Innovatieve Verpakkingen

Innovatieve Verpakkingen Dit is een bijlage van Reflex Uitgeverij bij deze krant

Met de tijd mee: verpakkingen in ontwikkeling

pagina 5

Duurzame recycling en minder grondstoffen

pagina 6

De Gouden Noot

pagina 8

Van verpakking tot compost

pagina 16

augustus 2010

2

Innovatieve verpakkingen

Een publicatie van Reflex Uitgeverij

Tijdloze verpakkingen bestaan niet

I n ho u d Innovatieve Verpakkingen Een publicatie van Reflex Uitgeverij op 27 augustus in het NRC Handelsblad.

zodat deze op een barplank weinig ruimte in beslag zou nemen. Door de rug van de fles tevens te verzwaren werd de kostbare jenever bovendien beschermd tegen kroegtijgers die de drank mogelijk om konden stoten. Daarnaast is efficiency een continue uitdaging gebleken: een verpakking mocht niet te veel ruimte innemen op de koets, en later de trein en de vrachtwagen om de transporteur niet te veel op kosten te jagen.

Dutch design: onderscheidende verpakkingen 4 Innovaties in de verpakkingsbranche

5

Duurzame verpakkingen

6

Meedingen naar verpakkingsprijzen

8

Verpakkingen produceren

9

Een blik op blik

12

Duurzaam plastic

13

Achter glas: flessen en potten

15

Verpakkingen als voedingsbron

16

Design

Minder afval: uitdagingen voor verpakkers 16 Hout, meer dan alleen charmant

18

De keuze voor een verpakking

19

C o l o f on Project Manager Bart Duurkoop [email protected] Productie/Lay-Out [email protected] Redactie Laura Baar, Rene Bogaarts, Rob Broere, Jeroen Janssen, Joost van Kleef, Laura Schweig; hoofdredacteur: Floris Müller Foto‘s istockfoto.com De inhoud van gastbijdragen, expert- en focusinterviews geven de mening van de gastauteurs en geïnterviewden weer. De redactie is voor de relevantie van deze bijdragen niet verantwoordelijk. Reflex Uitgeverij B.V. Keizersgracht 127 1015 CJ Amsterdam T +31-(0)20-7070-556 www.reflex-media.net Contact Nederland: [email protected] Contact Hoofdkantoor: Laurens Müller [email protected]

H

ebt u weleens gezien hoe fabrikanten 500 jaar geleden hun producten verpakten? Bier werd in grote houten vaten uit de brouwerij geleverd, brood kwam van de bakker in grauw papier. En jenever haalden klanten direct bij de stokerij. In een hervulbare grote stenen kruik. Zonder enige versiering of etiket. Op de eerste verpakkingen van sterke drank van Bols staat alleen met sierlijke letters geschilderd ‘genever’. Dat was duidelijk genoeg want jenever was jenever; verschillende drankmerken bestonden nog niet. Producenten hadden het uiterlijk van verpakkingen nog helemaal niet zo hoog staan. Nee, dan de verpakkingen van tegenwoordig; het is een wereld van verschil. Een aantrekkelijke kartonnen-, glazen of plasticverpakking wordt even belangrijk gevonden als het product dat er in zit. Verpakkingen zijn het visitekaartje van de fabrikant. Opvallen en herkend worden zijn het credo. Aan de andere kant zijn klanten, en in hun kielzog de overheid, ook steeds grotere eisen gaan stellen aan verpakkingen. Een verpakking moet op een verantwoorde manier geproduceerd zijn, en na gebruik bij voorkeur ook een niet al te grote belasting voor het milieu opleveren. Als je als bedrijf niet bezig bent met duurzaamheid, verlies je zonder twijfel de strijd om het schap.

Gebruikersgemak Terug naar het verleden; dat ze eeuwen geleden weinig om het uiterlijk van hun producten gaven, betekent niet dat fabrikanten het verpakken als onderwerp geheel links lieten liggen. Vooral over het praktische nut van verpakkingen werd intensief nagedacht. Houdbaarheid speelde hierin een centrale rol. En dat doet het nog steeds: als het even kan moet een product zo lang mogelijk goed blijven in een verpakking. Ook gebruikersgemak staat al eeuwenlang op de agenda van verpakkers. Uit mijn eigen branche zijn voorbeelden bekend van een aantal slimme handigheidjes die de eerste producenten op hun ontwerpen voor hun flessen toepasten. Zo bedachten jenevermakers van Bols in de zeventiende eeuw een fles waarbij de voorkant gebold was, maar de achterkant recht,

In ons historische assortiment, maar ook in de ontwikkeling van andere producten, zie je dat de trends van de tijd, en individuele behoeften van klanten, steeds grotere invloed hebben gekregen op verpakkingen. Etenswaren en gebruiksgoederen zijn steeds onderscheidender verpakt met rijk aangeklede etiketten. De keuze voor verpakkingssoorten wisselden door de jaren van hout naar glas, van metaal naar plastic en andersom. Ook vorm en kleur worden door designers voortdurend op de tekentafel aan veranderingen onderworpen. De zoektocht naar ‘handigheidjes’ uit het verleden is gebleven: jaarlijks worden er prijzen uitgereikt voor de slimste toepassingen van verpakkingen. Alle veranderingen in verpakkingen zijn ook noodzakelijk. Klanten veranderen, en dus ook hun behoeften. Ter voorbeeld: Bols gebruikte jaren lang de hetzelfde ontwerp fles voor de dranken die gebruikt werden voor cocktails. Ondanks de goede staat van dienst van het design, is toch gekozen om het ontwerp te vernieuwen. Eind 2004 werd de reeks vervangen door een frissere lijn. De afgeronde flessen zijn lichter en dus goed te gebruiken door barpersoneel, en zijn door hun kleurstellingen aansprekender voor een jong publiek.

Duurzaamheid Relatief nieuw is de grote aandacht voor duurzaamheid. Het is algemeen bekend dat grondstoffen schaarser worden en afvalbergen groter. Als bedrijf moet je een oplossing bedenken om jouw aandeel daarin te verkleinen. De verpakkingsbelasting die sinds twee jaar geheven wordt, geeft extra druk op ondernemers om hierin te blijven investeren. Drankproducenten gebruiken traditioneel glas en (vooral vroeger) steen. Dat wordt in Nederland gelukkig al jaren op grote schaal gerecycled: bier en frisdrankflessen kunnen worden ingeleverd bij de supermarkt en worden hergebruikt. Ander glazen verpakkingen vinden via de glasbak, en de glasfabriek, een nieuw leven in een andere verpakking. Daarmee hebben we ons einddoel overigens nog niet bereikt. We blijven onderzoeken hoe we verpakkingen duurzamer kunnen krijgen. Zo wordt geëxperimenteerd met dunnere beglazing en ander materiaal. Samenvattend kan je zeggen dat innovatie de rode lijn is door de geschiedenis van de verpakkingsbranche, en die van producenten: het heeft ons nieuwe uitdagingen en kansen gegeven. Die lijn zetten we in de toekomst daarom ook dankbaar voort.

Huub Van Doorne is CEO van Lucas Bols. De drankenproducent is bekend om jenevers en likeuren die als ingrediënt gebruikt worden voor cocktails.

Reflex Uitgeverij heeft zich op thematische bijlagen in Duitse, Nederlandse en Zwitserse dagbladen gespecialiseerd. U vindt onze publicaties onder andere in de Frankfurter Allgemeine Zeitung (F.A.Z), Handelsblatt, Tagesspiegel (in Duitsland), Tages-Anzeiger (Zwitserland) en in het Financieele Dagblad en het NRC Handelsblad. Onze publicaties combineren zo de diepgang van vakbladen met de oplage van dagbladen. De Reflex Uitgeverij onderscheidt zich door de focus op kwaliteit en de scheiding van artikelen en gastbijdragen. Meer informatie vindt u op www.reflex-media.net.



3

bedrijfspresentatie Smurfit Kappa Corrugated Benelux

Karton is veelzijdig, hot & cool Verpakkingsoplossingen met oog voor milieu.

I

nnovatie, duurzaamheid en efficiëntie, daar draait het om bij Smurfit Kappa. Het verpakkingsconcern is marktleider op het gebied van papier en karton. “Dit zijn onuitputtelijke grondstoffen”, zegt Marketing Manager Smurfit Kappa Corrugated Benelux Bas Bosboom. “Papier en karton zijn overal verkrijgbaar en gemakkelijk te recyclen. Samen met onze klanten werken wij aan duurzame en innovatieve verpakkingsoplossingen, gericht op efficiënte logistieke ketens en lagere CO2-uitstoot.” Verpakkingsoplossingen zijn er in vele soorten en maten. Smurift Kappa Group heeft beproefde modellen die bepalen welk soort karton nodig is en welke vorm vereist is om optimale stevigheid en gebruiksgemak te verkrijgen (Zie ook het expert interview met Arco Berkenbosch op pagina 6). Hierbij wordt rekening gehouden met productie, belading, transport, opslag, uitpakken en afvoer. Bosboom: “Daarmee voorkomen we dat er onnodig grondstoffen worden verbruikt en het milieu te veel wordt belast. Dankzij onze aanwezigheid in vele landen zitten we dichtbij onze afnemers. Dit betekent geen lege vrachtwagens en dus minder CO2-uitstoot.” Smurfit Kappa denkt mee met haar opdrachtgevers en biedt advies en maatwerk. Het bedrijf maakt gebruik van de expertise en creativiteit van ruim 350 ontwerpers. Dit betekent simpelweg dat voor elke denkbare specifieke marktvraag een optimale oplossing is. Op deze pagina vindt u daar een paar bijzondere voorbeelden van.

Open Innovatie

Aldi Nord Duitsland

SENSEO®/Philips

Internetverpakkingen

Duurzame kratten

Verbeterde omverpakking

Inspelen op de actualiteit is een belangrijke pijler voor Smurfit Kappa. Zo groeit de verkoop via internet explosief. Jaarlijks worden miljoenen internetbestellingen verstuurd en dit aantal blijft groeien (omzet internetsales in Nederland bedroeg meer dan 6 miljard euro in 2009). Er zijn echter niet voldoende passende verpakkingsmaterialen gecreëerd. Gevolg? Veel beschadigde producten en veel te grote verpakkingen met vulmiddelen. “De volgende golf van verzendingen komt van versproducten. Hiervoor zijn verpakkingen met koeleigenschappen nodig”, legt Jeroen Alkemade, Business Development Manager van Smurfit Kappa Corrugated Benelux, uit. “Dit was voor de directeur van internetbedrijf Iceberg, Martin Bongers, reden om bij ons aan te kloppen.” Smurfit Kappa Benelux startte naar aanleiding hiervan een ‘Open innovatie-traject’. “Hierbij stellen we de echte problemen rondom internetverzendingen vast en genereren uit deze analyse ontwikkeltrajecten die gerichte oplossingen onderzoeken.” Het eerste deel van het traject vond plaats in het speciale ‘Virtual Reality Lab’ van de Universiteit Twente. Bedrijven als Nike, C1000, DHL, Sara Lee en Albert.nl waren bij deze sessies aanwezig. Het tweede deel van het project – ontwikkeltrajecten voor gerichte oplossingen – gaat nu van start. Alkemade: “Hoofdthema’s zijn verpakkingen voor gekoelde versproducten, RFID in de keten en nieuwe logistieke en verpakkingsconcepten.”

Supermarktketen Aldi Nord in Duitsland wilde de plastic kratten voor groente en fruit vervangen door duurzame trays met een betere uitstraling. Voor de ontwikkeling van de trays – door het grote marktaandeel van Aldi Nord gaat het om miljoenen stuks – heeft ze Smurfit Kappa Corrugated Duitsland benaderd om voorstellen uit te werken. Golfkarton heeft veel voordelen. “Het is eenvoudig in alle landen verkrijgbaar”, zegt Alkemade. “Daarnaast is het na gebruik een gewilde grondstof; karton kan in alle landen worden gerecycled. Door het gebruik van model p84 (een modulair systeem) kunnen verschillende maten (en dus ook producten) gecombineerd worden op standaardpallets.” Dit maakt het mogelijk om combinatiepallets te maken die vaststaan, doordat de trays in elkaar vergrendelen. Het gevolg is dat de pallet volledig wordt gebruikt. “Dit betekent een efficiënte benutting van de logistieke keten en dus minder CO2-uitstoot.”

Philips hecht veel waarde aan duurzaamheid en wil op een verantwoorde manier omgaan met verpakkingen. Om die reden ontwikkelde Smurfit Kappa een verbeterde doos voor de SENSEO®koffiemachine. “Hiermee hebben Philips en Smurfit Kappa een uitstekende oplossing gevonden voor het gezamenlijke doel om het liefst recyclebaar monomateriaal in te zetten”, aldus Marco Massarani, Group Leader Purchasing van Philips. De nieuwe doos heeft ook logistieke en organisatorische voordelen. “In plaats van de traditionele doos met geperste papierpulp delen hebben we een volledig kartonnen doos ontworpen die de SENSEO®-machine optimaal beschermd tegen stoten en vallen”, vervolgt Alkemade. “Dit betekent niet alleen veel minder gebruik van componenten, maar ook minder stappen in het verpakkingsproces, minder voorraad en minder transportkosten. Goed voor Philips en goed voor het milieu!”

Dit systeem vervangt het oude en complexe systeem van kratten ophalen bij de telers, wassen en weer terugbrengen naar de telers. Ook dit scheelt heel wat vrachtwagenkilometers. De hoogwaardige bedrukkingsvorm die mogelijk is op het karton zorgt voor een luxe en frisse uitstraling, een van de hoofddoelen van Aldi Nord. Aldi Nord heeft onder meer voor Smurfit Kappa gekozen vanwege de Europese dekking die het bedrijf heeft. Alkemade: “De telers van aardappels, groente en fruit zitten in heel Europa. Smurfit Kappa Group heeft een Europees netwerk van eigen bedrijven die de gewenste druk- en traykwaliteit in alle landen van Europa kunnen waarmaken. Hierdoor kan zo veel mogelijk bij de teler worden geproduceerd. Dit bespaart logistieke kosten en garandeert korte levertijden.”

Een systeem dat logistieke kosten bespaart en korte levertijden garandeert.

Liquid Packer Industriële revolutie?

We stellen de problemen van internetverzendingen vast en bieden hiervoor gerichte oplossingen Meer informatie Voor meer informatie over de vier projecten kunt u contact opnemen met Jeroen Alkemade, New Business Development Manager, via [email protected].

Algemene informatie Algemene informatie over duurzame en innovatieve verpakkingsoplossingen kunt u zich richten tot Bas Bosboom, Marketing Manager, via [email protected].

Groot, groter, grootst… Enkele jaren geleden werd Smurfit Kappa gevraagd een kartonnen verpakking te ontwikkelen voor vloeistoffen. Geen formaatje melkpak, maar een verpakking voor 1000 liter. Zelfs voor een XXL-verpakkingsbedrijf een hele uitdaging. “In de markt waren alleen megaverpakkingen van 250 en 500 liter van golfkarton in productie”, zegt Dennis Codrington, Commercial Director Smurfit Kappa Van Dam. Door slim ontwerp slaagde Smurfit Kappa er desondanks in om een stevige 1000 liter-variant te presenteren in golfkarton, de zogenaamde Liquid Packer. “In tegenstelling tot de traditionele vloei

Factsheet Smurfit Kappa Group Marktleider in de verpakkingsindustrie op het gebied van papier en karton Omzet wereldwijd: 7,2 miljard euro Actief in 30 landen (21 in Europa en 9 in Zuid-Amerika) Aantal medewerkers: 40.000

stofverpakkingen kan de Liquid Packer ingeklapt worden, zodat het vrijwel geen ruimte inneemt voor opslag. Pas bij gebruik klap je de verpakking uit. Dit bespaart veel ruimte in de keten en reduceert het aantal transporten.”

4



Artikel Design

Show, don’t tell Verpakkingsdesign in ontwikkeling. Auteur: laura schweig

O

p YouTube staat een amusant filmpje: ‘If Microsoft designed the iPod packaging’. We zien de stijlvolle, karakteristieke Apple-verpakking. Dan worden er één voor één Microsoftelementen aan toegevoegd. Bullets, warnings, slogans, een halve gebruiksaanwijzing. Tot de verpakking één grote schreeuwerige brei is geworden. Op elk seminar over verpakkingsdesign

komt Apple voorbij. Ja, de producten van Apple staan hoog aangeschreven en staan bekend om hun gebruikersgemak. Maar de kenmerkende doosjes, ontworpen onder het motto ‘show ‘em, don’t tell ‘em’ vormen een even belangrijk deel van het Apple-imago. En dan gaat het niet alleen om de buitenkant. Nee, het is ook de ‘unpack experience’, zegt de Haagse Designer Geert Cantrijn, “Het uitpakken van zo’n product is echt een feest.”

Focusinterview Faes Group

„Duurzaam design is niet duurder“ Europese verpakkingsdesignprijs DME voor ontwerp kunststof koffer.

‘M

et een duurzaam ontwerp van je verpakkingen kan je je echt van concurrenten onderscheiden’, meent Ronald Siemons van de Faes Group. ‘Het versterkt je corporate identity. En bovendien hoeft dat ontwerp niet eens duurder te zijn dan standaard verpakkingen’, aldus Siemons. De Faes Group is specialist op het gebied van duurzame verpakkingen en verpakkingsadvies. Het bedrijf houdt zich niet alleen bezig met productie (Faes Cases) en distributie (SKB Europe), maar heeft ook een onafhankelijke advies en ontwerpafdeling, FPC. ‘Wij zijn de voorlopers in de duurzame verpakkingswereld.’ Die titel lijkt goed te passen: onlangs haalde de ontwerpstudio van het bedrijf de prestigieuze Europese verpakkings designprijs DME binnen voor een ontwerp van een verpakking voor gevoelige laboratoriumapparatuur. In het ontwerp van de Melfit One, dat gemaakt werd in opdracht van NLISIS, is de verpakking onderdeel geworden van het pro-

duct. Dit maakt een extra plastic of kartonnen verpakking overbodig en er is geen sprake van eenmalige transportverpakkingen. Hiermee wordt het milieu ontzien en geld bespaard. Siemons: “Een goed design, ziet er niet alleen aantrekkelijk uit, maar moet ook functioneel zijn.” Het ontwerp van de koffer, dat sterk doet denken aan een moderne laptop, is handzaam en is dus in kleinere laboratoria makkelijk te gebruiken. n

Ronald Siemons, Marketing Manager

Combinatie

Kleur

Het ontwerpen van verpakkingen is een specialistische tak van sport in de designerwereld. Een verpakking moet aan allerlei eisen voldoen op het gebied van vorm, gebruikersgemak, duurzaamheid, beschermende functie enzovoort. Dat is het structureel ontwerp. Daarnaast wil het oog natuurlijk ook wat. Het grafisch ontwerp is dus net zo belangrijk. De combinatie moet positief opvallen in het schap en de consument verleiden precies dát product te kiezen. Het begin van iedere opdracht voor designers is het analyseren van de situatie in de winkel; waar het product in de supermarkt neergezet wordt en wat er omheen staat.

Kleuren maken al veel duidelijk. Biologische producten zoals de smoothies van Innocent zitten vaak in een witte verpakking – blond, in designerjargon - met teksten in een ‘handwriting’ lettertype. “Biologische producten doen het erg goed”, zegt Zorg. Niet alleen omdat consumenten dat verantwoord vinden, maar ook omdat ze er graag mee gezien willen worden. Maar zoals gezegd is het grafische design niet alles. Steeds meer kantoren specialiseren zich daarom in structureel design. Waar grafisch zo’n beetje alles mogelijk is, is een structureel ontwerp aan meer eisen gebonden. De kosten voor productie en distributie moeten niet te hoog oplopen. En een producent moet geen nieuwe machines hoeven aanschaffen als de oude nog lang meegaan, betogen designers. Andersom krijgen designers ook ontwerpverzoeken van verpakkingsfabrikanten. ‘Ontwerp een disposable met de look & feel van een rotable’. Vertaald: ‘ontwerp een wegwerpbakje dat zo mooi is dat mensen het gaan hergebruiken’.

