Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft

Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft


1

Inhoudsopgave 4

Voorwoord

Verslag van de Raad van Toezicht 7

1.Ter introductie 2.Samenwerking

2.1 Internationaal 2.2 Nationaal 13

12

Studenteninstroom 18 Internationalisering 18 Doorstroom 21 ICT in het Onderwijs (ICTO) 22 Structuurwijzigingen en nieuwe opleidingen Kwaliteitszorg en onderwijsorganisatie 24 Uitstroom 26

Inleiding 28 Onderzoeksambitie & -strategie 28 Onderzoeksprofilering via Delft Research Initiatives Versterken van promotietrajecten 32 Onderzoekscholen 32 Onderzoeksresultaten 34 Kwaliteitszorg onderzoek 36

5.1 Organisatie 40 5.2 Intellectueel eigendom 40 5.3 Strategische samenwerking bedrijven & overheid 5.4 Midden- & kleinbedrijf 42 5.5 Tweede en derde geldstroomsubsidies 43 5.6 Stimuleren Ondernemerschap 47 5.7 Science Port Holland 49

6.Organisatie

30

39

5.Kennisvalorisatie

6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7

24

27

4.Onderzoek 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

11

17

3.Onderwijs 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

5

41

51

Inleiding 52 Bestuurlijke en Juridische Zaken 52 Personeel en organisatie 56 Marketing en Communicatie 58 Informatie- & Communicatietechnologie (ICT) 60 Facilitair Management en Vastgoed (FMVG) 61 TU Delft Library 67 Dienst Elektronische en Mechanische Ontwikkeling

7.Mensen

71

7.1 Studenten 7.2 Medewerkers

. 69

72 81


2

8.Financieel verslag 2009

89

8.1 Ontwikkelingen 2009 90 8.2 Resultaat 92 8.3 Financiële positie 94 8.4 Batenanalyse 94 8.5 Lastenanalyse 95 8.6 Investeringen 96 8.7 Voorzieningen 97 8.8 Vermogenspositie 97 8.9 Financiële kengetallen 98 8.10 Begroting 2010 99 8.11 Verkorte Jaarrekening 100 8.12 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen 8.13 Algemene toelichting 103 8.14 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 103 8.15 Resultaatbepaling 104 8.16 Kasstroomoverzicht 105 8.17 Bezoldiging bestuurders 105 8.18 Bestuursverklaring 105 8.19 Accountantsverklaring 106

Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

103

1 Stand van zaken streefwaarden TU Delft Instellingsplan 2007 – 2010...... 107 2 Onderwijsstatistieken ............................................................................ 111 3 Onderzoeks- en Valorisatiestatistieken.................................................... 144 4 Statistieken organisatie .......................................................................... 150

______________________________________________________

Leeswijzer

De blauwe teksten tussen aanhalingstekens zijn relevante doelstellingen uit het Instellingsplan 2007 – 2011 en uit de update van dit instellingsplan. In de blauwe kaders staan enkele highlights uit 2009 opgenomen.

_______________________________________________________


3

Voorwoord De TU Delft laat in dit jaarverslag zien springlevend te zijn. Het succes van onze universiteit bij de aanwijzing van de Knowledge and Innovation Communities (KIC’s), de spilfunctie van de TU Delft in een aantal belangrijke FES-aanvragen, de successen bij het verwerven van onderzoeksfinanciering in Europa en Nederland, de uitwerking van de Delft Research Initiatives en het grote aantal succesvolle onderwijs- en studentenprojecten getuigen daarvan. Ook de steeds intensievere samenwerking met universiteiten in binnen- en buitenland, met regionale en nationale overheidsinstellingen en met respectabele internationale bedrijven is het resultaat van onze bedrijvigheid en sterkt onze (inter)nationale positie. In dit verband noem ik graag dat de TU Delft en het ministerie van Verkeer & Waterstaat nauwer zijn gaan samenwerken op het gebied van onderwijs en onderzoek. Zowel voor het ministerie als voor de TU Delft biedt deze samenwerking veel mogelijkheden om onze grensverleggende ambities verder te ontplooien. Uiteraard wordt structureel gewerkt aan het aanbieden van kwalitatief hoogwaardig onderwijs. De trend van een almaar stijgende instroom van studenten aan de TU Delft lijkt te bevestigen dat wij op de goede weg zijn. Ook de media-aandacht voor onze vele succesvolle studentenprojecten zal daaraan zijn steentje hebben bijgedragen. De opvang van de enorme instroom stelt ons voor grote uitdagingen. Het is onze maatschappelijke opdracht om uitstekende ingenieurs op te leiden. Ook al houdt de eerste geldstroom geen gelijke tred met het aantal studenten dat wij mogen ontvangen, wij blijven fors investeren in zaken als studiebegeleiding, practica, onderwijsvormen in kleinere groepen en het gebruik van ICT in het onderwijs. Investeringen die nodig zijn om studenten uit te dagen om met grenzeloze ambitie bij te dragen aan het succes van de TU Delft als internationaal gepositioneerde universiteit en zich te ontwikkelen tot een ingenieur die in staat is daadwerkelijke bijdragen te leveren aan oplossingen voor de maatschappelijke problemen van morgen. Voornoemde successen van de TU Delft zouden niet zijn behaald zonder het enthousiasme van de medewerkers en studenten. Dit enthousiasme sterkt ons vertrouwen in de toekomst, ondanks het zorgelijke financiële klimaat. Het is niet alleen de economische crisis die roet in het eten dreigt te gooien, met als mogelijk gevolg nog verder teruglopende overheidsfinanciering.Ook de financiële situatie waarin de TU Delft zelf verkeert, baart ons grote zorgen. Externe factoren hebben de financiële positie van de TU Delft fors onder druk gezet. Een daarvan is het bekostigingsmodel dat bij de invoering van het bachelor-masterstelsel is ingevoerd. Dit model bleek zeer nadelig uit te pakken voor de TU Delft. In 2009 is door het ministerie weliswaar erkend dat de TU Delft onevenredig zwaar is gekort, de verevening van de ten onrechte gederfde inkomsten wordt helaas pas over een periode van 14 jaar aan de TU Delft terugbetaald. Intern moet de TU Delft dan ook financieel orde op zaken brengen en de uitgaven weer laten passen bij de inkomsten. Met de zogenaamde Herijking heeft het College aan de faculteiten en ondersteunende diensten gevraagd om te inventariseren waar er mogelijkheden zijn voor een grotere flexibiliteit, zowel in het onderwijs, het onderzoek als in de dienstverlening. De hierdoor te creëren budgettaire ruimte zal niet alleen benut worden om de inkomsten en uitgaven weer in balans te brengen, maar ook worden aangewend voor broodnodige investeringen in vernieuwing van onderwijs en onderzoek. Het is nog niet eens zo gek lang geleden dat de TU Delft zich kon veroorloven ambitieuze investeringplannen te ontwikkelen. De TU Delft heeft zich echter genoodzaakt gezien de plannen aan te passen aan de nieuwe financiële realiteit. Wil de TU Delft echter een topuniversiteit blijven dan zullen voorzieningen als laboratoria en collegezalen van een goed niveau moeten zijn. Investeringen in onroerend goed zullen, ook gezien de ouderdom van een aanzienlijk deel van de infrastructuur, nodig zijn en blijven. Nederland staat voor ingrijpende beslissingen ter verzekering van onze welvaart en welzijn op lange termijn. De TU Delft biedt zich in deze nadrukkelijk als partner aan in de overtuiging dat wij met onze expertise, middelen en ambities, van grote toegevoegde waarde kunnen zijn om dit doel te realiseren. Het creëren van optimale randvoorwaarden hiervoor moet dan wel hoog op de (politieke) agenda worden gezet. Dirk Jan van den Berg Voorzitter College van Bestuur


4

Verslag van de Raad van Toezicht In     

het verslagjaar is de samenstelling van de Raad van Toezicht als volgt: Ir. G-J. Kramer, voorzitter, oud President-directeur FUGRO N.V.; Mw. Ir. M.W.L. van Vroonhoven, directeur Nederlandse Spoorwegen N.V.; Prof. dr. D.D. Breimer, oud Rector Magnificus/ Vz College van Bestuur Universiteit Leiden; Mw. Drs. K.M.H. Peijs, Commissaris van de Koningin in de Provincie Zeeland; Drs. J.C.M. Schönfeld, oud vicevoorzitter van de Raad van Bestuur van Stork B.V.

Bestuur en Beheer De Raad van Toezicht heeft in 2009 vier maal vergaderd. Daarnaast zijn er twee themabijeenkomsten geweest. Op de themabijeenkomst in maart zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest: Voortgang BAMAdiscussie, Stand van zaken investeringsplan vastgoed (incl. faculteit TNW), Stand van zaken ontwikkelingen faculteit Bk en CiTG en Ontwikkelingen 3TU. In de themabijeenkomst in oktober is uitvoerig stilgestaan bij de financiele positie van de TU Delft naar aanleiding van zowel externe (zoals de miljoenennota en bama-problematiek) als interne financiële ontwikkelingen en de effecten daarvan op de bedrijfsvoering en de langetermijn vastgoedontwikkeling van de TU Delft. Daarbij zijn scenario’s van te treffen maatregelen besproken. Ook is gekeken naar de positieve mogelijkheden en uitdagingen die Europa te bieden heeft. De Raad heeft ook dit jaar weer een aantal organisatieonderdelen bezocht, de faculteit CiTG en Facilitair Management & Vastgoed. De Raad ervaart deze bezoeken als zeer nuttig en informatief.

Medezeggenschap

De Raad, althans een vertegenwoordiger daarvan, heeft twee maal een overlegvergadering tussen het College van Bestuur en de Ondernemingsraad bijgewoond, waarin de algemene gang van zaken in de onderneming is besproken. De Raad heeft hieruit, evenals uit bilaterale contacten met de diverse medezeggenschapsorganen geconstateerd dat zowel het bestuur als de vertegenwoordigers van het personeel met grote betrokkenheid en in goed overleg met elkaar, zich intensief inzetten voor verhoging van de kwaliteit van de TU Delft, zowel op het terrein van de kerntaken als dat van de bedrijfsvoering. Dit laat onverlet dat er bij de Raad enige zorg aanwezig is dat onder druk van de financiële situatie van de TU Delft een verharding van het overlegklimaat lijkt te ontstaan.

3TU In 2009 zijn de voorzitters van de raden van toezicht en van de colleges van bestuur eenmaal bij elkaar geweest om de gang van zaken binnen de 3TU.Federatie te bespreken. De samenwerking binnen de federatie is regelmatig onderwerp van gesprek in de vergaderingen van de Raad.

Onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie

De Raad heeft ook dit jaar aandacht besteed aan de ontwikkelingen bij de faculteit CiTG. De Raad heeft met tevredenheid geconstateerd dat er een vernieuwingsplan voor deze faculteit is dat mede door steun vanuit de sector, voldoende perspectief biedt voor de toekomst. In de septembervergadering heeft de Raad de ontwikkelingen op het gebied van kennisvalorisatie en bij het valorisatiecentrum besproken. Naast deze en eerder genoemde onderwerpen, is ook aandacht besteed aan:  De campusstrategie  Onderwijs- en studentenbeleid;  Ontwikkelingen op Europees gebied, zoals EIT en KIC’s  Kansen en bedreigingen universiteit

Personele en interne aangelegenheden

Zoals gebruikelijk heeft de Raad van Toezicht met de leden van het College van Bestuur begin 2009 het jaarlijkse evaluatiegesprek gevoerd. In dit gesprek staat het functioneren van het bestuurslid centraal en de uitkomst is bepalend voor hun bijzondere beloning. Het stemt de Raad tot vreugde dat hij wederom tot een positief oordeel heeft kunnen komen over het functioneren van het College van Bestuur, zowel als collectief als individueel.


5

Benoeming Rector Magnificus

De zoektocht naar een opvolger voor prof. Jacob Fokkema, die per 1 januari 2010 is teruggetreden als Rector Magnificus, nam eind 2008 een aanvang. In de selectieprocedure heeft de Raad van Hoogleraren, onder regie en eindverantwoordelijkheid van de Raad van Toezicht een belangrijke rol gespeeld. De Raad van Hoogleraren had het voortouw bij zowel het opstellen van het profiel voor de nieuwe Rector Magnificus als het benaderen van potentiële kandidaten. Uitkomst van dit proces was dat de Raad van Hoogleraren uiteindelijk een drietal personen bij de Raad van Toezicht voor benoeming heeft voorgedragen. De Raad van Toezicht heeft vervolgens met deze personen gesprekken gevoerd. Gedurende de gehele procedure heeft de Raad van Toezicht in nauw contact gestaan zowel met de Raad van Hoogleraren als met het College van Bestuur. Dit alles heeft tot resultaat gehad dat de Raad van Toezicht op 30 juni 2009 besloten heeft prof. Karel Luyben per 1 januari 2010 te benoemen tot Rector Magnificus. De Raad is van mening dat gezien het draagvlak voor deze benoeming bij zowel de Raad, het CvB en het hooglerarencorps de continuïteit van een effectief collegiaal bestuur en een sterke representatie van de wetenschappelijke dimensie daarbinnen is gewaarborgd

Financiën

De Raad heeft in de juni-vergadering het Jaarverslag en de Jaarrekening 2008 goedgekeurd. In 2009 is in alle vergaderingen van de Raad uitvoerig aandacht besteed aan de financiele positie van de TU Delft. Daarnaast is in de juni-vergadering en december-vergadering uitgebreid aandacht besteed aan de financiële prognose op lange termijn mede in relatie tot het Meerjaren Vastgoed Investeringsplan. De Raad heeft in zijn decembervergadering goedkeuring gehecht aan de Begroting 2009.

Audit Committee

Het Audit Committee is ter voorbereiding van de besluitvorming op financieel gebied twee maal bijeen geweest. In de vergadering van 12 juni hebben de jaarrekening en de afwikkeling van de brand bij Bouwkunde centraal gestaan, terwijl op 2 december de begroting 2010 en het ingezette herijkingsproces aan de orde waren.


6

1. Ter introductie

Het in 2006 vastgestelde Instellingsplan en de in 2009 vastgestelde update daarvan, vormen het beleidskader van de TU Delft voor de periode 2007 – 2010. Bij de totstandkoming van het instellingsplan zijn onderstaande trends leidend geweest:  Urgente behoefte aan technisch-wetenschappelijke oplossingen;  Dwingende ontwikkeling naar een mondiale kenniseconomie;  Verdere realisatie van de Europese onderwijs- en onderzoeksruimte;  Structurele verschuivingen in het universitaire bestel;  Toename van kennisintensiteit uit het (inter)nationale bedrijfsleven;  Structureel lage instroom in exacte wetenschappen in Europa;  Verscherping van wereldwijde concurrentie om wetenschappelijk talent;  Strategisch belang van grootschalige onderzoeksinfrastructuren. De algemene positie van de TU Delft ten aanzien van deze macrotrends is in de update van het instellingsplan op hoofdlijnen ongewijzigd. Niettemin zijn vooral de financiële randvoorwaarden voor de TU Delft – en het daaraan gekoppelde financiële meerjarenperspectief – inmiddels aanzienlijk veranderd. Desondanks wil de TU Delft de in 2007 ingezette koers zoveel mogelijk handhaven. Het stellen van prioriteiten binnen het kader van het Instellingsplan 2007-2010 is daarom noodzakelijk. Deze aanpak moet in financiële zin (zowel wat kosten als baten betreft) voldoende opleveren om zoveel mogelijk ambities en doelstellingen uit het Instellingsplan 20072010 in 2010 op het gewenste niveau te kunnen realiseren.

Omgeving

Het effect van een significante toename van de wereldbevolking in de komende decennia vereist in combinatie met het nastreven van steeds hogere welvaartniveaus majeure technologische doorbraken om aan levensbehoeften te voldoen. Deze mondiale ontwikkeling zal in de komende jaren de maatschappelijke opdracht en positie van de TU Delft voor de lange termijn diepgaand beïnvloeden; dit in een context van verdere ingrijpende internationalisering van politieke, economische en wetenschappelijke netwerken.

Missie

De TU Delft draagt met haar unieke technologische infrastructuur, brede kennisbasis, wereldwijde reputatie en succesvolle alumni significant bij aan verantwoorde oplossingen voor urgente maatschappelijke vraagstukken, zowel nationaal als internationaal.

Visie

De TU Delft wil haar missie uitvoeren door nieuwe, grensverleggende wetenschappelijke inzichten te ontwikkelen die leiden tot de noodzakelijke technologische doorbraken: kennis als product. Centraal hierbij staat – vanuit een perspectief op duurzaamheid – het op wereldniveau tot stand brengen van multidisciplinair onderzoek en ontwerpen. Haar faculteiten en haar unieke grootschalige technische onderzoeksfaciliteiten vormen hierbij een belangrijke basis. De TU Delft verspreidt haar kennis door hoog gekwalificeerde kenniswerkers op te leiden en kennistoepassingen te stimuleren: kennis als vermogen. Haar opleidingen hebben een internationale aantrekkingskracht. Centraal in de visie staat het aantrekken en benutten van een zo divers mogelijke talentpool. Onderwijs en onderzoek zijn met elkaar verweven en nevengeschikt; beide zijn belangrijke randvoorwaarden voor kennisvalorisatie.

Strategie

Om de missie en visie te verwezenlijken wil de TU Delft – via selectieve samenwerking, zowel nationaal als internationaal, kwaliteitsverbetering en profielversterking – in 2010 de volgende doelstellingen hebben gerealiseerd:  Preferred partner in research voor (potentieel) toonaangevende universiteiten in de wereld;  Preferred partner in education voor studenten, zowel uit Nederland als daarbuiten;  Preferred supplier van kennis en graduates aan multinationale bedrijven en overheidsorganisaties, MKB en startende ondernemingen;  Preferred employer voor wetenschappelijk talent en ondersteunende staf.

Beleid

Om dit te realiseren zet de TU Delft in op:  Het aantrekken van wetenschappelijk talent uit de wereldtop;  Het investeren in disciplines die bijdragen aan het oplossen van urgente maatschappelijke vraagstukken;


8

    

Het Het Het Het Het

aanbieden van brede internationaal gerichte opleidingen met actieve onderwijsvormen; creëren van een inspirerende werken studieomgeving; investeren in state of the art grootschalige onderzoeksfaciliteiten; uitbouwen van haar strategische allianties met preferred partners; bieden van aantrekkelijke vestigingsplaatsen voor ondernemingen.

Organisatiestructuur van de TU Delft Raad van Toezicht

College van Bestuur

Universiteitsdienst Ondernemingsraad

College voor Promoties Studentenraad

Raad van Hoogleraren

Groepsraad

Decaan faculteit

Decaan faculteit

Decaan faculteit Delft Research Initiatives

Onderzoeksscholen

College van Bestuur

Het College van Bestuur kent in 2009 de volgende samenstelling: Drs. D.J. van den Berg, voorzitter; Prof. dr. ir. J.T. Fokkema, Rector Magnificus; Drs. P.M.M. Rullmann, Vice-president for Education (VPE).

Faculteiten    

Faculteit Bouwkunde (BK), decaan: Prof. ir. W. Patijn; Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG), decaan: Prof. ir. L. de Quelerij; Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI), decaan: Prof. dr. D. Lenstra; Faculteit Industrieel Ontwerpen (IO), decaan: Prof. dr. C.J.P.M. de Bont;


9

   

Faculteit Luchtvaart- en ruimtevaarttechniek (LR), Prof.dr.ir. J.M. Hoekstra; Faculteit Technische Bestuurskunde (TBM), decaan: Prof. dr. T.A.J. Toonen; Faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW), decaan: Prof. ir. K.C.A.M. Luyben (tot 1 september 2009), Prof. dr. Raoul Bino (vanaf 1 september 2009); Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE: Mechanical, Maritime and Materials Engineering), decaan: Prof. drs. M. Waas.

Instituten Interfacultair Onderzoeksinstituut OTB, wetenschappelijk directeur: Prof. dr. P.J. Boelhouwer.

Universiteitsdienst

De Universiteitsdienst ondersteunt de TU Delft als geheel en faciliteert en coördineert bestuurlijke processen. De dienst heeft een belangrijke taak op het terrein van het initiëren en laten uitvoeren van de bestuurlijke agenda van de TU Delft. Dit in nauwe samenwerking met de decentrale TU Delft-organisatie. De Universiteitsdienst bestaat uit de volgende domeinen:  Instellingsbeleid;  Bestuursondersteuning;  Onderwijs en Studentenzaken;  Marketing en Communicatie;  Finance en Control;  Personeel en Organisatie;  Facilitair Management en Vastgoed;  Informatie- en Communicatie Technologie;  Elektronische en Mechanische Ondersteuning;  TU Delft Library.

College voor Promoties

Het College voor Promoties heeft tot taak:  het vaststellen van het promotiereglement;  het benoemen van promotoren en het samenstellen van promotiecommissies;  het verlenen van het doctoraat;  het verlenen van het doctoraat honoris causa;  het adviseren over het instellen van bijzondere leerstoelen.

Ondernemingsraad

De ondernemingsraad van de TU Delft bestaat op dit moment uit 21 leden. In de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is vastgelegd over welke aangelegenheden het College van Bestuur, voor het een besluit kan nemen, de ondernemingsraad om instemming of advies moet vragen.

Studentenraad

De Studentenraad vertegenwoordigt en behartigt de belangen van de studenten op deze universiteit. De SR bestaat uit tien studenten en is het hoogste studentenmedezeggenschapsorgaan binnen de TU Delft. Ze vergadert op regelmatige basis met het College van Bestuur. De rechten van de Studentenraad zijn vastgelegd in de landelijke wet.

Raad van Hoogleraren

De Raad van Hoogleraren adviseert het College van Bestuur over de kwaliteitszorg voor de wetenschappelijke staf en adviseert het College, met name over voorstellen voor benoeming van hoogleraren. De Raad toetst ook de selectie van gastdocenten en research fellows.

Groepsraad

De Groepsraad bestaat uit de leden van het College van Bestuur en de decanen. In de Groepsraad voert het College van Bestuur overleg met de decanen over zaken van algemeen belang die de universiteit in haar geheel betreffen. Dit staat mede in relatie tot de specifieke belangen van de faculteiten en is gericht op het bevorderen van de eenheid en de ontwikkeling van de universiteit als instelling van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.


10

2. Samenwerking

2.1 Internationaal Samenwerking Singapore-Delft in masterprogramma Hydraulic Engineering and Water Resources Management

In september 2009 zijn vijf studenten van de TU Delft en vier studenten van National University of Singapore (NUS) gestart met het double degree MSc-programme in Hydraulic Engineering and Water Resources Management, dat door de National University of Singapore en de TU Delft gezamenlijk wordt aangeboden. Dit double degree programma is een logisch uitvloeisel van de al bestaande onderzoekssamenwerking die sinds enkele jaren geleden is gebundeld in de Singapore Delft Water Alliance (SDWA). Dat is een multinationaal en interdisciplinair onderzoekscentrum, opgericht op initiatief van de National Research Foundation in Singapore, waarin naast TU Delft en de NUS ook de Public Utilities Board Singapore en Deltares participeren. De negen studenten zijn hun opleiding gestart in Singapore, waarna zij begin 2010 naar Delft zullen verhuizen. In Singapore hebben ze naast lokale colleges ook, via een internetverbinding, vanuit Singapore colleges van de TU Delft gevolgd. In oktober heeft ook minister president Jan Peter Balkenende tijdens een officieel bezoek aan Singapore kennis gemaakt met het programma en de studenten.

TU Delft en technische universiteit Maleisië gaan samenwerken TU Delft en de Maleisische Universiti Teknologi (UTM) gaan samenwerken om Maleisië te helpen een duurzame biobased economy te ontwikkelen op basis van Aziatische natuurlijke grondstoffen. Voor Nederland is de samenwerking interessant omdat UTM veel expertise heeft op het gebied van agroverwerkende technologie en Maleisië een belangrijke handelspartner is. De eerste stappen in de samenwerking omvatten de ontwikkeling van een vooruitstrevend onderwijsprogramma en een gezamenlijk R&D programma betreffende (bio-)procesontwerp. Duurzaam Biomassa, zoals plantenresten, biedt een enorm potentieel als milieuvriendelijk alternatief voor fossiele brandstoffen. Bovendien is het een prima grondstof voor de chemische en materialenindustrie. Een goede balans tussen ecologische, humanitaire en economische doelstellingen is essentieel om het gebruik van groene grondstoffen duurzaam te maken. Het mag bijvoorbeeld niet ten koste gaan van ecologische systemen en voedselproductie. De duurzame inzet van biomassa is een belangrijk onderzoeksgebied op de TU Delft.

Indonesië

Een kleine delegatie heeft op uitnodiging een bezoek gebracht aan het Institute of Technology Bandung, o.a. in het kader van de recent gestarte joint Master op het gebied van Telecommunicatie. Daarnaast heeft overleg plaatsgevonden met de Minister van Onderzoek waarbij afspraken zijn gemaakt om in samenwerking met TU Delft en IT Bandung onderzoek te verrichten op het gebied van Geothermal Energy en Technology of 3D sensoring. Verdere onderhandelingen hierover zijn ingezet.

Nederlandse Delta-kennis en Japanse aardbevingen TU Delft en Keio University hebben op 26 oktober een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Beide partijen willen de komende jaren intensiever gaan samenwerken op het gebied van onderzoek naar de werking van het ‘systeem aarde’ (zoals aardbevingen en overstromingen) in relatie tot technologische ontwikkeling en de maatschappelijke en bestuurlijke inbedding daarvan. De aandacht gaat in het bijzonder uit naar de manier waarop technische, technologische en beleidsmatige aspecten vanuit een hedendaagse, mondiale optiek samenkomen bij de aanpak van grootschalige maatschappelijke projecten; bijvoorbeeld veiligheidvraagstukken rond moderne infrastructuren. Als onderdeel van de workshop werd aan minister-president J.P. Balkenende een eredoctoraat uitgereikt.


12

IDEA-League

Op 17 juli heeft in Amsterdam een workshop plaatsgevonden ter ere van het 10-jarig bestaan van de IDEA League. Doel was om naast terugblikken op de behaalde resultaten (die voor een groot deel liggen op onderwijsgebied), vooral afspraken te maken over de wensen en gezamenlijke doelstellingen voor de volgende 10 jaar van IDEA League. Op bestuursniveau waren alle voorzitters en rectoren van IDEA League aanwezig en de leden van de Operations Board. Vastgesteld is dat alle partners positief zijn over het samenwerkingsverband en dit in de komende jaren graag willen continueren en uitbreiden, ook voor wat betreft gezamenlijk onderzoek. De plannen hebben onder meer betrekking op het ontwikkelen van een gezamenlijke lobby gericht op de promotie van Engineering Sciences in de Europese thematische programma’s, als belangrijkste schakel tussen fundamenteel onafhankelijk onderzoek en innovatie. Daarnaast zijn er plannen om in de toekomst de samenwerking vanuit de thematische benadering uit te breiden naar andere netwerken van toonaangevende technische universiteiten. In dit verband kan worden opgemerkt dat de inspanningen voor deelname aan het European Institute for Innovation and Technology succes hebben gehad in de vorm van een toewijzing voor het opzetten van een KIC Climate. Om ervoor te zorgen dat het consortium goed kan inspringen op de ontwikkelingen in samenleving en wetenschap is besloten om de organisatie van IDEA League daarop aan te passen.

World Leading Technical Universities of Asia

In het licht van de hierboven genoemde ontwikkeling dat wereldwijd toonaangevende technische universiteiten er naar streven om op gelijkwaardig niveau onderzoekssamenwerking te entameren op onderwerpen die van grensoverschrijdend belang zijn, is via de TU Delft de IDEA League benaderd door Tokyo Institute of Technology namens het netwerk van World Leading Technical Universities of Asia. Dit laatste consortium bestaat uit Tokyo Institute of Technology, Hong Kong Institute of Technology, Tsinghua university, KAIST uit Zuid-Korea en Nanyang uit Singapore. Op Hong Kong na, zijn dit allemaal bestaande goede partners van TU Delft. Eind oktober heeft TU Delft namens de IDEA League de nieuwe relatie tussen deze twee netwerken in Japan officieel kunnen bezegelen.

2.2 Nationaal 3TU.Federatie 3TU.Onderwijs

3TU.Onderwijs is de nieuwe naam voor de bestuurscommissie van de 3TU.Federatie die “onderwijs” onder haar hoede heeft. De oude naam 3TU.Graduate School voldeed niet langer, de term zorgde voor verwarring met de Graduate Schools die ten behoeve van masteren PhD-onderzoek in het leven zijn of worden geroepen. In het jaar 2009 is met een uitvoerig rapport “Verslag van activiteiten 3TU.Graduate School” verantwoording afgelegd aan de Minister van OCW over de besteding van de Impulssubsidie die ten behoeve van het gezamenlijk opereren op het terrein van onderwijs aan de drie technische universiteiten in de 3TU.Federatie tot 1 januari 2009 is verleend. Dit verslagjaar heeft zich gekenmerkt als een jaar waarin de vijf 3TU-masteropleidingen hun gezamenlijkheid verder hebben ontwikkeld en gestabiliseerd. Voorts zijn de eerste voorbereidingen voor de heraccreditatie van de gezamenlijke masters getroffen. Dit traject zal door de betreffende masteropleidingen gezamenlijk worden ingegaan, als was er, vooruitlopend op de wijziging van de WHW op dit punt, al sprake van één opleiding. Ook met het oog op de wijziging van de WHW is door het bestuur van 3TU.Onderwijs geadviseerd de 3TUmasteropleidingen voor een joint degree voor te dragen. Al in voorgaande jaren waren ‘het ICT in het onderwijs’ en een ‘digitale leer- en werkomgeving’ speerpunten in het beleid van 3TU.Onderwijs. Dat deze onderwerpen van cruciaal belang zijn is andermaal onderstreept. Studenten en docenten blijken echter minder tot reizen tussen de drie universiteiten bereid dan aanvankelijk is verondersteld. Het begrip mobiliteit wordt dan ook voor de toekomst niet zozeer als fysieke mobiliteit gezien maar veeleer als virtuele mobiliteit. Een goede stap op de weg naar virtueel onderwijs is de opening van de 3TU Virtuele Collegezaal die in november 2009 heeft plaatsgevonden. Opdat gelijktijdig op verschillende locaties colleges kunnen worden gevolgd, zijn de collegeroosters van de 3 TU’s met bijbehorende tijden op elkaar afgestemd, nadat in het vorige jaar al het jaarrooster gelijk was getrokken.


13

Verdere activiteiten in 2009:    

teneinde het aanbod van minors dat in 3TU-verband beschikbaar is, inzichtelijk te maken voor alle betrokken studenten, is aangesloten bij het online platform “Kies op Maat”. Hier kunnen alle studenten aan het hoger onderwijs in Nederland kiezen uit minoren en vakken van de deelnemende instellingen; voor buitenlandse studenten is de minimumgrens voor de beheersing van het Engels, die al eerder gezamenlijk was vastgesteld, dit jaar opgetrokken; 3TU.Onderwijs zou graag zien dat een overzichtelijk systeem gehanteerd kan worden voor het aanduiden van niveaus van vakken, ook omdat het uitwisselen van vakken steeds vaker zal voorkomen. Een pilot hiervoor is in gang gezet; bij het opstellen van de verwantschapstabel voor de educatieve minor heeft vergaande afstemming tussen de 3TU’s plaats gevonden.

De samenwerking met TU Eindhoven is verder geformaliseerd door ondertekening van een SLA voor het gezamenlijke Electronic Resource Management Systeem: Eindhoven neemt het beheer over van de Delftse tijdschriftenadministratie en er zijn tekenen dat meer universiteitsbibliotheken zich hierbij gaan aansluiten in de komende jaren. Ook zijn er flinke stappen gezet met het 3TU Datacentrum: de ondersteuning van opslag van en toegang tot primaire data van onze onderzoekers neemt steeds bredere vorm aan. Ook in Eindhoven en Twente begint dit nu van de grond te komen. Internationale zichtbaarheid van deze activiteiten is sterk gegroeid. Delft is mede initiatiefnemer van Data Cite: een organisatie die er op gericht is om citeerbaarheid van data te vergroten.

Clean Tech Delta

Tien organisaties uit Delft en Rotterdam, waaronder de TU Delft als een van de founding fathers, gaan investeren in de Clean Tech Delta (regio Rotterdam-Delft). In de Clean Tech Delta ontwikkelen bedrijven, kennisinstellingen en overheden nieuwe oplossingen voor schone energie en innovatieve technieken die het mogelijk maken om te leven, te wonen en te werken in gebieden die te maken hebben met een stijgend waterpeil. Duurzame stedelijke ontwikkeling (groene energie en duurzaam bouwen) en elektrisch en schoon vervoer in Delft-Rotterdam krijgen een extra impuls.

Samenwerking met Vrije Universiteit Amsterdam en Wageningen UR (University & Research centre) voor cursusaanbod Zuid-Afrika. ‘Het onderwijs van de TU Delft richt zich op studenten uit Nederland en daarbuiten en wil hen een opleiding bieden die hen in staat zal stellen op de (inter)nationale markten een concurrerende positie te verwerven. De TU Delft ziet het ontwikkelen van samenwerkingsrelaties op het gebied van onderwijs als een noodzakelijke voorwaarde om zich in een globaliserende en competitieve omgeving als onderwijsinstelling met de wereldtop te kunnen meten.’ Eind 2008 is de TU Delft vanuit de Zuid-Afrikaanse ambassade benaderd om met de VU Amsterdam en de WUR Wageningen een gezamenlijk aanbod van cursussen te ontwikkelen voor Zuid-Afrikaanse studenten. Dit gebeurt in het kader van het skills development programma JIPSA (Joint Initiative on Priority Skills Acquisition). Het betreft een vierjarig project dat gefinancierd zal worden door de Nederlandse ambassade in Pretoria. Het doel is ruim vierhonderd Zuid-Afrikaanse studenten academische, vaardigheidsgerichte vakken te laten volgen aan Nederlandse universiteiten, op de terreinen Transport en Logistiek, Landbouw, Water & Watermanagement, Finance & Accounting en Toerisme. Daarnaast zullen er academische vaardigheidstrainingen worden verzorgd voor aanstaande Zuid-Afrikaanse promovendi in Zuid-Afrika en Nederland. Academische vaardighedentrainingen staan hoog op de politieke agenda van de Zuid-Afrikaanse overheid, omdat het land kampt met grote tekorten op diverse terreinen, waaronder op de terreinen die in dit project speciale aandacht krijgen. Tijdens het bezoek van Bisschop Tutu aan de VU begin december 2008 is het plan specifiek genoemd door minister Koenders in zijn toespraak als een voorbeeld van good practice.

Samenwerking met het hbo

‘De TU Delft werkt aan het verder verbeteren van de overstap van getalenteerde hbo-studenten naar de opleidingen van de TU Delft. Wel worden hoge eisen gesteld aan hbo-studenten bij de toelating tot de TU Delft. De toelatingsprocedures van de TU Delft worden daar verder op ingericht.’ Jaarlijks stromen bijna 400 studenten met een hbo-opleiding bij de masteropleidingen van de TU Delft in. Alle faculteiten kennen een hbo-zij-instroom. De grootste groepen stromen in bij de faculteiten Bouwkunde, Civiele


14

Techniek & Geowetenschappen en Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen. Alle hbo-zij-instromers volgen een schakeltraject. De TU Delft biedt twee vormen van schakelen aan:  De hbo-doorstroomminor. Hbo-studenten bereiden zich in de minorruimte van de hbo-opleiding al voor op een overstap naar een verwante masteropleiding aan de TU Delft. Met de doorstroomminor wordt het studietraject voor deze studenten verkort. Deze mogelijkheid staat open voor studenten van zes hogescholen 1;  Afgestudeerde hbo’ers kunnen doorstromen naar een masteropleiding aan de TU Delft. Voorafgaand aan de start met de masteropleidingen volgen deze studenten een schakelprogramma om aan de ingangseisen van de betreffende masteropleiding te voldoen. Voor de doorstroomminor vindt vanaf 2008 een selectie van de studenten plaats: studenten moeten voorafgaand aan de start met de hbo-doorstroomminor de ingangstoets Wiskunde en een toets Engels hebben behaald. Dit jaar is besloten de ingangstoetsen Wiskunde en Engels ook te vragen aan studenten die zich aanmelden voor een schakelprogramma. Eind 2009 is een onderzoek gestart naar het uitbesteden van de toetsen aan landelijke toetsinstanties. Naast deze onderwijsinhoudelijke samenwerking zijn er nauwe contacten met de Haagse Hogeschool en Hogeschool INHolland over dienstverlening aan studenten, het stimuleren van contacten tussen docenten en over het gebruik van faciliteiten. In het kader van WO-Sprint Innovatief 2009 zijn twee projectvoorstellen goedgekeurd waarin TU Delft, Hogeschool INHolland en de Haagse Hogeschool samenwerken. De voorstellen hebben betrekking op het verbeteren van de doorstroom en onderlinge doorverwijzing HBO-WO en op gezamenlijke onderzoeks- en bedrijfsprojecten voor HBO- en WO-studenten.

Intensieve samenwerking met ministerie Verkeer en Waterstaat

De TU Delft en het ministerie van Verkeer en Waterstaat gaan hun huidige samenwerking intensiveren. Beide partijen willen kennisontwikkeling en innovatie op het gebied van de fysieke leefomgeving stimuleren, omdat onze welvaart in grote mate afhankelijk is van infrastructuren en mobiliteit. Economische groei vraagt om een naadloze aansluiting tussen grond, lucht en water terwijl mensen willen wonen in mooie huizen met natuur om de hoek, optimaal beschermd tegen het water. Op 31 augustus 2009 hebben Dirk Jan van den Berg en Wim Kuijken, Secretaris-generaal van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, hiervoor een intentieverklaring ondertekend.

Science Port Holland

De TU Delft heeft samen met de gemeenten Rotterdam en Delft, Science Port Holland (SPH) opgericht. Science Port Holland bestaat uit de terreinen Schieveen en Technopolis. Beide terreinen zijn gelegen aan de A13. In Technopolis – het zuidelijke deel van de TU Delft – werken de TU Delft en de gemeente Delft samen aan de ontwikkeling van een van de belangrijkste scienceparken van Europa. Om dit te realiseren is de NV Science Port Holland opgericht en het Projectbureau Technopolis. Dit projectbureau is de ontwikkelingsorganisatie waar stedenbouwkundige plannen en inrichtingsplannen worden gemaakt en ervoor wordt gezorgd dat terreinen bouwrijp worden gemaakt. (Potentiële) gegadigden kunnen, vanaf het moment van interesse tot oplevering van het gebouw, bij het projectbureau advies krijgen over het bouwplan en de uitvoering. Ook kunnen bedrijven en anderen die vragen hebben over het gebied, daar terecht. Het Science Park Technopolis beslaat 120 hectare. Hiervan is nu ca. 25 hectare in gebruik door R&D intensieve bedrijven. Het verkavelingsplan moet worden vernieuwd om knelpunten op te lossen en aan te sluiten bij de ambities die vanuit SPH worden gesteld. Daarnaast is er voor de eerste fase een landschapsplan gemaakt dat in 2010 voor een groot deel uitgevoerd wordt. Verder wordt de laatste hand gelegd aan de huisvesting van Exact Software en YES!Delft. Daarnaast zijn voorbereidende gesprekken gevoerd met diverse klanten en zijn meerdere grondaanbiedingen gedaan. Het eerste deel van het terrein is bouwen woonrijp gemaakt. De keerlus voor de bus is verlegd zodat de bereikbaarheid met openbaar vervoer van Technopolis is verbeterd, en een groot deel van de ondergrondse infrastructuur is aangelegd.

Strategie

Het strategisch beleid van Science Port Holland is in 2009 in sterke mate bepaald door het opbouwen van een netwerk en een adequate organisatie. Door de directie is een businessplan opgesteld met een visie op de 1

Het betreft de zes hogescholen waarmee de TU Delft een convenant is overeengekomen: de Haagse Hogeschool, Hogeschool INHolland, Hogeschool Rotterdam, Christelijke Hogeschool Windesheim, Hogeschool Utrecht en de Hogeschool van Amsterdam.


15

ruimtelijke ontwikkelingsstrategie, het marketing-, acquisitie- en communicatiebeleid en de personele organisatie en gecompleteerd met de begroting voor de jaren 2008-2010. Om de regionale samenwerking verder te ontwikkelen is actieve steun gegeven aan nieuwe initiatieven zoals Clean Tech Delta en Medical Delta. Daarnaast zijn partnerships aangegaan met strategische partijen die de ambities van Science Port Holland nadrukkelijk onderschrijven en daar deel van uit willen maken: Erasmus Medisch Centrum, DSM, Kluyver Centre, Havenbedrijf Rotterdam, Rotterdam Airport, Stadshavens Rotterdam, TNO, Deltares, YES!Delft en het Hoogheemraadschap Midden Delfland. De hiervoor genoemde regionale samenwerking impliceert onder meer dat de marketing en acquisitieactiviteiten van Science Port Holland zich geleidelijk tot een breder gebied zullen gaan uitstrekken met inbegrip van de Rotterdamse locaties Stadshavens en Hoboken/Erasmus MC evenals DSM/Delft Noord. Tevens is een begin gemaakt met de uitvoering van evenementen op het gebied van internationale marketing en acquisitie. SPH heeft onder meer het initiatief genomen tot een investeringsmissie naar Japan (industriële biotechnologie). Daarnaast zijn bijdragen geleverd aan wetenschappelijke conferenties in Montreal en Lissabon. Samen met het West Holland Foreign Investment Agency (WFIA) is een presentatie voorbereid voor de EXPO REAL in München.

Gebruikers

In de loop van 2009 zijn in, nauwe samenwerking met de grondeigenaren, de eerste grondaanbiedingen op de locatie Technopolis gedaan. Science Port Holland blijkt op voorhand voor hoogtechnologische bedrijven een aantrekkelijke vestigingsplaats te zijn. De belangstelling is vooral afkomstig van spin off’s van de TU Delft en internationaal opererende high tech bedrijven. De Vastgoed BV (die onder de Holding van de TU Delft valt) heeft in 2009 het bedrijfsgebouw van het bedrijf Bandridge overgenomen. In de komende periode wordt dat gebouw gebruiksklaar gemaakt ten behoeve van gebruik door o.a. incubator YES! Delft, doorstromers, leslokalen voor het Delft Center for Entrepreneurship en Delft TopTech. De verwachting is dat halverwege 2010 de technostarters hun intrek kunnen nemen in het nieuwe gebouw. Ook Exact Software gaat verhuizen naar een nieuw hoofdkantoor op het Science Port Holland. Het gebouw is inmiddels opgeleverd en Exact zal in het voorjaar van 2010 haar intrek nemen in haar nieuwe hoofdkantoor.

Convenant voor veiliger luchtruim onbemande vliegtuigen

Defensie en de Technische Universiteit Delft hebben in oktober een convenant ondertekend bij het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM). Materiedeskundigen van Defensie, wetenschappers van de TU Delft en de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) zijn overeengekomen nauw te gaan samenwerken op het gebied van Unmanned Aerial Vehicles (UAV) luchtruimintegratie.

De samenwerking betreft het ontwikkelen en evalueren van concepten voor toekomstige operaties van onbemande vliegtuigen in een gecontroleerd, dus veiliger, luchtruim. Daarnaast moet deze samenwerking leiden tot een verdere ontwikkeling en meer internationale bekendheid van de Nederlandse wetenschappelijke positie in deze bijzondere discipline.

Industrie en kennisinstellingen leiden innovatie offshore windparken

RWE Offshore Wind, Eneco, TenneT, Ballast Nedam, Van Oord, IHC Merwede, 2-B Energy, XEMC Darwind, ECN en de TU Delft hebben een plan opgesteld om een grootschalig innovatieprogramma voor windenergie ver-opzee (Far and Large Offshore Wind, FLOW) te ontwikkelen. Dit plan is op de Rotterdamse RDM-werf in ontvangst genomen door minister Van der Hoeven van Economische Zaken en Hans de Boer, lid van het Innovatieplatform.

TU Delft en gemeente werken samen bij psychische noden

De TU Delft gaat samenwerken met het Meldpunt Bezorgd? van de Gemeente Delft. Het Meldpunt biedt een vangnet voor mensen die in psychische nood verkeren en zelf geen hulp zoeken of vinden. De TU Delft is de eerste Nederlandse universiteit die haar faciliteiten voor medewerkers en studenten met deze vorm van hulp uitbreidt.


16

3. OnderZLMV

3.1 Studenteninstroom

'De TU Delft ziet het als haar maatschappelijke opdracht om verdere groei te accommoderen en meent ook dat kwaliteit van het onderwijs niet in het geding mag komen.' Ook dit jaar is de instroom van studenten gestegen. De bachelorinstroom steeg met 5,7%, de master-instroom met 2,5%. De hbo-instroom is teruggelopen van 377 naar 343 studenten. Deze terugval heeft voornamelijk te maken met een lagere instroom van hbo-propedeusestudenten. De groei van studentenaantallen leidt tot logistieke vragen. Zo zijn er dit jaar al vijf faculteiten met meer dan 360 eerstejaarsstudenten en één faculteit met een tweedejaarsgroep van meer dan 360 studenten. Omdat de capaciteit van de beschikbare onderwijszalen niet aansluit bij deze grote groepen, wordt er gewerkt aan een plan om de grote groepen te splitsen en gebruik te maken van videoconferencing. Door de groei van de afgelopen jaren heeft de TU Delft nu ca. 4.500 studenten meer dan in 2002. Dat leidt niet alleen tot knelpunten in ruimte, maar ook tot de meer fundamentele vraag: hoe kan de universiteit kwaliteit blijven bieden bij afnemende financiering en stijgende studentenaantallen? In 2009 is daarom gestart met verschillende maatregelen om het onderwijs doelmatiger in te richten. Dat strekt zich uit tot o.a. de wijze van roosteren, de inzet van ICT, het kritisch doorlichten van de programma’s en internationale samenwerking.

Aansluiting met het voortgezet onderwijs

In 2009 zijn tal van activiteiten met behulp van impulssubsidies van de overheid voortgezet en uitgebreid. Het Junior TU Delft programma is met één nieuw themablok uitgebreid. Het programma is niet langer alleen regionaal bekend, maar trekt nu talentvolle leerlingen uit heel Nederland. Ook is er een netwerk opgezet van oud-junior TU Delft leerlingen, die inmiddels op de TU Delft studeren. Het is de bedoeling om tijdens hun gehele studietijd op de TU Delft contact te onderhouden met deze studenten. Daarnaast zijn verschillende vwo-cases ontwikkeld die als lesstofvervangende projecten op scholen worden aangeboden. Studenten van de TU Delft geven deze cases. Leerlingen komen zodoende wat te weten over de verschillende technische toepassingen van de theorie, aangevuld met de visie van studenten van de TU Delft op een technische studie. In het najaar van 2009 is de pilot Digitaal Proefstuderen begonnen. Dit project is samen met de Universiteit Leiden ontwikkeld en is tot stand gekomen met behulp van subsidiëring in het kader van het National Action Plan E-Learning van SURF. Er zijn vier digitale proefstudeermodules ontwikkeld met als doel om leerlingen uit 46 vwo te laten ervaren welke competenties nodig zijn om succesvol te studeren. Na het doorlopen van de module moet het voor de leerlingen duidelijker worden of de universiteit iets voor hen is, en kunnen ze zich gerichter gaan verdiepen in de keuze voor een vervolgopleiding.

3.2 Internationalisering ‘’Er blijven hoge eisen gesteld worden aan internationale masterstudenten bij de toelating tot de TU Delft. De toelatingsprocedures van de TU Delft worden daar verder op ingericht.’ Ook voor internationale studenten wil de TU Delft preferred partner in education zijn. De internationale belangstelling voor een Delftse MSc-opleiding blijft toenemen. Ondanks strengere taaleisen en striktere deadlines hebben opnieuw 20% meer kandidaten zich aangemeld (1942 in 2007, 2377 in 2008 en 2902 in 2009). Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in 10% meer inschrijvingen (592). Een onderzoek onder studenten die wel zijn toegelaten maar zich niet hebben ingeschreven, geeft aan dat ruim 80% van de in Delft toegelaten aanmelders ook bij andere instellingen aanklopt. Daar worden ze ook vrijwel allemaal (97%) toegelaten. Er is een start gemaakt met het terugdringen van het aantal handelingen in de toelatingsprocedure, de eerste stap is de digitalisering van de aanmelding.

Ontvangst en begeleiding van internationale studenten ‘De TU Delft neemt maatregelen om de campus verder te internationaliseren vanwege de andere eisen die worden gesteld aan een universiteit met een groeiende internationale gemeenschap.’ De Delftse opvang van internationale studenten fungeert voor vele instellingen als best practice. Sinds 1997 organiseert de TU Delft summercourses en in 2008 is gekozen voor een verplichte, compacte introductieweek waaraan alle internationale masterstudenten deelnemen. Naast opvang (van Schiphol tot de woning), volgen studenten een intensief sociaal en inhoudelijk programma. Daarbij komen voorbereiding op het Delftse onderwijs en presentatietechniek aan de orde en is er ruimte voor culturele acclimatisering. Ook registratie is onderdeel van het programma: studenten tekenen hun huurcontract en passeren in een grote ronde fotograaf,


18

bank, gemeente, Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Centrale Studentenadministratie (CSa) en de ICT helpdesk. Voorafgaand aan de introductieweek is in juli een geslaagde pilot uitgevoerd met 40 internationale studenten die zich via een volledige online acculturatiecursus vanuit hun eigen thuisland hadden voorbereid op hun studie in Delft. Drie faculteiten organiseren in hun eerste onderwijsweek een Master Kick-Off. Die heeft als doel de integratie van studenten met een Nederlandstalige bacheloropleiding met studenten met een internationale achtergrond. Op de vrijdagavonden programmeren het Sport en Cultuurcentrum en het International Office gezamenlijk activiteiten tijdens een wekelijks treffen van internationale studenten.

Huisvesting

De toenemende studentenaantallen zorgen voor extra druk op de huisvesting. Om alle buitenlandse studenten een kamer te kunnen garanderen (een van de vereisten voor een visumaanvraag is een adres) maakt de universiteit aanzienlijke kosten. Door het kostenbewustzijn te vergroten, huurperioden beter aan te laten sluiten en door een transparantere regelgeving, probeert de TU Delft de huisvestingskosten terug te dringen.

Beurzen

Excellente buitenlandse studenten die in Nederland willen studeren, kunnen een beroep doen op het landelijke Huijgens scholarship programma. De TU Delft scoort opnieuw goed met 30 toegekende Huijgens beurzen (omvang bijna M€ 1). Shell stopt met haar “Shell Centenary Scholarships”, de laatste zes studenten zijn in 2009 met hun MSc gestart. De TU Delft prijst zich gelukkig met het Van Effen beurzenprogramma, waarmee vanaf 2010 iedere faculteit de beste aankomende internationale student met een volledige beurs kan belonen.

Uitgaande mobiliteit

Het Van Effenfonds biedt ook excellente Delftse studenten de gelegenheid om een tegemoetkoming te ontvangen voor extra kosten van een studie of onderzoek aan een gerenommeerde instelling in het buitenland. De laatste jaren is sprake van een stijgende trend in de internationale mobiliteit van de Delftse studenten. Aan het omvangrijkste programma (Erasmus studieprogramma) hebben in 2007-2009 respectievelijk 111, 152 en 166 studenten deelgenomen. Daarmee komt er meer balans in het aantal inkomende en uitgaande uitwisselingsstudenten. Vanouds kwamen veel meer studenten naar Delft, dan dat er Delftse studenten naar het buitenland vertrokken. TU Delft biedt haar studenten een ongekend breed palet aan mogelijkheden voor internationale ervaringen. Een student kan snuffelen, een week een cursus volgen in het Athens programma, maar ook deelnemen aan het prestigieuze Unitech programma: zes maanden exchange bij een deelnemende universiteit, plus management training, plus stage bij een Unitech-partner of -sponsor. De faculteiten en het International Office hebben het integrale aanbod dit jaar onder de aandacht gebracht van alle tweede- en derdejaarsstudenten, door publicatie in de krant StudyAbroad.

Toetsing Engelse taalvaardigheid

In 2007 is het project toetsing Engelse taalvaardigheid aan de TU Delft afgerond. Sindsdien worden taalvaardigheidcursussen georganiseerd voor docenten die nog niet voldoen aan de standaard-eis Engelse Taalvaardigheid Toets (ETV) (www.englishforlecturers.tudelft.nl). Bij het aantrekken van nieuw wetenschappelijk personeel is het taalvaardigheidniveau een verplicht aandachtspunt; dit komt terug in de advertentieteksten en de aanstellingbrief. Ook in de R&O-cyclus is de taalvaardigheid een terugkerend punt.


19

De taalvaardigheidseis Engels voor docenten in masteropleidingen heeft een minimumnorm IELTS 2 7 of vergelijkbaar. In 2013 dienen alle masterdocenten te voldoen aan de minimale eis van IELTS 7.0. Bovendien heeft de TU Delft zich ten doel gesteld dat 50 % van de docenten in 2013 het IELTS 7.5+ niveau heeft gehaald. In 2009 zijn ruim 200 nieuwe docenten getoetst op hun ETV.

Joint Education

Een concurrerende positie betekent ook dat de TU Delft selectief is in de keuze van partners, waarmee zij een relatie aangaat. Kwaliteit is daarbij een belangrijk criterium. De TU Delft past daarom, bij de goedkeuring en het evalueren van nieuwe gezamenlijke opleidingen (joint education), het daartoe ontwikkelde toetsingskader strikt toe.

De belangstelling onder docenten en onderzoekers voor samenwerking in internationaal verband is nog steeds groeiende. In 2009 zijn twee nieuwe Erasmus Mundus (EM)-voorstellen waarin de TU Delft participeert, gehonoreerd door de Europese Commissie. Het betreft het EM master Programma Computer Simulation for Science and Engineering (COSSE) bij de faculteit EWI, en het EM Joint Doctorate programme Sustainable Energy Technologies and Strategies (SETS) bij de faculteit TBM. Op dit moment participeert de TU Delft daarmee in zeven EM-programma’s:  EMMC Optics in Science and Technology (TNW);  EMMC Economics and Management of Infrastructural Networks (TBM);  EMMC European Mining, Minerals & Environmental Programme (CiTG);  EMMC NanoScience and NanoTechnology (TNW);  EMMC Coastal and Marine Engineering and Management (CiTG);  EMMC Computer Simulation for Science and Engineering (EWI);  EMJD Sustainable Energy Technologies and Strategies (TBM). Het College van Bestuur heeft voorts ingestemd met een drietal verzoeken tot het aanbieden van een double degree masterprogramma. Het gaat hierbij om de volgende programma’s:  mastervariant Telecommunications van de MSc Electrical Engineering (EWI) in samenwerking met IT Bandung, Indonesië;  mastervariant Microelectronics van de MSc Electrical Engineering (EWI) in samenwerking met Tsinghua University, Beijing, China;  Hydraulic Engineering and Water Resources Management, specialisatie binnen de mastervariant Hydraulic Engineering van de MSc Civil Engineering (CiTG) in samenwerking met NUS Singapore. De interne toetsingscommissie Joint Education adviseert het College van Bestuur over de aanvragen tot aanbieden van double degree programma’s. Dat gebeurt aan de hand van het Toetsingskader, dat in februari 2009 is aangepast aan opgedane ervaringen en gegroeide inzichten.

Wijziging onderwijsstrategie vanwege veranderende bekostiging

Eind 2009 zijn mogelijke maatregelen geïdentificeerd om het onderwijs efficiënter te organiseren. Doel hiervan is om kwalitatief hoogstaand onderwijs te blijven garanderen, ook als de financiële middelen krapper worden. Ook op het terrein van de internationalisering is een aantal punten geïdentificeerd, waaronder een grote terughoudendheid ten opzichte van participatie (en vooral penvoerderschap) in Erasmus Mundus Master Courses. Besloten is tot nader orde bij internationale samenwerking geen joint degrees, maar alleen double degrees aan te gaan op basis van internationale samenwerking. Daarnaast is geconstateerd dat het nodig zal zijn het instellingscollegegeld voor non-EER-studenten te verhogen tot kostendekkend niveau met ingang van het collegejaar 2011/2012, voor alle cohorten die vanaf dat moment starten. Om te zorgen dat de TU Delft ook minder vermogende getalenteerde studenten kan blijven ontvangen moet deze collegegeldverhoging worden gecombineerd met het creëren van fondsen voor waivers uit beursprogramma’s (zoals het Van Effenfonds) en uit een deel van het profileringsfonds.

2

IELTS (International English Languague Testing system) geeft een gedetailleerde beoordeling van de taalvaardigheid van mensen van wie het Engels niet de moedertaal is, maar die in het Engels willen studeren of werken.


20

3.3 Doorstroom Studiesucces

De afgelopen jaren is succesvol gewerkt aan het verhogen van de instroom van studenten. De doorstroom is een hardnekkig probleem, waarbij het rendement van de TU Delft zich op het Nederlands gemiddelde bevindt, maar de gemiddelde studieduur duidelijk langer is. Een serie van activiteiten en instrumenten is ingezet om het studiesucces te bevorderen, parallel aan de meerjarenafspraken daarover met het ministerie. Voorbeelden zijn stroomlijning van studiebegeleiding en uitbreiding van het excellentieprogramma van de master- naar de bacheloropleiding. Tevens is er aandacht voor communityvorming op de campus. Zo is een docentenconferentie georganiseerd over het thema Academic Community en heeft een faculteit geëxperimenteerd met een introductieweek voor de masteropleiding voor internationale en Nederlandse studenten. Ook zijn twee belangrijke structurerende maatregelen ingevoerd: in 2009 is het Bindend Studieadvies ingevoerd en in het academische jaar 2009/2010 krijgen studenten voor het eerst te maken met de harde knip. Met dit samenstel van instrumenten wil de TU Delft de selecterende functie van het eerste jaar versterken, de uitval in het tweede en derde jaar verlagen en de studieduur verkorten.

WO sprint Omdat de TU Delft dankzij een grote groei van het aantal bèta- en techniekstudenten zeer succesvol het eerste WO Sprint-programma heeft afgerond, is voor de tweede ronde een hoog subsidiebedrag van M€ 2 toegekend. In het kader van de tweede WO Sprint subsidie zijn er in 2009 vijf thema’s en activiteiten benoemd die gekoppeld zijn aan de strategische keuzes en doelstellingen. De thema’s zijn: A. Instroom en Studiesucces; B. Gerichte communicatie over het onderwijsaanbod; C. Docenten en Onderwijs; D. Strategische samenwerking onderwijs; E. Versterken kwaliteitszorg. Gebaseerd op deze thema’s zijn prestatieafspraken gemaakt met het Platform Bèta Techniek. Vervolgens zijn er door zowel de faculteiten als de Universiteitsdienst projecten gedefinieerd rondom deze thema’s en prestatieafspraken. Voorbeelden hiervan zijn:  Inrichting studiebegeleiding rondom de invoering van het Bindend Studie Advies (thema A);  Versterken Kwaliteitszorg TU Delft (thema E);  Docenten leren van elkaar (thema C);  Careercentre (thema A en B). In 2009 zijn in totaal 28 projecten gestart. De meeste projecten lopen door in 2010.

Bindend Studieadvies (BSA)

‘Voor de student zelf en vanuit maatschappelijk oogpunt is het belangrijk om de studie-uitval te beperken. Wanneer er sprake is van uitval, dan dient deze zo vroeg mogelijk plaats te vinden, namelijk in het eerste jaar. De TU Delft wil in 2012 de uitval in het 2e en 3e jaar van de BSc-opleiding met de helft verminderen en onderschrijft daarmee de prestatieafspraken die de VSNU heeft gemaakt met de Minister van OCW ten aanzien van studiesucces.’

