid
schroot, mineralen en kolen. Het gevaarte
sneller te toppen.
is in de Amsterdamse havens op een drijvend ponton geplaatst en voorziet in een
Regeling
giekconstructie die met contragewichten
Een ware uitdaging was het ontwerpen van
is gebalanceerd.
de nieuwe regeling omdat de applicatieengineer kampte met de tegenstrijdigheid
Van één naar twee cilinders
dat de topbeweging stabiel moet zijn maar
Voor het bewegen van de giek – deze loopt
óók vlot moet kunnen reageren op de
maximaal 40 meter uit – werd oorspron-
stuurcommando‘s van de kraanmachinist.
kelijk gebruik gemaakt van één hydrau-
Op basis van simulaties bleek een halfge-
liekcilinder en een open regelsysteem. De
sloten pompsysteem de beste resultaten
praktijk wees uit dat zowel de mecha-
op te leveren. De kraan draait inmiddels
nische constructie áls het regelsysteem
bijna twee jaar naar volle tevredenheid.
niet voldeed. Dit uitte zich onder meer in falende lagers en cilinders en onvoorspelbare bewegingen die de machinist beperken in zijn werkzaamheden. Om deze problemen op te lossen, heeft Bosch Rexroth het mechanische systeem van de kraan volledig laten doorrekenen en zelf uitgebreide simulaties gedaan op het vlak van de hydraulische aandrijf- en besturingstechniek. Op basis van deze resultaten is het voorstel gedaan om twee hydraulische cilinders toe te passen in plaats van één. Dit verlaagt ten eerste de plaatselijke belasting van de kraan en lagers én biedt, samen met het nieuwe
drive & control local
SafeLogic compact: voor efficiënte en veilige processen.
Veiligheidsbesturing voor compacte machines Oplossingen voor functionele veiligheid uitgebreid met de SafeLogic compact De nieuwe, programmeerbare, SafeLogic veiligheidsbesturing
te zetten; bijvoorbeeld wanneer een component aan vervanging
van Bosch Rexroth is ontwikkeld voor het veilig en economisch
toe is.
aansturen van verschillende processen. De compacte oplossing past in praktisch iedere vorm van fabrieksautomatisering en
Snelle integratie
voldoet hier aan SIL3 / EN62061 en Cat.4 PLe / EN ISO 13849-1.
Tot slot is de SafeLogic compact snel een eenvoudig te integreren
Door de modulaire opbouw is hij eenvoudig uit te breiden en af
in het totale automatiseringsproces. Daarbij zijn uiteenlopende
te stemmen op de specifieke applicatie.
componenten, bijvoorbeeld veiligheidsschakelaars, kleppen / ventielen en de veiligheidsfuncties uit de IndraDrive electric
De SafeLogic compact is opgebouwd uit een veiligheids-PLC,
drive serie, direct aan te sluiten. De beschikbare interface
I/O‘s, relais en interface modules. Met de bijbehorende SafeLogic
modules zoals Profibus en Profinet bieden de mogelijkheid om
Designer software beschikt de gebruiker over een engineering
regel- en statusinformatie uit te wisselen tussen de veiligheids-
tool die ondersteuning biedt bij het plannen, programmeren en
en de standaardbesturing. Bovendien zijn er tot maximaal vier
inbedrijfstellen van de besturing. De configuratie is eenvoudig te
SafeLogic compacts met elkaar te verbinden voor het uitwisselen
realiseren door de sensoren en actuatoren - door middel van het
van veiligheidsrelevante data.
drag&drop principe - toe te wijzen aan de juiste in- en uitgangen. Hierbij definieert de gebruiker zelf de parameterinstellingen ten behoeve van foutdetectie en evaluatie. Verder staat een bibliotheek ter beschikking met een groot aantal functieblokken evenals mogelijkheden voor het uitvoeren van offline simulaties om de applicatie te valideren. De uitermate gebruikersvriendelijke besturing voorziet verder in de mogelijkheid om alle gegevens eenvoudig op te slaan op een USB-stick. Op deze manier zijn alle data snel en efficiënt over
COLOFON Drive&Control Local is een uitgave van Bosch Rexroth Benelux. Redactie-adres Bosch Rexroth BV, Kruisbroeksestraat 1, Postbus 32, 5280 AA Boxtel, Tel +31 (0)411 651 093,
[email protected], www.boschrexroth.nl en www.boschrexroth.be Drukwerk Drukkerij Tielen, Boxtel Vormgeving Dahli Design, Tilburg