Eén-op-één communicatie De concurrentie in het schap is moordend. De grote concerns hebben hun marketingbudgetten verschoven van massacommunicatie (tv-reclame bijvoorbeeld) naar één-op-één communicatie in de winkel. Iedereen zet alles op alles om zijn verpakking eruit te laten springen. “Het werkt hetzelfde als in de mode”, zegt Cantrijn. Eén merk verzint iets nieuws en valt op. De rest kopieert het. Een jaar later komt er weer iets nieuws. Een goed design spreekt voor zich, meent Carolyn Zorg, directrice van een Rotterdams designbureau. Té veel informatie, daar zit de consument niet op te wachten. Er is een groot verschil tussen informeren en communiceren met een verpakking, aldus de verpakkingsontwerper. Klanten vragen designers vaak om veel informatie in de verpakking te verwerken. Bij supermarktproducten moet dat vaak ook om juridisch het een en ander dicht te timmeren.

Look & feel Nederlandse ontwerpers doen het internationaal goed. De overheid en het bedrijfsleven hebben ‘Dutch design’ zelfs ontdekt als countrymarketinginstrument. Dat ook designers van verpakkingen een naam in het buitenland hoog hebben te houden is logisch, vinden de ontwerpers zelf: Nederland kent relatief veel multinationals. Die bedrijven hebben hier vaak hun productontwikkeling gevestigd. Daardoor is er ook een grote markt voor verpakkingsontwerp. n

Expert interview Brum Packaging Design

”Razendsnelle keuzes” Hoe wij worden beïnvloed door verpakkingen.

K

ies je Bolletje beschuit of het huismerk? Kies je Autodrop of Venco? Voor consumenten vaak een minder bewuste keuze, maar voor fabrikanten cruciaal. Om deze keuze te sturen worden verpakkingen zeer doordacht vormgegeven. Reden voor een gesprek met Pieter Steenaert, mede-eigenaar van BRUM Packaging Design. Het bureau achter de verpakkingen van onder andere Kruidvat, Jamin, Bolletje en Autodrop. Hoe belangrijk zijn verpakkingen in het keuzeproces? Er worden kapitalen uitgegeven aan commercials en advertenties, maar 70% van alle aankoopbeslissingen worden pas in de winkel genomen. De verpakking speelt steeds meer de rol van ‘stille verkoper’. Winkelpersoneel wordt

schaarser, dus de rol van de verpakking belangrijker. Tegenwoordig ook al bij elektronica- en fietsenwinkels. Hoe beïnvloed je met verpakkingen de consument dan? BRUM is altijd op zoek naar de juiste balans tussen ‘vertrouwen’ en ‘verstoren’. Om op te vallen moet je verstoren; iets anders doen dan de rest. Maar je wilt ook uitleggen wat het is, hoe het smaakt, wat het voor je doet. Dus combineren we vertrouwde, bestaande associaties op een verrassend nieuwe wijze. Onbewuste associaties die je momenteel op verpakkingen ziet zijn bijvoorbeeld veel wit, handschrift en een matte afwerking om een gevoel van ‘eerlijk en puur’ te communiceren.

Maar de keuze wordt toch steeds ingewikkelder door de groei van het aanbod? Inderdaad was men ooit blij met hopjesvla als afwisseling op ‘bruine’ en ‘gele’ vla. Tegenwoordig kan je kiezen uit vele honderden toetjes. In een beetje supermarkt liggen zo’n 20.000 verschillende artikelen. Als je dat afzet tegen de gemiddelde winkelbezoektijd van 18 minuten, dan heb je als consument gemiddeld slechts 0,06 seconde tijd te besteden per artikel! Om zo snel te kunnen kiezen moet de verpakking een goede ‘communicatiehiërarchie’ hebben, zodat je oog op de juiste manier door de informatie wordt geleid en je door de bomen het bos blijft zien. Door dat goed te doen helpt BRUM onze klanten en de consumenten razendsnel te kiezen. n

Pieter Steenaert, Directeur



5

Artikel Innovatie Verpakkingen

Van bierblikje tot bioschuim Innovatie op verpakkingsgebied. Auteur: laura schweig

B

ier in een blikje was in 1958 een revolutionaire uitvinding, net als de wikkel om biscuitjes. In 1974 deed het plastic bierkrat zijn intrede en in 1980 de zeshoekige kaasdoos. Uitvindingen die vooral handig waren en het product beter beschermden. Tegenwoordig zitten verpakkingsinnovaties steeds vaker in duurzaamheid. Even voorstellen: BioFoam. Een uitvinding van Synbra Technology in samenwerking met de Wageningen Universiteit & Research. Het ‘groene piepschuim’, gemaakt van melkzuurpolymeren op basis van rietsuiker of cassavezetmeel, won in mei dit jaar de MKB Innovatieprijs. Synbra’s zusterbedrijf Synprodo stuurde kisten van BioFoam in voor De Gouden Noot, de prijs voor de meest innovatieve verpakking van de afgelopen twee jaar van het Nederlands Verpakkingscentrum, en staat ook daar nu tussen de tien finalisten. De uitvinding blijkt heel wat te hebben losgemaakt. “BioFoam heeft dezelfde eigenschappen als gewoon piepschuim, maar het is volledig biologisch afbreekbaar waardoor de CO2-uitstoot met 70 procent wordt verminderd”, vertelt Jan Noordegraaf, directeur van Synbra Technology. Het bedrijf is het eerste bedrijf ter wereld dat piepschuim maakt van melkzuur-polymeren. Synbra Technology kreeg hiervoor een cradle-to-cradle certificaat. Maar weinig bedrijven krijgen een dergelijke onderscheiding.

betalen voor hun milieubelastende verpakkingen, richten onderzoekers en ontwikkelaars zich steeds meer op materialen: gerecycled of recyclebaar, lichter in gewicht of simpelweg mínder materiaal. De Paint-in-the-box bijvoorbeeld: verf verpakt in een doos met binnenzak. Een uitvinding van het Nederlandse bedrijf Global Paint. Volgens een berekening van Global Paint zelf is de jaarlijkse milieuwinst bij anderhalf miljoen emmers van tien liter: 315.000 kilo kunststof, 64.500 kilo metaal en 519 vrachtwagens. Daarnaast zijn er de afgelopen tien jaar grote sprongen gemaakt in het gebruiksgemak van verpakkingen. De hersluitbare verpakking heeft veel terrein gewonnen. Ook zijn veel verpakkingen gemakkelijker te openen dan vroeger. Tetra Pak ontwikkelde een dop die zelfs voor reumapatiënten met stramme handen gemakkelijk open te draaien is. Histor kwam met de Paintcan. Waar men voor het openen van verfblikken al

Milieuwinst Duurzaamheid is een belangrijk thema wanneer het gaat om innovatie in de verpakkingsindustrie. Met als drijfveer onder andere de verpakkingstax, waarbij bedrijven belasting

sinds mensenheugenis een schroevendraaier nodig heeft (met bijbehorend risico om uit te schieten en op de EHBO te belanden), is deze plastic verfbus gewoon met de hand te openen en te sluiten. En dan is er nog het proces van het verpakken zelf. In de farmaceutische industrie bijvoorbeeld is het toevoegen van de bijsluiter een extra handeling, waarvoor een ‘bijsluiter-inschiet’ nodig is. De firma Chesapeake bedacht de Easipack, waarbij de bijsluiter onderdeel is van de verpakking. Alleen de producten moeten er nog in.

Stimuleren Toch krijgt de Gouden Noot bijna elke editie minder inzendingen. In 2000 nog 83, dit jaar nog maar 36. Is alles nu wel zo’n beetje bedacht of staat innovatie niet meer zo op de agenda? Jan Noordegraaf vindt het laatste. Volgens hem wordt er in Nederland veel geroepen dat we een kenniseconomie hebben. Maar er wordt nog veel te weinig gebruik gemaakt van de regelingen die innovatie stimuleren, beweert hij, Nederland heeft de infrastructuur om voorop te kunnen lopen. Aan het aantal organisaties dat tot doel heeft innovatie te bevorderen zal het niet liggen. Syntens (voor het MKB), het recentelijk opgeheven Innovatieplatform, diens opvolger Bits & Chips en een club als Agentschap NL (voorheen SenterNovem) richten zich vooral op netwerken en de juiste partijen bij elkaar brengen: innoveren doe je meestal niet alleen. Vaak heeft een voedselproducent bepaalde wensen en eisen, en heeft een verpakkingsbedrijf de oplossing al deels in handen. Ze moeten elkaar alleen nog zien te vinden om er een succesvolle innovatie van te maken. Soms is ook een samenwerking met een uni-

versiteit een uitkomst. Universiteiten hebben immers de mogelijkheden om diepgaand onderzoek te doen en een product uit te ontwikkelen. Noordegraaf klopte met zijn idee voor BioFoam aan bij de Wageningen Universiteit & Research en boorde een goudmijn aan. Sinds de introductie van BioFoam stromen de aanvragen binnen. Het bedrijf heeft al prototypes geleverd voor het verpakken van elektrische apparatuur en pc’s. De tuinbouwsector is geïnteresseerd voor het verpakken van kweekplanten. n

Bedrijfspresentatie Kivo Plastic Verpakkingen

“Twee keer dunner en toch dubbel zo sterk” Platicproducent zet zich in voor diktereductie van folies.

H

et boterhamzakje ruilen we in voor de broodtrommel, de plastic tas in de supermarkt maakt plaats voor de shopper, en zelfs voor het blokje in de wc kopen we een navulling. Het onderwerp plasticreductie leeft. En niet alleen bij de consument, ook de producent draagt zijn steentje bij. Zo doet KIVO Plastic Verpakkingen aan diktereductie van folies. Dat is niet alleen beter voor het milieu, het bespaart ook nog eens een hoop geld.

Robert Kwakman is algemeen directeur van KIVO en in die functie verantwoordelijk voor de verdere groei van de plastic verpakkingsmaterialenproducent. Eerder bekleedde Kwakman de functie van sales manager bij KIVO.

Denken in alternatieven KIVO is een van Europa’s grootste producenten van flexibel plastic verpakkingsmateriaal. Dat zijn bijvoorbeeld folies voor tijdschriftpakketten, krimpfolies voor frisdranken en conserven, en afvalzakken. Volgens directeur Robert Kwakman staat

KIVO voor vernieuwing en het denken in alternatieven. KIVO’s eigen restafval wordt gerecycled, maar zelf gebruikt het bedrijf geen gerecycled plastic. Het productieproces staat daarentegen in het teken van diktereductie. Kwakman legt uit: “Huishoudzakken worden vaak gemaakt van hergebruikt plastic. Dat lijkt een goede oplossing, maar de kwaliteit is niet constant; het scheurt snel. KIVO hergebruikt daarom niet, maar ontwikkelde een vuilniszak met 50 procent minder plastic. En dat is natuurlijk minder belastend voor het milieu.”

Dunner, maar van betere kwaliteit “Hoewel de vuilniszak 50 procent dunner is, is deze minimaal twee keer sterker dan een normale afvalzak”, benadrukt Kwakman. Op de vraag hoe KIVO dat voor elkaar krijgt, antwoordt

de directeur met een geheimzinnig lachje: “Door onszelf als kok te zien. We hebben een geheim kookboek, met daarin verschillende recepturen. Bij de perfecte vuilniszak gaat het om een juiste mix van verschillende grondstoffen.” Behalve minder afval en een betere kwaliteit levert diktereductie volgens Kwakman ook een enorme kostenbesparing op. Voor een van zijn inkopers wist KIVO de verpakkingsfolie van 25 micron naar 8 micron om te zetten. Dat levert wat betreft energie-, opslag- en transportkosten een jaarlijkse besparing van maar liefst 1 miljoen euro op. n

www.kivo.nl

6



Artikel Duurzaamheid

Komkommer in folie is ook duurzaam Ontwikkelingen op het gebied van duurzaam verpakken. categorieën van duurzaamheid. Van ‘biologisch afbreekbaar’ via ‘minder verpakkingsmateriaal’ tot ‘bedrukt met natuurlijke inkt’. Marcel Verhaaf, creatief directeur van Brandnew: “Toen we op zoek gingen wisten we niet dat het onderwerp zo complex was. Een verpakking duurzaam maken kan op nog veel meer manieren dan de negentien die wij laten zien.”

Plantaardige inkt

Auteur: laura schweig

E

lke dag halen wij Nederlanders per persoon zeven producten uit een verpakking. We kunnen niet meer zonder: verpakkingen zijn onderdeel geworden van onze welvaart. Dat de afvalberg inmiddels uit zijn voegen barst kan ons twee kanten op dwingen. Minder consumeren (‘consuminderen’) lijkt geen optie. Dan maar verduurzamen. Dat duurzaam verpakken vele gezichten kent, blijkt wel uit de expositie ‘Sustainable Packaging 2010’. Ontwerpbureau Brandnew.design uit Weesp verzamelde 101 producten in duurzame verpakkingen en zette ze bij elkaar, gerangschikt in maar liefst negentien

Een willekeurige selectie: de wijnzak ter vervanging van de milieuonvriendelijke glazen wijnfles. De winst: 80 procent minder CO2-uitstoot en 90 procent minder verpakkingsmateriaal. Of honing in een bloempot. Wanneer de honing op is kan de pot – heel symbolisch – worden hergebruikt voor bloemen. Chocola verpakt in karton dat is bedrukt met plantaardige inkt. Witte melkpakken met alleen de tekst ‘Halfvolle melk’ – hier is simpelweg inkt bespaard. Er is dus veel meer mogelijk dan de gemiddelde consument denkt. “Voor de meeste mensen betekent duurzaam ‘recyclebaar of gemaakt van gerecycled materiaal”, zegt Jay Gouliard, vice president Global Packaging bij Unilever. Die opvatting zou een verklaring kunnen zijn voor de populariteit van

het fenomeen cradle-to-cradle: de filosofie van William McDonough en Michael Braungart die uitgaat van het principe ‘afval is voedsel’. Oftewel: elk gebruikt product is een grondstof voor een nieuw product. Zo ontstaat een oneindige kringloop, waardoor wij en volgende generaties het milieu kunnen beschermen met behoud van onze welvaart. “Maar er zitten meer aspecten aan duurzaamheid”, zegt Gouliard. “Unilever hanteert net als veel andere bedrijven de formule ‘people, planet, profit’. Een duurzame verpakking is op een sociale manier geproduceerd, zonder mensen te benadelen. De productiewijze en het product zelf moeten het milieu niet te veel belasten. Maar we moeten ook aan onze business denken en winst blijven maken. Als die drie pijlers in balans zijn ben je als producent duurzaam bezig.”

Multinationals Duurzaam verpakken is geen nieuwe trend. “Het managen van verpakkingsafval heeft al sinds eind jaren tachtig de aandacht”, zegt Helen Hughes, Sustainability Director bij het internationale merkenontwerpbureau Design Bridge. “Begin jaren negentig kwam de EU met regelgeving. En onder druk van de consument, die graag

wil laten zien dat hij ‘iets goeds doet’, hebben grote merken en retailers het sinds enkele jaren openlijk op de agenda.” Een gigant als Unilever produceert op jaarbasis naar eigen zeggen 2 miljoen ton aan verpakkingen. Zo’n grote productie brengt een verantwoordelijkheid met zich mee, meent Hughes. “Je ziet dat multinationals als Unilever, Carrefour en Coca Cola voorlopers zijn op het gebied van duurzaam verpakken.” Met resultaat: Unilever staat in de sector Food & Beverage al elf jaar achter elkaar op de hoogste plaats van de Dow Jones Sustainability Index. Verhaaf ziet in Nederland Albert Heijn (AH) als belangrijke voortrekker. “Net als Tesco in Groot-Brittannië stelt AH niet alleen eisen aan zichzelf, maar ook aan zijn leveranciers. Zo fungeren ze als vliegwiel voor meer duurzaamheid.” ‘s Lands grootste kruidenier streeft ernaar in 2015 al zijn verpakkingen ‘verduurzaamd’ te hebben, waarbij voor elke verpakking geldt dat “de gehele levenscyclus (van grondstof tot afval) leidt tot een zo klein mogelijke impact op het milieu, zonder dat de beschermende functie van de verpakking wordt aangetast”, aldus woordvoerder Dagna Hoogkamer. >> vervolg op pagina 7

Expert interview Smurfit Kappa Group

”Breed toepasbaar en duurzaam: karton heeft de toekomst!” “D

e papieren kartonproductie bij Smurfit Kappa Group (SKG) is gecontroleerd duurzaam en verantwoord, papier is een eindeloze grondstof. Onze leidende positie, kennis en ervaring zetten we in om onze klanten te helpen hun eigen doelen op deze gebieden te halen.”, aldus Arco Berkenbosch, Vice President Research & Development Smurfit Kappa Corrugated.

in gebruikt materiaal ontstaan. Voornamelijk de snelgroeiende BRIC-landen openen veel papierfabrieken zonder dat de inname ter plekke van een goede kwaliteit oud-papier en -karton gegarandeerd is. Voor Smurfit Kappa is het daarom van belang om onafhankelijk van de effecten van de wereldmarkt te kunnen opereren. Daarmee garanderen we continuïteit voor onze klanten.

