JAARCONGRES INTERNATIONALISERING VAN HET HOGER ONDERWIJS Internationalisering in grote lijnen: 55 jaar Linking Knowledge Worldwide 3/4 april 2007 Steigenberger Kurhaus Hotel in Scheveningen
Wat heeft het Nederlands hoger onderwijs de wereld te bieden? Wat hebben we bereikt na 55 jaar internationale samenwerking in het hoger onderwijs? Wie hebben ervan geprofiteerd? Sprekers beschouwen de resultaten van internationalisering in Nederland en in het buitenland, de effecten voor instellingen en voor studenten. . Jo Ritzen, voorzitter van het College van Bestuur, Universiteit van Maastricht . Sander van den Eijnden, algemeen directeur, Nuffic . Jos Walenkamp, directeur, Directie Kennis en Innovatie, Nuffic
Programma Dinsdag 09.30 – 10.00 – 10.30 – 12.30 – 14.00 – 17.00 – 19.00 –
3 april 10.00 uur: 10.30 uur: 12.30 uur: 14.00 uur: 17.00 uur: 18.00 uur: 21.00 uur:
Woensdag 4 april 09.00 – 12.30 uur:
inloop verwelkoming workshops lunch plenair (keynote speakers) borrel haardvuurdiner met keynote speaker Wim Willems, hoogleraar sociale geschiedenis aan de Haagse campus van de Universiteit Leiden
workshops
De fijne kneepjes van internationalisering: Nuffic medewerkers verzorgen met collega’s uit het veld workshops over de hot items van de internationaliseringpraktijk: Workshops 3 april 10.30 – 12.30 uur: 1. Instroom: toelatingsbeleid 2. Competentiegericht onderwijs in ontwikkelingslanden, verantwoord Nederlands exportproduct? 3. Instroom zonder toereikende diploma’s: hoe is dat te regelen? 4. Verandermanagement in Nederland en in ontwikkelingslanden 5. Het Leven Lang Leren programma in Nederland 6. Internationale Marketing; uitwisseling van best practices 7. Cross border en offshore education: wie bewaakt de kwaliteit? 8. Naar een intergrale benadering van internationalisering: meten is weten? 9. Een Holland Alumni Platform voor buitenlandse studenten
Gelegenheid tot netwerken en verdere discussie is er tijdens lunch, borrel en afsluitend diner. Woensdag 4 april 09.00 – 12.30 uur: Vier workshops over internationalisering van het hoger onderwijs: 1. Arabische wereld 2. Basiskennis internationalisering 3. Neso marketing strategieën 4. Controle echtheid diploma’s
Workshops jaarcongres Internationalisering van het hoger onderwijs 3 april 2007 10.30 – 12.30 uur 1. Instroom en toelating De workshop heeft als onderwerp verschillende zaken waar een aankomende buitenlandse student op Bachelor en/of Master’s niveau, maar ook een buitenlandse onderzoeker en/of aio, mee te maken krijgt bij instroom in het Nederlandse hoger onderwijs, én op de infrastructuur die hiervoor nodig is. In deze workshop komen de onderwijskundige en de sociaal–juridische aspecten aan bod. Er wordt aandacht besteed aan protocollen, geautomatiseerd systeem (visa wizard), diplomawaardering en fraude evenals de organisatiestructuur die nodig is om de processen efficiënt te laten verlopen. Voorzitter: Robert Coelen, Vice-President International, Universiteit Leiden: het Leidse systeem Inleiders: .Margot Slebus, Hoofd Internationalisering van de Faculteit der Letteren, Rijksuniversiteit Groningen: het admissions protocol .Dorinne Raaimakers, Hoofd Internationale Expertise, Universiteit Utrecht: de organisatiestructuur 2. Competentiegericht onderwijs in ontwikkelingslanden, verantwoord Nederlands exportproduct? Competentie is het vermogen van iemand om in bepaalde situaties adequaat gedrag te vertonen. Iemand is competent als hij díe handelingen inzet die het beste passen bij de gegeven situatie én als hij blijk geeft dit in gelijkwaardige situaties ook te kunnen. In het Hoger Onderwijs speelt het competentiebegrip vooral een rol in de discussie over de problematiek van de aansluiting onderwijs, werkveld en arbeidsmarkt. Traditionele