Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2015 - 2017
Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân
1
Inhoudsopgave 1.
Definities ........................................................................................................................ 2
2.
Doelstellingen ................................................................................................................ 3
3.
Uitgangspunten .............................................................................................................. 4
4.
2
3.1
Algemeen juridisch kader ........................................................................................ 4
3.2
Algemene beginselen bij Inkoop ............................................................................. 4
3.3
2B-dienst en eventueel “duidelijk grensoverschrijdend belang” ................................. 5
3.4
Mandaat en volmacht .............................................................................................. 5
3.5
Afwijkingsbevoegdheid ........................................................................................... 5
3.6
Integriteit ................................................................................................................. 5
3.7
Duurzaam inkopen .................................................................................................. 5
3.8
Lokale economie en MKB ....................................................................................... 6
Organisatorische uitgangspunten .............................................................................................. 7 4.1
Inkoopproces .......................................................................................................... 7
4.2
Inkoop in de organisatie .......................................................................................... 8
4.3
Raming en financiële budget ................................................................................... 8
4.4
Bepalen en motiveren van de inkoopprocedure ...................................................... 9
1.
Definities
In dit Inkoop- en aanbestedingsbeleid wordt verstaan onder: Dienst
Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân, zetelend te Franeker
Bestuur
Het Algemeen Bestuur van de Dienst
Contractant
De in de overeenkomst genoemde wederpartij van de Dienst.
Diensten
Diensten als bedoeld in artikel 1.1 Aanbestedingswet 2012.
Inkoop
(Rechts)handelingen van de Dienst gericht op de verwerving van Leveringen of Diensten en die een of meerdere facturen van een Ondernemer met betrekking tot bedoelde, Leveringen of Diensten tot gevolg hebben.
Leveringen
Leveringen als bedoeld in artikel 1.1 Aanbestedingswet.
Offerte
Een aanbod in de zin van het Burgerlijk Wetboek.
Offerteaanvraag
Een enkelvoudige of meervoudige aanvraag van de Dienst voor te verrichten prestaties of een (Europese) aanbesteding conform de Aanbestedingswet en de Europese aanbestedingsrichtlijnen 2004/17/EG en 2004/18/EG.
Ondernemer
Een ‘aannemer’, een ‘leverancier’ of een ‘dienstverlener’.
2.
Doelstellingen
De Dienst wil met dit Inkoop- en aanbestedingsbeleid de volgende doelstellingen realiseren: a. b. c. d.
3
Rechtmatig, doelmatig en maatschappelijk verantwoord inkopen zodat gemeenschapsgelden op controleerbare en verantwoorde wijze worden aangewend en besteed. Een integere, betrouwbare, zakelijke en professionele inkoper en opdrachtgever zijn. Inkopen tegen de meest optimale (integrale) prijskwaliteit verhouding. De Dienst stelt een administratieve lastenverlichting voor zowel zichzelf als voor Ondernemers voorop.
3.
Uitgangspunten
3.1
Algemeen juridisch kader Europese aanbestedingsrichtlijn 2004/18/EG Aanbestedingswet 2012 Europese aanbestedingsjurisprudentie Nationale aanbestedingsjurisprudentie Gids Proportionaliteit Richtsnoer Leveringen en Diensten Zie verder www.pianoo.nl. PIANOo, Expertisecentrum Aanbesteden is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken (EZ). PIANOo heeft een stuurgroep bestaande uit bestuurders van de verschillende overheden en het bedrijfsleven.