Uw bedrijf is niet alleen groot in de productie van gerecyclede kartonnen verpakkingen, maar is ook betrokken bij de inzameling van gebruikt papier en karton. Hoe is dat zo gekomen? Kijk, het is nog helemaal niet zo gemakkelijk om echt gerecyclede producten te maken. Daarvoor moet je een constante stroom creëren van hoogwaardige kwaliteit gebruikt materiaal. In de markt heb je enkele grote stromen van gebruikt papieren karton. De belangrijkste zijn die van de consument en die van de industrie en retailers. Om papier te maken voor golfkartonnen verpakkingen zijn gebruikte transportverpakkingen - voornamelijk vanuit industrie en retailers - het meest geschikt. Om zeker te zijn van voldoende gebruikt materiaal heeft SKG al heel lang geleden de inname van oud-papier en -karton in het bedrijf geïntegreerd. We zijn nu volledig zelfvoorzienend. Inmiddels is er een wereldwijde handel

Is duurzaamheid dan zo belangrijk voor de papieren kartonindustrie? Onze industrie is redelijk water- en energie-intensief. Vanuit milieuoogpunt, maar ook om economische redenen, zijn wij daarom voortdurend bezig om dat proces te verbeteren. Zuiniger en schoner produceren is de hoofdzaak van onze industrie. Het meeste water dat wordt gebruikt in het productieproces wordt hergebruikt en een significante hoeveelheid van de gebruikte energie is groen. De papierindustrie is de grootste gebruiker van biobrandstof in de wereld. Een ander specifiek voorbeeld van wat Smurfit Kappa doet op het gebied van duurzaamheid is te vinden in de FSCen PEFC- certificering. Deze internationale certificaten maken het voor onze klanten duidelijk dat ze met verantwoord materiaal te maken hebben met een zeer hoog percentage ‘post-consumer-waste’. Tevens tonen we daarmee

aan dat de gehele stroom gecontroleerd is en er geen ongewenste materialen uit dubieuze bronnen tussen zitten. Eind 2010 zullen al onze fabrieken in de Benelux gecertificeerd zijn. Kunnen jullie klanten ook helpen om duurzamer te worden? We hebben een grote designdatabase, InnoBook*. Hierin staan duizenden ontwerpen die we wereldwijd geleverd hebben. Daaruit selecteren wij een ideale verpakking voor het product van de klant. Vervolgens kijken we, met onze tool Pack Expert*, naar welke eisen er gesteld zijn aan de verpakking van het specifieke product: hoe wordt het vervoerd? Wordt het opgeslagen? En hoe beschermend moet de verpakking zijn? Daarna kijken we welke combinatie van papiersoorten de laagste impact heeft op het milieu. Welk aspect van duurzaamheid vindt de klant het belangrijkst: recycling, de koolstofdioxide-uitstoot of het energiegebruik bij de productie? Al deze eisen worden opgenomen in het ontwerp van de verpakking. Overigens maakt de verpakking gemiddeld maar 4 procent uit van de totale milieu-impact van een product. Omdat SKG in Europa en ook in de Benelux alle vormen van druktechniek en productiekwaliteit heeft, is de oplossing altijd ‘om de hoek’ te halen. Hierdoor worden niet alleen transportkosten bespaard, maar ook het milieu is

gediend door een minimale CO2-uitstoot als gevolg van afgenomen transportkilometers. Waar halen jullie alle kennis vandaan op dit gebied? Wij werken nauw samen met diverse universiteiten en kennisinstellingen. Een voorbeeld hiervan is de Universiteit Twente, waar onlangs, samen met verschillende afnemers, een grote innovatiebrainstorm heeft plaatsgevonden op het gebied van internetverpakkingen. Daarnaast doen we zelf, als een grote speler in de branche, ook veel ervaring op. Karton is breed toepasbaar. Als we een innovatie hebben die we leveren aan de auto-industrie, is die wellicht ook te gebruiken bij de kartonnen verpakking van levensmiddelen. Op deze manieren wil SKG het centrum zijn in een netwerk van contacten om door de gehele waardeketen innovatieve en duurzame verpakkingsoplossingen te vinden en toe te passen. n * InnoBook en Pack Expert zijn enkele van de InnoTools die Smurfit Kappa gebruikt om samen met haar klanten tot de optimale verpakkingsoplossing te komen. Indien u meer wilt weten over wat dit voor u kan betekenen kunt u contact opnemen met Bas Bosboom, Marketing Manager Smurfit Kappa Corrugated Benelux via Bas.Bosboom@ smurfitkappa.com of +31 162 475 282.


>> vervolg van pagina 6

sen belanden in het recyclingcircuit en kunnen tot kwaliteitsverlies leiden. Designers van verpakkingen moeten daarom afgewogen keuzes maken en kijken naar de impact op de héle logistieke keten, inclusief het moment dat het product aan het einde van zijn levensduur is gekomen.”

Recycling Dat laatste is belangrijk. Een verpakking kan nog zo milieuvriendelijk zijn geproduceerd, als het voedsel erin bederft is die winst geheel tenietgedaan. Daarom schopten ook AH’s in vershoudfolie verpakte komkommer en de individueel verpakte bananen van Delmonte het tot de expositie van Brandnew. Verhaaf: “Mensen vinden dat raar, want plastic is afval. Maar ook een komkommer moet geproduceerd en vervoerd worden. In folie blijft hij langer goed dus gooi je hem minder snel weg. Zo wordt minder voedsel verspild. Het is een kwestie van rekenen. Een verpakking op basis van maïs is goed voor het milieu, maar verstoort de voedselprijzen.” Het zijn dit soort dilemma’s die duurzaamheid een ingewikkeld begrip maken. De misverstanden zijn talrijk. Plastic is bijvoorbeeld minder milieuvervuilend dan papier. Plastic is licht van gewicht en kan oneindig worden gerecycled, papier niet: de vezels worden bij elk hergebruik korter tot ze alleen nog geschikt zijn voor wc-papier. Toch hebben papier en karton een veel milieuvriendelijker imago dan plastic. Waarbij biologisch afbreekbaar plastic dan weer beter lijkt dan recyclebaar. En ook die vlag gaat niet altijd op, zegt Helen Hughes. “Je moet geen biologisch afbreekbare fles op de markt brengen in een regio waar goede recyclingmogelijkheden zijn. De flessen zien er hetzelfde uit, dus de afbreekbare fles-

Terminologie Hoe raakt de consument nog wijs uit die wirwar van voors en tegens? Want ondertussen is er ook nog een extreme wildgroei aan keurmerken en logo’s ontstaan. Behalve de keurmerken voor producten zoals ‘Kies bewust’, het EKOkeurmerk en Fair Trade, zijn er ook allerlei keurmerken voor verpakkingsmateriaal. Denk aan het FSC-keurmerk voor papier en het cradle-to-cradle certificaat. Officiële keurmerken die streng worden bewaakt. Daarnaast zijn er nog allerlei logo’s zoals het kringlooplogo, dat duidelijk moet maken dat de verpakking na gebruik bij het oud papier kan. Leuk, maar over de duurzaamheid van het product zegt het weinig. En dan zijn er nog de losse kreten zoals ‘eerlijk’ en ‘biologisch’ waarvan je maar moet geloven dat ze kloppen. Kan een consument eigenlijk wel afgaan op al die claims op een verpakking? Hughes vindt van niet. “Ik zie vaak verpakkingen waarop staat dat ze van groen of innovatief materiaal zijn gemaakt. Dat lijkt heel wat, maar het is een druppel op een gloeiende plaat en vaak niet meer dan het vervangen van het ene materiaal door het andere. Terwijl er zo veel meer mogelijk is.”


Ook Gouliard ergert zich aan al het ‘lawaai’ op verpakkingen. Volgens hem is al veel duidelijkheid gewonnen als het taalgebruik rond duurzaamheid eenduidiger wordt. “Iedereen bedoelt met duurzaamheid iets anders. Momenteel wordt door verschillende partijen samengewerkt aan een standaard terminologie. Ik vind dat een goed initiatief: dan is het voor de consument in elk geval duidelijk wat bedoeld wordt. Het zal nooit lukken om tot één duurzaamheidkeurmerk te komen, maar op deze manier kunnen we het wel stroomlijnen.”

Eco-chic Dan nóg is niet gezegd dat de consument overstag zal gaan voor duurzaamheid. Wie kan kiezen uit twee – ook in prijs – vergelijkbare producten, kiest inderdaad sneller voor het meest duurzame product, blijkt uit onderzoek. Maar zodra het duurzame product

7

meer kost, kiest men het andere. Hughes: “Te vaak is duurzaamheid nog een marketingstatement en worden duurzame producten gepresenteerd als ‘ecochic’. Groen als statussymbool. Maar dat spreekt lang niet iedereen aan. Wat mij betreft moeten we gaan zorgen dat duurzaamheid ook in de mainstream marketing wordt meegenomen en tot de verbeelding gaat spreken van een veel breder publiek.” Een mooi voorbeeld vindt Hughes de ‘Clever little bag’ van Puma. Schoenendozen veroorzaken miljoenen tonnen afval per jaar. Puma ging op zoek naar de beste oplossing en besloot, na het testen van meer dan veertig prototypes, om helemaal geen doos meer te gebruiken. Hun sneakers zitten nu in een vouwkartonnetje, klemvast in een hip milieuvriendelijk tasje dat kan worden hergebruikt. Besparing per jaar volgens Puma: 8.500 ton papier, 20 miljoen megajoules elektriciteit, een miljoen liter water en 10.000 ton CO2-uitstoot. Duurzaamheid, het is een handige marketingtool. Consumenten worden graag gezien met iets ‘duurzaams’, ook al is misschien niet helemaal duidelijk wat dat inhoudt. Maar ook om andere redenen kunnen producenten niet meer om duurzaam verpakken heen. “We zijn het verplicht aan volgende generaties”, zegt Gouliard. “Producenten moeten de verantwoordelijkheid nemen, zelfs als de consument het niet zo belangrijk vindt.” Verhaaf beziet het ook praktisch: “Het duurt niet lang meer voordat er strengere regelgeving komt. Als je dan nog moet beginnen, ben je echt te laat.” n

PRODUCTPRESENTATIE FLEX/theINNOVATIONLAB®

Duurzaam Verpakkingsontwerpen is Maatwerk De ontwerper als loods.

“I

s een A-merk verpakking al onderscheidend genoeg als slechts het etiket het verschil maakt met een huismerk verpakking?” “Is een A-merk nog geloofwaardig als hun verpakkingen niet gemakkelijker te openen of beter recycleerbaar zijn dan die van een willekeurige prijsvechter?” “Denken we in 2010 nog steeds dat consumenten zonder meer bereid zijn 25% meer te betalen voor alleen die A-merknaam op het product?” De antwoorden op deze vragen illustreren de potentie van betere fysieke verpakkingen. Veel producenten zijn deze weg al ingeslagen: Hero heeft met Fruit2Day een uiterst onderscheidende en aansprekende verpakking in handen en heeft inmiddels wereldwijd ruim 150 miljoen producten verkocht. Grolsch geeft met haar nieuwe bierflesontwerpen andere biermerken het nakijken. Het Albert Heijn huismerk acteert al lang niet meer als volger van A-merken, maar zet de toon met verssappen, koken en stomen en vele andere, merkeigen verpakkingen. Deze verpakkingen zijn het werk van FLEX/theINNOVATIONLAB®

uit Delft, veelal uitgevoerd in nauwe samenwerking met grafische- en brandingspecialisten. Kenmerkend voor FLEX is de integrale aanpak van alle aspecten van een verpakkingsontwerp. De laatste jaren is één aspect maatschappelijk steeds belangrijker geworden: “Hoe milieubelastend of duurzaam is de verpakking?”. FLEX is van mening dat bij het ontwikkelen van nieuwe verpakkingen duurzaamheid geen apart thema moet zijn, maar een integraal onderdeel van het denkproces. Nog al te vaak staat duurzaamheid voornamelijk als “nice-tohave” en politiek correct op het lijstje van eisen en wensen. Ook ontwerpadviseurs maken zich schuldig aan het onjuist omgaan met het thema duurzaamheid. Het wordt te vaak geïsoleerd van andere bedrijfsprocessen en wordt

daarmee krachteloos. Tevens wordt de complexiteit vaak onderschat. Een simpele definitie van duurzaamheid, zoals gegeven door Nathan Shedroff, “Don’t do things today that make tomorrow worse” geeft, wanneer je erover nadenkt, al aan hoe complex de materie is en hoe bepalend de context is waarin je het plaatst. Het ontkennen daarvan is risicovol en leidt tot frustraties wanneer beloften niet waar gemaakt kunnen worden door de uitkomsten. Duurzaamheid verdient een beter lot. Duurzaamheid betekent maatwerk. Geen standaard oplossingen uit het boekje, hooguit wat algemene principes waarvan je de bruikbaarheid binnen je specifieke context zou kunnen onderzoeken. Een materiaal dat in Nederland zeer goed recycleerbaar is, is misschien zeer slecht toe te passen in een ander deel van de wereld, omdat daar geen infrastructuur bestaat om diezelfde materialen in te zamelen en te hergebruiken. Wanneer je niet de totale (keten) context, inclusief nauwkeurige kosten analyse, in ogenschouw neemt loop je het risico om slechts met sub-optimale oplossingen te komen. Innovatie en duurzaamheid van verpakkingen hebben te maken met veranderingen in de manier waarop mensen

hun leven in willen richten en organiseren. Soms kun je weinig anders dan die veranderingen volgen, maar soms kun je duurzamer gedrag realiseren door net een andere invalshoek te kiezen. In het boek “Glimmer” wordt verteld van de forse besparingen in brandstof en tijd die UPS, binnen een context van toenemende internet bestellingen, heeft gerealiseerd door hun routes te plannen met zo min mogelijk bochten naar links, zodat er niet gewacht hoefde te worden voor kruisend verkeer bij afslaan. Voor AKZO ontwikkelde FLEX een verfemmer waar de geopende deksel fungeert als verfbakje. Besparingen in materiaal en spoelwater – 4 tot 5 liter water per 10 liter verf! – zijn het resultaat. Rol van de ontwerper in dit constant veranderende landschap is die van “loods”. De bakens staan veelal al uitgezet. Heel veel informatie is in principe tegenwoordig voor iedereen toegankelijk. Meerwaarde van een ontwerper ligt daarin om met kennis van die informatie en een fijnzinnig gevoel voor de veranderende context een zo slim mogelijke koers uit te zetten en te bewaken. Dat vraagt creativiteit en daar zijn ontwerpers sterk in. n

8



Artikel Gouden Noot

De Gouden Noten Verpakkingsprijs voor de 52-ste keer uitgereikt. Auteur: laura schweig

D

e trofee is een glazen plaquette met een ingelegde massief gouden walnoot, die symbool staat voor een duurzame, effectieve en innovatieve verpakking. De winnaar mag zich twee jaar lang de innovatiefste verpakker van Nederland noemen. De Gouden Noot: op 5 oktober wordt hij weer uitgereikt. We weten niet beter of bierf lesjes zitten per 12 of 24 stuks in een kunststof krat. Biscuitje bij de koffie? Wikkel eraf en uitdelen. Heel gewone taferelen, maar ooit waren deze verpakkingen volstrekt vernieuwend. Zo vernieuwend, dat ze De Gouden Noot in de wacht sleepten. Al sinds 1958 wordt deze prijs voor de meest innovatieve verpakking van de laatste twee jaar uitgereikt. Er dingen industriële verpakkingen mee, bedoeld voor de transportsector of groothandels. Maar ook consumentenverpakkingen voor retailproducten. Veel van de winnende verpakkingen schoppen het daadwerkelijk tot de markt, al kan daar soms enige tijd overheen gaan.

Driedelig bierblikje “Samen met de partijen uit de logistieke keten willen we inhoud geven aan de continue duurzame en innovatieve ontwikkeling van het verpakken”, zegt Michaël Nieuwesteeg, directeur van het Nederlands Verpakkings Centrum (NVC). “Als vereniging wijzen wij niet de winnaar aan, maar faciliteren wij de wedstrijd. En dan vooral de jurering.” Maar liefst twintig juryleden uit de hele verpakkingsketen beoordelen de inzendingen, onder leiding van prof. dr. Onno Omta, hoogleraar Management van Innovatie aan Wageningen University and Research. Wie kijkt naar de winnaars door de jaren heen beleeft een feest van herkenning. Een van de winnaars uit het startjaar 1958, toen maar liefst 45 van de 181 inzenders een Gouden Noot kregen, is het dan nog driedelige bierblikje. Ook de plastic wikkel om San Francisco biscuitjes sleepte dat jaar een hoofdprijs binnen. Een sterk verbeterde versie van het bierblikje, dat inmiddels uit twee delen gemaakt kan worden in plaats van drie, won een prijs in 1972.

Eén winnaar Een fenomeen waar Mona nog steeds goede sier mee maakt is de Cirkant,

winnaar in 1994. Vóór deze uitvinding zat vruchtenyoghurt in een cilindervormige plastic verpakking. Mona gaf de bus een vierkante onderkant en platte hem aan twee zijden af, waardoor het vervoer ineens een stuk minder ruimte ging kosten. In 1997 won Melkunie op basis van eenzelfde idee met de vierkante plastic melkfles. Sinds 2000 kan nog slechts één bedrijf aanspraak maken op Dé Gouden Noot. In 2002 wint IQ+ met de ‘Easycup Portieverpakking’, een gebruiksvriendelijkere vorm van het al bestaande koffiemelkcupje. In 2006 gaat verfmerk Flexa er met de prijs vandoor met de 1-2-Paint, een grote kunststof verfbox waarvan het klapdeksel ook dient als strijkbak. De meest recente prijswinnaar, uit 2008, is de firma Shieltronics met de ‘CuliDish’. Dat is een magnetronschaal met verschillende compartimenten, en een label in de wand dat ervoor zorgt dat verschillende voedselsoorten de juiste hoeveelheid straling krijgen. Zo is het mogelijk om in één bakje bijvoorbeeld kip, rijst en salade in de magnetron te bereiden. De kip en de rijst worden heet, de salade blijft op koelkasttemperatuur. Een uitkomst voor cateraars, maar ook voor fabrikanten van kant-en-klaarmaaltijden.

Gebruiksgemak “Als je de winnaars van de afgelopen decennia bekijkt, valt het op dat in de jaren 90 vooral verpakkingen wonnen die logistiek voordeel brachten. Sinds de eeuwwisseling hebben alleen nog maar verpakkingsinnovaties gewonnen die het gebruiksgemak vergrootten”, zegt Ger Standhardt, manager Kennisontwikkeling en Projecten van het NVC. “Ook bij meer dan de helft van de finalisten van 2010 is dit het geval, dus het zou goed kunnen dat deze trend doorzet.” Voor de editie van 2010 mocht het NVC 36 inzendingen ontvangen. In de grand finale presenteren zij de tien finalisten in dertig minuten hun verpakking individueel aan de integrale jury, waarna de jury zich gaat beraden wie de winnaar van De Gouden Noot 2010 wordt. Op dinsdag 5 oktober wordt de winnaar bekend gemaakt tijdens het achtste Nationale Verpakkingsinnovatie Diner in het Holland Casino te Utrecht. n

www.degoudennoot.nl

Advertentie

Kansen pakken!

Een creatieve toekomst in de verpakkingsindustrie

Nieuwe technieken, veranderende competenties, groeiende mogelijkheden. De creatieve industrie is in beweging. Voor de mensen die werkzaam zijn in deze innovatieve branche betekent dit permanent bijblijven, want innovatie betekent niet alleen technische vernieuwing. GOC staat voor personeelsontwikkeling in de creatieve industrie. Zo zorgen we ervoor dat werkgevers en werknemers in topvorm blijven. Goed geschoold personeel versterkt de marktpositie van het bedrijf en van de mensen. U kunt bij ons terecht voor sociale vaardigheidstrainingen, maatwerk en advies en technische trainingen zoals vormgeven, dtp webdesign, drukken en nabewerken.

Bovendien komt de communicatie met opdrachtgevers en drukkers aan de orde.

Grafisch Vormgever In de opleiding Grafisch Vormgever leert u concepten te ontwikkelen, deze uit te werken in schetsen en ontwerpen en die te presenteren en te motiveren.

Nieuw in CS5 Werkt u al met de Adobe pakketten dan biedt de workshop ‘Nieuw in Adobe CS5’ uitkomst. In drie dagen leert u alle vernieuwingen en uitbreidingen in Adobe CS5.

DTP Met de gecertificeerde opleiding DTP bent u in staat zelfstandig en professioneel grafimedia producties te maken in de Adobe pakketten InDesign, Photoshop en Illustrator.

Procesoperator Druktechniek Gediplomeerde drukkers leren geautomatiseerde processen professioneel besturen. Van persinrichting tot probleemoplossing, van productieplanningen tot interactieve vaardigheden.

Kijk op www.goc.nl/cursusoverzicht voor ons veelzijdige opleidingsaanbod. De cursusprijs van een aantal cursussen is dit jaar extra gunstig door het belastingvoordeel uit de regeling WVA-onderwijs. Onze binnendienst rekent het voordeel graag voor u uit.



