INHOUDSTAFEL VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v PRINCIPES INZAKE INVORDERING VAN DIRECTE BELASTINGEN Bruno VANERMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Inleiding: de fiscus, een bevoorrecht schuldeiser? . . . . . . . . . . . . . . . . 1 I.
De inning van de directe belastingen aan de bron . . . . . . . . . . . . . 1
Het kohier: de uitvoerbare titel inzake directe belastingen . . . . . 3 Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Bevoegde ambtenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Wijze van opmaak van de kohieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Bewijskracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 In het kohier op te nemen personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 A. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 B. Aanslag van echtgenoten en hun kinderen in de personenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 § 6. Beperkingen aan de uitvoerbare kracht van het kohier . . . . . . . . 7 A. Personele beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1. Invordering van directe belastingen tegen echtgenoten . . 8 2. Fiscaal recht versus gemeen recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 3. De fiscale invorderingsmogelijkheden tegen echtgenoten 10 4. Uitvoerbare kracht van het kohier tegen echtgenoten . . 26 5. Beperking van de uitvoerbare kracht door de rechter . . . 29 6. Tenuitvoerlegging van het kohier ten laste van derden . . 31 B. Uitvoerbare kracht van het kohier beperkt tot het Belgische grondgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 C. Schorsing van de uitvoerbare kracht van het kohier in geval van betwisting van de aanslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 1. Draagwijdte van de wijziging van de wettelijke regeling . 33 2. Wettelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3. Bespreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
II. § 1. § 2. § 3. § 4. § 5.
III. Opeisbaarheid en betalingstermijnen van de belastingen, de voorheffingen en de gelijkgestelde belastingen . . . . . . . . . . . . . . 37 § 1. Bijkomende betalingstermijnen inzake directe belastingen . . . . 38 A. Bevoegdheid van de rechtbanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Intersentia
vii
Inhoudstafel
B. Bevoegdheid van de ontvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 § 2. Nalatigheidsinterest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 IV. De vervolgingen en de kennisgevingen die eraan voorafgaan . . § 1. Aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Aanmaning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Aangetekende herinneringsbrief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Ingebrekestelling tot betaling (art. 393bis WIB 1992) . . . . . § 3. Vervolgingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De Koning regelt de vervolgingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Dwangschrift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bewarende beslagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Vervolgingen van het KB/WIB 1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Rechtstreekse en onrechtstreekse vervolgingen . . . . . . . 2. De bijzondere fiscale schuldvergelijking van artikel 166 KB/WIB 1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Aard van de aanrekening als bedoeld in artikel 166, § 3, KB/WIB 1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Praktische organisatie van de vervolgingen . . . . . . . . . . . . . . F. Aansprakelijkheid van de ontvanger der directe belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
De verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wijze van verjaringstuiting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verjaring en betwiste belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Dwangbevel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verjaringstuitend bevel tot betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Alternatieve wijzen van verjaringstuiting . . . . . . . . . . . . . . . . D. Schorsing van de verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65 65 66 67 67 68 70 71
VI. Fiscale zekerheden en waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Het voorrecht van de Schatkist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De ontoereikende rang van het voorrecht inzake bedrijfsvoorheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Wijziging van het voorrecht van de werknemer . . . . . . . . . . D. Het voorrecht van de Schatkist in het kader van de collectieve schuldenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Hypotheek van de Schatkist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71 71 71
V. § 1. § 2. § 3.
viii
44 44 46 46 47 48 48 49 50 52 54 55 57 62
73 76 78 80
Intersentia
Inhoudstafel
§ 3. Mogelijkheid om waarborgen te eisen voor de betaling van toekomstige belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Medewerking van notarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Overdracht handelszaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Verplichtingen van kredietinstellingen of -inrichtingen . . . . . . . § 7. Registratie van aannemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Hoofdelijke aansprakelijkheid van daders en mededaders van fiscale misdrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 9. Onderzoeksbevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
82 83 88 89 90 91 91
VII. Mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen van de personen die de invordering van de belasting onmogelijk hebben gemaakt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 § 2. Mogelijkheid voor de fiscus om zich burgerlijke partij te stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 VIII. Belastingen en insolventierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 § 1. Gerechtelijk akkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 A. Verbindendverklaring van het herstelplan voor de fiscale administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 B. Invorderingsmogelijkheden tijdens het gerechtelijk akkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 § 2. Faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 A. Invordering van belastingen tijdens het faillissement . . . . . . 97 B. Invordering van belastingen na de afsluiting van het faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 1. Belastingschuldige werd niet verschoonbaar verklaard . . 99 2. Belastingschuldige werd verschoonbaar verklaard . . . . . . 99 § 3. Collectieve schuldenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 A. Invordering van belastingen tijdens de collectieve schuldenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 B. Invordering van belastingen ten laste van de echtgenoot van de verzoeker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 C. Kwijtschelding van belastingschulden in het kader van de collectieve schuldenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 1. Minnelijke aanzuiveringsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 2. Gerechtelijke aanzuiveringsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . 110 D. Het voorrecht van de Schatkist en de aanzuiveringsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Intersentia