3.2
Algemene beginselen bij Inkoop a Algemene beginselen van het aanbestedingsrecht De Dienst neemt zowel bij overheidsopdrachten overeenkomsten boven de (Europese) drempelwaarden als bij overheidsopdrachten onder de (Europese) drempelwaarden met een duidelijk grensoverschrijdend belang de volgende algemene beginselen van het aanbestedingsrecht in acht: •
•
• •
• •
Beperking administratieve lasten: de Dienst draagt zorg voor een zo groot mogelijke beperking van de met de totstandkoming van de overeenkomst samenhangende en daaruit voortvloeiende administratieve lasten. Proportionaliteit (evenredigheid): De gestelde eisen, voorwaarden en criteria aan de inschrijvers mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot het voorwerp van de opdracht. De Dienst past het beginsel van proportionaliteit toe bij de te stellen eisen, voorwaarden en criteria aan inschrijvers en inschrijvingen, alsmede met betrekking tot de contractvoorwaarden. Gelijke behandeling: Gelijke omstandigheden mogen niet verschillend worden behandeld, tenzij dat verschil objectief gerechtvaardigd is. Ook verkapte of indirecte discriminatie is verboden. Transparantie: De gevolgde procedure dient navolgbaar (en dus controleerbaar) te zijn. Dit is een logisch uitvloeisel van het beginsel van gelijke behandeling. Normaal zorgvuldige en oplettende inschrijvers moeten weten waar ze aan toe zijn. Non-discriminatie: Discriminatie op grond van nationaliteit mag niet. Wederzijdse erkenning: Diensten en goederen van ondernemingen uit andere lidstaten van de Europese Unie moeten worden toegelaten voor zover die Diensten en goederen op gelijkwaardige wijze kunnen voorzien in de legitieme behoeften van de Dienst. Bij overheidsopdrachten onder de (Europese) drempelwaarden zonder duidelijk grensoverschrijdend belang worden van bovengenoemde beginselen in elk geval de eerste vier in acht genomen.
b Algemene beginselen van behoorlijk bestuur De Dienst neemt bij haar Inkopen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht, zoals het gelijkheidsbeginsel, motiveringsbeginsel en vertrouwensbeginsel. 4
3.3
2B-dienst en eventueel “duidelijk grensoverschrijdend belang” Voorafgaand aan Inkoop van een 2B-dienst – waarvoor in beginsel geen aanbesteding verplicht is - vindt een objectieve toets plaats of sprake is van een duidelijk grensoverschrijdend belang. Overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten met een duidelijk grensoverschrijdend belang zijn overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten waarbij buiten Nederland gevestigde Ondernemers (uit de EU) interesse hebben of kunnen hebben. Dit kan blijken uit de uitgevoerde marktanalyse. Of een overheidsopdracht of een concessieovereenkomst een duidelijk grensoverschrijdend belang heeft, zal afhangen van verschillende omstandigheden, zoals de waarde van de opdracht, de aard van de opdracht en de plaats waar de opdracht moet worden uitgevoerd. Bij overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten met een duidelijk grensoverschrijdend belang past de Dienst de algemene beginselen van het aanbestedingsrecht toe. In elk geval zal de Dienst een passende mate van openbaarheid in acht nemen. Dit vloeit voort uit het transparantiebeginsel. Een aankondiging van de te verstrekken opdracht zal de Dienst op haar website plaatsen en/of in andere gebruikelijke platforms, zoals dagbladen.
3.4
Mandaat en volmacht Inkoop vindt plaats met inachtneming van de vigerende mandaat- en volmachtregeling van de Dienst. De Dienst wil slechts gebonden zijn aan verbintenissen en verplichtingen op basis van rechtsgeldige besluitvorming en civielrechtelijke vertegenwoordiging.
3.5
Afwijkingsbevoegdheid Afwijkingen van dit Inkoop- en aanbestedingsbeleid zijn slechts mogelijk en toegestaan op basis van een deugdelijk gemotiveerd besluit van het Bestuur van de Dienst en voor zover een en ander op basis van de geldende wet- en regelgeving mogelijk is. Afwijkingen van het beleid dienen alleen in uitzonderlijke gevallen te worden toegestaan. Voor aanbesteding van opdrachten boven de Europese drempelbedragen gelden de uitzonderingen als vermeld in bijvoorbeeld artikel 2.18, 2.24, 2.30, 2.32 tot en met 2.36 en 2.82 Aanbestedingswet.
3.6
Integriteit De Dienst heeft hoog in het vaandel dat haar bestuurders en ambtenaren integer handelen. Zij handelen zakelijk en objectief, waardoor bijvoorbeeld belangenverstrengeling wordt voorkomen.
3.7
Duurzaam inkopen Bij Inkopen neemt de Dienst milieuaspecten in acht. De Dienst heeft een voorbeeldfunctie in het maatschappelijk verkeer. Duurzaam Inkopen is het meenemen van sociale en milieuaspecten in het inkoopproces. Dit komt o.a. tot uitdrukking door het volgende: • Bij de product- en marktanalyse inventariseert de Dienst welke Leveringen of Diensten op het gebied van duurzaamheid op de markt worden aangeboden.