9

Artikel Techniek

Grootwinkelbedrijf bepaalt verpakkingswijze Verpakkingmachines ondergaan onzichtbare revolutie. Auteur: Rene Bogaarts

D

e consument heeft het niet gezien, maar in de wereld van de verpakkingsmachines heeft zich de afgelopen jaren een revolutie voltrokken. Werden in het verleden verpakkingsmachines aangedreven door perslucht, tegenwoordig gebeurt dat mechanisch, met elektromotoren. “Perslucht is een dure energiebron en relatief onbetrouwbaar”, aldus Luc Timmermans, directeur van Ilpra Benelux. Het Italiaanse Ilpra, een van de grootste fabrikanten van verpakkingsmachines, was de eerste die deze elektromotoren gebruikte om verpakkingsmachines aan te drijven. Betrouwbaarheid is belangrijk, omdat voorkomen moet worden dat de verpakte producten te snel bederven. Tegenwoordig doet elke gerenommeerde machineproducent dit bij de grotere industriële machines. Daarnaast zijn er technieken gekomen waarbij het gas dat producten langer houdbaar maakt, tot wel 70 procent kan worden teruggebracht. Dit alles stelt fabrikanten ook in staat goedkoper en sneller verpakkingen met bijvoorbeeld kaas, vlees, kant en klare maaltijden of groenten af te vullen. Bij

de snelle machines kunnen 80 tot 120 schaaltjes per minuut gevuld worden, tot wel twee schaaltjes per seconde.

Verpakking in supermarkten Sinds de grote doorbraak van kunststof, medio jaren zeventig, heeft de verpakkingsindustrie een hoge vlucht genomen. Dat ging hand in hand met de opkomst van supermarkten, waarbij de verpakking steeds belangrijker werd, zowel wat betreft aantrekkelijkheid als houdbaarheid van de producten. Die trend heeft zich de laatste jaren in een versneld tempo voorgezet. Groenten die voorheen onverpakt verkocht werden, zoals komkommers of sla, worden tegenwoordig om redenen van hygiëne, houdbaarheid en aantrekkelijkheid steeds vaker verpakt in de winkel aangeboden. Kanten-klaarmaaltijden en ‘groene snacks’ zijn tegenwoordig ondenkbaar zonder kunststof verpakkingen. Hoewel het aantal producten in de supermarkt enorm gestegen is, zijn er van oudsher eigenlijk maar drie typen verpakkingsmachine te onderscheiden. Bij de ene soort worden bakjes in een gespecialiseerde fabriek vervaardigd en later bij de producent van met bijvoorbeeld vlees of snacks gevuld en gesealed. Bij

de andere machines wordt kunststof folie in de machine zelf onder druk in een bepaalde vorm geperst waardoor een schaaltje ontstaat, vervolgens afgevuld en dichtgesealed. Dit type verpakking wordt onder meer gebruikt voor plakjes kaas. Bij het derde type wordt een foliezakje om het hele product getrokken. Dat kan gaan om een schaaltje met koekjes of een zak chips.

Machines voor duurzame verpakkingen Tegenwoordig wordt steeds vaker gekeken of de verpakking ook van afbreekbaar materiaal gemaakt kan worden, zoals bakjes van suikerriet of plantaardige olie. Dergelijke verpakkingen worden uiteraard niet met kunstsof folie gesealed, maar in plaats daarvan worden de trays met een eveneens afbreekbare folie omwikkeld. Volgens Timmermans is dat geen probleem. “Als zo’n afbreekbare folie voldoende flexibiliteit heeft, kan het op alle basale machines gebruikt worden”, zegt hij. “Hooguit draaien de machines iets langzamer of zijn er wat kleine technische aanpassingen vereist.” “In de Benelux zal het grootwinkelbedrijf uiteindelijk bepalen hoe de verpakkingen eruit gaan zien”, zegt Timmermans. De grote supermarktketens

willen verpakkingen die gemakkelijk te gebruiken zijn, stevig en aantrekkelijk. Als voorbeeld noemt Timmermans de bekende Kips-leverworstjes. Vroeger zaten die in een plastic darmpje dat je aan een kant moest openmaken, waarna je er een stukje worst uit kon drukken. Op aandringen van de supermarkten is die vorm aangepast. Tegenwoordig zitten dergelijke theeworstjes in een aluminium cupje met een deksel. “Dat diende volgens de marketeers van het grootwinkelbedrijf het gemak en gaf het product een betere presentatie”, legt Timmermans uit. “Zo zal het blijven gaan.” n

Expert interview Multivac B.V.

”Duurzaam verpakken moet niet duur zijn” S

lechts weinig consumenten die het weten, maar er is een heel grote kans dat de plakjes kaas, de plakjes worst en de vis die hij afrekent in de supermarkt, zijn verpakt door een machine van de Multivac Sepp Haggenmüller GmbH & Co KG. Multivac is wereldmarktleider in vacuüm verpakkingsmachines. Met een omzet van circa 500 miljoen euro en 62 dochterondernemingen heeft zij ongeveer zestig procent van de wereldwijde vacuüm verpakkingsmarkt in handen. En om te zorgen dat dat zo blijft, loopt Multivac voorop wat betreft nieuwe ontwikkelingen.’ Tim Slomp, adjunct directeur bij Multivac, is het misschien zo, dat door de kredietcrisis, bedrijven anders zijn gaan denken op het gebied van verpakken (bijvoorbeeld goedkopere oplossingen)? Absoluut, de dieptrekverpakking is wat kosten betreft niet te verslaan. We hebben dan ook relatief weinig last gehad van de crisis. We hebben ook gemerkt dat juist vanwege de crisis we nieuwe klanten hebben gekregen die liever bij een financieel solide onderneming inkopen. Multivac groeit zonder vreemd kapitaal. Wij hebben een heldere strategie: ‘insourcing’. Het blijkt dat bedrijven die hals over kop hun productie outsourcen of naar het Oosten verplaatsen, vaak niet de gewenste resultaten bereiken.

Is het niet een beetje zonde voor het milieu, al die plastic kaasplakjesverpakkingen en die vleeswarenbakjes? ‘Dat is absoluut een misverstand. De materialen die onze machines gebruiken zijn geen afval, maar waardevolle grondstoffen. Deze kunnen uitstekend worden gerecycled. Het punt is; dat dat nog te weinig gebeurt. In Duitsland is een systeem geïntroduceerd dat goed lijkt te functioneren; huishoudens krijgen daar een kleine afvalbak voor “rest afval” en daarnaast een aantal bakken om hun afval te scheiden, bijvoorbeeld de ‘Gelbe Tonne’ voor plastic. Consumenten worden zo gedwongen om verpakkingsmateriaal opnieuw aan de economie aan te bieden. In Nederland staat een dergelijk systeem nog in de kinderschoenen. Helaas, want er is bijna geen product dat zich beter laat hergebruiken dan kunststoffen.

zonder perslucht. Perslucht heeft een erg slechte “Carbon Footprint”. De Machines worden steeds nauwkeuriger waardoor ze minder en vooral dunnere verpakkingsmaterialen kunnen verwerken

Toch hebben verpakkingen voor veel consumenten nog het imago van milieuvervuilend. Ja, net als nederlandse tomaten in Duitsland, hoewel die ondertussen in orde zijn. Een imago blijft kleven. De discussie over het milieu wordt vaak op details gevoerd en niet op basis van de gehele milieubalans. Multivac ontwikkelt machines die aanzienlijk minder energie gebruiken dan vroeger. Er is een duidelijke trend om machines te laten werken

Dus de verpakkingsindustrie verdient de Nobelprijs! ‘Nee hoor. Kijk, het gaat bij het verpakken van voedingsmiddelen om vier zaken: de verpakking moet hygiënisch zijn, de houdbaarheid verlengen, er aantrekkelijk uit zien en het moet gebeuren op een manier die het milieu het minste belast. Op de eerste twee kunnen wij direct invloed uitoefenen, op de derde een beetje en de vierde zijn met name de overheid en de markt aan zet.

Bij veel mensen bestaat anders het idee dat het ’t beste is, als we terug gaan naar de groenteboer en de slager op de hoek… ‘De slager verpakt zijn vleeswaren toch ook? Daarbij, verpakken via onze machines is vele malen meer hygiënisch. Je denkt toch niet dat een slager een goede Filet Mignon weggooit die toevallig een uur over de datum is? In vleeswerkende bedrijven gaat een product dat een paar seconde te warm is geworden al uit het productieproces. Sinds de opkomst van de verpakkingsindustrie en de uitvinding van de koelkast, komen ziektes als voedselvergiftiging en darmkanker significant minder voor.’

Verpakken in honderd procent biologisch afbreekbare folie is allang mogelijk. Alleen; wil de producent daarvoor extra betalen? Dat is zijn afweging. Wat wij wèl kunnen doen is bijvoorbeeld ervoor zorgen dat onze verpakkingsmachines hiervoor geschikt zijn’. Wat zijn de laatste ontwikkelingen qua verpakkingsmethoden? ‘Wij hebben een klant in Spanje, die verpakt diepvriespizza’s. Nu wil die graag een pizzaverpakking hebben, die ze verticaal in het schap kunnen zetten. Aan ons de taak om ervoor te zorgen dat als je die verpakking rechtop zet, de ingrediënten op hun plaats blijven. Dat was een leuke uitdaging. Wat je verder veel ziet, is de vraag naar ‘Food Safety’. Het verpakkingsproces moet honderd procent veilig zijn – en schoon. Wij hebben verpakkingsmachines ontwikkeld die zichzelf kunnen reinigen, zeg maar zoals een afwasmachine. n

Tim Slomp is adjunkt directeur bij Multivac en verantwoordelijk voor de produktie en innovatie.

3/$7)250'885=$$09(53$..(1 :,/95$$*(1$$1%2'9(5%,1'(1 1HGYDQJHQ1HGHUODQG6FKRRQZHUNHQVDPHQDDQGHWRWVWDQGNRPLQJYDQKHW3ODWIRUP'XXU]DDP 9HUSDNNHQ'RHOYDQGLWSODWIRUPLVRPGXXU]DDPYHUSDNNHQWHVWLPXOHUHQGRRUYUDDJVWXNNHQYDQ PDUNWSDUWLMHQLQYHUELQGLQJWHEUHQJHQPHWEHVWDDQGHRIQLHXZHRSORVVLQJHQHQLGHHsQ,HGHUHHQ KHHIWWRHJDQJWRWKHWRQDIKDQNHOLMNHSODWIRUPGDWWHYLQGHQLVRSZZZSODWIRUPGXXU]DDPYHUSDNNHQQO 3DUWLMHQGLHPRJHOLMNNXQQHQELMGUDJHQDDQKHWSODWIRUP]LMQELMYRRUEHHOGSURGXFHQWHQHQGLVWULEXWHXUV YDQFRQVXPSWLHJRHGHUHQOHYHUDQFLHUVYDQYHUSDNNLQJHQHQJURQGVWRIIHQEUDQFKHRUJDQLVDWLHV RSOHLGLQJHQHQNHQQLVLQVWLWXWHQ2RNFRQVXPHQWHQNXQQHQHUWHUHFKWYRRULQIRUPDWLHRIVXJJHVWLHVGLH ELMGUDJHQDDQGXXU]DDPYHUSDNNHQ

1('(5/$1'9$1$)9$/ 1$$5*521'672)

1HWZHUN GXXU]DDP YHUSDNNHQ

9HUSDNNLQJV OHYHUDQFLHUV

*URQGVWRIIHQ LQGXVWULH 9DN VSHFLDOLVWHQ

.HQQLV RUJDQLVDWLHV

3URGXFHQWHQ ,PSRUWHXUV

&RQVXPHQWHQ 2SOHLGLQJV LQVWLWXWHQ

%UDQFKH RUJDQLVDWLHV

/RJLVWLHNH EHGULMYHQ

:LQNHO EHGULMYHQ

1HWZHUN 'XXU]DDP 9HUSDNNHQ

6WLFKWLQJ1HGYDQJLVRSJHULFKWGRRUSURGXFHQWHQHQLPSRUWHXUVRP FROOHFWLHIXLWYRHULQJWHNXQQHQJHYHQDDQKHW%HVOXLWEHKHHUYHUSDN NLQJHQHQSDSLHUHQNDUWRQ1HGYDQJVWDDWYRRUKHWSURFHVYDQVFKHLGLQJ LQ]DPHOLQJKHUJHEUXLNSUHYHQWLHHQUHJLVWUDWLHYDQKHWYHUSDNNLQJV DIYDO]RZHOELMJHPHHQWHQDOVEHGULMYHQ'LUHFWHXU-DQ6WRUP ´=RUJYXOGLJRPJDDQPHWDIYDOLVHHQORJLVFKH]DDNGDWYLQGWLHGHUHHQ ,QGHHHUVWHSODDWVPRHWHQZHDIYDOEHSHUNHQPDDUZDDUDIYDOLV PRHWHQZHRQVEHVWGRHQRPGLWZHHUWHUXJWHEUHQJHQLQGHNHWHQ 9DQDIYDOQDDUJURQGVWRIµ 1HGYDQJUDSSRUWHHUWQDPHQVKHWEHGULMIVOHYHQQDDU9520RYHUYHUSDN NLQJVSUHYHQWLH:LMYHU]DPHOHQYRRUEHHOGHQXLWKHWKHOHEHGULMIVOHYHQ RPWHNXQQHQODWHQ]LHQKRHSURGXFHQWHQHQLPSRUWHXUVKXQYHUSDNNLQJHQ YHUEHWHUGKHEEHQ'H]HYRRUEHHOGHQGLHQHQRRNRPEHGULMYHQWH RQGHUVWHXQHQHQVWLPXOHUHQRSKHWJHELHGYDQYHUSDNNLQJVSUHYHQWLH 'DDUQDDVWYHU]DPHOW1HGYDQJNHQQLVRYHUKHWRSWLPDOLVHUHQYDQ YHUSDNNLQJHQ'H]HNHQQLVZRUGWZHHUJHGHHOGPHWKHWEHGULMIVOHYHQ ELMYRRUEHHOGRSKHW1HGYDQJV\PSRVLXPRYHUSURGXFHQWHQYHUDQWZRRU GHOLMNKHLGRSQRYHPEHU

(1.(/(9225%((/'(19$19(53$..,1*635(9(17,( 3(7ÁHVMHVOLFKWHU 'DQN]LMHHQVOLPRQWZHUSPDDNW &RFD&RODGHKDOYHOLWHU3(7ÁHVMHV OLFKWHU+HWJDDWRPÁHVMHVYDQ &RFD&ROD6SULWHHQ)DQWDLQHHQ DDQWDO(XURSHVHODQGHQZDDURQGHU 1HGHUODQG'H3(7ÁHVMHVKHEEHQ HHQNRUWHUHKDOVJHNUHJHQHQGH ZDQGYDQGHÁHVLVGXQQHUJHPDDNW 'DDUQDDVWLVGHGRSYDQGHÁHV NOHLQHUJHZRUGHQ'HJHKHOHYHUSDNNLQJZRUGWJUDPOLFKWHU'HÁHVVHQ ZRUGHQYHUNRFKWLQJURWHKRHYHHOKHGHQHUZRUGWLQWRWDDOYHHOPDWHULDDO EHVSDDUG+HWPDWHULDDOYDQHHQJHEUXLNWHÁHVNDQYROOHGLJJHUHF\FOHG ZRUGHQ$OOHQLHXZHÁHVVHQEHVWDDQJHGHHOWHOLMNXLWJHUHF\FOHGPDWHULDDO

(FRORJLVFKHYDDWZDVWDEOHWWHQ GXXU]DDPYHUSDNW +HWYHUSDNNLQJVPDWHULDDOYDQGHHFROR JLVFKHYDDWZDVWDEOHWWHQYDQ$OEHUW +HLMQLVWRWHHQPLQLPXPWHUXJJHEUDFKW $OEHUW+HLMQKHHIW]LFKELMGHYHUSDNNLQJ ODWHQLQVSLUHUHQGRRUGHPDQLHUZDDURS VXLNHUNORQWMHV]LMQYHUSDNW'RRUWHNLH]HQ YRRUPLQGHUPDWHULDDOZRUGWKHWPLOLHX RQW]LHQ8LWHUDDUGELHGWGHNOHLQHGRRV RRNHHQORJLVWLHNYRRUGHHO 'HYHUSDNNLQJLVYROOHGLJUHF\FOHEDDU+HWNXQVWVWRIPDWHULDDOGDW GLUHFWRPKHWYDDWZDVEORNMHKHHQ]LWNDQQDRSHQLQJELMKHWNXQVWVWRI DIYDO'HGRRVYDQPDVVLHINDUWRQNDQELMKHWRXGSDSLHU 2SGHYHUSDNNLQJVWDDWKHWHFRODEHOYDQ1RUGLF6ZDQ 'LWNHXUPHUNJHHIWDDQGDWHHQSURGXFWppQYDQGHPLQVW PLOLHXEHODVWHQGHLVLQ]LMQVRRUW2PWHNXQQHQYROGRHQDDQGHKRJH PLOLHXHLVHQYDQ1RUGLF6ZDQKHHIW$OEHUW+HLMQJH]RFKWQDDUHHQ GXXU]DPHRSORVVLQJYRRUGHFRPELQDWLHYDQSURGXFWHQYHUSDNNLQJ

9HUILQHHQNDUWRQQHQGRRV ¶3DLQWLQWKHER[·LVHHQUHYROXWLRQDLUH YHUSDNNLQJYDQ*OREDO3DLQW3URGXFWV YRRUPXXUYHUI'HNDUWRQQHQGRRV EHVWDDWXLWWZHHFRPSDUWLPHQWHQppQ YRRUHHQÁH[LEHOHFRQWDLQHUPHWWLHQ OLWHUPXXUYHUIHQppQYRRUHHQGRVHHUV ODQJ'HYHUILQGHGRRVNDQGRRUKHW KDQGLJHVOXLWV\VWHHPVWHHGVRSQLHXZ JHEUXLNWZRUGHQ¶3DLQWLQWKHER[· KRHIWQLHWJHURHUGWHZRUGHQHQLVPLQLPDDOPDDQGHQODQJKRXG EDDU'HYHUSDNNLQJLVHHQYRXGLJWHVFKHLGHQHQWHUHF\FOHQQD JHEUXLN'HYHUSDNNLQJEHYDWPLQGHUNXQVWVWRIIHQGDQGHRXGH YHUIHPPHU 7UDQVSRUWEHVSDULQJOLJWDDQGHEDVLVYDQ¶3DLQWLQWKHER[· 'HYHUSDNNLQJHQODWHQZHLQLJUXLPWHRSGHSDOOHWRQEHQXW2SHHQ SDOOHWSDVVHQGR]HQWHJHQHPPHUVLQGHRXGHVLWXDWLH+LHUGRRU ULMGHQHUPLQGHUYUDFKWZDJHQVRSGHZHJ 'DWVFKHHOW&2XLWVWRRWHQQLHWWHYHUJHWHQNRVWHQ