Per september 2009 is het bindend studieadvies (BSA) ingevoerd. Dit betekent dat iedere eerstejaars bachelorstudent minimaal 30 studiepunten moet halen; dit is de helft van het totaal aantal te behalen punten in een jaar. Wanneer een student deze norm niet haalt, kan hij zich gedurende vier studiejaren niet meer voor dezelfde opleiding inschrijven. Met de invoering van het BSA beoogt de TU Delft de student sneller op de juiste plaats te krijgen: de studievoortgang in de propedeuse is in het verleden namelijk voorspellend gebleken voor de verdere studievoortgang. Door het BSA verwacht de TU Delft dat de selecterende functie van de propedeuse wordt versterkt en de uitval vervroegd, conform de meerjarenafspraken tussen VSNU en OCW. De eerstejaarsstudenten ontvangen gedurende het studiejaar drie tussentijdse (niet-bindende) studievoortgangadviezen, voordat in september 2010 het definitieve BSA wordt gegeven. Zo worden studenten zich vroeg bewust van hun studievoortgang en kunnen ze tijdig signaleren dat hun resultaten achterblijven. In de studievoortgangbrieven wordt nadrukkelijk gewezen op begeleidingsmogelijkheden, zoals hulp bij studie(her)keuze, en het belang van het melden van persoonlijke omstandigheden. Bij zwaarwegende overmachtsituaties is het mogelijk dat de student uitstel van het BSA krijgt. In de maanden voorafgaand aan de start van het collegejaar 2009/2010 is hard gewerkt aan de implementatie van het BSA. De studiebegeleiding bij de faculteiten is gestroomlijnd, de administratieve


21

processen zijn voorbereid, de medewerkers en (aankomende) studenten zijn geïnformeerd. Tevens is uniforme regelgeving opgesteld die voor alle opleidingen geldt; alleen de opleiding Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek start pas in september 2010 met het BSA en de Delfts-Leidse opleidingen Life Science & Technology en Molecular Science & Technology hanteren een norm van 40 studiepunten.

Excellentie

‘Voor getalenteerde studenten wil de TU Delft nieuwe uitdagingen ontwikkelen, zoals een honours track in de bacheloropleiding.’

Eind juli 2009 is bekend geworden dat de TU Delft M€ 1,9 subsidie krijgt uit het programma Sirius om een excellentieprogramma voor bachelorstudenten te ontwikkelen en uit te voeren. Het programma heet Challent: Challenge the Talent en heeft het ontwikkelen en uitvoeren van extra onderwijs en uitdagende projecten voor de beste 5 a 7 % van de bachelorstudenten tot doel. Iedere faculteit zal het programma op zijn eigen manier invullen, daarnaast is er een instellingsbreed deel, waarin academische vorming, ondernemerschap en het vormen van een community belangrijke onderdelen zijn. Verwacht wordt dat Challent een positieve uitstraling op het reguliere bacheloronderwijs zal hebben. Als ambitie is gesteld dat in 2013 het gemiddelde aantal studiepunten dat studenten per jaar in de bachelorfase halen met 5% is gestegen. Daarnaast wordt de maatschappelijke profilering van de TU Delft door Challent al in de bachelorfase vorm gegeven.

Honours Tracks

Al langer was er aandacht voor excellentie in de masterfase. Sinds het studiejaar 2004-2005 volgen ongeveer 25 studenten per jaar het Honours-Trackprogramma van de TU Delft. Dit programma is bedoeld voor excellente masterstudenten. In 2009 is aan twaalf studenten een Honours Track certificaat uitgegeven. Deze studenten hebben programma’s gevolgd bij vijf verschillende masters. Studenten worden door de faculteit geïnformeerd over de mogelijkheid een Honours-programma te volgen. Over het algemeen melden studenten zich op eigen initiatief aan. De studenten hebben veel ruimte bij het samenstellen van hun Honours-programma’s. Ze volgen in ieder geval het verdiepende vak Critical Reflection on Technology, dat uitsluitend openstaat voor Honours-studenten. Op dit moment wordt op basis van de evaluatie van de ervaringen met de Honours Track gewerkt aan de doorontwikkeling van de Honours Track in de masterfase. Daarbij wordt tevens rekening gehouden met het faciliteren en stimuleren van talent in de bachelor.

596 studenten halen P in 1 596 studenten (19,7% van het cohort 2008) zijn op zaterdag 14 november 2009 bij de TU Delft in het zonnetje gezet, omdat ze hun propedeuse in één jaar hebben afgerond. Het aantal studenten dat de ‘Pin1’ haalt stijgt jaarlijks (in 2008 486 studenten).

Project ‘Studeren met een functiebeperking’

Het jaar 2009 is het afrondende jaar van het project “studeren met een functiebeperking”. In 2009 is binnen Studielink voor studenten met een functiebeperking de mogelijkheid gecreëerd om zich te melden. Daardoor komt deze studentpopulatie binnen de TU Delft beter in beeld en kan communicatie doelgerichter plaatsvinden. Speciaal voor deze nieuwe studenten is er tijdens de ontvangstweek (OWEE) een koffiemoment in het programma opgenomen om informatie te verstrekken en de studenten de gelegenheid te bieden ervaringen met elkaar en met ouderejaarsstudenten met een functiebeperking uit te wisselen. Daarnaast is er in het gebouw van Onderwijs- & Studentenzaken een fysiek servicepunt voor studenten met een functiebeperking ingericht.

3.4 ICT in het Onderwijs (ICTO) ‘De TU Delft zet in op verdere verbetering van de digitale dienstverlening aan studenten en docenten.’

Digitale leeromgeving en dienstverlening

In december is het nieuwe Studenten Informatie Systeem OSIRIS ingevoerd. Hiermee is gekozen voor één compleet systeem. Het systeem vervangt het Studievolgsysteem Volg+, de Digitale Cijfer Invoer en in 2010 ook het Tentamen Aanmeld Systeem. Het biedt uitgebreide ondersteuning voor het vastleggen van resultaten, bindend studieadvies en diploma’s. Docenten kunnen in OSIRIS ook de in het verleden behaalde resultaten zien van de vakken waarvoor zij zijn geautoriseerd. Studenten kunnen in OSIRIS alles vanuit één scherm regelen – bijvoorbeeld hun


22

examenprogramma zien, zich aanmelden voor een tentamen – en hoeven niet meer diverse keren in te loggen voor verschillende databases. Studieadviseurs kunnen notities en verslagen van gesprekken met studenten registreren. Aan de gespreksnotities kunnen standaard (sub)onderwerpen worden gehangen, waarop kan worden gerapporteerd De dienstverlening rondom de Digitale leeromgeving (Blackboard) voor studenten en docenten is verder geprofessionaliseerd. Zowel docenten als studenten weten de E-Learning Supportgroep al goed te vinden. De ondersteuning is met name gericht op het verder opleiden van de gebruikers via instructiefilms en het verzorgen van trainingen. Bij de ondersteuning aan docenten ligt de nadruk op een brede toepassing van ICT in het Onderwijs door docenten. Vanuit de E-learning Support Unit (ELS) is er veel hands-on ondersteuning verleend aan docenten. ELS voorziet in een duidelijke behoefte. Ook het opnemen van colleges (streaming video) heeft een grote vlucht genomen. Studenten waarderen dit zeer. Er is een contract afgesloten voor de aanschaf van een collaboration suite (Wimba). Met behulp van Wimba wordt het mogelijk online samenwerkingsverbanden te creëren tussen docenten en studenten waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan voor het geven van onderwijs. Rond de 90 docenten zijn betrokken bij zogeheten grasrootsprojecten: hierbij wordt een kleine incentive verstrekt aan docenten om het gericht toepassen van ICT in het onderwijs te stimuleren. De aard van de toepassing varieert sterk: van social software, collegeopnames voor moeilijke onderdelen van vakken tot digitaal toetsen. De masterclasses rondom E-learning, die door het Onderwijs Centrum Focus zijn georganiseerd zijn zeer goed bezocht. Op verschillende faculteiten zijn ICTO-roadshows georganiseerd. Daarmee staat ICTO nadrukkelijk op de agenda binnen de TU Delft. Wel blijft aandacht nodig om de groep van docenten die ICT actief toepassen in het onderwijs, nog verder te uit te breiden.

Surf

In 2009 zijn door Surf twee nieuwe projecten goedgekeurd in het kader van de tender Nationaal Actieplan Elearning: ‘Alle h@nds aan dek’ en ‘Tellme’. Beide projecten richten zich onder andere op het faciliteren van de overgang van de bachelorfase naar de masterfase voor de toenemend heterogene instroom (meten voorkennis, deficiënties wegwerken via E-learning). Het totaal aantal projecten waarin de TU Delft participeerde in het kader van NAP bedraagt daarmee vier. De twee andere projecten zijn Acculturatie (internationale instroom) en Nationale Kennisbank Basisvaardigheden Wiskunde (overgang VO- HO).

E-merge

De TU Delft is penvoerder van het consortium E-merge, een samenwerking tussen Hogeschool Leiden, Haagse Hogeschool, Universiteit Leiden en de TU Delft. De belangrijkste projecten zijn gericht op doorgaande leerwegen en studiesucces. Daarnaast is er veel Engelstalig online trainingsmateriaal ontwikkeld voor docenten rondom Elearning.

OpenCourseWare

OpenCourseWare kent een geleidelijke maar gestage groei. Er staan nu 37 cursussen online, die vanuit de hele wereld worden bezocht. In oktober 2009 is de TU Delft gastheer geweest van de bestuursvergadering van het wereldwijde OpenCourseWare consortium. Aansluitend is een international seminar georganiseerd (zie www.ocw.tudelft.nl voor de presentaties). Ook landelijk krijgt OpenCourseWare steeds meer aandacht. De voorbereidingen voor het specifiek inzetten van OpenCourseWare voor het studiekeuzeproces (publicatie van vakken die een goed beeld geven van de studie) zijn gestart.

Laptops voor studenten

Het laptopproject is opengesteld voor alle studenten en medewerkers van de TU Delft. De deelnemers hebben voor het eerst kunnen kiezen tussen een ‘high end’ model en een basismodel. In 2009 hebben 1800 eerstejaars studenten, 744 ouderejaars studenten en 256 medewerkers een laptop besteld. 96% van de deelnemers kocht een high end, 4% een basismodel. De benodigde software is voor alle studenten (ongeacht deelname aan het laptopproject) beschikbaar gesteld via Blackboard. De aangeboden software komt overeen met de software die op de pc’s in de studiezalen - van de afzonderlijke faculteiten - staat. De student kan alleen de software die noodzakelijk is voor de eigen studie, downloaden.


23

3.5 Structuurwijzigingen en nieuwe opleidingen ‘De TU Delft start in 2009 een proces om haar onderwijsportfolio onder de loep te nemen, waarbij ook een nieuwe balans gezocht wordt in de inhoud en omvang van het gehele opleidingenaanbod. De onderwijsportfolio wordt daarmee zowel kwalitatief als kwantitatief benaderd. Een punt van aandacht daarbij is onder andere het minoraanbod en de mogelijke overlappingen daarin.’

Doelmatiger Onderwijs

In november heeft het College van Bestuur de faculteiten en directies geïnformeerd over de vermindering van de beschikbare financiële middelen. Een proces van herijking is ingezet. Dit geldt ook voor het onderwijs, immers: met minder middelen moet aan meer studenten kwalitatief goed onderwijs worden gegeven.

In reactie daarop is een tiental adviezen geformuleerd over de mogelijkheden om het onderwijs efficiënter in te richten. De adviezen hebben betrekking op:  inzicht in kostenmodel;  de nominale studieduur van de bachelor;  inhoudelijke overlap en verwantschap tussen faculteiten;  beperken Erasmus Mundus/internationale Joint degrees;  de omvang en het aanbod van minors;  keuzevakken en tracks;  richtlijnen voor minimale aantallen deelnemende studenten aan onderwijsactiviteiten;  tuition fees voor non-EU-studenten;  flexibel roosteren;  het genereren van inkomsten en  een procedure voor besluitvorming over het onderwijsaanbod. In 2010 zullen de adviezen met het College van Bestuur en de groepsraad worden besproken.

Onderwijs op maat: majors en minors In het eerste semester van het derde cursusjaar van de bacheloropleidingen moeten studenten een minor van 30 EC volgen. De meeste minors hebben een verbredend karakter; een enkele minor is verdiepend. Sommige studenten schakelen via een minor naar een master van een andere discipline. Het aanbod van minors is groot. Voorwaarde voor verzorging is ten minste tien deelnemers. In september 2009 hebben 1288 studenten zich voor 54 TU Delft-minors ingeschreven. Daarnaast hebben naar schatting 100 studenten zelf een minor samengesteld, die men meestal volgt bij een andere universiteit. De meest populaire minors zijn op het gebied van economie, ondernemerschap, bedrijfskunde, projectmanagement, finance, biomedical engineering, softwaretechnologie, zeiljachten en aerospace. Ook de bouwkunde minors House of the future, The beauty of things en Imagination, en de minor Studentenprojecten zijn zeer gewild. Veel belangstelling is er ook voor de Educatieve minor. Er zijn 36 inschrijvingen bij vijf richtingen: wiskunde, natuurkunde, informatica, scheikunde en techniek. Jammer genoeg komen vanwege de beperkingen in de regelgeving slechts acht studenten in aanmerking voor een tweedegraads bevoegdheid. Uit de stage-ervaringen van zowel studenten als van de scholen waar de stages hebben plaatsgevonden blijkt dat ook studenten met een andere technische bacheloropleiding uitstekend als docent (vooral wiskunde en natuurkunde) in de onderbouw kunnen functioneren.

3.6 Kwaliteitszorg en onderwijsorganisatie Visitaties en accreditaties ‘De TU Delft onderzoekt mogelijkheden voor aansluiting bij internationale kwaliteitszorg, onderwijsrankings en accreditatie. Hierbij wordt een bestuurlijke afweging gemaakt tussen benodigde inspanning en opbrengst voor de TU Delft.’ Alle initiële opleidingen van de TU Delft zijn geaccrediteerd voor een periode van zes jaar. De bacheloropleidingen Technische Bestuurskunde en Electrical Engineering en de masteropleidingen Systems Engineering, Policy Analysis and Management, Management of Technology, Engineering and Policy Management, Electrical Engineering, Computer Engineering and Embedded Systems bereiden zich voor op de tweede ronde visitatie en accreditatie.


24

European Postgraduate Master in Urbanism (EMU) geaccrediteerd

De TU Delft heeft de postinitiële masteropleiding European Postgraduate Master in Urbanism (EMU) van de faculteit Bouwkunde bij de NVAO ingediend voor een Toets Nieuwe Opleiding. De NVAO heeft de opleiding geaccrediteerd voor een periode van zes jaar. Hiermee is het mogelijk deze postinitiële opleiding te registreren in het Centraal Register voor Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) en, gezien de Gedragscode Internationale Student, studenten van buiten de EER toe te laten.

Voortgang pilot 2e fase accreditatiestelsel

De TU Delft is één van de twee WO-instellingen die heeft deelgenomen aan de pilot voor het nieuwe accreditatiestelsel. De pilot is gestart in 2008 met een visitatie op instellingsniveau. De pilot heeft een vervolg gekregen in januari 2009 met een beperkte opleidingsaccreditatie. Een panel van ‘peers’ heeft de bacheloropleiding Werktuigbouwkunde op inhoud en resultaat van de opleiding beoordeeld. Begin maart heeft de TU Delft een positief beoordelingsrapport ontvangen. Na afronding van de pilot instellingsaudit en de pilot opleidingsaccreditatie heeft een drietal evaluatiebijeenkomsten bij de NVAO plaatsgevonden. De TU Delft heeft op basis van de opgedane ervaringen input geleverd voor de herziening van de conceptkaders.

Onderwijskwaliteitsplan TU Delft

‘De TU Delft voert een TU-breed systeem van kwaliteitszorg in dat voorbereidt – na wijziging van de huidige Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) – op instellingsaccreditatie.’ Het College van Bestuur heeft het Onderwijskwaliteitsplan TU Delft vastgesteld. De aanleiding voor de opdracht tot dit plan was tweeledig: 1. de wens tot het verder stimuleren van de kwaliteitscultuur van de TU Delft en daarmee de kwaliteit van het onderwijs; 2. de invoering van een nieuw accreditatiestelsel. Bij het ontwerpen van het Onderwijskwaliteitsplan is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande instrumenten en best practices binnen de instelling. Het nieuwe is dat deze met een aantal nieuwe instrumenten in een instellingsomvattend kader zijn geplaatst.

Aandacht voor onderwijs en docenten

‘Aantrekkelijk en effectief onderwijs is in hoge mate afhankelijk van de inzet van gemotiveerde en didactisch bekwame docenten die zich gewaardeerd weten in hun werk. Uitgangspunt is dat onderwijs, met onderzoek, een belangrijke plaats heeft in de loopbaan van wetenschappelijk personeel.’ Onderwijscentrum Focus (OC Focus) traint, coacht en adviseert docenten(teams) en opleidingen op de terreinen docentprofessionalisering, e-learning, internationalisering en curriculumontwikkeling. Daarnaast ondersteunt het centrum de implementatie van onderwijsbeleid en leidt het onderwijsvernieuwingsprojecten. In 2009 is het aantal opdrachten vanuit opleidingen, het aantal hulpvragen van docenten en het aantal cursusdeelnemers opnieuw flink toegenomen:  In 2009 is er op basis van een onderzoek onder docenten een professionaliseringsaanbod op gebied van ICT in het Onderwijs ontwikkeld en aan hen aangeboden. 76 TU Delft-docenten hebben deelgenomen aan een ICTO-training uit dit nieuwe aanbod;  Verder is in 2009 door ongeveer 300 docenten deelgenomen aan ten minste één didactische cursus van het Onderwijscentrum Focus (200 in 2008);  In 2009 zijn 25 BKO-certificaten uitgereikt (13 in 2008) en zijn 69 nieuwe docenten begonnen aan hun BKOtraject (39 in 2008). In totaal zijn er eind 2009 104 actieve BKO-deelnemers (60 in 2008);  Docenten van alle faculteiten hebben 33 keer gebruikt gemaakt van de mogelijkheid een Snel Onderwijs Consult aan te vragen, ruim een verdubbeling van het aantal aanvragen van vorig jaar;  Ten slotte is in 2009 gestart met de ontwikkeling van een Seniorkwalificatie Onderwijs voor ervaren docenten met onderwijsmanagementtaken.

Onderwijsprojecten

In januari is het Grassrootsproject 2007-2008 afgesloten met de presentatie van een boekje met Best Practices en een feestelijk seminar. Vervolgens heeft OC Focus een nieuwe grassrootsronde gelanceerd waarbinnen 41 projecten worden uitgevoerd. In het kader van het project One Thousand Flowers in Delft hebben 18 docenten


25

van de TU Delft ook vernieuwende activiteiten op het gebied van internationalisering van het onderwijs uitgevoerd. Vanaf januari is ook de eerste fase van het project ‘Docentkwaliteit op de kaart’ uitgevoerd. Dit project heeft instrumenten, procedures en facultaire plannen opgeleverd om docentkwaliteit aan de TU Delft meer zichtbaar te maken en te borgen in het HRM-beleid. Het behalen van de Basiskwalificatie Onderwijs is verplicht gesteld voor alle nieuwe docenten met minder dan vijf jaar onderwijservaring. In het kader van WO Sprint is het project ‘Ontwerpdidactiek’ gestart waarin studenten en docenten worden geprofessionaliseerd op het gebied van ontwerponderwijs door uitwisseling van ontwerpdidactische kennis en best practices. Ook draagt OC Focus bij aan een masterprogramma Gezel tot meester.

Quality Monitor (Monitor Logistieke kwaliteit)

In oktober is de jaarlijkse Quality monitor uitgezet onder de studenten. De respons was ruim 33%. Belangrijkste conclusies uit de monitor zijn:  De totaalscore van 6,6 (in 2008 6,7) is statistisch gezien vergelijkbaar met de score van vorig jaar; als de score op huisvesting studenten buiten beschouwing wordt gelaten is de score van 2009 identiek aan de score van 2008;  Waar er sprake is van direct contact tussen en medewerkers en studenten is de score hoog. Dit betreft contact met docenten, studieadviseurs, afdelingssecretariaten en onderwijsadministratie;  De grote instroom van studenten begint te knellen. Studentenhuisvesting scoort veel lager dan andere onderdelen. Afgezien van de faculteit Bouwkunde, is ook de score op kwantiteit van de faciliteiten (het aantal zitplaatsen bij colleges, werkcolleges, practicumplaatsen) verslechterd. De TU Delft overweegt om over te stappen naar de landelijke Nationale Studenten Enquête. Daarmee wordt het gebruik van de interne Quality Monitor heroverwogen.

3.7 Uitstroom Maatwerk voor Marine

Met het Royal Netherlands Naval College (RNNC) bestaan al heel lang afspraken over een vrijstellingsregeling voor RNNC’ers die ook ingenieur willen worden. Daarbij mogen zij een deel van de studiepunten gebruiken die ze tijdens hun studie aan het RNNC hebben behaald. Bij de faculteiten Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen, kunnen studenten van het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) aansluitend op hun officiersopleiding een masterdiploma behalen. In samenspraak met de student kunnen aansluitingsprogramma's worden opgesteld. Het gaat om enkele studenten per jaar. Voor studenten van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) worden zeer incidenteel dezelfde regelingen gebruikt.

3.8 Overig Eigen personeel en initiële opleidingen

Gegevens over de inschrijving van personeel voor initiële opleidingen worden niet geaggregeerd. Als dit al voorkomt, betreft het een zeer gering aantal.

Uitbesteding aan private organisaties

De in het CROHO geregistreerde opleidingen worden door de instelling zelf verzorgd en niet uitbesteed aan private organisaties. De TU Delft wendt geen publieke middelen aan voor private onderwijsactiviteiten.

Faciliteitenregeling Studentenorganisaties

In de loop van 2009 is begonnen met de uitvoering van de per 1 september 2008 in werking getreden Faciliteitenregeling studentenorganisaties. Deze regeling is nu ook bedoeld voor studentenorganisaties die zich bezighouden met:  belangenbehartiging van studenten;  bemiddeling bij (nationale en internationale) stage- en/of afstudeeropdrachten, of  het integreren van internationale studenten in de Delftse universiteitsgemeenschap.


26

4. Onderzoek

4.1 Inleiding

' ‘De TU Delft wil primair grensverleggend en vernieuwend technisch-wetenschappelijk onderzoek verrichten met

de toepassing van de resultaten daarvan als belangrijkste oogmerk. Meer op fundamenteel begrip gericht onderzoek staat in een toepassingsgericht perspectief. Multidisciplinair onderzoek op basis van sterke disciplinaire domeinkennis staat hierbij centraal. Het onderzoek van de TU Delft wordt daardoor gekenschetst als overwegend use inspired basic research.’ Vanuit haar missie en karakter van een technologisch opleidings- en onderzoeksinstituut blijft de TU Delft versterking van de kennisketen van research, engineering en design per discipline en samenwerking tussen disciplines nastreven. Dit is noodzakelijk om bij te kunnen dragen aan het innovatieve vermogen van de overheden en bedrijven door kennisvermeerdering en -overdracht en om ingenieurs en onderzoekers op te leiden met gedegen academische vakkennis en voldoende competenties om snel en goed inzetbaar te zijn. De kennisparadox zoals eerder door het Innovatieplatform benoemd als kernprobleem in de wisselwerking tussen wetenschap en economie, kan alleen worden opgelost wanneer het beleid aangrijpt op de zwakke schakels binnen de hele kennisketen. Ondanks de verdere erosie van de 1e geldstroom zal de TU Delft zich blijven inspannen om de zwakke plekken binnen de kennisketen op te sporen, maar ook om synergie binnen en tussen de disciplines te zoeken. Het interne Herijkingstraject dat in het kader van de gezondmaking van de financiële situatie van de TU Delft in de eerste helft van 2010 zal plaatsvinden, moet inzicht geven in de mogelijkheden voor meer synergie.

4.2 Onderzoeksambitie & -strategie

Zoals vastgelegd in het Instellingsplan 2007-2010 is de belangrijkste onderzoeksambitie van de TU Delft het realiseren van internationale zichtbaarheid en erkenning als een internationale speler binnen verschillende disciplines en vakgebieden. Deze ambitie blijft onverminderd van kracht naast de nieuw geformuleerde strategische doelstelling van het bevorderen van de maatschappelijke inbedding van onderzoek. Deze laatste is

opgenomen in de update van het Instellingsplan, prioriteiten 2009-2010. Het gaat hierbij om:  Onderzoeksprofilering via Delft Research Initiatives;  Verbeteren externe zichtbaarheid Design & Engineering;  (Inter)nationale samenwerking onderzoek;  Versterken van promotietrajecten;  Noodzaak van state of the art onderzoeksinfrastructuur. Voor het realiseren van deze onderzoeksambitie is het van belang om zowel te publiceren in toonaangevende internationale, wetenschappelijke tijdschriften als om strategische allianties te hebben en aan te gaan met toonaangevende internationale universiteiten. Een voorbeeld van zo’n alliantie is de IDEA-league waarvan onder andere ETH-Zurich en Imperial College London deel uitmaken. Voor het bevorderen van de maatschappelijke inbedding van het onderzoek is het van belang aan te sluiten op maatschappelijke thema’s en de bijbehorende kennis- & innovatieagenda’s van overheden en de kennis- & innovatiebehoefte van bedrijven. Zowel het internationale wetenschappelijke speelveld als het nationale maatschappelijke domein en de economische sectoren staan scherp op het technisch-wetenschappelijke netvlies van de TU Delft.

Resultaten in relatie tot ambitie en strategische doelstellingen De TU Delft heeft een duidelijke internationale zichtbaarheid en reputatie als Nederlandse Technische Universiteit wat tot uitdrukking komt in diverse rankings. In de THES ‘technology’-ranking staat de TU Delft in 2009 op de 15e plaats, die vooral tot stand komt op basis van peeroordelen. In de Leiden-ranking staat de TU Delft op de 11e plaats. Deze ranking komt tot stand op basis van citaties (zie paragraaf Onderzoeksresultaten voor een uitgebreide beschrijving van de posities op ranglijsten). De TU Delft is met succes betrokken bij een tweetal Knowledge and Innovation Communities (KIC’s) van het European Institute of Technology (EIT). In december 2009 heeft het EIT de voorstellen op het gebied van klimaat en ICT gehonoreerd. De TU Delft gaat in beide KIC’s participeren binnen consortia van overheden, kennisinstellingen en bedrijven. Hierbij zijn ook de internationale universiteiten betrokken vanuit de eerder genoemde IDEA-league. Voor de KIC op het gebied van klimaat is de Randstadregio als zogenaamde co-locatie aangewezen. Vanwege deze regionale koppeling en de maatschappelijke thematiek zullen ook de Delft Research Initiatives (DRI’s) op


28

de gebieden van Energie, Leefomgeving, Infrastructuur & mobiliteit hun agenda’s hierop proberen af te stemmen (zie ook onderstaande alinea). In 2010 moet duidelijk worden hoe de desbetreffende KIC’s organisatorisch worden ingevuld en welke projecten binnen de eerder ingediende programma’s zullen gaan starten. In 2009 zijn de Delft Research Initiatives (DRI’s) op de maatschappelijke thema’s energie, gezondheid, leefomgeving, infrastructuren & mobiliteit van start gegaan. Met deze initiatieven hoopt de TU Delft beter aan te sluiten op de maatschappelijke thema’s en agenda’s, een meer multidisciplinaire aanpak van het onderzoek te ontwikkelen en de toegankelijkheid van vakgebieden en onderzoeksgroepen voor geïnteresseerde partijen te verbeteren. (zie paragraaf Onderzoeksbeleid voor een uitgebreide beschrijving van de DRI’s). Op het gebied van Design & Engineering is in 3TU-verband aan de KNAW advies gevraagd over criteria voor de ex ante en ex post beoordeling van construeren en ontwerpen. Criteria die mogelijk gebruikt kunnen worden in het kader van het SEP-protocol voor onderzoeksbeoordeling en voor overige beoordelingsdoeleinden. De KNAW zal naar verwachting hierover in 2010 uitspraken doen. Ook de start van een Delft Design & Engineering Initiative moet in organisatorische zin een meer planmatige aanpak van activiteiten opleveren, die gericht is op een verbetering van de externe zichtbaarheid van Design & Engineering. In de eerste helft van 2010 wordt een breed gedragen meerjarenplan verwacht. De samenwerkingsovereenkomst tussen de Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen en de belangrijkste overheden, kennisinstellingen en bedrijven binnen de civiele sector is een voorbeeld van nationale samenwerking en maatschappelijke inbedding van het onderzoek. Deze overeenkomst is in december 2009 afgesloten en heeft een financiële omvang van M€ 13 voor vijf jaar. In samenspraak met alle betrokkenen zal in de eerste helft van 2010 een universitaire agenda worden opgesteld op de gebieden van deltatechnologie, watertechnologie, bouwtechnologie, civiele infrastructuur en transport. De TU Delft ziet de Graduate Schools als een belangrijke en strategische organisatievorm om de promotietrajecten te versterken met als doel om deze succesvol, met behoud van een hoog kwaliteitsniveau, binnen de nominale promotieduur te kunnen realiseren. Binnen de TU Delft wordt er een pilot gestart met een drietal Graduate Schools bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen, de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica en bij de faculteit Bouwkunde. Naast de pilot met de eigen Graduate Schools is de TU Delft ook betrokken bij de Graduate schools die door NWO worden gesubsidieerd (zie paragraaf Promotiebeleid voor een uitgebreidere beschrijving). Binnen 3TU-verband is in 2009 een discussie gestart om de wenselijkheid en mogelijkheid van een zogenaamd technologiedomein te verkennen. Dit in analogie met de wijze waarop in Zwitserland het technologiedomein is georganiseerd en wordt gefinancierd. In een dergelijke opzet worden het fundamentele en het toegepast technisch-wetenschappelijke onderzoek met bijbehorende kostbare onderzoeksinfrastructuur, meer in samenhang opgezet zonder dat er sprake is van onproductieve en kostbare concurrentie tussen kennisinstellingen binnen dezelfde disciplines en vakgebieden. Ook de verbinding met maatschappelijke thema’s en agenda’s kan duidelijker en met minder versnippering tot stand worden gebracht. Hierdoor wordt ook beter aangesloten op het strategische principe van focus en massa. In 2010 zal binnen 3TU-verband dit idee verder worden verkend en zal de discussie worden voortgezet met diverse stakeholders binnen Nederland. In kader van het eerder vermelde Herijkingstraject zal ook gekeken worden naar de grootschalige onderzoeken onderwijsinfrastructuur. Dit gebeurt aan de hand van door de faculteiten gemaakte contourenschetsen. Naast het creëren van meer synergie tussen vakgebieden wordt een grotere efficiency van de bedrijfsvoering nagestreefd. Dit is noodzakelijk om de infrastructuur zowel aan de eisen van deze tijd te laten voldoen betaalbaar te houden tegen de achtergrond van de gedaalde eerste geldstroom van het Ministerie OCW.

Geo-Innovatie Award voor ‘Usable mobile maps’ Het project 'Mobiele kaarten op juiste schaal voor gebruikers' van TU Delft heeft donderdag 3 september jl. tijdens het Ruimte Geo-Informatie (RGI) Nazomerfeest, de Geo Innovatie Award gewonnen in de categorie wetenschap. Uit 100 RGI projecten is dit project van Martijn Meijers en zijn partners geselecteerd. Verrassend was ook dat de 'stille kracht' achter RGI, Elfriede Fendel van de TU Delft, een Award kreeg. In 2007 heeft TU Delft voor het 3D Topografie project (RGI-011) ook al de Geo Innovatie Award in de categorie


29

Wetenschap ontvangen. Het gebruik van digitale kaarten neemt door de technologische ontwikkelingen steeds verder toe. De zeer beperkte schermomvang van navigatie-hardware heeft echter nog zodanige beperkingen dat de gebruiker soms moeite heeft zich te oriënteren. De huidige verbeteringen hebben onvoldoende gebruikerstoepassingen. Vrijwel alle kaarten waar gebruikers op hun mobiele telefoon of personal digital assistant mee werken, zijn statische kopieën van het origineel. Dat maakt het lastig om altijd te beschikken over een actuele kaart van het juiste gebied en op de juiste schaal. Gebruikmakend van de technologie van draadloos breedband wordt een prototype ontwikkeld van een dynamische dienst die actuele kaarten kan leveren aan mobiele gebruikers, van het juiste gebied op de juiste schaal. Binnen RGI (Ruimte voor Geo-Informatie) is in samenwerking met enkele buitenlandse toonaangevende organisaties echter een groot aantal resultaten bereikt, zoals ‘traploos zoomen’, experimentele prototypen en opname-ideeën in commerciële software. “Het idee is om te werken vanuit één bron die altijd up-to-date is” zegt betrokken onderzoeker Theo Tijssen. “Van daaruit kan op iedere gewenste schaal een kaart worden gegenereerd die afgeleid is van de gedetailleerde brongegevens. Een actuele kaart dus, van het juiste gebied op de op dat moment gewenste schaal.”

4.3 Onderzoeksprofilering via Delft Research Initiatives

Begin 2009 zijn de meerjarenplannen van de Delft Research Initiatives (DRI’s) op het gebied van Energy, Environment, Health en Infrastructures & Mobility – de DRI Strategic Perspectives 2009-2013 - gepresenteerd aan een preview panel en besproken in de vergadering van de Groepsraad. Zowel dit panel – bestaande uit de leden van het College van Bestuur, de decaan 3mE met betrekking tot de valorisatieaspecten en de decaan TBM met betrekking tot de public affairs aspecten – als de Groepsraad hadden veel waardering voor de inhoud van de meerjarenplannen. Wel is geconstateerd dat de DRI’s zich in verschillende stadia van ontwikkeling bevinden wat betreft aanpak, organisatiegraad en fasering. In maart 2009 heeft het College van Bestuur ingestemd met de DRI Strategic Perspectives 2009-2013 waarbij als belangrijke randvoorwaarde geldt dat in de komende (start)jaren uit de CvB-impulsmiddelen wordt voorzien in compensatie van de inzet van wetenschappelijk personeel voor DRI-gerelateerde activiteiten en van stafondersteuning vanuit de directies Instellingsbeleid, Marketing & Communicatie en het Valorisatiecentrum van de TU Delft. Op basis van jaarlijks in te dienen begrotingen ontvangen de DRI’s tevens CvB-impulsmiddelen voor (inhoudelijke) initiatieven. In het eerste kwartaal van 2009 hebben de DRI’s in oprichting zelf uiteraard niet stilgezeten. Parallel aan het besluitvormingsproces hebben de kwartiermakers gewerkt aan een verdiepingsslag, onder meer het concreter aangeven voor welke ‘Engineering Challenges’ de DRI’s de komende jaren concrete technologische oplossingen willen ontwikkelen. Op 1 april 2009 zijn de DRI’s vervolgens officieel van start gegaan. Het startjaar 2009 heeft in het teken gestaan van een verdere inhoudelijke uitwerking van de meerjarenplannen en externe profilering. Tevens is de samenstelling van de DRI-teams, zowel wat betreft wetenschappelijk personeel als ondersteunend personeel, verder uitgewerkt en vastgesteld en is ingezet op de participatie van studenten in de DRI’s. De directie Marketing & Communicatie heeft in opdracht van het College van Bestuur en in overleg met de DRI’s een DRIwebsite ontwikkeld waar onder meer de ‘engineering challenges’, de activiteitenagenda, contactpersonen te vinden zijn. Ieder DRI is in 2009 aan het werk gegaan volgens de eigen specifieke voorgenomen aanpak en werkwijze. Hieronder volgt per DRI – in willekeurige volgorde - een bloemlezing uit het aantal ondernomen activiteiten: Delft Energy Initiative (DEI) Een gespreksronde van DEI-ambassadeur Mr. I.W. Opstelten met belangrijke externe stakeholders binnen Ministeries en Bedrijfsleven. Oprichting van de Energy Club. Deze door studenten geleide club zorgt voor positieve dynamiek binnen en buiten de universiteit en verschaft een zeer waardevolle toegang tot talentvolle studenten. Bedrijven vinden studenten via de Energy Club voor korte projecten en hebben al interesse getoond in sponsorschap. Start van het Energy on the Campus project dat zich o.a. richt op een duurzame energiehuishouding en zichtbaarheid van energie-innovaties op de campus van de TU Delft. De ‘Campus Energy Challenge’, een ideeën- en ontwerpwedstrijd voor studenten, is daar een voorbeeld van. Zichtbaarheid van de TU Delft en energie via gerichte communicatieactiviteiten w.o. de ‘masterclass voor Tweede Kamerleden’ en een bezoek van de NOS-redactie. Een gamma aan onderzoeken valorisatieactiviteiten waaronder het vormgeven van EU-projectaanvragen (FP7) op het gebied van batterij- en ook smartgridonderzoek, EOn gefinancierd onderzoek (1M€), elektrisch


30

vervoer, opstarten van breed warmteonderzoeksinitiatief en samenwerking met een start-up company op het Science Port Holland terrein.  Actief partner in het KIC (Knowledge and Innovation Cummunity in het kader van het European Institute of Technology)-voorstel ‘SEEIT’. Delft Environment Initative (DEnvI)  Voorbereidingen voor de Lancering van het project: Climate City Campus. Dit project behelst de koppeling van onderwijs, onderzoek en valorisatie voor klimaatgerelateerde onderwerpen met een uitwerking op de campus van de TUD. Een deelproject hierbinnen betreft het 'groene gevels' project op de campus. Er wordt gestreefd naar een hoge participatie van studenten in dit initiatief.  Deelname innovatie-estafette in november samen met DRI infrastructures & Mobility.  Participatie en follow up van COP15 (United Nations Climate Change Conference Copenhagen 2009) o.a. ter input voor de lezing eind februari 2010 over "Hoe verder na de klimaattop Kopenhagen" in samenwerking met visiting professor Sir Julian Hunt.  Een sessie in de Group Decision Room om te komen tot een student proposal "to use ISS for climate change experiments". Deze activiteit komt voort uit een "call" van de European Space Agency.  Bundeling Onderzoeksactiviteiten op het gebied van monitoring, gegevens extrapolatie, visualisering en designmogelijkheden in relatie tot klimaatonderzoek.  Voorbereidingen van en participatie in FES-voorstellen en Climate KIC. Delft Health Initiative (hi) Het smeden van een TU Delft Health gemeenschap en het goed positioneren van TU Delft Health evenals het profileren van het ‘Health gezicht’ van de TU Delft. Een aantal activiteiten in dit kader:  Een startbijeenkomst georganiseerd in conferentiecentrum Corpus.  In het kader van de lezingenreeks “De professor spreekt” van Rector Magnificus prof. Jacob Fokkema heeft DRI-voorzitter prof. Lucas van Vliet een Hippolytuslezing gehouden over technologie en gezondheidszorg.  Het intensiveren van relaties met strategische partners bij medische instellingen en in het bedrijfsleven.  Binnen Medical Delta – een samenwerkingsverband tussen de TU Delft (penvoerder) en de twee medische faculteiten in resp. Leiden (LUMC) en Rotterdam (Erasmus MC) – samen met andere regionale health gerichte partijen bouwen aan een sterk health cluster in Zuid-Holland.  Binnen Medical Delta werken aan het indienen van een EU FP7 voorstel ROK (“Regions of Knowledge)Health” samen met buitenlandse partners in Stockholm, Oxford, Barcelona en Zurich.  Binnen Medical Delta voorbereiden en indienen van een achttal grote voorstellen, onder meer CTMM (Center for Translational Molecular Medicine), NeCEN (Netherlands Centrum for Electron Nanoscopy); Holland PTC (Holland Proton Therapy Center) en Nieuwe Instrumenten voor de Gezondheidszorg (NIG). Delft Infrastructures & Mobility Initiative (DIMI)  Het DRI was in 2009 co-sponsor van het goed bezochte European Micro Aerial Vehicle Congress dat hoofdzakelijk door studenten van de faculteit LR is georganiseerd. Daarnaast was het DRI co-sponsor van het Automotive Design-seminar dat door de faculteit IO is georganiseerd. Beide evenementen hebben veel persaandacht gehad.  Een drietal themahouders van het DRI hebben een workshop gehouden op de groot opgezette Innovatieestafette (‘Club van Maarssen’) van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat op het vliegveld Valkenburg. De thema’s die hierbij aan de orde zijn geweest waren Airport of the Future van prof. Richard Curran (LR), Living in the Delta van prof. Han Vrijling (CiTG) en Port of the Future van prof. Han Ligteringen (CiTG). Daarnaast heeft het Delft Environment Initiative ook een workshop gehouden binnen het thema Urban Planning & Mobility (Dr. Cees Maat van OTB). De TU Delft was in z’n algemeenheid goed vertegenwoordigd op de innovatie-estafette waarbij TU Delft-voorzitter Dirk-Jan van de Berg de opening verrichtte met Minister Eurlings en dhr. Nijhuis, President Raad van Bestuur Schiphol.  DIMI heeft het initiatief genomen voor de expositie ‘Leven met water bij klimaatverandering’ binnen het gebouw van CiTG. Op deze expositie toont de Delftse technostarter DeltaSync haar visie en ontwerpen op het thema Drijvend Wonen.  In het kader van de lezingenreeks “De professor spreekt” van Rector Magnificus prof. Jacob Fokkema heeft DRI-voorzitter prof. Han Vrijling een Hippolytuslezing gehouden over een integrale visie op de waterveiligheid van Nederland voor de kustbescherming, de Zuidwestelijke Delta, het IJsselmeer en de waterfronts van de historische steden. Uit de discussie bleek de grote betrokkenheid van het publiek bij een dergelijk thema.


31

Prof. Prof. Richard Curran (LR) is benoemd in de wetenschappelijke raad van SESAR dat een EU-platform is voor Air Traffic Management. Prof. Han Vrijling (CiTG) is benoemd als technisch commissaris van de projectraad van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam o.l.v. dhr. Veerman. Op 14 december 2009 hebben de Delft Research Initiatives in de vergadering van de Groepsraad een toelichting gegeven over de activiteiten in 2009 waarbij men tevens een doorkijkje heeft verzorgd naar het jaar 2010.

4.4 Versterken van promotietrajecten

TU Delft Graduate School

De faculteiten EWI, TNW, 3mE en Bk hebben zich gebogen over de inrichting (en de consequenties daarvan) van een Graduate School. In 2010 wordt begonnen met de implementatie van de TU Delft Graduate School, waarbij wordt uitgegaan van het inmiddels vastgestelde raamwerk dat gericht is op de verbetering van de promotietrajecten en daarmee van de reputatie van de TU Delft. Aandachtspunten zijn: een inhoudgedreven structuur; kwaliteitsborging van Doctoral Supervision & de verantwoordelijkheden van PhD’s; verantwoordelijkheid voor generieke gedeelde ondersteuning; participatie binnen een netwerk van academische en maatschappelijke (business) partners & de uitwerking van een overkoepelend framework en bestuur.

NWO honoreert twee Delftse aanvragen Graduate Programmes

De Casimir Research School en het 3TU.Centre for Ethics and Technology waarvan de TU Delft penvoerder is, krijgen ieder €800.000 subsidie uit het Graduate Programme van NWO. Minister Plasterk van OCW heeft dat op 12 augustus 2009 bekendgemaakt. NWO heeft in totaal aan negen instituten een subsidie toegekend. Het doel van het zogeheten Graduate Programme is de vorming van een excellente onderwijs- en onderzoeksomgeving voor zeer talentvolle jonge onderzoekers. Uitgangspunten zijn wetenschappelijke excellentie, meer keuzevrijheid voor de aankomende promovendi, selectie van studenten en promovendi en een uitstekend onderwijsprogramma. Casimir en 3TU.Ethics gebruiken het geld om de masterstudie en het promotieonderzoek meer met elkaar te integreren. Ze hopen op die manier meer topstudenten uit binnen- en buitenland aan te trekken.

PhD-start-up

In november heeft de eerste TU Delft PhD Start UP plaatsgevonden. Dit programma is ontwikkeld om promovendi een goede basis te geven, zodat zij goed, efficiënt en zelfbewust hun promotieonderzoek kunnen doorlopen en beëindigen. Het programma beslaat drie dagen op locatie (Soest) en is geheel in het Engels. Daarnaast is het de bedoeling dat er door deze start-up voor deze promovendi een community wordt gecreëerd. Hierdoor kunnen de promovendi zich bewegen binnen een wetenschappelijk en sociaal netwerk.

2de editie PhD-event

In oktober heeft het tweede jaarlijks terugkerende PhD-event van de TU Delft plaatsgevonden. Het thema was dit jaar: Mastering your PhD and getting the most out of PhD supervision! Ruim 200 promovendi en medewerkers hebben het evenement bezocht. De kern van het programma bestond uit 4 workshops: Supporting the process of doing a PhD; Decoding Dissertation Expectations; Job preparation strategies and Ways to enhance your employability en How to create fruitful supervision!

PromotieVolgSysteem TU Delft (PVS)

Het PVS is een (administratief) systeem dat het mogelijk maakt promovendi en de voortgang van hun promotieonderzoek te volgen en is in mei operationeel geworden. Het is bedoeld om zowel op individueel niveau als op managementniveau per faculteit c.q. de TUD relevante informatie over het verloop van promoties te genereren. Met dit PVS moet worden bereikt dat faculteiten over een middel beschikken om de transparantie over promovendi te vergroten en de kwaliteit van promotietrajecten beter te borgen. Daarnaast moet dit systeem het wetenschappelijk personeel faciliteren bij het verloop van promotietrajecten.

4.5 Onderzoekscholen

‘De TU Delft handhaaft de onderzoekscholen waarvan zij penvoerder is of waarin zij participeert. Onderzoekscholen versterken de profilering van de TU Delft. Erkenning door de Erkenningscommissie


32

Onderzoekscholen (ECOS) wordt door de TU Delft als een belangrijk kwaliteitslabel gezien. De toekomst van de bestaande en mogelijke nieuwe onderzoekscholen wordt bezien in het licht van de discussie rond de Graduate School.’ De onderzoekscholen waarvan de TU Delft penvoerder is of waarin de TU Delft participeert, bieden een hoogwaardige inbedding van het promotieonderzoek en dragen bij aan de nationale afstemming van onderzoeksprogramma’s binnen specifieke disciplines. Als faculteits- en universiteitsoverstijgende onderzoeksverbanden in strategische gebieden versterken zij de profilering van de TU Delft. Erkenning door de KNAW/ECOS wordt als een belangrijk kwaliteitskeurmerk beschouwd. De ervaringen en positie van de onderzoekscholen worden in beschouwing genomen bij de implementatie van het beleidsvoornemen promotieopleidingen TU-breed in te bedden binnen een Graduate Schoolstructuur. Daarnaast worden de ervaringen meegenomen van de twee door NWO gehonoreerde voorstellen binnen het pilot-programma voor interuniversitaire en lokale onderzoeksscholen of Graduate Schools. Deze scholen zijn de Casimir Onderzoekschool en de Graduate School 3TU.Ethics (zie kader).

NWO-subsidies voor ethiek-onderzoek

Onderzoekers op het gebied van ethiek en technologie hebben twee onderzoekssubsidies gekregen van NWO. De toegekende subsidies zijn onderdeel van het NWO-programma 'Maatschappelijk Verantwoord Innoveren'. Het eerste Delftse ethiek-project heet 'Technology and Human Development; A Capability Approach', ingediend door prof.dr. Jeroen van den Hoven (€550.000). Het tweede gehonoreerde ethiek-project is 'Biosecurity and dual use research', ingediend door prof.dr. Seumas Miller (€125.000). Dit onderzoek richt zich op ethische vragen rondom het gebruik van pathogenen (ziekteverwekkers). Net als in voorgaande jaren is de TU Delft in 2009 penvoerder van negen onderzoekscholen: Advanced School for Computing & Imaging (ASCI); Onderzoekschool Integraal Construeren voor de Bouw (BOUW); Graduate Research School Biotechnological Sciences Delft Leiden (BSDL); Casimir Onderzoekschool (CASIMIR, natuurkunde); Centrum voor Technische Geowetenschappen (CTG); Delft Institute for Microsystems and Nano-electronics (DIMES); Dutch Institute of Systems and Control (DISC); J.M. Burgerscentrum – Onderzoekschool voor Stromingsleer (JMBC); Transport Infrastructure and Logistics (TRAIL). Op CTG en DIMES na zijn het interuniversitaire onderzoekscholen. Alle onderzoekscholen waarvan de TU Delft penvoerder is, zijn erkend door de KNAW/ECOS. De TU Delft participeert in negen door de KNAW erkende onderzoekscholen: Onderzoekschool Engineering Mechanics (EM); Instituut voor Programmatuurkunde en Algoritmiek (IPA m.i.v. 2007); Netherlands Graduate School of Urban and Regional Research (NETHUR); Nederlands Instituut voor Onderzoek in de Katalyse (NIOK); Nederlandse Onderzoekschool voor Bestuurskunde (NIG); Onderzoekschool Procestechnologie (OSPT); School voor Informatie- en Kennissystemen (SIKS); Thomas Stieltjes Institute for Mathematics (SIMATH); Interuniversitaire Onderzoekschool Wetenschap, Technologie en Moderne Cultuur (WTMC). Daarnaast zijn er contacten binnen een viertal netwerken die ook onderzoekschool worden genoemd, maar op dit moment niet door de KNAW als zodanig worden erkend. De betreffende netwerken hebben ook geen aanvraag voor een dergelijke (vervolg)erkenning ingediend. Het betreft: Integrated Biomedical Science and Engineering (IBME); Onderzoekschool voor Integrale Productvernieuwing (IPV); Polymeren (PTN); Vening Meinesz Research School of Geodynamics (VMSG). De TU Delft participeert verder met de Delftse delen van de onderzoekschool CTG en onderzoekschool VMSG in de toponderzoekschool Netherlands Research Centre for Integrated Solid Earth Science (ISES).


33

Hererkenning  In 2009 heeft de KNAW/ECOS de aanvraag voor hererkenning van de onderzoekschool DIMES in behandeling genomen. In juni 2009 heeft de KNAW/ECOS schriftelijk laten weten positief te hebben besloten over de hererkenning van DIMES;  Ook de onderzoekschool SIKS heeft in juni 2009 een positief besluit van de KNAW/ECOS over de hererkenning mogen ontvangen.

4.6 Onderzoeksresultaten Omvang onderzoek

De TU Delft hanteert de omvang van de externe geldstromen, de onderzoeksinzet van het WP en de aantallen promovendi als indicatoren van de omvang van het onderzoek.

De 1e geldstroom is in 2009 met 3,6% gestegen ten opzichte van 2008 tot M€ 382,7 (zie tabel 1.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Hierin is een eenmalige OCW-toekenning van negenentwintig miljoen opgenomen vanwege de BaMa-compensatie. De financiële uitkering van dit bedrag zal over een aantal jaren worden verspreid. De 2e- geldstroom is in 2009 met 14% gedaald ten opzichte van 2008 tot M€ 26,1, de 3e geldstroom is echter met 10% gestegen tot M€ 109,3 (zie tabel 1.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Het potentieel voor de 2e geldstroom is groter maar kan, als gevolg van het overwegende accent op de natuuren levenswetenschappen door NWO, nauwelijks verder worden benut. Een verdere groei van het onderzoek en een (h)erkenning van kwaliteit van een groot deel van de Design- & Engineeringdisciplines wordt hierdoor belemmerd. Verhoudingsgewijs neemt de omvang van de 1e geldstroom af: in 1999 besloeg de 1e geldstroom 81% van de totale omvang van de drie geldstromen, in 2009 is dat nog slechts 74%. De relatieve omvang van de 2e geldstroom - van 2% in 1999 naar 5% in 2009 - en 3e geldstroom - van 16% in 1999 naar 21% in 2009 - neemt toe (zie tabel 1.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Dit komt door de structurele groei van de externe geldstromen tegen de achtergrond van de sterk gegroeide instroom van promovendi in de laatste jaren. Hieruit kan worden geconcludeerd, dat de TU Delft langzaam aan minder financieel afhankelijk is geworden van de 1ste geldstroom, maar dat deze nog steeds een noodzakelijke voorwaarde is om externe geldstromen te kunnen verwerven, omdat investeringen en matchingsverplichtingen een zware wissel op de 1ste geldstroom zetten. Zonder een goede, gezonde financiële basis voor het vaste wetenschappelijke personeel, de ondersteuning en moderne onderzoeksfaciliteiten, kunnen de externe geldstromen in de toekomst wellicht op een suboptimum blijven steken of zelfs dalen. Op basis van inzetpercentages per functiecategorie is de onderzoeksinzet 2008 voor de TU Delft bepaald (als alternatief voor gedetailleerde en kostbare vormen van tijdregistratie). De totale onderzoeksinzet van het WP is lichtelijk toegenomen van 1606 fte in 2007 naar 1635 fte in 2008. Deze toename zit vooral in de onderzoeksinzet vanuit de 2e en 3e geldstroom en wordt veroorzaakt door een lichte stijging van de omvang van het WP (zie tabel 1.2 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). De verhouding van de inzet in de 3e en 2e geldstroom ten opzichte van de 1e geldstroom – door het Rathenau Instituut de ‘maatschappelijke’ en ‘wetenschappelijke’ werfkracht genoemd – bedroeg 1,59 en 0,62. Dit betekent een duidelijke verhoging ten opzichte van de 0,58 en 0,27 in 1998 (het jaar waarop het Rathenau Instituut zich baseerde in het rapport ‘De Nederlandse universiteiten. Feiten en Cijfers’). Het aantal promovendi is in 2009 met 11% sterk gestegen tot 2027 personen. Als capaciteit in full time equivalent bedraagt de stijging 6%. Hierin zijn ook 999 onbezoldigde promovendi opgenomen, die qua salarislasten door externen worden bekostigd (zie tabel 1.3 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Van de 2027 promovendi hebben er 1095 een buitenlandse nationaliteit (54%). De landen waar de meeste buitenlandse promovendi vandaan komen zijn: China (11%), Iran (5%) en Italië (4%) (zie tabel 1.4 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken).

Onderzoeksproductiviteit

De aantallen publicaties zijn met terugwerkende kracht aangepast aan de nieuwe VSNU-definities van de onderzoeksoutput uit 2009 (deze afspraken zijn gelijkgeschakeld aan die in het nieuwe SEP-protocol).


34

Het aantal wetenschappelijke publicaties – refereed en non-refereed tijdschriften, boeken, boekdelen etc. is in 2009 nagenoeg gelijk aan dat in 2008 (van 6946 naar 6943). Ten opzichte van 2003 is het aantal wetenschappelijke publicaties met 37% gestegen (zie tabel 2.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Deze stijging zit vooral in het aantal gerefereerde artikelen in wetenschappelijke tijdschriften en het aantal wetenschappelijke conferentiebijdragen. Het aantal vakpublicaties is in 2009 met 16% gedaald ten opzichte van 2008 en is op een aantal van 955 uitgekomen (zie tabel 2.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Deze daling hangt samen met de toenemende druk op wetenschappers om in internationale refereed tijdschriften te publiceren (t.b.v. onderzoeksvisitaties, beoordelingen van onderzoeksvoorstellen en onderzoekers bij subsidieaanvragen en citatiescores in talloze rankings). Zowel het aantal populaire publicaties, als de overige onderzoeksoutput (zoals editorships, boekbesprekingen, octrooien en abstracts), is in 2009 gedaald ten opzichte van 2008 (respectievelijk met 38% en 7%). Ten opzichte van 2003 is echter een duidelijke toename te constateren. Het aantal populaire publicaties nam toe van 56 tot 71 en de overige onderzoeksoutput van 463 naar 1240 (zie tabel 2.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Deze stijging hangt vermoedelijk samen met de toenemende aandacht voor het zichtbaar maken van de maatschappelijke relevantie van het wetenschappelijke onderzoek. Het aantal spin-off bedrijven is in 2009 met 11 gelijk gebleven ten opzichte van 2008 (zie tabel 2.1 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Voor het vaststellen van het aantal spin-off bedrijven zijn alleen cijfers beschikbaar vanuit het Technostarters-programma-TU Delft (conform de technostarter-definitie van het Ministerie van EZ). Er is geen zicht op eventuele spin-offs van medewerkers, promovendi of studenten buiten het Technostarters-programma om.

Vijf onderzoeksprojecten ontvangen FOM-subsidie

De Stichting FOM heeft recent vijftien projectaanvragen gehonoreerd voor een bedrag van in totaal M€5,4. Vijf van die vijftien onderzoeksvoorstellen zijn afkomstig van de TU Delft, namelijk van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. De gehonoreerde Delftse onderzoeksvoorstellen zijn van: prof. Y. Nazarov (Josephson laser), prof. G. Bauer (spin caloritronics), prof. D. Bouwmeester en dr. R. Hanson (controlled light-matter interactions in photonic and plasmonic nanostructures), prof. H. van der Zant (SQUID’s as quantum-limited detectors of mechanical motion) en prof. N. Dekker (probing biology's molecular scale using nanotechnology).

Impact onderzoek

Uit diverse internationale rankings blijkt dat de TU Delft tot de Europese en wereldwijde top van universiteiten behoort, vooral op het gebied van technologie en engineering. De TU Delft staat in 2009 op de 83e plek in de ‘World top 200 universities’ van de THES-ranking, een ranglijst die zich richt op reputatie, de (internationale) samenstelling en omvang van de staf en studentenpopulatie en de citatie impact van het onderzoek. Op de sublijsten van de ‘Technology top’ en de ‘Natural Sciences top’ – die voor honderd procent op reputatie zijn gebaseerd - staat de TU Delft respectievelijk 15e en 73e (nagenoeg dezelfde posities als in 2008) (zie tabel 3.1 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). In de wereldwijde en Europese top van de algemene Shanghai-ranking – een ranglijst gebaseerd op onderzoeksprestaties uit het heden en verleden - heeft de TU Delft haar positie in de categorie 152-200 en 5979 weten te handhaven. Hetzelfde geldt voor de positie 78-100 op de specifieke ranglijst voor ‘Engineering, technology and computer science’ (zie tabel 3.2 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). In de wereldwijde top van de HEEACT-ranking – een ranglijst met onderzoeksprestaties uit het heden – is de TU Delft tussen 2008 en 2009 gestegen van positie 255 naar 238. Op de specifieke ‘Engineering’ en ‘Natural sciences’ top daalde de TU Delft: van 30 naar 42 en van 111 naar 136 (zie tabel 3.3 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). De Leiden-ranking van het CWTS combineert niet indicatoren tot een ranglijst, maar geeft aparte ranglijsten per indicator. In de Europese top 100 is de TU Delft gestegen op de sublijst van het aantal publicaties (van 96 naar 89) en de sublijst van het aantal citaties per publicatie (van 94 naar 92). De 11e positie van de TU Delft op de sublijst van de kroonindicator - het aantal citaties per publicatie gecorrigeerd voor de velden van onderzoekis ongewijzigd gebleven. Wereldwijd staat de TU Delft wat betreft de kroonindicator op de 86e positie (zie tabel 3.4 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). In de ‘Wereldwijde top’ van de CWTS Scoreboard of University-Industry Research Cooperation 20032007 hoort de TU Delft (wederom) tot de tien universiteiten waar in verhouding de meeste van de


35

gepubliceerde artikelen in internationaal gerefereerde tijdschriften in samenwerking met het bedrijfsleven zijn geschreven (zie tabel 3.5 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Ondanks de methodologische tekortkomingen van de rankings zelf, en de mate waarin universiteiten onderling kunnen worden vergeleken qua missie, profiel, en beschikbare resources, geven de rankings wel inzicht in de internationale zichtbaarheid en reputatie van de Nederlandse universiteiten binnen de verdere mondialisering van onderwijs en onderzoek. Voor de TU Delft zijn vooral de ‘Technology top’ van de THES-ranking (gebaseerd op peer-review) en de ‘kroonindicator’ van de Leiden-ranking (gebaseerd op citatiescores) van belang omdat deze rankings het meeste rekening houden met het karakter van de TU Delft zijnde een technologische universiteit. De TU Delft zal waar mogelijk hiervan gebruik maken binnen haar wervings- en internationaliseringsbeleid. In 2009 heeft de TU Delft 24 subsidies verworven in het kader van de vernieuwingsimpuls van NWO (18 VENI, 5 VIDI- en 1 VICI), vier maal zo veel als in 2008. Daarnaast verwierf de TUD 5 STW valorisation en 2 ERC grants (zie tabel 3.6 en 3.7 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken).