onderwijsconcepten zijn hierin niet meer toereikend. Vooral in het beroepsonderwijs zijn we al ver met het invoeren van het competentiegericht onderwijs. In diverse ontwikkelingslanden is “competence based education” inmiddels ook tot beleid verheven. Diverse Nederlandse partijen, met name hogescholen en consultancy organisaties begeleiden overheden en onderwijsinstellingen in ontwikkelingslanden met het invoeren hiervan. In het door Nuffic beheerde NPT programma zijn diverse projecten op dit terrein actief. De stelling kan geponeerd worden dat het dus een interessant export product van de Nederlandse hoger onderwijs sector is. De ervaringen tot nu toe in het NPT en de discussie in Nederland op dit gebied bieden een prachtige aanleiding om die stelling eens aan een nadere beschouwing te onderwerpen. Voorzitter: Willem Benjaminse, Manager International Projects, Hanze Hogeschool, Groningen Inleider: José Egging, Adviseur Onderwijsinnovatie, Hanze Hogeschool, Groningen 3. Instroom zonder toereikende diploma’s: hoe is dat te regelen? In het kader van een leven lang leren wordt er al jaren veel gesproken over het Erkennen van Verworven Competenties (EVC). EVC is erop gericht competenties zichtbaar te maken die tijdens
formeel leren, maar ook informeel leren zijn verworven. EVC biedt ook uitkomst voor vluchtelingen die geen diploma’s meer ter beschikking hebben of buitenlandse studenten wiens diploma onvoldoende aansluit op de gewenste Nederlandse opleiding. In deze workshop wordt ingegaan op de bestaande kaders die het mogelijk maken instroom op basis van EVC-methoden te regelen. Verschillende wettelijke kaders zullen de revue passeren, zoals de Lissabon conventie, de WHW en de kwaliteitscode voor EVC die recentelijk is ondertekend door onder andere het Ministerie van OC&W, de HBO-raad en PAEPON. Tevens wordt stil gestaan bij het praktijkkader: welke instrumenten kunnen worden gebruikt en wat zijn de ervaringen hiermee tot nu toe? Voorzitter: Jindra Divis, Directeur Europees Platform Inleiders: .Erik Keamingk, directeur EVC: de kwaliteit van EVC .Cindy Geers, Job Support UAF: EVC, een kans voor vluchtelingen 4. Verandermanagement in Nederland en in ontwikkelingslanden Nederlandse hoger onderwijsinstellingen en andere organisaties zijn betrokken bij het uitvoeren van projecten in het door de Minister van Ontwikkelingssamenwerking gefinancierde Netherlands Programme for Institutional Strengthening of Post-Secondary Education and Training Capacity (NPT). Veel projecten bevatten elementen als curriculumontwikkeling, staftraining, investeringen, ontwikkelen van managementcapaciteit en zaken als ontwikkeling van ICT voor management en onderwijs. Die individuele activiteiten zijn op zich niet voldoende om tot duurzame resultaten te komen. Uiteindelijk gaat het er om dat de organisaties de aangeboden oplossingen echt opnemen in hun werkwijze. Dat vereist een organisatieveranderingsperspectief bij het uitvoeren van NPT projecten. In deze workshop wil de Nuffic dit perspectief verder verkennen. Dat gebeurt vanuit twee invalshoeken. Jaap Voeten van de Maastricht School of Management is als projectadviseur betrokken bij diverse NPT projecten. Bovendien ontwikkelt hij vanuit zijn professie het denkraam over institutionele ontwikkeling van onderwijsorganisaties in ontwikkelingslanden. Hij zal vanuit zijn ervaring en denkmodellen 'change management' benaderen. Hetzelfde zal Paul Vergeer van Condroz Consulting Group doen. Hij is als consultant gespecialiseerd in bestuurlijke effectiviteit en de 'tactiek van de realisatie'. Hij heeft ruime ervaring met organisatieverandering in Nederlandse universiteiten. Personeel van diezelfde universiteiten acteert weer als 'change agents' bij hun NPT partners in het zuiden.