1('(5/$1'6&+221 )2&867237(58*'5,1*(1 9$1=:(5)$)9$/ 'H6WLFKWLQJ1HGHUODQG6FKRRQLVHHQRQDIKDQNHOLMNHVWLFKWLQJGLHLQ GRRUKHWEHGULMIVOHYHQGH$1:%HQGH9HUHQLJLQJYRRU$IYDOHQ 5HLQLJLQJVPDQDJHPHQWLVRSJHULFKW1HGHUODQG6FKRRQKRXGW]LFK EH]LJPHWGHSUHYHQWLHHQEHVWULMGLQJYDQGHKLQGHUYDQ]ZHUIDIYDO (UZRUGWQDXZVDPHQJHZHUNWPHWPLQLVWHULHVJHPHHQWHQKHWEHGULMIV OHYHQ5LMNVZDWHUVWDDWHQYHOHDQGHUHRUJDQLVDWLHV 'LUHFWHXU8OL6FKQLHU´$OV6WLFKWLQJ]HWWHQZLMRQVLQRPGHSUREOHPDWLHN YDQ]ZHUIDIYDORQGHUFRQWUROHWHNULMJHQ'DWLVLQGHDIJHORSHQMDUHQ VWHHGVEHWHUJHOXNW2SGLWPRPHQWVFRRUW1HGHUODQGDOVUDSSRUWFLMIHU HHQDOVKHWJDDWRPHHQVFKRQHOHHIRPJHYLQJ0DDUZHKHEEHQ GHLQGUXNGDWHUQRJYHHOWHZLQQHQYDOW'HQNELMYRRUEHHOGURQGRP FRQFHQWUDWLHJHELHGHQ]RDOVZLQNHOFHQWUDRSHQEDDUYHUYRHUSDUNHHU SODDWVHQHQVFKROHQ2QVSURJUDPPD]HWQXQDGUXNNHOLMNLQRSKHW EOLMYHQGWHUXJGULQJHQYDQ]ZHUIDIYDORSGH]HSOHNNHQ ,QQRYDWLHVURQGRPYHUSDNNLQJVPDWHULDOHQHQDQGHUHSURGXFWHQGLHLQ KHW]ZHUIDIYDOWHUHFKWNXQQHQNRPHQVWDDQRRNRSGHSULRULWHLWHQOLMVW YDQ1HGHUODQG6FKRRQ'HKLHUJHWRRQGHYRRUEHHOGHQODWHQ]LHQGDW YHUEHWHULQJHQRSHHQEUHHGWHUUHLQNXQQHQSODDWVYLQGHQ0HWKHW 3ODWIRUP'XXU]DDP9HUSDNNHQZLOOHQZHGLWVWLPXOHUHQGRRUYUDDJHQ DDQERGPHWHONDDULQFRQWDFWWHEUHQJHQ1DWXXUOLMNNXQQHQJRHGH LGHHsQDOWLMGUHNHQHQRSRQ]HVWHXQ(HQSDWDWEDNMHXLWYLQGHQGDWQLHW RSVWUDDWNDQZRUGHQJHJRRLGLVQDWXXUOLMNRQPRJHOLMN1LHWWHPLQODWHQ ZHYRRUDOSUREHUHQGLWZHO]RGLFKWPRJHOLMNWHEHQDGHUHQµ

(1.(/(,1129$7,(9225%((/'(1 :DWHUXLWHHQ]DNMH 'H]HOIGHKRHYHHOKHLGZDWHUDOVLQHHQ3(7ÁHVMH PHWPLQGHUPDWHULDDOJHEUXLN'DWZDVKHW LGHHZDDU'ROSKLQ]LFKLQPHHPHOGGHELM 1HGHUODQG6FKRRQ.QHOSXQWYRRU1HGHUODQG 6FKRRQZDVGDWGHYHUSDNNLQJPRHVWZRUGHQ JHRSHQGGRRUHHQVWULSMHORVWHWUHNNHQ*URWH NDQVGDWGLWORVVHRQGHUGHHODOV]ZHUIDIYDODFKWHU ]RXEOLMYHQ+HWSURGXFWZHUG]RGDQLJDDQJHSDVW GDWKHWVWULSMHYDVWEOHHI]LWWHQDDQGHYHUSDNNLQJ

.DXZJRPYDQGHVWUDDW &RQ&RUSLVHHQJURWHIDEULNDQWYDQVQRHS ZDUHQPHW$XWRGURSHQ)LVKHUPDQ·V)ULHQG DOVEHNHQGVWHPHUNHQ+HWEHGULMIKHHIWKHW YRRUQHPHQRPHHQQLHXZHNDXZJRPRS GHPDUNWWHEUHQJHQGLHGLWNHHUQLHW ]RPDDUQDJHEUXLNRSGHVWUDDWKRHIW DFKWHUWHEOLMYHQ0HW1HGHUODQG6FKRRQ RQWZLNNHOGHPHQGH*XPELQHHQKDQGLJH YHUSDNNLQJZDDUGHXLWJHNDXZGHNDXZJRP LQWHUXJNDQZRUGHQJHVWRSW*URWHNDQVGDW GHJHEUXLNWHNDXZJRPQXZHOLQHHQDIYDOEDN WHUHFKWNRPW

$VEDNMHRS]DN 3HXNHQHLQGLJHQQRJDOHHQVRSVWUDDWHQEOLMYHQGDQYDDN YDVW]LWWHQLQGHYRHJHQYDQKHWZHJGHN/DVWLJ WHYHUZLMGHUHQGXVHQRRNRSDQGHUHSODDWVHQ ]LMQSHXNHQYDDNHUJYHUYHOHQG%DUNDGHUD EUDFKWLQVDPHQZHUNLQJPHW1HGHUODQG6FKRRQ HHQ]DNDVEDNMHRSGHPDUNW2S]LFKQLNV QLHXZVPDDULQGLWJHYDOJDDWKHWRPHHQ WUHQG\DVEDNMHGDWLQH[FOXVLHYHUHFUHDWLH RPJHYLQJHQZRUGWYHUNRFKW(HQKHEEHGLQJGDW MHDOVURNHUQLHWWKXLVPDJODWHQ

3DWDWEDNMHPHWHHQERRGVFKDS 'HSDLVHHQJURWHOHYHUDQFLHUYDQ YHUSDNNLQJVPDWHULDDOYRRUGHKRUHFD 1DHHQOHNNHUSDWDWMHHLQGLJHQKXQ EDNMHVQRJDOHHQVRSGHVWRHSLQ SODDWVYDQLQHHQDIYDOEDN2PGLWWH YRRUNRPHQKHEEHQ]HLQDOKXQ $EDNMHVHHQWHNVWLQGHERGHP JHVWDQVWGLHGHFRQVXPHQWRSURHSW RPQDKHWODDWVWHSDWDWMHKHWEDNMHLQGHDIYDOEDNWHJRRLHQ(HQODDWVWH SULNNHORSKHWMXLVWHPRPHQWRP]ZHUIDIYDOWHYRRUNRPHQ

12



Artikel Blik Branche

Tweedelige conservenblikken Blik voor bijna 87 procent hergebruikt. Auteur: Rob broere

S

inds blik als verpakkingsmateriaal tweehonderd jaar geleden werd uitgevonden om Napoleons soldaten geconserveerde voeding mee te kunnen geven op hun mars naar Rusland, is er veel veranderd. Was er toen een bajonet nodig om een blik te openen, tegenwoordig ritsen we het deksel er in een beweging af. De nieuwste ontwikkeling is een dunne folie, die nog gemakkelijker te verwijderen is. Dit kan bovendien de overdruk aan die ontstaat bij verhitting, zodat het sterilisatieproces gewoon in het blik kan blijven plaatsvinden. De blikindustrie is volop in beweging. Dat is goed voor het te verpakken product. Maar ook voor het milieu. Het grootste deel van het blik dat wordt gebruikt in de verpakkingsindustrie is gewalst plaatstaal met, dan wel zonder een laagje tin. Tien procent bestaat uit aluminium. Blik is volledig recyclebaar. De consument hoeft het niet apart in te leveren, maar gooit het samen met het andere afval in de vuilnisbak. In een afvalverwerkingsinstallatie wordt het blik vervolgens met magneten van het overige afval gescheiden. Daarna is het eenvoudig te verwerken tot nieuwe verpakkingen.

Magnetisch Volgens deskundigen op het gebied van metalen verpakkingen wordt op het moment 87 procent van het gebruikte staal en aluminium gerecycled. Dat betekent niet dat de overige 13 procent op straat of in de natuur terechtkomt. Afvalverwerkingsinstallaties kunnen gewoon nog niet alle blikjes uit het afval halen. Elk technische systeem heeft zijn rendement. De techniek wordt wel steeds beter. Tegenwoordig wordt aluminium, dat van zichzelf niet magnetisch is, met behulp van wervelstroom tijdelijk mag-

netisch gemaakt en door een magneet uit het afval geschoten. Door de betreffende techniek, die halverwege de jaren negentig ontwikkeld werd, is het rendement de afgelopen jaren met 20 procent toegenomen. Er belandt natuurlijk wel wát naast de vuilnisbak en afvalcontainer: van het zwerfafval bestaat 5 procent uit metalen verpakkingen.

opgelegd in de vorm van statiegeldheffing. Nu komen ze er op terug. Voor het schuiven met die kleine deelstromen is extra transport nodig. Dat brengt kosten met zich mee en belast het milieu onnodig. Bij het ontwikkelen van nieuwe metalen verpakkingen wordt rekening gehouden met twee soorten criteria, me-

Statiegeld

nen deskundigen. Productgerelateerde criteria zijn dat de verpakking veilig is, een goede houdbaarheid geeft en gemakkelijk te transporteren is. Ook is het belangrijk dat de verpakking er goed uitziet, zodat hij opvalt in het schap. De maatschappelijke criteria waar verpakkingen aan moeten voldoen, worden daarnaast steeds belangrijker. Zo houdt men bij het ontwerp steeds meer rekening met hergebruik van het materiaal, zodat zuinig met grondstoffen en energie wordt omgegaan. Een innovatie die aan beide soorten criteria voldoet, is het nieuwe, hersluitbare blikje van Coca Cola’s energiedrank Burn.

Statiegeld heffen op blik leidt er misschien toe dat die 5 procent van het zwerfafval in de kringloop terechtkomt. Maar wat gebeurt er met die andere 95 procent die wel blijft liggen? Volgens deskundigen kun je de zaken beter breed en effectief aanpakken dan een overbodige en kostbare maatregel als statiegeldheffing invoeren. In Duitsland is dat wel gebeurd. Maar dat was pure symboolpolitiek. De overheid eiste dat een bepaald percentage van alle dranken in hervulbare verpakkingen verpakt werd. De industrie voldeed niet aan die eis en kreeg daarom een sanctie

Dat voorkomt dat een gedeelte van de inhoud weggegooid wordt. Zuinig omgaan met een product zorgt per definitie voor milieuwinst.

Bolle vorm Een andere ontwikkeling die op beide fronten scoort, is de gevormde verpakking van siroopmerk Karvan Cévitam. Het blik krijgt een bolle vorm doordat er lucht met een hoge druk in geblazen wordt, waardoor het uitzet. Op die manier wordt met dezelfde hoeveelheid materiaal een groter volume gerealiseerd. Ook dit zorgt voor milieuwinst. En een bijkomend voordeel is dat de klant het idee heeft dat hij iets bijzonders koopt. Een laatste belangrijke innovatie op het gebied van metalen verpakkingen is de techniek die het mogelijk maakt om tweedelige conservenblikken te maken. Tot nu toe bestonden ze altijd uit een deksel, een romp en een bodem, die in elkaar gezet werden. Maar sinds twee jaar is het mogelijk om de vorm van het blik uit een vlakke plaat te trekken, waarna er alleen nog een deksel op hoeft. Net als bij de gevormde verpakking, is er dus minder materiaal en minder energie nodig. Het streven is om de kringloop van metalen verpakkingen volledig sluitend te krijgen, beweren deskundigen. En met 87 procent recycling zijn we een heel eind op de goede weg. Het materiaal leent zich dan ook bij uitstek voor hergebruik. Daarnaast is de blikindustrie volop in beweging. Door voortdurende innovatie wordt het materiaal steeds dunner, lichter en sterker. En de afgelopen dertig jaar is het energieverbruik per blikje met 70 procent afgenomen. Niet alleen doordat bewuster met materiaal wordt omgegaan, maar ook omdat de hele blikindustrie is overgestapt op groene stroom. n

gastbijdrage Stichting Kringloop Blik (SKB)

Blik: 200 jaar vertrouwen en innovatie

J

e staat er waarschijnlijk niet bij stil, maar dagelijks gaan er heel wat blikverpakkingen door je handen. Als je deodorant gebruikt, een blikje fris opentrekt, siroop aanlengt, je kat te eten geeft of als je je huis voorziet van een nieuw kleurtje. In Nederland worden wel meer dan 800 productsoorten in oneindig veel varianten verpakt in blik. En dat is niet zo vreemd aangezien blikverpakkingen op heel veel verschillende vlakken voordelen bieden. Vooral voor de consument, maar – niet onbelangrijk - ook voor het milieu. Blik is een uniek verpakkingsmiddel. Het is ondoorlaatbaar, recyclebaar en veilig. Veel levensmiddelen worden in blik verpakt. Direct na de oogst wordt de voeding in de hermetisch afgesloten verpakking bereid. Hierdoor worden de voedingswaarden behouden en is er

nog nauwelijks verschil tussen vers en uit blik. Sinds de geboorte van blik – nu 200 jaar geleden – is blik steeds met haar tijd meegegaan. Vooral de laatste decennia is blik constant in ontwikkeling met steeds nieuwe producten. Denk bijvoorbeeld aan bijzondere gerechten zoals confit de canard uit blik. Of de nieuwe 5 liter

biervaatjes van Heineken. Maar ook het gebruiksgemak is toegenomen. Was vroeger een blikopener nodig, tegenwoordig is blik zeer gebruiksvriendelijk te openen. In materiaalgebruik blijft blik ook innoveren. Gedurende de laatste 20 jaar zijn blikverpakkingen met een derde in gewicht gedaald. Dus met steeds minder materiaal wordt steeds meer gedaan. En dat is belangrijk voor ons milieu en het behoud van grondstoffen. Want daarin is blik een kampioen. Bijna 90% van alle blikverpakkingen in Nederland wordt gerecycled. Steeds weer opnieuw. Hierdoor besparen we op nieuwe grondstoffen, maar liefst 90%, en het energiegebruik en CO2-uitstoot worden gereduceerd met 70%.

Blik, bij het gewone afval En daar hoeft u als consument hele-

maal niets extra’s voor te doen. Want wist ú dat blik gewoon bij het huisvuil mag? Blik is het enige verpakkingsmateriaal dat niet apart hoeft te worden ingezameld. Afvalverwerkingsinstallaties scheiden de blikjes van het huisvuil met magneten en wervelstromen. Door blik in de afvalbak te gooien, start het recyclingproces al. En zo kunnen er steeds weer nieuwe producten van worden gemaakt. En omdat de eigenschappen van metaal blijven behouden, is de kringloop van blik eindeloos. De Campagne ‘Blik, bij het gewone afval’ is dit jaar van start gegaan. In deze campagne wordt onder de aandacht gebracht dat de recycling start met het weggooien van het blikje bij het gewone afval. Zo begint de recycling al bij uw afvalbak! n

www.kringloopblik.nl



13

advertorial Zaanlandia Blik

Verleidelijke blikken…..

W

e bewaren het, verzamelen het, we hebben het allemaal in huis en we gooien het vooral niet weg. Het is….blik! Zaanlandia Blik maakt al meer dan 100 jaar blikverpakkingen van hoogwaardige kwaliteit in vele vormen, maten en hoeveelheden; fraaie blikken, en niet alleen voor thuis!

Blik blijft Door de duurzaamheid van het materiaal is blik uitermate geschikt voor het bewaren en vers houden van allerlei producten en stoffen. Met een recyclingpercentage van 87% is blik tevens het meest hergebruikte materiaal ; een belangrijk gegeven in tijden waarin duurzaamheid en milieu een belangrijk aspect zijn geworden. In al zijn mogelijke vormen en kleuren maakt het van ieder product een aantrekkelijke blikvanger, waarvan de consument de verpakking bovendien graag bewaart, want een mooi blik gooi je niet

snel weg. Met speciale vormen, veredeling- en bedrukkingtechnieken krijgt een blik een bijzonder uitstraling. “Blik heeft als reclamedrager een ongekende duurzaamheid die men in lengte van jaren zal blijven terugvinden” aldus huidig directeur Daan Kriek, vierde generatie, achterkleinzoon van de oprichter van dit familiebedrijf. Tot de klanten behoren producenten in de koffie, thee-industrie, zoetwaren, tabak, brood en koekfabrikanten, verf en chemie, maar ook de retail, reclame en relatiegeschenkenbedrijven behoren inmiddels tot de porfolio.

Denk hierbij aan namen als Drie Mollen Koffie, Douwe Egberts, Fortuin Dockum, Henri Wintermans Cigars, BAT, Mascotte, United Biscuits, Hema, Albert Heijn, Jamin.

Holland – China lijn Wij produceren lokaal (ja nog steeds!) en in China. Een zeer bewuste keuze, de lokale productie zorgt voor een uitermate hoge flexibiliteit en snelheid van (deel) leveringen. Wij kunnen hierdoor Just In Time leveringen garanderen. Maar indien er sprake is van een volledige nieuwe vorm laten wij onze gereedschapmakerij in China aan bod komen. Van sample tot uiteindelijk levering ontzorgen wij onze relaties. Dit betekent niet alleen de productie maar ook de volledige quality check’s tot verscheping inklaring etc. wordt door ons op een betrouwbare & deskundige wijze verzorgd.

Het leveren van dit totaalpakket geeft ons een unieke positie en voor onze relaties een goede keuzemogelijkheid. Op onze site bieden wij verder een zogenaamde STOCK mogelijkheid. Dit zijn reeds vervaardigde (eind) producten die u binnen 24 uur kunt ontvangen. We kunnen desgewenst door technieken als zeefdruk, digitaaldruk en reliefdruk (embossing) deze dan nog neutrale blikverpakkingen verder voor u personaliseren. n www.zaanlandia.com

Artikel Plastic

Kunststoffen zijn te waardevol om weg te gooien De uitdagingen van plastic. Auteur: Rob broere

P

lastic vormde aan het eind van de vorige eeuw een van de grootste bedreigingen van ons milieu. Doordat het slecht af breekbaar was, hoopte het zich op en veranderde de oceanen in een plastic soep. Plasticproducenten zelf komen nu met duurzame oplossingen. In 1907 vond de Belg Leo Baekeland bakeliet uit, een harde kunststof die de voorloper is van plastic. Het bleek een grootse vondst: plastic wordt gezien als een van de belangrijkste verworvenheden van de twintigste eeuw. Het is goedkoop, sterk en buigzaam,

laat zich in elke denkbare vorm persen of blazen en beschermt voedingsmiddelen tegen bacteriën. Maar aan de plasticrevolutie die zich vanaf de jaren vijftig met een noodgang over de wereld verspreidde, zitten ook mindere kanten: Kunststoffen zijn slecht af breekbaar en worden gemaakt van aardolie. En het is bekend dat de voorraad daarvan niet oneindig is.

Van algen tot biokunststoffen In de jaren negentig deed biologisch af breekbaar plastic oftewel bioplastic zijn intrede, waarvoor zetmeel uit met name maïs de basis vormt. Met de huidige technologie is het nu zelfs

mogelijk om kunststoffen te maken van lactiden (melkzuren) en aardgas. Ook wordt er geëxperimenteerd met het telen van en verwerken van algen tot biokunststoffen. Naast de verandering in grondstoffen zijn plasticproducenten actief in diktereductie met behoud van eigenschappen. Voorzitter Joan Hanegraaf van de federatie Nederlandse rubberen kunststofproducenten: “Bedrijven in de verpakkingsindustrie hebben steeds minder materiaal nodig om hun producten te verpakken. Bij sommige zie je de afgelopen jaren een afname van bijna dertig procent in het gebruik.”