Promotierendement

Het aantal promoties is in 2009 met 12% gestegen ten opzichte van 2008 en is op een aantal van 264 gekomen (zie tabel 4.1 van de Bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Sinds 1997 is er sprake van een schommelende maar gestaag stijgende trend. Afgaande op de ontwikkelingen van de aantallen promovendi verwacht de TU Delft voor de komende jaren een sterker stijgende trend dan tot nu toe. Hierdoor hoopt de TU Delft de zeer talentvolle onderzoekers voor een wetenschappelijke carrière te winnen, maar ook om in voldoende mate bij te dragen aan het afleveren van goed opgeleide onderzoekers voor het Nederlandse bedrijfsleven. Uit de samenstelling van de gepromoveerden blijkt echter het aandeel buitenlanders in 2009 tot 59% te zijn gegroeid tegen 23% in 1997 (zie tabel 4.1 van de bijlage met onderzoeken valorisatiestatistieken). Het internationale karakter van het onderzoek wordt met deze groep kenniswerkers onderstreept, maar heeft ook een braindrain in zich wanneer de TU Delft en het Nederlandse bedrijfsleven niet bij machte zijn om vanuit deze categorie te binden dan wel te rekruteren. De TU Delft heeft de intern gehanteerde definitie van het kengetal promotierendement aangepast in lijn met de opzet die de VSNU hanteert met het oog op optimale compatibiliteit, en waar alle universiteiten mee hebben ingestemd. In 2010 worden gegevens over het promotierendement aan de VSNU aangeleverd die vervolgens in 2011 in het jaarverslag gepubliceerd worden.

4.7 Kwaliteitszorg onderzoek Een internationaal erkende reputatie als wetenschappelijk toonaangevend instituut is voor de TU Delft essentieel om zich als preferred partner op onderzoeksgebied te positioneren. Deze erkenning is sterk afhankelijk van de door (inter)nationale vakgenoten erkende kwaliteit van het onderzoek. Het stelsel van peer review is een wereldwijde standaard binnen elke wetenschappelijke discipline en is essentieel voor het zelfreinigende vermogen van de onderzoeksorganisatie. Het Nederlandse systeem van externe onderzoeksbeoordelingen biedt een transparant en beproefd kader voor peer reviews. In combinatie met de verbeteren verandermaatregelen die getroffen worden naar aanleiding van het oordeel van de beoordelingscommissie, draagt dit systeem bij aan het realiseren van de Delftse ambities op het onderzoeksgebied.

Beleid kwaliteitszorg 

  

De TU Delft wil internationaal erkende topkwaliteit blijven leveren op het gebied van technischwetenschappelijk onderzoek. In termen van het Standard Evaluation Protocol 2003-2009 streeft de TU Delft naar een gemiddelde score in het bereik 4-5. Hiertoe acht de TU Delft een transparante leerstoelenstrategie – als onderdeel van het bredere human talent beleid – een noodzakelijk middel. De TU Delft wil daarom dat faculteiten een dergelijke leerstoelenstrategie formuleren; De TU Delft wil het huidige Standard Evaluation Protocol handhaven. Het biedt ruimte voor maatwerk en diepgaande beoordelingen, en voorkomt massa-evaluaties tussen ongelijksoortig onderzoek; De TU Delft is in 3TU-verband overeengekomen dat in beginsel disciplinegewijze beoordelingen gezamenlijk plaatsvinden; dit beoogt onder meer de afstemming van onderzoek binnen de 3TU. gezamenlijk verbeteren; De TU Delft handhaaft de disciplinegewijze beoordeling zoveel mogelijk en wil het eigen onderzoek samen met soortgelijk onderzoek van andere universiteiten laten beoordelen, bijvoorbeeld met preferred partners in de regio;


36



Faculteiten zijn het aangrijpingspunt voor de evaluaties. Tot en met 2010 zullen in totaal elf externe onderzoeksbeoordelingen plaatsvinden waar de TU Delft bij betrokken is. Hierbij zal tevens de kwaliteit van de promotietrajecten worden meegewogen;  Bestuurlijke hantering van uitkomsten van onderzoeksbeoordelingen is onderdeel van de integrale planningen controlcyclus. Zo wordt systematisch bevorderd dat de bestuurlijk geaccepteerde uitkomsten van onderzoeksbeoordelingen ook worden gerealiseerd.

De TU Delft baseert haar onderzoeksbeoordelingen primair op het Standard Evaluation Protocol (SEP). In 3TUverband is dat verder uitgewerkt in een zogenaamd 3TU.protocol. Alle disciplinegewijze beoordelingen vinden plaats in 3TU-verband plaats, waarbij een constante afstemming van onderzoek tussen de 3TU’s wordt beoogd. In 3TU-verband heeft zich in de afgelopen jaren een goed werkende praktijk ontwikkeld waarin diverse externe onderzoeksbeoordelingen en midterm reviews hebben plaatsgevonden en velen zullen nog volgen. Via de Bestuurscommissie 3TU.Onderzoek worden verzoeken naar decanen gestuurd om gezamenlijk voorbereidingen te treffen, waarna de Bestuurscommissie de bijbehorende plannen van aanpak ter goedkeuring krijgt aangeboden. De benoeming van commissieleden verloopt eveneens via de bestuurscommissie 3TU.Onderzoek. Jaarlijks trekt het College van Bestuur van de TU Delft k€150 uit voor kwaliteitszorg en onderzoeksbeoordelingen. Het College betaalt bij een externe onderzoeksbeoordeling de standaardvergoedingen van de beoordelingscommissie en de reis- en verblijfskosten. Ook de kosten die gemaakt worden door de secretaris van de commissie en de kosten van het produceren en drukken van het beoordelingsrapport neemt het College voor haar rekening. De faculteiten betalen de overige kosten van een externe beoordeling en betalen alle kosten die gemoeid zijn met een midterm review. Pilot project Evaluating Research in Context bij de faculteit BK Het pilotproject Evaluating Research in Context bij de faculteit Bouwkunde is in het voorjaar van 2008 mede op verzoek van de Rector Magnificus van start gegaan. Onder andere door de brand in mei 2008 is de conceptuele fase van het project pas in het voorjaar van 2009 met een rapport afgerond. In de resterende maanden van 2009 is gewerkt aan de tweede, de evaluatieve fase van het project. Het eindrapport wordt in februari 2010 in definitieve staat uitgebracht en aan de faculteit BK aangeboden. De uitkomsten van deze pilot worden meegenomen in de voorbereidingen op de externe onderzoeksbeoordeling die de faculteit BK eind 2010 organiseert. In de onderzoeksbeoordeling participeren eveneens de faculteit BK van de TU Eindhoven, 2 programma’s van het instituut OTB en het aan BK Delft gelieerde Berlage Instituut.

Onderzoeksbeoordelingen

In 2009 hebben vier externe onderzoeksbeoordelingen aan de TU Delft plaatsgevonden.  De landelijke onderzoeksbeoordeling Aardwetenschappen is in samenwerking met de Vrije Universiteit en Universiteit Utrecht uitgevoerd. De afdeling Geotechnologie van de faculteit CiTG heeft in maart 2009 de visitatiecommissie voor de site visit ontvangen. De commissie onder leiding van professor Wim Mook zal begin 2010 een gedrukt beoordelingsrapport opleveren.  Het wiskunde onderzoek is in 3TU-verband in september 2009 middels een site visit beoordeeld door een beoordelingscommissie onder leiding van professor Henk van der Vorst. De verwachting is dat in april 2010 een definitief beoordelingsrapport ter aanvaarding aan de Colleges van Bestuur wordt aangeboden.  Het informatica onderzoek van de TU Delft heeft deelgenomen aan de landelijke onderzoeksbeoordeling Informatica. Een onderzoekscommissie onder leiding van professor Willy Zwaenepoel heeft in oktober 2009 alle betrokkenen (decaan, programmaleiders e.d.) om praktische redenen geïnterviewd (in plaats van site visits te houden). Voor de zomer van 2010 wordt een definitief beoordelingsrapport ter aanvaarding aan de Colleges van Bestuur aangeboden.  Na intensieve voorbereidingen in 3TU-verband is de beoordelingscommissie onder leiding van professor Frans de Schryver in april 2009 uitgenodigd voor een site visit om het onderzoek op het gebied van Chemical Engineering te beoordelen. De commissie heeft eind 2009 haar definitieve beoordelingsrapport aan de Colleges van Bestuur aangeboden; aanvaarding van het rapport vindt in februari 2010 plaats. Een tweetal midterm reviews is georganiseerd binnen de disciplines Applied Physics en Electrical Engineering. Bij deze midterm reviews is expliciet gekeken naar de resultaten van de voorgaande externe beoordelingen (welke aanpassingen en verbeteringen zijn er intussen gerealiseerd) en is vooruitgeblikt op de eerstvolgende externe beoordeling (aan welke punten dient de faculteit nog aandacht te schenken).  De midterm review technische natuurkunde is samen met de collega’s in Eindhoven en Twente georganiseerd. De faculteiten hebben het beoordelingsrapport dat de commissie onder leiding van professor Wim van Saarloos heeft geschreven in januari 2009 ontvangen. De midterm wordt als een belangrijke en intensieve voorbereiding gezien op de externe beoordeling die in 2010 landelijk worden georganiseerd met de UU als coördinator. Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft

37

Ook de midterm review elektrotechniek is samen met de collega’s in Eindhoven en Twente georganiseerd. De beoordelingscommissie onder leiding van ir. John de Waal heeft in december 2008 een bezoek gebracht en in mei 2009 haar rapport opgeleverd. Ook zijn twee externe onderzoeksbeoordelingen voorbereid. De beoordeling zelf en de bijbehorende site visits vinden in 2010 plaats.  Een verzoek van de decanen van de faculteiten Bouwkunde van de TU Delft en TU/e om uitstel van de eerstvolgende gezamenlijke externe onderzoeksbeoordeling is gehonoreerd. De beoordeling vindt nu in de eerste helft van 2010 plaats. In 2009 zijn de voorbereidingen getroffen om in het eerste kwartaal van 2010 een plan van aanpak aan de Colleges van Bestuur aan te kunnen bieden. Tegelijkertijd is het eerder genoemde project ERiC afgerond, dat mede bijdraagt aan de voorbereidingen voor de eerstvolgende beoordeling. Een gezamenlijk plan van aanpak voor een onderzoeksbeoordeling in 3TU-verband van Technology, Management, Policy and Industrial Engineering periode 2003-2009 is in september door de bestuurscommissie 3TU.Onderzoek goedgekeurd. Alle leden van de beoordelingscommissie, waaronder voorzitter professor Arthur Ringeling, zijn benoemd. De site visit vindt in 2010 plaats. 



Bestuurlijke follow-up

Binnen de Planning & Control Cyclus wordt veel aandacht besteed aan de voorbereidingen op en de resultaten van de onderzoeksbeoordelingen. Het College van Bestuur vraagt standaard aan alle faculteiten en het instituut OTB in de meerjarenplanning expliciet aandacht te schenken aan kwaliteitszorg onderzoek en de koppeling hiervan met de facultaire onderzoeksportfolio en de leerstoelenstrategie. Meerdere faculteiten zien in de score van de onderzoeksbeoordelingen een kritische succesfactor die mede een rol speelt bij het formuleren van de leerstoelenstrategie. Het College van Bestuur heeft als concrete doelstelling - behorend bij de onderzoeksambitie van een preferred partner in research - een onderzoeksbeoordeling op het kwaliteitscriterium van minimaal een vier op een schaal van vijf. De faculteiten worden in de bilaterale overleggen op dit criterium aangesproken.  De faculteit werktuigbouwkunde, maritieme techniek en technische materiaalwetenschappen (3mE) is in april 2008 samen met de collega’s van de universiteiten Eindhoven en Twente beoordeeld door een internationale peer review committee onder leiding van professor Jan D. Achenbach. De commissie heeft in februari 2009 haar definitieve beoordelingsrapport opgeleverd.  Het onderzoek van de faculteit 3mE wordt gemiddeld als ‘zeer goed’ beoordeeld, een beoordeling waaraan alle afdelingen hebben bijgedragen. Diverse programma’s waaronder Biomechatronics & Biorobotics, Systems and Control, Aero & Hydromechanics en Microstructural Control in Metals, kregen op een of meerdere aspecten de hoogste beoordeling ‘excellent’. Bovendien zag de beoordelingscommissie concrete mogelijkheden voor verdere verbetering en leverde zij waardevol commentaar en suggesties. Voor bijna alle onderzoeksprojectleiders was deze beoordeling de eerste in hun functie als zodanig, wat de beoordeling extra bijzonder maakt. Aansluitend heeft het College van Bestuur het verbeterplan goedgekeurd en kan de onderzoeksbeoordeling van de faculteit 3mE als formeel afgerond beschouwd worden.  De faculteit luchtvaart- en ruimtevaarttechniek (LR) is in november 2008 bezocht door een internationale peer review committee met als voorzitter professor Dick H. van Campen. In juni 2009 is het eindrapport

Assessment Report on Research in Aerospace Engineering 2001-2006 at Delft University of Technology

gepubliceerd. De commissie beoordeelt de faculteit over het geheel zeer positief, in enkele gevallen zelfs excellent. Ook ondersteunt de commissie het al ingezette proces van “geleidelijke verschuiving van groei naar kwaliteit”. Het College van Bestuur heeft in juli 2009 de decaan LR verzocht een verbeteren veranderplan op basis van het oordeel en suggesties van de commissie op te stellen. De deadline voor dit plan is gesteld op februari 2010.  In september 2008 is het definitieve beoordelingsrapport Research Review Industrial Design Engineering Delft University of Technology uitgebracht. De resultaten van de onderzoeksbeoordeling laten onder andere zien dat de faculteit Industrieel Ontwerpen (IO) op het goede spoor zit. Ten opzichte van de voorgaande onderzoeksbeoordelingen laat IO een duidelijk stijgende lijn zien. In maart 2009 zijn het verbeterplan onderzoek en de nieuwe onderzoeksportfolio 2008-2012 Towards Sustainable Well-being goedgekeurd. Een plan van aanpak voor een midterm review in 2010 wordt in mei 2010 door decaan IO aan het College aangeboden. In november 2009 heeft het College van Bestuur positief besloten over het verbeterplan naar aanleiding van de onderzoeksbeoordeling Urban and Regional Research bij onderzoeksinstituut OTB (in januari 2009 is het rapport gepubliceerd). Het OTB heeft naast het verbeterplan ook een nieuw Research Programme 2009-2014 OTB Research Institute for Housing, Urban and Mobility Studies bij het College ingediend. Op verzoek van het OTB is het College tevens akkoord gegaan met uitstel van de midterm review naar 2011 in plaats van 2010. Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft

38

5. Kennisvalorisatie

‘Benutting van eenmaal ontwikkelde wetenschappelijke kennis is essentieel om aan de oplossing van grote duurzaamheidsvraagstukken bij te dragen. Technische universiteiten spelen op dit gebied een belangrijke rol. Daar immers wordt gewerkt aan de technologische doorbraken die nodig zijn om de problemen op gebieden als energie, water, grondstoffen, bouwen en productie het hoofd te bieden. Daarnaast is benutting van wetenschappelijke kennis een voorwaarde voor duurzame economische groei, zowel in Nederland als Europa. Het toegankelijk maken van haar kennisreservoir en -potentieel voor de samenleving is – als een aspect van met name het onderzoek– de derde kerntaak van de TU Delft.’

5.1 Organisatie De TU Delft heeft de ambitie om meer publiekprivate consortia te gaan coördineren. Daarvoor moeten projectleiders aangetrokken worden die in staat zijn meer dan een consortium te leiden; dit gebeurt veelal met tijdelijke contracten. Mede daarom zijn dergelijke projectleiders duurder en zijn de mogelijkheden binnen de CAO Nederlandse Universiteiten niet toereikend. Daarnaast is gebleken dat universiteiten via een detacheringsbv efficiënter met hun financiële resources kunnen omgaan. Het College van Bestuur heeft daarom eind 2008 goedkeuring verleend aan de oprichting van detacheringsbv FlexDelft. Op 16 september 2009 is deze BV officieel opgericht. FlexDelft BV hangt onder de Holding Delft Enterprise BV die in 2008 is opgericht.

5.2 Intellectueel eigendom ‘De TU Delft stelt – op basis van een evaluatie van haar IP-portfolio – in 2009 een technologie-markt agenda op. Mede in deze context wordt een commissie voor belangenconflicten bij exploitatie van kennis van de TU Delft ingesteld en wordt een TU Delft holding Delft Enterprises ingericht.’ Het beleid op intellectueel eigendom bij de TU Delft is gericht op het gebruik van vindingen en (nieuwe) technologieën. De TU Delft legt daarom het intellectueel eigendom vast zodat aan geïnteresseerde marktpartijen van industrie tot starters exploitatierechten gegund kunnen worden.

Management en beheer van intellectueel eigendom

Het octrooimanagement- en beheer zijn in 2009 elektronisch toegankelijk gemaakt voor de contractmanagers en technology transfer officers van de faculteiten. Hiermee zijn de faculteiten zelf in staat managementinformatie met betrekking tot hun deel van de octrooiportefeuille te generen.

Markt-technologie agenda’s

In 2009 is begonnen met het maken van zogenaamde roadmaps voor de vier Delft Research Initiatives. Deze roadmaps beschrijven de lange termijnvisie van de TU Delft op haar onderzoeksambities en koppelen deze aan de doelen van andere stakeholders. Met deze analyse kan de TU Delft doelgerichter handelen ten aanzien van intellectueel eigendom, waarmee de kennisoverdracht en exploitatie van intellectueel eigendom effectiever wordt gemaakt.

Delft Enterprises BV

Om het proces rondom kennisexploitatie te professionaliseren is in 2008 de Holding Delft Enterprises BV opgericht. In 2009 vielen de volgende BV’s onder de Holding, die allen het intellectueel eigendom van de TU Delft exploiteren:  Inashco R&D BV;  EFC BV;  Deltasync BV;  Resteel BV;  BiAqua BV;  Heering BV. Om een succesvolle start te waarborgen en haar aandeel in de waarde van de BV zeker te stellen, is de TU Delft gedurende de opstartfase van deze bedrijven aandeelhouder.

Octrooiportefeuille Octrooifamilies zijn een mix van alle octrooiaanvragen in hun verschillende stadia, dat wil zeggen van ‘net aangevraagd’ via ‘levend in vele landen’ tot ‘teruggebracht tot alleen het Nederlandse octrooi’. In 2009 had de TU Delft 190 octrooifamilies in portefeuille.


40

Commissie ondernemerschap

In 2009 is een commissie ingesteld die spelregels op gaat stellen met betrekking tot wetenschappers die gaan ondernemen. In de commissie hebben de volgende personen zitting: secretaris van de universiteit, directeur personeel & organisatie, portefeuillehouder kennisvalorisatie, directeur Valorisation Centre en een hoogleraar ethiek.

Voorbeelden van gebruik van vindingen Watervinding TU Delft naar de markt

Investeerder Icos Capital heeft met Delft Enterprises BV overeenstemming bereikt over deelname in BiAqua. BiAqua is een spin-off van de TU Delft die een ultramoderne waterzuiveringtechniek voor het filteren van arseen uit drinkwater op de markt zal brengen.

Windmolenbouwer koopt octrooi TU Delft

Windmolenbouwer Vestas is geïnteresseerd in de verdere ontwikkeling van de Delftse Wind Turbine Blade Lidar. Het bedrijf heeft daarom het octrooi gekocht, zodat hun toekomstige investeringen in onderzoek aan deze technologie inkomsten kunnen genereren.

Oprichting eigen bedrijf

Drie (ex-)promovendi van de TU Delft hebben hun ambitie waargemaakt om een bedrijf in de halfgeleidertechnologie op te starten. In 2009 heeft Anteverte BV met de TU Delft een akkoord bereikt over de oprichting. Het bedrijf richt zich op zowel hard- als software ontwikkeling voor het vervaardigen van meetinstrumenten voor onder andere de chipindustrie.

5.3 Strategische samenwerking bedrijven & overheid

‘In 2009 wordt een Industrial Liaison Program ontwikkeld. Voorts wordt een postdoctorale opleiding Industrial Ecology in de markt gezet in samenwerking met het Rotterdam Climate Initiative.’ De TU Delft wil structurele samenwerkingsverbanden ontwikkelen met multinationals, grote technologische bedrijven en relevante overheidsorganisaties. Dit gebeurt door met deze partijen strategische en lange termijn afspraken te maken over onderzoek, maar bij voorkeur ook over training en opleiding, kennismanagement en het delen van faciliteiten.

Industrial Liaison Program

In 2009 is begonnen met de ontwikkeling van een Industrial Liaison Program. Dit programma, genaamd BUILD (Business Innovation Link Delft), zal in 2010 ingevoerd worden.

Life long learning

In 2009 heeft Delft TopTech, de School of Executive Education van de TU Delft, de nieuwe masteropleiding ‘Industrial Ecology’ ontwikkeld. In een tijd waar de druk op een schone leefomgeving steeds groter wordt en water en energie steeds schaarser worden, zoeken bedrijven en overheden naar mogelijkheden om op een duurzame wijze economische groei te bewerkstelligen. Dit is mogelijk door op een nieuwe manier te kijken naar de inrichting van bedrijfsprocessen in hun omgeving, een aanpak die wel wordt omschreven als Industrial Ecology. In 2009 heeft Delft TopTech deze postdoctorale masteropleiding in de markt gezet, en in maart 2010 zal de eerste lichting studenten van start gaan.

TU Delft en RWE doen samen praktijkervaring offshore windparken op Het energiebedrijf RWE Nederland en de TU Delft gaan samenwerken om praktijkervaring op te doen in een demonstratiewindpark ver op de Noordzee voor de Nederlandse kust. Hiertoe hebben zij in 2009 een intentieverklaring getekend. In vier tot zes jaar worden kennis en ervaring opgedaan in innovatieve technieken en onderhoudsconcepten. Hiermee kan een belangrijke bijdrage geleverd worden aan de Nederlandse plannen om 6000 MW offshore windenergie in 2020 te realiseren. Alleen ver op de Noordzee is ruimte voor grootschalige windparken. Maar ‘farshore’ (ver op zee) ervaring is wereldwijd beperkt en per locatie zijn de klimaatomstandigheden verschillend.


41

5.4 Midden- & kleinbedrijf

‘In 2009 wordt een mkb-platform ten behoeve van de bouwsector opgericht en wordt het platform ten behoeve van de glastuinbouw ingebracht in het Greenport Campus-netwerk. Tevens bestaat het voornemen een ‘operation room innovation centre’ te realiseren.’ De TU Delft wil een stevige brug slaan tussen kennisontwikkeling en de toepassing van kennis in de praktijk van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Het draait hier om het geschikt en/of beschikbaar maken van kennis voor economische en/of maatschappelijke benutting, en om kennis te vertalen in concurrerende producten, diensten, processen en nieuwe bedrijvigheid. De TU Delft richt zich op een drietal sectoren: de glastuinbouw, de medische sector en ICT.

Greenport Campus

Ondersteund door een positief besluit van het Ministerie van Economische Zaken en de Provincie Zuid-Holland is in het kader van ‘Pieken in de Delta’ 3 de Greenport Campus Zuid-Holland van start gegaan. De activiteiten binnen de Greenport Campus zijn erop gericht om innovaties in het Zuid-Hollandse glastuinbouwcluster te versterken. Greenport Campus kent een loketfunctie waar ondernemers hun vraag kunnen stellen. Daarnaast organiseert de Campus bijeenkomsten waar partijen die zich richten op innovatieve ontwikkelingen elkaar kunnen vinden, ontmoeten en inspireren om samen nieuwe ideeën te ontwikkelen. Greenport Campus ondersteunt ook actief bij het opzetten van consortia en de uitwerking en ontwikkeling van innovatieprojecten. Greenport Campus ontwikkelt tevens een breed portfolio van cursorisch onderwijs voor het glastuinbouwbedrijfsleven, waarbij een koppeling tussen groen en technisch onderwijs wordt gemaakt. Met het project is een budget gemoeid van M€ 1,2, waarvan € 800.000 wordt bijgedragen door het Ministerie van Economische Zaken en de Provincie Zuid-Holland. In het project werkt de TU Delft nauw samen met Kennisalliantie Zuid-Holland, Wageningen UR, TNO, de Demokwekerij, Hogeschool INHolland en het bedrijfsleven.

Speerpunt Bouw

In 2009 heeft de 3TU-Federatie Prof. Eekhout van de Faculteit Bouwkunde de opdracht gegeven een formatierapport op te stellen voor het Speerpunt Bouw. Dit rapport, getiteld ‘Bridging the Gap’, is in december 2009 verschenen. Het bevat aanbevelingen om de kloof tussen vraag en aanbod van universitair onderzoek in de bouwsector te overbruggen.

Operation Room Innovation Centre

In 2009 hebben de eerste gesprekken met het bedrijfsleven en ziekenhuizen plaatsgevonden om te onderzoeken op welke manier er een Operation Room Innovation Centre gerealiseerd zou kunnen worden. In 2010 zullen de mogelijkheden verder verkend worden en zal ook bekeken worden op welke manier de TU Delft hierin kan deelnemen.

Business to Science Portal

Het Business to Science Portal is een initiatief van de TU Delft, Universiteit Leiden, Leids Universitair Medisch Centrum, Erasmus MC Rotterdam en TNO Preventie en Zorg Leiden om ondernemers en wetenschappers bij elkaar te brengen. Het uiteindelijke doel is om hiermee de innovatie in het bedrijfsleven te vergroten. Een bedrijf kan de portal benaderen met een vraag. De zogenaamde vraagscout van de portal komt in een persoonlijk gesprek met het bedrijf tot een duidelijke formulering van de vraag. Als de vraagstelling duidelijk is, start de vraagscout binnen de kennisinstellingen het zoekproces naar de juiste persoon. Is de juiste persoon gevonden, dan legt de vraagscout de link tussen de ondernemer en de wetenschapper. De vraag kan worden beantwoord of de samenwerking kan beginnen. In 2009 zijn 56 vragen van bedrijven binnengekomen. Daarvan zijn er 30 succesvol behandeld en 26 vragen zitten nog in de intake- of matchingfase. Voor de overige vragen zijn de bedrijven verwezen naar kennisaanbieders buiten de aangesloten kennisinstellingen. 3

Pieken in de Delta is de gebiedsgerichte economische agenda van Nederland. Deze agenda draagt bij aan de ambitie om van Nederland een concurrerende en dynamische economie te maken in een sterk en innovatief Europa. Pieken in de Delta is uitgewerkt in zes verschillende programma's voor de periode 2006 - 2010. Deze programma's zijn opgesteld door het ministerie van Economische Zaken in samenwerking met het bedrijfsleven, kennisinstellingen en regionale overheden, en worden gezamenlijk uitgevoerd.


42

5.5 Tweede en derde geldstroomsubsidies ‘De TU Delft wil de komende jaren haar inkomsten uit tweede en derde geldstroomsubsidies vergroten, zodat de wetenschappers van de TU Delft meer middelen hebben voor baanbrekend onderzoek en meer van hun onderzoek wordt gevaloriseerd. Een toename van het aantal subsidietoekenningen betekent bovendien een positieve kwaliteitsbeoordeling van het onderzoek van de TU Delft.’ In 2009 heeft het Valorisation Centre een groot aantal activiteiten ondernomen om de kans op het binnenhalen van subsidies te vergroten. Een tweetal voorbeelden:  Het Valorisation Centre heeft de in 2008 gestarte trainingencyclus voor wetenschappers en ondersteunend personeel die met onderzoeksprojecten te maken hebben, verder uitgebreid. De trainingen helpen medewerkers vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor het aanvragen van subsidies en uitvoeren van onderzoeksprojecten. In 2009 hebben ruim 100 medewerkers aan deze trainingen deelgenomen.  Op 26 en 27 mei heeft een Delftse delegatie een bezoek gebracht aan de Europese Commissie in Brussel. Dit bezoek moet uiteindelijk bijdragen aan een groter aantal succesvolle inzendingen voor Europese subsidies. De TU Delft heeft in 2009 een groot aantal tweede en derde geldstroomsubsidies ontvangen. Enkele voorbeelden:

EIT Knowledge and Innovation Communities

Duurzame energie, klimaatverandering en ICT staan hoog op de agenda van Europa. Daarom stelt het Europese Instituut voor Technologie (EIT), een paar honderd miljoen Euro beschikbaar voor zogenoemde Knowledge and Innovation Communities (KIC’s) rond deze thema’s. De TU Delft is betrokken bij twee goedgekeurde KIC’s, namelijk ICT en Climate.

Fonds Economische Structuurversterking In      

2009 zijn de volgende grootschalige FES-programma’s, waaraan de TU Delft deelneemt, goedgekeurd: Towards a sustainable open innovation ecosystem (high tech systemen en materialen); Towards Biosolar Cells (duurzame energie, verbetering van de voedselvoorziening en duurzame biomassa); STARS (ontwikkeling sensoren voor het vergroten van de Nederlandse veiligheidssituatie); Scheidingstechnologie; BE-Basic (bio-based economy); Cato-2 (CO2 opslag).

Zevende Kaderprogramma

Ook in de deelname van de TU Delft in het zevende Kaderprogramma van de Europese Unie is een stijgende lijn waar te nemen. De TU Delft coördineert 14 projecten en neemt als partner deel aan 127 goedgekeurde projecten. In 2008 waren dit in totaal nog maar 66 projecten, waarvan de TU Delft er 7 coördineerde. Het succespercentage (het percentage van het aantal ingediende voorstellen, dat gehonoreerd wordt) van de TU Delft is ongeveer 25%. Dat is hoger dan het Nederlandse (21%) en het Europese gemiddelde (18%).

Vernieuwingsimpuls De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan 17 jonge Delftse onderzoekers een zogenaamde Veni-subsidie toegekend. Zij kunnen hiermee gedurende drie jaar ideeën ontwikkelen en onderzoeken. De subsidie bedraagt maximaal €250.000 per onderzoeker. Vijf jonge, innovatieve wetenschappers van de TU Delft hebben een Vidi-subsidie toegekend gekregen. Elke onderzoeker krijgt een subsidie van in totaal maximaal €800.000 om vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn te ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep op te bouwen. Vidi is gericht op de excellente onderzoeker die na het promoveren al een aantal jaren succesvol onderzoek heeft verricht. De wetenschappers behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied. Een wetenschapper heeft een Vici-subsidie van M€ 1,5 ontvangen.


43

__________________________________________________________________________

VENI Dr. A. (Alessandro) Abate3mE Abstraction Techniques for Automatic Verification and Optimal Control of Stochastic Hybrid Systems Engineering and biological systems exhibit complex behaviours arising from the compositions and interactions between their heterogeneous components. Stochastic Hybrid Systems are mathematical models that are suitable to describe such complex systems. This project explores novel approaches based on 'abstractions' to understand these models.

Dr. D.A. (David) Abbink 3mE

Voelen is geloven In de auto- en luchtvaartindustrie wordt de mens vaak 'weg-geautomatiseerd'. Dit onderzoek presenteert een alternatief waarbij mens en machine intuïtief samenwerken, door samen de benodigde stuurkracht te leveren. Gedetailleerde mensmodellen en experimenten worden ontwikkeld om deze nieuwe interactie mogelijk te maken.

Dr. ir. W.F. (Willem) van Dorp TNW

De elektronenbundel als atomair potlood Atoom voor atoom patronen schrijven is ultieme nanotechnologie. Ik wil laten zien dat je met een elektronenbundel individuele metaalatomen neer kunt leggen op een preparaat. Dat ga ik doen door met elektronen op gasmoleculen te schieten in een elektronenmicroscoop.

Dr. R. (Rienk) Eelkema - TNW

Plastic vouwen op moleculaire schaal Eiwitonderdelen binden elkaar heel gemakkelijk, maar grote niet-natuurlijke moleculen helemaal niet. Voortbouwend op natuurlijke systemen gaan de onderzoekers grote niet-natuurlijke moleculen door vouwing met elkaar laten binden, om zo materialen met nieuwe eigenschappen te maken.

Dr. S.J. (Santiago) Garcia Espallargas 3mE

Metalen tegen corrosie beschermen met klei Kleien komen wijd verbreid voor op aarde en kunnen gebruikt worden om stoffen tegen corrosie in te verpakken. Dit project richt zich op het zoeken en combineren van kleien en bestanddelen tegen corrosie, en het verwerken ervan in verf om de corrosie van metalen te helpen beperken.

Dr. J. (Jorge) Gascon - TNW

NEXT CAT-HOIF: designing the next generation of solid catalysts Solid catalysis is crucial for the development of Green Chemistry. With this proposal, a new generation of solid catalysts based on nano-structured hybrid materials will be developed. This project will contribute to developing new selective routes that will allow the use of biomass as suitable raw material for the production of chemicals.

Dr. F.E. (Elif) Genceli 3mE

Vorming van ijs en minerale zouten beneden 0 ºC Kennis over kristallisatie beneden 0 ºC bij atmosferische en hogere druk is essentieel voor energiezuinige scheidingstechnologie in de industrie, voor het voorkomen van aankorsting door ijs en zouten (ijs en mineraal scaling), voor het ontdekken van nieuwe bestanddelen en mineralen in Arctische gebieden (en koude planeten) en voor het begrijpen van de vorming van gashydraten.

Dr. A.J. (Arjan) Houtepen - 3mE Licht en stroom sturen met nanokristallen In zonnecellen is het heel belangrijk om de beweging van licht en elektronen te beheersen. De onderzoekers gaan slimme structuren maken van nanokristallen die het licht en de elektronen de goede kant op sturen.


44

Dr. J. (Jan) Lipfert TNW

DNA Twists and Shouts Koppel - het samenstel van krachten die ontstaan door rotatie - speelt een belangrijke rol in de biologie. Zo leidt de replicatie van DNA als gevolg van de helixstructuur tot opbouw van torsie in DNA. Het doel van dit project is om een magnetische pincet te ontwikkelen waarmee de draaimomenten van enkele DNA-moleculen gemeten kunnen worden. Hiermee kan de interactie van DNA-moleculen met eiwitten en medicijnen bestudeerd worden.

Dr. R. (Ruth) Mugge IO

Vorm versus functie? Mensen gebruiken het productuiterlijk om bepaalde functionele attributen (b.v. kwaliteit, levensduur) van producten te evalueren. Een onjuiste evaluatie kan echter negatieve consequenties hebben voor het productgebruik. Dit project onderzoekt de vormgevingskenmerken die dergelijke functionele associaties in een product teweegbrengen.

Dr. C.D. (Calvin) Rans - LR

Het vliegtuig van morgen wordt gelijmd Vliegtuigdelen worden meestal verklonken. Delen verlijmen is veel efficiënter, maar wegens het verlies aan veiligheid niet aanvaardbaar. Dit onderzoek mikt op het ontwikkelen van duurzaamheidsmodellen om het verlijmen van vliegtuigen in de toekomst toch veilig te kunnen toepassen.

Dr. G.A. (Gary) Steele - Kavli Institute of Nanoscience

Coupling light, electrons, and nano-mechanical motion Carbon nanotubes are a unique material with remarkable electrical, optical and mechanical properties. Researchers will use new clean nanotube technology to couple light, electrons and mechanical motion in a single nanometer-sized device, with potential applications in quantum computing and nanoscience.

Dr. ir. S. (Susan) Steele-Dunne CiTG

Vegetation: A novel soil moisture sensor Soil moisture is important for weather and climate prediction. Satellites can use microwaves to measure soil moisture, but can't 'see' through dense vegetation. Scientists will use the signal from the vegetation itself as a measure of the soil moisture below.

Dr. ir. M.C. (Mark) Veraar EWI

Optimale gladheid in vergelijkingen met ruis Allerlei processen om ons heen zijn onderhevig aan ruis. Wiskundigen modelleren deze processen aan de hand van vergelijkingen met toevalsvariabelen. Dit onderzoek gaat over de optimale gladheid van oplossingen van zulke vergelijkingen.

Dr. ir. A.R.D. (Arne) Verliefde - CiTG

Geen geneesmiddelen in ons drinkwater! Door overmatig gebruik van geneesmiddelen en een vergrijzende bevolking komen steeds meer geneesmiddelen terecht in de drinkwaterbronnen. Om het drinkwater te beschermen gaat dit onderzoek systematisch na welke zuiveringsprocessen nodig zijn om er zeker van te zijn dat het gezuiverde drinkwater geen (resten van) geneesmiddelen bevat.

Dr. M.W.A. (Maarten) Wijntjes - IO

Visuele waarneming van 3D vorm We gaan er vaak vanuit dat we hetzelfde zien als een ander, maar is dat ook daadwerkelijk zo? Met behulp van 3D prints en laser projecties zal de 3D vorm die mensen waarnemen worden gemeten. Deze kennis kan worden toegepast in design visualisatie en 3D-TV.

Dr. ir. J.C.F. (Joost) de Winter - 3mE

Rijsimulators voor verkeersveiligheid Verkeersongevallen vormen een groot maatschappelijk probleem. Dit project onderzoekt of verkeersongevallen van jonge bestuurders voorspeld en voorkomen kunnen worden middels een toets en training in een rijsimulator. Inzicht wordt verkregen in de bestuurderskenmerken die bijdragen aan risico in het verkeer.


45

____________________________________________________________________________

VIDI

Dr. P.A.S. (Pascale) Daran-Lapujade TNW

Synthetische glycolyse in bakkersgist In zowel de mens, als in de micro-organismen die door de industriële biotechnologie gebruikt worden, is de glycolyse de stofwisselingsroute voor de omzetting van suikers. In dit project zal met behulp van synthetische biologie de glycolyse van bakkersgist drastisch veranderd worden. Het doel van deze verandering is om de suikerconsumptie te versnellen en tegelijkertijd de kennis over deze cruciale stofwisselingsroute te vergroten.

Dr. F.C. (Ferdinand) Grozema TNW

Golfbeweging van elektronen De beweging van elektronen in moleculen kan net als licht beschreven worden als een golf. Interferentie effecten zoals die optreden bij licht komen ook voor bij het transport van elektronen in moleculen. In dit onderzoek worden deze interferentie effecten gebruikt om elektronische componenten bestaande uit een enkel molecuul te ontwerpen.

Dr. S. (Sabine) Roeser - TBM

Morele emoties en risicopolitiek Emoties worden uit politieke besluitvorming over risicovolle technologieën geweerd omdat ze misleidend zouden zijn. Maar emoties laten ons morele aspecten van risico’s zien. De onderzoekers gaan na hoe morele emoties een belangrijkere rol kunnen spelen in risicopolitiek en risicocommunicatie.

Dr. J.E.A. (Joep) Storms - CiTG Langetermijnkustontwikkeling gedreven door rivierdynamiek Dit onderzoek gaat na hoe doelmatig rivieren sediment naar zee transporteren. De verwachtte langetermijnvariatie stuurt de ontwikkeling van kustgebieden en delta's en verklaart daarmee mede hun gedrag tijdens zeespiegelverandering.

Dr. F. (Frank) Vallentin - EWI Solving difficult optimization problems The dilemma of mathematical optimization today is that many, often simple-sounding problems cannot be solved efficiently with current methods. In this project the researchers analyze the symmetry and other structural properties of these problems. This will open new computational ways to find solutions. ___________________________________________________

VICI Prof. dr. N.H. (Nynke) Dekker - TNW

De dynamica van enkele moleculen binnenin de levende cel Met enkel-molecuultechieken kan de dynamica van biologische moleculen nauwkeurig worden bekeken. We gaan deze technieken uitbreiden zodat we individuele moleculen binnenin de levende cel zelf kunnen bekijken. Hiermee zullen we het kopieermechanisme van DNA beter kunnen begrijpen.

_____________________________________________________________________ Europese grants

ERC Advanced Grant Prof. Cees Dekker van de TU Delft heeft van de EU een zogenoemde ERC Advanced Grant van M€ 2,5 toegewezen gekregen, voor onderzoek op het snijvlak van biologie en nanotechnologie. Met het geld gaat hij het gedrag van bacteriën onderzoeken op speciaal gefabriceerde 'nanolandschapjes', een soort extreem kleine Galápagos-eilandjes voor bacteriën. Daarnaast bestudeert hij het transport van DNA-moleculen door zeer kleine gaatjes (nanoporiën). De ERC Advanced Grant is een prestigieuze subsidie van de European Research Council van de EU voor uitzonderlijke wetenschappers die een ambitieus en baanbrekend Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft

46

onderzoeksvoorstel doen. Prof. Cees Dekker gebruikt de toegekende M€ 2,5 voor onderzoek op het gebied van bionanoscience, het snijvlak van biologie en nanotechnologie. 'We willen de kracht van nanofabricage, waar we aan de TU Delft heel goed in zijn, gebruiken om meer te weten te komen over grote biologische vraagstukken, zoals de precieze werking van de processen in de cel.'

ERC Starting Grant

Ferdinand Grozema, onderzoeker Opto-electronische Materialen bij de afdeling DelftChemTech van de TU Delft, is een van de vijftien Nederlandse winnaars van de Starting Grant competitie van de European Research Council (ERC). Grozema doet onderzoek naar kleurstofzonnecellen. Deze zonnecellen zijn goedkoper te produceren dan de huidige kristallijn silicium zonnecellen, maar het rendement kan nog aanzienlijk verbeterd worden. Met zijn subsidie van M€ 1,2 kan Grozema de komende vijf jaar nieuwe moleculen ontwikkelen waarin een invallend lichtdeeltje niet een, maar meerdere elektronen kan losschieten. En dat kan het rendement van deze zonnecellen verbeteren. De ERC Starting Grants zijn bedoeld om jonge, veelbelovende, onderzoekers in staat te stellen een eigen onderzoeksgroep op te zetten. De subsidie kan oplopen tot M€ 2 voor een project van vijf jaar. Het totale budget voor de ERC grants is M€ 325.

5.6 Stimuleren Ondernemerschap ‘Het Startersbeleid TU Delft wordt uitgewerkt alsmede het Entrepreneurship Development Program voor zowel starters als doorgroeiers. Ook worden entrepreneurships labs gerealiseerd en de samenwerking met duurzame starterprogramma’s in Rotterdam (ENVIU) versterkt.’ De TU Delft wil dat hoogwaardig onderzoek zich vertaalt in geavanceerde bedrijvigheid rond de campus van de universiteit. Voor het opsporen en ontwikkelen hiervan is een structurele aanpak nodig. Dit gebeurt via het Delft Center for Entrepreneurship, dat ondernemerschaponderwijs biedt aan studenten in de bachelor- en masterfase. Daarnaast werkt de TU Delft samen met marktpartijen – overheden, bedrijven en investeerders – in de ondersteuning van technostarters. De TU Delft wil vooral kansen bieden aan starters die de potentie hebben met de universiteit een structurele relatie op te bouwen. Zij krijgen tot maximaal 3 jaar ondersteuning. Dit alles gebeurt in YES!Delft, het ondernemerscentrum van de TU Delft.

Delfts doorgroeiprogramma voor technostarters krijgt Europese subsidie De TU Delft krijgt een Europese bijdrage van meer dan € 900.000 voor het project Technostarters – New Business Development YES!Delft. Het project bevat onder meer het doorgroeiprogramma Technogrowth om technostarters na de beginfase van drie jaar, ook in de volgende cruciale doorgroeifase te ondersteunen. Vijftien bedrijven worden geholpen bij het realiseren van groei in hun omzet, winst en personeel. Bovendien helpt YES!Delft deze bedrijven bij het opzetten van R&D-projecten en het verwerven van privaat kapitaal en worden er masterclasses voor de ondernemers verzorgd. Het project bevat naast het doorgroeiprogramma ook een zogenoemd Netwerk en Giving Back programma. Daarin wordt onder meer een informatiesysteem aangelegd waarin de ontwikkeling van alle YES!Delft-bedrijven in kaart wordt gebracht. Dit heeft tot doel om de band tussen de bedrijven onderling en met YES!Delft sterk te houden. Daarmee kan de basis gelegd worden voor een programma waarin succesvolle bedrijven uit de YES!Delft-formule iets ‘terug kunnen doen’ en kunnen bijdragen aan de ondersteuning van technostarters in de toekomst. De uitvoering moet leiden tot ruim dertig R&D-projecten met een totale waarde van M€ 10 en de ondersteuning van vijftien mkb-bedrijven en 75 technostarters. Dit alles moet vervolgens resulteren in M€ 15 aan private vervolginvesteringen en 375 nieuwe arbeidsplaatsen. Het project heeft een looptijd van drie jaar en wordt geleid door het Valorisation Centre van de TU Delft.

Minister Cramer opent broedplaats voor duurzame ondernemers Minister Cramer heeft op donderdag 29 oktober de nieuwe incubator Dnamo officieel geopend. Het initiatief biedt jonge ondernemers een plek om van hun duurzame uitvinding een schaalbaar en succesvol bedrijf te maken. Het RDM-terrein in Rotterdam waar Dnamo is gevestigd, moet het icoon worden van de regio Rotterdam op het gebied van duurzame innovatie en de duurzame economie. Dnamo is een initiatief van Enviu in


47

samenwerking met de TU Delft en haar ondernemerscentrum YES!Delft, en de Hogeschool Rotterdam. Dnamo wordt verder ondersteund door Rabobank Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Rotterdam Climate Initiative en de Ministeries van VROM en Economische Zaken.

Technostarters Investeringsfonds investeert in duurzame mobiliteit

Op initiatief van de TU Delft is het Mainport Innovation Fund opgericht, samen met Schiphol, KLM en de Rabobank. Het fonds richt zicht op vroege investeringen in technostarters die actief zijn op het gebied van duurzame mobiliteit. Met een achtergestelde lening van de overheid is het fonds M€ 8 groot geworden. Daarnaast is de TU Delft partner in het Dutch Greentech Fund, samen met het Wereld Natuur Fonds en de WUR. Dit fonds (M€ 20) richt zich op groene investeringen op het gebied van agri, food, en duurzame energie. Deze twee fondsen zorgen voor meer beschikbaarheid van startkapitaal voor de Delftse spin-offs.

TU Delft wint ABN AMRO Summerschool ondernemerschap 2009

Jean Seraphin Kepguep en Joel Ngouettey van de TU Delft hebben op vrijdag 10 juli de eerste prijs van de ABN AMRO Summerschool Ondernemerschap 2009 gewonnen. In totaal streden acht teams om de titel. Jean en Joel wonnen de prijs met hun Ndassie Light, een oplaadstation op zonne-energie in de vorm van een vuurvlieg. Doorslaggevende factoren om het paar tot winnaar te bestempelen waren de factoren maatschappelijk belang, duurzaamheid en de business propositie.

Voorbeelden van successen van technostarters: Spin-off bedrijf TU Delft verbetert wegligging nieuwe Ferrari Het nieuwe racemonster van Ferrari, de 599XX, dankt zijn verbeterde wegligging voor een belangrijk deel aan een uitvinding van een spin-off bedrijf van de TU Delft. Het bedrijf Actiflow ontwikkelde voor Ferrari een systeem dat lucht onder de auto wegzuigt waardoor de luchtweerstand daalt en de wegligging verbetert. Op de Autosalon van Genève was de 599XX, inclusief het nieuwe systeem, voor het eerst te zien. Technostarter TU Delft bouwt windmolens voor kust Engeland De Ampelmann, een zesbenig platform op hydraulische cilinders, speelt een belangrijke rol bij de plaatsing van de 140 windmolens van het Greater Gabbard Offshore Wind project voor de kust van Engeland. In mei is op de RDM werf in Rotterdam de vernieuwde Ampelmann gepresenteerd waarmee over in juni de eerste 42 transition pieces van de windturbines geïnstalleerd zijn. In de zomer van 2010 volgen de resterende 98 windmolens. Technostarter IcySolutions sluit deal met TVM Schaatsploeg IcySolutions is ‘Official Supplier’ van de TVM Schaatsploeg. De door IcySolutions ontwikkelde instant ijsbadmachine wordt op dit moment door het TVM team gebruikt om de sporters af te koelen na de training. ‘Onze ijsbadtherapie is door de IcyDip simpeler en accurater geworden. Dat is echte innovatie’ aldus coach Gerard Kemkers. Technostarters in de MKB Innovatie Top 100 In mei zijn de 100 meest innovatieve MKB-bedrijven van Nederland gepresenteerd in het stadion N.E.C. in Nijmegen. Twee bedrijven van YES!Delft plaatsten zich in de top 100: Alert Solutions (op de 5e plek) en IcySolutions. Greetinq werd geroemd als het meest veelbelovende concept. Delftse spin-offs succesvol bij LiveWIRE Young Business Award 2008 Het TU Delft spin-off bedrijf Ephicas is de winnaar van de LiveWIRE Young Business Award 2008. De prijs en bijbehorende cheque van €10.000 zijn op 13 januari uitgereikt door minister Maria van der Hoeven (EZ). Ephicas ontwikkelt aerodynamische zijvleugels voor vrachtwagentrailers die het brandstofverbruik fors terugdringen en ook veiliger zijn voor ander verkeer. De LiveWIRE publieksprijs van €2.500 ging naar de Delftse spin-off InteSpring. InteSpring ontwikkelde een veersysteem waarmee meubelstukken schijnbaar gewichtloos en beweegbaar kunnen worden opgehangen. Opvouwbare designstoel Flux wint Philips Innovation Award De opvouwbare designstoel Fluxchair heeft de Philips Innovation Award toegekend gekregen. Fluxchair is een vinding van Flux Furtinure, een technostarter van de TU Delft. De ontwerpers hebben door slim gebruik te maken van gekromde vouwlijnen een designstoel ontworpen die geheel plat is op te bergen. De jury was vooral onder de indruk van de sierlijke eenvoud van het ontwerp.


48

5.7 Science Port Holland

‘In de komende periode wordt het startersgebouw op het terrein voor Science Port Holland gebruiksklaar gemaakt ten behoeve van YES!Delft, doorstromers, leslokalen voor het Delft Center for Entrepreneurship en Delft TopTech. Er wordt een business plan ontwikkeld voor acquisitie van Science Port Holland en de uitvoering daarvan op een aantal thematische gebieden.’ De TU Delft wil uitgroeien tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven met een hoge R&D-component. Daarom realiseert de TU Delft – gesteund door de Provincie Zuid-Holland en de gemeenten Delft en Rotterdam – in haar directe omgeving een science park, waardoor bedrijven optimaal kunnen profiteren van de TU Delft als kennisknooppunt.

Nieuw gebouw incubator YES!Delft

De Vastgoed BV die onder de Holding van de TU Delft valt, heeft in 2009 het gebouw op Science Port Holland gekocht dat in handen was van de voormalige directeur van het bedrijf Bandridge. Het gebouw zal de komende tijd verbouwd worden. De incubator YES!Delft zal naar dit gebouw verhuizen. De verwachting is dat halverwege 2010 de technostarters hun intrek kunnen nemen in het nieuwe gebouw.

Exact

Exact Software gaat verhuizen naar een nieuw hoofdkantoor op het Science Port Holland. Het gebouw is inmiddels opgeleverd en Exact zal in het voorjaar van 2010 haar intrek nemen in haar nieuwe hoofdkantoor.


49


50

6. Organisatie

6.0 Inleiding

‘Het is de algemene ambitie van de TU Delft om zich internationaal te positioneren als preferred partner op de gebieden onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie. Een noodzakelijke randvoorwaarde hierbij is dat de bedrijfsvoering ten behoeve van het laten functioneren van deze primaire activiteiten slagvaardig en effectief is georganiseerd; dit om een breed en hoogwaardig pakket aan algemene voorzieningen en diensten te kunnen bieden. In het licht daarvan wil de TU Delft internationaal een preferred employer zijn onder meer door een breed en hoogwaardig pakket aan algemene voorzieningen te bieden: een inspirerende universiteitscampus, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, een solide financiële koers, betrouwbare ICT-infrastructuur en diensten, klantgerichte dienstverlening voor prototypes, testopstellingen en experimentele apparaten, een moderne niversiteitsbibliotheek, heldere juridische en bestuurlijke guidance en een gerichte marketing- en communicatie. Prioriteiten 2009-2010  Herijking TU-breed financieel - economisch beleid;  Versterken ondersteuning wetenschappelijke staf;  Organisatie-ontwikkeling wetenschappelijke afdelingen;  Ontwikkelen en uitvoeren van HR-strategie;  Modernisering Campus TU Delft;  Versterken van marketing- en communicatiestrategie;  Verbeteren kwaliteit dienstverlening.’

6.1 Bestuurlijke en Juridische Zaken Benoemingen Raoul Bino nieuwe decaan Delftse faculteit Technische Natuurwetenschappen

Het College van Bestuur van de TU Delft heeft prof. dr. Raoul Bino per 1 september 2009 benoemd tot nieuwe decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW). Hij volgt daarmee prof.ir. Karel Luyben op, die elf jaar als decaan TNW heeft gewerkt. Raoul John Bino (Amsterdam, 1957) is sinds 2006 Algemeen Directeur van de Plant Sciences Group van Wageningen University and Research Centre geweest. Hij studeerde Biologie aan de Universiteit van Amsterdam (1983) met als hoofdvakken plantenfysiologie en genetica en promoveerde in 1986 aan Wageningen University. Daarna was hij werkzaam als onderzoeker en manager bij de instituten IVT, CPRO/DLO, Plant Research International en als algemeen manager van de Business Unit Bioscience. Tevens werd hij in 2002 benoemd tot Buitengewoon Hoogleraar Metabolomica van Planten aan de Universiteit van Wageningen. Bino is auteur van meer dan 200 publicaties in wetenschappelijke en vakgerichte tijdschriften en heeft tal van (internationale) nevenfuncties. Zo is hij onder meer Board Member van de European Plant Science Organization (EPSO) en lid van de wetenschappelijke adviesraad van het Department of Plant Biology and Biotechnology aan de Universiteit van Kopenhagen.

Karel Luyben nieuwe Rector Magnificus In 2009 is de procedure gestart om in de opvolging van het rectoraat van de universiteit te voorzien. In nauw overleg met de Raad van hoogleraren heeft de Raad van Toezicht in het najaar van 2009 haar besluit bekend gemaakt. Professor Karel Luyben wordt per 1 januari 2010 de nieuwe Rector Magnificus van de TU. Luyben was vanaf 1998 decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Luyben volgt prof.dr.ir. Jacob Fokkema op, die sinds 1 januari 2002 rector is. Luyben studeerde chemical engineering aan de TU Eindhoven. Hij werkte als onderzoeker aan de Wageningen Universiteit en later korte tijd als contractonderzoeker bij Bayer in Duitsland en Cehave in Nederland. In 1983 werd hij hoogleraar in Delft, eerst met als leeropdracht biokinetiek en vanaf 1988 als hoogleraar bioprocestechnologie. In 1984 werd hij tevens voorzitter van het samenwerkingsverband biotechnologie Delft Leiden. Van 1993 tot 1999 was hij wetenschappelijk directeur van de onderzoekschool biotechnological sciences Delft Leiden die hieruit voortkwam.


52

167ste Dies Natalis

Op vrijdag 9 januari heeft de TU Delft haar 167ste Dies Natalis gevierd. Het thema van de viering was: Design & Engineering. De ontwerpende en construerende disciplines zijn wezenlijk voor de TU Delft en cruciale elementen voor de noodzakelijke innovatie in het derde millenium. Keynote speaker was prof. Bruno Ninaber van Eyben van de faculteit Industrieel Ontwerpen. Hij sprak over creativiteit, een essentieel element in het ontwerpproces. Hij stelt dat kennis, zeker op een universiteit, verslavend kan zijn. “Je moet echter ook ruimte en tijd hebben om te kunnen spelen. Pas dan kun je echt creëren in plaats van optimaliseren of kopiëren. Het is van belang dat mensen de kans krijgen om hun eigen talent te ontdekken en daarmee aan de slag mogen gaan. Creativiteit maakt kennis relevant”. De Dies Natalis lezing is gegeven door prof. Hester Bijl van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Onder de titel 'Were the Wright Brothers right?', heeft zij de ontwikkeling van het vliegtuig van het eerste exemplaar van Orville en Wilbur Wright uit 1903 tot nu beschouwd. Opvallend is dat aan het basisontwerp van het vliegtuig al vijftig jaar niets is veranderd. Het wordt volgens Bijl dus de hoogste tijd dat er een breuk plaatsvindt richting een compleet nieuw en vooral milieuvriendelijk vliegtuig.

Eredoctoraten

Ook de twee eredoctoraten die zijn uitgereikt, pasten volledig bij het thema Design & Engineering. De eerste was voor prof. Andre Geim, hoogleraar Natuurkunde aan de universiteit van Manchester. Alhoewel Geim in een fundamenteel vakgebied actief is, staat hij ook bekend om zijn meer praktisch gerichte werk. Het bekendste voorbeeld daarvan is de ontwikkeling van 'gecko-tape', een kleefmateriaal dat zijn werking ontleent aan de techniek die gekko's gebruiken om aan wanden te kunnen kleven. Het tweede eredoctoraat is uitgereikt aan Wijbren Jouwsma, directeur en oprichter van het succesvolle en innovatieve bedrijf Bronkhorst HighTech. De viering van de 167e Dies Natalis van de TU Delft vond plaats op de nieuwe locatie van de faculteit Bouwkunde.

Oprichting holding en andere rechtspersonen

In het kader van het operationaliseren van de Holding Delft Enterprises B.V. is een aanvulling gemaakt op het Treasury Statuut TU Delft, een interne mandaatregeling opgesteld en meegewerkt aan een opzet voor een interne werkwijze. Medewerking is verleend aan het overbrengen van Delft Top Tech B.V. van TU Delft naar de Holding. Voorts is aandacht besteed aan de oprichting van en deelname in diverse onder de Holding hangende rechtspersonen waarin TU Delft een belang heeft. De oprichting van Science Port Holland N.V. (SPH) is geformaliseerd. Daarnaast is Juridische Zaken betrokken geweest bij de oprichting van rechtspersonen die geen relatie met de holding hebben en is de lijst verbonden partijen en grote samenwerkingsverbanden geactualiseerd. Hiertoe behoort o.m. het Justus en Louise van Effenfonds, ontstaan uit een legaat met als doelstelling om studenten ten behoeve van een studieverblijf in het buitenland financieel te ondersteunen.

Gastschrijver van de TU Delft 2009 Doeschka Meijsing

Jaarlijks nodigen de TU Delft en de K.L. Poll-stichting voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap een schrijver uit om gedurende een periode van twee maanden het gastschrijverschap aan de Technische Universiteit Delft te vervullen. In 2009 heeft auteur Doeschka Meijsing opgetreden als negende gastschrijver van de TU Delft. Meijsing kreeg de AKO Literatuurprijs 2008 én de F. Bordewijkprijs voor haar laatste roman Over de liefde. Het gastschrijverschap van Doeschka Meijsing heeft bestaan uit een drietal openbare bijeenkomsten en - uitsluitend voor studenten van de TU Delft - een masterclass van zes bijeenkomsten. Overkoepelende titel van dit gastschrijverschap luidde: Het huis van de herinnering..


