Het idee om de geschiedenis van Heijplaat en de Heij te beschrijven is ontstaan door opmerkingen in het boek “Heijplaat blijft”, uitgegeven ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan van het tuindorp. Mevrouw G. van der Stoep-Versluis merkte daarin op dat er al veel eerder mensen woonde in een deel van Tuindorp Heijplaat, namelijk in het buurtschap De Heij. Naar aanleiding van haar opmerking, ben ik onderzoek gaan doen naar de geschiedenis. Uit dat onderzoek is gebleken dat de Deijffelse polder in 2016 700 jaar bestaat.
Groenendijk de grens van de buurtschap “De Heij”. In het kader van het 100-jarig bestaan van Tuindorp Heijplaat in 2014 en het 700-jarig bestaan van de “Heijffelle” (Deijffelse) polder en het buurtschap “De Heij” in 2016, heeft het bestuur van “Stichting Heijplaat Festivals” besloten om dit boek uit te geven.
Kaart uit 1931 (Frans Polak). Het boek bestaat uit 15 hoofdstukken. 1 Voorgeschiedenis De voorgeschiedenis of préhistorie omschrijft de voorgeschiedenis van de omgeving van wat nu Heijplaat en het eiland IJsselmonde is vanaf 60.000 jaar geleden tot aan de tijd van de Romeinen met een aantal afbeeldingen van vondsten die hier in de omgeving zijn gedaan. 2. Romeinen In het begin van de jaartelling bezetten de Romeinen de Zuid-Hollandse eilanden, waar in die tijd maar een gering aantal mensen woonde.
150 - 2x Romeins aardewerk Romeinse schoenzool ( www.collectie.museumrotterdam.nl ). 3. Friezen, Franken en Noormannen Na het vertrek van de Romeinen wordt het land daar toegevoegd aan het Friese koninkrijk Frisia. In 636 verovert de Frankische koning Dagobert I het Friese koninkrijk, ook in de omgeving van het huidige Tuindorp Heijplaat. De Deense Viking Rorik van Dorrestad heerste van 841 tot 873 over een groot deel van Frisia. Hij voer met zijn vloot de Merwede op, langs wat nu Heijplaat is richting Dorrestad, met als einddoel de handelsplaats Xanten.
Vikingen komen de Merwede op varen op weg naar Dorrestad.
4. Graven van Friesland en Holland Dit hoofdstuk beschrijft de geschiedenis van onze omgeving vanaf het jaar 885 tot 1157. Hierin wordt omschreven dat het eiland IJsselmonde in kultuur wordt gebracht, met een aantal schitterende afbeeldingen. 5. Graven van Holland en Zeeland en de heren van Putten Dit hoofdstuk beschrijft de geschiedenis van onze omgeving vanaf het jaar 1157 tot ca.1308. Hierin wordt de aanleg van de dijken omschreven en een de eerste bewoning. Het e.e.a. is voorzien van afbeeldingen van vondsten uit die tijd.
Penning met de beeltenis van Jan I.
6.
’s-Gravenambacht en de Deyffelpolder (Heyssepolder)
Dit hoofdstuk omschrijft de geschiedenis van het aanleggen van de Heijssepolder in het jaar 1308 tot aan het jaar 1580.
(Citaat uit de oorkonde) Op 19-03-1316 geeft de heer van Putten “Hugo V van Zottegem, burggraaf van Gent” en zijn vrouw, Beatrijs van Putten, een 'nieuweland' tussen Catendrecht en Pernis aan de Riederwaard ter bedijking uit, de Heyffele of Deyffelpolder (met de dubbele ff werd ook wel bedoeld ss, daarom wordt hij ook wel vernoemd als de Heysse polder). De naam De Hey bestaat dus in 2016 700 jaar. Het bedijken van de polder werd uitgevoerd door heer ridder Jan van der Dussen, Apert uter Mijl, Jan Wiscaerts van Dubbelmonde, heer van Almonde en Engebrecht van Wychninch.