100 procent consumeerbaar Kunststoffen zijn te waardevol om weg te gooien. Ze moeten verzameld en gescheiden worden – wat in Nederland ook in steeds meer gemeentes gebeurt - en ofwel op een verantwoorde manier verbrand worden, of een tweede, derde, vierde en desnoods vijfde leven krijgen. Ook met het verlengen van de houdbaarheid van producten is winst te behalen meent Hanegraaf: “Men zegt altijd dat het maken van kunststoffen zoveel energie kost. Maar álles wat je produceert, kost energie. Ontbijtkoek die per plakje verpakt is, dat lijkt overdreven. Maar het zorgt er wel voor dat mensen de koek niet na twee plakjes weggooien omdat hij niet lekker meer is.” n

Product presentatie Plasticum Group BV

FSE ontwikkelt FlowSpray – een milieuvriendelijke aerosol

F

SE BV, een JV tussen Plasticum Group BV en PTP, heeft FlowSpray ontwikkeld, een aerosolsysteem dat een continue spray genereert op basis van gecomprimeerde lucht in plaats van drijfgassen. Allerlei toepassingen zoals deodorant, haarlak, luchtverfrisser, enzovoorts kunnen hiermee op een milieuvriendelijke manier verneveld worden. Plasticum is een Europese producent van gespuitgiete kunststof verpakkingen voor onder andere de Aerosol Industrie. De strategie van Plasticum is gericht op het introduceren van innovatieve en duurzame oplossingen. Er wordt bij Plasticum gezocht naar zowel betere producten als betere productieprocessen. PTP is een uitvinderbedrijf. FlowSpray is een voorbeeld van een geslaagde duurzame technische pro-

duct innovatie, met als resultaat een milieu vriendelijker spuitbus. In Europa worden ieder jaar meer dan 5 miljard spuitbussen geproduceerd. De populariteit van de spuitbus bij de eindconsument is hoog vanwege het grote gebruiksgemak van dit product. Om spuitbussen te laten functioneren is een drijfgas nodig. Meestal

worden hiervoor gassen als butaan en propaan gebruikt. Wanneer de FlowSpray actuator wordt toegepast kunnen drijfgassen worden vervangen door gecomprimeerde lucht, zonder hierbij de werking van de spuitbus negatief te beïnvloeden. Dit levert direct milieuwinst op aangezien drijfgassen het broeikas effect versterken en bijdragen aan de opwarming van de aarde. Lucht doet dit niet. Het ei van Columbus, zou men denken. Toch verloopt de marktintroductie veel trager dan verwacht. FlowSpray is een onderdeel van de totale verpakking (de spuitbus). Introductie van FlowSpray is daarmee een ketenaangelegenheid en kan alleen plaatsvinden als het product eerst wordt geaccepteerd door de producenten van deodorant, haarlak, luchtverfrisser en de vele andere producten die in spuitbussen worden aangeboden.

Alle grote producenten geven aan “groener” te willen worden, maar tegelijkertijd is er een duidelijke weerstand merkbaar tegen te grote veranderingen. Op dit moment worden door verschillende vooraanstaande FMCG bedrijven testen gedaan met de FlowSpray actuator. Hopelijk is er voldoende entrepreneurschip bij deze marktpartijen om deze fantastische “groene” vinding ter beschikking te stellen aan de steeds meer milieubewust wordende consument. n Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot: Plasticum Group BV Zevenheuvelenweg 9, 5048 AN Tilburg Postbus 5023, 5004 EA Tilburg T +31 (0)13 4657465 Contactpersoon: Ilona Vermeer – Marketing Manager Plasticum Group [email protected]

www.plasticumgroup.com

14



gastbijdrage Paardekooper Group

Verantwoord verpakken met de Spider Matrix Innovatief systeem test milieu-impact van verpakkingen en disposables.

H

et milieu staat hoog bij ons op de agenda. We houden steeds meer rekening met de invloed van onze activiteiten op de omgeving. We pakken vaker de fiets in plaats van de auto en we zetten ’s winters de kachel een graadje lager. En voor wat betreft verpakkingen; die zijn slecht voor het milieu, dus weg ermee! Maar klopt dit laatstgenoemde wel? Wat weten we eigenlijk over de milieu-impact van verpakkingen? In antwoord op deze vraag ontwikkelde verpakkingsdeskundige Alan Campbell van Paardekooper Group samen met gerenommeerde instanties de Spider Matrix. Een tool om de milieuimpact van verpakkingen en disposables inzichtelijk te maken.

De beste verpakking is geen verpakking? Verpakkingen hebben doorgaans geen positief imago: we denken al snel aan de lege frietbakjes en plastic zakjes op straat. Uit onderzoek blijkt bovendien dat consumenten kritiek hebben op de plastic verpakking om groente en fruit in de supermarkt. We pakken steevast een onverpakte komkommer uit het schap, omdat we denken dat dit beter is voor het milieu. ‘Niets is echter minder waar!’ meent Campbell. ‘Voedsel

maakt voor maar liefst 25% deel uit van onze persoonlijke CO2 voetprint. Het is daarom belangrijk om derving te voorkomen. Hierbij spelen verpakkingen een grote rol. Worden onverpakte komkommers gemiddeld na drie dagen al zacht, verpakte komkommers zijn na veertien dagen nog verkoopbaar. Een verpakking is dus essentieel. Dit neemt echter niet weg, dat we als organisatie continu op zoek zijn naar manieren om de milieu-impact van verpakkingen te verlagen.’

De Spider Matrix Campbell wijst erop dat deze zoektocht niet eenvoudig is. Er bestaan veel milieuclaims over verpakkingen, die veelal betrekking hebben op de grondstof in het product, maar geen rekening houden met de toepassing van het product. Bovendien krijgen we in geen geval inzicht

in de daadwerkelijke milieu-impact. ‘Vreemd, want wanneer je bijvoorbeeld kiest voor een alternatief lichtsysteem, let je op de hoeveelheid CO2 besparing die dit alternatief oplevert. Waarom zou je dit niet ook voor je verpakkingen willen weten?’ vervolgt Campbell zijn verhaal. Het antwoord hierop is de Spider Matrix. Het systeem drukt de milieuimpact van verpakkingen uit in CO2 waarden. De Matrix houdt hierbij rekening met de verschillende facetten van het productieproces, van grondstof tot eindproduct en afvalverwerking.

Hoewel dit materiaal een wezenlijk hogere impact heeft per kilo, is het gewicht van het item een stuk lager, namelijk 1,2 gram. De Spider Matrix toont aan dat de keuze voor dit lichtere alternatief leidt tot een CO2-impact die 28,75 keer lager is. n

Een optimaal verpakkingsdesign ‘Met behulp van de Spider Matrix zijn we in staat om precies na te gaan welke verpakking in welke situatie de beste is, gelet op het milieu. Zo zijn er verschillende varianten denkbaar voor het verpakken van twee koffiebekers. De gemiddelde koffieshop zal kiezen voor een kartonnen draagtray met daaromheen een papieren blokbodem tas. Hoewel de CO2 uitstoot van deze twee materialen relatief laag is, is het gewicht van beide items 55 gram. Door een slimmer design kan dezelfde gebruikstoepassing worden gecreëerd, maar met een lager gewicht. Een mooi voorbeeld hiervan is de ‘cuphanger’ gemaakt van kunststof.

Alan Campbell Verpakkingsdeskundige Paardekooper Group

De Spider Matrix verandert de kijk op verpakkingen. Denk hier nog eens aan, wanneer u in de supermarkt bij het groenteschap staat!

Advertentie

TJOET

3PUUFSEBNt6USFDIUt"NTUFSEBNt"OUXFSQFOt#SVTTFMt*ODPNQBOZ

cursussen 2D en 3D

en kies voor onze verpakkingsevents: r nergens anders ontmoet u zoveel potentiële klanten op zo’n korte tijd r via een uitgebreide bezoekerscampagne worden alleen doelgerichte professionals uitgenodigd, uw doelpubliek r u betaalt een eenvoudige all-inprijs: alles wat u nodig hebt, staat voor u klaar als u op de beurs arriveert r onze events vinden plaats in het hart van uw markt Surf naar www.easyFairs.com voor meer informatie en prijzen.

*MMVTUSBUPS *O%FTJHO 1IPUPTIPQ $PMPSNBOBHFNFOU $PSFM%3"8 1%' XML $JOFNB% ET.BY 'PSNt;

Office

&YDFM "DDFTT 8PSE 1PXFS1PJOU 0VUMPPL 1SPKFDU

Online marketing

Mac en Windows van beginner tot expert

(PPHMF"EXPSET (PPHMF"OBMZUJDT &NBJMNBSLFUJOH 4PDJBM.FEJB 6TBCJMJUZ 5XJUUFS

&JOGP!PQBUFMOM 5

www.opatel.nl

open trainingen, trainingen op maat, incompany, consultancy www.easyFairs.com 125.5_183.5_EMPACK_NL_2010.indd 1

ALS ALLE VAKBEURZEN ZO GEMAKKELIJK WAREN!

28/07/2010 09:55:02



15

Artikel Glas

Een biertje uit een glazen flesje smaakt toch het lekkerst Groen glas heeft een slechte UV-barrière, bruin glas biedt de beste productbescherming en blauw glas ontstaat door toevoeging van kobalt. Welkom in de wondere wereld van glazen verpakkingen. Auteur: Laura baar

“D

e grootste bederffactoren van voedingsmiddelen zijn zuurstof en micro-organismen”, vertelt Roland ten Klooster, deeltijdhoogleraar Packaging Design and Management aan de Universiteit Twente. “Kwetsbare voedingsmiddelen hiervoor zijn bijvoorbeeld ketchup, wijn en zuivelproducten. Het verpakken van deze producten vraagt daarom veel aandacht. Glas is daarvoor een prima keuze omdat het een goede zuurstofbarrière heeft.” Deze gasbarrière is niet alleen geschikt om zuurstof buiten te houden, het zorgt er ook voor dat een bepaalde geur juist binnen de verpakking blijft. “Stel je eens voor wat er gebeurt als het parfum

Chanel N˚ 5 in plastic zou worden verpakt”, zegt Ten Klooster. “De geur zal binnen afzienbare tijd vervliegen omdat plastic niet de juiste gasbarrière heeft. Shampoos, wasverzachters en schoonmaakmiddelen zitten daarentegen wel in plastic verpakt, maar deze producten worden constant getest op hoelang een geur in de verpakking blijft zitten. Daarbij wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met factoren als: hoelang ligt een product in de winkel en hoelang blijft het vervolgens bij de consument in huis?”

Kobalt blauw Opmerkelijk is dat het glas dat gebruikt wordt voor voedsel, dranken, cosmetische artikelen en geneesmiddelen, in de meeste gevallen wit, groen of bruin is.

Volgens de hoogleraar heeft dat te maken met het productieproces. “Verpakkingsglas wordt gemaakt van zand, soda en kalk. Door in het ovenproces metaaloxiden als ijzer, chroom of kobalt toe te voegen krijgt glas een bepaalde kleur. Bij blauw is dat bijvoorbeeld kobalt. Het probleem is dat sommige metaaloxiden die nodig zijn voor het verkrijgen van bijvoorbeeld paars, rood of blauw glas, giftig zijn. Bij het produceren van wit, groen of bruin glas worden geen giftige stoffen gebruikt.” “In het maakproces zit niet zoveel ruimte om te knoeien met de samenstelling. Dus echt noviteiten op het gebied van glas zul je niet snel zien. Wel is Grolsch een aantal jaren geleden overgestapt van bruin naar groen glas omdat de kwaliteit van sommige soorten is verbeterd. Maar die keuze is wel duurder dan bruin glas. Normaal gesproken heeft de groene verpakking een minder goede UV-barrière dan de bruine, waardoor bier, nadat het met licht in aanraking komt, meteen een afwijkende smaak heeft. Hoe donkerder het glas, hoe beter de bescherming tegen licht. Het ouderwetse groene glas is overigens de goedkoopste keuze. Dit heeft te maken met het recycleproces: gooi je alle kleuren glas bij elkaar in de oven, dan wordt het groen.”

Glas of PET? Ten Klooster wijst ook op de discussie in de wereld van wijn. Er zijn momenteel een aantal belangrijke marktspelers in de wijnindustrie die overstappen van glas op PET, het verpakkingsmateriaal waar we ook frisdranken in vinden. “Een groot voordeel hiervan is dat een fles van 0,75 cl rond de 50 gram weegt, terwijl de gemiddelde wijnfles uit circa 400 gram bestaat. PET is dus erg gebruiksvriendelijk.” Het grootste probleem met PET is volgens de hoogleraar dat kunststoffen ‘lek’ zijn, waardoor er allerlei gassen naar binnen kunnen komen. Dat betekent dat de houdbaarheid van twee jaar naar drie weken kan gaan. Voor frisdranken wordt dit opgelost door er 15 procent extra koolzuur in te doen, zodat er na een aantal weken nog steeds ‘prik’ in de drank zit. En een biertje uit een glazen flesje blijft volgens Ten Klooster uiteindelijk toch het lekkerst: “Niet alleen voelt de temperatuur van glas koeler en prettiger aan, de glazen kroonmond is ook nog eens dikker dan die van plastic, waardoor je er lekkerder aan kunt sabbelen.” n

Gastbijdrage Stichting Promotie Glasbak

Nederland voorloper in glasrecycling De mens heeft tegenwoordig een bijzondere beleving met glas.

G

las naar de glasbak brengen vermindert de CO2-uitstoot en zorgt ervoor dat we minder natuurlijke grondstoffen hoeven te gebruiken. Het milieu staat hoog op de agenda bij Stichting Promotie Glasbak. De stichting zet zich in om het gebruik van de glasbak te stimuleren. En dat heeft succes. Niet alleen is het inzamelpercentage hoog (81 procent), ook zorgde de stichting ervoor dat de Nederlandse manier van recyclen de wereld over ging. Bovendien is het imago van glas veranderd. “Glas is tegenwoordig een bijzondere beleving.” Dat zegt Robert van Notten, vicevoorzitter van de Stichting Promotie Glasbak. Hij legt uit dat na de oprichting van de stichting in 1981 vooral het gescheiden inzamelen een hot item werd: “De glasindustrie deed intern altijd al aan hergebruik, maar de bewustwording van de consument ging aan het eind van de jaren 70 een belangrijke rol spelen”, aldus Van Notten. “Twee vrouwen uit Zeist benaderden de glasindustrie met de vraag waarom er niet op grote schaal glas werd ingezameld. De glasproducenten vonden dit een goed idee, en dat was het begin van de eerste kleine glasbak.” “Maar eind jaren tachtig, begin jaren negentig, maakte het gescheiden inzamelen een enorme spurt. Uit de stati-

stieken blijkt dat in slechts vier jaar tijd gescheiden inzameling van 20 procent naar 60 procent ging.”

Minder CO2

Voor de Stichting Promotie Glasbak is die groei belangrijk. Niet alleen omdat er minder zwerfafval ontstaat, ook zijn er door recycling minder natuurlijke grondstoffen nodig en vermindert het de uitstoot van CO2 . Van Notten: “Om scherven te laten omsmelten hoeven ovens minder hard te werken dan wanneer glas op de gebruikelijke manier van kalksteen, zand en soda wordt gemaakt.”

het Nederlandse inzamelingssysteem. Volgens de laatste cijfers uit 2008 zijn in heel Europa 25,5 miljard glazen verpakkingen ingezameld, dat komt neer op 11,5 miljoen ton verpakkingsglas, en zamelen wij Nederlanders met z’n allen 81 procent in. Door het recyclen heeft glas een ander imago gekregen: “De mens heeft tegenwoordig een bijzondere beleving met glas”, legt Van Notten uit. “Een glazen potje wordt door de consument echt bekeken en eventueel thuis na gebruik als opbergmiddel gebruikt. En ook productontwikkelaars willen hun lekkere sausje of drankje in een aantrekkelijke verpakking verkopen. Daarbij wordt steeds vaker voor glas gekozen. Er is zelfs al een website voor glasliefhebbers: www.friendsofglass.com.

Verpakkingen moeten licht zijn

De wereld over De Nederlandse manier van recyclen was zo’n succes, dat Van Notten als vicevoorzitter van de stichting in Europees verband regelmatig uitleg gaf over

Op deze ontwikkeling speelt de glasindustrie in. Waren glasproducenten altijd volgend naar de klant, tegenwoordig zijn de rollen omgedraaid. Van Notten: “Sinds vele jaren koos de klant de vorm, de breedte en de hoogte van de verpakking, waarna de glasbedrijven er met haar ontwerpcomputers mee aan de slag gingen. Maar doordat er veel meer mogelijkheden op het gebied van glas zijn, bijvoorbeeld om het lichter te maken, is het nu de glasindustrie die de klant

benadert. Ze hebben zelfs hun eigen ontwerpers in huis gehaald.” Met de kennis om glas lichter te kunnen maken, zijn er volgens Van Notten spectaculaire veranderingen tot stand gekomen: “Zo is er vanuit de glasindustrie kritisch gekeken naar de wijnbranche. Daar is een kopie van de bordeaux- en de bourgognefles uit voortgekomen, maar met veel minder gewicht. Zo weegt een bordeauxfles met een vlakke bodem van 400 gram nu opeens 330 gram. En de bourgognefles met holle bodem is teruggebracht van 495 naar 360 gram. De technieken van nu leveren een enorme gewichtsbesparing op.” n

Robert Van Notten is vicevoorzitter van de Stichting Promotie Glasbak (SPG). Daarnaast is Van Notten directeur van Stichting Duurzaam Verpakkingsglas. www.duurzaamglas.nl www.glasbak.nl

16



Artikel New Materials

Uit de grond, in de grond Composteerbare verpakkingen. Auteur: jeroen jansen

H

oe composteerbaar is composteerbare verpakking? Kan het bijvoorbeeld op de composthoop? En wat zijn de voordelen? Is het duur? Portret van een verpakking in opkomst. De composteerbare verpakking wint terrein. Bijna onopgemerkt, want wie geen oog heeft voor het logo, merkt er niets van. Wel eens een biertje in de openlucht gedronken, bijvoorbeeld tijdens een festival? Grote kans dat die in een biologisch afbreekbaar ‘glas’ werd geschonken. Ook veel (biologische) groenten en fruit en sommige tijdschriften verdwijnen in composteerbare folie. Composteerbare kunststof, ook wel bioplastic genoemd, is gemaakt van zetmeel, melkzuur of cellulose. Dit materiaal wordt gewonnen uit maïs, aardappelen, bomen, planten en suikerriet. In tegenstelling tot aardolie gaat het hier om duurzame grondstoffen; het is onuitputtelijk en bij de verbranding komen geen vervuilende stoffen vrij. Dat scheelt ongeveer 20 procent aan energie en CO2-uitstoot. Dit percentage kan flink oplopen, want de techniek staat nog in de kinderschoenen.

Misleidend Laat u niet misleiden door de naam ‘composteerbaar’. Bioplastic verdwijnt namelijk niet uit zichzelf, bijvoorbeeld op de composthoop. Daar zijn hoge temperaturen en een hoge luchtvochtigheid voor nodig. Een speciale composteerinstallatie voorziet daarin. Hier worden de bioplastics getest voordat ze het bekende Kiemplantlogo krijgen. Volledig composteerbare verpakkingen vergaan binnen twaalf weken voor 95 procent Het restant kan zo de grond in, bijvoorbeeld als plantenvoeding. Compost dus. Het heeft dus geen zin om dat ene bierglas na gebruik gewoon op straat te gooien. Het plastic gaat dan zwerven, dan duurt het jaren voordat het is afgebroken. Beter is om het gebruikte bioplastic te bewaren, al gebeurt dat in de praktijk zelden. Bioplastic kan gerecycled worden. Van het restmateriaal worden dan bijvoorbeeld milieuvriendelijke tissues gemaakt. Er wordt nu onderzocht of dat composteerbare koffiebekers na gebruik opgehaald kunnen worden om daarna gerecycled te worden ten behoeve tissueproducten. Maar wie heeft er zin om zijn composteerbare verpakkingen te bewaren? Meestal verdwijnt bioplastic in de zak met andere kunststoffen of bij het rest-

afval. Dat lijkt erg, maar dat is het niet. Dan wordt het gewoon verbrand, waarbij er tenminste geen CO2 vrijkomt.