53

(Integrale) Veiligheid De laatste jaren is het onderwerp Integrale veiligheid zowel binnen als buiten de TU Delft steeds nadrukkelijker op de voorgrond getreden. Dit onder meer door de toenemende agressie in de samenleving. Allerlei belangengroepen gaan steeds vaker en sneller over tot het uiten van bedreigingen soms vergezeld van fysiek geweld. Binnen de TU Delft is aan het onderwerp security, te definiëren als beveiliging tegen van buiten komende opzettelijke gecreëerde risico ‘s, daarom in de afgelopen periode in toenemende mate aandacht geschonken. Samen met het van oudsher vertrouwde onderwerp safety, te definiëren als beveiliging tegen interne risico’ s voorkomend uit de bedrijfsvoering, vormt security het beleidsterrein Integrale Veiligheid. Integrale Veiligheid is op zijn beurt een onderdeel van het risicomanagement TU Delft. Op dit nog in ontwikkeling zijnd terrein wordt nauw samengewerkt met de Intern Audit Functie van de Directie Finance & Control. Binnen de TU Delft zijn de voor veiligheid verantwoordelijke directies Bestuursondersteuning (Integrale Veiligheid, overall regie en Security), Personeel & Organisatie (Safety, Welzijn, Gezondheid, Veiligheid en Milieu), Facilitair Management & Vastgoed en ICT (Informatiebeveiliging ) in 2009 aanmerkelijk nauwer en beter met elkaar gaan samenwerken, waardoor de efficiency is verbeterd en het zicht op de bedrijfsrisico’ s is toegenomen. Naast het beheersen van risico is het tevens van belang te zien dat een betere kennis op dit gebied ook extra mogelijkheden biedt voor het benutten van kansen die anders als te risicovol ter zijde zouden zijn geschoven. De hierboven genoemde samenwerking heeft zich geuit in diverse activiteiten waar de betrokken directies zich samen hebben ingespannen om resultaat te bereiken. Hieronder volgt een beknopte opsomming:  Optimalisatie evenementenbeheer (FM, WGVM, IV);  Voorzitterschap TU Delft Arbocatalogus ( WGVM);  Doorontwikkeling Business Continuïty (ICT, IV);  Oplevering crisis en noodplannen pakket ( WGVM, FM, IV);  Subsidie en optimalisatie security (VG, FM, IV);  Voorzitterschap TU Delft – OCW werkgroep Integrale Veiligheid (IV);  Voorzitterschap TU Delft – VSNU werkgroep Integrale Veiligheid (IV);  Verkenning Master Nucleaire Security IAEA -VN(IV);  Oplevering Beleidsplan Integrale Veiligheid (IV);  OCW-CvB security check campusbreed;  Pandemie regie ( WGVM, IV, FM, ICT);  Digitale handtekening (ICT, IV). Daarnaast is er sprake van een diepgaande samenwerking bij diverse lopende projecten, zoals:  Veiligheidsbewustzijn (IV, FM, WGVM);  Ontwikkeling Risicomanagement TU Delft (IV, Audit) ;  Informatiebeveiligheidsbeleid (IV, ICT);  Machineveiligheid ( WGVM, IV);  Pandemieplan ( WGVM, IV, FMVG);  Sociale Veiligheid (IV, WGVM, FM);  Alarmcentrale TU Delft (FMVG, IV);  Fraude preventie (IV, Audit);  Incidentregistratie;  Veiligheid studenten en medewerkers op reis.

Juridische werkzaamheden

In het kader van Europese en nationale subsidieprojecten zijn diverse consortium agreements beoordeeld. Ook is medewerking verleend aan het tot stand komen van contracten met externe partijen in het kader van wetenschappelijk onderzoek in zowel bilaterale als multilaterale samenwerking. Ondersteuning is verleend bij (Europese) aanbestedingen. De aanvraag voor een vergunning op grond van de Wet op de dierproeven voor de afdeling Radiation, Radionuclides & Reactors van de faculteit TNW is gecoördineerd. Informatie is gegeven over de gevolgen voor TU Delft van nieuwe wetgeving als de anti-Spam wet en de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen.


54

Regelingen

Ook dit jaar zijn enkele regelingen tot stand gekomen of gewijzigd.  Wijziging Kiesreglement voor de studentenraden Het Kiesreglement is gewijzigd in verband met het flexibeler vaststellen van de termijn waarbinnen de kandidatenlijsten kunnen worden ingediend;  Nieuwe Regeling klachten ongewenst gedrag De bestaande Klachtenregeling ongewenst gedrag is op een flink aantal punten gewijzigd en daardoor in zijn geheel opnieuw vastgesteld. Opgenomen is een normstelling ofwel gedragscode zoals de CAO NU voorschrijft. Hierdoor is, evenals in de regeling wetenschappelijke integriteit, het drieluik normstellingklachtmogelijkheid-sanctie in de nieuwe regeling opgenomen. De afstemming tussen de werkzaamheden van de vertrouwenspersoon als voorportaal en de klachtencommissie is in de nieuwe regeling verduidelijkt. De samenstelling van de commissie is aangepast;  Het Studentenstatuut is geactualiseerd voor 2009-2010. Daarin is ook het gewijzigde Kiesreglement en de gewijzigde klachtenregeling opgenomen;  In samenwerking met de directie P&O is de volgende rechtspositionele regeling tot stand gekomen: Wijziging Vakantieregeling TU Delft. Het aantal vakantie-uren is teruggebracht van 248 uur naar 232 uur vanaf 2009, in lijn met de CAO Nederlandse Universiteiten 2007-2010.

Bezwaar- en beroepschriften

Studenten en werknemers van de TU Delft hebben de mogelijkheid om bezwaar of beroep aan te tekenen tegen besluiten van de TU Delft. Op bezwaarschriften wordt, na advies van de Centrale Commissie voor Bezwaarschriften (CCB), beslist door het College van Bestuur. Beroepschriften van studenten betreffende examens, studiepunten e.d. worden afgehandeld door het College van Beroep voor de Examens (CBE). Studenten dienen bezwaarschriften in over afwijzende beslissingen op grond van de Regeling afstudeersteun studenten (Ras), over inschrijving, uitschrijving of collegegeld. De bezwaarschriften van medewerkers betreffen rechtspositionele zaken. In de volgende tabel is het aantal afgehandelde bezwaar- en beroepschriften (resp. 92 en 49) in 2009 verdeeld per categorie en soort beslissing weergegeven. In 2009 is het aantal beroepschriften bij het CBE licht gedaald. Deze beroepschriften richten zich merendeels tot het niet toelaten van buitenlandse studenten tot een Msc- opleiding. Na een nadere motivering is het merendeel van de beroepschriften ingetrokken. Categorie

Gegrond

Ongegrond

Nietontvankelijk

Ingetrokken

Totaal

CBE (student)

-

3

3

43

49

Student Ontslag (werknemer) Fuwa (werknemer) Overig (werknemer)

3 -

21 4

7 1

15 7

46 12

2

5

6

21

34

De Algemene wet bestuursrecht schrijft een beslistermijn voor afhandeling van bezwaarschriften voor van 14 weken. De gemiddelde afhandelingstermijn bij de TU Delft lag in 2009 op 11,2 weken voor overige zaken, 9,2 weken voor ontslagzaken en 10,5 weken voor studentenzaken, waarmee gemiddeld de bezwaarschriften binnen de afhandelingstermijn worden behandeld.

Klachten

Dit jaar is één klacht ingediend op grond van de Regeling wetenschappelijke integriteit. De klacht is in behandeling bij de Commissie wetenschappelijke integriteit. Dit jaar is ook één klacht ingediend op grond van de Regeling klachten ongewenst gedrag. Op basis van het advies van de Commissie wetenschappelijke integriteit heeft het College van Bestuur een beslissing genomen.


55

6.2 Personeel en organisatie ‘Om bij de top te blijven behoren heeft de TU Delft excellente mensen nodig en een organisatiecultuur waarin mensen de vrijheid krijgen en de verantwoordelijkheid nemen om zich te ontwikkelen. Een klimaat waarin medewerkers elkaar inspireren, stimuleren en waarin collega’s open staan voor verandering, en iedereen continu blijft leren en intensief samenwerkt.’ De TU Delft is bij uitstek een talent driven organisatie. Zij vraagt veel van haar wetenschappelijke staf. Om haar ambities waar te kunnen maken, dient de TU Delft zich als preferred employer op de mondiale kennismarkt te positioneren. Een werkgever die talenten in staat stelt om binnen een inspirerende omgeving op wereldniveau binnen hun discipline te excelleren. Zij zijn de drijvende kracht van en voor de TU Delft. Het is essentieel dat de TU Delft nog meer investeert in haar wetenschappelijke potentieel en vooral in de randvoorwaarden die het voortdurend leveren van wetenschappelijke prestaties van wereldklasse mogelijk maken. Deze randvoorwaarden worden gecreëerd door een excellente en gedreven ondersteunende staf. In 2009 wordt daarom een HR-strategie ontwikkeld in relatie tot het profiel van de TU Delft. Een HR-strategie die helder stelt wat mensen kunnen verwachten van de TU Delft als werkgever en wat de TU Delft verwacht van haar medewerkers. Voorts wordt het van belang geacht dat studenten en promovendi bewust worden gemaakt van de mogelijkheden en aantrekkelijkheid van een wetenschappelijke loopbaan. Ook wil de TU Delft haar medewerkers al vroeg in hun loopbaan competenties laten ontwikkelen die noodzakelijk zijn om goed te functioneren, zowel binnen als buiten de TU Delft. Kortom: het personeelsbeleid draagt bij aan de versterking van onderwijs, onderzoek en valorisatie en richt zich onder meer op:  Hoge kwaliteit van het personeel;  TU Delft als favoriete werkgever;  Meer (gender) diversiteit;  Flexibele organisatie.

Hoge kwaliteit van personeel

Door slimme werving, goed management van de doorstroom (de R&O-cyclus) en opleidingsprogramma’s op maat, verhoogt de TU Delft de kwaliteit van medewerkers en leidinggevenden. De criteria voor aanstelling en bevordering in de wetenschappelijke loopbaan zijn TU-Delft breed beschikbaar en gemeengoed geworden. Tevens heeft invoeren van Tenure Track in 2009 bij een aantal faculteiten meer vorm gekregen. Voor promovendi is een introductieprogramma opgezet: Phd Start-Up, dit is een Engelstalig, driedaags programma om nieuwe promovendi een goede basis mee te geven (zie ook hoofdstuk onderzoek) Begin 2009 is ook het promovendivolgsysteem op de faculteiten geïmplementeerd. Het systeem ondersteunt de begeleiders van de promovendi, met informatie over de “doorstroom” en daarmee het promotierendement. In 2009 is het aspect docentkwaliteit nadrukkelijker opgenomen in het werving & selectieproces van docenten. In samenwerking met Onderwijs & Studentzaken is er tevens een checklist ontworpen, waarmee docenten terug kunnen kijken op de onderwijsprestaties. Daarnaast is er een algemene menukaart met activiteiten voor docentprofessionalisering beschikbaar gesteld, waarmee docenten en faculteiten inspiratie kunnen opdoen. De faculteiten stellen plannen op voor behoud en ontwikkeling van docentkwaliteit. In samenwerking met adviseurs op het gebied van de wetenschapcommunicatie, het Instituut voor Techniek & Communicatie (TBM) en de sectie Science Education & Communication (TNW) is een cursuspakket ontwikkeld waarin aandacht wordt besteed aan populariseren, opiniëren en presenteren van het eigen onderzoek naar allerlei doelgroepen waaronder de media.

TU Delft als favoriete werkgever

In 2009 is de wervingssite “Werken bij de TU Delft” verbeterd. De aantrekkelijkheid en de reputatie van de TU Delft als werkgever wordt op deze wervingssite voor het voetlicht gebracht. Ook is de site nu in de coorperate huisstijl van de TU Delft en straalt het werkgeversimago “challenge the future” uit. Onderliggende waarden als societal connectivity, imaginative freedom, crossborder cooperation en comprehensive knowledge worden door middel van bedrijfsfilmpjes en het hoofdstuk “onze successen” getoond. Ook is de website meer interactief en functioneel gemaakt. HR geeft jaarlijks een digitaal sociaal jaarverslag uit. In het sociaal jaarverslag is meer te lezen over de ontwikkelingen in de sociale aspecten van de bedrijfsvoering.


56

Deze sociale aspecten bepalen vaak mede de aantrekkelijkheid als werkgever. Voorbeelden hiervan zijn de arbeidsvoorwaarden, de investeringen in talent, opleiding en training, veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. De nevenwerkzaamheden van de hoogleraren zijn per september geactualiseerd en toegevoegd aan hun profiel op de website. Deze gegevens zullen worden geregistreerd in het personeelssysteem. Het publiceren van actuele gegevens past bij de toegenomen vraag naar transparantie en geeft de maatschappelijke betrokkenheid van de TU Delft aan.

Meer (gender)diversiteit

Het aantrekken en benutten van een zo divers mogelijke talentpool staat centraal in de visie van de TU Delft. Een organisatiecultuur waarin een grote verscheidenheid aan talenten zich thuis voelt en het beste uit zichzelf kan halen acht zij hierbij van groot belang. Met een dergelijke cultuur kan de TU Delft beter concurreren in de (internationale) arbeidsmarkt en toegang krijgen tot een zo groot mogelijke talentpool. Daarnaast zal een grotere (gender) diversiteit van teams meer innovatie, creativiteit en betere besluitvorming in de hand werken. De TU Delft zal ook meer en meer moeten gaan concurreren op de (internationale) studentenmarkt en streeft ernaar dat haar medewerkers een afspiegeling vormen van de gewenste studentenpopulatie. Om deze redenen heeft het College van Bestuur in oktober 2008 het Charter Talent naar de Top (zie www.talentnaardetop.nl) ondertekend. Dit Charter richt zich op een evenwichtige gender diversiteit in (de top van) organisaties. Om meer (gender) diversiteit aan de TU Delft te bereiken wil het College van Bestuur graag inzicht hebben in mogelijkheden om de in- en doorstroom van vrouwelijk talent te bevorderen. De TU Delft neemt daarom deel aan een survey onderzoek van de EU WiST werkgroep (Women in Science & Technology) naar loopbanen van mannen en vrouwen, wetenschappers en ondersteunend en beheerspersoneel, aan technische universiteiten. De vragenlijst is toegestuurd aan een steekproef van medewerkers. In 2009 is er met behulp van een nulmeting goed zicht gekomen op de genderdiversiteit bij de TU Delft. Er zijn realistische doelstellingen gesteld en zijn afspraken gemaakt over het uitvoeren van diverse maatregelen die bij kunnen dragen aan meer (gender) diversiteit. Er zijn in 2009 vier vrouwelijke hoogleraren benoemd. In totaal heeft de TU Delft nu 30 vrouwelijke hoogleraren (daarmee is de doelstelling voor december 2010 al gehaald). Bij diversiteit hoort ook internationalisering. De doelstelling uit het meerjarenplan is dat elke buitenlandse medewerker (en partner) een gericht aanbod voor een oriëntatietraject (-cursus) ontvangt. In 2010 krijgt het international office voor medewerkers gestalte.

Flexibele organisatie

De TU Delft streeft naar een hoge mate van flexibiliteit van organisatie en personeel. De organisatie moet zich gemakkelijk aan veranderende omgevingsfactoren en -eisen kunnen aanpassen. In 2009 hebben enkele kleinere reorganisaties plaatsgevonden, vooral bij de Universiteitsdienst. Deze wijzigingen hebben geen ingrijpende rechtspositionele gevolgen gehad. Bij de faculteit Civiele Techniek (CiTG) is een reorganisatie aangekondigd die waarschijnlijk wel rechtspositionele gevolgen in 2010 zal hebben. Als randvoorwaarden voor modern werkgeverschap en vermindering van de bureaucratische last zijn moderne E-HRM-toepassingen onontbeerlijk. De digitalisering van aanstellingsformulieren staat daarbij hoog op de agenda. In 2009 is dit helaas nog niet gerealiseerd. Wel is een aantal keuzes gemaakt, die aangeven hoe vorm gegeven wordt aan deze automatiseringsslag. In 2010 wordt de digitalisering van de aanstellingsformulieren alsnog verwacht. Er zijn tevens tal van andere verbeteringen doorgevoerd bij HR services, zoals de informatie voor medewerkers op het intranet. Ook zijn doorlooptijden flink verbeterd.

Werkbelevingsonderzoek

Voor de Universiteitsdienst (UD) van de TU Delft is een werkbelevingsonderzoek uitgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek dienen als input voor het onderzoek naar Psycho Sociale Arbeidsbelasting (PSA). In het voorjaar van 2009 hebben alle 1.156 medewerkers de vragenlijst ontvangen. Er zijn 779 vragenlijsten compleet ingevuld. Daarmee komt de respons op 67%. In de rapportage zijn verschillende aspecten die te maken hebben met arbeidsbeleving aan bod gekomen. Duidelijk is geworden dat de medewerkers van de UD van de TU Delft over het algemeen tevreden zijn met hun werk en hoe hun werk is georganiseerd. Het werk is uitdagend, er is voldoende autonomie in het werk en taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn goed op elkaar afgestemd.


57

Verder komt naar voren dat de werksfeer goed is, de collega’s het onderling prima met elkaar en met hun leidinggevende kunnen vinden en dat het overleg redelijk goed gaat. Er zijn ook enkele punten van aandacht, maar daarin wijkt de UD niet in sterke mate af van wat bij andere universiteiten het geval is. De loopbaanmogelijkheden zijn beperkt en relatief veel medewerkers zijn niet onverdeeld tevreden over het salaris. Verder kampt een deel van de medewerkers met gezondheidsklachten (concentratieproblemen, piekeren, vermoeidheid, RSI-gerelateerde klachten en rugklachten) en een hoge werkdruk. Een ander punt van aandacht betreft het betrekken van medewerkers bij veranderingen binnen de organisatie. Ook komen verschillende vormen van ongewenst gedrag voor (roddelen, pesten of psychisch geweld). Alles bij elkaar genomen zijn de UD-medewerkers tevreden met hun werk. Bijna iedereen gaat met plezier naar het werk, men is trots op het werk en voelt zich erbij betrokken. Voor het werken aan de TU Delft geven de merdewerkers gemiddeld een 7,3 en ze waarderen de TU als werkgever gemiddeld met een 7,0. De overgrote meerderheid verwacht over drie jaar nog aan de TU Delft werkzaam te zijn.

Start verbeterprogramma 'versterken kwaliteit dienstverlening'

In april 2009 heeft de projectgroep evaluatie ondersteunende diensten haar eindrapport met als titel ‘perceptie en perspectief; signalering, analyse en aanbevelingen ten aanzien van de dienstverlening aan de TU Delft’ aan het College van Bestuur aangeboden. De rapportage van de projectgroep bevat zeer bruikbare informatie over de kwaliteit en het functioneren van de huidige dienstverlening binnen de TU Delft. De projectgroep is erin geslaagd om op een objectieve wijze knelpunten te signaleren en aanbevelingen te doen om deze knelpunten in de nabije toekomst op te lossen. Het College van Bestuur heeft naar aanleiding van de bevindingen van de projectgroep een verbeterprogramma opgesteld bestaande uit tien concrete, domeinoverstijgende projecten. Het verbeterprogramma zal onder leiding staan van een programmadirecteur. Anka Mulder, directeur O&S, heeft deze taak sinds 1 juni 2009 op zich genomen. Het programma omvat de volgende tien verbeterprojecten: 1. Kwaliteitsverbetering en verpersoonlijken dienstverleningsketen SSC’s; 2. Regulering uitbesteding diensten; 3. Ontwikkelen en uitvoeren integrale TU-brede HR-strategie; 4. Versterken schakelfunctie ondersteuning wetenschappelijke afdelingen; 5. Versterken rol secretariële ondersteuning; 6. Flexibilisering en duurzaam beheersen functiehuis dienstverlening; 7. Ontwikkelen en structureren informatiebeleid; 8. Actualiseren spelregels dienstverlening; 9. Ontwikkelen en uitvoeren van regulier klanttevredenheidsonderzoek; 10. Inbedden van het Valorisation Centre in de reguliere organisatie.

6.3 Marketing en Communicatie TU Delft reputatie De TU Delft is een sterk merk, zowel nationaal als internationaal. Dat werkt als een magneet op kwalitatief goede studenten en medewerkers vanuit de hele wereld. Je onderscheiden in een wereld vol concurrentie begint met zichtbaarheid. De TU Delft besteedt veel aandacht aan exposure in de media. Enerzijds om voorlichting te geven en de bekendheid van de TU Delft kracht bij te zetten, anderzijds omdat de TU Delft het als haar taak ziet om met wetenschapscommunicatie bij te dragen aan de science literacy. Steeds vaker wordt in de communicatie gebruik gemaakt van nieuwe communicatiemiddelen als podcast, filmpjes en youtube.

Delft Research Initiatives (DRI)

In april zijn de Delft Research Initiatives van start gegaan. De TU Delft profileert zich op vier maatschappelijke thema’s: energy, infrastructures & mobility, health en environment. In de externe communicatie zijn initiatieven binnen deze thema’s leidende begrippen geworden.

Studentenprojecten

Ook krijgen studentenprojecten begeleiding bij hun communicatie. Twee in het oogspringende projecten die ook voor veel publiciteit gezorgd hebben, zijn de zogenaamde ‘Plakkies’ (sandalen die in Zuid-Afrika zijn


58

geproduceerd van gebruikte autobanden) en de Nuna Solar Challenge (een internationale race van auto’s op zonne-energie). Deze projecten onderstrepen de veelzijdigheid van de Delftse student.

Dynamische campus

Vrijdag 5 juni is de dag waarop het Mekelpark feestelijk is geopend, Op dezelfde dag is het jaarlijkse Zomerfestival en ook de Farewell Celebration gehouden. Dat is een goed voorbeeld van de dynamiek op de campus, er is altijd iets te doen, groots en kleiner. Belangrijke voorbeelden daarvan zijn de opening van het collegejaar en de jaarlijkse Dies. Zo kwamen in mei ruim 300 alumni naar de TU Delft om zich te laten informeren over de actuele stand van zaken op het gebied van infrastructuren & mobiliteit, energie, leefomgeving en gezondheid.

Voorlichting

Voor potentiële studenten worden in het na- en voorjaar open dagen gehouden die traditioneel erg goed bezocht worden; in 2009 zelfs het beste tot nu toe. In totaal hebben in 2009 bijna 6800 scholieren een bezoek aan de TU Delft gebracht. Na een bezoek aan de open dagen, kunnen de scholieren een verdiepende activiteit op de faculteiten volgen, zoals meeloopdagen en/of proefstuderen. In 2009 is voor het eerst een ouderavond georganiseerd, waarop ouders van scholieren uit 5 en 6 vwo bijgepraat worden over allerhande wetenswaardigheden, zoals huisvesting, hulp bij het keuzeproces van scholieren, extra uitdaging voor studenten die meer kunnen en over welke de voorzieningen de TU Delft biedt aan studenten met een functiebeperking. In totaal hebben 800 ouders deze zeer succesvolle avond bezocht. In 2009 is een start gemaakt met speciale acties voor meisjes en allochtonen. Deze voorlichting heeft zijn weerslag gehad in het aantal eerstejaars inschrijvingen, dat ten opzichte van 2008 met 5% gestegen is. Bij de bacheloropleidingen is de toename 6%, en bij de masteropleidingen 3%. Het aantal eerstejaars buitenlandse studenten is met 6%, gestegen en het aantal eerstejaars vrouwelijke studenten met 4%.

Internationale voorlichting

De sterke internationale reputatie van de TU Delft levert gemotiveerde internationale studenten op. Deze instroom groeit en wordt gezien als belangrijk voor de diversiteit (international classroom), maar ook voor het prestige van de TU Delft (hoger rendement en voedingsbron voor PHD posities). De internationale marketing heeft 14 targetlanden: België, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Griekenland, Polen, Turkije, Indonesië, China, India, Zuid-Korea, Taiwan, Vietnam en Mexico. Naast fairbezoek aan beurzen en fairs worden zetten we in 2009 ook steeds vaker andere middelen ingezet, zoals onderwijsportals op Internet, social media en workshops door alumni in de targetlanden en Google Adwords. Deze middelen zijn steeds belangrijker in het keuzeproces. In hun (virtuele!) netwerk verifiëren studenten wat ze hebben gelezen. Voorbeelden zijn inzet van facebook voor een de beurs in Indonesië (25% van de bezoekers gaf aan daardoor op de beurs te zijn gekomen), en een Koreaanse TU Delft- portal waar alumni vragen van prospects beantwoorden. Internationale marketing is een noodzakelijke de schakel tussen de markt en het overall beleid van de TU Delft op het gebied van voor internationalisering

Ontwikkeling Science Centre In 2009 is het ontwerpproces van het Science Centrum van start gegaan, dat zich richt op het brede publiek, maar vooral op jongeren van 9 tot 16 jaar. Het bijzondere aan het ontwerp is dat wetenschappers van de TU Delft zelf de inhoudsontwikkelaars van de tentoonstellingen zijn. De doelgroepen en in het bijzonder de scholieren uit de kerndoelgroep, geven het Science Centrum mede vorm. Mensen moeten zich na een bezoek aan het Science Centrum meer vertrouwd voelen met techniek, weten welke plek techniek in de samenleving inneemt en wat techniek voor de bezoeker zelf betekent. Ondertussen gaat het formele techniekonderwijs dat het Science Centrum verzorgt voor basisscholen en het voortgezet onderwijs gewoon door. Als alles volgens plan verloopt, dan opent het centrum in de zomer van 2010 haar deuren.

Alumni

In 2009 heeft de TU Delft zichtbaar verder invulling gegeven aan het mondiaal


59

kennisnetwerk met graduates en promovendi. Bijzonder succesvol is de TU Delft Alumni groep op LinkedIn, met inmiddels meer dan 10.000 ingeschrevenen: meer dan 20% van alle bekende Delftse ingenieurs. Hiermee vormt de TU Delft wereldwijd een van de grootste academische alumnigroepen op dit social network. Maar ook diverse activiteiten vonden belangstelling bij de alumni, zoals het Alumni symposium 'Exchange & Connect’, facultaire bijeenkomsten en congressen, en alumnilezingen en -diners in het buitenland (waaronder in China, Indonesië, India, Zuid-Korea, Frankrijk, Spanje). Dit zijn bij uitstek gelegenheden om met vakgenoten uit wetenschap en praktijk contacten te onderhouden, te intensiveren en kennis uit te wisselen.

6.4 Informatie- & Communicatietechnologie(ICT) Volwassenheidsonderzoek In 2006 is door een extern onderzoeksbureau de “volwassenheid” van de ICT-organisatie onderzocht met behulp van het zogenaamde Capability Maturity Model. Uit dit onderzoek vloeiden aanbevelingen voort die de verdere opbouw van de organisatie moesten sturen. Dit onderzoek is in 2009 herhaald. De bevindingen die in het voorjaar werden gepresenteerd wezen uit dat ICT op weg is om de stap te zetten van een reactieve naar een proactieve organisatie. Voor de volgende jaren wordt een verdere ontwikkeling in de richting van een service gerichte organisatie geambieerd.

Organisatieontwikkeling

Verdergaande professionalisering van het projectmanagement is een onderdeel van het continue verbeterproces binnen de directie ICT. In de loop van 2009 is daarom besloten om projectmanagement in te richten als een aparte discipline binnen het Shared Service Center. De groep van projectleiders is losgemaakt van de ontwikkelafdeling en vormt nu een aparte afdeling. De regels voor het opzetten van projecten zijn verder aangescherpt. Ook het ICT- projectenbureau is opnieuw ingericht. De nieuwe organisatievorm gaat van start op 1 januari 2010 en zal na een half jaar geëvalueerd worden. Op het gebied van kantoorautomatisering verandert de wereld razendsnel. Men spreekt wel van een “technology push”. Om beter en efficiënter met deze ontwikkelingen om te kunnen gaan is er binnen ICT een aparte groep ingericht onder de naam Technisch Desktop Beheer. Deze groep heeft zijn nut al bewezen bij de voltooiing van de TU Delft-brede migratie naar een standaard werkplek, en zal nieuwe migraties en vernieuwingen op dit gebied voorbereiden en begeleiden. Nu vrijwel alle werkplekken binnen de universiteit zijn gestandaardiseerd en centraal worden beheerd zullen toekomstige migraties een stuk soepeler en vooral sneller kunnen verlopen. Veel aandacht is gegeven aan de verbetering van de werkwijze van de facultaire servicepunten en afdelingen werkplek services. Centraal daarbij heeft gestaan de nieuwe producten en diensten catalogus, die de medewerkers van de universiteit duidelijkheid geeft over de diensten die door het SSC ICT worden geleverd. Tevens is gewerkt aan de bevordering van de klantgerichtheid, en de doelmatige afhandeling van vragen, klachten en storingen. In het klantenonderzoek wordt de dienstverlening van ICT positief gewaardeerd.

Procesondersteuning en Service Orientatie

Een van de speerpunten van het innovatieprogramma 2009 is een betere proces-ondersteuning. Veel processen beginnen met het invullen van een formulier, en digitalisering van die formulierenstroom zal de kwaliteit verbeteren en de doorstroomsnelheid bevorderen. Begonnen is met de digitalisering van het formulier dat gebruikt wordt bij het aanstellen van nieuwe medewerkers. Dit bleek geen eenvoudige opgave, enerzijds omdat er in de faculteiten bij aanstellingen verschillende werkwijzen worden gehanteerd, anderzijds omdat dit voor de ICT-ontwikkelaars een nieuw gebied is. Daarnaast zijn proeven gedaan, gericht op het digitaliseren van de financiële declaratieformulieren. In 2010 wordt deze lijn voortgezet, en zullen ook de formulieren die bij de administratie van het onderwijs worden gebruikt in het project worden betrokken. Om een goede technische ondersteuning van de werkprocessen mogelijk te maken is een verandering in de architectuur van de informatiehuishouding noodzakelijk. Medio 2009 is daarvoor een eerste stap gezet met de voorlopige keuze voor een middelwareplatform. De op die manier te bouwen “Service Oriented Architecture” biedt meer flexibiliteit, maakt de koppeling tussen de processen en de systemen losser, en zal ook de ontwikkelkosten naar beneden brengen. In het najaar zijn enkele pilot-projecten gestart die meer inzicht moeten bieden in de bruikbaarheid van de techniek, de randvoorwaarden die er zijn bij het in beheer nemen ervan, en het leertraject dat de organisatie hiervoor moet doorlopen. De eerste ervaringen zijn positief.


60

Vervanging studenten informatiesystemen

Na een intensieve voorbereiding in 2008 heeft 2009 op het gebied van de studenten informatiesystemen veel vernieuwing opgeleverd. In het voorjaar is een nieuw inschrijfsysteem in gebruik genomen. Vervolgens is dit systeem op het landelijke systeem Studielink aangesloten, waarna in het najaar ook het nieuwe studentenvolgsysteem in productie is gegaan. Tevens is in de loop van het jaar een nieuw roostersysteem gelanceerd. Hoewel in 2010 zeker nog nazorg nodig is, mag toch worden gesproken van een uitstekende prestatie. De goede samenwerking tussen de directies O&S en ICT heeft daar zeker aan bij gedragen. Sommige projecten zijn daarbij ook gezamenlijk met de universiteit Twente uitgevoerd. Na een lange periode van experimenteren met moderne Web 2.0 voorzieningen zijn in de loop van het jaar een weblog systeem en een Wiki in productie genomen. Deze systemen zijn, zoals vele andere systemen, aangesloten op de directory services, waardoor single log-on gerealiseerd wordt. Zoals elk jaar was er ook in 2009 een ‘laptops voor studenten’-project. Niet alleen voor eerstejaars, zoals bij vorige gelegenheden, maar gericht op alle studenten. Daarnaast hebben ook medewerkers van de aanbieding gebruik kunnen maken. Om de laptops van software te kunnen voorzien is een speciaal downloadportaal ingericht.

Informatiebeveiliging

In februari is een landelijke security awareness campagne gelanceerd bij een twintigtal instellingen uit het hoger onderwijs. De aandacht richtte zich op een aantal “doe-het-zelf”-aspecten van informatiebeveiliging. De TU Delft heeft een belangrijk aandeel in de voorbereiding gehad. De campagne heeft geruime tijd gelopen.

Vernieuwing van het netwerk

Het netwerk is een belangrijk onderdeel van de infrastructuur van de universiteit. De omvang van het netwerkverkeer neemt nog voortdurend toe. Na een gedegen voorbereiding zijn in het verslagjaar belangrijke verbeteringen aangebracht, die de capaciteit verhogen en ook meer veiligheid bieden. Het netwerk binnen de beide datacentra is eerst vernieuwd. Vervolgens is in een weekend in mei een aantal diensten naar het nieuwe netwerk overgezet. In de maand october volgde de rest van de systemen.

Vernieuwing in de salarisketen

Medio mei is het systeem Limbus aan de salarisketen toegevoegd als een van de maatregelen om de integriteit en betrouwbaarheid van het personeelssysteem te verbeteren. Nieuwe aanstellingen van TU Delft personeel worden in Limbus geplaatst en goed gecontroleerd alvorens ze naar het personeelssysteem worden doorgegeven. Deze vorm van het “vier-ogen-principe” ging voor de TU Delft verloren met de overgang naar het nieuwe salarissysteem per 1 januari 2008. Sindsdien was het invoeren en controleren van nieuwe aanstellingen ingewikkeld en arbeidsintensief. De invoering van Limbus, waaraan een lange voorbereidingstijd vooraf ging, verhoogt de kwaliteit en vermindert de werkdruk van de personeelsadministratie. In de toekomst zal Limbus ook geschikt zijn voor het invoeren van andere mutaties.

6.5 Facilitair Management en Vastgoed (FMVG) Modernisering campus Mekelpark

Na twee jaar verbouwing is op vrijdag 5 juni het Mekelpark, het nieuwe hart van de delftse universiteitswijk geopend. Het nieuwe hart van de campus is de 832 meter lange wandelpromenade van gezaagd graniet: de Nieuwe Delft (refereert aan de Oude Delft in de binnenstad waar de TU Delft zijn oorsprong heeft). Aan weerszijden daarvan is nu een 1.500 meter lange zitrand aangebracht die plaats biedt aan 3.000 studenten. Het park bestaat verder uit 13.700 vierkante meter natuursteen, 90.000 vierkante meter gras, tachtig grote keien en 664 bomen. Het is de informele ontmoetingsplek voor (inter)nationale studenten en staf van de TU. Wat nog ontbreekt, zijn de kunstwerken: toegepaste ingenieurskunst ontworpen door studenten en medewerkers.


61

Met de plaatsing van de brug bij de faculteit Industrieel Ontwerpen is de verbinding tot stand gebracht tussen het plein voor de faculteit IO en het Mekelpark. De brug was het laatst uit te voeren onderdeel van het Mekelpark. Tevens is het IO-plein nu eindelijk klaar. Op 15 december 2009 is de brug feestelijk in gebruik genomen.

Nieuwbouw TNW De plannen voor noodzakelijke nieuwbouw voor Delft Chem Tech en Biotechnologie, beide afdelingen van de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW), worden gewijzigd. Onder andere de ontwikkelingen op het gebied van de campusbrede visie en het beschikbaar komen van het gebouw van Deltares (Geodelft) hebben geleid tot heroriëntatie op de locatie van de nieuwbouw van Technische Natuurwetenschappen en het programma van eisen.

Renovatie Mijnbouwstraat 120

De renovatie van het monumentale pand van voormalig Technische Aardwetenschappen aan de Mijnbouwstraat 120 is afgerond. Het karakter van het gebouw is bewaard gebleven, en zal o.a. dienen als bedrijfsverzamelgebouw. Het spin-off bedrijf SENZ is er inmiddels gevestigd, het pand is daarnaast bestemd voor vestiging van het Science Centre. Begin 2010 start een campagne om zo snel mogelijk het gebouw vol te krijgen.

Campusbrede visie

In de afgelopen maanden is een visie ontwikkeld op het campusgebied van de TU Delft. De aanleiding hiervoor is een aantal recente ontwikkelingen binnen het vastgoedbestand van de TU Delft, alsmede de prijsvraag ‘Building for Bouwkunde’ en de denktank ‘Envisioning the future faculty’. Mecanoo heeft zich, in opdracht van de TU Delft en stichting DUWO, beziggehouden met een volumestudie voor verschillende locaties. Het betreft ondermeer 1.000 studenteneenheden, bovengrondse parkeergarages en een gebouw met meerdere functies. Eind maart 2009 heeft het College van Bestuur ingestemd met dit verdichtingsplan van de campus, en wordt het plan meegenomen in de campusbrede visie. Het gaat onder andere om de herhuisvesting van de faculteit BK in het voormalige Hoofdgebouw aan de Julianalaan. Hiermee wordt afgeweken van de vigerende huisvestingsstrategie uit de jaren ‘90, gericht op concentratie in het TU Middengebied. Daarnaast vormen het financiële perspectief, krimpbewegingen bij faculteiten en de groeiprognoses qua studenteninstroom aanleiding voor een herijking. In het visietraject is aandacht besteed aan de positie van de campus in lokaal en regionaal perspectief, de doelstellingen en ruimtevraag van de TU Delft en mogelijke campusmodellen.

Uitbreiden aantal onderwijsruimten Onderwijsgebouw Zuid

De TU Delft groeit uit haar gebouwen. De studentenaantallen stijgen, zo ook bij de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (LR). Was er aanvankelijk 2.000 m2 extra nieuwbouw nodig, eind 2008 bleek dat 5.000 m2 te zijn. Daarnaast had LR, de voornaamste gebruiker van het nieuwe gebouw, het verzoek of het gebouw vóór 1 september 2009 klaar kon zijn. Het nieuwe Onderwijsgebouw Zuid bestaande uit semipermanente units, is een voorbeeld van duurzaamheid. Het stond eerst als een gebouw van de hogeschool INHolland in Rotterdam en wordt nu hergebruikt door de TU Delft. Een deel van het geld dat hiermee is bespaard, is geïnvesteerd in de uitstraling van het gebouw. Er is een goed isolerende gevel ontworpen en het is ingericht door een binnenhuisarchitect om het gebouw ”


62

Het Onderwijsgebouw Zuid kost een derde van wat een nieuw gebouw had gekost.

Upgrading onderwijszalen In de periode 2010-2013 worden 18 onderwijszalen, die in de centrale onderwijspoule zitten, geupgraded. Deze zalen bleken bouwkundig gezien in slechte staat. Het doel van het project is middels een integrale aanpak de kwaliteit van de onderwijszalen in de onderwijszalenpoule te verbeteren. Dit betekent het realiseren van onderwijszalen die aansluiten bij de visie op het onderwijs, dus voorzien zijn van moderne hulpmiddelen en die voldoen aan de eisen op het gebied van arbo & milieu, veiligheid en ergonomie. Het project omvat een periode van drie jaar. In het eerste jaar, 2010, worden zalen aangepakt bij de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen en Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica.

Bouwkunde breidt uit aan de Drebbelweg

De studentenaantallen bij de faculteit Bouwkunde blijven stijgen. Vorig jaar meldden zich 530 nieuwe studenten aan en dit jaar (2009) komt de teller boven de 700. Het lijkt te komen door het succes van BK-city. Studenten willen graag in dit open en uitnodigende gebouw studeren. Nadeel is dat door het groeiend aantal studenten de faculteit Bouwkunde nu opnieuw met ruimtegebrek kampt. Het College van Bestuur heeft daarom ruimte aan de Drebbelweg beschikbaar gesteld voor vierhonderd masteren minortracks van Bouwkunde. Dit aanbod heeft onder andere te maken met de gewenste levendigheid van het Mekelpark. Het wegvallen van de oude locatie van Bouwkunde heeft nadelen voor de dynamiek en levendigheid in het zuidelijk deel van het campusgebied, en voor de verkeersstromen door de campus. Door deze projectruimtes aan de Drebbelweg te situeren gaan Bouwkundestudenten weer meer gebruik maken van het Mekelpark en zich mengen onder de andere studenten, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Medio juli is besloten dat de onderwijszalen aan de Drebbelweg worden toegewezen aan de faculteit Bouwkunde. De zalen, onderdeel van de zalenpool van de TU Delft, werden veelal ingezet bij tentamens. De zalen zijn recent nog opgeknapt en zeer geschikt voor projectonderwijs. De zalen aan de Drebbelweg zijn echter niet alleen voor Bouwkunde. De afspraak is dat de faculteit Bouwkunde er acht van de tien semesterweken gebruik van maakt. De laatste twee weken gaan de zalen terug in de pool en kunnen er tentamens worden gehouden.

Learning centre

Voor de nieuwbouw van het Learning Centre is in 2008 met vertegenwoordigers uit diverse TU Delft-geledingen gewerkt aan de totstandkoming van een Programma van Eisen (PvE), dat eind 2008 klaar lag. Naar aanleiding van vernieuwde inzichten bij de omliggende faculteiten is er een verkenning gedaan naar de mogelijkheden om een Learning Centre te realiseren binnen de vrijkomende ruimte in de faculteiten IO en 3mE. Deze studie is begin maart gepresenteerd. Aan Facilitair Management en Vastgoed is gevraagd om een derde scenario uit te werken waarbij gekeken wordt naar herinrichting van de omliggende faculteiten gecombineerd met beperkte nieuwbouw. Uitkomst van deze studie is een combinatie van nieuwbouw, herinrichting Industrieel Ontwerpen en een nieuw entreegebouw voor TBM.

Library Learning Centre

De huidige publieksruimte van de TU Delft Library wordt heringericht. Het nieuwe Library Learning Centre wordt een plek voor studie, onderzoek en uitwisseling. Met ruimtes die inspireren en plekken om te relaxen. Het Library Learning Centre wordt een TU Delft-brede thuisbasis voor studenten, promovendi, docenten en onderzoekers: 'the place to be' voor Delftse ingenieurs vanaf hun eerste kennismaking hier tot aan hun pensioen. De herinrichting van TU Delft Library is onderdeel van het TUbrede project 'Learning Centre'. TU Delft Library voert de verbouwing in twee fasen uit:  Fase 1: snel en zichtbaar (2008-begin 2009)  Fase 2: structureel en duurzaam (2009-2010) De eerste fase is in het voorjaar van 2009, met de ingebruikname van de projectruimten en de glazen (computer-)zaal, afgerond. De vier nieuw ingerichte projectruimtes bieden studenten de mogelijkheid om in rust samen te werken. In de tweede helft van 2009 is de transformatie


63

verdergegaan De entreezone en de centrale hal ondergaan een metamorfose. Er wordt een nieuw, centraal informatiepunt ingericht. De leeszaal Trésor krijgt een eigen plek in de publieksruimte.

Renovatie Auditorium

Renovatie van het Auditorium, van de door de Delftse hoogleraar Jaap Bakema ontworpen Aula, was noodzakelijk. Al eerder was geconstateerd dat de trussen waar de toneellampen aan bevestigd waren – en de bevestigingen zelf – vrijwel versleten waren, waardoor allerlei noodvoorzieningen aangebracht moesten worden. Ook voldeed het gebouw niet meer aan de brandveiligheidseisen van deze tijd. Ook de technische mogelijkheden waren te beperkt. Besloten is de indeling van de zaal iets te wijzigen. Het podium is uitgebreid om betere zichtlijnen te creëren. Vanuit veiligheidsoverwegingen zijn de stoelen nu opklapbaar om zo een brandveilige vluchtweg te garanderen. Daarnaast zijn extra vluchtdeuren aangebracht in de omloop, zodat vluchtwegen over het podium niet meer noodzakelijk zijn. De klimaatinstallatie is vernieuwd. In eerste instantie werd er lucht van boven ingeblazen en onder afgevoerd. Nu wordt er lucht ingeblazen onder de stoelen en van bovenaf afgezogen. Er zijn nieuwe zonwerende ramen geplaatst en de brandgevaarlijke schrootjes zijn vervangen door brandvertragende platen van bamboe. Veel aandacht is besteed aan de audiovisuele mogelijkheden van de zaal en er is aandacht besteed aan de akoestiek. Enkele jaren geleden is op de TU Delft het zogenaamde Acoustic Control Systems (ACS) ontwikkeld, dat elk type zaal kan nabootsen. Samen met het door de TU ontwikkelde Acoustic Control System, zal de zaal straks geschikt zijn voor 80 procent van alle mogelijke soorten uitvoering. Voor de overige 20 procent zal er extra apparatuur ingehuurd moeten worden. Op 31 augustus 2009 is het academisch jaar in de Aula geopend.

Beleid Parkeerregime

Er is een businesscase opgesteld voor het invoeren van een parkeerregime bij de TU Delft. In deze businesscase is een toekomstscenario van de parkeerbalans in TU-Midden uitgewerkt en de financiële haalbaarheid van het invoeren van een parkeerregime in kaart gebracht. In de toekomstige situatie is de parkeercapaciteit in TUMidden toereikend om de parkeerbehoefte op te vangen. Vanwege de (in een optimistisch scenario) verwachte groei van de universiteit en verdere verdichting van de TU-wijk neemt de parkeerdruk de komende jaren sterk toe. Om de bereikbaarheid van de TU Midden te waarborgen blijkt het invoeren van gereguleerd parkeren en het bouwen van extra parkeergelegenheid op middellange termijn noodzakelijk. Dit ondanks het feit dat het, met oog op de komst van tramlijn 19, voor bestemmingsverkeer van de TU Delft aantrekkelijker wordt om met het openbaar vervoer te reizen. De businesscase wordt samen met een campusbrede visie voor de TU Delft uitgewerkt.

Europese aanbesteding Beveiliging

De beveiliging van de TU Delft is na een Europese aanbesteding gegund aan Group 4 Securicor. Het contract is op 1 maart 2009 ingegaan met een looptijd van 3 jaar en optie voor nog eens 2 jaar. Een van de opvallendste veranderingen is de inzet van Bikers. Van ’s morgens zeven tot ‘s avonds elf uur rijden er beveiligers rond op mountainbikes. Deze Bikers moeten de gebruikers van de campus een veiliger gevoel te geven. Daarnaast hebben de Bikers een preventieve werking, zullen ze mensen aanspreken op ongewenst gedrag en assistentie verlenen aan beveiligers in de gebouwen ingeval van calamiteiten. In de nacht rijden er surveillancewagens rond.


64

Europese aanbesteding Onderhoud en Projecten

De selectie van de verschillende partijen is afgelopen. De aanbesteding betreft 31 percelen, die zo zijn gekozen dat lokale en regionale leveranciers ook een goede kans hebben om mee te bieden. Doel van het (Europees) aanbesteden is een goede prijsvorming en eerlijke concurrentie. De implementatie en de communicatie vergt een enorme inspanning. Vanaf 1 januari 2009 zijn de contracten met de nieuw geselecteerde bedrijven van kracht. De TU Delft beschikt over een centraal ketelhuis met een ketelinstallatie en een warmtekrachtinstallatie. De warmtekrachtinstallatie levert 15% van de benodigde elektriciteit en warmte aan het warmtenet van de TU Delft. De bestaande warmtekrachtmotoren zijn versleten en worden in 2010 vervangen door nieuwe motoren met een aanzienlijk groter vermogen. De investering hiervoor is dit jaar goedgekeurd. De terugverdientijd van de investering is berekend op drie jaar.

Opsporingsvergunning aardwarmte

Het Ministerie van Economische Zaken heeft in augustus aan de TU Delft een opsporingsvergunning verleend voor aardwarmte. Met deze vergunning wordt het mogelijk onderzoek te doen en onderwijs te geven over het gebruik van aardwarmte op de campus en in de regio. De vergunning maakt het, naast het ontwikkelen en delen van kennis, op termijn ook mogelijk om de campus duurzaam te verwarmen. Daarmee draagt het bij aan de ambitie van de universiteit om een klimaatneutrale campus te ontwikkelen. De TU Delft is de eerste universiteit in Nederland die een dergelijke vergunning heeft ontvangen. De universiteit het recht gekregen om in een gebied van 61 km2 in de gemeenten Delft en Pijnacker-Nootdorp te zoeken naar aardwarmte. Bij aardwarmte – of geothermie – wordt warmte uit waterhoudende lagen in de diepe ondergrond gewonnen voor het verwarmen van gebouwen. Deze lagen hebben op geschikte plaatsen een temperatuur van tussen de 55 en 110 graden Celsius. De TU Delft heeft de vergunning aangevraagd in het kader van het Delft Aardwarmte Project (DAP), een initiatief van studenten en alumni van de opleiding Technische Aardwetenschappen. Doel: onderzoek te kunnen doen naar en onderwijs te geven over aardwarmte. Daarnaast kan het warme water van ruim 2000 meter diepte op termijn gebruikt worden om universiteitsgebouwen en studentenhuizen duurzaam te verwarmen. De universiteit kan zo mogelijk 5 miljoen kubieke meter aardgas per jaar besparen. De TU Delft, de stichting DAP en de gemeente Pijnacker-Nootdorp werken nauw samen om ook andere aardwarmteprojecten in de regio te stimuleren. Deze organisaties zijn verenigd in de Aardwarmte Kring Vrijenban. De TU Delft is de eerste universiteit in Nederland die een dergelijke vergunning heeft ontvangen.

Bewegwijzeringssysteem TU-wijk

Momenteel vinden diverse voorbereidingen plaats om de vindbaarheid van de gebouwen in de TU-wijk te verbeteren. Studenten en docenten zijn betrokken bij het ontwerp van de bewegwijzeringborden en de inhoudelijke uitwerking van de bestemmingsborden wordt met stakeholders afgestemd. Met het oog op het plaatsen van de bewegwijzering op de TU-ring (gemeentelijk grondgebied) worden gesprekken gevoerd met de Gemeente Delft. Het bordenplan is door het College van Bestuur goedgekeurd. De Europese aanbesteding is opgestart en zal zijn beslag krijgen begin 2010. Medio 2010 moet de bewegwijzering geplaatst zijn.

Sportcentrum

Voor de periode 2007-2011 is een accommodatieplan (masterplan) opgesteld voor het Sport- en Cultuurcentrum. In het plan zijn vier fases aangegeven met daarin de gewenste uitbreidingen, verbouwingen en renovaties. Na iedere fase wordt onderzocht of de aanpassingen hebben geleid tot een stijging van bezoekersaantallen. Als gevolg van een toename van het aantal studenten aan de TU Delft en de komst van hbo-studenten wordt verwacht dat het aantal bezoekers bij Sport en Cultuur in 2010 ten opzichte van 2005 is verdubbeld: van


65

300.000 naar 600.000. De accommodatie van Sport en Cultuur moet kunnen voorzien in veranderende klantvraag en de toename van het aantal studenten kunnen opvangen. In fase twee zijn de aanleg van twaalf nieuwe buitenkleedkamers voor sportteams, kleedkamers voor scheidsrechters, een E.H.B.O.- annex massageruimte, een toestellenberging voor de sporthal en het vergroten van de fitnessruimte gepland. De uitvoeringswerkzaamheden van fase twee verlopen naar behoren en het eerste deel van deze fase, uitbreiding van de fitnessruimte, is opgeleverd. Deze ruimte wordt momenteel omgetoverd tot een ultramoderne fitnessruimte met zeer moderne fitnessapparatuur. In december is de uitgebreide fitnessruimte feestelijk geopend. Medewerkers en studenten kunnen hier gebruik van gaan maken. De kleedkamers t.b.v. buitensport zullen eind januari 2010 worden opgeleverd.

Vernieuwing dak bibliotheek

Bij de aanbesteding van de bouw van de TU Delft Library, ruim tien jaar geleden, bleek dat het budget niet toereikend was voor het bijzondere ontwerp van het gebouw. Dit kwam onder andere door de keuze voor een grasdak onder een helling (van 13 graden). De TU Delft Library was het eerste gebouw in Nederland met een dergelijke constructie. In de loop van de tijd kwamen er veel bouwkundige gebreken aan het licht. Vooral de lekkages van het (gras)dak waren erg vervelend. Twee jaar geleden is grondig onderzocht wat hiervan de oorzaak was. Uit het onderzoek bleek dat de dakafdichtingen en de uitvoering niet voldeden aan de minimumeisen. De piepschuim-isolatie is vervangen door 10 centimeter foamglas. Onder en boven het foamglas is een folie van rubber aangebracht en daarbovenop zijn drainage-noppenplaten met viltafdekking gelegd en dit alles moet sterk genoeg zijn om zelfs beschadiging door tentharingen tegen te gaan. De drie zomermaanden zijn gebruikt om het arbeidsintensieve karwei te klaren.

Herhuisvesting Multi Scale Physics

Voor Multi Scale Physics wordt een vleugel verbouwd bij faculteit 3mE. Hiermee kan de al bestaande inhoudelijke aansluiting op het gebied van stromingsleer met 3mE worden versterkt. Zodra Multi Scale Physics het nieuwe pand betrekt zullen andere groepen binnen het gebouw van Technische Natuurkunde geherpositioneerd worden. Op de begane grond komen diverse laboratoria en een grote onderzoeksopstelling. In een deel van de hal wordt een extra verdieping gecreëerd voor kantoorruimte voor de onderzoekers. Het nieuwe kantoorgebouw krijgt een gevel die voornamelijk uit glas bestaat. Tevens wordt er binnen veel met glas gewerkt waardoor het gebouw een transparantie uitstraling krijgt. De nieuw ingerichte vleugel aan de Leeghwaterstraat is eind 2009 opgeleverd.

Studentenhuisvesting

Eind november is de eerste paal geslagen voor de derde woontoren aan de Balthasar van de Polweg die gerealiseerd wordt door DUWO. Deze woontoren zal 405 studentenwooneenheden bevatten, in drie verschillende variaties. Naar verwachting wordt het project eind 2010 opgeleverd. DUWO is al in een vergevorderd stadium met de realisatie van een nieuwbouwproject aan de Rotterdamseweg 139. Dit project behelst de bouw van 267 studentenwooneenheden.

De TU Delft en energiegebruik

Meerjarenafspraak Universiteiten zijn in het kader van de wet Milieubeheer al verplicht een minimum aan energie-efficiency te realiseren. De controle hiervan is in handen van de gemeente.


66

De TU Delft neemt daarnaast deel aan de Meerjarenafspraak 3 (MJA3) van de Nederlandse universiteiten. Dat betekent dat de TU Delft meer energiebesparing wil realiseren dan officieel is vereist. De plannen om deze besparing te verwezenlijken zijn vastgelegd in het Energie Efficiency Plan (EEP) 2009-2012. Daarin is afgesproken dat in die periode minstens 8 procent besparing wordt gerealiseerd. De TU Delft kiest in EEP 2009-2012 voor een andere insteek dan bij de eerdere meerjarenafspraken:  De nadruk ligt op het benutten van de natuurlijke momenten. Het moment waarop iets vervangen of gerenoveerd moet worden wordt aangegrepen om de technologie te kiezen waarmee de meeste energiebesparing te realiseren is. De vervanging van de motoren in de warmtekrachtcentrale is zo’n natuurlijk moment, met de nieuwe motoren wordt een besparing van 6,5 procent gerealiseerd. Een ander voorbeeld is de voorgenomen gevelrenovaties bij TNW, CiTG en EWI, die de mogelijkheid bieden gebruik te maken van de nieuwste technieken op bijvoorbeeld het gebied van isolatie en het gebruik van zonnewarmte.  Het concept van de terugverdientijd is losgelaten. Bij voorgaande MJA’s was vastgelegd dat een investering binnen vijf tot zeven jaar moest worden terugverdiend. Nadeel was dat maatregelen die na zeven jaar geld opleverden niet eens werden bekeken. Nu wordt de terugverdientijd van energiebesparende maatregelen gekoppeld aan de levensduur en exploitatieperiode van gebouwen en installaties. Als een installatie twaalf jaar meegaat is een terugverdientijd van acht jaar ook interessant.  Er worden geen centrale richtlijnen uitgevaardigd. De facility managers van de beheereenheden komen zelf met voorstellen om binnen hun organisatie energie-efficiency te realiseren. Hierbij wordt recht gedaan aan de verschillen die er zijn binnen de beheereenheden. Gebouwbeheersysteem Verschillende beheereenheden zetten in op de optimalisatie van het GBS (gebouwbeheersysteem) dat de warmtehuishouding en de energievoorziening in een gebouw regelt. Door een juiste inregeling van een GBS kan veel energie worden bespaard. Zo maakt het veel uit of in de winter al midden in de nacht de verwarming aan voor het hele gebouw, terwijl voor een aantal onderdelen vroeg genoeg zou zijn om pas om vijf uur ’s ochtends de verwarming aan te zetten. Met het goed inregelen zijn kosten te besparen. Voor een optimale inregeling van het GBS is de facility manager van een beheereenheid verantwoordelijk. Sinds kort beschikt de TU Delft over een overkoepelend systeem dat als een soort ‘paraplu’ over de lokale systemen heen ligt, en inzicht geeft in de settings van de lokale systemen. Door de verschillende gebouwen te vergelijken kunnen eventuele discrepanties worden gesignaleerd. Bij de TU Delft Library heeft FMVG bijvoorbeeld het GBS al opnieuw ingeregeld, waarbij wordt gebruikgemaakt van koude/warmteopslag in de bodem

6.6 TU Delft Library ‘De TU Delft Library acquireert, beheert en archiveert kennis voor en over de technische wetenschap in Nederland in samenwerking met interne en externe partners.’ Doelen uit de Update van het instellingsplan waaraan is meegewerkt:  Preferred supplier van kennis en graduates aan multinationale bedrijven en overheidsorganisaties, het midden- en kleinbedrijf en startende ondernemingen;  Het aanbieden van brede internationaal gerichte opleidingen met actieve Onderwijsvormen;  Ook op regionaal niveau wordt samengewerkt met de Universiteit Leiden en de Erasmus Universiteit Rotterdam;  De TU Delft start in 2009 een proces om haar onderwijsportfolio onder de loep te nemen, waarbij ook een nieuwe balans gezocht wordt ten aanzien van de inhoud en omvang van het gehele opleidingenaanbod. De onderwijsportfolio wordt daarmee zowel kwalitatief als kwantitatief benaderd. Een punt van aandacht daarbij is onder andere het minoraanbod en de mogelijke overlappingen daarin;  De TU Delft neemt maatregelen voor verdere internationalisering van de campus gelet op de andere eisen die worden gesteld aan een universiteit met een groeiende internationale gemeenschap;  De TU Delft is voornemens het aantal onderwijsruimten uit te breiden, waarbij – naast aandacht voor kwantiteit, ook aandacht is voor de kwaliteit van zitplaatsen en ICT-voorzieningen;  De TU Delft zet in op verdere verbetering van de digitale dienstverlening aan studenten en docenten;  In 2009 start een project met focus op het gerichter afstemmen van vraag en aanbod op het gebied van de onderzoeksondersteuning. In het kader daarvan wordt in eerste instantie de toegankelijkheid van de informatie over deze ondersteuning in kaart gebracht.


67

Algemeen

De TU Delft Library kijkt terug op een jaar waarin veel initiatieven zijn gestart en de basis is gelegd voor een toekomst waarin kennis (van processen, onderzoek, mensen) en samenwerken nog meer zullen domineren. De expertise van de bibliotheek (medewerkers) is zichtbaarder geworden door onder meer inzet op het gebied van auteursrechten, data-opslag en –management en een verdere inbedding van het vak informatievaardigheden in het curriculum (bij de faculteiten 3mE, Bouwkunde, TBM en L&R). Verder heeft de TU Delft Library in de eerste helft van 2009 een aanzet gemaakt tot het verbeteren van de onderzoeksondersteuning, door deze allereerst in kaart te brengen en daarna met enkele aanbevelingen aan de slag te aan.