ix
Inhoudstafel
IX. § 1. § 2. § 3.
Gerechtelijke geschillen inzake invordering . . . . . . . . . . . . . . . Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Standpunt van de administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bevoegde rechter voor een verzet tegen dwangbevel van de ontvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bevoegdheid van de fiscale rechtbank inzake vrijstelling van nalatigheidinteresten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bevoegdheid van de fiscale rechtbank om betalingstermijnen inzake belastingen te verlenen . . . . . . D. Verzoek tot handlichting van de wettelijke hypotheek van de Schatkist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112 112 113 114 114 115 116 116
HET GEBRUIK VAN PRIVAATRECHTELIJKE VORDERINGEN BIJ DE INVORDERING VAN FISCALE SCHULDEN: AANSPRAKELIJKHEIDSVORDERINGEN LASTENS AANDEELHOUDERS OF MANDATARISSEN VAN VENNOOTSCHAPPEN EN VERENIGINGEN MET RECHTSPERSOONLIJKHEID Antoine DOOLAEGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 I. § 1. § 2. § 3.
§ 4.
x
De aansprakelijkheidsvorderingen lastens aandeelhouders en mandatarissen van vennootschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegde overheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegde rechtsmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aansprakelijkheidsvorderingen lastens aandeelhouders of vennoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Juridische grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Analyse van de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verhoging van het minimumkapitaal (coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid) . . . Aansprakelijkheidsvorderingen lastens bestuurders of zaakvoerders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Juridische grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Analyse van de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118 118 119 119 119 121 121 121 123 123 127 127 128 134
Intersentia
Inhoudstafel
4. Het oorzakelijk verband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. De schadebeperkingsplicht van de Ontvanger . . . . . . . . 6. Faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Aansprakelijkheidsvorderingen lastens vereffenaars . . . . . . . . . A. Juridische grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Analyse van de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Het oorzakelijk verband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. De verbintenissen aangegaan door vennoten . . . . . . . . . 6. Dagvaarding in vrijwaring van de boekhouder . . . . . . . . 7. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Aansprakelijkheidsvorderingen lastens commissarissen . . . . . . A. Juridische grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Analyse van de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. § 1. § 2. § 3. § 4.
De aansprakelijkheidsvorderingen lastens leden en mandatarissen van V.Z.W.’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De leden van de V.Z.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De bestuurders van de V.Z.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De vereffenaar van de V.Z.W.’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
135 137 138 138 139 139 139 139 139 144 146 150 152 152 153 153 154
155 155 156 157 158
III. Alternatieve benaderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 § 1. “Herkwalificatie” V.Z.W. in onregelmatige V.O.F. . . . . . . . . . . . 158 § 2. De fictieve vennootschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 IV. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
DE ROL VAN DE BESLAGRECHTER Karen BROECKX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 I.
Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
II. § 1. § 2. § 3.
Materiële bevoegdheid van de beslagrechter . . . . . . . . . . . . . . . Macht en bevoegdheid van de beslagrechter . . . . . . . . . . . . . . . Schorsen van tenuitvoerlegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verlenen van uitstel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
166 167 171 172
xi
Inhoudstafel
§ 4. Interpreteren van uitvoerbare titels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 § 5. De rol van de beslagrechter bij fiscale executiegeschillen . . . . 174 III. Territoriale bevoegdheid van de beslagrechter . . . . . . . . . . . . 177
HET VEREENVOUDIGD FISCAAL DERDENBESLAG Eric DIRIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 I.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
II. § 1. § 2. § 3.
Vervolging tegen derde-houders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen: beschikkingsonbevoegdheid en stuiting verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Positie derde-houder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Verplichtingen derde-houder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Betalingsverplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verklaring derde-beslagene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sanctie: verklaring tot schuldenaar . . . . . . . . . . . . . . . .