-
Voorzitter: Joep Houterman, directeur Capaciteitsopbouw en Beurzen, Nuffic Inleiders: .Jaap Voeten, Maastricht School of Management, over een theoretische benadering van institutionele ontwikkeling in de praktijk van hoger onderwijsinstellingen in ontwikkelings landen .Paul Vergeer, Condroz Consulting Group, over tactiek bij veranderen in Nederlandse universiteiten
5. Het Leven Lang Leren programma in Nederland Vanaf 1 januari 2007 zijn de Europese Onderwijsprogramma’s Socrates en Leonardo da Vinci opgegaan in het nieuwe geïntegreerde programma voor Leven Lang Leren. Het Leven Lang Leren Programma, dat alle onderwijsvelden beslaat, poogt door het stimuleren van samenwerking, kennisuitwisseling en mobiliteit tussen onderwijs- en opleidingssystemen, een bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van Europa als een duurzame en concurrerende kenniseconomie, met meer en betere werkgelegenheid en een grotere sociale cohesie. Met een budget van ruim 6.5 miljard euro, is het het grootste Internationaliseringsprogramma in Europa. Voor het Hoger Onderwijsveld is met name het Erasmusonderdeel van het programma van belang. Maar er zijn meer mogelijkheden voor financiering van projecten, netwerken en andere activiteiten. In deze workshop zal het beleidskader van het programma worden geschetst en worden ingegaan op de mogelijkheden die het programma voor het Nederlandse Hoger Onderwijsveld biedt.
Voorzitter: Herman van Holt, Adjunct directeur CINOP Inleiders: .Janneke Timmer, Senior beleidsmedewerker, directie Internationaal Beleid, en Fleur Lagcher, Accountmanager Hoger onderwijs, beroepsonderwijs en wetenschapsbeleid, directie Internationaal Beleid, ministerie van OCW: het Nederlands onderwijsbeleid en Europa en hoe wij vanuit Nederland werken aan de versterking van het Nederlands hoger onderwijsveld in Europese projecten .Vanessa Lambrecht, Afdelingshoofd Nationaal Agentschap Leven Lang Leren, Directie Capaciteitsopbouw en Beurzen, Nuffic: projecten in het Leven Lang Leren Programma; mogelijkheden voor het hoger onderwijs .David Bohmert, beleidsmedewerker Neth-ER: naar een geïntegreerde instellingsstrategie voor Leven Lang Leren 6. Internationale marketing; uitwisseling van best practices De internationale werving van buitenlandse studenten neemt nog steeds toe en veel instellingen hanteren hierbij een professionele aanpak. Toch zijn er onderling nog grote verschillen in de instrumenten die men inzet en de doelstelling die men heeft (werving versus institutionele samenwerking). Daarbij wordt verschillend gedacht over de rol die de Nuffic en haar buitenlandse kantoren (NESO’s) zouden moeten spelen. Deze workshop biedt instellingen gelegenheid om met elkaar te discussiëren over alle aspecten van internationale marketing op instellingsniveau en zo te komen tot een overzicht van ‘best practices’. Voorzitter en twee inleiders komen uit het hoger onderwijsveld en worden z.s.m. bekend gemaakt. 7. Cross border en offshore education: wie bewaakt de kwaliteit? Deze workshop richt zich op de vernieuwing in het onderwijsaanbod en internationale ontwikkelingen: a. offshore campuses b. E-learning c. Kwaliteitsbewaking/accreditatie Deze non-traditionele vormen in het onderwijsaanbod van instellingen die vestigingen hebben in een ander land of uitsluitend digitaal onderwijs aanbieden vallen, daarmee vaak buiten de nationale wetgeving/accreditatie-structuren en inspectie. Dit leidt tot vragen over kwaliteit en waarde van dit soort instituten en van de verleende getuigschriften. Voorzitter: Hans Vossensteyn, Onderzoekscoördinator bij CHEPS en hoogleraar aan de Fachhochschule Osnabrück Inleiders: .Theo Hooghiemstra, Directeur International Office, Christelijke Hogeschool Nederland: CHN op Grand Tour, ervaringsbericht .Helma te Velde, Manager Quality Control, Christelijke Hogeschool Nederland: CHN op Grand Tour, ervaringsbericht .Axel Aerden, NVAO: accreditatie 8. Naar een integrale benadering van internationalisering: meten is weten? Internationalisering kent vele verschijningsvormen: het aanbieden van internationale opleidingen in Nederland – of in het buitenland, het samenwerken met instellingen en bedrijven in het Noorden – of Zuiden, het doen van gezamenlijk onderzoek – of het aanbieden van commerciële diensten. Wat gebeurt er zoal op het gebied van internationalisering in het Nederlandse HO, en met welke drijfveren? In hoeverre vindt er beleidsafstemming plaats voor de uiteenlopende, en soms conflicterende vormen van internationalisering? Deze workshop gaat in op de lering die getrokken kan worden door beter inzicht in de internationalise-