De bibliotheek op afstand, maar toch bereikbaar

Het gebruik van de digitale collectie wordt steeds intensiever, dat is ook te zien aan de groeiende e-book cijfers (eind 2009 totaal 15.000). Veel gebruikers van de bibliotheek hoeven hun werkplek niet meer te verlaten om de benodigde literatuur te raadplegen. Sinds oktober kan de collectie ook gemakkelijker gevonden worden met Discover, een nieuwe zoekinterface die het mogelijk maakt in allerlei soorten bronnen tegelijkertijd te zoeken. Deze interface is samen met de bibliotheek van de Universiteit Tilburg ontworpen op basis van open source software. Er wordt nog veel meer aangeboden “op afstand”, zo is er in 2009 hard gewerkt aan het uitbreiden van TUlib, de website die gebruikers op een interactieve manier ondersteunt bij het (leren) zoeken en vinden van informatie. Ook is een website over auteursrechten gelanceerd, met informatie over wat een auteur mag en moet, een onderwerp waar de TU Delft Library zich voor het eerst ook duidelijk als vraagbaak positioneert.

Meer dan boeken In 2009 is nog duidelijker geworden dat de collectie van de TU Delft Library zich niet beperkt tot (al dan niet online) boeken, naslagwerken, artikelen en databases. Het project 3TU.datacentrum had in 2009 haar tweede jaar (binnen de looptijd van 3 jaar). Het project beoogt de wetenschappelijke data niet alleen (duurzaam) te archiveren, maar zorgt ook voor toegang en hergebruik van data. In 2009 is onderzoek gedaan naar waardering van wetenschappers voor deze activiteiten met behulp van een subsidie van SURF Foundation. Internationale zichtbaarheid van het project 3TU.datacentrum is sterk gegroeid. Delft is mede initiatiefnemer van Data Cite: een internationale organisatie die er op gericht is om citeerbaarheid van data te vergroten. Naast dit project, dat data als onderdeel van de collectie toevoegt, is in 2009 het project multimediaportal van start gegaan en heeft in december een eerste ruwe versie opgeleverd. Hiermee maakt de bibliotheek illustraties, foto’s en videomateriaal toegankelijk voor in- en extern gebruik. De TU Delft Repository is in 2009 verder gegroeid. Meer dan 15.000 objecten zijn openbaar toegankelijk, variërend van PhD Theses, in- en uittreeredes, tot studentenscripties en wetenschappelijke artikelen. De Rectoren van de Nederlandse universiteiten hebben eind 2009 besloten om zich gezamenlijk sterk te maken voor Open Access. Van de universitaire auteurs wordt verwacht dat zij hun artikelen aan de lokale ‘open’ repositories aanbieden, wat het aantal objecten beduidend zal gaan vergroten.

In samenwerking met … De TU Delft Library zoekt continu samenwerkingspartners, bijvoorbeeld in onderhandelingen met de uitgevers, of in bediening van gedeelde doelgroepen.  In 2009 vond het symposium Nieuwe Media, Marketing en Mediawijsheid plaats voor een gemengd publiek uit bibliotheken, universiteiten en andere onderwijsinstellingen. Dit symposium is georganiseerd in samenwerking met de openbare bibliotheek van Delft (DOK) en werd ondersteund door de directies ICT en O&S.  In het kader van de Business to Science Portal zal met een geselecteerd aantal MKB bedrijven een eenjarige pilot worden gedaan voor toegang tot wetenschappelijke informatie van de uitgevers Elsevier en Springer. Hierbij wordt samengewerkt met de bibliotheken van Erasmus MC, Leiden UMC en het Valorisation Centre.  De samenwerking met de bibliotheek van de TU Eindhoven is verder geformaliseerd door ondertekening van een dienstverleningsovereenkomst voor het gezamenlijke Electronic Resource Management Systeem. Eindhoven neemt het beheer over van de Delftse tijdschriftenadministratie en er zijn tekenen dat in de komende jaren meer universiteitsbibliotheken zich hierbij gaan aansluiten.

De locaties De concentratie van de (fysieke) collectie naar de centrale vestiging is gegroeid door de sluiting van de faculteitsbibliotheken bij Industrieel Ontwerpen en Delft ChemTech. De faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek heeft in het nieuwe gebouw “The Fellowship” gekozen voor een andere opzet, namelijk een beperkte (zelf) uitleenbare vakcollectie binnen het studielandschap. De faculteit Bouwkunde heeft, gezien de


68

heersende bladercultuur en het intensief gebruik van de bibliotheek, gekozen voor een nieuwe opzet voor hun faculteitsbibliotheek op de Julianalaan. In februari is deze bibliotheek geopend, samen met de kaartenkamer. De eerste resultaten van de herinrichting van het bibliotheekgebouw tot Library Learning Centre (LLC) waren in 2009 zichtbaar: de glazen studiezaal is voorzien van nieuwe werkplekken en er zijn nieuwe projectruimtes ingericht. Het versterken van de publieksfunctie van het LLC is gestart met 2 tentoonstellingen, waarvan een in samenwerking met de groep Media Studies van Bouwkunde. Samenwerking met de hogescholen op de Delftse campus is versterkt en heeft ertoe geleid dat een deel van de collectie van de Hogeschool InHolland is overgenomen en beschikbaar in een speciaal voor deze studenten ingerichte hoek van de bibliotheek. Het grasdak van de bibliotheek is in oktober officieel heropend na een vier maanden durende vervangingsoperatie.

6.7 Dienst Elektronische en Mechanische Ontwikkeling De Dienst Elektronische en Mechanische Ontwikkeling (DEMO) bevordert experimenteel technischwetenschappelijk onderwijs en onderzoek door het ontwikkelen en vervaardigen van unieke experimentele opstellingen en prototypen. De uitdaging van DEMO is het leveren van een significante bijdrage aan onderzoek. In 2009 heeft DEMO proactief naar het onderzoek gekeken. De meer afwachtende houding ‘Wat komt er op ons pad?’ is vervangen door een actieve benadering: wat zijn nu precies de speerpunten van de TU Delft? En wat kan DEMO bijdragen aan de Delft Research Initiatives Energie, Gezondheid, Leefomgeving en Infrastructuur & Mobiliteit? Op basis van de antwoorden worden investeringsbeslissingen genomen, communicatiemiddelen ingezet, mensen aangenomen en adequate opleiding & training verzorgd. De diversiteit van de projecten die bij DEMO binnenkwamen was enorm. Onder de klanten van DEMO zijn veel studenten en technostarters: mensen die zich bij uitstek bezighouden met duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. DEMO denkt met hen mee, adviseert, experimenteert, ontwikkelt en vervaardigt. Een paar voorbeelden:

Opvouwbare container Holland Container Innovations (technostarter) heeft een opvouwbare container ontwikkeld die ingeklapt 75 procent minder ruimte in beslag neemt dan een standaard container. Vier opgestapelde containers hebben precies de afmetingen van een standaardcontainer en kunnen ook als zodanig behandeld worden met de bestaande hulpmiddelen in de haven. Naast kostenbesparingen biedt de opvouwbare container ook milieuvoordelen. Lege containers stapelen zich op, omdat 40 procent van de vervoerde containers in Europa is leeg; op zee is dit gemiddeld 20 procent. Het project is in maart 2009 afgerond. DEMO werkte intensief mee aan het ontwerp en later aan de vervaardiging.

Van collegezalen, naar idee, naar een heus prototype!

Een half jaar hadden 6 groepen masterstudenten van de TU Delft de tijd om te werken aan prototypen van nieuwe medische instrumenten en hulpmiddelen. Het gaat om ontwerpen die worden ontwikkeld in samenwerking met artsen. Er zijn in 2009 zes prototypes afgerond: 1. Instrument om de nauwkeurigheid van oog-correcties te verbeteren; 2. Opstahulp voor mensen met verminderde beenkracht; 3. Biopttangetje voor wetenschappelijk onderzoek aan het middenoor (zie foto 4); 4. Een instrument dat laparoscopisch geassisteerde baarmoederverwijdering veiliger en sneller maakt; 5. Een hulpmiddel voor het juist verkrijgen van DNA sporen bij zedendelicten; 6. Multi-stuurbaar instrument voor minimaal-invasieve hersenbasisoperaties via de neus (Endonasal Skull Base Surgery). DEMO was vanaf het begin bij dit project betrokken en heeft in nauwe samenwerking met studenten en begeleiders al deze prototypes vervaardigd. 4

Foto: Lens!Fotografie, Marcel Krijger


69

NUNA 5

Voor het ontwerp en de bouw van Nuna5 is een nieuw team van 14 enthousiaste studenten samengesteld. Alle relevante disciplines van de TU Delft zijn vertegenwoordigd: Lucht- en Ruimtevaart Techniek, Industrieel Ontwerpen, Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek. Op 1 september 2008 is het team van start gegaan met het ontwerpen en bouwen van de Nuna5. De Nuna 5 kent drie belangrijke verbeteringen ten opzichte van zijn prijswinnende voorgangers. De wagen is met 160 kilo maar liefst dertig kilo lichter dan zijn voorganger. Dit is bereikt via een verandering in het productieproces, waardoor de constructiehars nauwkeuriger kon worden aangebracht. De nieuwe wagen heeft ook dertig procent minder luchtweerstand doordat hij dichter op de grond hangt en de zijkanten beter gestroomlijnd zijn. De vorige versies hadden spitse zijkanten; de Nuna 5 ronde, waardoor er minder luchtwervelingen ontstaan tijdens het rijden. En last but not least wordt de auto aangedreven door een veelbelovend nieuw type zonnecel. De gebruikte cellen worden momenteel toegepast in de ruimte. Speciaal voor deze race zijn ze aangepast om ook te kunnen werken binnen de aardse atmosfeer. Met deze zonnewagen is deelgenomen aan het World Solar Challenge 2009 in de challenge class, waar anders dan in voorgaande jaren, het zilver is binnengehaald! Ook voor deze versie van NUNA heeft DEMO het nodige (frees)werk verricht.

Upgrade van de Parsax radar

Op 29 oktober 2009 heeft het International Research Centre for Telecommunications and Radar (IRCTR) van de TU Delft de PARSAX-radar in gebruik genomen. Dankzij zijn hoge resolutie kan PARSAX kleine deeltjes, zoals waterdruppels in wolken, onderscheiden. Hiermee kunnen onderzoekers het ontstaan en de levensduur van waterdruppels in een wolk volgen. Zo wordt het mogelijk in detail te volgen hoe wolken ontstaan en verdwijnen. Dat dicht een gat in de bestaande waarnemingstechnieken voor onderzoek van de dampkring. Hoewel wolken een belangrijke rol in de dampkring spelen, zijn ze tot op heden nauwelijks te vangen in de modellen die klimaatonderzoekers gebruiken. De waarnemingen met PARSAX, die de komende vijftien jaar in bedrijf moet zijn als onderzoeksfaciliteit, gaan daar verandering in brengen. Gebruikers van PARSAX zijn naast de Delftse onderzoekers het KNMI, Thales, Wageningen Universiteit en TNO. PARSAX is met subsidie van STW ontwikkeld. DEMO was (en is) op diverse manieren betrokken bij de upgrade van de Parsax, o.a. door de ontwikkeling van ‘dedicated’ software. DEMO heeft echter ook meegewerkt aan het ontwerpen van de Parsax en aan het vervaardigen en monteren van alle onderdelen.


70

7. Mensen

7.1 Studenten ECHO-award voor Ahmad Bakkar

Minister Plasterk van OCW heeft op 1 april 2009 de ECHO-awards, de Bèta Techniek Awards en de Teaching for Excellence Award van 2009 uitgereikt. De ECHO Awards zijn voor de negende maal toegekend aan de meest Excellente Allochtone Studenten in het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs. De winnaars zijn onder andere beoordeeld op hun studieprestaties en hun maatschappelijke bijdrage. De winnaars mochten in de zomer van 2009 een summercourse volgen aan de University of California in Los Angeles. De Libanese student Lucht- en Ruimtevaarttechniek Ahmad Bakkar, heeft de Bèta Techniek Award WO 2009 gewonnen. Uit het juryrapport: Ahmad is

student Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft en maakte tijdens zijn presentatie indruk op de jury door zijn enthousiasme voor techniek en zijn passie voor schrijven. Ahmad droomde als kind om eens bij NASA te kunnen werken en vindt een stukje van die droom terug in zijn studie Aerospace Engineering aan de TU Delft. Aan de TU Delft heeft hij zijn plek gevonden. Hij voelt zich als vele andere studenten in Delft een “fietsenmaker”.

Rail by Rail

De ProRail Ontwerpwedstrijd Traverse ’08 is gewonnen door twee studenten aan de TU Delft. Joep Paulissen en Daan Tjepkema hadden het meest creatieve, innovatieve en deskundige ontwerp voor een tijdelijke loopbrug die perrons met elkaar verbindt. ProRail gaat de flexibele traverse in de loop van 2009 bouwen. De tijdelijke loopbrug wordt voor het eerst gebruikt op station Venlo en krijgt de naam 'Rail by Rail'. 'Rail by Rail' viel volgens de jury op door een goed begrip van de problematiek waar een oplossing voor moest komen. Het ontwerp is eenvoudig en tegelijkertijd vernuftig vooral wat betreft de wijze van montage. Joep Paulissen en Daan Tjepkema gaven hun ontwerp zelf de naam ‘Rail by Rail’ en wonnen er een geldprijs van €5.000 mee. ProRail wil de flexibele loopbrug de komende jaren gebruiken bij de uitvoering van het programma Toegankelijkheid. De komende jaren worden tientallen stations ingrijpend verbouwd om deze beter toegankelijk te maken voor mensen met een lichamelijke beperking. Dit gebeurt onder meer door het plaatsen van liften, het rolstoeltoegankelijk maken van toiletten en het aanbrengen van braillestickers. Deze werkzaamheden kunnen hinder opleveren voor de reizigers. Met de flexibele loopbrug kan ProRail de overlast tot een minimum beperken.

Studentenraket TU Delft breekt hoogterecord

Een studententeam van de TU Delft heeft op 17 maart 2009 op de lanceerbasis Esrange in Noord-Zweden met de raket Stratos het Europees hoogterecord voor experimentele raketten gebroken. Hun zelf ontworpen en gebouwde raket haalde een hoogte van 12 km en 551 meter en brak daarmee het oude record, dat met 10,7 km in handen was van een Britse groep. Om de recordhoogte te bereiken moest de vier meter lange tweetrapsraket Stratos een snelheid bereiken van 3600 km per uur, ongeveer vier keer de snelheid van een verkeersvliegtuig. Door de grote hoogte en snelheid werken de voor experimentele raketten gebruikelijke technieken niet. De studenten moesten daarom verschillende innovatieve oplossingen bedenken. Stratos is ontwikkeld door een team van studenten Elektrotechniek en Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, allen lid van de studievereniging Delft Aerospace Rocket Engineering (DARE). Doel van de vereniging is om studenten te betrekken bij het ontwerpen en lanceren van experimentele raketten. De hoofdsponsor van Stratos is het ruimtevaartbedrijf Dutch Space uit Leiden.


72

Ralph Muller wint de IVBN scriptieprijs 2009

De jaarlijkse IVBN Scriptieprijs is uitgereikt aan Ralph Muller voor zijn aan de TU Delft uitgevoerde onderzoek ‘De Amsterdamse transformatiemarkt’. Uit het juryrapport: “Ralph heeft uiterst zorgvuldig de financiële haalbaarheid van omzetting ingevuld en

vormgegeven. Heel overtuigend ook, compact, helder en plezierig leesbaar. En vooral in de praktijk direct bruikbaar. Een geloofwaardige analyse, op Amsterdams niveau, van de volume- en kwaliteitsmatching tussen de woningvraag en het kantorenaanbod.”

De IVBN-Scriptieprijs is een door de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland (IVBN) ingestelde jaarlijkse stimuleringsprijs voor studenten die afstuderen op een aan vastgoed gerelateerd onderwerp. Met deze prijs wil de IVBN bijdragen aan de verdere professionalisering en ontwikkeling van de vastgoedbeleggingssector in Nederland. Aan de prijs is een geldbedrag van €5.000 verbonden.

Schreudersstudieprijs 2008

De Schreuderprijs bestaat sinds 1999 en heet naar initiatiefnemer A. M. Schreuders. Doel van de prijs is het stimuleren van bijzondere prestaties op het gebied van ondergronds bouwen. Om specifiek studenten te stimuleren om ‘verdiept’ te denken en met slimme ondergrondse oplossingen te komen, bestaat er sinds 2002 ook een Schreudersstudieprijs die tweejaarlijks wordt uitgereikt. Deze prijs kent twee winnaars, van het beste afstudeerproject op het gebied van ‘Techniek’ en van ‘Conceptuele ontwerpen’. In de categorie ‘Conceptuele ontwerpen’ won het project ‘Stationsplein en ondergronds theater Haarlem’ van Jeroen Derksen en David Windt van de TU Delft, Bouwkunde. ‘Diepgaand uitgewerkt en zeer inspirerend voor ondergronds bouwen,’ aldus de jury. De Schreudersstudieprijs is op 29 januari uitgereikt tijdens de Dag van het Ondergronds Bouwen. De winnaars ontvangen een oorkonde en €2.500.

De jury deelde verder twee eervolle vermeldingen uit. De ene aan het project ‘Boren van double-O-tube tunnels’ van Erik Alink, TU Delft, Civiele Techniek. ‘Zeer bruikbaar’ is het jury-oordeel over zijn onderzoek naar de innovatieve manier van tunnelboren. De andere eervolle vermelding ging naar ‘Zand erover’ van Saartje van der Made, TU Delft, Bouwkunde: ‘een zeer goed, origineel en mooi weergegeven plan dat past in het gedachtegoed van behoud van cultureel en industrieel erfgoed door ontwikkeling’. Een eervolle vermelding bestaat uit een oorkonde en € 500.

NBN Rabobank Scriptieprijs voor TU Delft student Steven Flipse

Life Science and Technology student Steven Flipse heeft op 29 april 2009 in Amsterdam de NBN Rabobank scriptieprijs ontvangen voor zijn afstudeerscriptie "Life to Lego". Zijn scriptie beschrijft de ethische aspecten van de “International Genetically Engineered Machine (iGEM) competition”, een internationale wetenschappelijke wedstrijd op het gebied van de synthetische biologie. De prijs, ter waarde van €1.000, wordt elk jaar uitgereikt door het Netwerk Bedrijfsethiek Nederland voor de beste afstudeerscriptie op het gebied van bedrijfsethiek, integriteit en/of maatschappelijk verantwoord ondernemen. Flipse maakte deel uit van het TU Delft-team dat afgelopen jaar deelnam aan de prestigieuze iGEM competitie. Het team, bestaande uit studenten Life Science and Technology, Bio-Informatica, Biomedical Engineering en Mechanical Engineering, werkte aan een "thermometer-bacterie" die van kleur verandert wanneer de temperatuur boven een bepaalde drempel komt. Tijdens de iGEM Jamboree afgelopen november bij de MIT in Boston ontvingen zij voor hun project een gouden medaille en de prijs voor de beste wiki. Steven Flipse is momenteel werkzaam als onderzoeker bij de werkgroep Biotechnologie en Samenleving van de afdeling Biotechnologie van de TU Delft.

3e prijs European Cartoon competition

Stephan Timmers van IO is met een prachtige cartoon derde geworden in de cartoon competitie `European Union and Citizenship`. Meer dan 2.500 grafische en kunststudenten van 16 jaar en ouder hadden een onepage cartoon strip, zonder tekst, ingestuurd, om het concept van burgerschap in de Europese unie uit te beelden.

TU Delft beste bruggenbouwers

Het studententeam ‘Het gras aan de overkant’ heeft de tweede Martens Bouwwedstrijd gewonnen. Daarbij bouwden acht teams in acht uur een brug, waarbij ze alleen gebruik mochten maken van bouwmaterialen uit het assortiment van Martens.


73

Het team bleek de creatieve bouwkunst het beste te verstaan: hun brug was goed voor een belasting van 44.500 kilogram, wat een prijs van €30.000 heeft opgeleverd. De TU Delft-ploeg heeft ook de prijs voor de meest innovatieve en creatieve brug gekregen en ontving behalve de geldprijs ook een grenspaal die de samenwerking tussen Nederland en België symboliseert. Via de bouwwedstrijd wil Martens Belgische en Nederlandse universiteiten, hogescholen, architectenbureaus, bouwondernemers en constructeurs stimuleren tot het ontdekken van nieuwe invalshoeken bij het moderne bouwen. Het beperkte assortiment aan bouwmaterialen was dan ook niet het enige criterium waaraan de teams zich moesten houden: hun opdracht was ook milieuvriendelijk te bouwen, en de belastbaarheid van hun brug met zo weinig mogelijk bouwmaterialen realiseren. Er was een goed doel aan de wedstrijd gekoppeld en de winnaar kon €20.000 ter beschikking stellen aan het opleidingsinstituut voor blindengeleidehonden.

Klaas Steur ontvangt: "European Talent Award for Innovative Energy Systems 2009"

In mei heeft Klaas Steur de "European Talent Award for Innovative Energy Systems 2009" van "The European Foundation for Power Engineering (EFPE)" in ontvangst genomen. Steur ontving de prijs voor zijn master thesis, die hij schreef onder begeleiding van Professor Joachim Gross (3mE/P&E/Engineering Thermodynamics) en Dr.-Ing. André Bardow (3mE/P&E/Intensified Reaction & Separation Systems). Het onderwerp van zijn scriptie: "Integration of Solvent and Process Design Using a Physically-Based Equation of State. Case Study: Pre-Combustion Carbon Dioxide Capture".

Uitreiking vijf nieuwe Imtech Grants

In maart zijn voor het tweede achtereenvolgende jaar de Imtech Grants uit het UfD-Imtech fonds uitgereikt. In totaal zijn vierentwintig bacheloreindverslagen over onderzoek naar nieuwe technologische oplossingen of productinnovaties ingezonden. Vijf studenten(teams) zijn ieder voor hun bacheloreindverslag beloond met een grant van €2.000. Volgens een vakkundige jury hebben de teams elk een excellent bacheloreindverslag geschreven, dat aan strenge eisen voldoet op gebied van (technische) innovatie, praktische toepasbaarheid, samenwerking tussen vakgebieden, maatschappelijke relevantie en durf. De grants uit het UfD-Imtech Fonds zijn dit jaar uitgereikt aan: o Grijpen met zachte hand Effect van contactmateriaal van een ondergeactueerde 5 robothand op de grijpkracht door Allert Bosch, Johan Slobbe, Teunis van Dam (werktuigbouwkunde): onderzoek naar het effect van het contactmateriaal op de grijpkracht van een robothand. o Fasten your seatbelts in de achtertuin Coandă Aircraft, design of a revolutionary transport system by Thomas de Boer, Kristof Bryon, Diane Cleij, Wouter Houg, Wouter Kalfsbeek, Kate DiBella, Constantijn Neeteson, Barend Ording: een concept voor een nieuw type vliegtuig dat kan worden ingezet voor dezelfde doeleinden als de auto, o Woelige baren geen probleem Design and analysis of landing-zones for Ampelmann motion compensation platforms door Sjoerd Wille (Offshore Engineering): een systeem dat de loopbrug op de landingsplek stevig op zijn plaats houdt en dat de krachten die daarbij kunnen ontstaan door de Ampelmann laat compenseren. o Wiskundig onderzoek voor minder risico op de beurs Het prijzen en hedgen van opties met Lévy processen door Marjon Ruijter (Technische Wiskunde): een wiskundig onderzoek naar het prijzen en hedgen van opties en aandelen. o Zuid-Afrikaans positivisme aan je voeten Plakkies door Michel Boerrigter (Industrial Product Design): een project voor het creëren van structurele werkgelegenheid voor 50 tot 70 ongeschoolde inwoners uit sloppenwijken in Zuid-Afrika. Het UfD-Imtech Fonds is in 2008 ingesteld door Imtech en het Universiteitsfonds Delft (UfD). Het Fonds ondersteunt technisch wetenschappelijk onderzoek dat direct gerelateerd is aan de markten waarop Imtech actief is, zoals Buildings, Industrie, Marine & Offshore en Infra/Mobiliteit. Imtech heeft een bedrag van €30.000 in het Universiteitsfond gestort, waaruit elk jaar vijf Imtech Grants van €2.000 worden uitgereikt aan studenten die een uitmuntend bacheloreindverslag hebben geschreven om hen daarmee een kleine steun in de rug te geven voor verder onderzoek of productontwikkeling. Met dit initiatief wil Imtech de relatie met het technisch onderwijs, in het bijzonder met de Technische Universiteit Delft, versterken. 5

Ondergeactueerd wil zeggen dat er minder onafhankelijke stuuringangen zijn dan te sturen vrijheidsgraden. Denk aan een vinger, die heeft drie kootjes – drie vrijheidsgraden – die tegelijk worden aangestuurd.


74

Max Rink winnaar Archiprix International 2009

Begin april zijn de winnaars van de Archiprix International 2009 bekend gemaakt. Een van de acht winnaars (uit 24 genomineerden) is Max Rink, student aan de faculteit Bouwkunde met zijn project “Maja Turg: a market for Tallinn”. Elke 2 jaar zet Archiprix International de beste afstudeerprojecten van de wereld op het gebied van architectuur in het zonnetje. Alle universiteiten mogen elk jaar hun beste afstudeerkandidaten op het gebied van architectuur, stedenbouwkunde en landschapsarchitectuur aanbevelen aan de jury van Archiprix.

Best paper Award Nitesh Bharosa Tijdens de Sixth International Conference on Information Systems for Crisis Response and Management (ISCRAM 2009) in mei heeft ir. Nitesh Bharosa (TBM) de Mike Meleshkin Best Paper Award ontvangen voor zijn paper: ‘Reconsidering information management roles and capabilities in disaster response decision-making units’. Marijn Janssen is de co-auteur van dit paper. Dit paper gaat in op informatiesysteem gerelateerde rollen, taken en functionaliteiten in hulpverleningsteams tijdens grote rampen. Deze studie concludeert dat de huidige informatie architecturen niet adaptief genoeg zijn om de informatiekwaliteit tijdens crisisbeheersing te waarborgen en schrijft een aantal rollen en capabilities voor die de informatiekwaliteit zouden kunnen waarborgen.

Michiel van Schravendijk is Best Graduate

Michiel van Schravendijk is de Best Graduate 2009. De prestigieuze onderscheiding is voor toptalent dat binnenkort afstudeert aan een Nederlandse universiteit. De wedstrijd is georganiseerd in samenwerking met twaalf topwerkgevers, onder welke Shell, KLM en TNO. De toptalenten hebben meegedraaid bij de bedrijven. Van Schravendijk, die lucht- en ruimtevaarttechniek studeert, is winnaar geworden van The Boston Consulting Group (BCG) en heeft €10.000 gewonnen, en een geheel verzorgde summer course aan de beroemde Harvard University (VS).

Alexander Piet wint TLO scriptieprijs 2008

Alexander Piet heeft met zijn scriptie; "The introduction of passenger transport over water in the port of Rotterdam", de TLO-scriptieprijs 2008 gewonnen. Deze prijs reikt de sectie TLO jaarlijks uit aan hun beste afstudeerder. Piet ontwikkelde in zijn afstuderen een nieuwe benadering voor het ontwerp, implementatie en evaluatie van een dergelijk transportsysteem over water en past dit toe op Rotterdam. Piet is met het cijfer 9 afgestudeerd. TLO Holland Controls b.v. is een onafhankelijk ingenieurs- en organisatieadviesbureau. Het bureau is opgericht in 1982 en richt zich op het begeleiden van innovatieve projecten en veranderingsprocessen.

1e prijs Sustainable Business Game

Sharon Goh, studente IO (Strategic Product Design), heeft de Sustainable Business Game gewonnen met ECOL. ECOL is een compostmaker voor in de keuken die binnen een week compost maakt uit GFT en de geurtjes neutraliseert. De jury roemde zowel het product als het businessplan. Sharon kreeg van de Rabobank €1.000 voor de verdere uitwerking van het idee tot onderneming.

Studenten TBM winnaars: Ben jij beter dan Microsoft?

Frank Pijnenborg en Robbert Weijers hebben met de website http://nstrakteert.nl de eerste prijs gewonnen van de wedstrijd "Ben jij beter dan Microsoft?". Deze is door het internetbedrijf Tam Tam uitgeschreven om een nutteloze en tegelijkertijd waardevolle webapplicatie te ontwikkelen. Nstrakteert combineert het nutteloze wachten op een trein die te laat is met het waardevolle: op de site staan alle treinen van die dag met een vertraging van meer dan een half uur. Weijers en Pijnenborg kregen een cheque van €2.500.

Orange Tulip Scholarship voor masterstudent Xie Tianyi

De faculteit Technische Natuurwetenschappen heeft de OTulip Scholarship (OTS) toegekend aan Xie Tianyi voor het volgen van de masteropleiding Sustainable Energy Technology in 20092011. De awarding ceremony vond plaats op de Nederlandse ambassade in Beijing. Het event werd georganiseerd door de


75

Netherlands Education Support Office (Neso) China, met steun van de Nederlandse ambassade.

Perry van Overveld ontvangt Rachel Carson Milieuscriptieprijs

Perry van Overveld heeft de Rachel Carson Milieuscriptieprijs van de Vereniging voor Milieuprofessionals (VVM) ontvangen voor zijn afstudeerscriptie voor de SEPAM MSc opleiding. Zijn scriptie draagt de titel “Countering threats to drinking water quality - strategy formulation for enhanced protection of drinking water interest in EU decision-making”. In zijn scriptie analyseert Perry de besluitvormingsprocessen binnen de Europese Unie in de periode 1990 tot 2008. Deze hebben geleid tot het EU-beleid ten aanzien van vervuilende stoffen. Perry keek met name naar de rol die technische kennis en wetenschappelijke informatie heeft gespeeld in dit proces. De jury roemt onder andere de wetenschappelijke kwaliteit en het multidisciplinaire karakter van de scriptie. Als onderdeel van de prijs, zal een samenvattend artikel gebaseerd op zijn scriptie gepubliceerd worden in het ‘Tijdschrift Milieu’. Perry studeerde in 2008 af bij de sectie Beleidsanalyse van TBM, in een samenwerking met de Vereniging van waterbedrijven in Nederland (Vewin) en de sectie Gezondheidstechniek van Civiele Techniek.

Earth Design Award voor IO studenten

Het Integral Design Project (IDP) ontwerpteam Lumen heeft met het ontwerp van de solarlamp `Moonlight` de internationale CIFIAL`Feel the Planet Earth Design Competition Award 2008` gewonnen. De prijs bedraagt €12.500, waarvan de helft naar de studenten gaat en de helft naar de TU Delft. De faculteit schenkt haar deel aan Kamworks in Cambodja waarvoor het project is uitgevoerd. Met het geld kan de productie van de lamp worden opgestart. Vorig jaar is het ontwerpteam ook al onderscheiden met de Toon van Tuijl Design-prijs.

Studenten TU Delft worden tweede in Silverstone

Het DUT Racing Team van de Technische Universiteit Delft is tweede geworden in de Formula Student competitie, de ontwerpwedstrijd die in Silverstone (Groot-Brittannië) is gehouden. Het raceteam uit het Duitse Stuttgart werd eerste. Meer dan tachtig teams van technische universiteiten van over de hele wereld hebben meegedongen naar een prijs. De Delftse studenten kregen wel de eerste prijs voor het design van hun voertuig, een zeer lichte en zuinige wagen waarop Delfts Blauwe tekeningen prijken. De auto weegt door een zelfdragende chassisconstructie van koolvezel maar 150 kilo. De eerste auto, die negen jaar geleden in elkaar werd gesleuteld, woog nog het dubbele.

Huygensbeurs

Zes (ex-)studenten van de TU Delft hebben een Huygensbeurs gekregen. Daarmee kunnen ze een vervolgopleiding aan een buitenlandse topinstelling betalen. Rogier Schneemann die zijn master Jazz performance in Den Haag startte, kan deze voortzetten aan het Jazz Institute Berlin. Schneemann studeerde eerder Bouwkunde. Bachelorstudent Elektrotechniek Gideon Blocq gaat twee jaar in Israël studeren aan het Technion in Haifa. Masterstudent Systems and Control Roel Dobbe gaat een jaar onderzoek doen aan de universiteiten van Berkeley en Stanford. Bas Hensen, bachelor Technische Natuurkunde, start in Cambridge de opleiding Certificate of Advanced Study in Applied Mathematics. Bachelor Werktuigbouwkunde Tim Mank gaat een master in die richting volgen aan Columbia University in New York. Tweedejaars Molecular Science & Technology Annelie Verbon gaat een half jaar voedingsmiddelentechnologie studeren aan de Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich. Dit jaar zijn 88 van de 286 aanvragen gehonoreerd.

Tour de France á la Voile De zeilers van het Team Delft Challenge zijn in de zomer als tweede geëindigd in het studentenklassement van de Tour de France á la Voile, het beste resultaat in zes jaar. De vier weken durende race tussen vijfentwintig 'Mumm 30zeiljachten' voer in het Kanaal, de Golf van Biskaje en de Middellandse Zee.


76

CiTG-studente wint waterprijs

Anke Poelstra van de faculteit CiTG heeft in New York City de eerste prijs van de New Generation Competion van de Henry Hudson 400 Foundation ontvangen. In deze competitie zijn studenten uitgenodigd om innovatieve oplossingen aan te dragen voor de waterproblematiek van stedelijke gebieden. Volgens de jury heeft Poelstra een origineel, doordacht en levensvatbaar plan hiertoe ontwikkeld: het gebruik van regenwater voor het doorspoelen van toiletten en door bewoners wordt betrokken bij het ontwikkelen van een duurzame delta. Poelstra heeft een geldbedrag van $5.000 gewonnen en een stageplek in de zomer van 2010.

Hokwerda-award Op 13 juni 2009 heeft prof. drs. O. Hokwerda voor de eerste keer de Hokwerda-award uitgereikt. De winnaar van deze eerste award is Jurjen van Boheemen, afgestudeerd bij faculteit Industrieel Ontwerpen, met een ontwerp voor een nieuwe generatie tandartslampen: de Design dental operating light. Dit is een lamp waarvan de lichtbundel evenwijdig met de blikrichting van de behandelaar kan worden opgesteld. Het lichtveld over de mond is groter, zodat ook de lippen voldoende worden aangelicht. Er is minder verplaatsing van de lamp nodig tijdens werkzaamheden en er vormen zich geen schaduwen. De Hokwerda-award wordt één keer per twee jaar uitgereikt aan een persoon, instelling of organisatie die zich buitengewoon verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van het verbeteren van de beroepsuitoefening en de arbeidsomstandigheden in de mondzorg. De prijs bestaat uit een award en een bedrag van €15.000. Het thema voor de eerste prijsuitreiking was ‘het verbeteren van een ergonomische werkwijze’.

Bouwkunde student wint gedeelde eerste prijs Archiprix 2009

Simone Pizzagalli heeft met zijn afstudeerproject ‘Spaces, Poetics and Voids’ de gedeelde eerste prijs gewonnen bij de Archiprix 2009. Hij deelt de eerste prijs samen met Dingeman Deijs van AvB Amsterdam, die won met zijn afstudeerproject ‘Uitgemergeld’. Jaarlijks sturen de Nederlandse ontwerpopleidingen hun beste afstudeerplannen naar Archiprix. De zevenentwintig plannen die voor Archiprix 2009 zijn ingezonden geven in hun diversiteit een beeld van de stand van het Nederlandse ontwerp-onderwijs in het studiejaar 20072008. Het afstudeerproject van Simone Pizzagalli is gesitueerd in Londen, op een braakliggend terrein gelegen tussen de City en East Londen. Hij ontwierp een gevangenis omdat hier "leven en verhalen ontvouwd en gereconstrueerd worden tot iets nieuws en iets anders". Lege ruimten in de stad, de voids, bieden ruimte aan de verbeelding van de beschouwer en kunnen door iedereen anders geïnterpreteerd worden. Dit is vergelijkbaar met het lezen van een tekst waarbij de verbeelding van de lezer de ruimte die de tekst biedt benut en daarmee het geschrevene verrijkt. “ Bij mijn analyse van het fascinerende gebied tussen de City en East-End in Londen ontdekte ik dat het proces van het benoemen van ruimten en elementen een nieuwe manier was om ze tot leven te wekken en tastbaar te maken. Het onderzoeksgebied rond de Oostelijke spoorlijn kent een rijke historie en heeft een surrealistisch karakter met haar gefragmenteerde, chaotische structuur.”

Gift Design-winnaar Debbie Ammerlaan heeft met haar ontwerp voor een wijnkoeler de eerste Business Gift Design Competition gewonnen. De wedstrijd is bedoeld om studenten van de TU Delft uit te dagen een ‘typisch Delfts’ relatiegeschenk te ontwerpen. Zij kreeg een cheque ter waarde van €2.000. Het winnende ontwerp wordt in het juryrapport omschreven als 'erg goed idee en mooi ontworpen'. De tweede prijs was voor Attila Kertesz, die een puntenslijper ontwierp. Derde werd Michel Holper met een porseleinen TulpMuis. Zij kregen elk een cheque van €500. De aan de wedstrijd verbonden keramiekprijs van de Porceleyne Fles ging naar


77

'How to portray a feeling', een moderne Delftse tegel, van Rick Luttikhuld en Benny Munsters. Het duo kreeg een bord van de Porceleyne Fles. Robert Stuursma en Rob Moors kregen een eervolle vermelding voor The Key to the City. Dat is een universeel bruikbare toets voor een computer-toetsenbord, uitgevoerd in Delfts blauw keramiek. De andere eervolle vermelding ging naar Novi Rahman & Fakhrurazzi. Zij ontwierpen de Blossom Cup, een set keramische koppen met een doorsnee van 100, 110 en 120 millimeter. Het initiatief voor de ontwerpwedstrijd lag bij stichting Het Geschenk van Delft, stichting Bluedot en de afdeling stadsmarketing van de gemeente Delft.

Studente Anna Dijk winnaar Zuid-Hollandprijs

In de categorie studenten heeft Anna Dijk (Bouwkunde) met haar inzending ‘Waterslot in het Spui’ de ZuidHollandprijs gewonnen. Waterslot in het Spui is een ontwerp van een gebouw dat in tijden van watersnood functioneert als een beweegbare stormvloedkering. Haar idee geeft een nieuwe invulling aan een bestaande techniek en vormt volgens de jury het meest innovatieve concept. Dijk won €10.000 met haar plan. De Delta-commissie pleit voor de bouw van keringen die, los van de veiligheidsfunctie, ook een duidelijke meerwaarde aan de stedelijke omgeving bieden. In de categorie “bewoners/vrijwilligers” won Joost van der Waal. De ex-student van de TU Delft wil het buitendijkse landschap bij Goeree-Overflakkee op een innovatieve manier gebruiken, om zo een oplossing te bieden voor de ontwikkelingen die gaande zijn rond het Haringvliet. Zijn concept 'Innovatief landschap' stelt voor om de zoetwaterbehoefte van onder andere de landbouw op Goeree-Overflakkee te combineren met waterrecreatie en biologische viskwekerijen. De provincie Zuid-Holland daagt met de prijsvraag professionals, studenten en vrijwilligers/bewoners uit om plannen of projecten in te zenden die bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van de woon- en leefomgeving van het landelijk gebied. De provincie wil met deze inzendingen geïnspireerd worden. Ook wil de provincie aandacht en waardering tonen voor initiatieven van burgers en organisaties die bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke thema's.

Stephan Baart wint de Waterbouwprijs 2009

Stephan Baart heeft de Waterbouwprijs 2009 gewonnen met zijn scriptie ‘Toe structure for rubble mound breakwaters: analysis of toe bund design tools and a method for toe rock stability description’. Voor de beschouwde problematiek is gedurende lange tijd geen voortgang gemaakt en Stephan Baart heeft met een frisse kijk bestaande theorieën opnieuw onder de loep genomen. De jury twijfelt er niet aan dat het resultaat van deze studie tot een beter onderbouwd en mogelijk scherper ontwerp zal leiden van golfbrekerconstructies. Elk jaar stelt de Vereniging van Waterbouwers studenten die afstuderen aan HBO of Technische Universiteit in de richting Waterbouwkunde (of aanverwante studierichtingen) in de gelegenheid hun afstudeerproject te laten meedingen naar de jaarlijkse Waterbouwprijs. Het doel van de prijs is om studenten te animeren bij deze vakgroep of studierichting af te studeren en op deze wijze belangstelling voor de natte sector te wekken.

Bacterie-estafette wint goud en award

In het najaar heeft het TU Delft-team een gouden medaille gewonnen en de prijs voor de beste wiki op de iGEM (international Genetically Engineered Machine competition) Jamboree bij MIT in Boston. Meer dan tachtig studententeams uit de hele wereld ontwierpen en bouwden deze zomer onderdelen van bacteriën of andere cellen. Het Delftse team heeft gewerkt aan een "thermometerbacterie" die van kleur verandert wanneer de temperatuur boven een bepaalde drempel komt. De Delftse Life Science & Technology studenten Oscar Stassen, Ruud Jorna en Steven Flipse en Bio-Informatica-student Bas van den


78

Berg hebben vanaf mei samen met Rad Haghi en Farzad Ethemam (Mechanical Engineering en Biomedical Engineering) aan dit project gewerkt. Zij zijn hierin begeleid door Domenico Bellomo, Emrah Nikerel, Marco de Groot en Janine Kiers van Biotechnologie en Bio-Informatica, die allen ook aanwezig waren in Boston.

Drie keer goud voor Wildwaterkanoër Robert Bouten

Robert Bouten, student Werktuigbouwkunde van de TU Delft, heeft op in oktober zijn Wildwater Kanoslalom seizoen, met een gouden medaille afgesloten op het Dutch Open. Eerder werd hij al Nederlands Kampioen in de C1 (kano) en K1 (kajak). Zijn Nederlandse titel in de K1 was tevens zijn vijfde Nederlandse titel op rij. Wat dit kampioenschap nog specialer maakte was dat Robert zijn normale discipline K1 met de C1 klasse wist te combineren en ook daarin goud won.

Evelien Pingen Beste Afstudeerder TU Delft

Evelien Pingen is in november uitgeroepen tot Beste Afstudeerder TU Delft van het collegejaar 2008-2009. De bekendmaking van de Beste Afstudeerder was de afronding van de feestelijke bijeenkomst waarbij de beste afstudeerder van elk van de 8 faculteiten werd gelauwerd door het Universiteitsfonds Delft. De acht winnaars van de UfD-Mecanoo-prijzen kregen tijdens de bijeenkomst elk uit handen van UfDvoorzitter Van der Meer een oorkonde, een bronzen penning en een cheque van €1.000. De prijzen worden gesponsord door Mecanoo architecten, het architectenbureau van Francien Houben die onder meer verantwoordelijk is voor het ontwerp van het Mekelpark en de universiteitsbibliotheek. Na die ceremonie maakte afzwaaiend Rector Magnificus Jacob Fokkema de Beste Afstudeerder TU Delft bekend. Hij koos de winnaar pas na de door de beste afstudeerders gegeven presentaties. Scheikundig technologe Pingen (25), de enige vrouwelijke genomineerde, studeerde bij TNW af op een oplossing voor het lozen van natriumcarbonaatoplossing.

Loubna Aammari (EWI) wint Kartini Prijs voor uitstekende studieresultaten Op 25 november heeft Loubna Aammari de Kartini Prijs (€ 1.250) ontvangen voor de beste allochtone vrouwelijke eerstejaarsstudente in de exacte vakken. Deze landelijke Jong Talent Prijs is beschikbaar gesteld door mr. M. van Empel, oud-hoogleraar European Union Law. Loubna studeert Informatica aan de Technische Universiteit Delft en haalde gemiddeld een 8.

Daarnaast hebben acht eerstejaarsstudenten van TUD een aanmoedigingsprijs van €500gewonnen, omdat zij de beste eerstejaarsstudenten van hun jaar waren: Rutger Kerkkamp (Wiskunde en technische wiskunde), Quintijn Hendrickx (Technische informatica), Erik van den Berg (Werktuigbouwkunde), Anthe Janssen (Molecular Science & Technology), Maja Medic (Life Science & Technology), Tom Stokkermans (Lucht en ruimtevaart), Karel Duerloo (Natuurkunde en technische natuurkunde) en Gijsbert Struijk (Maritieme Techniek). De prijzen worden beschikbaar gesteld door diverse stichtingen en bedrijven die hiermee de studie in exacte vakken willen stimuleren. De jurering en organisatie zijn in handen van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, het oudste geleerde genootschap van Nederland.

Drie studiebeurzen van Finalist IT Group

De tweedejaarsstudente informatica Loubna Aammari (19) sleepte zeer recent ook een van zeven studiebeurzen van €2.400 binnen die Finalist IT Group uitreikte aan uitzonderlijke eerstejaarsstudenten Technische Informatica. Bij de uitreiking van de beurzen van de Finalist IT Group, bedoeld om aandacht te vragen voor het nijpend tekort aan studenten technische informatica, vielen naast Aammari de TU-studenten Dennis Stevense en Friso Abcouwer in de prijzen. Ook zij kregen een beurs van €2.400.

Reisbeurs TBM-masterstudente Mei Lin Tan heeft uit handen van minister Plasterk een reisbeurs voor zes maanden in de Verenigde Staten ontvangen. Dat is gebeurd tijdens de afsluiting van de Rotterdam Entrepeneurship Week. Ze is een van de zes Nederlandse studenten die in aanmerking komt voor het Kauffman Global Scholars Program. De reis voert langs innovators, bedrijven, investeerders en universiteiten. De bedoeling is het eigen


79

ondernemingsplan aan te scherpen. Voor Mei Lin Tan is dat een wereldbedrijf in duurzame energie.

Delftse studentenpan in finale 'Beste Idee van Nederland' Drie studenten van de TU Delft hebben de finale bereikt van het televisieprogramma ‘Het Beste Idee van Nederland’. Ze ontwierpen een energiebesparende pan waar je twintig procent sneller mee kunt koken. Helaas kreeg het idee van de studenten niet de meeste stemmen van de tv-kijkers. Chris Laumans, Stefan Roest en Arne Kaas ontwikkelden een pannetje dat de warmte vasthoudt die normaalgesproken vanaf de zijkant wegstroomt. Doordat de pan in een glazen omhulsel staat, werkt hij efficiënter.

TU Delft-student naar Rolls-Royce

Oliver van der Meer (24) is ontzettend blij dat hij is toegelaten tot het prestigieuze Graduate Leadership Development Programme van Rolls Royce. De student Lucht- en Ruimtevaarttechniek sloot in oktober zijn stage bij het GE Rolls-Royce Fighter Engine Team af als een van de beste studenten uit de geschiedenis. Van der Meer is één van de 20 studenten die uit honderden anderen werden gekozen voor het Graduate Leadership Development programma. Na de afronding van zijn studie start hij zijn opleiding in maart 2010 in Derby, Groot-Brittannië, en reist hij elke zes maanden naar een andere plaats op de wereld.

UfD-Strukton Master Award voor civieler

Robin van Abeelen, student bij CiTG, heeft enkele huizen aan de Amsterdamse Vijzelgracht die verzakt zijn door de aanleg van de Noord/Zuidlijn, onderzocht. Met deze gegevens heeft hij een model verfijnd dat schade aan gebouwen voorspelt bij verzakkingen. Hij heeft daarmee de eerste UfD-Strukton Master Award verkregen. Dit is een prijs van het Universiteitsfonds Delft (UfD) en het bouwen spoorbedrijf Strukton. De jury gaf Van Abeelen de eerste prijs, omdat hij een maatschappelijk relevant onderzoek heeft verricht dat ook nog direct toepasbaar is. Hij ontving hiervoor de eerste prijs van €5.000. Langenberg (TNW) en Ter Kuile (TBM) kregen ieder €2.500.

Cees BoeterPrijs 2009 voor onderzoek Tanja Euser

De Cees BoeterPrijs is ingesteld door de afdeling Watermanagement van de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen van de TU Delft. De Cees BoeterPrijs 2009 gaat naar Tanja Euser. Tanja heeft in haar BSc-eindwerk onderzoek gedaan naar thermische stratificatie in diepe meren. Ondanks vele jaren van onderzoek zijn er nog veel onduidelijkheden. Tanja heeft haar onderzoek uitgevoerd in "Lac de la Haute Sûre", een stuwmeer in Luxemburg. Over de thermische stratificatie van dit meer was nog weinig bekend. Gedurende drie weken zijn temperatuurmetingen in het meer gedaan, waarbij ook de weersomstandigheden zijn vastgelegd.

TBM student slimste masterstudent van Nederland

TBM student Rick van Zundert (22) is de slimste masterstudent van Nederland. De TU-student scoorde als beste in de vijfde editie van de Q-Masterswedstrijd, waarin deelnemers een IQ-test en assessment moesten doen. Van Zundert liet ruim 15.000 deelnemers achter zich en won onder meer een wintersportvakantie en kostuum. Twee jaar geleden stond hij ook al eens in de finale. Momenteel rondt Van Zundert de master Management of Technology af bij TBM.

IBM MOT scriptieprijs

De IBM Management of Technology (MOT) scriptieprijs is in augustus uitgereikt aan Panchit Puangsri (TBM). Aan de prijs is een geldbedrag van €1.500 verbonden. De scripties zijn beoordeeld op relevantie, academische kwaliteit, originaliteit en taalgebruik. Alle kandidaten hebben de master MOT nominaal doorlopen.

KIVI/NIRIA Regeltechniekprijs voor Wouter Rijkee. Wouter Rijkee MSc, oud-student Delft Center for Systems and Control, heeft de KIVI NIRIA Regeltechniekprijs gewonnen voor de beste verdediging in 2008, van zijn Mastersscriptie op het gebied van Systems & Control. Wouter kreeg de prijs voor de uitmuntende kwaliteit van zijn scriptie “Dual actuators for surface tracking in highspeed atomic force microscopy”. In april 2008 slaagde Wouter Rijkee cum laude voor zijn studie Werktuigbouwkunde begeleid door Dr. Georg Schitter en Prof. Paul Van den Hof.


80

Wouter kreeg de prijs uit handen van de voorzitter van de jury dr. J.W. Polderman, tijdens een KIVI-NIRIA bijeenkomst november 2009.

Legrand ontwerpwedstrijd 2009

In het voorjaar heeft Legrand een wedstrijd uitgeschreven onder studenten om in het kader van het thema ‘hergebruik’ een ontwerp te maken van de verschillende materialen van Legrand, zoals metalen kabelgoten of kabelladders. In het ontwerp moest minstens 50% van dit materiaal terugkomen en het ontwerp moest tevens een (eenvoudige) elektrotechnische component bevatten. Naast de vakjury heeft ook het publiek een stem kunnen uitbrengen op de gepresenteerde ontwerpen. De Suspended lamp van Onne Sypkens, student Industrieel Ontwerpen, heeft met ruim vijftig procent van de stemmen overtuigend de publieksprijs (€500) in de wacht gesleept. De lamp is gemaakt van RVS kabelgoot, inclusief bijbehorende deksels, stijgstukken, snelkoppelplaten, klemmen en eindschotten. De kabelgoten zijn omgekeerd aan elkaar vastgemaakt en aan draden opgehangen aan het plafond.

7.2 Medewerkers Prijzen, onderscheidingen NWO-subsidie voor Ana Lucia Varbanescu De jonge onderzoekers A. Varbanescu (TU Delft), J. Bedorf (UvA) en S. Rieder (UU) hebben gezamenlijk een half miljoen Euro ontvangen voor projecten waarin ze astronomie en informatica combineren. In december heeft namens het NWO-programma I-science for Astronomy (IsFast) de officiële toekenning plaatsgevonden. Het postdoc-project van Varbanescu “From Performance to Accuracy in Astronomy Computing: A Case for Multi-Core Processors” onderzoekt de correlatie tussen computerprestaties, wetenschappelijke relevantie en de beschikbaarheid van hardware voor astronomische toepassingen op drie verschillende soorten multi-core architectuur. Gekeken wordt naar parameters die significant van invloed zijn op zowel de computerprestaties als de wetenschappelijke relevantie (accuraatheid). De resultaten worden toegepast op astronomische beeldanalyse en op radio-astronomische beeldsynthese.

Kees Kaan ontwerpt stadsdeel bij Barcelona

Prof. Kees Kaan, praktijkhoogleraar bij Bouwkunde, ontwerpt een nieuw stadsdeel in de gemeente Prat, bij Barcelona, en is de winnaar van een internationale prijsvraag. Hij werkt in Spanje samen met de stedenbouwkundige Jaume Carne. Het nieuwe stadsdeel verrijst langs de autowegen en railwegen die het centrum van Barcelona verbinden met de luchthaven in de agglomeratie. In het gebied, Central Prat genaamd, komen naast kantoren, bedrijven en voorzieningen vijfduizend woningen. Kaan is bekend van het gebouw van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) bij het Prins Clausplein in Den Haag. Van hem komt in Spanje al een groot gebouw in uitvoering: de faculteit Farmacie van de universiteit van Granada.

Prijs voor Professor Jeroen van den Hoven Professor Jeroen van den Hoven, wetenschappelijk directeur van het 3TU Centre for Ethics and Technology en hoogleraar bij de faculteit TBM heeft de IFIP-WG 9.2 Namur Award 2010 ontvangen. Dit is een award voor an

outstanding contribution to the awareness of social implications of information and communication technology. De prijs is in het leven geroepen om aandacht te vestigen op de noodzaak van een holistische

benadering voor het gebruik van informatietechnologie waarbij rekening is gehouden met de sociale implicaties.

Arne Verliefde wint Waternet Watercyclus Innovatie Prijs 2009

Promovendus ir. Arne Verliefde heeft op 16 januari de Watercyclus Innovatie Prijs 2009 gekregen uit handen van ir. Roelof Kruize, directeur Waternet. Verliefde ontving van Waternet een bedrag van €10.000 voor zijn proefschrift 'Rejection of organic micropollutants by high pressure membranes (NF/RO)'. De prijs is voor de eerste keer uitgereikt en zal in de toekomst een keer per twee jaar worden toegekend. Met deze prijs willen TU Delft en Waternet het onderzoek op het gebied van de watercyclus een impuls te geven.


81

De jury heeft Verliefde als winnaar gekozen vanwege zijn uitzonderlijk aantal wetenschappelijke producties: 15 peer-reviewed journal publicaties en 17 conference proceedings. Ook het feit dat zijn promotiecommissie op basis van zijn proefschrift unaniem besloten heeft de doctorstitel te verlenen met het predikaat 'Cum laude', werd door de jury gewaardeerd.

Organische microverontreinigingen

Het werk van Verliefde is van grote praktische betekenis voor de watercyclus. Zijn ontwikkelde methodologie om de verwijdering van organische microverontreinigingen te modelleren m.b.v. QSAR's (Quantatative Structure Activity Relationships) kan namelijk met enige aanpassing ook toegepast worden voor andere zuiveringsprocessen in de watercyclus. Dat zal in de komende jaren ook opgepakt worden door diverse andere promovendi. Voor de prijs zijn kandidaten in aanmerking gekomen die in 2007 en 2008 hun promotie over een onderwerp op het gebied van de watercyclus met succes hebben afgerond aan de TU Delft en Unesco-IHE. In 2007 en 2008 waren dit in totaal 12 kandidaten. De promovendi zijn beoordeeld op basis van de criteria: wetenschappelijke kwaliteit, het praktische nut van het onderzoek en innovatie.

Uitreiking Marina van Damme beurs UniversiteitsFonds Delft

In januari 2009 is voor de zesde maal de Marina van Damme beurs van het Universiteitsfonds Delft uitgereikt aan een getalenteerde en ondernemende jonge vrouwelijke afgestudeerde van de TU Delft, dit keer aan ir. Marline Claessens. Marline Claessens is in 2004 afgestudeerd bij de Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft. Zij werkt thans als Space Systems Engineer bij Verhaert Space in Kruibeke (België). Door de toekenning van de UfD-Marina van Damme beurs kan mevrouw Claessens het Space Studies Program volgen aan de International Space University in NASA Ames Research Centre in Californië (USA). De instelling van de UfD-Marina van Damme beurs is mogelijk geworden door een schenking van mevrouw Marina van Damme aan het Universiteitsfonds Delft. Mevrouw Van Damme is zelf Delfts ingenieur (1953) en heeft een loopbaan gehad in wetenschap en bedrijfsleven. Haar bedoeling is jonge vrouwelijke ingenieurs aan te moedigen zich goed op hun loopbaanmogelijkheden te oriënteren.

Caspar Chorus wint prestigieuze transportonderzoeksprijs

TU Delft transportonderzoeker Caspar Chorus heeft met zijn proefschrift 'Traveler Response to Information' de Eric Pas-prijs van de International Association of Travel Behaviour Research gewonnen. Op het gebied van mobiliteitsonderzoek is dit een van de belangrijkste prijzen ter wereld. Chorus promoveerde in februari 2007 bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management. Hij ontwikkelde een model dat de invloed van reisinformatie op reizigersgedrag voorspelt. Chorus heeft zijn prijs, bestaande uit $500 en een plaquette, in december ontvangen in Jaipur, India.

FP7-grants toegekend aan TBM Tezamen met consortiumpartners heeft Ibo van der Poel, directeur van het 3TU Centre for Ethics and Technology en universitair hoofddocent van de sectie Filosofie, een onderzoeksbeurs ontvangen van het FP7 programma van de Europese Unie. Titel van zijn project is ‘Ethical and regulatory issues raised by synthetic biology’ (SYNTH-ETHICS)’. Ook Jeroen van den Hoven heeft samen met zijn consortiumpartners een FP7-onderzoeksbeurs ontvangen. De titel van zijn project is Ethical issues fo Emerging ICT Applications (ETICA).

DISC PhD-Thesis Award 2008 voor Jan-Willem van Wingerden

Dr.ir. Jan-Willem van Wingerden, onderzoeker bij het Delft Center for Systems and Control, heeft de DISC Best PhD-Thesis Award gewonnen, voor het beste in 2008 in Nederland verdedigde proefschrift op het gebied van meet- en regelsystemen. Deze prijs is ingesteld door DISC (Dutch Institute of Systems and Control), de onderzoekschool voor Systeemtheorie en Regeltechniek. In zijn thesis zijn nieuwe concepten ontwikkeld voor het reduceren van de belastingen op windturbinebladen door gebruik te maken van dynamisch geregelde piezo flapjes, terwijl innovatieve concepten zijn ontwikkeld voor het experimenteel modeleren van de niet-lineaire dynamische eigenschappen van windmolens. Het PhD-project is begeleid door professor Michel Verhaegen.


82

Duurzaamheidsprijs TU Delft-promovendus

De Delftse promovendus Hjalmar en zijn broer Gandert Van Raemdonck, alumnis aan de TU, hebben tijdens Duurzame Dinsdag de Rabobank Jongerenprijs gewonnen. De prijs van €1.000,- is op 1 september in de Oude Zaal van de Tweede Kamer in Den Haag uitgereikt. De broers vielen in de prijzen omdat ze volgens de jury als innovatieve ondernemerstudenten hun eigen bedrijf Ephicas hebben opgericht. Met het plaatsen van zijvleugels aan opleggers hun steentje willen zij bijdragen aan het verduurzamen van de samenleving.