Wapenschild Jan van der Dussen. Wapenschild Jan van Almonde. Het hoofdstuk laat afbeeldingen zien van restanten van bewoning daterend vanuit 1308. De restanten waren ontdekt tijdens het aanleggen van de Eemhaven. Een aantal overstromingen die ons land teisterden wordt omschreven. 7. Afdammen van de Koedood Dit hoofdstuk beschrijft de afdamming van de Koedood in het jaar 1579 en toont ons een landkaart met daarop de afdamming 8. Het Coursant Dit hoofdstuk omschrijft het ontstaan van een zandplaat in de Merwe bij de mond van de Koedood na 1580, de inpoldering van de zandplaat tot aan de onteigening van de polder in 1911. In dit hoofdstuk worden de pachters en bewoners genoemd vanaf de eerste pachter in 1621 Hubrecht Cornelisz Visscher, tot aan de laatste bewoners van de familie Groeneveld. In 1911 werd er “boelhuis” gehouden te Charlois “op Hey” polder Courzand en werd de laatste boerderij in de polder Courzand verkocht.
Heijschedijk 353, later Courzandseweg 8 (foto Aad de Wolf). 9. Robbenoord polder, Plompert polder en de Waalhaven Dit hoofdstuk beschrijft de geschiedenis van de polders vanaf 1835 tot aan ca. 1980. In deze polders lag het Charloise gedeelte van de buurtschap De Heij. Een aantal families van de polders, waaronder de familie Koster en Blom worden in dit hoofdstuk genoemd en voorzien van de eerste foto's eind 19e eeuw, maar ook foto's van recenter datum, waaronder bijzondere foto's van het aanleggen en graven van de Waalhaven.
Demagnetiseerinrichting bij pier 8 (foto A. van Engelen). 10. Stoomgemaal Jan Barendrecht Hier wordt de geschiedenis van het gemaal omschreven vanaf 5 maart 1870 tot eind jaren 40.
Het gemaal aan de Koedood (foto oudheidskamer Pernis). 11. Kiesheidmolen en de Laagjesmolen In 1580 werd er een molen geplaatst voor de waterhuishouding in de Kiesheidpolder en de Deijffelse en Deijffelbroeksepolder. Voor de waterhuishouding werd er in 1645 een poldermolen een houten wipmolen geplaatst.
Wipwatermolen (www.ebbedejong.nl ). De geschiedenis van de molens worden beschreven tot de sloop in 1951, omlijst met foto's. 12. Buurtschap de Heij en de polders van ’s-Gravenambacht Dit hoofdstuk omschrijft over 44 pagina's de geschiedenis van 's-Gravenambacht en haar bewoners vanaf 1324 tot aan 2010 toe en laat ook foto's zien van boerderijen en haar bewoners.
Beije Rutgers (Beijens) geboren 1324, overleden ca. 1400, hij pacht in 1383 – 1384 de buitenlanden van de Oostbroek. In 1393 krijgt Beije Rutgers (Beijens) van de Heer van Putten een schuur in leen op het oord van s’- Gravenambacht ten oosten van Pernis. In de 17e eeuw heeft er op de Heij een groot jachthuis gestaan, met bijgebouwen, architect en tekenaar J. Verheul heeft een tekening gemaakt van de woningen gemaakt. In dit hoofdstuk worden ook de kinderen van de laatste bewoners van deze huizen afgebeeld.
Arbeiderswoningen Heijsche dijk in de Deijffelbroekse polder (tekenaar J. Verheul). 13. Heijsche haven, het gemeenteterrein en de beneden Heijplaat. Over 24 pagina's wordt vanaf 1643 de geschiedenis van de Heijschehaven, het gemeenteterrein, (waar de Maastunnel is gebouwd) en van de beneden Heijplaat (waar de Quarantaineinrichting is gebouwd) omschreven, verrijkt met afbeeldingen foto's en persoonlijke verhalen.