ringpraktijk in het Nederlandse Hoger Onderwijs. Hoe wordt door de instellingen in de diverse vormen van internationalisering samenhang aangebracht? Wat zijn de good en best practices van een dergelijke integrale benadering? Hoe wordt succes bepaald en wat zijn eventuele knelpunten? Kan een ‘benchmarking’ instrument daarbij helpen? Welke rol speelt een goede afstemming van beleidsmaatregelen door de Nederlandse overheid en de instellingen zelf? Deze onderwerpen staan centraal in de workshop. Twee instellingen presenteren hun ervaring met de vormen van internationalisering op hun instelling, en de wijze waarop zij hierin coherentie aanbrengen. Ook wordt een inleiding gegeven over het nut van een meetinstrument om internationalisering in kaart te brengen, en de wijze waarop dit vormgegeven zou kunnen worden. Voorzitter: Leonard van Hout, Hogeschool van Amsterdam Inleiders: .Madeleine Gardeur-Veltman, Hoofd Bureau Internationale Samenwerking, Rijksuniversiteit Groningen .Jeroen Torenbeek, Directeur van het James Boswell Instituut, Universiteit Utrecht .Maya van den Heuvel, Stafdirecteur Onderwijs en Kennisontwikkeling, Raad van Bestuur Avans Hogeschool Tilburg 9. Een Holland Alumni Platform voor buitenlandse studenten Dit jaar begint de Nuffic met het opzetten van een Holland Alumni Platform (HAP) voor buitenlandse studenten. Met het platform wil de Nuffic het contact van de buitenlandse student met Nederland stimuleren en in stand te houden. De Nuffic wil het HAP opzetten in samenwerking met de diverse belanghebbenden, waaronder hoger onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Buitenlandse studenten en alumni kunnen lid worden van een digitaal platform dat ze o.a. in de gelegenheid stelt om te zoeken naar landgenoten die in Nederland hebben gestudeerd. De site informeert ze daarnaast over relevante ontwikkelingen in Nederland en ontwikkelingen en activiteiten met een Nederlands tintje in eigen land. Naast het opbouwen van een website en database richt het platform zich op het ondersteunen en versterken van Netherlands Alumni Associations (NAA’s). Zij zijn een belangrijke schakel in het directe contact met de alumnus in het buitenland. De Nuffic denkt dat het platform een toegevoegde waarde kan hebben voor het alumnibeleid van Nederlandse hoger onderwijsinstellingen, door samenwerking met het bedrijfsleven en door versterking van NAA’s. In deze workshop bespreken we welke knelpunten de instellingen ervaren in hun alumnibeleid voor buitenlandse studenten en op welke wijze een landelijk platform daar een bijdrage aan kan leveren. Naast een presentatie over het Holland Alumni Platform bevat de workshop een presentatie over de rol die de Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) heeft in het Duitse alumnibeleid. De voertaal tijdens de workshop is Engels. Voorzitter: Leneke Visser, Directeur Utrechts Universiteitsfonds/Alumnibureau (onder voorbehoud) Inleiders: .Cay Etzold, DAAD: de rol van DAAD als nationaal orgaan in alumnibeleid, de betekenis van een nationaal alumniorgaan voor alumniverenigingen in het buitenland, ervaringen van DAAD in Kenia. .Renate Teuwsen, Beleidsmedewerker Directie Kennis en Innovatie, Nuffic
4 april 2007 09.00 – 12.30 uur 1. Arabische wereld Nederlandse instellingen en de Nuffic hebben in de afgelopen jaren op verschillende manieren de banden met de Arabische wereld trachten aan te halen. Voorbeelden zijn de “Arab European Universities Association”, reizen over en weer naar Oman en het MoU dat de Nuffic met de Sultan Qabus universiteit heeft gesloten, de ontwikkelingsinspanningen in Yemen en de contacten met het Knowledge Village en de Academic City in de VAE. Nederland heeft ten slotte instituten in Cairo (NVIC), in Damascus (NIASD), in Rabat (NIMAR). OCW en BZ hebben aangegeven veel belangstelling te hebben voor nauwere banden met de Arabische wereld op academisch niveau. Voorzitter: Jos Walenkamp, Directeur, Directie Kennis en Innovatie, Nuffic Inleiders: .Dr George Saad, Knowledge Village, VAE .Dr Kim Duistermaat Directeur Nederlands-Vlaams Instituut, Caïro .Drs Hanke Drop, International Affairs, Hogeschool Utrecht 2. Basiskennis internationalisering