RAI Mobiliteitsprijs voor Wubbo Ockels Op 20 april heeft prof. Dr. Wubbo Ockels de RAI Mobiliteitsprijs ‘Het Gouden RAI Wiel’ ontvangen uit handen van de minister van Verkeer en Waterstaat, ir. Camiel Eurlings. Ockels ontving het Gouden Wiel vanuit zijn bijzondere ervaring als ruimtevaarder en de manier waarop hij daarmee het thema duurzaamheid in Nederland op de agenda heeft gezet, aldus het Comité van Aanbeveling. Speciale aandacht ging daarbij uit naar de manier waarop Ockels verduurzaming van mobiliteit toepast, in het bijzonder het combineren van bestaande vervoersmiddelen en nieuwe duurzame energiedragers als wind en zon. Ook het enthousiasmeren van jonge wetenschappers voor duurzame technologie werd door het Comité als een belangrijke overweging gezien de prijs aan hem uit te reiken, aldus de RAI vereniging. Met de mobiliteitsprijs worden innovaties van de internationale automobielbranche beloond. Het Gouden RAI Wiel is in 2003 voor de eerste maal uitgereikt aan mr. Pieter van Vollenhoven in zijn functie van voorzitter van de Raad voor de Transportveiligheid

ICSE Distinguished Paper Award voor Ali Mesbah en prof. Arie van Deursen

Promovendus Ali Mesbah en Arie van Deursen (EWI) hebben in mei een 'Distinguished Paper Award' ontvangen voor hun werk op het gebied van het geautomatiseerd testen van interactieve Ajax-gebaseerde web-applicaties: "Invariant- Based Automatic Testing of Ajax User Interfaces". Deze award is uitgereikt op de ACM/IEEE International Conference on Software Engineering (ICSE) in Vancouver, Canada. De ICSE geldt als de meest vooraanstaande conferentie op het gebied van software engineering. Uit een totaal van 400 volledige research papers zijn er 50 geselecteerd voor presentatie op de conferentie en publicatie in de proceedings. De paper van Mesbah en Van Deursen behoort weer tot de beste vijf van deze 50. Lees meer: www.cs.uoregon.edu/events/icse2009/awards/

Prof. M.T. Kreutzer (DCT/PPE) wint Hoogewerff Jongerenprijs 2009

De Hoogewerff Jongerenprijs wordt iedere twee tot vier jaar uitgereikt aan een veelbelovende chemisch technoloog jonger dan 40 jaar, die een opvallende prestatie heeft geleverd op het vakgebied van de chemische technologie. Deze onderscheiding dient als belangrijke erkenning van de kwaliteiten van de betrokkene en als stimulans voor diens verdere carrière. Prof. Kreutzer is sinds 2008 werkzaam als hoogleraar aan de Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft. Hij heeft baanbrekend werk verricht op het gebied van de microfluϊdica en transportverschijnselen in capillairen en in bundels van capillairen zoals monolieten, en de toepassingen daarvan in de chemische technologie en de biotechnologie.

P&O'er Dick Hoeneveld wint Europese arbo-prijs Drs. ing. Dick Hoeneveld heeft in april een van de acht Europese Good Practise Award gewonnen. Hij kreeg de prijs in Praag tijdens de Europese top ‘Veiligheid en Gezondheid in de 21e eeuw in Europa’. Hoeneveld, werkzaam als arbo- en milieudeskundige op de afdeling P&O van de TU Delft, bedacht een speciale website waarop een onderzoeker die met stoffen gaat experimenteren bepaalde vragen moet beantwoorden. Reden voor zijn initiatief is dat onderzoekers van de TU Delft regelmatig werken met verschillende stoffen die gevaar kunnen opleveren. Om gevaar uit te sluiten, moeten onderzoekers vooraf de eigenschappen van de stoffen bekijken, maar regelmatig wordt de veiligheidsbijsluiter die bij de stoffen zit genegeerd. De Nederlandse jury, die Hoenevelds aanpak nomineerde voor de Europese competitie, prees het idee omdat ruimschoots voor het daadwerkelijk gebruik van de stoffen risico's worden beoordeeld en omdat naast medewerkers ook studenten betrokken worden bij de veiligheidsrapportage. Het idee is bovendien breed toepasbaar bij universiteiten en afdelingen research en development.


83

Europese subsidie Dennis Schaart (R3) voor time-of-flight PET/MRI onderzoek

Dennis Schaart van de afdeling R3 (TNW) zal deelnemen in een KP7 Large-scale Integrating Project dat zich richt op time-of-flight (TOF) positron emissie tomografie (PET) technologie. Philips Research, diverse Europese instituten en een Amerikaanse universiteit zijn ook partner in het project. Dennis verwacht ca. M€ 1,9 over een periode van 4 jaar voor zijn onderzoek aan ultrasnelle stralingsdetectoren, waar hij al enkele jaren met Philips aan werkt.

Roland Ortt (TBM) wint best paper award met vijf voormalige studenten MoT

In maart heeft Roland Ortt samen met Shirin Tabatabaie, Gustavo Alva, Gayatri Balini en Yenni Setiawan een paper award gewonnen op de IAMOT-conferentie in Orlando (US). Roland is programmamanager van de MSc Management of Technology (MoT), de andere auteurs waren MoTstudent in het studiejaar 2007-2008 en hebben het werk verricht in het kader van een studentassistentschap. Het paper vergelijkt het patroon van ontwikkeling en verspreiding van 50 high-tech producten in vijf verschillende industrieën. In het artikel wordt gefocust op de fasen voorafgaand aan de grootschalige verspreiding van de producten, of de zogenaamde pre-diffusion fasen. Deze fasen blijken significant te verschillen per industrie. IAMOT staat voor International Association of Management of Technology, het is een forum voor academici en mensen uit de praktijk. In de conferentie in Orlando waren meer dan 200 presentaties van papers.

Best Paper Award voor duurzaamheid

Niki Frantzeskaki en Wil Thissen (beide TBM Beleidsanalyse) en Derk Loorbach (Erasmus Universiteit Rotterdam) hebben de Best Paper Award van de internationale conferentie 'Sustainable Development, a challenge for European Research' gewonnen. Het winnende paper heeft de naam 'A transition research perspective on governance for sustainability' en het benadrukt twee aspecten van duurzaamheid: complexiteit en onzekerheid.

World Technology Award 2009 voor Jeroen van den Hoven

Professor Jeroen van den Hoven, hoogleraar ethiek en techniek, heeft de World Technology Award 2009 gewonnen in de categorie 'ethiek'. De winnaars in de verschillende categorieën zijn mensen die volgens het World Technology Network 'voor de lange termijn het meest belangwekkende innovatieve werk verrichten en daarmee de 21ste eeuw vormgeven.' Naast hoogleraar is prof. van den Hoven wetenschappelijk directeur van het 3TU Centre for Ethics and Technology. De prijs is aan hem uitgereikt tijdens een ceremonie in het Time & Life gebouw in New York.

Vorige winnaars van een World Technology Award zijn onder andere de voormalige Amerikaanse vice-president Al Gore, econoom en bankier Muhammed Yunus (bekend van de microkredieten) en bioloog Craig Venter (bekend van het Human Genome Project). De Awards worden sinds 2000 jaarlijks toegekend door het World Technology Netwerk. Dit is een exclusief netwerk van inmiddels ongeveer 1000 van de meest innovatieve mensen actief op het gebied van wetenschap en technologie, uit meer dan 60 landen. Leden van het netwerk nomineren de kanshebbers en kiezen de winnaar. De prijs betekent dus erkenning van zijn werk door vooraanstaande en invloedrijke wetenschappers, ondernemers, journalisten en beleidsmakers. Genomineerden en winnaars worden vervolgens zelf ook lid van het netwerk.

Prof. Adriaan Beukers krijgt Leermeesterprijs 2009 van het Universiteitsfonds Delft

Bij de opening van het Academisch jaar is aan Adriaan Beukers, hoogleraar Composieten en Constructies aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, de Leermeesterprijs 2009 uitgereikt.

Docenten, naaste medewerkers en studenten van de TU Delft hebben Prof. Beukers voorgedragen voor deze prijs. De prijs wordt uitgereikt aan diegene die in de kwaliteit van zijn of haar onderzoek, onderwijs en valorisatie en door de uitstraling daarvan op de omgeving van studenten en promovendi excelleert.

De prijs bestaat uit een netto bedrag van €15.000, een zilveren penning, een oorkonde en daarnaast twee vliegtickets voor intercontinentale reizen aangeboden door de KLM. De prijs is bedoeld


84

om de winnaar in de gelegenheid te stellen, eventueel met partner, een sabbatical periode van circa twee maanden in het buitenland door te brengen. Dit maakt het mogelijk daar contacten te leggen of te versterken, eventueel gastcolleges te geven en het inzicht in het eigen vakgebied te verbreden en te verdiepen In 2006 is Prof. Adriaan Beukers door Science Alliance ook al uitgeroepen tot ‘Meest ondernemende onderzoeker van Nederland’ en in 1997 ontving hij "The Netherlands Design Award"

Officier in de orde van Oranje Nassau Prof.ir. O.H. (Okko) Bosgra is bij zijn afscheid van de Technische Universiteit Delft benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. De bij deze koninklijke onderscheiding behorende versierselen werden hem in de aula van de universiteit opgespeld door de Delftse burgemeester Verkerk. De 65-jarige geboren Groninger maakte zich op zijn vakgebied van de meet-, regelen systeemtechniek in een periode van ruim veertig jaar bijzonder verdienstelijk voor de TU, ook internationaal. Zijn inspirerende wijze van lesgeven en zijn hoge kwaliteitseisen werden een handelsmerk en leidden zelfs tot een herkenbare Bosgra-school. Onder zijn hoede studeerden vijfhonderd studenten af en promoveerden er vijftig. Bosgra trad in 1968 als wetenschappelijk medewerker bij de TU in dienst. Een door hem opgezette samenwerking van wiskundigen en ingenieurs vergaarde internationale vermaardheid. Bosgra was al in het bezit van de zilveren legpenning en de leermeesterprijs van de universiteit.

IEC 1906 Award voor Johan Smit Prof. J.J. Smit heeft eind november de IEC 1906 Award ontvangen als waardering voor zijn werkzaamheden in de internationale Technische Commissie IEC-112, 'Evaluation and qualification of electrical insulating materials and systems'. Dit omvat o.a. een electronisch toegankelijke norm met educatieve mogelijkheden. De IEC 1906 Award wordt jaarlijks toegekend aan technische experts, die een bijzondere prestatie hebben geleverd voor normalisatie in internationaal verband. Johan Smit is hoogleraar High-Voltage Components & Power Systems.

Delftse' hoogleraar op ministerie VROM

Wetenschappelijk onderzoeker Wouter Vanstiphout krijgt als eerste in Nederland de functie hoogleraar Ontwerp en Politiek. De leerstoel is een initiatief van het ministerie van VROM in samenwerking met de Technische Universiteit Delft. Hiermee moet 'de positie van het ontwerp in de ruimtelijke ordening in Nederland versterken'. De Belg Vanstiphout (1967) schreef diverse boeken over architectuur en ruimtelijke ordening.

Dow Energieprijzen voor Delftse onderzoekers

Prof.dr. Jack Pronk, hoogleraar aan de TU Delft, heeft de Energieprijs 2009 van Dow Benelux gewonnen voor zijn onderzoek naar de productie van bio-ethanol uit agrarisch afval. Procestechnoloog mw. Elif Genceli won een van de twee Dow Energie Dissertatieprijzen voor haar promotieonderzoek naar hergebruik van afval. Pronk en Genceli ontvingen de prijzen op woensdag 25 november uit handen van Maria van der Hoeven, minister van Economische Zaken. Chemiebedrijf Dow Benelux kent sinds 1985 jaarlijks de Dow Energieprijs toe aan 'diegenen die zich bijzonder verdienstelijk hebben gemaakt voor de bevordering van duurzame ontwikkelingen in de procesindustrie'. De prijs bestaat uit een oorkonde en een geldbedrag van €25.000. Tegelijk met de Energieprijs wordt ook de Dow Energie Dissertatieprijs uitgereikt. De winnende promovendus ontvangt een oorkonde en €5.000.

Best paper award voor Geerten van de Kaa

Op de SIIT 2009 conferentie in Tokyo heeft Geerten van de Kaa van de faculteit TBM de best paper award


85

gewonnen samen met co-auteurs van de Rotterdam School of Management, Erasmus University, Jan van den Ende en Henk Jan de Vries. Het artikel is getiteld: "Flexibility and Network Diversity in Technology Battles: Evidence from the Home Networking Industry".

De Lensvelt de Architect Interieurprijs

Op vrijdag 27 november is de negende Lensvelt de Architect Interieurprijs (LAi-prijs) toegekend aan het ontwerp van architectenbureau MVRDV voor de Tribune van The Why Factory. Het ontwerp – met meubels van Richard Hutten – bevindt zich in BK City, het nieuwe onderkomen van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Het ontwerp bestaat uit een oranje houten tribune en staat in de oost serre van de Faculteit Bouwkunde aan de Julianalaan (BK City). De maquette- en werktafels zijn ontworpen door Richard Hutten en vervaardigd van een ultralicht materiaal. De jury meent dat hier een zeer doelmatig werken studielandschap is ontstaan, dat ‘niet is gericht op representatie, maar waarin studenten aan mooie tafels hun gang kunnen gaan. De stapeling van volumes is bovendien niet alleen doelmatig vanwege de ruimtes onder de tribune, maar levert ook een sterk architectonisch beeld op’, aldus de jury. De jury onderkent ook de belangrijke rol die de opdrachtgever – de Faculteit Bouwkunde en in het bijzonder decaan Wytze Patijn - bij de totstandkoming van dit ontwerp heeft gespeeld. ‘In korte tijd zijn goede, compromisloze keuzes gemaakt. De tribune is daarmee ook een pleidooi voor korte, maar krachtige ontwerptrajecten.’ Uit zes nominaties koos de jury uiteindelijk het ontwerp voor de Tribune als winnaar van de Lensvelt de Architect Interieurprijs 2009. Aan MVRDV is een geldbedrag van €12.000 en een speciaal ontworpen LAI Award uitgereikt. De Lensvelt de Architect Interieurprijs wordt jaarlijks uitgereikt aan het meest vernieuwende interieurproject in Nederland. Doel van de LAi-prijs is het versterken van een professionele en vernieuwende interieurdiscipline.

Prijs voor de kunstkritiek: Hans van Dijk

In oktober heeft het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst (BKVB) bekend gemaakt dat architectuurcriticus en universitair docent architectuurgeschiedenis aan de Faculteit Bouwkunde Hans van Dijk de ‘Prijs voor de kunstkritiek’ ontvangt. De Prijs voor de kunstkritiek is bestemd voor een criticus die een belangrijke positie inneemt op het gebied van de beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst. Uit het juryrapport: “Bij herlezing blijkt dat de teksten van Hans van Dijk de tand des tijds glorieus hebben doorstaan. In heldere toon weet hij theorie en praktijk van de architectuur, nadrukkelijk geplaatst in hun historische context, op intelligente wijze met elkaar te verbinden. Daarbij heeft hij aandacht voor zowel de rol van de architect, de principes van het ontwerp, als de materialiteit van het gebouw." Aan de prijs is een geldbedrag van € 40.000 verbonden. Daarmee is het een van de grootste prijzen die in Nederland worden uitgereikt binnen de culturele wereld. De prijsuitreiking heeft in december plaatsgevonden.


86

Lidmaatschappen en ereprofessoraten, -doctoraten Herbenoeming Kees Beenakker als 'honorary professor' Tsinghua University Kees Beenakker is opnieuw voor drie jaar benoemd tot 'honorary professor' aan Tsinghua University. In het bijzonder is hij verbonden aan het Institute of Microelectronics van deze universiteit (IMETU). Beenakker continueert hiermee een formele positie om een brugfunctie te kunnen vervullen tussen de TU Delft, het Nederlandse bedrijfsleven en China. Het hoogleraarschap vormt ook de bezegeling van een ruim 25-jarige samenwerking tussen de Tsinghua Universiteit en de TU Delft. De Tsinghua Universiteit in Peking is de meest vooraanstaande technische universiteit in China.

Eredoctoraat professor Horvàth

Prof.dr. Imre Horvàth van de faculteit Industrieel Ontwerpen heeft in mei een eredoctoraat ontvangen van de Budapest University of Technology and Economics. Horvàth is hoogleraar Computer Aided Design & Engineering. Reden voor de voordracht was de internationale zichtbaarheid van zijn activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwerp. Daarnaast werd hij geëerd vanwege zijn bijdragen aan het ontwerpen van producten met computertechnologie. Horvàth doet onderzoek naar nieuwe oplossingen voor het ondersteunen van ontwerptechniek met behulp van computertechnologie, zoals het vervangen van input met toetsenbord of muis door handbewegingen en spraaktechnologie. Hij is sinds 1996 verbonden aan de TU Delft.

Eredoctoraat voor Prof. Kemo Hanjalic (TNW)

Prof. Kemo Hanjalic heeft op 17 november een eredoctoraat ontvangen van de Universiteit van Reims. Kemal Hanjaliæ heeft meer dan 350 studies op zijn naam staan en is auteur van ongeveer 200 publicaties. Zijn publicaties zijn meer dan 1.500 keer geciteerd. Op dit moment is hij de houder van de EU Marie Curie-leerstoel aan de Universiteit "La Sapienza" in Rome, en professor emeritus op de Technische Universiteit Delft in Nederland.

Lagendijk lid KNAW De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft 28 nieuwe leden gekozen waaronder Prof. Dr. Inald Lagendijk, hoogleraar informatie- en communatietheorie bij de faculteit EWI.

Hanson lid van De Jonge Akademie

De Delftse nanowetenschapper dr.ir. Ronald Hanson (quantum nanowetenschappen, TNW) is een van de tien nieuwe leden die dit jaar worden benoemd in de Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Deze tak van de KNAW is opgericht om jonge, zeer getalenteerde onderzoekers uit verschillende disciplines bij elkaar te brengen. De Jonge Akademie doet dit onder meer via bijeenkomsten. Daarnaast is een belangrijke taak van de leden om het brede publiek enthousiast te maken voor wetenschap.

Duits eredoctoraat voor Delftse betondeskundige Walraven Professor Joost Walraven van de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen heeft een eredoctoraat gekregen van de Universiteit van Kassel. Volgens de Duitse universiteit heeft Walraven 'vele jaren bijgedragen aan de kennis en het onderzoek op het gebied van bouwen met beton. Zijn wetenschappelijke werk van topniveau en zijn wereldwijd gewaardeerde commitment in internationale comités hebben aanzienlijk bijgedragen aan de erkenning van beton als een van de innovatieve high performance materialen van dit moment.'

Professor Walraven heeft op velerlei gebied onderzoek verricht, maar de laatste tien jaar concentreert hij zich op de ontwikkeling van nieuwe betontypes, zoals hoge-sterktebeton, zelfverdichtend beton en high performance vezelversterkt beton. Professor Walraven is auteur of mede-auteur van 350 publicaties in wetenschappelijke tijdschriften, vakbladen en op conferenties. Verder was hij onder meer president van de International Concrete Federation FIB (2000-2002)


87

en ontving hij de Leermeesterprijs 2004 van het Universiteitsfonds Delft.

Erelidmaatschap voor architecten Coenen en Maas De Nederlandse architecten Jo Coenen en Winy Maas hebben het erelidmaatschap ontvangen van het American Institute of Architects (AIA). Het AIA heeft dat in San Francisco bekendgemaakt. De twee Nederlanders behoren tot een groep van negen internationale architecten, die volgens de AIA een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd aan de architectuurpraktijk in het algemeen. Coenen (JCCA Architecten) was rijksbouwmeester van Nederland, doceerde aan een aantal universiteiten en is momenteel verbonden aan de Technische Universiteit Delft. Maas is een van de drie oprichters van het architectenbureau MVRDV en is ook verbonden aan de TU Delft. MVRDV werkt in de Verenigde Staten aan een aantal overstromingsbestendige woningen voor de Lower Ninth Ward in New Orleans, een gebied dat augustus 2005 ernstig getroffen werd door orkaan Katrina.


88

8. Financieel verslag 2009

8.1 Ontwikkelingen 2009 Het jaar 2009 is voor de TU Delft op financieel gebied, evenals 2008, een bewogen jaar geweest. Door de al vooraf bekende negatieve begroting voor het jaar 2009 en het onzekere financiële meerjarenperspectief was op voorhand duidelijk dat de TU Delft in financieel zwaar weer terecht zou komen. Uiteindelijk is er voor het jaar 2009 een negatief resultaat behaald van M€ 18,7 ten opzichte van de negatieve begroting van M€ 14,0. Zoals al eerder vermeld, bevindt de TU Delft zich in een onzeker financieel meerjarenperspectief. Enkele kernelementen leiden tot deze onzekerheid:  een onzeker macro-economisch klimaat als gevolg van de recessie;  onduidelijkheid over de effecten van een nieuw bekostigingsmodel per 2011;  de effecten van de overheveling van een deel van de Rijksbijdrage naar NWO;  een negatieve begroting voor het jaar 2010. Naast deze elementen is het duidelijk dat in de toekomst beroep moet worden gedaan op de financiële middelen van de TU Delft door kosten voor noodzakelijk onderhoud van gebouwen en investeringen in deze gebouwen. Dit alles resulteert in een toenemende druk op de reservepositie en de financiële middelen van de TU Delft. Het negatieve resultaat over 2009 en het geschetste onzekere financiële meerjarenperspectief hebben tot een aantal ingrijpende maatregelen geleid die in 2010 en in latere jaren, hun uitwerking zullen krijgen. De TU Delft staat bekend als een prachtige universiteit met een sterke internationale reputatie dankzij de hoge kwaliteit van haar afgestudeerden en haar vooraanstaande wetenschappelijke onderzoek en ontwerpen. Het blijvend versterken van deze positie is noodzakelijk, zeker nu de wereld zo in beweging is en er geen vanzelfsprekendheden meer gelden. De inhoud en de organisatie van de activiteitenportfolio van de TU Delft en de financiering daarvan, vragen daarom in de komende jaren veel aandacht. Daarom is binnen de TU Delft eind 2009 het proces Herijking gestart. Dit proces kent een tweeslag: ten eerste een inhoudelijke oriëntatie op onderwijs en onderzoek met als uitkomst een profiel dat onze huidige positie bestendigt en zelfs verbetert en ten tweede de noodzaak de uitgaven van de universiteit passend te krijgen in de beschikbare financiële middelen. Om deze tweeslag te bewerkstelligen is het noodzakelijk om binnen de TU Delft de onderwijs- en onderzoeksactiviteiten te herijken en de bedrijfsvoering transparanter en efficiënter te maken. Dit proces brengt organisatorische veranderingen met zich mee en daarbij zullen lastige keuzes moeten worden gemaakt. Dit zal ook personele gevolgen hebben, waarbij getracht zal worden om het aantal gedwongen ontslagen tot een minimum beperkt zal worden. Om het proces van Herijking te kunnen uitvoeren is een bedrag van M€ 26,5 als voorziening in de jaarrekening 2009 opgenomen. Het onzekere financiële meerjarenperspectief heeft er tevens voor gezorgd dat het fundament is weggevallen onder het Meerjaren Vastgoed Investeringsplan (MVIP). Er zullen keuzes moeten worden gemaakt en binnen het MVIP zal een prioritering moeten worden aangebracht. Om dit mogelijk te maken is er in 2009 gewerkt aan de ontwikkeling van de campusbrede huisvestingsvisie. Op dit moment wordt kritisch naar de afzonderlijke projecten binnen het MVIP gekeken. Daarnaast is het van belang om een compleet inzicht in de financiën van Vastgoed te verkrijgen om weloverwogen keuzes met betrekking tot de toekomst van het vastgoed te kunnen maken. Daarom is met ingang van 2010 de financiële administratie van Vastgoed uit de Universiteitsdienst gescheiden van die van de Universiteitsdienst. In 2002 is de Bachelor/Masterstructuur (BaMa-structuur) in het Nederlandse hoger onderwijs ingevoerd. De bekostiging van universiteiten vindt plaats aan de hand van diverse parameters, waaronder het aantal diploma’s. De invoering van de BaMa-structuur heeft geleid tot onbedoelde reallocaties van de Rijksbijdrage van het Ministerie van OCW tussen de universiteiten onderling. Destijds is een regeling getroffen die ertoe zou moeten leiden dat de invoering van de BaMa-structuur zonder reallocaties budgettair neutraal per universiteit kon worden ingevoerd. Op grond van een onafhankelijk extern rapport van Deloitte over de BaMa-bekostiging is gebleken dat deze budgettair neutrale doelstelling niet is behaald. Deze problematiek is uitvoerig besproken in de vereniging van universiteiten, de VSNU. Op grond van dit rapport van Deloitte is de voorlopige inschatting dat de TU Delft in de komende jaren van het ministerie van OCW een bedrag van M€ 37,0 als BaMacompensatie zal ontvangen voor de ten onrechte gederfde inkomsten in de jaren 2002 tot en met 2010. In de jaarrekening van 2009 is conform de geldende verslaggevingvereisten een opbrengst van M€ 29,1 opgenomen. Mede ingegeven door het onzekere financiële meerjarenperspectief zijn met ingang van 2009 de interne financiële rapportages per maand opgesteld. Hiervoor vond deze verantwoording nog op kwartaalbasis plaats.


90

Door de frequentie te verhogen is er binnen de TU Delft als organisatie sprake van een verbeterde interne beheersing en kan zo nodig door corrigerende maatregelen tijdig worden bijgestuurd. Een andere maatregel om de financiële positie van de TU Delft te verbeteren is de invoering van een TU-breed ‘beheerst vacaturebeleid’. Dit beleid zorgt ervoor dat iedere vacature kritisch wordt beoordeeld alvorens deze vervuld kan worden. De geconsolideerde jaarrekening van de TU Delft bevat tevens een aantal gelieerde rechtspersonen. Binnen deze rechtspersonen heeft zich in 2009 de opschortende voorwaarde van de in het jaar 2000 opgerichte Stichting Justus & Louise van Effen Fonds geëffectueerd. In de tweede helft van 2009 is het vermogen van het legaat van M€ 11,7 overgezet naar deze stichting en is gestart met de planvorming om de doelstelling van de stichting te realiseren. Doel van de stichting is financiële ondersteuning voor een studieverblijf in het buitenland van studenten van de TU Delft met zeer goede studieresultaten. Daarnaast steunt de stichting zeer goede maar minder draagkrachtige buitenlandse studenten die aan de TU Delft willen studeren. De eerste beurzen zijn begin 2010 verstrekt. Binnen de directie Finance & Control hebben diverse ontwikkelingen plaatsgevonden. Met ingang van 1 november 2009 is de heer Ruhe vertrokken als directeur Finance & Control van de TU Delft, een functie die hij vanaf 2004 heeft bekleed. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij het veranderingsproces, dat erop gericht was de financiële voorwaarden voor excellent onderwijs en onderzoek verder te verbeteren. Ook heeft hij bijgedragen aan een meer efficiëntere bedrijfsvoering van de gehele universiteitsdienst en zijn eigen directie in het bijzonder. Het vertrek van de heer Ruhe is op ad-interim basis ingevuld door de heer Van Schaik en met ingang van 1 mei 2010 vervult mevrouw Vogt-Claessens de functie van directeur Finance & Control invullen. Mede naar aanleiding van een interne evaluatie van de directie Finance & Control is de directie gestart met een verbetertraject. Door het verbeteren van de communicatie en van de administratieve processen moet Finance & Control de efficiency van de processen verhogen. Dit dient uiteindelijk te leiden tot een betere control en lagere kosten. Om dit te bereiken zijn acht projecten gedefinieerd waaronder de uniformering van het werk voor derden en het verbeteren van de (interne) communicatie met klanten van Finance & Control. Op de TU Delft is het Besluit Aanbestedingsregels voor Overheidsopdrachten (BAO, ook wel ‘Europees aanbesteden’ genoemd) uit juli 2005 van toepassing. Op grond van dat besluit dienen uitgaven boven vastgestelde drempelbedragen aanbesteed te worden. Om deze aanbestedingsregels te ondervangen zijn door het College van Bestuur maatregelen getroffen om het inkoopproces van de TU Delft zodanig vorm te geven en te organiseren dat het inkoopbeleid voor alle relevante inkopen in overeenstemming zal zijn met het BAO.

Treasury beleid & Regeling Beleggen en Belenen

De TU Delft belegt haar tijdelijke liquiditeitsoverschotten op hoofdzakelijk kortlopende deposito's bij banken en de overheid en handelt daarbij binnen de regelgeving van de regeling "Beleggen en Belenen". Optimalisatie van de rentebaten staat voorop, echter het zo risicomijdend en flexibel mogelijk uitzetten blijft hierbij het uitgangspunt. De TU Delft heeft in 2009 zaken gedaan met de volgende banken: ABN-AMRO, BNG, Fortis, ING, Van Lanschot en Rabobank. De TU Delft conformeert zich aan de Regeling inzake "Beleggen en Belenen". Ultimo 2009 is het treasury statuut aangepast op de wijzigingen die zijn doorgevoerd in de Regeling Beleggen en Belenen per 1 januari 2010. In de jaarrekening zijn beleggingen opgenomen voor een bedrag van M€ 20,0. Deze beleggingen echter zijn in beheer van de gelieerde rechtspersonen Stichting Het Lammingafonds, Stichting Justus & Louise van Effen Fonds en Stichting Nanoscience TU Delft. Deze stichtingen hebben een eigen financiële administratie, ontvangen geen rijksbijdrage en vallen derhalve niet onder de Regeling "Beleggen en Belenen".

Intern risicobeheersings- en controlesysteem

Verschillende ontwikkelingen in de interne en externe omgeving van de TU Delft vragen om een geïntegreerde aanpak van risicomanagement. Hiertoe zijn in 2009 door de TU Delft de belangrijkste strategische risico’s in kaart gebracht en bij enkele organisatieonderdelen van de TU Delft de kansen en bedreigingen in het kader van risicomanagement geïdentificeerd. Hiermee is een start gemaakt om deze risico’s te vertalen naar actieplannen. De uitrol van de aanpak van risicomanagement op instellingsbreed niveau zal de komende periode verder vorm en invulling krijgen, mede met ondersteuning vanuit de interne auditfunctie.


91

Om de interne beheersing binnen de TU Delft op een juiste wijze vorm te geven wordt onder andere gebruikt gemaakt van interne en externe audits. De oriëntatie ligt daarbij zowel op financiële als op operationele audits. Doelstelling is om aan de hand van de uitkomsten te komen tot een continue en verbeterende professionalisering van onze interne beheersing.

8.2 Resultaat Het resultaat van de TU Delft over 2009 bedraagt exclusief de brand Bouwkunde M€ 24,9 negatief. Om een goede beheersing van de kosten ten gevolge van de brand bij Bouwkunde te bewerkstelligen zijn deze kosten afzonderlijk van de normale bedrijfsuitoefening in een apart bedrijf binnen de financiële administratie vastgelegd. Door deze werkwijze zijn de financiële resultaten van de overige onderdelen van de TU Delft nauwelijks beïnvloed door de effecten van de brand bij Bouwkunde. De financiële verwerking van de brand van de faculteit Bouwkunde heeft, voor zover mogelijk, in het resultaat van 2008 plaatsgevonden. In 2009 heeft de finale financiële afhandeling van de brand bij Bouwkunde in de administratie plaatsgevonden. Dit heeft voor het jaar 2009 geresulteerd in een positief resultaat van M€ 6,2. Dit positieve resultaat wordt met name veroorzaakt door het besluit om de faculteit Bouwkunde definitief in het oude hoofdgebouw aan de Julianalaan te vestigen en het daaruit voortvloeiende feit om de versnelde afschrijving over het jaar 2008 terug te draaien. Overigens heeft in 2009 tevens de finale afwikkeling met de verzekering plaatsgevonden en is het restant van het te claimen bedrag ad M€ 78,5 ontvangen. Overigens dient bij het positieve resultaat wel een opmerking geplaatst te worden. De investeringen aan het oude hoofdgebouw zullen de komende jaren conform de geldende afschrijvingstermijnen ten laste van de Staat van Baten en Lasten worden gebracht. Over geheel 2009 komt het resultaat van de TU Delft uit op een negatief bedrag van M€ 18,7 wat M€ 4,7 lager is dan begroot. Over 2009 was namelijk een negatief resultaat begroot van M€ 14,0. In de volgende tabel wordt inzicht gegeven in de Staat van Baten en Lasten door onderscheid te maken tussen de baten en lasten uit de operationele activiteiten en de brand Bouwkunde.


92

Staat van baten en lasten Resultaat excl. brand Bouwkunde

Resultaat brand Bouwkunde

Bedragen in duizenden euro's

Totaal

Baten Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen en subsidies College- en examengelden Baten werk in opdracht van derden

345.097

0

345.097

7.968

0

7.968

29.616

0

29.616

135.368

0

135.368

Overige baten

20.481

0

20.481

Totaal baten

538.530

0

538.530

385.856

536

386.392

Afschrijvingen

30.299

-16.207

14.092

Huisvestingslasten

61.347

6.958

68.305

Lasten Personeelslasten

Overige lasten

86.379

2.513

88.892

Totaal lasten

563.881

-6.200

557.681

Saldo baten en lasten

-25.351

6.200

-19.151

-32

0

-32

-25.383

6.200

-19.183

139

0

139

-25.244

6.200

-19.044

138

0

138

-25.106

6.200

-18.906

223

0

223

-24.883

6.200

-18.683

Financiële baten en lasten

Resultaat

Resultaat deelnemingen

Resultaat voor belastingen

Belastingen

Resultaat na belastingen

Aandeel derden in geconsolideerde partijen

Netto Resultaat

In onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de resultaten bij de faculteiten en instituten, de universiteitsdienst en concern. (in miljoenen euro's) Faculteiten en instituten Universiteitsdienst Concern Totaal TU Delft

Realisatie 2008

Begroting 2008

Realisatie 2009

-4,1

-10,5

-17,6

-18,6

0

-9,2

-8,7

-3,5

-1,9

-31,4

-14,0

-24,9

Het resultaat van de faculteiten en instituten bedraagt M€ 17,6 negatief, M€ 7,1 lager dan begroot. Vrijwel alle faculteiten hebben een lager resultaat behaald dan begroot was voor 2009. Bij de universiteitsdienst is het resultaat negatief beïnvloed door een aantal bijzondere zaken. In de begroting over 2009 was geen rekening gehouden met de dotatie aan de voorziening asbest, die uiteindelijk wel


93

noodzakelijk was voor een bedrag van M€ 4,6. Daarnaast is in 2009 voor een bedrag van M€ 7,0 afgeboekt op niet begrote ontwikkelen ontwerpkosten van diverse vastgoedprojecten.

8.3 Financiële positie De liquiditeitspositie van de TU Delft is eind 2009 uitgekomen op M€ 56,5. Eind 2008 bedroeg deze M€ 49,7.

100 miljoenen euro's 80 60 40

70

78

75

20

50

56

2008

2009

0 -20

De   

2005

2006

2007

volgende factoren hebben de liquiditeitspositie in belangrijke mate beïnvloed: de uitgaven als gevolg van de investeringen in materiële vaste activa (M€ 60,2); het verlies over het boekjaar 2009 (M€ 18,7); de ontvangst van het restant van de verzekeringsgelden ten gevolge van de brand bij de faculteit Bouwkunde (M€ 78,5).

De eind 2009 opgestelde financiële meerjarenraming laat zien dat de liquiditeitspositie de komende jaren steeds verder terug zal lopen. Deze zal gedurende 2010 zelfs negatief worden als de TU Delft de voorgenomen investeringen in vastgoed volgens het vigerende beleid uit de liquiditeitspositie van de universiteit zal willen financieren.

8.4 Batenanalyse De totale baten (exclusief financiële baten) zijn in 2009 met M€ 97,8 afgenomen tot een niveau van M€ 538,5. Deze daling wordt vooral verklaard door het hoge saldo van vorig jaar ten gevolge van een uitkering van een incidentele Rijksbijdrage van het Ministerie van OCW van M€ 25,0 voor de brand bij de faculteit Bouwkunde en de opgenomen verzekeringsclaim van M€ 118,5 voor deze brand. Deze verzekeringsclaim was in 2008 als overige bate opgenomen. De Rijksbijdrage is ten opzichte van 2008 toegenomen met M€ 10,5. Deze stijging wordt deels veroorzaakt door de reeds genoemde BaMa-compensatie ter waarde van M€ 29,1. Indien geen rekening wordt gehouden met deze compensatie en de incidentele Rijksbijdrage in 2008 laat de Rijksbijdrage een lichte stijging zien ten opzichte van 2008 zien van M€ 6,4. De opbrengsten uit werk voor derden stegen van M€ 129,8 in 2008 naar M€ 135,4 in 2009. In de meerjarenplannen wordt weliswaar verdere groei nagestreefd, maar wordt tegelijkertijd door een aantal faculteiten gesignaleerd dat verdergaand matchen van gelden uit werk voor derden met eerste geldstroommiddelen moeizaam zal zijn en derhalve een aandachtspunt is. Door de druk op de hoogte van de reguliere Rijksbijdrage is het belang van de opbrengsten uit werk voor derden toegenomen. Hierbij dient alleen wel te worden aangetekend dat tegen deze hogere opbrengsten uit werk voor derden ook hogere kosten staan.


94

700

636

600 470

miljoenen euro's

500

83

98

347

349

2005

2006

539 51

473

41

40 400

164

488

45 130

135

322

342

353

2007

2008

2009

106

300 200 100 0

Rijks- en overige bijdragen

Werk voor derden

Overige baten

8.5 Lastenanalyse De totale lasten dalen in 2009 met M€ 11,8 tot M€ 557,7. Deze daling wordt veroorzaakt door de afname van de afschrijvingskosten (M€ 35,3) en de overige lasten inclusief huisvestingslasten (M€ 11,0). Daar staan hogere personele lasten van M€ 34,5 tegenover. 570

600

miljoenen euro's

500 400

473 24

478 26

193

178

280

256

274

2005

2006

2007

455 31 144

50 168

558 14 158

300 200 100

352

386

0

Personele lasten

Overige lasten (incl. huisvestingslasten)

2008

2009

Afschrijvingslasten

Een uitsplitsing van de personele lasten leidt tot het onderstaande beeld. De lasten voor eigen personeel zijn ten opzichte van 2008 hoger uitgevallen. Dit wordt verklaard door enerzijds de uitbreiding van het personele bestand en anderzijds de hogere salarislasten die voortvloeien uit de CAO. in miljoenen euro's

Lasten eigen personeel Personeel van derden Mutatievoorzieningen Overige personele lasten Totaal

2008 270,2 65,6 2,3

2009 291,1 52,2 29,3

13,8

13,8

351,9

386,4

Lasten eigen personeel

Het aantal fte is eind 2009 uitgekomen op 4.691 fte. Dit is 51 fte hoger dan eind 2008. Van deze 4.691 fte is 2.682 fte WP en 2.009 fte OBP. Bij de classificering van WP of OBP is het van belang dat met ingang van 2009


95

de studentassistenten niet meer als WP worden geclassificeerd, maar aangemerkt worden als OBP. De omvang van de studentenassistenten is ten opzichte van 2008 met 12 fte gedaald tot 104 fte. Met inachtneming van de veranderde verwerking van de studentassistenten is het aantal WP gedurende 2009 toegenomen met 36 fte, het aantal fte OBP met 27 fte.

Lasten personeel derden De vermindering van de omvang van de inhuur van personeel van derden heeft een hoge prioriteit binnen de instelling. Dit heeft mede geresulteerd in het feit dat de omvang van personeel derden met M€ 13,4 gedaald is ten opzichte van 2008 tot M€ 52,2 in 2009. Desondanks blijft dit aspect grote aandacht krijgen. Zo zijn ook diverse beheersingsmaatregelen getroffen om de omvang van de inhuur derden beter te monitoren.

Mutatie voorzieningen De mutatie van de voorzieningen heeft met name betrekking op de reeds genoemde voorziening van M€ 26,5 voor de Herijking.

Afschrijvingen

De afschrijvingslasten liggen in 2009 sterk beneden het niveau van 2008. In 2008 bedroeg de afschrijvingslast M€ 49,4, in 2009 bedraagt het totaal aan afschrijvingen M€ 14,0. De sterke daling van de afschrijvingen komt voort uit het genomen besluit om de faculteit Bouwkunde definitief in het oude hoofdgebouw aan de Julianalaan te vestigen. Voor de brand van het oude faculteitsgebouw van de faculteit Bouwkunde in 2008 was het oude hoofdgebouw al verkocht aan ASR. Na de brand van het faculteitsgebouw van Bouwkunde is in overleg met deze koper de juridische en economische overdracht van het oude hoofdgebouw uitgesteld. Aan het oude hoofdgebouw hebben diverse investeringen plaatsgevonden om het voor gebruik als faculteitsgebouw voor Bouwkunde geschikt te maken. Omdat de economische levensduur van deze investering, gezien de overeenkomst inzake het uitstel van levering van het gebouw kort was, was een deel van de investering in 2008 versneld afgeschreven. Aangezien nu het besluit is genomen om de faculteit Bouwkunde definitief te vestigen in het oude hoofdgebouw is ASR schadeloos gesteld en gaat de geplande juridische en economische overdracht aan deze onderneming niet door. Dit besluit heeft tot gevolg dat de versnelde afschrijving uit 2008 in het boekjaar 2009 is teruggedraaid. De omvang hiervan is M€ 21,7.

Overige lasten (inclusief huisvestingslasten)

Evenals de afschrijvingslasten zijn de overige lasten (inclusief huisvestingslasten) in 2009 lager dan in 2008. In 2009 was het totaalbedrag aan overige lasten (inclusief huisvestingslasten) M€ 157,2, in 2008 was dit M€ 168,2. Voornaamste verklaring van dit verschil betreft de gemaakte kosten ten gevolge van de brand bij faculteit Bouwkunde in 2008.

8.6 Investeringen De investeringen in zowel gebouwen als in apparatuur en inventaris zijn in 2009 sterk gedaald ten opzichte van 2008. De investeringen in gebouwen zijn gedaald van M€ 67,3 naar M€ 43,9. De investeringen in apparatuur en inventaris zijn gedaald van M€ 36,3 naar M€ 16,3. Het totale investeringsniveau in 2009 komt daarmee op M€ 60,2. Hierin is de investering van M€ 12,2 voor het Startersgebouw opgenomen.


96

110

in miljopenen euro's

90

36

70 36

50

16 29 67

30 12 10

16

-10

2005

44

34

28

2006

2007

gebouwen

2008

2009

Inventaris en apparatuur

8.7 Voorzieningen miljoenen euro's

2008 ultimo

mutaties 2009 dotatie

vrijval

2009 ultimo onttrekking

Personele voorzieningen Reorganisatievoorzieningen

1,2

0,0

0,6

0,3

0,3

Wachtgeldvoorziening

7,0

4,0

1,0

3,2

6,8

Herijking

0,0

26,5

0,0

0,0

26,5

Jubileumgratificaties

4,5

0,5

0,0

0,0

5,0

Sabbatical

0,8

0,0

0,0

0,1

0,7

13,5

31,0

1,6

3,6

39,3

2,4

1,1

0,0

1,2

2,3

Totaal personele voorzieningen Niet personele voorzieningen Studentenvoorzieningen Voorziening splijtstoffen

3,6

0,0

0,1

0,0

3,5

Voorziening asbest

11,3

4,6

0,0

1,8

14,1

Voorziening riolering

10,0

0,0

0,0

1,5

8,5

Overige voorzieningen

3,0

0,0

1,5

0,4

1,1

Totaal niet-personele voorzieningen

30,3

5,7

1,6

4,9

29,5

Totaal

43,8

36,7

3,2

8,5

68,8

De totale voorzieningen zijn in 2009 gestegen van M€ 43,8 per begin van het jaar naar M€ 68,8 per einde van het jaar. Hierbij zijn de personele voorzieningen gestegen van M€ 13,5 naar M€ 39,3. De niet-personele voorzieningen laten een lichte daling zien van M€ 30,3 naar M€ 29,5. De wachtgeldvoorziening laat op totaalniveau een daling zien. Gedurende 2009 heeft een dotatie van M€ 4,0 aan de voorziening plaatsgevonden. De voorziening voor de herijking van M€ 26,5 is gevormd om de organisatorische wijzigingen die voortkomen uit dit proces te bekostigen. De dotatie van de niet-personele voorzieningen wordt met name verklaard door de stijging van de voorziening asbest. Uit de jaarlijkse berekening van deze voorzieningen bleek dat een aanvullende dotatie aan de voorziening asbest van M€ 4,6 noodzakelijk was. Ultimo 2009 bedraagt de voorziening asbest M€ 14,1.

8.8 Vermogenspositie Het balanstotaal is in 2009 ten opzichte van 2008 met M€ 11,8 gestegen tot M€ 579,6. Het negatieve resultaat van M€ 18,7 wordt onttrokken aan het eigen vermogen. Hiervan komt M€ 21,1 ten laste van de algemene


97

reserve. Daarnaast wordt een bedrag van M€ 0,8 toegevoegd aan de bestemmingsreserve en een bedrag van M€ 1,6 aan het bestemmingsfonds. Daarnaast wordt de al vermelde inbreng van het vermogen van de Stichting Justus & Louise van Effen Fonds van M€ 11,7 via een directe vermogensmutatie ingebracht in het bestemmingsfonds. Het aandeel derden in geconsolideerde partijen bedraagt ultimo 2009 M€ 0,2. Het negatieve resultaat over 2009, de inbreng van de Stichting Justus & Louise van Effen Fonds en het eigen vermogen aandeel derden in geconsolideerde partijen resulteert per saldo in een daling van het eigen vermogen van M€ 7,2. Per 31 december 2009 bedraagt het eigen vermogen M€ 282,7.

8.9 Financiële kengetallen Bedragen in miljoenen euro's 2009*

2008*

2007

2006

2005

Baten

538,5

636,4

473,4

487,6

470,1

Rijks- en overige bijdragen

353,1

342,5

321,9

348,7

346,9

Werk voor derden

135,4

129,8

105,9

97,7

82,7

Lasten

557,7

569,5

477,5

472,5

454,6

0,0

2,5

4,3

3,3

2,9

-18,7

69,4

0,1

18,4

18,4

Financiele baten en lasten Resultaat Afschrijving op vaste activa

14,3

49,4

26,1

23,8

31,4

Investeringen in vaste activa

60,2

103,6

57,0

69,9

28,1

6,7

-24,7

-3,4

7,9

6,0

Netto kasstroom Liquiditeitspositie

56,5

49,7

74,5

77,8

69,9

Vaste activa

356,1

313,6

277,3

260,9

247,3

Werkkapitaal

-20,6

16,3

-20,7

6,9

-6,2

Eigen vermogen

282,7

289,9

222,7

222,6

204,1

68,8

43,8

41,7

53,1

44,7

Groei totaal baten

-15,4%

+34,4%

-2,9%

+3,7%

+3,7%

Groei werk derden

+4,3%

+22,6%

+8,4%

+18,1%

+3,8%

Groei totaal lasten

-2,1%

+19,3%

+1,1%

+3,9%

+3,3%

Rijksbijdrage/totaal baten

65,6%

53,8%

68,0%

71,5%

73,8%

Werk voor derden/totaal baten

25,1%

20,4%

22,4%

20,0%

17,6%

Personele lasten/totaal lasten

69,9%

61,8%

57,4%

54,2%

61,5%

Solvabiliteitsratio

48,8%

51,1%

55,0%

55,0%

53,0%

1,0

1,1

0,9

1,1

1,0

Voorzieningen Ratio's

Curremt ratio

* Solvabiliteits- en current ratio zijn vanaf 2008 beinvloed door de andere presentatie van het werk voor derden in de jaarrekening


98

8.10 Begroting 2010

De begroting voor het jaar 2010 van de TU Delft (inclusief haar verbonden partijen) toont een negatief resultaat van M€ 13,0. De faculteiten en instituten hebben een totaal begrotingsresultaat ingediend van M€ 19,0 negatief. De universiteitsdienst heeft een begroting van nihil, Vastgoed een negatieve begroting van M€ 10,0, terwijl op concernniveau inclusief de verbonden partijen een positief resultaat is begroot van M€ 16,0. Aan de totstandkoming van de begroting voor 2010 is een uitgebreid proces vooraf gegaan. Er is veel aandacht besteed aan de haalbaarheid van de begroting. Het neemt alleen niet weg dat door de verwachte verliessituatie de begrotingen voor 2010 een sterk taakstellend karakter hebben. Vanwege de beperkte financiële middelen is ook de liquiditeitsprognose hierin meegenomen. De liquiditeitsbehoefte zal gedurende 2010 scherp worden bewaakt en mogelijk zal externe financiering moeten plaatsvinden. Bijgaande tabel geeft inzicht in de (geconsolideerde) begroting voor 2010 die daarbij wordt vergeleken met de realisatie van 2009. Tevens zal een korte toelichting, indien noodzakelijk, voor de afwijkingen per post worden gegeven.

Realisatie 2009

bedragen in duizenden euro's

Begroting 2010

Baten Rijksbijdrage

345.097

Overige overheidsbijdragen en -subsidies College- en examengelden Baten werk in opdracht van derden

333.654

7.968

7.626

29.616

27.000

135.368

125.378

Overige baten

20.481

23.156

Totaal baten

538.530

516.814


386.392

349.594

Afschrijvingen

14.092

40.599

Huisvestingslasten

68.305

50.603

Overige lasten

88.892

87.176

Totaal lasten

557.681

527.972


-19.151

-11.158

-32

-1.852

-19.183

-13.010

139

0

-19.044

-13.010

Financiële baten Resultaat Resultaat deelnemingen Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen Aandeel derden in geconsolideerde partijen Netto resultaat

138

0

-18.906

-13.010

223

0

-18.683

-13.010


99

De Rijksbijdrage laat in de begroting van 2010 een daling zien ten opzichte van de realisatie van 2009. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat in 2009 de BaMa-compensatie van M€ 29,1 is opgenomen. Onder abstractie van deze post laat de Rijksbijdrage voor 2010 een lichte stijging zien. De baten uit hoofde van het werk in opdracht van derden laat een daling zien ten opzichte van de realisatiecijfers van 2009. Hierbij dient te worden aangetekend dat in 2009 een groot aantal projecten en programma’s zijn afgesloten en dientengevolge zijn weerslag heeft op de omvang van deze post in 2010. De personeelslasten dalen in de begroting ten opzichte van de realisatie van 2009. Deze daling wordt met name veroorzaakt door de opgenomen voorziening voor de Herijking in 2009 van M€ 26,5. De stijging van de afschrijvingskosten in de begroting 2010 ten opzichte van de realisatie van 2009 wordt veroorzaakt door het terugdraaien van de versnelde afschrijvingen op het oude hoofdgebouw aan de Julianalaan in 2009. Indien deze post uit de afschrijvingskosten voor het jaar 2009 wordt verbijzonderd liggen de afschrijvingskosten boven het niveau van 2009. Dit wordt met name veroorzaakt door de investeringen in Vastgoed van de laatste jaren. De huisvestingslasten dalen sterk ten opzichte van de realisatie voor het jaar 2009.

8.11 VERKORTE JAARREKENING Geconsolideerde balans per 31 december 2009 bedragen in duizenden euro's (na verwerking voorstel resultaatbestemming) Activa

2009 Eur

2008 %

Eur

%

Vaste activa Immateriele vaste activa Materiele vaste activa Financiele vaste activa

0

0

0

0

355.760

62

313.356

55

376

0

213

0

356.136

62

313.569

55

Vlottende Activa Voorraden Vorderingen

594

0

571

0

146.395

25

195.646

34

Effecten

19.964

3

8.226

2

Liquide middelen

56.479

10

49.742

9

223.432

38

254.185

45

579.568

100

567.754

100

Totaal activa Passiva

2009 Eur

Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden korlopende schulden Totaal passiva

2008 %

Eur

%

282.745

49

289.870

51

68.805

12

43.830

8

3.937

1

4.387

1

224.081

38

229.667

40

579.568

100

567.754

100


100

Geconsolideerde staat van baten en lasten 2009 bedragen in duizenden euro's 2009

2008

Begroting 2009

345.097

335.271

311.768

Baten Rijksbijdrage Overige overheidsbijdragen en -subsidies College- en examengelden Baten werk in opdracht van derden

7.968

7.270

7.400

29.616

26.719

25.500

135.368

129.822

115.033

Overige baten

20.481

137.296

16.837

Totaal baten

538.530

636.378

476.538


386.392

351.941

335.066

Afschrijvingen

14.092

49.395

30.925

Huisvestingslasten

68.305

59.824

44.946

Overige lasten

88.892

108.326

83.479

Totaal lasten

557.681

569.486

494.416


-19.151

66.892

-17.878

-32

2.513

3.906

-19.183

69.405

-13.972

139

0

0

-19.044

69.405

-13.972

138

0

0

-18.906

69.405

-13.972

223

0

0

-18.683

69.405

-13.972

Financiele baten en lasten Resultaat Resultaat deelnemingen Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen Aandeel derden in geconsolideerde partijen Netto resultaat


101

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2009 bedragen in duizenden euro's 2009

2008

Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat

-18.683

69.405

Aanapsssingen voor: Afschrijvingen

14.092

Mutaties voorzieningen

24.975

49.395 2.081 39.067

51.476

Veranderingen in vlottende middelen voorraden Vorderingen Effecten Kortlopende schulden

-23

101

49.251

-104.842

-11.738

471

-5.586

Mutaties eigen vermogen a.g.v. stelselwijziging

43.041 31.904

-61.229

76

-2.196

52.364

57.456

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Immateriele vaste activa Materiele vaste activa Financiele vaste activa

0

0

-56.496

-85.845

-163

182 -56.659

-85.663

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Stichting Justus & Louise van Efen Fonds

11.696

0

Aandeel derden in verbonden partijen

-214

0

Langlopende schulden

-450

Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin va het jaar Mutatie liquide middelen Liquide middelen eind van het jaar

3.487 11.032

3.487

6.737

-24.720

49.742

74.462

6.737

-24.720

56.479

49.742


102

8.12 Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Onder de naam Technopolis moet het TU Delft-Zuid-gebied worden getransformeerd tot een internationaal Research & Development park, waar tevens plaats is voor kennisintensieve bedrijven en starters. De vastgoedontwikkeling voor dit project zal naar verwachting 20 jaar in beslag nemen. Uit dit project komen geen financiële verplichtingen voor de TU voort. De vrije beschikbaarheid van de gronden in dit gebied (oppervlakte 125 hectare) is beperkt. Voor onderzoeksdoeleinden beschikt de TU Delft over een kernreactor, organisatorisch ondergebracht bij het Reactor Instituut Delft (RID). De directie van het RID heeft aangegeven dat er in technische zin tot 2014 van deze reactor gebruik kan worden gemaakt. Dit betekent dat er vóór dit moment een beslissing moet worden genomen over de toekomst van de reactor. Aard en omvang van eventuele financiële verplichtingen die hieruit voortkomen zijn momenteel niet bekend. Ultimo boekjaar heeft de TU Delft investeringsverplichtingen uitstaan ter grootte van M€ 8,4.

8.13 Algemene toelichting Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven is door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s.

Stelselwijziging Per 1 januari 2008 is de Regeling jaarverslaggeving onderwijs van toepassing geworden. De eerste toepassing hiervan heeft in boekjaar 2008 een stelselwijziging tot gevolg gehad. De effecten van de stelselwijziging zijn rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen per 1 januari 2008. De vergelijkende cijfers van de balans zijn overeenkomstig de gewijzigde grondslagen aangepast. In 2009 heeft eveneens een stelselwijziging plaatsgevonden; dit betreft de aanpassing van de waarderingsgrondslag van de effecten bij één der verbonden partijen. De invloed van deze stelselwijziging op het vermogen is weergegeven in onderstaande aansluiting van het eigen vermogen van 31 december 2008 naar 1 januari 2009: Stand per 31 december 2008 k€ 289.870 Aanpassing waarderingsgrondslag effecten verbonden partijen k€ 76 Stand per 1 januari 2009 k€ 289.946

Consolidatie

In de consolidatie worden de financiële gegevens van de instelling opgenomen, haar groepsmaatschappijen en andere instellingen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin de instelling overheersende zeggenschap, direct of indirect, kan uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de financiële en operationele activiteiten kan beheersen. Hierbij wordt tevens rekening gehouden met potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend op balansdatum. De groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, worden voor 100% in de consolidatie betrokken. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd.

8.14 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen

De activa en passiva zijn gewaardeerd op nominale waarde, tenzij anders vermeld. De bedragen worden in duizenden euro’s vermeld, tenzij anders aangegeven.


103

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa zijn gewaardeerd op aanschafwaarde onder aftrek van de lineaire afschrijvingen, beginnend in het jaar van ingebruikname. De afschrijvingen worden gebaseerd op de verwachte levensduur en worden berekend over de aanschafwaarde met inachtneming van de verwachte restwaarde. De softwarelicenties worden over 5 jaar afgeschreven.

Materiële vaste activa

Voor de waardering van de materiële vaste activa wordt de componentenmethode toegepast. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur en worden berekend over de aanschafwaarde. Dit varieert van 60 jaar voor het cascodeel tot 15 jaar voor installaties. Op terreinen vindt geen afschrijving plaats. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. De naar het volgende jaar overlopende verbouw- en nieuwbouwprojecten worden als gebouwen in aanbouw verantwoord voor de tot ultimo verslagjaar verrichte investeringen. Investeringen in apparatuur en inventaris van k€ 12,5 of meer worden in drie, vijf of tien jaren afgeschreven. Investeringen ten behoeve van projecten worden in het jaar van aanschaf geactiveerd en maken onderdeel uit van de kostprijs van het project. De investeringen in apparatuur en inventaris kleiner dan k€ 12,5, alsmede uitgaven aan boeken en kunstwerken, worden rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht.

Financiële vaste activa

Het financiële belang in niet geconsolideerde entiteiten is tegen verkrijgingprijs of de lagere marktwaarde verantwoord.

Voorraden De voorraden en gebruiks- en verbruiksgoederen zijn gewaardeerd op inkoop- of vervaardigingsprijs, verminderd met noodzakelijk geachte voorzieningen.

Vorderingen

De vorderingen zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De kosten alsmede baten van nog niet voltooide projecten in opdracht van derden zijn op de balans opgenomen. Projecten waarop de vooruitbetaalde kosten de gefactureerde termijnen overschrijden, worden opgenomen onder de vorderingen. Projecten waarop meer is vooruitontvangen dan aan kosten is verantwoord, worden opgenomen onder de schulden.

Effecten

De effecten zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde, tenzij anders is aangegeven.

Voorzieningen

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld.

Pensioenen

De instelling heeft de toegezegde-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. De instelling heeft in het geval van een tekort geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen aan het bedrijfstakpensoenfonds.

8.15 Resultaatbepaling Als baten en lasten zijn die opbrengsten en kosten aangemerkt, die een oorzakelijk verband hebben met de in het verslagjaar geleverde prestaties en verrichte activiteiten. De resultaten van projecten zijn ten gunste of ten laste van de staat van baten en lasten gebracht op het moment van gereedkomen (= completed contractmethode). Verliezen worden voorzien. Onder moment van gereedkomen wordt verstaan het moment waarop de eindrapportage is geaccepteerd door de opdrachtgever.


104

Belastingen

De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de staat van baten en lasten, rekeninghoudend met fiscale mogelijkheden. Deze belasting is alleen van toepassing bij één van de geconsolideerde deelnemingen.

Aandeel derden Indien het belang in de 100% geconsolideerde deelnemingen minder dan 100% bedraagt wordt het aandeel derden in het eigen vermogen en van het resultaat afzonderlijk vermeld.

Vreemde valuta

Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op transactiedatum.

8.16 Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Het begrip geldmiddelen is gedefinieerd als het saldo van de liquide middelen conform de balans en de schulden aan bankinstellingen.