Mengsel Ook sommige synthetische kunststoffen zijn composteerbaar. Voor wie het weten wil: polycaprolacton (PCL) en alifatisch co-polyester vallen onder deze kunststoffen. Veel groente en fruit verdwijnt in synthetisch composteerbare zakken. Een nadeel hiervan is dit materiaal gewoon uit aardolie wordt gewonnen. Niet echt duurzaam dus. Veel composteerbare verpakkingen zijn een mengsel van bioplastics en synthetisch afbreekbare plastics. Die laatste zijn nodig om het materiaal sterker en waterdicht te maken. Overigens moeten we het aandeel ‘composteerbaar’ nu ook weer niet overdrijven. Op dit moment is nog geen half procent van alle verpakkingen gemaakt van composteerbaar materiaal.

Kosten Uit onderzoek blijkt dat het aandeel van volledige bioplastics nauwelijks de 10 procent overstijgt in omzet bij de Nederlandse plasticbedrijven. Volgens een verpakker zijn ondernemers wel actief om het aandeel ‘natural’ sterk te promoten. En dat heeft volgens de onder-

nemer ook weldegelijk resultaat. Enkele jaren geleden was het aandeel nog twee procent. Het streefpercentage? Als je de verpakkers mag geloven, zo hoog mogelijk. Maar de prijzen voor de productie van bioplastics tellen ook mee, laten ze weten. Hierdoor is het aanbod vooralsnog beperkt; er zijn veel meer fabrieken waar gewone kunststof gemaakt wordt. Daardoor blijft composteerbaar iets duurder dan synthetisch. Overigens scheelt het niet veel. Bij een vlees- of groenteschaaltje op basis van van suikerriet is het prijsverschil maar één cent. Bovendien kun je als bedrijf ook een statement maken door bijvoorbeeld bio-folie te gebruiken. n

Artikel Afval

Noodzakelijk? Ja. Maar kwaad? Afval aan verpakkingen. Auteur: jeroen jansen

W

e openen gemiddeld zeven verpakkingen per dag. Dat levert een gigantische afvalberg op. Maar er is ook goed nieuws. Zonder glas, karton en plastic zou die berg wel eens veel groter kunnen zijn. Bovendien wordt er steeds meer geëxperimenteerd met afbreekbare verpakkingen. We ergeren ons allemaal wel eens aan een verpakking. Sommigen noemen het een noodzakelijk kwaad. Maar hoe terecht is dat? Verpakkingen belasten het milieu, zeker. Dat begint al bij de productie ervan, door de grondstoffen die zo verloren gaan. En circa een derde van het huishoudelijke restafval bestaat uit verpakkingsmateriaal. Nee, dan het zwerfafval. Dat bestaat voor de helft uit verpakkingen. Het opruimen ervan kost de Nederlandse gemeenten (lees: de belastingbetaler) bijna 200 miljoen euro per jaar. Máár... al dat karton, kunststof, metaal en glas behoeden onze producten ook voor schade en bederf. “Zonder verpakkingen wordt die afvalstapel nog veel groter,” zegt Gerard Molenaar, hoofdredacteur van het tijdschrift VerpakkingsManagement. “Ik heb wel eens een filmpje gezien van een supermarkt waarin plotseling alle verpakkingen verdwijnen.

De melk loopt letterlijk over de vloer. Die filmtruc maakt goed duidelijk hoe essentieel verpakkingen zijn in onze samenleving. Heb je het over vervuiling, dan moet je eigenlijk naar het totale product kijken. Dus verpakking mét inhoud. Dan is het aandeel van de verpakking maar marginaal. Zonder verpakkingen kun je producten niet transporteren, doseren en conserveren. Laat staan verkopen.”

Innovatief Noodzakelijk? Ja. Kwaad? Dat valt dus te bezien. Maar het kan beter. En het wórdt ook beter. Producenten, importeurs en vooral brancheorganisaties zullen wel moeten. De Europese Unie verplicht hen tot een minimale recycling die kan oplopen tot 65 procent (in geval van kunststof). Daarnaast moeten zij blijven streven naar steeds lichtere en duurzame materialen. Of het nu komt door de Europese regelgeving, een groen bewustzijn of door

logistieke voordelen - het bedrijfsleven is veel innovatiever dan ongeveer 10 jaar geleden. Producten gaan vaker schuil in afbreekbare verpakkingen, al is het aandeel duurzaam nog beperkt. Een enkel initiatief haalt het nieuws. Global Paint Products verkoopt zijn verf in een doos met binnenzak, Puma introduceert de milieuvriendelijke schoenenzak (zie ‘Show don’t tell. Design op verpakkingsgebied) en zo zijn er wel meer. Écht duurzame initiatieven zijn nog schaars. We staan pas aan het begin.

Recycling De trend is: schoner, lichter én gescheiden. In sommige gevallen is die trend al jaren geleden ingezet. Zo is het conservenblikje in 30 jaar tijd ruim een derde lichter geworden. Ook de gescheiden inzameling dateert van jaren geleden. Selectie bevordert recycling. Het hergebruik van verpakkingen is in de afgelopen decennia sterk toegenomen

en sinds kort verdwijnt ook de plastic verpakking - met 15 procent koploper in de huishoudelijke afvalberg - in een aparte zak. Maar we doen meer. Zoals het betalen van een ‘verpakkingenbelasting’. Die zit sinds 2008 bij de prijs inbegrepen en loopt uiteen van 0,2 cent op een patatbakje tot maximaal 3,4 cent op een wijnfles. Volgens Gerard Molenaar is het maar de vraag of deze belasting op termijn standhoudt. “Er is in het bedrijfsleven veel verzet tegen. Vanwege de kosten en administratieve rompslomp. Maar ook omdat inzameling en hergebruik in bijvoorbeeld de glas- en papiersector al goed geregeld waren. Die zaten echt niet op een belasting te wachten.” Ongeveer een derde van de jaarlijkse opbrengst (115 miljoen euro) gaat naar een Afvalfonds van het Ministerie van VROM. De rest, circa 250 miljoen, verdwijnt in de schatkist. Als het aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wordt er binnenkort ook statiegeld geheven op kleine flesjes, blikjes en pakken. De VNG ziet daarin hét middel om de berg zwerfafval te verminderen. De overheid en het bedrijfsleven voelen hier helemaal niets voor. Voorlopig blijft de enige remedie tegen het achterlaten van zwerfafval een boete. Wie betrapt wordt, betaalt 90 euro. n



17

Bedrijfspresentatie thepouchcompany®

Onderscheid u zonder de hoge kosten Bespaar op verpakkingskosten, draag bij aan het milieu en geef uw verpakkingen een eigen gezicht.

W

at is er mooier dan onderscheidende producten te hebben zonder daar de hoge kosten bij te hebben en daarnaast nog bij te dragen aan een beter milieu? Pionieren op het gebied van het (door)ontwikkelen van flexibele verpakkingen is steeds weer een uitdaging. Door de jaren heen is bij thepouchcompany een grote schat aan kennis opgebouwd in materiaalstructuren en technologie rondom de flexibele verpakkingen. Deze kennis is uiteraard van zeer groot belang, aangezien elk product zijn eigen vereisten heeft en er dus vaak niet gekozen kan worden voor een ‘standaard’ laminaat. Van thepouchcompany komt dan ook het advies: bespaar op verpakkings-

kosten, bespaar het milieu en zorg voor een eigen gezicht met flexibele verpakkingen! Ook bij thepouchcompany wordt een grote verschuiving geconstateerd volgens Dick van der Meij, sales manager: “Steeds meer klanten vragen ons hun productlijn van rigide verpakkingen te bekijken en een nieuw concept te ontwerpen, om zo mee te gaan in de nieuwe fase van verpakkingen.” De intentie van thepouchcompany is klanten ondersteunen bij de (door)ontwikkeling van een nieuw of be-

staand product, vanaf concept tot realisatie. Het uitgangspunt is kwaliteit, innovatie en uitstraling. “De grootste voordelen van onze flexibele verpakkingen zijn terug te vinden in milieu en kosten. Er zijn minder grondstoffen nodig, er blijft minder afval over, transport neemt af en dus ook de opslagruimte, aangezien het volume sterk afneemt. Daarnaast zijn veel materialen te recyclen danwel te upcyclen. Dit betekent dat de bestaande verpakkingen worden gebruikt als grondstof voor nieuwe verpakkingen of voor bijvoorbeeld

auto-onderdelen.” thepouchcompany wil de kennis en ervaring graag delen met innoverende ondernemingen om zo te zorgen voor een revolutie in verpakkingen. “We zoeken altijd de samenwerking met ondernemingen die vooruitstrevend zijn en bewust kiezen voor duurzaamheid en innovatie.” n

thepouchcompany® Kamerlingh Onneslaan 6 8218 MA Lelystad The Netherlands Telefoon: +31 (0) 320 277 945 Email: [email protected] www.thepouchcompany.com

product presentatie Shieltronics B.V. / Greencore Convenience Foods B.V.

Gezond eten uit de magnetron Door gebruik te maken van slimme verpakkingen. Hoogwaardige kennisleverancier Voor het ontwikkelen van technologieen om maaltijden op hoog culinair niveau in de magnetron te bereiden is Shieltronics de juiste kennisleverancier voor de voedingsmiddelenindustrie. Eén van die, gepatenteerde, technologieën maakt het mogelijk dat maaltijdcomponenten via een speciaal daarvoor geschikt gemaakte verpakking juist die magnetron energie ontvangen die gewenst is. Om dat te bereiken wordt tijdens het productieproces in de verpakking een energiereflector geïntegreerd die het mogelijk maakt de energie geheel, gedeeltelijk of zelfs niet door te laten. Deze “Shielding technologie” is geïntroduceerd onder de naam CuliDish® met als doelmarkt het koelvers maaltijd segment. (www.culidish.nl). Als follow-up van het CuliDish® con-

cept worden nieuwe toepassingen in samenwerking met derden ontwikkeld. Eén zo’n uniek samenwerkingsverband is aangegaan met Greencore Convenience Foods.

Gezond stomen in de magnetron Greencore Convenience Foods is producent van koelverse convenience producten en levert verse stoommaaltijden. Lekkere verse maaltijden in een speciale, gepatenteerde verpakking waarin de maaltijd in de magnetron wordt gaar gestoomd. De verse ingrediënten zitten in twee aparte vakken waardoor de smaken niet met elkaar mengen. Elk vak heeft een eigen stoomventiel dat de gewenste druk in de verpakking reguleert tijdens het bereidingsproces. Zo wordt het vlees goed gaar gestoomd, terwijl de groente knapperig blijft. Sto-

men in de magnetron is gezond; vitaminen en mineralen blijven optimaal bewaard. En met minimaal 150 gram groente per maaltijd past Lèkker Vers Stoom-duo goed in een gezond eetpatroon. (www.ikhouvanlekkervers.nl)

Samenwerking Greencore streeft naar ultieme en compromisloze kwaliteit. In samenwerking met Shieltronics wordt de mogelijkheid onderzocht om een optimale bereiding te realiseren waarbij gebruik wordt gemaakt van de shielding technologie. Greencore gebruikt in haar maaltijden uitsluitend verse componenten die niet alleen voedselveilig maar ook smakelijk, vitaminerijk en beetgaar in de magnetron bereid moeten worden. Door het gebruik van shielding wordt

het mogelijk om ook kwetsbare groenten volgens bovenstaande eisen te bereiden. De verwachting is dat de eerste smaken eind 2010 aan het assortiment kunnen worden toegevoegd. “Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van OP-Zuid.” n

Expert interview BührmannUbbens B.V.

”Duurzaam verpakken is slim verpakken” ELP Check™ helpt bedrijven duurzaam en kostenefficiënter te verpakken.

D

e ELP Check™ geeft bedrijven inzicht in de mogelijkheden van duurzaam en kostenefficiënt verpakken. Interessant voor organisaties waar logistiek en productie een grote rol spelen. Marcel Baelemans, Development Manager bij BührmannUbbens, vertelt meer over deze check. Allereerst, wat is de ELP Check™? De afkorting ELP staat voor End of Line Packaging en gaat in op de verschillende schakels in het verpakkingstraject. Die vijf schakels zijn dozen opzetten, vullen, sluiten, palletiseren en stabiliseren. Voor iedere schakel hebben wij een afzonderlijke check ontwikkeld. Hierbij ligt de nadruk op het duurzamer en kostenefficiënter verpakken. Het gaat hierbij niet alleen om de verpakking maar om het gehele verpakkingsproces.

Wat is de relatie met duurzaam verpakken? Er zijn diverse vormen van duurzaam verpakken, zoals bijvoorbeeld materiaalreductie, composteerbare materialen en recyclede grondstoffen. Als je de functie van een verpakking als uitgangspunt neemt, kijk je naar de eisen waaraan het moet voldoen. Neem als voorbeeld een golfkartonnen doos. Die moet o.a. sterk zijn, makkelijk vouwbaar en schokabsorberend. Tegenwoordig kunnen we een golfkartonnen doos maken van minder materiaal maar met de dezelfde kwaliteit als de reguliere doos. Een vorm van materiaalreductie, dus is het duurzaam. Andere voorbeelden zijn een smallere variant tape, herbruikbare pallets en composteerbaar opvulmateriaal.

Wat levert het bedrijven concreet op? Door middel van de ELP Check™ wordt het inzichtelijk voor bedrijven waar hun voordelen te behalen zijn op het gebied van duurzaamheid en kostenefficiënter verpakken in hun verpakkingsproces. Dit kan betekenen minder verpakkingsmateriaal, dus minder afval, ergonomischer, veiliger en efficiënter werken wat wederom minder kosten met zich meebrengt. Het levert tevens een zichtbare bijdrage aan het mvo-beleid van een onderneming. Al deze zaken hebben een positief effect op het bedrijfsresultaat en dat is waar het uiteindelijk om draait. Duurzamer en kostenefficiënter verpakken. Reeds vele bedrijven uit verschillende branches hebben de ELP Check™ al laten uitvoeren met een positieve uitkomst. Een groot aantal praktijkvoorbeel-

Marcel Baelemans, Development Manager

den zijn op de website www.elpcheck. com geplaatst. Voor ieder bedrijf kan de ELP Check™ een toegevoegde waarde zijn. Can we ELP you? Schroom niet en neem contact op met BührmannUbbens Packaging. n

18



Artikel Hout

Duveltje uit een doosje Hout als verpakkingssoort. Auteur: laura schweig

E

en luxeproduct verdient een luxeverpakking. Sigaren, mooie wijn, een duur horloge, een lekker zeepje. Die nestel je met veel liefde in een houten kistje. Om te bewaren, heel lang te bewaren. In de supermarkt zul je tevergeefs zoeken naar in hout verpakte producten. Het is er plastic, karton en piepschuim wat de klok slaat. Niet vreemd: etenswaren, huishoudmiddelen en gewone cosmetica zijn goedkoop, en dus worden ze verpakt in een goedkope verpakking. “Hout is relatief duur”, vertelt Tom Rijs, directeur van Riké Group, leverancier van relatiegeschenken. “Het is een natuurproduct en bewerkelijk om op maat te maken. Het is uiteraard niet de bedoeling dat een verpakking duurder is dan het product dat erin zit, dus worden vooral luxeartikelen in hout verpakt.” Sigaren en wijn, bijvoorbeeld. Wijnkistjes zijn er in alle soorten en maten. Ze worden meestal gemaakt van licht waaibomenhout. Afkomstig van een plantage, want wilde waaibomen leveren door hun continue strijd tegen de elementen bijzonder slecht hout af. Sigarendoosjes worden gemaakt van het duurdere cederhout, geurig den-

nenhout met een mooie kleur en structuur. “De geur van cederhout en die van sigaren gaan goed samen”, zegt Rijs. “Mensen die bij ons in het bedrijf komen zeggen vaak: ‘goh, wat ruikt het hier lekker’. Vooral vers hout heeft nog die heerlijke harsgeur.”

kleine verpakkingen relatief weinig hout. Dat hout is ook nog eens merendeels afkomstig van plantages die steeds worden herbeplant”, zegt Rijs. “Een houtsoort als Paulownia groeit vreselijk snel, die is gemakkelijk vervangbaar.”

Triplex

Affectiewaarde

Niet elke houtsoort is geschikt als basis voor een verpakking. Wel geschikt is hout van de Paulownia. Een boomsoort uit China die ongeveer een meter per jaar groeit en daarmee een van de snelst groeiende bomen ter wereld is. Vurenhout, een licht gelige houtsoort afkomstig van de fijnspar, is van zichzelf slecht bestand tegen invloeden van buitenaf, maar laat zich wel weer gemakkelijk beitsen of verven. Zelfs iets ogenschijnlijk ordinairs als triplex of multiplex kan een prachtig resultaat opleveren, vooral wanneer de buitenste lagen van edelhout zijn gemaakt. Populierenhout wordt, behalve voor klompen, vooral gebruikt voor kistjes en kratten en is daarmee vooral geschikt voor industriële verpakkingen. Het gebruik van duurzaam hout is voor consumentenverpakkingen nog niet zo doorgedrongen. “In vergelijking met bijvoorbeeld de meubelindustrie gebruikt de industrie voor

Dankzij zijn ‘aaibaarheid’ doet hout het fantastisch als cadeauverpakking. Een verzamelbox voor CD’s en DVD’s. Een horlogedoos, strak gelakt met een metalen sluiting en lederen kussentjes erin. Een luxe theedoos met vakjes en velours aan de binnenkant. Een schaakcassette. Tarotkaarten in een doos van mysterieus bewerkt donkerbruin hout. Een verlovingsring in een klein houten doosje. Heerlijk om te krijgen en heerlijk om te geven. “Wij zeggen altijd: hout leeft, hout voelt en het heeft een

geschiedenis”, zegt Rijs. “Hout heeft een hoge affectiewaarde en iedereen vindt het mooi. Dat straalt ook weer af op het product dat erin zit.” De échte pareltjes zijn houten verpakkingen die samen met hun inhoud een verrassende combinatie vormen. De stijlvolle rollersbox bijvoorbeeld. Deze ziet er zo chic uit dat niemand kan vermoeden dat de box verdovende middelen en toebehoren verbergt. De minder elegante maar wel grappige variant, de Weedhead: een doos met een gezicht in de vorm van een wietblad. De usbstick met bamboeomhulsel. Het chocoladetelegram in een houten doosje met schuifdeksel – voor liefdesbrieven van maximaal 24 tekens. En natuurlijk: het doosje dat een afschrikwekkende verrassing in petto heeft voor wie zo onverstandig is deze te openen. Het klassieke duveltje in een (houten) doosje. n

Gastbijdrage Beverage Can Makers Europe

Weinig mensen weten wat voor een prachtig product ze in handen hebben Jarig blikje blijft zich vernieuwen. 1810 ontwierp de Brit Peter Durand de ideale manier om gesteriliseerd voedsel te bewaren: luchtdicht afgesloten in blik. Pas 125 jaar later volgde het drankblikje. Matthijs Jansen, voorzitter van BMCE Benelux, vertelt vol enthousiasme over de ontwikkeling van het blik. Die ontwikkeling heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Jansen kan het weten. ‘Zijn’ non-profit organisatie ziet namens drie internationale producenten toe op het (positieve) imago van de jarige verpakking. Twee van de drie producenten hebben vestigingen in Oss en zijn daarmee, samen met een logistieke dienstverlener, belangrijke werkgevers in die regio.

H

et drankblikje bestaat deze maand precies 75 jaar. Het blikje van toen is in niets te vergelijken met het milieuvriendelijke lichtgewicht van nu. En ondertussen wordt er hard gewerkt aan het blik van morgen. Matthijs Jansen van Beverage Can Makers Europe (BCME): “Niet veel mensen weten wat voor prachtig product ze in handen hebben.”