Bent u net begonnen als medewerker op een international office? Of heeft u al langer te maken met internationalisering, maar altijd vanuit één specifieke invalshoek, zoals admissions, mobstacles of beurzen? Indien u benieuwd bent naar een overzicht van wat het vak van internationale samenwerking in de praktijk allemaal inhoudt, dan is deze workshop interessant voor u. Op de workshop worden allerlei deelonderwerpen van internationale samenwerking kort aangestipt. Daarbij kunt u denken aan werving van buitenlandse studenten, diplomawaardering, visumprocedures, beursbeheer en netwerken/publicaties. Voorzitter: Wessel Meijer, Hoofd International Office, Fontys Inleiders: .Beer Schröder, Afdelingshoofd Capaciteitsopbouwprogramma’s, Directie Capaciteitsopbouw en Beurzen, Nuffic .Janina Victor, Beleidsmedewerker afdeling Studies, Directie Kennis en Innovatie, Nuffic 3. Internationale Marketing: de toegevoegde waarde en uitgangspunten van een effectieve brandingstrategie voor het hoger onderwijs Branding gaat over merken. In ons geval over een merk voor het Nederlands hoger onderwijs. Het ontwikkelen en het laden van een krachtig merk dat een positieve en blijvende indruk achterlaat bij de doelgroep wordt steeds crucialer in een competitieve omgeving. De internationale studentenmarkt is in toenemende mate een zeer concurrerende markt met meer en steeds professionelere hoger onderwijsinstellingen. Een groot onderscheidend vermogen en eenduidige profilering van een land/instelling is hierbij bepalend voor succes. De Nuffic heeft in opdracht van het Ministerie van OCW een brandingstrategie ontwikkeld die in het najaar van 2007 zal worden uitgerold. In deze workshop gaan we onder begeleiding van twee experts op het gebied van country/institutional branding uitgebreid in op het nut en belang van een brandingstrategie. Op basis van ervaringen in het Verenigd Koninkrijk, waar een aantal jaar geleden het merk ‘Education UK, the best you can be’ succesvol is uitgerold, wordt aandacht geschonken aan de belangrijkste uitgangspunten voor een effectieve brandingstrategie. Ook wordt gesproken over het spanningsveld dat hierbij kan ontstaan tussen overheid en instellingen. Voorzitter: Robert van Kan, Hoofd afdeling Promotie, Nuffic Inleiders: .Dr. Neil Kemp, International Education consultant .Tim Rogers, International Education consultant
4. Controle echtheid diploma’s Vanuit onze doelgroep blijkt er steeds meer behoefte te bestaan aan controle op de echtheid van diploma’s. Voor verschillende klanten voert Nuffic deze controle al uit. Ieder diploma heeft zijn eigen, unieke kenmerken. Bij het beoordelen van echtheid is daarom iedere keer sprake van maatwerk. Bovendien is er een groot aantal landen waarbij extra oplettendheid vereist is, de zogenaamde ‘zorglanden’. Naast een algemene inleiding over het verschijnsel documentfraude zal tijdens de workshop nader worden ingegaan op verschillende soorten frauduleuze opleidingsdocumenten: valse, vervalste, en vals opgemaakte opleidingsdocumenten en fantasiedocumenten. Opleidingsdocumenten die zijn verleend door een Diploma Mill vormen een aparte categorie. Aan de hand van diverse representatieve cases zal worden behandeld waarop moet worden gelet om de echtheid van diploma’s te beoordelen. Voorzitter: Stephen Orme, International Office, Universiteit Leiden Inleiders: .Kitty Wigleven, Onderwijsvergelijker, Afdeling Onderwijsvergelijking, Nuffic .Herman de Leeuw, medewerker authenticiteit, verbonden aan de afdeling Diplomaerkenning en Legalisatie van de Informatie Beheer Groep
© Nuffic, maart 2007 De Nuffic is een professionele, non-profit organisatie die overal ter wereld het onderwijs toegankelijk wil helpen maken, vooral in landen waar de onderwijs-infrastructuur te zwak is. Onderwijs is essentieel om wereldwijd sociaaleconomische ontwikkeling te bevorderen, om de kwaliteit van leven te verbeteren en het begrip tussen culturen te vergroten. De Nuffic wil de intermediair zijn tussen het Nederlands onderwijsveld en de internationale onderwijs gemeenschap. De voornaamste werkterreinen van de Nuffic zijn: • Ontwikkelingssamenwerking • Internationalisering van het hoger onderwijs • Diplomawaardering en Certificering • Internationale marketing van het hoger onderwijs
Nuffic Kortenaerkade 11 Postbus 29777 2502 LT Den Haag t +31 (0)70 42 60 260 f +31 (0)70 42 60 399
[email protected] www.nuffic.nl