8.17 Bezoldiging bestuurders bezoldiging 2009 belastbaar loon Pens.premie wg+wndeel

Bezoldiging 2008 belastbaar loon Pens.premie wg+wndeel

Drs. D.J. van den Berg (voorzitter)

200

45

155*

39

prof. dr. ir. J.T. Fokkema (rector Magnificus)

161

40

149

38

154

43

147

40

Drs. P.M.M. Rullmann (vicepresident for education & operations) * deel van het jaar

Tijdvak Vergoeding 2009 Vergoeding 2008 Ir. G.J. Kramer (voorzitter)

1/1-31/12

12

12

Mw. Ir. M.W.L. van Vroonhoven

1/1-31/12

9

9

Prof. dr. D.D. Breimer

1/1-31/12

9

9

Mw. Drs. K.M.H. Peijs

1/1-31/12

9

9

Drs. J.C.M. Schönfeld

1/1-31/12

9

7*

De bezoldiging van de individuele leden van het College van Bestuur (bedragen in duizenden euro's)

De vergoeding van de individuele leden van de Raad van Toezicht (bedragen in duizenden euro's)

* deel van het jaar

8.18 Bestuursverklaring Het College van Bestuur bevestigt hierbij (conform artikel 31 lid 1a van de Richtlijn jaarverslaggeving hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) dat alle bij het College van Bestuur bekende informatie, van belang voor de accountantsverklaring bij de jaarrekening en de bekostigingsgegevens, ter beschikking heeft gestaan aan de instellingsaccountant. Tevens verklaart het College van Bestuur niet betrokken te zijn geweest bij onregelmatigheden zoals bedoeld in het hiervóór genoemde artikel 31 lid 1a.


105

8.19 Accountantsverklaring Opdracht

Wij hebben gecontroleerd of de in dit jaarverslag opgenomen financieel verslag 2009 van de Technische Universiteit Delft te Delft over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2009 van Technische Universiteit Delft. Bij die jaarrekening hebben wij op 28 juni 2010 een goedkeurende accountantsverklaring inzake het getrouwe beeld verstrekt. Het College van Bestuur van de universiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van het financieel verslag 2009 in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2009 van de Technische Universiteit Delft. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake het financieel verslag te verstrekken.

Werkzaamheden

Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat het financieel verslag 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel

Naar ons oordeel is het financieel verslag 2009 in alle van materieel belang zijnde aspecten op een juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de entiteit en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle het financieel verslag dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 28 juni 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring inzake het getrouwe beeld. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Den Haag, 28 juni 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. drs. Th.A.J.C. Snepvangers RA


106

___________________________________________________________________________________________

Bijlage 1 Stand van zaken streefwaarden TU Delft Instellingsplan 2007 – 2010

___________________________________________________________________________________ In het vorige Instellingsplan 2005-2008 is een aantal streefwaarden opgenomen die in 3TU-verband in 2004 zijn afgesproken (Sectorplan Wetenschap & Technologie). Deze streefwaarden voor 2010 zijn onveranderd opgenomen in het Instellingsplan 2009-2010. Op basis van beschikbare cijfers uit 2009 kan een indicatie worden gegeven van de voortgang van het merendeel van de streefwaarden voor de TU Delft. Als ijkjaar is 2003 genomen. De gebruikte bronnen zijn: Jaarverslag 2003 - TU Delft, Jaarverslag 2009 - TU Delft, en diverse interne statistieken. Voor een aantal onderwerpen is de streefwaarde voor 2010 al (ruimschoots) bereikt in de periode 2003-2009. Het gaat hierbij om:  de instroom in de bacheloropleidingen;  de (internationale) instroom in de masteropleidingen;  het studierendement van de bachelor- en masteropleidingen;  de instroom in de ontwerpersopleidingen- de 2e en 3e geldstroom;  de promoties;  de spin-offs;  de octrooien;  de verhouding tussen het wetenschappelijke- en ondersteunende personeel;  het aantal wetenschappelijke functies;  het aantal vrouwelijke hoogleraren. Bij een aantal onderwerpen zijn vorderingen gemaakt:  de positie op de internationale rankings;  de positie in onderzoeksvisitaties. Voor het tweede deel van de planperiode voor het Instellingsplan 2007-2010 zal het College van Bestuur voor de periode 2009-2010 nog blijven uitgaan van de huidige doelstellingen. De hoofdlijnen van het oorspronkelijke beleid blijven gehandhaafd. Er zullen wel een aantal prioriteiten worden gesteld die weer samenhangen met de ontstane financiële situatie. Voor het volgende nieuwe Instellingsplan 2011-2014 zal opnieuw naar de streefwaarden en de doelstellingen worden gekeken om deze aan te passen dan wel te handhaven.


107

Onderwerp Onderwijs a. Verhoging van de instroom in de bacheloropleidingen, mede door meer buitenlandse studenten aan te trekken. b. Verhoging van het studierendement van de bacheloropleidingen (VWO-aansluiters). c. Verhoging van de instroom in masteropleidingen en ontwerpersopleidingen.

d. Verhoging van de internationale instroom in masteropleidingen. e. Verhoging van het rendement van de masteropleidingen. Onderzoek f. Gezamenlijk een plaats in de absolute Europese top met onderzoekszwaartepunten, volgens de gebruikelijke meetmethoden.

Streefwaarde 2010

Ijkjaar 2003

Tussenstand 2009

+ 15% tot.omvang= 1963

tot.omvang 6= 1707

+64% tot.omvang= 2796 69% 7 (prognose)

70% Ma. : + 20% tot.omvang = 821 Ontwerpersopleiding: + 20% tot.omvang = 19 Ma. : +30% tot.omvang = 355

tot.omvang 8= 684

tot.omvang= 16 tot.omvang=273

Ma.: +39% tot.omvang = 951 Ontwerpersopleiding: +81% tot.omvang = 29 Ma.: +116% tot.omvang = 591

90%

89% 9 (prognose)

In het Instellingsplan 20072010 heeft de TU Delft de ambitie geformuleerd om in 2010 een preferred partner in research te zijn voor andere (inter)nationale universiteiten en bedrijven.

Sjanghai-ranking 2009 2003: plaats 201-250

Wereldtop 500: Plaats 152-200

Times Higher Education ranking 2009 2004: plaats 78

De internationale ran-kings zeggen iets over de mate van internationale erkenning en zichtbaar-heid.

Wereldtop 200: Plaats 83

Times Higher Education ranking 2009 2004: plaats 24

Wereldtop Techn.Univ: Plaats 15

The Leiden Ranking 20002007

g. Bevestiging van deze positie in internationale onderzoeks-visitaties voor alle onderzoekszwaartepunten.

Als doelstelling hierbij moet het Delftse onderzoek ten minste een 4 scoren voor de criteria van het SEP-protocol.

h. Verhoging van het aantal promoties

+20% tot.omvang = 222 75%

i. Verhoging van het

tot.omvang= 185

Europese top 100 – kroonindicator CWTS: Plaats 11 Van de in 2009 SEP-gevisiteerde onderzoeksprogramma’s heeft 64% een score van 4 tot 5 voor het criterium kwaliteit. Voor de andere criteria zijn de percentages 79% (productiviteit), 100% (relevantie) en 85% (levensvatbaarheid). +43% tot.omvang = 264 Er is een betrouwbare

6

Vanwege een systeemwijziging in de registratie van HBO-ers zijn de ijkgegevens van 2003 gecorrigeerd weergegeven. Een aantal van 381 HBO-ers is voor 2003 uit het oorspronkelijke ’bruto’ aantal van 2088 Bachelor-inschrijvingen weggehaald en toegevoegd aan het aantal bruto Master-inschrijvingen van 303. Sinds 2006 worden de HBO-ers alleen voor de Masters ingeschreven en niet bij de Bachelors zoals dat in de voorgaande jaren wel het geval was. Zie de aparte onderwijsstatistieken voor de bruto-gegevens van 2003. 7 Om toch een indicatie van de realisatie van de uiteindelijke studierendementen te kunnen krijgen is gedeeltelijk gebruik gemaakt van prognoses. Deze zijn echter wel gebaseerd op historische gegevens van de studierendementen, zoals deze in de onderwijsstatistieken staan vermeld (zie de aparte bijlage hiervan in dit jaarverslag). Omdat de hier bedoelde studierendementen zijn gebaseerd op het behalen van het diploma, ongeacht de studieduur hierbij, geeft het toch een beeld van de uiteindelijke ‘opbrengst’ van het onderwijs en voor de samenleving. Het College van Bestuur heeft specifiek beleid ingezet om de gemiddelde studieduur terug te dringen en om interne doorstromers alleen een Masteropleiding te laten volgen wanneer zij in het bezit zijn van een afgeronde Bacherloropleiding (vanaf 2010). Zie de paragrafen 2.3 en 2.5 van het hoofdstuk Onderwijs. Door het tegelijkertijd volgen van een Bachelor- en Masteropleiding door een grote groep interne doorstromers is het niet mogelijk om een representatieve indicatie van het studierendement te geven, dat uitsluitend is gebaseerd op gerealiseerde meetwaarden binnen bepaalde tijdvakken. 8 Zie voetnoot 1. 9 Zie voetnoot 2.


108

Onderwerp promotierendement - na het eerste jaar (2008).

Streefwaarde 2010

Ijkjaar 2003

j. Verhoging van de omvang aan tweede geldstroom. k. Verhoging van de internationale geldstroom. kennisvalorisatie l. Verhoging van de derde geldstroom.

+20% tot.omvang=M€16,4

tot.omvang=M€13,7

m. Verhoging van het aantal octrooien.

+20%

+20% tot.omvang =M€ 68 +25% tot.omvang = 66

n. Verhoging van het aantal spin-off bedrijven (nu alleen cijfers beschikbaar vanuit het Technostartersprogramma-TUD conform de technostarter-definitie van het Min.EZ). Organisatie (specifiek en aanvullend voor de TU Delft) o. Het verbeteren van de verhouding tussen de omvang van het wetenschappelijke en ondersteunende personeel.

+25% tot.omvang = 10

p. Een uitbreiding van het aantal wetenschappelijke functies.

+250 fte streefwaarde voor 2007: tot.omvang = 2557 fte Minimaal 30 streefwaarde voor 2010

q. Het verhogen van het aantal vrouwelijke hoogleraren.

10

11

1,4 streefwaarde voor 2007

Tussenstand 2009 systematiek ontwikkeld om de promotierende-menten te kunnen bepalen. In 2010 levert de TUD voor het eerst weer gegevens hierover aan de VSNU aan. +91% tot.omvang=M€26,1 Onderdeel van punt l.

tot.omvang =M€ 56,7 tot.omvang= 28 (2003) tot.omvang= 8

1,03 stand per 31-122003: WP=2307 fte, OBP 2245 fte; alleen bezoldigd tot.omvang= 2307 fte 8 bezoldigd (= 3,3% van het totale aantal bezoldigde hoogleraren) 0 onbezoldigd (= 0% van het totale aantal onbezoldigde hoogleraren)

+93% tot.omvang=M€109,3 +293% tot.omvang = 110 +37,5% tot.omvang = 11

1,43 stand per 31-12-2009 10: WP=2731 fte, OBP= 1905 fte; alleen bezoldigd +424 fte tot.omvang= 2731 fte 11; alleen bezoldigd 22 bezoldigd (= 8,2% van het totale aantal bezoldigde hoogleraren) 9 onbezoldigd (= 5,8% van het totale aantal onbezoldigde hoogleraren)

Voor de vergelijkbaarheid met 2003 worden de studenten-assistenten nog bij het WP i.p.v. het OBP geteld. Voor de vergelijkbaarheid met 2003 worden de studenten-assistenten nog bij het WP i.p.v. het OBP geteld.


109

110

___________________________________________________________________________________________

Bijlage 2 Onderwijsstatistieken __________________________________________________________________________________________

1. Instroom       

Instroom Instroom Instroom Instroom Instroom Instroom Instroom

eerste jaars bachelor en masterstudenten eerste jaars bachelorstudenten naar vooropleiding eerstejaars bachelorstudenten naar nationaliteit eerstejaars bachelorstudenten naar geslacht eerstejaars masterstudenten naar voorlopleiding eerstejaars masterstudenten naar nationaliteit masterstudenten naar geslacht

2. populatie       

Populatie Populatie Populatie Populatie Populatie Populatie Populatie

studenten bachelorstudenten naar vooropleiding bachelorstudenten naar nationaliteit bachelorstudenten naar geslacht masterstudenten naar vooropleiding masterstudenten naar nationaliteit masterstudenten naar geslacht

3. Diploma’s 

Bachelor- en masterdiploma’s

4. Rendementen    

Master/doctoraal rendement alle voltijd studenten Master/doctoraal rendement voltijd studenten met aansluiten vwo-voropleiding Master/doctoraal rendement voltijd studenten internationaal masterprogramma\ Bachelorrendement voltijd studenten met aansluitende vwo-vooropleiding

5. Definities


111

A

Instroom eerstejaars studenten TU Delft naar opleiding TU Delft

Computer Science

Materials Engineering

Applied Physics

Applied Mathematics

Mechanical Engineering

226

Technology, Policy & Management

7

Earth Science

111

Molecular Science & Technology

192

Marine Technology

461

Life Science

2009

Industrial Design

2008

Geomatics

2007

Electrical Engineering

2006

Civil Engineering

2005

Acchitecture

2004

Aandeel

2003

Groei tov vorig studiejaar

Aantal

2002

Aerospace Engineering

Opleiding

Science Education & Communication

Jaar

Discipline

294

30

74

64

38

131

185

7

93

28

153

Totaal

2094

Bachelor

1898

91% 93% 99% 69% 100% 100%

99% 100% 99%

64% 61% 73% 93%

Master

196

9%

0%

1%

0%

1%

36% 39% 27%

261

287

31

66

Totaal

2391 14%

7%

1%

31%

504

188

162

Bachelor

2088

10%

87% 91% 94% 57%

Master

303

55%

13%

Totaal

2496 4%

4

86

48

167

96% 68%

89%

7%

100%

4%

32%

11%

141

6

93

38

309

95%

98%

94% 100% 81% 58% 75% 87%

9%

6%

43% 100%

5%

2%

6%

0%

606

237

149

269

321

35

59

3

86% 68%

92%

19% 42% 25% 13% 100% 14% 32%

8%

54

31

119

126

Bachelor

2192

5%

88% 89% 93% 54%

93%

99%

97%

95%

76% 61% 63% 94%

Master

304

0%

12% 11%

7%

46% 100%

7%

1%

3%

5%

24% 39% 37%

585

271

133

Totaal

2598 4%

2

304

6

Bachelor

2251

3%

87% 88% 87% 48%

94%

Master

347

14%

13% 12% 13% 52% 100%

6%

100%

323

2

Totaal

2703 4%

509

283

154

6

Bachelor

2044

-9%

76% 64% 73% 37%

Master

659

90%

24% 36% 27% 63% 100% 14% 100%

Totaal

402

8

4%

4%

2%

21% 26% 33%

5%

125

27

351

83% 63%

95%

100% 17% 37%

5%

407

47

54

96%

93%

77% 63% 68% 77%

85% 66%

83%

9%

4%

7%

23% 37% 32% 23% 100% 15% 34%

17%

88

59% 52% 68% 75%

79% 87%

84%

Master

930

41%

29% 34% 36% 72% 100% 20% 100% 10%

9%

19%

41% 48% 32% 25% 100% 21% 13%

16%

8

420

13

74% 66% 73% 35%

Master

923

-1%

26% 34% 27% 65% 100% 20% 100%

Totaal

3734 5%

816

473

214

80%

9

408

11

Bachelor

2783

6%

75% 70% 69% 43%

83%

Master

951

3%

25% 30% 31% 57% 100% 17% 100%

57

100

102

93%

70%

65% 47% 71% 89%

79% 79%

85%

7%

7%

30%

35% 53% 29% 11% 100% 21% 21%

15%

467

58

76

200

129

125

6

6

151

157

92% 100% 93%

57% 47% 66% 81%

8%

43% 53% 34% 19% 100% 22%

0%

7%


39

363

459

93

212

53

93%

130

86

132

349

81%

13%

9

38

46

2636

109

130

91%

Bachelor

163

6

412

80%

62

111

27%

91%

101

149

7%

95%

5%

90%

186

8

79% 74% 67% 93%

95% 73%

71% 66% 64% 28%

430

194

62 98%

325

14%

756

387

5

49 96%

48

2330

3559 9%

723

94

338

52

119

100%

96%

83

50

6%

105

Bachelor

Totaal

3260 21%

86%

77

9

36

78% 92% 8%

405

455 85% 15%

112

100% 90%

Instroom verhouding

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004

2005

2006

Bachelor

Master

2007

2008

2009

80% 70%

Instroom ontwikkeling

60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2003

2004

2005

2006

Instroom tov voorgaand studiejaar

2007

2008

2009

Instroom tov 2002


113

B

Instroom eerstejaars bachelorstudenten naar vooropleiding TU Delft

Discipline

41

23

96

172


Computer Science

73

Applied Mathematics


30

Applied Physics

Earth Science

291



225

Marine Technology

7

Life Science

Industrial Design

77


Geomatics

429 190


Civil Engineering

1898

Acchitecture

Aandeel


Aantal

Vooropleiding 2002 Bachelor


jaar

89

19

136

vwo

1364

72% 57% 77% 64% 86% 90%

74% 80% 78% 61% 74% 70% 74%

82% 74% 69%

overig

409

22% 38% 18% 26%

buitenlands

125

7%

2003 Bachelor

4%

457 177

0%

7%

10% 20% 18% 24% 13% 28% 18%

15% 21% 28%

10% 14%

3%

16%

0%

4%

3%

5%

3%

29

66

80

26

285

126

123

249

280

71% 58% 73% 58%

87%

73% 76% 76% 64% 82% 66% 69%

90% 85% 76%

overig

478

17%

23% 38% 20% 33%

11%

12% 10% 20% 31% 11% 31% 22%

8%

15% 21%

buitenlands

125

0%

6%

2%

15% 14%

5%

4%

7%

3%

9%

3%

0%

2%

56

41

19

75

118

100

35

309

10%

2192

5%

537 220

250

317

vwo

1609

8%

73% 66% 70% 64%

84%

70% 88% 79% 83% 63% 85% 69%

81% 86% 79%

overig

475

-1%

22% 31% 29% 30%

15%

12%

6%

16% 12% 32% 13% 25%

18%

9%

20%

buitenlands

108

-14%

5%

2251

2005 Bachelor

3%

81

34

28

8%

9%

7%

70

2%

1485

5%

92

15% 13%

vwo

2004 Bachelor

2088 10%

5%

1%

6%

1%

18%

6%

5%

5%

5%

1%

7%

1%

6%

2%

3%

515 236

64

286

323

47

61

61

37

80

87

104

17

333

vwo

1681

4%

75% 63% 66% 70%

85%

72% 87% 79% 90% 76% 88% 68%

86% 71% 84%

overig

434

-9%

19% 36% 31% 22%

13%

6%

9%

13%

2%

16%

9%

25%

11% 24% 14%

buitenlands

136

26%

6%

2044

2006 Bachelor

2%

3%

8%

2%

22%

4%

8%

8%

8%

4%

7%

4%

6%

2%

-9%

328 207

57

279

369

45

50

64

33

102

85

110

25

290

vwo

1722

2%

84% 88% 86% 79%

88%

69% 89% 88% 81% 85% 93% 85%

87% 92% 90%

overig

172

-60%

8%

7%

11% 14%

10%

6%

9%

4%

14%

9%

6%

13%

11%

4%

8%

buitenlands

150

10%

7%

6%

3%

7%

1%

26%

2%

8%

5%

6%

1%

2%

2%

4%

2%

479 248

55

323

372

42

71

60

32

111

82

104

46

305

2007 Bachelor

2330 14%

vwo

2006

16%

86% 84% 92% 84%

93%

70% 88% 93% 88% 97% 89% 85%

89% 85% 93%

overig

173

1%

7% 12%

6%

7%

5%

7%

7%

6%

7%

3%

8%

5%

9%

13%

5%

buitenlands

151

1%

6%

2%

9%

2%

24%

5%

1%

5%

0%

3%

10%

2%

2%

2%

502 312

65

53

70

66

40

150

115

120

31

345

2008 Bachelor

338

429

vwo

2309

15%

88% 91% 90% 85%

95%

69% 89% 87% 85% 93% 95% 89%

85% 84% 94%

overig

151

-13%

6%

7%

8%

9%

3%

5%

8%

3%

12%

8%

3%

7%

8%

10%

3%

buitenlands

176

17%

7%

3%

2%

6%

1%

26%

4%

10%

3%

0%

2%

4%

7%

6%

3%

91

58

71

74

44

132

101

123

33

388

2009 Bachelor

2636 13%

4%

2783

6%

570 328

339

431

vwo

2434

5%

87% 89% 90% 85%

94%

68% 93% 92% 96% 89% 97% 80%

93% 94% 93%

overig

152

1%

5%

8%

5%

7%

4%

5%

3%

4%

3%

2%

2%

13%

7%

6%

4%

buitenlands

197

12%

7%

4%

5%

9%

2%

27%

3%

4%

1%

9%

1%

7%

1%

0%

3%


114

100%

Aandeel in bachelor instroom

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004 VWO

2005 OVERIG

2006

2007

2008

2009

BUITENLANDS


115

C

Bachelor instroom eerstejaars studenten TU Delft naar nationaliteit

96

172

89

98%

92%

97%

95% 97%

buitenlands

125

7%

4%

10%

14%

3%

16%

4%

15%

13%

2%

8%

3%

5%

3%

eer

67

54% 35% 63%

25%

0%

33%

89%

100%

0%

33%

0%

8%

67%

0%

50%

non-eer

58

46% 65% 38%

75% 100% 67%

11%

0%

2005

2006

2007

2008

2009

Bachelor

2.088 10%

nederlands

1.963

buitenlands

5%

92

249

280

66

70

28

126

123

98%

85% 86%

95%

96%

93%

97%

91%

98% 100% 98%

125

0%

7%

10%

2%

15% 14%

5%

4%

7%

3%

9%

3%

eer

62

-7% 50% 33% 33%

11%

100%

100% 33%

0%

0%

27%

50%

57%

non-eer

63

9%

89%

0%

67% 100% 100% 73%

50%

43%

Bachelor

2.192 5% 2.084

buitenlands

108

eer

62

non-eer

46

6%

50% 67% 67% 537

220

95% 97% 99%

-14% 5% 0%

5%

79%

29

33% 100% 50%

90%

6%

177

100% 67% 100% 92%

136

11% 94% 95% 93%

nederlands

457

0%

19


23 87%

Applied Mathematics

41 85%

Applied Physics

73


30

Computer Science

2004


Marine Technology

291

84% 100% 96%

Earth Science

Life Science

225 97%



2003


7 86%

Industrial Design

77 90%

Geomatics

190

93% 95% 96%


Civil Engineering

429

1.773

Aandeel

1.898

Groei tov vorig jaar

Bachelor nederlands

Herkomst Aantal

2002

Discipline Acchitecture

TU Delft jaar

0%

21% 100% 34

0%

80

250

317

56

41

19

75

118

100

99%

82% 94%

95%

95%

95%

99%

93%

99%

94% 98%

5%

6%

2%

0%

80%

6%

1%

18%

5%

5%

1%

7%

1%

57% 63%

0%

0%

33%

68% 100% 100% 50%

0%

0%

25%

100%

67%

32%

0% 47

-27% 43% 38% 100% 100%

Bachelor

2.251 3%

nederlands

2.115

1%

94% 98% 97%

buitenlands

136

26%

6%

3%

eer

82

32% 60% 44% 38%

non-eer

54

17% 40% 56% 63%

80%

2%

Bachelor

2.044 -9%

nederlands

1.894 -10% 93% 94% 97%

328 7%

6%

207

6%

64

286

323

98%

78% 96%

8%

2%

22%

4%

8%

20%

86%

76%

0%

80%

14%

24% 100% 20%

20%

67% 100% 83%

57

279

369

93%

99%

74% 98%

45

150

10%

3%

7%

1%

26%

2%

eer

94

15% 63% 26% 33%

25%

75%

77%

0%

non-eer

56

4%

75%

25%

23% 100%

Bachelor

2.330 14%

nederlands

2.179

479

248

buitenlands

151

1%

2%

eer

91

-3% 60% 48% 25%

non-eer

60

7%

80%

15% 94% 96% 98% 6%

4%

40% 52% 75% 502

312

37

80

87

104

92%

96%

93%

96%

94% 98%

17

333

8%

8%

4%

7%

4%

6%

2%

80%

33%

0%

17%

50%

0%

29%

50% 100% 71%

50

64

33

102

85

110

92%

95%

94%

99%

98%

98%

96% 98%

8%

5%

6%

1%

2%

2%

4%

2%

100% 33%

50%

0%

0%

0%

0%

67%

0%

82

104

95% 100% 97%

90%

98%

98% 98%

9%

2%

24%

5%

1%

5%

20%

83%

68% 50%

0%

0%

17%

32% 50% 100% 100%

176

17%

7%

3%

2%

eer

99

9%

56% 31%

0%

non-eer

77

28% 44% 69% 100% 50%

0%

46

305

3%

10%

2%

2%

2%

67%

63%

50%

0%

71%

33%

38%

50% 100% 29%

65

338

429

150

115

120

99%

74% 96%

90%

97% 100% 98%

96%

93%

94% 97%

6%

1%

26%

10%

3%

50%

60%

64% 50% 100%

0%

40%

36% 50%

Bachelor

2.783 6%

nederlands

2.586

5%

93% 96% 95%

buitenlands

197

12%

7%

5%

eer

137

38% 70% 45% 40%

non-eer

60

-22% 30% 55% 60%

63%

58

0%

91

339

431

91%

98%

73% 97%

9%

2%

27%

38%

71%

81% 50%

29%

19% 50%

33%

3%

40

111

94%

4%

66

32

100% 100% 33%

99%

70

60

50% 100% 100%

290

372

53

71

67%

25

76% 95%

buitenlands

4%

61 92%

323

2.460

328

61 92%

98%

2.636 13%

570

100% 20%

55

Bachelor

42

0%

309

91%

nederlands

13% 93% 97% 98%

50% 100% 100% 75%

92%

buitenlands

37% 74% 67%

0%

35

2%

81

1%

236

0%

285

94%

3%

515

26

0%

100%

31

345

2%

4%

7%

6%

3%

0%

40%

63%

0%

44%

100% 60%

38% 100% 56%

71

74

44

132

101

123

96%

99%

91%

99%

93%

99% 100% 97%

4%

1%

9%

1%

7%

1%

67% 100% 25% 100% 86%

0%

67%

100%

33%

0%


75%

0%

14%

33 0%

388 3%

116

100%

Bachelor instroom verhouding

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004

2005

Nederlandse nationaliteit

2006

2007

2008

2009

Buitenlandse nationaliteit


117

D

Bachelor instroom eerstejaars studenten TU Delft naar geslacht TU Delft

Discipline

41

23

96

172


73

Applied Mathematics

30

Applied Physics

291


2009

Computer Science

2008


2007

Earth Science

2006

225


2005

7

Marine Technology

2004

77

Life Science

10%

190


2.088

429


Bachelor

2003

Industrial Design

365

Geomatics

vrouw


1.533

Civil Engineering

1.898

man

Acchitecture

Bachelor

Aandeel

2002


Herkomst

Aantal

jaar

89

19

136

81% 68% 91% 97% 86% 56%

94% 40% 92% 76% 78% 83% 95%

84% 74% 96%

19% 32%

9%

3%

14% 44%

6%

60%

8%

16% 26%

457

177

92

249

280

29

66

24% 43% 17%

70

28

126

5%

123

80

26

4%

285

man

1.698

11%

81% 71% 88% 96%

59%

91% 48% 83% 81% 71% 79% 93%

94% 77% 96%

vrouw

390

7%

19% 29% 12%

4%

41%

9%

6%

23%

4%

Bachelor

2.192

5%

537

81

250

317

100

35

309

man

1.776

5%

81% 69% 85% 93%

61%

93% 68% 95% 78% 84% 83% 94%

83% 63% 95%

vrouw

416

7%

19% 31% 15%

7%

39%

7%

32%

5%

17% 37%

5%

Bachelor

2.251

3%

515

64

286

323

47

61

104

333

man

1.858

5%

83% 71% 87% 94%

67%

95% 64% 89% 84% 70% 80% 94%

88% 88% 95%

vrouw

393

-6%

17% 29% 13%

6%

33%

5%

6%

12% 12%

5%

Bachelor

2.044

-9%

328

57

279

369

85

110

290

man

1.689

vrouw

355

Bachelor

-9%

220

236

207

83% 63% 86% 98%

52% 17% 19% 46% 21%

34

56

41

19

75

22% 47% 17%

61

37

80

36% 11% 16% 27% 20%

45

50

64

33

102

7%

118

6%

87

17

25

68%

93% 78% 88% 78% 85% 86% 98%

86% 72% 95%

-10% 17% 37% 14%

2%

32%

7%

2%

14% 28%

5%

2.330

14%

55

323

372

82

104

305

479

248

22% 12% 22% 42% 14%

42

71

60

32

111

46

man

1.852

10%

79% 64% 88% 91%

62%

90% 71% 89% 80% 75% 78% 99%

88% 74% 93%

vrouw

478

35%

21% 36% 13%

9%

38%

10% 29% 11% 20% 38% 22%

1%

13% 26%

7%

Bachelor

2.636

13%

502

65

338

429

115

120

345

man

2.070

12%

79% 58% 87% 98%

60%

90% 55% 86% 77% 80% 76% 96%

91% 81% 94%

vrouw

566

18%

21% 42% 13%

2%

40%

10% 45% 14% 23% 38% 24%

4%

9%

19%

6%

Bachelor

2.783

6%

570

91

339

431

101

123

33

388

man

2.180

5%

78% 60% 82% 93%

61%

90% 67% 80% 74% 91% 76% 95%

89% 85% 94%

vrouw

603

7%

22% 40% 18%

39%

10% 33% 20% 26% 43% 24%

11% 15%

312

328

7%

53

58

70

71

66

74


40

44

150

132

5%

31

6%

118

Aandeel vrouwen in bachelor instroom

25%

20%

15%

10%

5%

0% 2002

2003

2004

2005

2006

2007


2008

2009

119

E

Master instroom eerstejaars studenten TU Delft naar vooropleiding

jaar

TU Delft


Applied Mathematics

Applied Physics


Computer Science


Earth Science


Marine Technology



Industrial Design

34

1

3

1

23

15

35

13

7

4

9

17

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

3%

0%

50%

0%

0%

0%

0%

9%

8%

0%

0%

0%

6%

0%

0%

100%

100%

4

12

7

2

97% 100% 50% 100%

303 55%

47

11

70

Life Science

2

0%

Geomatics

6 190


32 0%

196 0

Civil Engineering

2003 Master

Acchitecture

buitenlands

Aandeel

overig


hbo

Aantal

Vooropleiding 2002 Master

Discipline

100% 100% 100% 91% 92% 100% 100% 100% 94% 0

16

20

41

18

6

13

12

24

hbo

10

3%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

12%

0%

0%

38%

0%

0%

overig

14 133% 5%

6%

9%

1%

25%

8%

0%

0%

0%

0%

7%

6%

0%

8%

8%

4%

buitenlands

279 47% 92% 94%

91%

99%

75%

92%

2004 Master hbo overig buitenlands 2005 Master

304 0%

100% 100%

100% 100% 80% 94% 100% 54%

92% 96%

69

17

68

3

19

4

1

3

13

12

44

8

9

5

13

16

24 140% 8%

1%

0%

0%

33%

0%

0%

100%

0%

8%

0%

43%

0%

0%

0%

0%

6%

4

0%

0%

1%

0%

0%

0%

0%

0%

2%

0%

22%

0%

0%

0%

-71% 1%

276 -1% 91% 99% 100% 99% 347 14%

0%

0%

100%

0%

100% 92% 100% 55% 100% 78% 100% 100% 94%

70

35

69

2

18

6

15

2

1

16

13

39

7

5

21

10

18

hbo

25

7%

0%

9%

1%

100%

0%

17%

0%

0%

0%

13%

0%

33%

0%

0%

14%

0%

0%

overig

17 325% 5%

3%

3%

1%

0%

6%

67%

7%

0%

0%

0%

8%

5%

0%

20%

5%

10%

6%

buitenlands

305 11% 88% 97%

89%

97%

0%

94%

17%

93% 100% 100% 88%

92% 62% 100% 80%

81%

90% 94%

2006 Master hbo

4%

67% 100%

659 90%

181

242 868% 37% 59%

6

44

2

38

2

4

19

19

6

20

13

59

17%

7%

50%

26%

0%

75%

16%

5%

19% 38%

47

26

0%

5%

0%

61%

0%

9%

0%

0%

8%

0%

25

1%

1%

2%

17%

18%

50%

8%

0%

0%

5%

buitenlands

392 29% 59% 41%

46%

79%

67%

75%

0%

66% 100% 25%

84%

89% 72% 54% 100% 95%

930 41%

244

139

139

8

79

8

40

hbo

338 40% 36% 54%

45%

17%

38%

30%

38%

overig

45

2%

3%

4%

13%

13%

38%

buitenlands

547 40% 59% 43%

52%

80%

50%

57%

25%

2008 Master hbo

80%

4%

97 19%

overig

2007 Master

47%

76 53%

5%

923 -1%

4

17

41

30

25%

0%

82%

22%

0%

3%

25%

12%

5%

0%

73%

75%

6%

52

8%

9

28

23% 26%

33%

0%

11%

11%

73% 100% 77% 63%

56%

254

118

121

8

82

13

30

4

30

36

46

316 -7% 34% 47%

48%

18%

25%

27%

23%

23%

0%

63%

25%

2%

27% 43%

0%

6%

overig

39 -13% 4%

buitenlands

568

62

27

14

92% 39% 7

58

21%

0%

50%

4%

14%

7%

75%

86% 43%

6

31

8

60

33%

10%

0%

43%

0%

7%

2%

1%

0%

0%

10%

62%

3%

0%

6%

4%

7%

0%

6%

4%

62% 50%

51%

82%

75%

63%

15%

73% 100% 37%

69%

93% 66% 50%

67%

84% 100% 50%

951 3%

246

145

123

9

69

11

36

hbo

306 -3% 32% 51%

46%

11%

44%

16%

27%

39%

6%

overig

54

38%

6%

7%

7%

2%

0%

10%

45%

6%

0%

5%

2%

buitenlands

591

4%

62% 43%

47%

86%

56%

74%

27%

56%

0%

75%

92% 76% 79% 100% 76% 100% 60%

2009 Master

0

5

56

100% 20%


49

68

24

6

34

3

67

19% 17%

0%

21%

0%

37%

4%

0%

3%

0%

3%

4%

120

100% 90%

Aandeel in master instroom

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004 HBO

2005 OVERIG

2006

2007

2008

2009

INTERNATIONAAL


121

F TU Delft


Applied Mathematics

Applied Physics

7

4

9

17

8%

0%

0%

0%

6%

97% 100% 50% 100%

100%

100%

12% 25%

100%

0%

0%

100%

167

88% 75% 100% 97%

Master

303 55%

0%

3%

100% 100% 100% 91% 92% 100% 100% 100% 94% 0%

47

11

70

4

12

7

2

6%

9%

1%

25%

8%

0%

0%

24 300% 8%

buitenlands

279 47% 92% 94% 91% 99% 75% 92%

100% 100%

43

71%

87% 15% 23% 10%

6%

67% 27%

non-eer

236 41% 85% 77% 90% 94% 33% 73%

Master

304 0%

69

17

68

3

19

1%

0%

1%

33%

0%

4

9%

276

-1%

91% 99% 100% 99% 67% 100%

67

56% 24% 32% 12% 13% 50% 47%

75%

non-eer

209 -11% 76% 68% 88% 87% 50% 53%

25%

Master

347 14% 50% 12%

70

35

3%

11%

69

nederlands

42

buitenlands

305 11% 88% 97% 89% 97%

2 0%

10% 24% 34% 23% 10%

non-eer

231 11% 76% 66% 77% 90%

Master

659 90%

181

76

18

3% 100% 6%

97

0

20%

3%

8%

14%

0%

67%

6%

1

16

20

41

18

6

13

12

24

0%

0%

20%

6%

0%

46%

8%

4%

100% 100% 80% 94% 100% 54% 92% 96%

0%

0%

29% 100%

17%

0%

100% 100% 80% 97% 92% 86% 100% 33% 94%

nederlands

74


13

9%

non-eer

eer

Computer Science

35

0%

23

buitenlands


15

0%

190

28

Earth Science

23

0%

Life Science

1

0%

Geomatics

3

0%

eer

nederlands

Marine Technology


Industrial Design


1

0%

buitenlands

10% 12% 24%

0%

14% 36% 13%

100% 90% 88% 76% 100% 86% 64% 87% 3

0% 100% 0%

13

12

44

8

9

5

13

16

8%

0%

45%

0%

22%

0%

0%

6%

100% 0% 100% 92% 100% 55% 100% 78% 100% 100% 94% 0%

0%

25% 13% 25% 43% 20% 54% 13%

100% 100% 75% 88% 75% 57% 80% 46% 87%

6

15

2

1

16

13

39

7

83%

7%

0%

0%

13%

8%

38%

0%

5

21

10

20% 19% 10%

18 6%

94% 17% 93% 100% 100% 88% 92% 62% 100% 80% 81% 90% 94% 24%

0%

29%

0%

0%

21%

8%

29% 71% 25% 24% 67% 12%

76% 100% 71% 100% 100% 79% 92% 71% 29% 75% 76% 33% 88% 6

44

2

38

2

19

19

47

26

6

20

13

59

5%

8%

61%

buitenlands

392 29% 59% 41% 46% 79% 67% 75%

eer

112 51% 29% 38% 14% 22% 75% 27%

80%

non-eer

280 21% 71% 62% 86% 78% 25% 73%

20% 100% 0% 100% 71% 82% 57% 100% 95% 33% 87%

Master

930 41%

244

139

139

8

79

8

75% 16% 11% 28% 46%

0%

267 536% 41% 59% 54% 21% 33% 25% 100% 34% 0%

0%

4

nederlands

66% 100% 25% 84% 89% 72% 54% 100% 95% 92% 39%

40

0% 100% 0%

4

17

41

29% 18% 43%

30

52

27

9

5%

28

67% 13%

7

58

383 43% 41% 57% 48% 20% 50% 43% 75% 28% 25% 94% 27%

buitenlands

547 40% 59% 43% 52% 80% 50% 57% 25% 73% 75%

6%

73% 100% 77% 63% 56% 75% 86% 43%

135 21% 25% 36% 25%

0%

27% 40% 15% 41% 20% 10% 67% 20%

6%

25% 16%

0%

59% 67%

0%

0%

nederlands

23% 37% 44% 25% 14% 57%

non-eer

412 47% 75% 64% 75% 94% 75% 84% 100% 41% 33% 100% 73% 60% 85% 59% 80% 90% 33% 80%