Niet alleen het drankblikje is jarig. Ook het conservenblik heeft reden tot een feestje. Op de kop af 200 jaar geleden werd het eerste blik geboren. In

Hergebruik “Het blikje heeft zich sterk ontwikkeld,” vertelt de BCME-voorzitter. “Niet veel mensen weten wat voor prachtig product ze in handen hebben. Zo is het materiaal honderd procent recyclebaar. Bij de vuilverbranding smelt het metaal, waarna het wordt opgevangen en hergebruikt. Het duurt ongeveer 60 dagen voordat het metaal van een weggegooid blik opnieuw op de markt komt.” Daar komt bij dat het blikje in 30 jaar tijd bijna 40 procent lichter is geworden. Jansen: “Er is dus minder materiaal voor nodig om het te maken. Dat levert weer een forse CO2-besparing op.

Eén die nog oploopt door de logistieke voordelen. Het alternatief, drank in flessen, neemt meer ruimte in beslag. Blikjes stapel je in grote hoeveelheden op. Voor flessen heb je kratten nodig, waarin veel lucht verspeeld wordt. Daar vervoer je dus verhoudingsgewijs minder drank mee.”

Innovaties Achter dit ‘superhandige gebruiksartikel’ zit volgens Jansen een hele industrie die blijft streven naar innovaties. En dat mag ook wel eens gezegd worden. “Neem alleen al het lipje. In tegenstelling tot vroeger kun je een blik nu openen zonder het lipje af te breken. Daarmee voorkom je weer afval dat gaat zwerven. Er wordt ook gekeken naar nóg lichtere blikjes; dat is een continu proces. Hetzelfde geldt voor de kwaliteit van de bedrukking. Die wordt steeds geavanceerder. Het is nu al mogelijk om hoge resolutie foto’s op metaal te zetten. Of, zoals een bekend biermerk doet, door middel van thermografische en verkleurbare inkt aan te geven hoe koel het bier is.”

Op maat Er komen ook meer formaten. Jansen: “In Rusland zijn al blikken van een liter verkrijgbaar. Bij ons varieert het formaat van 15cl tot een halve liter, met 33cl als bekendste inhoudsmaat. Maar

daar blijft het niet bij. Er zit meer aan te komen. Het grote voordeel daarvan is dat je de consument op maat kunt bedienen. Je voldoet bijna op de slok af aan iemands behoefte. In de grotere flessen blijft vaak frisdrank achter waarvan de prik verloren gaat. Die verspilling zie je bij blikjes nauwelijks.” Om al deze redenen is de populariteit van blik sterk gestegen. De enige kanttekening zit hem misschien in het feit dat afgedankte blikjes niet altijd de verbrandingsoven bereiken. Een aantal begint helaas aan een zwervend bestaan. “Klopt,” zegt Jansen. “Al is het aandeel van blik in zwerfafval gelukkig niet groot. Maar we doen er alles aan om het verder terug te dringen. Zo werkt de BCME mee aan campagnes die een beroep doen op het verantwoordelijkheidsgevoel van de consument. Blik is namelijk eindeloos recyclebaar, met behoud van kwaliteit. Daarom zeggen we: gooi ze in de vuilniszak. Dan zorgen wij er wel voor dat er nieuwe blikjes van gemaakt worden. “ n Matthijs Jansen is voorzitter van de BCME Benelux, onderdeel van de stichting BCME (Beverage Can Makers Europe).



19

Artikel Packaging

Keuzes in packaging “Er bestaat geen ideale verpakking voor een product.” Auteur: laura baar

C

ola in opblaasbare flessen, chips in een composteerbare zak en koekjes in een ‘actieve verpakking’ die de kwaliteit in de gaten houdt. Het zijn enkele trends op het gebied van verpakkingen. Ger Standhardt, manager kennisontwikkeling en projecten bij het Nederlands Verpakkingscentrum, legt uit dat duurzaamheid op dit moment een belangrijke trend is, maar dat het recyclebaar maken van verpakkingen voor sommige producten best lastig is. “Bij de chipszak bijvoorbeeld. De folie van zo’n zak bestaat al gauw uit negen verschillende lagen materiaal, en dat is met een reden: de chips moet krakend vers bij de consument aan komen.” “Toch is er eerder dit jaar in Canada een 100 procent composteerbare zak op de markt gekomen”, vertelt Standhardt verder. “De kunststof gebruikt in deze zak is gemaakt van planten. Er wordt nog wel een laagje aluminium aan toegevoegd, maar het geheel is 100 procent composteerbaar.” Alleen, of deze verpakking daadwerkelijk duurzamer is dan de bestaande is volgens Standhardt nog geen uitgemaakte zaak.

Naast deze afbreekbare verpakkingen, ziet Stanhardt nog een andere trend, en wel op de conservenafdeling in de supermarkt: “De consument ziet zijn augurken steeds vaker in kunststof potten in plaats van in glas. Een van de redenen daarvoor is dat glas in de fabriek kan breken en glassplinters in

voedingsmiddelen moeilijk te detecteren zijn. En dat is gevaarlijk. Dus met het oog op de veiligheid is kunststof dan beter.”

Advertentie

„Een doos met een diepe bodem” Golfkarton is tegelijk sterk, hygiënisch, flexibel, ecologisch én goedkoop. Golfkarton is de beste koop! oit bij stil gestaan hoe tomaten, frisdranken en ketchupflessen goed beschermd bij de supermarkt terecht komt? Bijna driekwart van de levensmiddelen wordt verpakt en vervoerd in golfkarton. VPK Packaging Group ontwikkelt en produceert innovatieve verpakkingen op dit gebied. De directeur legt uit waarom golfkarton zo’n succes is.

Ook ziet hij in de frisdrankenindustrie een belangrijke ontwikkeling: “Lege verpakkingen naar de fabriek vervoeren om ze daar te vullen, kost tijd, geld en energie. Coca Cola heeft voor hun petflessen een oplossing voor dit probleem gevonden: zij laten kleine reageerbuisjes van 100 milliliter komen, die ze in hun eigen fabriek opblazen tot flessen van anderhalve liter.” In de toekomst is er volgens Standhardt misschien een rol weggelegd voor nanotechnologie, een technologie die het consumenten vooral gemakkelijker moeten maken. “Met deze technologie zou het in de toekomst mogelijk kunnen zijn om plastic zó fijnmazig op te bouwen, dat er geen zuurstof meer door de verpakking komt. Als dat daadwerkelijk lukt, hoeven we geen verschillende soorten kunststof meer met elkaar te combineren om de juiste eigenschappen te krijgen.” “Bovendien kan het bijvoorbeeld gebruikt worden om te voorkomen dat de inhoud tegen de wand van de verpakking plakt. Nano-coatings worden nu soms al gebruikt op ramen van grote gebouwen, zo blijft er niets op plakken en hoef je de ramen niet te wassen. Maar zo’n coating-laag zou bijvoorbeeld

ook in een ketchupfles gebruikt kunnen worden. Zo komt de ketchup er een stuk makkelijker uit.”

‘Actieve’ verpakkingen Ook TNO experimenteert druk met deze nanotechnologie, onder andere op het gebied van ‘actieve’ verpakkingen. Deze verpakkingen verlengen de levensduur van voedingsmiddelen of reageren wanneer een voedingsmiddel bedorven is, bijvoorbeeld door van kleur te veranderen. Of de producent uiteindelijk overstag gaat voor vernieuwing is een keuze. Sinaasappelsap kan in glas verpakt worden, maar ook in een pak. Beiden hebben voor- en nadelen. “Een pak is rechthoekig en kiemvrij, waardoor er minder conserveermiddelen aan het product hoeven worden toegevoegd”, vertelt Standhardt. “Maar glas is mooi, recyclebaar en 100 procent lucht- en vloeistofdicht. De keuze is aan de producent. HAK zal bijvoorbeeld voor zijn traditionele conserven niet zo snel overgaan naar kunststof, omdat hun glazen potjes een mooi, traditioneel en degelijk imago hebben. Er zal altijd een afweging gemaakt moeten worden tussen onder andere houdbaarheid, merkbeleving, milieu en kosten.” n

Advertentie

Focusinterview VPK Packaging Group

O

Reageerbuisjes opblazen

Waarin een klein bedrijf grooooot kan zijn…

leen voor ondersteuning van het eigen merk, maar laat ook toe de verpakking in het schap te plaatsen en dus een belangrijke tijdswinst te realiseren voor de retailers. Het zogenaamde “Shelf Ready Packaging”principe.

Last but not least is golfkarton een zeer duurzame én hygiënische verpakking. Een nieuwe golfkartonnen verpakking bestaat voor meer dan Dirk Ockerman, algemeen directeur 80% uit oud papier en is zelf 100% revan de VPK Packaging Group in Ne- cycleerbaar. Vrachtwagens zijn steeds derland, vertelt dat er twee belang- optimaal beladen want de verpakking rijke redenen zijn waarom producten is volledig aan de vorm van het proin een verpakking van golfkarton duct aangepast. Geen lucht vervoeren, zitten. Op de 1ste plaats is golfkarton minder CO2-uitstoot en dus een guneen goedkope oplossing om alle mo- stige Carbon Footprint! gelijke producten met een maximale bescherming doorheen de hele distri- Samen met meer dan 3.000 enthoubutieketen te loodsen. De combinatie siaste medewerkers, in 26 bedrijven van een licht materiaal dat toch heel en 12 Europese landen, ijvert VPK sterk is, en dus goed beschermend, Packaging Group iedere dag voor een maakt golfkarton écht uniek. duurzaam ondernemingsmodel waarbij economie en ecologie harmonieus Een 2de belangrijk aspect, dat vooral hand in hand gaan. n de laatste jaren in belangrijkheid toeneemt, is de mogelijkheid om tevens ww.vpkgroup.com/nl een commerciële en promotionele boodschap mee te geven. Op de doos kunnen prachtige bedrukkingen gerealiseerd worden. Dit zorgt niet al-

…extréém groot zelfs Groot zijn we in formaten. Wij stansen van postzegel tot ruim twee meter. Maar we zijn klein genoeg om flexibel te blijven. Concurrerend Door ons extreem grootformaat machinepark kunnen wij ook voor kleinere producties snel en concurrerend werken.

Milieuverantwoording Wij willen het milieu zo min mogelijk belasten. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van milieuvriendelijke lijmen, papieren kartonsoorten. Door uitgekiende velindelingen met zo min mogelijk materiaalverlies.

Displays & Packaging Kikkertweg 2s 1521 RG Wormerveer Telefoon 075 647 55 10 s www.argent.nl

Argent showt en verpakt alles

productInformatie VE-Systems (www.ve-systems.nl)

Ziekenhuisafval in karton bespaart bijna 90% CO2 H

et verhaal van het SEPTOSYSTEM is een regelrechte successtory. Een relaas van kunststof versus massief karton. Kostbaar versus kostenbesparend en milieubelastend contra milieuvriendelijk. Hoe bij de inzameling van medisch afval een kartonnen doos verreweg de beste verpakking blijkt. De bedenker van het SEPTOSYSTEM vertelt: Ziekenhuizen, laboratoria, farmaceutische proefafdelingen en vergelijkbare instellingen produceren jaarlijks grote hoeveelheden infectueus en besmet afval. Volgens strenge regelgeving moet dat gescheiden worden ingezameld en verwerkt. Het kan en mag niet als normaal bedrijfsafval worden afgevoerd. Voor de verwerking zijn een speciale verbrandingsoven, de Zavin (Ziekenhuis Afval VerbrandingsInstallatie, red.) in Dordrecht en sinds kort óók de sterilisatieoven van REMONDIS in Moerdijk aangewezen, waar het afval met verpakking en al wordt verbrand of gesteriliseerd. Het infectueuze en besmette afval moet door de ziekenhuizen en laboratoria worden verpakt in goedgekeurde verpakkingen. Tot voor kort rechthoekige vaatjes, gemaakt van hoogwaardig kunststof. Lucht- en waterdicht. Een effectief systeem. Zóu je tenminste denken. Maar het kan nóg effectiever. De verpakking moet aan strenge eisen voldoen en worden daarom aan zware testen onderworpen. Eén daarvan is een valtest, want als een verpakking uit een rolcontainer valt of van de vrachtwagen, dan is het niet de bedoeling dat deze open springt. Daarnaast moet scherp materiaal, zoals naalden, niet kunnen doorsteken. Vanwege de tests mag er bij kunststof vaatjes alleen “maagdelijk” kunststof worden verwerkt; (plastic dat nooit eerder is gebruikt, red.) Waarom? Omdat de samenstelling van gerecycled kunststof niet constant is en dan kunnen de testresultaten vaak anders uitvallen. Maar maagdelijk kunststof is kostbaar. En milieubelastend bovendien. Sinds 1986 is er op dit gebied géén innovatie meer geweest. Volgens Evert Versluis van VE-Systems was het dan ook hoog tijd voor een vernieuwend alternatief. En dat kwam er.

Milieuvriendelijk

Besparing

“Al bijna 25 jaar worden vaatjes van hoogwaardig kunststof op grote schaal geproduceerd én verbrand. Gedreven door een bewuster milieubeleid heeft VE-Systems de innovatie van een andere verpakking ter hand genomen. Eén waarbij minder grondstoffen verloren gaan en de CO2-uitstoot beperkt is. Daar komt nog iets bij: vanaf 2007 is het toegestaan om besmet en infectueus afval naast verbranden ook te steriliseren (zie kader, red.). Deze kostenbesparende verwerking vraagt wel om een andere verpakking dan de bestaande kunststof vaatjes. Voor ons was dat een extra motivatie om op zoek te gaan naar een kostenbesparend en milieuvrien-delijk alternatief. Dat bleek nog niet zo eenvoudig. Toch is het gelukt om een materiaal te vinden dat net als kunststof aan alle eisen voldoet. Je zult het misschien niet zeggen, maar dat materiaal is karton geworden. Geen gewóón karton natuurlijk, maar watervast massief karton dat geproduceerd wordt van het papier dat u en ik dagelijks opsparen.”

“Voor álle verpakkingen geldt dat ze mens, milieu en portemonnee zo veel mogelijk ontzien. Zeker als je het vergelijkt met de conventionele kunststof vaatjes. De Universiteit van Amsterdam heeft een LCA onderzoek (LifeCycle Analysis, red.) uitgevoerd. Daaruit blijkt dat de CO2-uitstoot van een kartonnen verpakking liefst 7,73 kg lager is dan die van een kunststof vaatje (1.04 kg versus 8,77 kg). Dat is een gigan-

Vis op ijs “Dit soort massief karton werd al gebruikt in de voedingsindustrie, o.a. voor het vervoer van vis op ijs. De producent, SmurfitKappa, heeft het basismateriaal in samenwerking met VE-Systems verder ontwikkeld en geschikt gemaakt voor de verwerking van (bio)medisch afval. En wel zó dat er nu sprake is van drie verschillende verpakkingen: de SeptoPack voor specifiek ziekenhuisafval (SZA), de SeptoSharp voor scherp afval en de SeptoSafe voor besmettelijk afval dat gevaarlijk is voor mens en dier. Met die laatste verpakking wordt bovendien voldaan aan EU-richtlijnen voor de verpakking van afvalstoffen met een hoog besmettingsrisico, waarvoor nog geen aparte container was. Hier werd VE-Systems in 2006 op gewezen door de inspectie van Verkeer- en Waterstaat. Zij vroegen ons na te denken over een container die speciaal geschikt is voor dit gevaarlijke afval voor mens en dier. Die hebben we toen ontwikkeld. Oók van watervast massief karton. De SeptoSafe is bestand tegen een vrije val van 9 meter hoogte. Ook al zit er 10 liter vloeistof in de box, er zal bij zo’n val geen druppel uit verdwijnen.” Indrukwekkend, met zo’n 35 km/u. landt zo’n verpakking op een betonnen plaat!”

tisch verschil. In ons land worden op jaarbasis circa 1,3 miljoen verpakkingen gebruikt. De totale besparing aan CO2-emissie kan dus oplopen tot ruim 10.000.000 kilogram! Dat is gelijk aan 60 miljoen vermeden autokilometers. De gezondheidszorg kan dus tegen lagere kosten een substantiële bijdrage leveren aan de beperking van de CO2uitstoot. Van vandaag op morgen. Daar komt bij dat een lege doos van karton plat vervoerd wordt. Zo kun je in één vrachtwagen veel meer dozen vervoeren dan kunststof vaatjes. Ook op die manier wordt de CO2-uitstoot beperkt. En dan zijn er nog de efficiencyvoordelen. Ik weet niet of je wel eens geprobeerd hebt om twee plastic emmers van elkaar te halen? Die trekken zo vacuüm, dat je wel even bezig bent. Een lege kartonnen doos hoef je enkel maar open te klappen”.

Efficiency “De volle verpakkingen kunnen worden afgevoerd op pallets, maar bij inzameling per 12 stuks óók in een speciale rolcontainer worden geplaatst. Deze wordt per vrachtauto afgevoerd naar de verwerking. Eenmaal bij de sterilisatie (of verbranding) aangekomen, kunnen de verpakkingen mechanisch uit de rolcontainer (Septainer) ontladen worden. Daarna krijgt de - inmiddels gedesinfecteerde - Septainer een nieuwe lading schone en lege verpakkingen mee. Al met al wordt een individuele verpakking slechts twee keer aangeraakt. Dat is niet alleen veilig,

maar ook veel minder belastend voor de inzamelaar. Vergelijk dat eens met die kunststof vaatjes. Die worden nu bij de verwerking stuk voor stuk op de toevoerband van de verwerkingsinstallatie geladen. Dat is onnodig arbeidsintensief.”

Belangstelling “Gelukkig zien steeds meer medische instellingen de voordelen in van het SEPTOSYSTEM. Een flink aantal medische centra, waaronder ATRIUM MC in Heerlen en de Universiteit van Groningen, heeft het systeem al langere tijd in gebruik. Vele andere staan op het punt om hetzelfde te doen. Vanwege de prijs-, milieu- en logistieke voordelen. Er zijn ook ziekenhuizen bij wie het wat langer duurt. Dat heeft alles te maken met de zorgvuldige procedures rond afvalverwerking. Die zorgvuldigheid vereist nauwkeurige protocollen en dat kost tijd en inspanning. Gezien de aanvragen, in combinatie met de verwerking door sterilisatie, verwacht VE-Systems nog binnen een jaar een flink aantal SEPTOSYSTEMgebruikers te begroeten. Vanwege de ongekende voordelen, maar ook omdat er intensief wordt samengewerkt met een aantal gerenommeerde inzamelaars. En ook in het buitenland is de belangstelling groeiende. VE-Systems onderhoudt verregaande contacten met onder meer Saudi-Arabië, Canada, Frankrijk en Duitsland. Uit alles blijkt dat dit innovatieve systeem de toekomst heeft.” Een Nederlandse innovatie, die loont! n

Steriliseren Steriliseren is een uitstekend alternatief voor verbranden. Om alle infectueuze en besmettelijke kiemen te doden, wordt het afval onder afwisselend hoge stoomdruk en vacuüm gesteriliseerd. Een proces dat niet alleen minder kostbaar, maar ook efficiënter kan verlopen. Sinds kort is er voor het steriliseren van Ziekenhuisafval bij REMONDIS ARGENTIA B.V. in Moerdijk een installatie operationeel met een capaciteit van 1000 ton per shift. Zij werken voor de inzameling en verwerking samen met ziekenhuizen en inzamelaars. De gesteriliseerde fractie wordt verbrand in een afvalenergiecentrale (ARN te Weurt) en daar wordt op een hoogrendabele wijze uit afvalstoffen elektriciteit geproduceerd. REMONDIS ARGENTIA is onderdeel van de Duitse familieonderneming REMONDIS GmbH & Co. Kg.: één van de belangrijkste spelers in Europa op het gebied van milieudiensten.

Innovatieve Verpakkingen

Recommend Documents