5
• In de aanbestedingsstukken (bijvoorbeeld in de selectie- en gunningscriteria) en in de te sluiten overeenkomst worden duurzaamheidscriteria opgenomen. Inkoop vindt op maatschappelijk verantwoorde wijze plaats met zo mogelijk social return. Hierbij spelen onderwerpen als arbeidsre-integratie, arbeidsomstandigheden en – indien passend – social return. De Dienst heeft oog voor de sociaal zwakkeren in de samenleving. Zij stimuleert daarom - waar mogelijk en doelmatig - de participatie van arbeidsgehandicapten in het arbeidsproces. Daarnaast worden Leveringen en/of Diensten geweerd die onder niet aanvaardbare arbeidsomstandigheden (zoals kinderarbeid, dwangarbeid, discriminatie van werknemers, niet-betaling van leefbaar loon) tot stand komen of zijn gekomen.
3.8
Lokale economie en MKB De Dienst heeft oog voor de lokale economie, zonder dat dit tot enigerlei vorm van discriminatie van Ondernemers leidt. In gevallen waar een enkelvoudig onderhandse Offerteaanvraag en/of een meervoudig onderhandse Offerteaanvraag volgens de geldende wet- en regelgeving is toegestaan, kan rekening worden gehouden met de lokale economie en lokale Ondernemers. Discriminatie moet daarbij worden voorkomen en de Dienst moet niet onnodig regionale, nationale, Europese of mondiale kansen laten liggen. De Dienst heeft oog voor het midden- en kleinbedrijf (MKB). Uitgangspunt is dat alle Ondernemers gelijke kansen moeten krijgen. De Dienst houdt echter bij haar Inkoop de mogelijkheden voor het midden- en kleinbedrijf in het oog. Dit kan de Dienst doen door gebruik te maken van percelen in aanbestedingen, het toestaan van het aangaan van combinaties en onderaanneming, het verminderen van de lasten en het voorkomen van het hanteren van onnodig zware selectie en gunningscriteria. De Dienst zal op haar website actuele informatie verstrekken over inkopen en aanbesteden, om de kennis hierover bij (potentiële) inschrijvers te verhogen en daarmee de drempel te verlagen om mee te doen aan aanbestedingen, en met een dusdanige kennis van zaken zodat de kans op succes wordt vergroot. Daarnaast zal de Dienst een uitnodigingsbeleid voor een meervoudig onderhandse aanbesteding hanteren waarin, binnen de kaders van wet- en regelgeving, zo mogelijk (ook) minimaal 1 regionaal MKB-bedrijf zal worden uitgenodigd voor het uitbrengen van een offerte.
6
4.
Organisatorische uitgangspunten
4.1
Inkoopproces Het inkoopproces bestaat uit verschillende fasen, startend vanaf het voortraject.
Fase Onderdeel Stap inkoopproces Toelichting Inkoopproces .es inkoopproces 1 Voortraject • Bepalen van inkoopbehoefte Marktonderzoek / • Bepalen van het aanbod ( bijv. product- en Marktconsultatie marktanalyse) • Raming en bepalen van het financiële budget • Keuze Offerteaanvraag 2 Specificeren • Opstellen van eisen en wensen Bestek / • Omschrijven van de opdracht offerteaanvraag • Opstellen Offerteaanvraag 3 Selecteren • Eventuele voorselectie geïnteresseerde Selectiemethodiek Ondernemers Uitnodiging / publicatie • Bekendmaking opdracht via verzenden van de Offerteaanvraag, Beoordeling offertes de website of Tenderned • Offertes evalueren • Nader onderhandelen (indien mogelijk op Gunningsbrief en grond van de geldende wet- en regelgeving) afwijzingsbrieven met • Gunning aan winnende Ondernemer compleet motivering • Informeren afgewezen Ondernemers 4 Contracteren • Tekenen (raam) overeenkomst met Vastlegging afspraken (winnende) Contractant • Registreren getekende overeenkomst Opname in contractbeheersysteem 5 Bestellen • Uitvoeren van de opdracht Implementatie • Eventueel met het doen van bestellingen Cliënten informeren