1914 – Op de achtergrond de Gorzenpolder en de Beneden Heijplaat (foto VWH).
9 mei 1933 Bok Bison (www.shipmotions.nl ). Op 9 mei 1933 werden er in de Heijschehaven twee sluisdeuren, bestemd voor de Zuidersluis van IJmuiden, te water gelaten. Na wat gesprekken met dhr. Bareman, de toezichthouder van de Quarantaine, mochten er in het oude zusterhuis een aantal feesten worden gegeven.
5 september 1981 - Feestje van (foto familiearchief van der Stoep-Versluis). 14. Tocht door de historie van de RDM en Heijplaat. De geschiedenis van de RDM en Heijplaat wordt omschreven in 162 pagina's. Het is letterlijke een tocht over het dorp, die begint bij de RDM en alle straten van het dorp beschrijft, inclusief waar de straatnamen vandaan komen. Bij iedere straat wordt een aantal bewoners van die straat genoemd, als ze een functie hebben bekleed in een vereniging, of als ze veel hebben betekend voor het dorp, of zo maar een leuke ter zake doende anekdote over die persoon.
De geschiedenis van de RDM en Heijplaat begint op 14 februari 1899, als er door P. Langerveld en A. Prins voor ruim f 44.000,00 ( € 20.000,00) 4,5 hectare grond verkocht op het gors de Boven-Heijplaat. De koper is Ir. M.G. de Gelder, directeur van scheepswerf “De Maas” op Schoonderloo. Samen met zijn vader Ir. A.J. de Gelder, oud-hoofdingenieur van de Indische Waterstaat, komt hij in het najaar van 1901 tot het ontwerp van een te graven dokhaven.
Ir. M.G. de Gelder 1e directeur der Rotterdamsche Droogdokmaatschappij NV. Van de RDM wordt omschreven wie de diverse gebouwen heeft ontworpen en worden de gebouwen ook met foto's afgebeeld. Verder worden er diverse belangrijke gebeurtenissen aangehaald. De kade volgend komen we langs het platenpark. Hier lagen ooit de kraanschepen gebouwd bij de RDM en bestemd voor de firma Bonn & Mees. De Matador 1 werd gebouwd in 1968, gevolgd door de Matador 2 in 1974. Het is frappant dat de firma Bonn en Mees nu zijn thuishaven heeft in de Heysehaven.
1938 - platenpark RDM (foto familiearchief van der Stoep – Versluis).
Ss. Rondo ( www.shipmotions.nl ). Rondolaan en Rondoplein kregen net als de andere straten op Heijplaat de naam van een schip dat gebouwd was bij de RDM. De kiel van de ss. Rondo (bouwnr.42) werd op 01-12-1913 gelegd in opdracht van Stoomvaart Maatschappij Nederland. Het vracht-passagiersschip met accommodatie voor 20 passagiers deed vele jaren dienst en werd in 1933 in Genua gesloopt 15.
Geschiedenis van de scholen van buurtschap De Heij en Tuindorp Heijplaat.
In dit hoofdstuk wordt in 10 pagina's kort de geschiedenis van de scholen omschreven, beginnend met de kinderen van 's-Gravenambacht, die gingen in de 12e eeuw in Pernis in de parochiekerk naar school. We sluiten het hoofdstuk af met de renovatie van basisschool Klaver Heijplaat.
De school op de Hey (foto uit Het gouden gedenken).
1918 – Openbare school en noodkerk (foto VWH).
In 1965 hielpen een aantal leerkrachten bij het organiseren van de vakantiebesteding.
1965 – Vakantiebesteding (foto juffrouw Vroman). In het voorjaar van 2015 is er gestart met een duurzame renovatie van de school, zodat het straks de schoolkinderen van het Nieuwe Heijplaat kan ontvangen.