182 182 183 183 183 185 185 185 186 188
III. Fiscaal eigenbeslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 IV. § 1. § 2. § 3. § 4. § 5.
De notariële notificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kennisgeving aan de ontvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Notificatie aan de notaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gevolgen notificatie: bewarend derdenbeslag . . . . . . . . . . . . . Verdere afwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
192 192 193 194 195 198
V.
Collectieve dimensie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
VI. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
xii
Intersentia
Inhoudstafel
INVORDERING VAN INKOMSTENBELASTINGEN LASTENS FEITELIJK GESCHEIDEN ECHTGENOTEN EN EX-ECHTGENOTEN Sylvie DE RAEDT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 I.
Inleiding en afbakening van het onderwerp . . . . . . . . . . . . . . . . 205
II.
De invordering van de inkomstenbelasting lastens feitelijk gescheiden echtgenoten en gewezen echtgenoten . . . . . . . . . . . Voorafgaand: de basisprincipes van de invordering van aanslagen voor aanslagjaren tot en met aanslagjaar 1980 . . . . Invordering van aanslagen voor aanslagjaren 1981 tot en met 1999 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Relevante wetsbepalingen – verhouding . . . . . . . . . . . . . . . B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens het huwelijksvermogensrecht . . . . . . 1. Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kwalificatie van de fiscale schuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht . . . . . . 1. Tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Tijdens de feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Na de ontbinding van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . Invordering van aanslagen voor aanslagjaren 2000 tot 2001 . . . A. Relevante wetsbepalingen – verhouding . . . . . . . . . . . . . . . B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het burgerlijk recht . . . C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht . . . . . . 1. Tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Tijdens de feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Na de ontbinding van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . De invordering van de aanslagen voor aanslagjaar 2002 en volgende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Relevante wetsbepalingen – verhouding . . . . . . . . . . . . . . . B. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het burgerlijk recht . . . C. De invorderingsmogelijkheden van de fiscale administratie volgens de regels van het fiscaal recht . . . . . . 1. Tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Tijdens de feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Na de ontbinding van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 1. § 2.
§ 3.
§ 4.
Intersentia
208 208 211 211 212 212 213 218 219 225 232 232 232 234 234 235 240 243 243 243 244 244 244 244 248 xiii
Inhoudstafel
§ 5. Toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 III. Besluitend: enkele nog onbeantwoorde twistvragen . . . . . . . . . § 1. De discriminatie tussen gehuwden en feitelijk samenwonenden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De onderscheiden behandeling van de fiscale schuldeiser en de niet-fiscale schuldeiser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De temporele werking van de diverse wetswijzigingen . . . . . . . § 4. De problematiek van de verjaring van de invordering . . . . . . .
250 250 252 253 253
INVORDERING VAN LOKALE BELASTINGEN Luc DE MEYERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 I. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 § 1. Historiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 § 2. Techniek van de verwijzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 II. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Kohierbelasting of contante inning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Kohier- of contantbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Vermeldingen op het kohier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wet van 24 december 1996 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het Koninklijk Besluit tot uitvoering van het WIB 1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De aanslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitstel van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De ontvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Terugbetaling van ontheven belastingen . . . . . . . . . . . . . . § 3. Invordering van de belasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Belastingschuldigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Erfgenamen van een overleden belastingschuldige . . . 3. (Hoofdelijke) derde-aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . C. Werkzaamheden waarvoor een beroep moet worden gedaan op een geregistreerde aannemer . . . . . . . . . . . . . . D. Betwiste belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xiv
261 261 261 262 262 264 265 267 267 268 269 269 270 271 271 271 271 272 273 276 276 276
Intersentia
Inhoudstafel
2. Invordering van betwiste belastingen . . . . . . . . . . . . . . . E. Nalatigheids- en moratoriumintresten . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Contantbelastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Schorsing van de interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Vrijstelling van nalatigheidsintresten . . . . . . . . . . . . . . . F. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Stuiting van de verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Stuiting van de verjaring van betwiste belastingen . . . . . 4. Schorsing van de verjaring door een geding voor het gerecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Vervolgingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Rechten en voorrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Voorrechten en wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Aansprakelijkheid en plichten van sommige ministeriële officieren, openbare ambtenaren en andere personen . . . 1. De notaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overdracht van een handelszaak of universaliteit . . . . .
277 279 279 279 280 282 283 283 284 284 287 288 289 289 289 289 289 290
INVORDERING VAN REGIONALE BELASTINGEN Luc DE MEYERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 I.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
II. Invordering van eigenlijke regionale belastingen . . . . . . . . . . . § 1. Vlaams Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kohier en aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verwijzingsregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Invordering van betwiste heffingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Opschorting van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Heffing op de verwijdering van vaste afvalstoffen . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Voorrechten en wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
294 295 297 297 298 299 299 301 301 301 301 302 302 303 xv
Inhoudstafel
C.