7
6
Bewaken
7
Nazorg
• Bewaken termijnen • Controleren nakoming afgesproken prestaties • Tijdige betaling facturen • Beheren van de overeenkomst, bijvoorbeeld prijsindexeringen of looptijd • Evalueren overeenkomst met Contractant
Managementinformatie Klachtafhandeling Contractoverleg Contractoverleg en bewaken tijdige actie in verband met einddatum overeenkomst
4.2
Inkoop in de organisatie Taakverdeling De Dienst onderscheidt programma-inkopen en facilitaire inkopen. De programmainkopen vloeien voort uit wetgeving zoals Particpatiewet, Wmo 2015 en Jeugdwet en betreft de aankoop van producten en diensten ten behoeve van cliënten van de Dienst, zoals bijvoorbeeld re-integratietrajecten, rolstoelen en huishoudelijke verzorging. De facilitaire inkopen betreffen de inkoop van producten en diensten die de Dienst zelf nodig heeft voor haar bedrijfsvoering, zoals ICT, accountantsdiensten e.d. De programma-inkopen worden in principe uitgevoerd door de afdeling inkoop. De facilitaire inkopen – voor zover niet aanbestedingsplichtig - worden in principe uitgevoerd door de afdeling zelf waarvoor de inkoop is bestemd. Een en ander in afstemming met de afdeling inkoop, deze dient het inkoopdocument/offerteaanvraag altijd goed te keuren alvorens deze wordt uitgezet. Borgen en delen inkoopkennis Alle officiële inkoopdocumenten zoals bestekken, nota’s van inlichtingen, gunningsen afwijzingsbrieven, overeenkomsten en aanhangsels zijn – gecategoriseerd per overeenkomst digitaal beschikbaar in de webapplicatie voor contractbeheer, zodat bij een nieuwe aanbesteding er altijd goede voorbeelden zijn van de benodigde inkoopdocumenten. Contractbeheer De Dienst voert een actief contractbeheer. De contracten/raamovereenkomsten worden gescand en opgeslagen in een webapplicatie met vermelding van een aantal parameters zodat o.a. de einddatum tijdig automatisch wordt gemeld. Daarnaast worden alle nadien volgende contractstukken zoals verslagen van contractoverleg toegevoegd aan het contract. Deze documenten zijn beschikbaar voor de betrokken functionarissen zoals beleidsmedewerkers, inkoper, contractbeheerder, teamleiders en casemanagers.
4.3
Raming en financiële budget Inkoop vindt plaats op basis van een deugdelijke en objectieve vooraf- gaande schriftelijke raming van de opdracht. De raming is ook van belang om de financiële haalbaarheid van de opdracht te bepalen. De Dienst wil immers niet het risico lopen dat zij verplichtingen aangaat die zij niet kan nakomen. Deze raming is een schatting vooraf, een begroting, een krediet of een taxatie van de waarde van de opdracht. De raming kan op basis van ervaringscijfers, op basis van een marktverkenning of door een extern expertisebureau worden vastgesteld. De raming dient zo nauwkeurig mogelijk de werkelijkheid te benaderen. Om de totale (geraamde) waarde van een opdracht goed te kunnen bepalen is enige mate van inkoopcoördinatie onvermijdelijk. De raming dient de totale waarde van de opdracht voor de voorziene opdrachtduur te omvatten. Eventuele verlengingsopties dienen ook tot de voorziene contractduur te worden meegenomen.
8
Doel van de raming is: Bepalen of er voldoende middelen beschikbaar zijn Bepalen welke aanbestedingsprocedure gevolgd moet worden Als toets voor ontvangen offertes en prijzen
Deze raming wordt genoteerd op het zogenaamde Inkoopstartformulier. Dit wordt vervolgens doorgestuurd naar de afdeling Inkoop. Op dit formulier wordt tevens een voorstel gedaan voor de inkoopwijze waarbij de in 4.4 genoemde aspecten (uit de Gids Proportionaliteit) worden ingevuld, aangevuld met een conclusie en voorstel.