Master

923 -1%

254

118

121

8

82

13

30

4

36

14

6

31

8

60 50%

buitenlands

568

4%

62% 50% 51% 82% 75% 63% 15% 73% 100% 37% 69% 93% 66% 50% 67% 84% 100% 50%

Master

951 3%

nederlands

360

buitenlands eer non-eer

-1%

0%

77%

0%

0%

34% 50% 33% 16%

0%

38% 50% 49% 18% 25% 37% 85% 27%

409

7%

62

-7%

non-eer

63% 31%

46

355

159 18% 28% 34% 22% 13% 17% 40%

0%

30

nederlands eer

2009

34

50%

6

eer

2008

Civil Engineering

2007

2

0%

196

eer

2006

Acchitecture

2005

32 3%

Master nederlands

eer

2004

Aandeel

2003


Aantal

2002

Discipline Molecular Science & Technology

Herkomst


jaar

Master instroom eerstejaars studenten TU Delft naar nationaliteit

28% 21% 24% 57% 50% 31% 63% 20%

72% 66% 78% 87% 83% 60% 100% 23% 100% 100% 72% 79% 76% 43% 50% 69% 38% 80% 246

145

123

9

69

11

36

1%

38% 57% 53% 14% 44% 26% 73% 44%

591

4%

62% 43% 47% 86% 56% 74% 27% 56%

153

-4%

26% 38% 28% 12% 20% 35%

438

7%

74% 62% 72% 88% 80% 65% 100% 35%

0%

65%

0

5

56

100% 25% 0%

49 8%

68

24

24% 21%

6

34

3

67

0%

24%

0%

40%

75% 92% 76% 79% 100% 76% 100% 60% 26% 36% 10% 32%

0%

19%

0%

15%

74% 64% 90% 68% 100% 81% 100% 85%


122

100%

Master instroom verhouding

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004

2005


2006

2007

2008

2009



123

G

Instroom eerstejaars master studenten TU Delft naar geslacht TU Delft

jaar

Discipline

2

0

61%


7

0%

Applied Mathematics

33%

Applied Physics

0%


44%

23

Computer Science

0%

1

100% 39%


44%

0

Earth Science

38%

3 67%


74

1 100%

Marine Technology

vrouw

Life Science

56% 100% 56%


34

62%



2

122

Industrial Design

Civil Engineering

32

man

Geomatics

Acchitecture

Aandeel


Aantal

Herkomst

2002 Master 196

9

17

15

35

13

7

4

80%

63%

62%

71%

75%

44% 94%

93%

37%

38%

29%

25%

56%

6%

12

24

2003 Master 303

55%

47

11

70

4

12

16

20

41

18

6

13

man

191

57%

63%

55%

64%

69%

75%

83%

57% 100%

50%

60%

59%

61%

50%

62%

58% 75%

vrouw

112

51%

37%

45%

36%

31%

25%

17%

43%

50%

40%

41%

39%

50%

38%

42% 25%

2004 Master 304

0%

69

17

68

3

19

4

1

3

13

12

44

8

9

5

man

209

9%

69%

55%

65%

76% 100% 53%

50%

0%

33%

69%

67%

93%

75%

56%

80%

46% 81%

vrouw

95

-15% 31%

45%

35%

24%

0%

47%

50% 100% 67%

31%

33%

7%

25%

44%

20%

54% 19%

69

2

18

39

7

5

0%

14%

70

35

6

15

man

231

11%

67%

46%

71%

68% 100% 67%

50%

87%

50% 100% 56%

77%

72% 100% 80%

90%

30% 83%

vrouw

116

22%

33%

54%

29%

32%

33%

50%

13%

50%

54%

28%

10%

70% 17%

44

2

38

2006 Master 659

16

0%

44%

4

19

13

0%

20%

21

10

90%

181

76

97

6

485

110% 74%

69%

78%

77%

83%

50% 100% 87%

vrouw

174

50%

26%

31%

22%

23%

17%

50%

2007 Master 930

41%

244

139

139

8

79

8

40

4

17

41

30

52

27

9

28

man

686

41%

74%

66%

79%

81%

63%

65%

88%

80%

0%

88%

66%

77%

65%

70%

89%

79%

57% 93%

vrouw

244

40%

26%

34%

21%

19%

38%

35%

13%

20% 100% 12%

34%

47%

35%

30%

11%

21%

43%

7%

2008 Master 923

-1%

254

118

121

8

82

13

30

46

62

14

6

31

8

60

man

675

-2%

73%

65%

75%

88%

75%

61%

46%

93%

50% 100% 61%

76%

66%

79% 100% 71%

38% 85%

vrouw

248

2%

27%

35%

25%

12%

25%

39%

54%

7%

50%

30%

34%

21%

63% 15%

2009 Master 951

3%

246

145

123

9

69

11

36

0

man

707

5%

74%

63%

81%

85%

78%

58%

64%

89%

vrouw

244

-2%

26%

37%

19%

15%

22%

42%

36%

11%

0%

13% 100%

4

100% 63% 0%

30

37%

36

0%

39%

5

56

100% 84% 0%

16%


19

47

26

6

20

74%

70%

81%

67%

75%

46% 93%

37%

30%

19%

33%

25%

54%

7%

7

58

0%

29%

13

18

man

0%

2

1

16

2005 Master 347

0%

2

13

3

59

49

68

24

6

34

82%

63%

79%

50%

85%

67% 85%

67

18%

37%

21%

50%

15%

33% 15%

124

Aandeel vrouwen in master instroom

40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2002

2003

2004

2005

2006

Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft 125

2007

2008

2009

H

Student populatie TU Delft naar opleiding TU Delft


Applied Mathematics


Computer Science



Marine Technology

5%

0% 11% 16% 12% 8% 6% 24% 17% 13% 17%

2%

1%

5%

2%

5%

0%

3.199 1.434 614

60

1.649

Applied Physics

10%

Earth Science

90% 100% 86% 77% 87% 44% 82% 0% 78% 86% 77%

25% 15%

Life Science

Industrial Design


Geomatics

2009


2008

88%

3%

Civil Engineering

2007

95% 74% 80%

Acchitecture

2006

1.570 116 303 327 273 910 944 70 491 194 1.070

Totaal

13.346

Bachelor

9.918

74%

53%

Master

2.516

19%

47%

Ongedeeld

912

7%

28%

Totaal

13.563

Bachelor

10.206

3%

75%

64%

90% 63% 63%

88%

84%

96% 84% 74% 84% 55% 80% 0% 73% 76% 79%

Master

2.801

11%

21%

36%

10% 37% 37%

12%

15%

4% 14% 24% 16% 9% 12% 51% 26% 24% 18%

Ongedeeld

556

-39%

4%

17%

0%

2%

0%

Aandeel

2005


2004

1.635

Aantal

2003

74

Opleiding

2002

Discipline Science Education & Communication

jaar

3.242 1.495 598

2%

0%

0%

0%

3.011 1.432 606

49

1.675

4% 7% 9% 48% 12% 76% 4% 1%

6%

1.621 144 321 330 280 979 959 65 481 213 1.203

2% 2% 3% 36% 8% 49% 1% 0%

3%

Totaal

13.518

0%

Bachelor

9.978

-2%

74%

67%

79% 60% 53%

80%

81%

78% 82% 74% 83% 54% 79% 0% 77% 74% 82%

Master

3.105

11%

23%

33%

21% 40% 47%

Ongedeeld

435

-22%

3%

14%

0%

1.666 184 321 317 247 931 958 52 516 216 1.331

20%

19%

22% 15% 26% 17% 14% 14% 56% 22% 26% 17%

0%

0%

0%

0%

0%

2.987 1.460 563

33

1.690

2% 1% 1% 32% 7% 44% 1% 0%

2%

Totaal

13.562

0%

Bachelor

10.165

2%

75%

71%

76% 57% 61%

80%

1.680 228 313 342 244 843 906 43 553 200 1.445 79%

79% 89% 72% 82% 61% 78% 0% 77% 67% 85%

Master

3.152

2%

23%

29%

24% 43% 39%

Ongedeeld

245

-44%

2%

8%

0%

20%

21%

21% 11% 28% 18% 17% 18% 63% 22% 34% 15%

0%

0%

0%

0%

0%

Totaal

13.711

1%

2.837 1.469 623

31

1.677

Bachelor

9.655

-5%

70%

66%

65% 51% 45%

77%

73%

78% 87% 72% 75% 64% 67% 0% 81% 66% 80%

Master

3.887

23%

28%

34%

35% 49% 55%

23%

27%

22% 13% 28% 25% 22% 29% 66% 19% 34% 20%

Ongedeeld

169

-31%

1%

6%

0%

0%

0%

Totaal

14.299

4%

Bachelor

9.453

-2%

66%

64%

57% 38% 13%

66%

74%

79% 78% 67% 67% 67% 61% 0% 79% 72% 75%

Master

4.724

22%

33%

36%

43% 62% 87%

34%

26%

21% 22% 33% 33% 22% 36% 76% 21% 28% 25%

Ongedeeld

122

-28%

1%

4%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

2.893 1.601 671

30

1.746

0%

0%

0%

3.064 1.709 706

29

1.832

0% 0% 0% 22% 4% 37% 1% 0%

0%

1.799 252 326 346 238 852 853 35 601 194 1.554

0% 0% 0% 15% 4% 34% 0% 0%

0%

1.888 263 358 374 247 861 817 33 629 202 1.664

0% 0% 0% 11% 3% 24% 0% 0%

0%

Totaal

15.321

7%

Bachelor

10.082

7%

66%

66%

59% 36% 0%

64%

2.037 281 467 408 287 942 789 33 675 196 1.835 74%

77% 65% 70% 60% 67% 62% 0% 74% 76% 75%

Master

5.151

9%

34%

34%

41% 64% 100% 36%

26%

23% 35% 30% 40% 26% 36% 79% 26% 24% 25%

Ongedeeld

88

-28%

1%

3%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

3.333 1.971 733

38

1.925

0% 0% 0% 7% 2% 21% 0% 0%

0%

Totaal

16.427

7%

Bachelor

10.857

8%

66%

65%

58% 38% 0%

65%

75%

80% 82% 60% 56% 70% 65% 0% 72% 78% 74%

Master

5.524

7%

34%

35%

42% 62% 100% 35%

25%

20% 18% 40% 44% 26% 34% 86% 28% 22% 26%

Ongedeeld

46

-48%

0%

1%

0%

0%

0%

0%

0%

0%

2.181 309 399 489 322 967 753 29 709 201 2.023

0% 0% 0% 4% 1% 14% 0% 0%


0%

126

25%

Populatie ontwikkeling

20%

15%

10%

5%

0% 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

-5% Populatie verschil met voorgaand studiejaar

Populatie verschil met 2002

100% 90% 80%

Populatie opbouw

70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004

2005

Bachelor

2006

Master

2007

2008

2009

Ongedeeld


127

I

Bachelor populatie naar vooropleiding TU Delft

Discipline


Applied Mathematics


Computer Science



Marine Technology

93%

76% 87% 83% 75% 85% 80% 78%

88% 85% 82%

13% 21%

14% 18%

5%

5%

8%

9% 11% 14% 7% 17% 12%

9%

9%

15%

6%

3%

12%

2%

2%

16%

4%

4%

6%

3%

2.032 1.286 388

38

353 162

948

Applied Physics

1.417 116 260 251 237 398 778

83% 70% 93%

1.731 1.418 443

Earth Science

1.440

81% 74%

Life Science

Industrial Design


Geomatics

2009


2008

59

8.015

Civil Engineering

2007

9.918

vwo

Acchitecture

2006

Bachelor

Aandeel

2005


2004

Aantal

2003

Vooropleiding

2002


jaar

385 166

819

overig

1.266

buitenlands

637

Bachelor

10.206

1.445

1.359 138 269 244 235 542 767

vwo

8.021

0% 79% 70%

82% 65% 97%

91%

76% 83% 82% 77% 85% 75% 76%

88% 85% 79%

3%

5%

5% 12% 8%

4% 10%

overig

1.556

23% 15% 25%

14% 24%

0%

7%

9%

9% 13% 14% 8% 21% 15%

8%

8%

18%

buitenlands

629

-1%

4%

11%

3%

2%

14%

7%

4%

7%

3%

Bachelor

9.978

-2%

2.004 1.135 363

26

1.344

6%

5%

5%

9%

8%

3%

9%

1.352 143 264 234 205 505 758

399 159 1.087

vwo

7.753

-3% 78% 69%

81% 64% 100% 89%

74% 79% 79% 75% 84% 86% 73%

86% 85% 79%

overig

1.622

4% 16% 27%

16% 24%

0%

9%

11% 12% 17% 16% 10% 11% 17%

11% 7%

19%

buitenlands

603

-4%

3%

12%

0%

2%

16%

3%

3%

Bachelor

10.165

2%

2.123 1.116 321

20

1.351

6%

4%

9%

4%

9%

6%

3%

9%

8%

1.324 181 279 245 200 512 703

428 133 1.229

vwo

7.792

1% 77% 66%

79% 67% 100% 88%

73% 80% 78% 78% 82% 86% 73%

86% 83% 80%

overig

1.771

9% 17% 30%

18% 24%

0%

10%

10% 14% 15% 13% 11% 10% 18%

11% 11% 18%

buitenlands

602

0%

4%

3%

10%

0%

2%

17%

3%

Bachelor

9.655

-5%

1.868

961

319

14

1.293

6%

7%

6%

8%

8%

4%

9%

7%

3%

1.314 196 283 249 179 544 573

485 128 1.249

vwo

7.750

-1% 80% 77%

79% 68% 100% 90%

72% 80% 82% 83% 80% 88% 75%

86% 87% 83%

overig

1.289

-27% 13% 18%

17% 24%

0%

8%

8%

15% 13% 9% 10% 8% 16%

11% 10% 14%

buitenlands

616

2%

4%

4%

8%

0%

2%

20%

6%

3%

Bachelor

9.453

-2%

1.847

920

258

4

1.145

vwo

7.992

overig

826

buitenlands

635

3%

Bachelor

10.082

7%

vwo

8.614

overig

6%

3% 85% 84% -36% 9% 7%

5%

8% 10% 3%

9%

3%

3%

1.402 209 279 252 165 577 500

496 146 1.253

89% 77% 100% 92%

71% 84% 87% 90% 86% 90% 80%

88% 85% 90%

12%

8%

14%

0%

6%

8%

11% 8%

5%

5%

6% 12%

9% 11%

8%

4%

3%

9%

0%

3%

22%

5%

6%

9%

3%

3%

3%

2.017 1.013 252

5%

9%

4%

1.175

1.501 217 303 284 172 634 489

500 149 1.376

8% 85% 85%

89% 80%

94%

70% 84% 87% 87% 88% 92% 82%

86% 83% 92%

777

-6%

8%

10%

8%

10%

4%

7%

11% 7%

8%

5%

6% 10%

10% 12%

6%

buitenlands

691

9%

7%

4%

3%

10%

2%

23%

5%

5%

7%

3%

5%

2%

Bachelor

10.857

8%

1.251

1.627 247 327 292 180 677 493

511 156 1.500

vwo

9.108

6% 84% 84%

88% 79%

92%

68% 78% 84% 81% 85% 91% 78%

85% 83% 91%

overig

1.015

31% 9%

11%

8%

11%

6%

8%

19% 10% 15% 8%

8% 13%

12% 14%

7%

buitenlands

734

6%

4%

4%

9%

2%

24%

4%

2%

4%

2%

2.165 1.153 278

7%

6%

6%


4%

7%

8%

8%

5%

3%

128

100%

Aandeel in bachelor populatie

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004 VWO

2005 OVERIG

2006

2007

2008

2009

BUITENLANDS


129

J

Bachelor populatie naar nationaliteit TU Delft

Discipline


Applied Mathematics


Computer Science



Marine Technology

94%

97%

5%

3%

12%

2%

2%

16%

4%

10%

4%

6%

3%

54% 52%

37%

10%

0%

66%

92%

93% 17% 11% 36% 13%

29%

30%

33%

63%

90% 100%

34%

8%

7%

71%

70%

67%

buitenlands

637

6%

eer

342

non-eer

295

46% 48%

Bachelor

10.206

3%

nederlands

9.577

3%

94% 95%

2032 1286 388

buitenlands

629

-1%

6%

eer

320

non-eer

309

5%

5%

12%

8%

4%

83% 89% 64% 87%

Applied Physics 96%

1731 1418 443 94% 95%

Earth Science

819

96% 95% 88% 92% 96% 90%

9.281

Life Science

Industrial Design


Geomatics

2009


2008

166

84%

9.918

Civil Engineering

2007

385

98%

Acchitecture

2006

1417 116 260 251 237 398 778

98%

Bachelor nederlands

Aandeel

2005


2004

1440

88%

Aantal

2003

59

97%

Herkomst

2002


jaar

38

1445

1359 138 269 244 235 542 767

353

162

948

96%

89%

97%

98%

86%

96%

93%

97%

5%

4%

11%

3%

2%

14%

7%

9%

4%

7%

-6% 51% 51%

36%

14%

0%

73%

86%

20% 92% 18% 11% 28% 12%

38%

35%

64%

86% 100%

27%

14%

80%

62%

65%

49% 49%

2004 1135 363

5% 8%

9%

8%

3%

82% 89% 72% 88%

3%

Bachelor

9.978

-2%

1344

1352 143 264 234 205 505 758

399

159

1087

nederlands

9.375

-2% 94% 96%

97%

88% 100%

98%

84%

91% 96% 91% 94% 97% 91%

97%

92%

97%

buitenlands

603

-4%

4%

3%

12%

2%

16%

9%

9%

3%

8%

3%

eer

307

-4% 51% 48%

32%

9%

68%

81%

38% 91% 23% 15% 24% 15%

45%

23%

52%

non-eer

296

-4% 49% 52%

68%

91%

32%

19%

62%

55%

77%

48%

6%

2123 1116 321

26

93% 95% 91% 92% 97% 91%

0%

20

4% 9%

9%

6%

3%

77% 85% 76% 85%

Bachelor

10.165

2%

1351

1324 181 279 245 200 512 703

428

133

1229

nederlands

9.563

2%

94% 96%

97%

90% 100%

98%

83%

93% 94% 92% 93% 96% 91%

97%

93%

97%

buitenlands

602

0%

6%

4%

3%

10%

2%

17%

7%

9%

3%

7%

3%

eer

316

3%

52% 48%

37%

16%

76%

76%

42% 82% 40% 20% 21% 13%

46%

22%

44%

non-eer

286

-3% 48% 53%

63%

84%

24%

24%

58% 18% 60% 80% 79% 88%

54%

78%

56%

0%

14

6%

8%

8%

4%

Bachelor

9.655

-5%

1868

961

319

1293

1314 196 283 249 179 544 573

485

128

1249

nederlands

9.039

-5% 94% 96%

96%

92% 100%

98%

80%

94% 95% 92% 90% 97% 91%

97%

97%

97%

buitenlands

616

2%

6%

4%

4%

8%

2%

20%

6%

3%

9%

3%

3%

3%

eer

317

0%

51% 39%

32%

12%

68%

74%

27% 93% 40% 28% 16%

8%

40%

0%

44%

non-eer

299

5%

49% 61%

68%

88%

32%

26%

73%

0%

7%

8%

10%

60% 72% 84% 92%

60% 100%

56%

Bachelor

9.453

-2%

1847

920

258

1145

1402 209 279 252 165 577 500

496

146

1253

nederlands

8.818

-2% 93% 96%

97%

91% 100%

97%

78%

95% 95% 94% 91% 97% 91%

97%

96%

97%

buitenlands

635

3%

7%

4%

3%

9%

3%

22%

5%

9%

3%

4%

3%

eer

339

7%

53% 42%

33%

13%

70%

71%

18% 86% 21%

28% 23%

40%

0%

47%

non-eer

296

-1% 47% 58%

67%

88%

30%

29%

82% 14% 79%

72% 77%

60% 100%

53%

2017 1013 252

4

5%

0%

6%

9%

3%

Bachelor

10.082

7%

1175

1501 217 303 284 172 634 489

500

149

1376

nederlands

9.391

6%

93% 96%

97%

90%

98%

77%

95% 94% 95% 93% 97% 92%

95%

95%

98%

buitenlands

691

9%

7%

4%

3%

10%

2%

23%

5%

8%

5%

5%

2%

eer

369

9%

53% 40%

26%

25%

69%

68%

27% 94% 27%

25% 23%

48%

14%

48%

non-eer

322

9%

47% 60%

74%

75%

31%

32%

73%

75% 77%

52%

86%

52%

2165 1153 278

0

5%

0

6% 6%

5%

7%

73%

3%

Bachelor

10.857

8%

1251

1627 247 327 292 180 677 493

511

156

1500

nederlands

10.123

8%

93% 96%

96%

91%

98%

76%

96% 94% 96% 93% 98% 92%

96%

97%

98%

buitenlands

734

6%

7%

4%

4%

9%

2%

24%

4%

8%

4%

3%

eer

415

12% 57% 37%

33%

31%

69%

70%

22% 89% 36% 17% 23% 33%

42%

55%

non-eer

319

-1% 43% 63%

67%

69%

31%

30%

78% 11% 64% 83% 77% 68%

58%

45%

6%

4%


7%

2%

2%

130

100%

Bachelor populatie verhouding

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004

2005


2006

2007

2008

2009



131

K

Bachelor populatie naar geslacht TU Delft

Discipline Applied Mathematics

6%

27%

41%

9%

47%

13% 34%

4%

Bachelor

10.206

3%

388

38

1445

1359

138 269

162

948

man

8.159

3%

80% 67%

88%

95% 74%

59%

91%

57% 90% 77% 74% 79% 94%

90% 68%

96%

vrouw

2.047

3%

20% 33%

12%

5%

26%

41%

9%

43% 10% 23% 23% 21%

6%

10% 32%

4%

Bachelor

9.978

-2%

2004 1135

363

26

1344

1352

143 264

758

399

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2032 1286

237

398

778

8%

22% 24% 21%

6%

244

767

234

235

205

542

505

353


Applied Physics

13%

251


20% 34%

Computer Science

1.988


vrouw

Earth Science

96%


87% 66%

Marine Technology

53% 92% 78% 74% 79% 94%

1440

Life Science

91%

59


819

59%

443


166

94% 73%

Industrial Design

385

87%

1731 1418

Geomatics

116 260

80% 66%


1417

7.930

Civil Engineering

9.918

man

Acchitecture

Bachelor

Aandeel

2002


Herkomst

Aantal

jaar

159

1087

man

8.067

-1% 81% 69%

87%

94% 81%

60%

92%

60% 91% 77% 76% 82% 94%

88% 67%

95%

vrouw

1.911

-7% 19% 31%

13%

6%

19%

40%

8%

40%

12% 33%

5%

Bachelor

10.165

2%

321

20

1351

1324

181 279

133

1229

man

8.296

3%

82% 72%

86%

94% 75%

62%

93%

61% 91% 80% 76% 82% 94%

88% 68%

95%

vrouw

1.869

-2% 18% 28%

14%

6%

25%

38%

7%

39%

12% 32%

5%

Bachelor

9.655

-5%

1868

961

319

14

1293

1314

196 283

128

1249

man

7.884

-5% 82% 68%

86%

95% 86%

63%

94%

67% 90% 78% 77% 84% 95%

87% 70%

95%

vrouw

1.771

-5% 18% 32%

14%

5%

14%

37%

6%

33% 10% 22% 31% 16%

5%

13% 30%

5%

Bachelor

9.453

-2%

1847

920

258

4

1145

1402

209 279

500

146

1253

man

7.678

-3% 81% 67%

85%

93% 75%

65%

92%

67% 88% 77% 78% 83% 96%

87% 71%

94%

vrouw

1.775

0%

15%

7%

35%

8%

33% 12% 23% 35% 17%

4%

13% 29%

6%

Bachelor

10.082

7%

2017 1013

252

1175

1501

217 303

489

500

2123 1116

19% 33%

25%

9%

9%

23% 26% 18%

6%

245

703

200

512

20% 25% 18%

6%

249

573

252

284

179

165

172

544

577

634

428

485

496

149

1376

man

8.136

6%

81% 65%

85%

94%

64%

92%

65% 88% 75% 80% 82% 96%

89% 70%

95%

vrouw

1.946

10% 19% 35%

15%

6%

36%

8%

35% 12% 25% 41% 18%

4%

11% 30%

5%

Bachelor

10.857

8%

278

1251

1627

247 327

493

156

1500

man

8.706

7%

80% 64%

85%

94%

64%

91%

67% 85% 75% 84% 78% 96%

89% 74%

94%

vrouw

2.151

11% 20% 36%

15%

6%

36%

9%

33% 15% 25% 41% 22%

11% 26%

6%

2165 1153


292

180

677

4%

511

132

Aandeel vrouwen in bachelor populatie

25%

20%

15%

10%

5%

0% 2002

2003

2004

2005

2006

2007


2008

2009

133

L

Master populatie naar

vooropleiding TU Delft

Discipline

jaar


Applied Physics

Applied Mathematics

56

17

85

26


Computer Science


Earth Science


Marine Technology

Life Science

Industrial Design


Geomatics

169



11

73

32

52

32

74

68%

47%

29%

9%

0%

39% 35% 82% 35%

45%

184 32%

hbo

502

20% 27%

4%

5%

0%

1%

1%

31%

8%

13%

8%

5%

12%

1%

0%

118

5%

5%

4%

3%

0%

5%

3%

0%

0%

3%

11%

0%

6%

6%

0%

4%

buitenlands

465

18% 10%

7%

49%

0%

5%

27%

6%

63% 75% 81% 55% 47% 11% 65%

18%

Master

2.801

vwo

1.595

1.167 143 226 11%

57% 57% 73% 42%

22

204

236

46

78

45

85

116

82%

87%

63% 50%

6

46%

27%

2%

2%

60% 45% 79% 49%

33

124

51

54%

219 20%

hbo

415

-17% 15% 25% 10%

5%

5%

0%

1%

0%

4%

17%

7%

14%

3%

6%

8%

0%

overig

132

12%

5%

4%

0%

4%

4%

0%

2%

1%

2%

9%

3%

6%

2%

6%

3%

buitenlands

659

42%

24% 12% 11% 50%

14%

8%

32% 50%

13%

55% 89% 74% 34% 42% 10% 45%

22%

Master

3.105

49

81

42

126 137

vwo

1.800

13%

58% 54% 70% 34%

78%

82% 100% 68% 71%

63%

38%

0%

21% 67% 48% 68% 53%

59% 13%

6%

6%

1.007 295 243

23

331

1

309

41

29

114

57

220

hbo

399

-4%

13% 25% 11%

3%

9%

4%

0%

1%

5%

4%

14%

7%

25%

2%

7%

11%

0%

overig

141

7%

5%

3%

0%

2%

0%

3%

15%

4%

2%

5%

6%

5%

3%

4%

4%

4%

buitenlands

765

16%

25% 16% 13% 60%

13%

12%

0%

28% 10%

22%

46% 88% 48% 26% 41% 16% 44%

24%

Master

3.152

339

32

356

vwo

1.782

-1%

57% 50% 67% 28%

54%

78% 50% 71% 74% 115% 39% 11% 31% 71% 44% 54% 60%

61% 11%

6%

864

6%

344 242

13

47

33

97

44

147 163

27

121

67

216

hbo

371

-7%

12% 23%

8%

8%

31%

4%

3%

0%

2%

3%

16%

7%

28%

4%

7%

12%

1%

overig

172

22%

5%

6%

4%

0%

2%

41%

5%

13%

3%

4%

11%

5%

5%

4%

5%

1%

5%

buitenlands

827

8%

26% 21% 19% 60%

15%

15%

6%

23% 11%

21%

40% 70% 36% 20% 44% 30% 37%

24%

Master

3.887

384

24

485

vwo

1.934

9%

50% 33% 64% 23%

35%

67% 58% 66% 70%

88%

39% 29% 38% 68% 39% 54% 55%

54% 23%

6%

969

508 304

17

56

43

97

59

184 247

23

116

66

305

hbo

802

116% 21% 43% 15% 15%

24%

10%

8%

6%

4%

14%

19%

7%

21% 13%

9%

12%

2%

overig

205

19%

5%

5%

6%

5%

29%

5%

13%

2%

2%

8%

6%

0%

5%

6%

4%

buitenlands

946

14%

24% 18% 16% 57%

35%

18%

4%

23% 14%

28%

40% 56% 36% 15% 52% 28% 38%

19%

Master

4.724

601

22

486

vwo

2.027

5%

43% 25% 48% 22%

35%

63% 55% 60% 70%

44%

29% 30% 30% 61% 28% 47% 52%

45%

hbo

1.247

55%

26% 50% 27% 21%

23%

12% 18%

8%

4%

35%

23%

9%

23% 15% 16% 20%

4%

35%

overig

248

21%

5%

5%

8%

6%

18%

5%

13%

3%

2%

6%

7%

11%

4%

27%

25% 21% 20% 53%

35%

18%

9%

27% 13%

13%

46% 55% 40% 16% 52% 27% 34%

16%

657

31

536

164

124 115 241 286

6%

42% 21% 46% 18%

41%

60% 48% 60% 72%

16%

22% 18% 31% 62% 35% 57% 55%

48% 30%

5%

5%

1.046 681 413

4%

5%

1.047 696 454

26

122

82

193 294

8%

25

4%

6%

hbo

1.248

0%

24% 47% 27% 19%

10%

12% 13%

8%

5%

32%

21%

7%

24% 14% 15% 14%

4%

336

35%

7%

6%

7%

8%

32%

5%

11%

5%

5%

5%

7%

11%

6%

18%

28% 25% 22% 56%

41%

20%

6%

27% 13%

17%

52% 70% 38% 14% 46% 22% 30%

16%

674

45

554

-2%

38% 22% 40% 14%

24%

58% 29% 56% 50%

82%

30% 19% 30% 49% 20% 61% 56%

47%

5.524

vwo

2.117

hbo

1.125

-10% 20% 36% 26% 17%

21%

10% 13%

3%

36%

16%

6%

20% 11% 12%

4%

23%

overig

781

132% 14% 18% 14% 13%

13%

10% 44% 10% 35%

14%

13%

8%

10% 24% 20% 14% 11%

12%

42%

22% 13% 27% 11%

6%

42% 68% 39% 16% 48% 17% 29%

18%

6%

27% 24% 20% 56%

38

8%

62

72

197 142 254 254


25

198 9%

45

459

Master

buitenlands 1.501

1.168 818 455

7%

47

411

overig

4%

175

56

2.150

10%

26

133

5.151

5%

64

79

vwo

6%

29

54

5%

Master

buitenlands 1.417 2009

1.511 46

148

57% 59% 85% 43% 100% 89%

overig

buitenlands 1.202 2008

Civil Engineering

2007

1.431

Acchitecture

2006

2.516

vwo

Aandeel

2005

Master


2004

Aantal

2003

Vooropleiding

2002

523

134

100% 90% Aandeel in master populatie

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2002

2003

2004 VWO

2005 HBO

2006

OVERIG

2007

2008

2009

BUITENLANDS


135

M

Master populatie naar herkomst TU Delft

25%

325

70% 43% 67% 85%

75%

2.801 11%

7%

49%

56

17

85

26

184

89%

35% 82%

27%

6%

63% 75% 81% 55% 47%

11%

65% 18%

85%

50%

3%

0%

65% 12%

15%

50% 97% 83% 97% 90% 88% 100% 35% 88%

204

68% 50% 87% 45% 11% 26% 66% 58%

90%

55% 78%

659

42% 24% 12% 11% 50%

14%

8%

32% 50% 13% 55% 89% 74% 34% 42%

10%

45% 22%

198

41% 30% 45% 13%

9%

67%

29%

91% 33% 67%

7%

15%

52% 14%

461

42% 70% 55% 88% 91%

33%

71%

9%

67% 33% 98% 88% 94% 78% 93%

85%

48% 86%

non-eer

3.105 11%

nederlands

2.340

internationaal eer

9%

1007 295 243

23

331

1

309

41

46

49

78

2%

81

45

13%

42

85

10% 13%

92%

eer

6

3%

22

internationaal

236

17%

86%

4%

0

74

94% 37% 25% 19% 45% 53%

76% 88% 89% 50%

2.142

1167 143 226

0%

32


5%

30% 57% 33% 15%

52

Applied Mathematics

18% 10%

140

32

Applied Physics

465


0

Computer Science

73 73%


0

Earth Science

169


11

Marine Technology

148

Life Science

46

82% 90% 93% 51% 100% 95%

nederlands

Master

1511


Master


non-eer

Industrial Design

2009

eer

Geomatics

2008

internationaal


2007

2.051

Civil Engineering

2006

2.516

Aandeel

2005

Master nederlands


2004

Aantal

2003

Herkomst

2002

Discipline Acchitecture

jaar

6%

116

23%

126 137

33

29

124

114

51

57

219

220

75% 84% 87% 40%

87%

88% 100% 72% 90% 78% 54% 12% 52% 74% 59%

84%

56% 76%

765

16% 25% 16% 13% 60%

13%

12%

28% 10% 22% 46% 88% 48% 26% 41%

16%

44% 24%

247

25% 32% 41% 18% 11%

67%

44%

90%

64%

22% 13% 29% 25%

11%

52% 19%

non-eer

518

12% 68% 59% 82% 89%

33%

56%

10%

36% 97% 78% 87% 71% 75%

89%

48% 81%

Master

3.152

2%

13

339

32

2.325

-1%

74% 79% 81% 40%

85%

85%

94%

77% 89% 79% 60% 30% 64% 80% 56%

70%

63% 76%

internationaal

827

8%

26% 21% 19% 60%

15%

15%

6%

23% 11% 21% 40% 70% 36% 20% 44%

30%

37% 24%

eer

276

12% 33% 43% 21% 12%

44%

0%

81% 40% 43% 10% 19% 23% 38% 25%

25%

56% 18%

non-eer

551

6%

56% 100% 19% 60% 57% 90% 81% 77% 63% 75%

75%

44% 82%

67% 57% 79% 88% 508 304

72%

62% 81%

internationaal

946

14% 24% 18% 16% 57%

35%

18%

4%

23% 14% 28% 40% 56% 36% 15% 52%

28%

38% 19%

eer

332

20% 35% 41% 20% 19%

67%

37%

83% 25% 75% 10% 24% 23% 36% 17%

18%

64% 20%

non-eer

614

11% 65% 59% 80% 81%

33%

63%

17% 75% 25% 90% 76% 77% 64% 83%

82%

36% 80%

26

601

22

3.522

20% 75% 79% 80% 47%

65%

82%

91%

73% 87% 87% 54% 45% 60% 84% 48%

73%

66% 84%

internationaal

1.202

27% 25% 21% 20% 53%

35%

18%

9%

27% 13% 13% 46% 55% 40% 16% 52%

27%

34% 16%

eer

385

16% 32% 38% 25% 14%

44%

32%

0%

78% 43% 70% 20% 31% 18% 26%

8%

19%

63% 22%

non-eer

817

33% 68% 62% 75% 86%

56%

68% 100% 22% 57% 30% 80% 69% 82% 74% 92%

81%

37% 78%

Master

5.151

9%

1047 696 454

29

657

31

3.734

6%

72% 75% 78% 44%

59%

80%

94%

73% 88% 83% 48% 30% 62% 86% 54%

78%

70% 84%

internationaal

1.417

18% 28% 25% 22% 56%

41%

20%

6%

27% 13% 17% 52% 70% 38% 14% 46%

22%

30% 16%

eer

458

19% 32% 36% 24% 13%

25%

37%

0%

78% 38% 29% 23% 29% 24% 35% 25%

29%

64% 23%

non-eer

959

17% 68% 64% 76% 87%

75%

63% 100% 22% 63% 71% 77% 71% 76% 65% 75%

71%

36% 77%

72

198

47

45

459

5.524

7%

1168 818 455

38

674

45

4.023

8%

73% 76% 80% 44%

58%

78%

87%

73% 89% 94% 58% 32% 61% 84% 52%

83%

71% 82%

internationaal

1.501

6%

27% 24% 20% 56%

42%

22%

13%

27% 11%

42% 68% 39% 16% 48%

17%

29% 18%

eer

517

13% 34% 36% 30% 17%

31%

43%

0%

83% 29%

33% 31% 16% 38% 25%

27%

54% 21%

non-eer

984

3%

69%

57% 100% 17% 71%

67% 69% 84% 63% 75%

73%

46% 79%


25

175

Master

6%

197 142 254 254

26

nederlands

66% 64% 70% 83%

62

164 124 115 241 286

411

nederlands

554

64

56

305

nederlands

536

133

66

216

77% 86% 72% 60% 44% 64% 85% 48%

25

116

67

24

193 294

23

121

96%

82

184 247

27

384

122

59

147 163

82%

79

97

44

17

54

43

97

65%

486

56

33

26% 76% 82% 84% 43%

1046 681 413

485

47

2.941

4.724 22%

969

356

nederlands

Master

3.887 23%

344 242

3%

nederlands

Master

864

0%

523

136

1

Master populatie verhouding

0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 2002

2003

2004

2005


2006

2007

2008

2009



137

N

Master populatie naar geslacht TU Delft

Discipline Materials Engineering

Applied Physics

Applied Mathematics


0

Computer Science

73


0

Earth Science

169


11

Marine Technology


148

Life Science

Industrial Design

46


Geomatics

1511


2002 Master 2.516

Civil Engineering

Acchitecture

Aandeel

Aantal

Herkomst


jaar

32

52

32

74

56

17

85

26

184

man

1.818

72%

67%

91% 82% 73% 76%

86%

91% 54% 84% 64% 68% 59% 84% 62% 95%

vrouw

698

28%

33%

9% 18% 27% 24%

14%

9% 46% 75% 36% 32% 41% 16% 38% 5%

2003 Master 2.801 11% man

2.079

vrouw

722

1167 143 226

22

204

0

236

6

46

78

45

85

116

33

124

51

219

14% 74%

67%

84% 82% 59% 68%

89% 33% 89% 60% 71% 66% 82% 67% 81% 65% 91%

3%

33%

16% 18% 41% 32%

11% 67% 11% 40% 69% 34% 18% 33% 19% 35% 9%

26%

2004 Master 3.105 11%

1007 295 243

23

331

1

309

41

49

81

42

126 137

29

114

57

220

man

2.305

11% 74%

67%

84% 83% 57% 58% 100% 88% 46% 86% 68% 69% 76% 85% 72% 83% 61% 90%

vrouw

800

11% 26%

33%

16% 17% 43% 42%

0%

12% 54% 14% 32% 62% 24% 15% 28% 17% 39% 10%

2005 Master 3.152

2%

864

344 242

man

2.348

2%

74%

64%

84% 82% 69% 54%

72%

88% 57% 85% 72% 68% 79% 90% 78% 88% 52% 93%

vrouw

804

0%

26%

36%

16% 18% 31% 46%

28%

12% 43% 15% 28% 61% 21% 10% 22% 12% 48% 7%

2006 Master 3.887 23%

13

11% 23%

30%

18% 18% 29% 46%

25%

12% 52% 9% 28% 46% 23% 10% 26% 12% 48% 7% 25

133

66

216

896

193 294

116

67

vrouw

82

23

121

88% 48% 91% 72% 68% 77% 90% 74% 88% 52% 93%

122

184 247

27

75%

79

59

147 163

508 304

54

97

44

82% 82% 71% 54%

486

43

97

969

22

56

33

70%

601

485

47

27% 77%

26

24

356

2.991

1046 681 413

384

32

man

2007 Master 4.724 22%

17

339

56

305

411

3.683

23% 78%

70%

85% 86% 73% 58%

77%

90% 44% 92% 66% 73% 72% 90% 76% 85% 64% 94%

vrouw

1.041

16% 22%

30%

15% 14% 27% 42%

23%

10% 56% 8% 34% 50% 28% 10% 24% 15% 36% 6%

2008 Master 5.151

9%

1047 696 454

man

4.025

9%

78%

69%

82% 87% 69% 61%

61%

92% 52% 92% 68% 77% 73% 90% 73% 83% 68% 91%

vrouw

1.126

8%

22%

31%

18% 13% 31% 39%

39%

8% 48% 8% 32% 35% 27% 10% 27% 17% 32% 9%

2009 Master 5.524

7%

man

4.328

8%

78%

68%

83% 89% 74% 61%

67%

92% 56% 90% 77% 79% 74% 90% 64% 85% 67% 91%

vrouw

1.196

6%

22%

32%

17% 11% 26% 39%

33%

8% 44% 10% 23% 32% 26% 10% 36% 15% 33% 9%

Aandeel vrouwen in master populatie

man

1168 818 455

29

38

657

674

31

45

536

554

64

62

164 124 115 241 286

72

197 142 254 254

26

25

175

198

47

45

459

523

30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009


138

O

Bachelor en master (inclusief ongedeelde) diploma's TU Delft

Discipline

Life Science

Marine Technology



Computer Science


Applied Physics

Applied Mathematics

253

66

10

167

161

12

24

35

1

0

44

0

48

17

64

455

201

95

0

171

108

0

28

64

33

105

58

11

65

20

125

Bachelor

977

-18%

-18%

167

153

53

10

139

171

14

30

28

0

22

67

0

33

20

70

Master

1.753

14%

14%

638

176

92

0

163

128

2

31

51

56

135

62

17

52

22

128

Bachelor

1.051

8%

-12%

182

166

42

0

133

211

15

17

26

7

30

90

0

36

23

73

Master

1.735

-1%

13%

474

195

106

0

187

186

5

57

33

45

127

81

13

53

31

132

Bachelor

1.290

23%

8%

154

180

50

7

189

237

22

31

37

17

58

119

0

44

35

110

Master

1.703

-2%

11%

470

181

99

0

217

148

20

42

61

37

104

81

5

56

48

127

Bachelor

1.211

-6%

2%

175

119

48

7

235

153

45

43

20

35

56

107

0

42

15

111

Master

1.761

3%

14%

466

159

102

0

262

184

30

52

55

42

99

62

12

55

33

134

Bachelor

1.444

19%

21%

209

145

38

4

353

187

47

16

36

31

60

80

0

70

17

151

Master

1.697

-4%

10%

422

183

91

0

235

162

32

52

45

41

130

87

12

58

35

112

Bachelor

1.292

-11%

8%

247

114

35

0

158

207

29

33

37

24

96

61

0

72

10

169

Master

1.794

6%

17%

380

216

96

0

235

204

30

61

35

53

126

17

7

62

130

129

10

7

14

0

13

Bachelor diplom a ontw ikkeling

Master diploma ontwikkeling 25%

30%

20%

20% 10% 0% 2003 -10%

2004

2005

2006

2007

2008

-20%

procentuele ontwikkeling

procentuele ontwikkeling



291

1.539

Earth Science

Industrial Design

1.193

Master


Geomatics

2008


2007

Civil Engineering

2006

Acchitecture

2005

Verschil met studiejaar 2002

2004

Bachelor

Verschil met vorig studiejaar

2003

Aantal

2002

Opleiding

jaar

15% 10% 5% 0% 2003 -5%

2004

2005

2006

2007

-10% -15% -20%

-30%

-25%






139

2008

P

Master/doctoraal rendement alle voltijd studenten Cohort

Rendement per 31-08-2009

Jaar

Grootte

Afgestudeerd

Nog studerend

1988

2.845

62%

0%

1989

2.716

59%

1990

2.577

61%

1991

2.859

1992

% afgestudeerd binnen n jaar (cumulatief)

Gemiddelde studieduur

2

3

4

5

6

7

>7

6,5

0%

1%

3%

8%

29%

49%

62%

0%

6,6

0%

1%

3%

8%

28%

45%

59%

0%

6,7

0%

1%

3%

8%

25%

43%

61%

61%

0%

6,5

0%

1%

4%

11%

30%

46%

61%

2.661

64%

0%

6,4

1%

3%

7%

13%

31%

45%

64%

1993

2.485

62%

1%

6,4

1%

3%

6%

13%

27%

44%

62%

1994

2.414

64%

1%

6,6

1%

4%

7%

10%

20%

39%

64%

1995

2.212

64%

1%

6,8

0%

3%

7%

10%

18%

36%

64%

1996

2.154

65%

2%

6,9

0%

3%

5%

8%

18%

34%

65%

1997

2.272

63%

3%

6,7

1%

3%

6%

9%

19%

36%

63%

1998

2.279

60%

3%

6,5

2%

3%

6%

9%

20%

38%

60%

1999

2.267

57%

5%

6,3

2%

4%

8%

13%

21%

37%

57%

2000

2.155

57%

10%

6,2

3%

6%

10%

13%

21%

35%

57%

2001

2.176

48%

17%

5,7

5%

7%

11%

13%

21%

35%

48%

2002

2.080

37%

31%

4,7

7%

10%

14%

17%

24%

37%

2003

2.364

27%

43%

3,4

8%

14%

18%

21%

27%

2004

2.488

21%

50%

2,7

7%

14%

19%

21%

2005

2.592

18%

55%

2,5

7%

13%

18%

2006

2.703

14%

63%

2,1

7%

14%

2007

3.260

8%

71%

1,8

8%

2008

3.559

1%

84%

0,8

1%

2009

3.733

0%

100%

-

80% 70% 60%

6,5

6,6 6,7

6,5 6,4 6,4

6,9 6,7 6,6 6,8 6,5

7 6,3 6,2

0% 1% 1% 1% 2% 3% 3% 5% 10%

6

5,7 17%

50%

31%4,7 43% 50%

40% 64% 62%64% 64%65% 63%60% 30% 62% 59% 61% 61% 57% 57% 20% 10%

5 100% 55% 63% 71% 84% 4

3,4 48%

37%

2,7 27%

21% 18%

0%

3 2,5 14%

2,1 8%

1,8 1% 0%

2 1

19 88 19 89 19 90 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09

percentage van 1e jaars studenten

90%

Gemiddelde studieduur in jaren

8

100%

Studiejaar Master/doctoraal diploma behaald

Nog studerend voor master/doctoraal diploma


Studieduur

138

Q Master/doctoraal rendement voltijd studenten met aansluitende vwo-vooropleiding Cohort


Jaar Grootte Afgestudeerd



Nog studerend

5

6

7

8

9

10

>10

1988

2.060

64%

0%

6,6

5%

29%

51%

58%

61%

62%

64%

1989

2.051

62%

0%

6,8

4%

27%

46%

54%

57%

59%

62%

1990

1.921

63%

0%

6,9

3%

23%

43%

53%

57%

60%

63%

1991

2.080

63%

0%

6,7

7%

29%

46%

54%

58%

59%

63%

1992

1.877

66%

0%

6,8

6%

27%

44%

56%

60%

62%

66%

1993

1.798

62%

1%

6,8

7%

24%

42%

52%

56%

59%

62%

1994

1.726

64%

1%

3%

14%

36%

51%

58%

61%

64%

1995

1.579

63%

1%

7,3

2%

12%

33%

49%

57%

60%

63%

1996

1.589

66%

2%

7,3

3%

13%

32%

48%

59%

64%

66%

1997

1.595

62%

3%

2%

13%

32%

49%

57%

61%

62%

1998

1.561

61%

2%

7,0

2%

14%

35%

50%

58%

60%

61%

1999

1.461

56%

6%

7,0

3%

11%

29%

48%

51%

56%

2000

1.395

54%

12%

7,0

1%

10%

28%

45%

54%

2001

1.305

43%

20%

6,7

1%

9%

27%

43%

2002

1.154

25%

40%

6,2

1%

8%

25%

2003

1.305

9%

59%

5,5

1%

9%

2004

1.390

1%

68%

4,9

1%

2005

1.499

0%

71%

-

2006

1.538

0%

75%

-

2007

1.806

0%

78%

-

2008

2.046

0%

85%

-

2009

2.142

0%

100%

-

7,1

7,1

8

100%

70% 60%

6,6

6,7 6,8 6,8

7,1

7,3 7,3 7,1 7,0 7,0 7,0

6,2 0%

1% 1% 1%

2%

3% 2%

6% 12%

50%

6 5,5 5

4,9

20%

100%

40%

40% 30%

7

6,7

59% 64% 62% 63% 63% 66% 62% 64% 63% 66% 62% 61%

68% 71%

75% 78%

4

85%

3

56% 54% 43%

20%

2

25%

10%

9%

0%


80%

6,8 6,9

0%

1

19 88 19 89 19 90 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09

percentage van 1e jaars vwo aansluiters

90%




Studieduur

139

R

Master/doctoraal rendement voltijd studenten met afgeronde hbo-vooropleiding Cohort


Jaar

Grootte

Afgestudeerd

1988

113

65%

1989

100

63%

1990

114

1991

Nog studerend


% afgestudeerd binnen n jaar (cumulatief) 3

4

5

6

7

8

>8

4,2

11%

35%

53%

60%

63%

64%

65%

4,2

13%

37%

50%

60%

61%

61%

63%

61%

4,5

8%

36%

46%

54%

56%

59%

61%

150

61%

4,5

12%

35%

49%

54%

55%

57%

61%

1992

179

77%

3,6

31%

61%

72%

75%

75%

77%

77%

1993

194

65%

1%

3,8

27%

47%

56%

61%

62%

64%

65%

1994

221

72%

1%

3,6

33%

52%

59%

67%

70%

71%

72%

1995

197

75%

0%

3,7

27%

59%

69%

70%

73%

74%

75%

1996

127

80%

2%

3,9

33%

49%

62%

74%

75%

77%

80%

1997

166

75%

1%

3,9

22%

50%

64%

69%

72%

73%

75%

1998

173

65%

0%

4,2

8%

36%

49%

60%

64%

65%

65%

1999

208

69%

2%

4,0

10%

34%

56%

63%

67%

69%

69%

2000

232

72%

3%

3,8

23%

53%

64%

67%

69%

70%

72%

2001

203

68%

3%

4,0

13%

41%

59%

66%

68%

68%

2002

258

64%

5%

3,8

12%

42%

57%

62%

64%

2003

356

63%

9%

3,5

24%

47%

59%

63%

2004

355

66%

9%

3,2

29%

57%

66%

2005

348

47%

23%

18%

47%

2006

294

15%

58%

2007

372

1%

76%

1,9

2008

328

0%

81%

-

2009

323

0%

100%

-

3,1 2,7

15% 1%

5

90%

70% 60%

4,2 4,2

4,2 4,0 1% 4,0 1% 3,9 3,9 2% 3% 3,8 3,8 9% 3,8 3% 5% 9% 1% 3,6 3,7 3,6 0% 3,5 2%

0%

4

23% 3,2

50% 40%

80% 77% 75% 72%75% 69%72%68% 65% 65% 65%63% 64%63%66% 61%61% 30%

3,1

58% 2,7 76%81%

47%

20%

100% 3

2

1,9


80%

4,5 4,5

10% 0% 1

0%

19 88 19 89 19 90 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09

percentage van 1e jaars hbo-gediplomeerden

100%




Studieduur

140

S Master rendement voltijd studenten toegelaten tot het International Masters of Science Programme Cohort

Nog studerend



Grootte

Afgestudeerd

2

3

4

5

6

7

>7

1997

10

100%

0%

1,9

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

1998

33

100%

0%

1,9

94%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

1999

59

92%

0%

2,1

76%

86%

88%

90%

92%

92%

92%

2000

80

81%

0%

2,0

76%

79%

79%

80%

81%

81%

81%

2001

136

92%

0%

2,0

82%

90%

91%

92%

92%

92%

92%

2002

180

92%

0%

2,0

77%

89%

91%

92%

92%

92%

2003

273

89%

2%

2,1

62%

84%

87%

89%

89%

2004

272

91%

1%

2,1

64%

88%

90%

91%

2005

303

89%

3%

2,1

54%

84%

89%

2006

394

82%

9%

2,0

49%

82%

2007

546

47%

42%

1,8

47%

2008

564

4%

86%

0,8

4%

2009

589

0%

100%

-

3

percentage van 1e jaars internationaal master programma

100% 0%

90%

1%

2%

3%

9%

80% 70%

42%

60% 50% 40%

100% 100% 1,9 1,9 92%

2,1

2,0

92%

2,0

2,1

2,0 92%

81%

89%

2,1

2,1 91%

89%

2,0

86%

82%

100%

2

0%

1

1,8

30% 47%

20%


Jaar


10% 0% 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Studiejaar Master diploma behaald

Nog studerend voor master diploma


Studieduur

141

T

Bachelor rendement voltijd studenten met aansluitende vwo vooropleiding Cohort




Jaar

Grootte

Afgestudeerd

Nog studerend

3

4

5

6

7

8

>8

2000

1.395

63%

5%

5,4

5%

15%

27%

43%

54%

61%

63%

2001

1.305

58%

9%

5,3

3%

12%

27%

41%

52%

58%

2002

1.154

54%

15%

4,8

5%

16%

31%

46%

54%

2003

1.305

49%

22%

4,4

5%

19%

35%

49%

2004

1.390

34%

37%

3,9

6%

20%

34%

2005

1.499

22%

51%

3,4

9%

22%

2006

1.538

8%

67%

2,9

8%

2007

1.806

0%

78%

-

2008

2.046

0%

85%

-

2009

2.142

0%

100%

-

100%

6 6

5,4

5,3

80% 70%

5

4,8 5%

60%

5

4,4 9%

15%

22%

4

3,9 37%

50%

100%

51% 3,4 67%

40%

2,9 78%

85%

4 3

30%

3

20%

2

10%

2

0%

1 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008


percentage van 1e jaars vwo aansluiters

90%

2009

Studiejaar Bachelor diploma behaald

Nog studerend voor bachelor diploma


Studieduur

142

5. Definities Met ingang van studiejaar 2006-2007 is het onderwijsbeleid ten aanzien van de inschrijvingen bij de bachelor en master opleidingen gewijzigd. Deze systeemwijziging betreft zowel de registratie van de eerstejaars instelling als de oudere jaars studenten.


143

Bijlage 3 Onderzoeks- en Valorisatiestatistieken ____________________________________________________________________

1 Omvang 1.1 1.2 1.3 1.4

Omvang 1e, 2e en 3e geldstroom (in M€) Onderzoeksinzet van het WP vanuit de drie geldstromen (in fte) Aantal promovendi (in aantal/fte) Promovendi naar land van herkomst (in aantal)

2 Productiviteit 2.1 Aantal publicaties en technostarters

3 Impact 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

Positie in de THES ranking Positie in de Shanghai ranking Positie in de HEEACT ranking Positie en score in de Leiden ranking Onderzoekssamenwerking TU Delft en het bedrijfsleven Aantal veni-/vidi-/vici-toekenningen Aantal STW valorization Aantal ERC grants

4 Promotierendementen 4.1 Aantal promoties naar man-vrouw en Nederlands-buitenlands


144

1. Omvang onderzoek 1.1

Omvang 1e, 2e en 3e geldstroom (in M€)a 1e geldstroom

jaar

% totale omvang

2e geldstroom (nationaal)

% totale omvang

3e geldstroom (incl.mut. OHW)

% totale omvang

1999 291,3 81% 8,2 2% 58,7 2000 306,3 82% 9,6 3% 56,2 2001 324,4 83% 10,2 3% 55,4 2002 331,3 81% 12,3 3% 63,6 2003 339,6 83% 13,7 3% 56,7 2004 354,4 82% 16,7 4% 63,0 2005 369,0 82% 16,4 4% 66,3 2006 371,7 79% 20,4 4% 77,3 2007 346,4 77% 24,3 5% 81,3 2008b 369,3 74% 30,3 6% 99,5 2009c 382,7 74% 26,1 5% 109,3 a) Bron: F&C (jaarrekening) b) De omvang van de 1e geldstroom in 2008 is incl. een eenmalige bijdrage van M€ 25 van OCW i.v.m. c) Incl. de BaMa-compensatie ad. M€ 29,1.

1.2

16% 15% 14% 16% 14% 15% 15% 16% 18% 20% 21%

totale omvang 358,2 372,1 390,0 407,2 410,0 434,1 451,7 469,4 452,0 499,1 518,1

de brand bij Bouwkunde.

Onderzoeksinzet van het WP vanuit de drie geldstromen (in fte)

Onderzoeksinzet van het WP

WP1 (fte)

WP2 (fte)

WP3 (fte)

Totaal

31-12-2007

510

306

790

1606

31-12-2008

510

315

811

1635

Bron: Kerngetallen Universitair Onderzoek 2008 (KUOZ). De onderzoeksinzet 2007 is met terugwerkende kracht aangepast. Functiecategorieën: HL/UHD/UD/OZ/PROM. Bezoldigd WP, vast en tijdelijk in dienst.

1.3

Aantal promovendi (in aantal/fte)

31-12-2006 aantal/fte Totaal

1433/1251,9

aantal/fte

%

Bezoldigd

997/973,2

69,6/77,7

Man Buitenlands

1090/954,9 774/703,3

76,1/76,3 54,0/56,2

aantal/fte

%

Onbezoldigd

436/278,7

30,4/22,3

Vrouw Nederlands

342/295,9 659/548,6

23,9/23,6 46,0/43,8


1645/1389,8

aantal/fte

%

aantal/fte

%

Bezoldigd

1029/1009,4

62,6/72,6

Onbezoldigd

616/380,4

37,5/27,4

Man Buitenlands

1223/1035,7 927/823,0

74,4/74,5 56,4/59,2

Vrouw Nederlands

421/353,1 718/566,8

25,6/25,4 43,7/40,8

aantal/fte

%

aantal/fte

%

Bezoldigd

1049/1035

57,2/68,9

Onbezoldigd

785/467,6

42,8/31,1

Man Buitenlands

1353/1101,4 1084/947,5

73,8/73,3 59,1/63,1

Vrouw Nederlands

481/401,2 750/555,1

26,2/26,7 40,9/36,9


1834/1502,6


2027/1598,2

aantal/fte

%

aantal/fte

%

Bezoldigd

1028/1012,4

50,7/63,3

Onbezoldigd

999/585,8

49,3/36,7

Man Buitenlands

1480/1158,7 1095/954,1

73,0/72,5 54,0/59,7

Vrouw Nederlands

547/439,5 932/644,1

27,0/27,5 46,0/40,3

Bron: P&O (Peoplesoft). Het totale aantal bezoldigde en onbezoldigde personen met de functiebenaming ‘promovendus’ zoals geregistreerd in Peoplesoft.


145

1.4

Promovendi naar land van herkomst (in aantal) Verdeling aantal promovendi naar land van herkomst (peildatum 31-12-2009) Iran; 93; 5% Italië; 83; 4%

Duitsland; 68; 3%

4% 09 5; 5 Ov er ig ;1

Ne de rla nd

;9 32 ;4 6%

China; 224; 11% India; 53; 3%

Turkije; 52; 3% Roemenië; 37; 2%

Buitenland overig; 305; 15%

Polen; 35; 2% België; 28; 1% Indonesië; 27; 1% Pakistan; 26; 1% Portugal; 23; 1%

Colombia; 20; 1%

Frankrijk; 21; 1% Bron: P&O (Peoplesoft).

2. Productiviteit 2.1

a)

b)

Aantal publicaties en technostarters jaar wetenschappelijka vaka populaira overiga technostartersb 2003 5072 1418 56 463 8 2004 5574 1152 80 1113 6 2005 6449 1131 106 1102 9 2006 6688 1121 98 1026 17 2007 6653 1144 109 1172 9 2008 6946 1143 115 1337 11 2009 6934 955 71 1240 11 Bron: Metis (BTUD). De aantallen publicaties zijn met terugwerkende kracht aangepast aan de nieuwe VSNU-definities uit 2009. Wetenschappelijk: (ref. en non-ref.) artikel in tijdschrift, boek en boekdeel, dissertatie, congresbijdrage. Vak: artikel in tijdschrift, boek en boekdeel, annotatie, congresbijdrage, protocol, extern rapport. Populair: boek en boekdeel, bijdragen in dag-, weekblad en tijdschrift. Overig: boeken tijdschriftredactie, inaugurele rede, abstract, ontwerp, octrooi, televisie- of radio-optreden, anders. Bron: Valorisation Centre.


146

3. Impact 3.1

Positie in de THES ranking

Wereldwijde algemene top

Wereldwijde top in ‘technology’

Wereldwijde top in ‘natural sciences’ 2004 84 2005 70 2006 56 2007 83 2008 72 2009 73

2004 78 2004 24 2005 53 2005 15 2006 86 2006 13 2007 63 2007 17 2008 78 2008 17 2009 83 2009 15 Bron:http://www.topuniversities.com/ Opmerking: De algemene en de specifieke ranglijsten gebruiken deels andere indicatoren.

3.2

Positie in de Shanghai ranking Algemene ranglijst

Wereldwijd 2003 201-250 2004 202-301 2005 203-300 2006 151-200 2007 151-202 2008 152-200 2009 152-200 Bron: http://www.arwu.org/ Opmerking: De algemene en

3.3

Europees 77-99 80-125 80-123 57-78 57-80 59-79 59-79

Ranglijst voor ‘engineering/ technology and computer science’ Wereldwijd

Nationaal 9 8-10 8-9 3-7 5-9 6-9 7-9

2007 2008 2009

77-106 76-107 78-100

de specifieke ranglijsten gebruiken deels andere indicatoren.

Positie in de HEEACT ranking

Wereldwijde algemene top

Wereldwijde top in ‘engineering’

Wereldwijde top in ‘natural sciences’

2007 275 2008 255 2008 30 2008 2009 238 2009 42 2009 Bron: http://ranking.heeact.edu.tw/en-us/2009%20by%20Fields/Page/Methodology

3.4

111 136

Positie en score in de Leiden-ranking

Europese top100 Wereldwijde top250 1997-2004 2000-2007 2003-2007 positie score positie score positie score aantal publicaties 96 9.259 89 10.411 218 6.885 aantal citaties per publicatie 94 4,75 92 5,71 215 3,38 “kroonindicator” v.h. CWTS 11 1,42 11 1,41 86 1,40 a) Bron: http://www.cwts.nl/ranking/LeidenRankingWebSite.html. b) “Kroonindicator” van het CWTS: aantal citaties per publicatie gecorrigeerd voor de velden van onderzoek.

3.5

Onderzoekssamenwerking TU Delft en het bedrijfsleven

TU Delft in de wereldwijde top 2002-2006 onderzoeksvelden -

alle velden medical and health sciences physics and materials science chemistry and chemical engineering basic life sciences

positie

% artikelen in internationaal gerefereerde tijdschriften i.s.m. het bedrijfsleven geschreven

5

8,3% 6,7% 10,6% 13,4% 15,7%

- electric engineering a) Bron: CWTS UIRC Scoreboard 2008 / Web of Science.

16,7%


147

TU Delft in de wereldwijde top 2003-2007 onderzoeksvelden

positie

- alle velden

1-10

- medical and health sciences

51-100

- natural sciences and mathematics

26-50

- life and agricultural sciences

1-10

- engineering sciences and ICT

101-200

- social sciences and humanities

26-50

Bron: CWTS UIRC Scoreboard 2009-10/ Web of Science.  De posities zijn gebaseerd op het percentage artikelen in internationaal gerefereerde tijdschriften i.s.m. het bedrijfsleven geschreven (en dus niet op de absolute aantallen artikelen).  De onderzoeksvelden zijn anders samengesteld dan in de top 2002-2006. De relatief hoge positie van de TU Delft op het gebied van ‘life and agricultural sciences’ is te danken aan publicaties binnen het veld ‘basis life sciences’ en op het gebied van ‘social sciences and humanities’ aan ‘statistical sciences’. Het gaat in beide gevallen overigens in absolute zin niet om hoge aantallen (navraag bij CWTS).

3.6

Aantal veni-/vidi-/vici-toekenningen VENI

VIDI

VICI

TOTAAL

2002

3

6

3

12

2003

7,5a

9

1

17,5

2004

6

5

0

11

2005

10

4

1,5a

15,5

2006

4

5

3

12

2007

9

3

3

15

2008

4

0

2

6

2009

18

5

1

24

TOTAAL

61,5

37

14,5

113

Bron: http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_5W3DLA Bij dit overzicht wordt uitgegaan van het jaar waarin de subsidies worden toegekend. a) Sommige personen zijn werkzaam aan twee instellingen waaronder de TU Delft.

3.7

Aantal STW valorization grants jaar

STW valorization grants

2004-2006 2007 2008 2009 Bron: Valorisation Centre (TU

3.8

12 9 9 5 Delft)

Aantal ERC grants jaar

ERC grants

Starting grant 2008 2 2009 1 Bron: Valorisation Centre (TU Delft)

Advanced grant 1 1


148

4. Gegevens promoties Aantal promoties naar: man-vrouw, Nederlands-buitenlands Jaar

Totaal

Mannen

Vrouwen

Buitenlands

Nederlands

N

%

N

%

N

%

N

%

1997

184

166

0,90

18

0,10

43

0,23

141

0,77

1998

208

186

0,89

22

0,11

37

0,18

171

0,82

1999

183

153

0,84

30

0,16

47

0,26

136

0,74

2000

172

139

0,81

33

0,19

41

0,24

131

0,76

2001

180

148

0,82

32

0,18

52

0,29

128

0,71

2002

178

155

0,87

23

0,13

65

0,37

113

0,63

2003

185

154

0,83

31

0,17

77

0,42

108

0,58

2004

212

166

0,78

46

0,22

97

0,46

115

0,54

2005

225

189

0,84

36

0,16

111

0,49

114

0,51

2006

214

167

0,78

47

0,22

104

0,49

110

0,51

2007

229

179

0,78

50

0,22

114

0,50

115

0,50

2008

236

175

0,74

61

0,26

124

0,53

112

0,47

0,23

155

0,59

109

0,41

2009 264 202 0,77 62 Bron: promis (BO/Pedel).  Inclusief Twaio’s die vervolgens promoveren.


149

Bijlage 4 Statistieken organisatie 5. Vastgoed 6. Personeel en Organisatie 1. Personeel TU delft 2. Personeel faculteiten en instituten 3. Ondersteunen en beheerpersoneel (OBP)

7. Hoogleraarsbenoemingen


150

1. Vastgoed Overzicht voorgenomen investeringen in huisvesting Periode 2010 – 2014 ____________________________________________________________________________ Overzicht volgens concept MVIP d.d. 10-12-2009 voorkeursmodel. (Onder voorbehoud van financiering) (in miljoenen euro’s) 1. Projecten in uitvoering Herhuisvesting MSP (TNW) Bewegwijzering Mekelpark Uitbreiding/renovatie Sport & Cultuur –fase 1 Herinrichting publieksruimte TUD Library Herhuisvesting directie Instellingsbeleid TU midden: studie studentenhuisvesting en bestem. plan TNO Scheidingstechnologie

2010 6,4

2011

2012

2013

2014

29,2

54,5

79,3

43,7

20,5

3. Nog te starten, veiligheidsgerelateerd Optimalisatie TN-gebouw: brandveiligheid Optimalisatie EWI-gebouw: sprinkler Optimalisatie L&R: sprinkler

5,1

4,6

4. Beleid efficienter ruimtegebruik

1,5

1,5

1,5

1,5

1,5

5. T.b.v. Onvoorziene projecten

0,5

0,5

0,2

1,0

1,0

52,6

61,1

81,0

46,2

23,0

2. Projecten in voorbereiding Cluster TNW Nieuwbouw DCT-BT-Bionano (TNW) - Deltaresvariant Schuifoperatie TN Aankoop K-gebouw Cluster CiTG-BK Upgrading Julianalaan Afhandeling ASR inzake Julianalaan Herontwikkeling plint CiTG ICT Actieve componenten (cfm. Demarcatie ICT-FMVG) Herinrichting Stevin II en III Optimalisatie CiTG-gebouw: klimaatgevel + renov. Verdiep. Optimalisatie CiTG-gebouw: sprinkler Cluster Learning Centre/3mE/IO/TBM Nieuwbouw Learning Centre Herinrichting IO Nieuwbouw TBM Overige in voorbereiding Herinrichting/upgrading E2_ en E3-vleugel TN-gebouw Herontwikkeling TU Noord Ontwikkeling Zuid Parkeerregime TU-midden Vervanging WKK-units Upgrading onderwijszalen TU zalenpoule Campusbrede voorzieningen: paviljoens Mekelpark Transitorium

Totaal


151

2. Personeel en Organisatie 1. Personeel TU Delft 1.1 Personeelsomvang in fte

Excl. Personen in regeling Datum 31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 Aantal fte

4691

Verschil

51

4640

4571

4433

4203

4416

4552

69

138

230

-213

-136

-93

In- en uitstroom in fte Jaar

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

Instroom

857

908

919

965

772

671

729

Uitstroom

778

837

764

735

985

807

822

1.2 Verhouding WP-OBP in fte Datum

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

WP

2683

2643

2579

2493

2315

2238

2196

OBP

1905

1878

1859

1820

1775

2082

2245

SA

103

119

133

120

113

96

111

WP/OBP**

1,41

1,41

1,39

1,37

1,30

1,07

0,98

(WP+SA)/OBP

1,46

1,47

1,46

1,44

1,37

1,12

1,03

1.3 Verhouding vrouwen - mannen in fte Datum Man verschil Vrouw verschil % vrouw

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 3248 2 1443 49 31%

3246

3254

3211

3075

3258

3382

-8

43

136

-183

-124

-87

1394

1317

1222

1128

1158

1170

77

95

94

-30

-12

-6

30%

29%

28%

27%

26%

26%

1.4 Gemiddelde leeftijd per fte Datum Gemiddelde leeftijd

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 40

39,9

39,8

39,8

40,2

41,3

41,1

1.5 Verzuim excl zwangerschapsverlof Jaar verzuimpercentage

2009 2,6

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2,6

2,6*

2,7

3,0

3,0

2,5

Opmerking: betreft bezoldigde medewerkers * met terugwerkende kracht gecorrigeerd ** Tot 2009 zijn de Studentassistenten meegerekend bij het WP. In 2009 worden de Studentassistenten als een aparte categorie vermeld. Uiteraard heeft een en ander gevolgen voor de verhouding WP/OBP, vandaar dat ook de verhouding zoals deze zou zijn indien de Studentassistenten wel worden meegeteld bij het WP, is opgenomen.


152

2. Personeel Faculteiten en Instituten 2.1 Personeelsomvang in fte Excl. Personenen in regeling Datum Aantal fte Verschil

Datum WP OBP WP/OBP

Datum

31-12-2009 31-12-2008

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

3598

3581

3508

3378

3594

3716

3818

17

73

130

-216

-122

-102

-62

31-12-2009 31-12-2008

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

2683

2762

2712

2613

2428

2334

2309

915

819

795

765

1166

1382

1509

2,93

3,37

3,41

3,42

2,08

1,69

1,53

31-12-2009 31-12-2008

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

WP vast

1045

1011

978

966

974

993

995

verschil

34

33

12

-8

-19

-2

-11

WP tijdelijk

1638

1751

1734

1647

1454

1341

1314

verschil

-113

17

87

193

113

27

-12

WP tijdelijk/vast

1,57

1,73

1,77

1,70

1,49

1,35

1,32

Datum Man

31-12-2009 31-12-2008 2080

2153

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 2140

2080

1958

1912

1909

verschil

-73

13

60

122

46

3

-30

Vrouw

603

609

572

533

470

422

400

verschil % vrouw

Datum

-6

37

39

63

48

22

7

22%

22%

21%

20%

19%

18%

17%

31-12-2009 31-12-2008

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

Hoogleraren

204

190

176

172

161

167

179

UHD's

234

242

243

238

237

245

243

UD's

341

314

285

282

282

283

351

Onderzoekers

104

106

110

115

127

138

144

Docenten

155

153

154

153

154

155

68

5

6

10

6

13

5

10

1043

1011

978

966

974

993

995

Overig WP Totaal vast WP

Datum Hoogleraren UHD's UD's Promovendi Twaio's

31-12-2009 31-12-2008

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

23

24

25

22

27

26

20

5

11

8

11

11

8

2

70

77

72

57

45

45

56

1013

1032

1006

970

854

816

701

48

34

22

31

35

33

37

450

420

420

392

329

280

355

Docenten Student assistenten

31

38

41

38

34

33

20

#

116

132

120

113

96

111

Overig WP

0

1

6

6

6

4

12

1640

1751

1734

1647

1454

1341

1314

Onderzoekers

Totaal tijdelijk WP


153

Datum Gemiddelde leeftijd

31-12-2009 31-12-2008

Datum

31-12-2009 31-12-2008

Medewerkers

37,1

36,5

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 36,5

36,6

37,0

37,5

37,6

31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003

3128

3113

3047

2938

2811

2633

2567

Studenten

#

533

569

494

450

424

481

FOM promovendi

7

14

24

31

50

70

70

KNAW-ers

0

1

1

1

2

3

5

31

93

62

72

102

58

32

6

8

19

23

26

22

22

1799

1494

1648

1034

693

497

320

454

415

5425

5671

5370

4593

4134

3707

3497

Declaranten FOM-ers Gasten** Externen*** Totaal


154

3. Ondersteunend en beheerpersoneel 3.1 Personeelsomvang ondersteunend en beheerpersoneel in fte Excl. Stagiaires en personen in regeling Datum Faculteiten en inst.

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 915

819

796

765

1166

1382

1509

Centrale diensten

1093

1059

1063

1055

609

700

736

Totaal

2008

1878

1859

1820

1775

2082

2245

19

39

45

-307

-163

-68

Verschil

130* * waarvan 103 fte stud.ass.

3.2 OBP vast en tijdelijk in fte Datum OBP vast verschil OBP tijdelijk verschil OBP tijdelijk/vast

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 1710

1662

1659

1607

1623

1933

2061

48

3

52

-16

-310

-128

-41

298

216

199

213

152

149

184

82

17

-14

61

3

-35

-27

0,17

0,13

0,12

0,13

0,09

0,08

0,09

3.3 Verhouding vrouwen en mannen OBP in fte Datum Man verschil Vrouw verschil % vrouw

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 1168

1093

1113

1131

1116

1346

1476

75

-20

-18

15

-230

-130

-81

840

785

745

689

659

736

769

55

40

56

30

-77

-33

13

42%

42%

40%

38%

37%

35%

34%

3.4 OBP naar schaal in fte Datum Schaal 16 en hoger Schaal 11 t/m 15 Schaal 1 t/m 10 Student assistenten

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 6

7

7

7

8

12

13

495

469

453

443

413

450

489

1393

1387

1378

1349

1333

1591

1705

103

Leerlingen

8

6

6

5

8

15

28

Overige OBP

3

9

15

16

13

14

10

3.5 Gemiddelde leeftijd OBP naar fte Datum Gemiddelde leeftijd

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 43,9

44,9

44,7

44,5

44,7

45,4


44,8

155

3.6 OBP in aantallen personen (bezoldigd en onbezoldigd) Datum Medewerkers

31-12-2009 31-12-2008 31-12-2007 31-12-2006 31-12-2005 31-12-2004 31-12-2003 2176

2139

2120

2065

2026

2357

2565

Leerlingen

10

8

7

7

10

19

34

Trainees

18

15

10

10

15

9

15

Studenten

485

9

4

9

8

3

5

Declaranten

136

101

91

123

283

279

240

15

22

23

22

20

2247

2236

2365

2689

2879

Combiwerkers

13

14

Gasten**

588

417

Externen

381

376

3807

3079

Totaal

Opmerking: tabel 3.1 tot en met 3.5 betreffen bezoldigde medewerkers (incl. student-assistenten ** In deze groep zijn ook opgenomen personen die gebruik maken van faciliteiten, maar geen bijdrage leveren aan het primaire proces. Onder Faciliteitengebruikers wordt verstaan: personen die worden geregistreerd zodat zij toegang kunnen krijgen tot de systemen. Ingeval van OBP zijn dat o.a. uitzendkrachten, extern ingehuurden etc.


156

3. Hoogleraarsbenoemingen Nieuwe benoemingen

leerstoel/werkterrein

dr. F.W. Jansen prof.dr.ir. B.J. Boersma dr. J.P.A. Dewald prof. dr. R. Babuska dr. H.E.J. Veeger dr. Frank Willem Jansen dr.ir. A.A.J.F. van den Dobbelsteen prof. ir. C.H.C.F. Kaan dr. W. Vanstiphout ir. F.C.M. Wegman prof.dr.ir. B. van Arem dr. M.A. Hicks prof.dr. S. Uhlenbrook dr. ir. S.P.. Hoogendoorn dr.ir. L.C. Rietveld dr. S.A. Petersen dr. G. Bertotti dr.ir. H.W.J. Russchenberg ir. F. Le Chevalier dr. O. Yarovyi dr. ir. R.E. Kooij dr. C. Spitas dr.ir. R.H.M. Goossens R. Fitch dr. M. Mulder dr.ing. G. Eitelberg prof.dr.ir. L.A. Tavasszy dr. M. van Eeten prof.dr. Yao-Hua Tan mw. M.G. Elsinga dr. P. Hudson mw. dr. ir. P. Herder dr. S. Schaap dr. P.P. Verbeek dr. D. Brdjanovic prof.dr. P.J. Peters dr. P. Osseweijer dr. ir. S.J. Tans dr. E.P.A.M. Bakkers

Clinical evaluation of minimally invasive surgical instruments Energy Technology Neutral Control and Rehabilitation Intelligent Control & Robotics Muscoskeletal Mechanics Clinical Evaluation of Minimally Invasive Surgical Instruments Climate Design and Sustainability Materialisatie Ontwerp en Politiek Verkeersveiligheid Vervoersmodellering, voorheen de leerstoel Vervoersplanning Soil Mechanics Experimentele Hydrology Verkeersmanagement Innovatie en Integratie in de stedelijke watercyclus Geoscience Integration Applied Geology Remote Sensing of the Environment Radar Systems Engineering Microwave Technology and Systems for Radar Robustness of complex Networks Embodiment Design Physical Ergonomics Retail Design Aerospace Human Machine Systems Experimental Aerodynamics Goederenvervoer en Logistiek Public Administration, Governance of Infrastructures Information and Communication Technology Housing Institutions and Governance Human Factor in Safety Engineering Systems Design in Energy and Industry Water Policy and Governance Human Enhancement Sanitary Engineering Electronenmicroscopie aan biologische systemen Science Communication Moleculaire en Cellulaire Biofysica Nanomaterialen

Herbenoemingen

leerstoel

faculteit

fte

duur

prof.dr.ing. S.H. Kjelstrup

Irreversible thermodynamics and sustainable processes

3mE

0,2

prof.dr. R. Boom

Metals Production, Refining and Recycling

3mE

0,2

prof.ir. O. Bosgra prof.mr. W.C.T.F. de Zeeuw prof. T. Fretton prof.dr. F. Bollerey prof. ir. E.A.J. Luiten prof.dr.ir. J.A. Roelvink prof.ir. C.P.J.W. van Kruijsdijk prof.dr.ir. F.L.H.R. Clemens prof.dr.ir. A.J.C. van Gemund prof.dr.ir. S.M. Heemstra de Groot prof. dr. W.J. Niessen

Meet- en Regeltechniek Gebiedsontwikkeling Interieur Geschiedenis Cultuurhistorie en Ontwerp Coastal Engineering and Port Development Reservoir Engineering Riolering Embedded Systems Diagnose personal and Ambient Networking Biomedical Imaging Science & Technology

3mE Bk Bk Bk Bk CiTG CiTG CiTG EWI EWI TNW

3 jaar 2 1/4 jaar 2 jaar 3 jaar 2 jaar 1 jaar 4 jaar 3 jaar 3 jaar 1 jaar 4 jaar 4 jaar 5 jaar


faculteit

fte

3mE 0,2 3mE 1 3mE 0 3mE 1 3mE 0,2 3mE UL/TU D Bk 1 Bk 0,6 Bk 0,2 CiTG 0,2 CiTG 1 CiTG 1 CiTG 0,2 CiTG 1 CiTG 1 CiTG 0,2 CiTG 0,6 EWI 1 EWI 0,4 EWI 1 EWI 0,2 IO 1 IO 0,8 IO 0,2 LR 1 LR 0,2 TBM deeltijd TBM 0,8 TBM 1 TBM TBM 0,3 TBM TBM deeltijd TBM/st. socrates deeltijd TNW 0 TNW 0,2 TNW 1 TNW TNW 0,2

0,3 0,6 1 0,4 0 0 0,4 0,2 0,2

duur 3 jaar 3 jaar

5 jaar 3 jaar 3 jaar 5 jaar

5 jaar

4 jaar

4 jaar 4 jaar 5 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar 5 jaar

4 jaar

3 jaar

5 jaar

157

158

Jaarverslag 2009 Technische Universiteit Delft

Recommend Documents