4.4
Bepalen en motiveren van de inkoopprocedure De afdeling Inkoop zorgt vervolgens voor een advies naar de interne klant voor wat betreft de te volgen inkoopprocedure. Hetzij het voorstel op het Inkoopstartformulier wordt overgenomen, het zij een andersluidend advies wordt verstrekt. Voor aanbesteding van opdrachten onder de drempelbedragen is de Gids Proportionaliteit van toepassing, waarvan Voorschrift 3.4A dient om per inkooptraject op maat te kunnen bepalen welke inkoopprocedure wordt gevolgd: Voorschrift 3.4 A: De aanbestedende dienst beziet per opdracht welke aanbestedingsprocedure geschikt en proportioneel is, daarbij slaat hij in ieder geval acht op de volgende aspecten: • omvang van de opdracht; • transactiekosten voor de aanbestedende dienst en de inschrijvers; • aantal potentiële inschrijvers; • gewenst eindresultaat; • complexiteit van de opdracht; • type van de opdracht en het karakter van de markt. Bij het bepalen van de inkoopprocedure hanteert de Dienst de volgende methode: De omvang van de opdracht is in beginsel bepalend voor de te volgen inkoopprocedure (1 e aspect van de Gids Proportionaliteit), tenzij de afweging van de overige aspecten toepassing van een andere inkoopprocedure rechtvaardigt.
Enkelvoudig 1 offerte opvragen Meervoudig 2 tot 5 offertes opvragen Nationaal Bestek op TenderNed publiceren Europees Bestek op TenderNed publiceren
Opdrachtwaarde Leveringen en Diensten excl. BTW tot € 25.000,= van € 25.001,= tot € 125.000,= van € 125.001,= tot aan het Europees drempelbedrag1 vanaf Europees drempelbedrag
NB: De opdrachtwaarde betreft de totale waarde gedurende de looptijd inclusief eventuele verlengingsopties. Bij een looptijd voor onbepaalde tijd geldt de waarde van (de eerste) 48 maanden.
1
In 2015 geldt voor leveringen en diensten een drempelbedrag van € 207.000 excl. BTW.
9
Enkelvoudig onderhandse Offerteaanvraag De Dienst vraagt aan één Ondernemer een Offerte.2 Meervoudig onderhandse Offerteaanvraag De Dienst vraagt ten minste aan twee Ondernemers en ten hoogste aan vijf Ondernemers een Offerte. Nationaal aanbesteden Onder de (Europese) drempelbedragen zal de Dienst nationaal aanbesteden. De Dienst zal voorafgaand aan de opdrachtverlening een aankondiging plaatsen. Europees aanbesteden Boven de (Europese) drempelbedragen zal de Dienst in beginsel Europees aanbesteden, tenzij dit in een bepaald geval niet nodig is op grond van de geldende wet- en regelgeving. Overigens staat het de Dienst vrij om een “zwaardere” inkoopprocedure te hanteren. bijvoorbeeld voor een inkoop met een waarde onder de € 25.000,= kan ook concurrentiestelling worden gehanteerd, zoals door toepassing van de meervoudig onderhandse Offerteaanvraag. Motivering inkoopwijze en uit te nodigen partij(en) Elke keuze voor een inkoopprocedure zal worden gemotiveerd, waarbij de aspecten van de Gids allen zullen worden benoemd. Op verzoek van een derde zal de motivering voor een inkoopprocedure worden versterkt. Als voor een onderhandse procedure wordt gekozen, wordt het aantal uit te nodigen partijen gemotiveerd, alsook welke partijen worden uitgenodigd. Voor elke motivering geldt dat dit zoveel mogelijk zal geschieden op objectieve criteria. Standstill-termijn na bekendmaking gunningsbeslissing De gunningsbeslissing, met hierin alle relevante redenen, wordt schriftelijk gedaan en heeft in dit stadium de status van een voornemen tot gunning. Ook bij een meervoudig onderhandse aanbesteding wordt een standstill-termijn in acht genomen zodat afgewezen inschrijvers de mogelijkheid hebben om kennis te nemen van de redenen en desgewenst rechtsbescherming te kunnen regelen. De termijn van de standstill-periode bij een onderhandse procedure bedraagt minimaal 7 kalenderdagen en maximaal 20 kalenderdagen, de termijn wordt per procedure bepaald en vermeld in het inkoopdocument.
2
De keuze voor de Ondernemer(s) in beide onderhandse Offerteaanvragen wordt schriftelijk gemotiveerd.
10