D.
E.
F.
G.
H.
xvi
5. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Dadingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mestdecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Voorrechten en wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . 5. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Dadingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Heffing op leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Heffing ter bestrijding van leegstand en verkrotting van gebouwen of woningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Onteigening ten algemene nutte . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Ambtshalve ontheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grindheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kohier en heffingsbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Nalatigheidsintresten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Algemeen voorrecht en wettelijke hypotheek . . . . . . . . Heffing op de winning van grondwater . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kohier en heffingsbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verwijzingsregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Vrijstelling nalatigheidsintresten . . . . . . . . . . . . . . . . . . Planbatenheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kohier en aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
304 304 305 305 305 305 306 309 309 309 310 310 310 311 312 313 313 314 314 315 315 315 317 317 317 317 318 319 320 320 321 321 321 321 322 322 322 323 323 323 324
Intersentia
Inhoudstafel
4. Interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Watervangheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Betaling en invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het Waals Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De vestiging, invordering en de geschillen betreffende directe gewestbelastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verjaring, voorrechten en hypotheken . . . . . . . . . . . . . . 7. Administratieve sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Afvalwaterheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Belasting op het lozen van industrieel afvalwater . . . . . . 3. Belasting op het lozen van ander afvalwater dan industrieel afvalwater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gemeenschappelijke bepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende eigendommen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kohier en aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Betalingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Invordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Voorrecht en wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Dadingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Overgenomen provinciale fiscaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Taks op de taxidiensten en de diensten voor het verhuren van voertuigen met chauffeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Heffing op de lozing van afvalwater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Inning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorrecht en wettelijke hypotheek . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
326 326 327 327 327 327 328 328 329 329 329 330 331 331 331 332 332 333 333 333 334 335 337
337 337 338 338 339 339 340 340 340 341 342 342 342 344 xvii
Inhoudstafel
4. Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 5. Administratieve boetes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 § 4. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
DE INVORDERING VAN DE INKOMSTENBELASTINGEN EN DE WET MOTIVERING BESTUURSHANDELINGEN Geert VAN HAEGENBORGH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 I.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
II. Materiële en formele motiveringsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Toestand vóór de Wet Motivering Bestuurshandelingen . . . . . § 2. Wet Motivering Bestuurshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Doel van de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toepassingsgebied ratione personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Toepassingsgebied ratione materiae . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het begrip bestuurshandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bestuurshandeling versus voorbereidende handelingen en uitvoeringsmaatregelen . . . . . . . . . . . . 3. Het bericht van wijziging: een voorbereidende handeling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Een uitdrukkelijke en afdoende motivering . . . . . . . . . . . . E. De draagwijdte van artikel 6 Wet Motivering Bestuurshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Sanctie bij niet-naleving van de uitdrukkelijke motiveringsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Toepassing Wet Motivering Bestuurshandelingen op de handelingen tot invordering van de inkomstenbelastingen . . . § 1. Standpunt van de Administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Rechtspraak van het Hof van Cassatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Toepassingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het aanslagbiljet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Het onmiddellijk betekenen van een dwangbevel wanneer de rechten van de Schatkist in gevaar zijn (art. 298, § 2 WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Waarborgen voor betwiste belastingen (art. 409 en 410 WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xviii
348 348 349 349 349 350 350 353 356 357 359 360
361 361 362 366 366
366 367
Intersentia
Inhoudstafel
D. De beslissing van de ontvanger om de ingekohierde belasting onmiddellijk betaalbaar te stellen wanneer de rechten van de Schatkist in het gedrang komen (art. 413, tweede lid WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Het al dan niet toestaan door de directeur van een uitstel van de invordering in geval van bezwaar (art. 410, derde lid WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. De inschrijving van de wettelijke hypotheek (art. 427, tweede lid WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. De handlichting van de wettelijke hypotheek (art. 431 WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Het toestaan van betalingsfaciliteiten door de ontvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. De vrijstelling door de directeur der belastingen van de nalatigheidsintresten (art. 417 WIB 1992) . . . . . . . . . . . . . . J. De beslissing tot aanwending van sommen die aan een belastingschuldige moeten worden teruggegeven of betaald (art. 166 K.B. tot uitvoering WIB 1992) . . . . . . . . . K. De beslissing tot het toekennen van moratoriumintresten bij teruggave van belastingen (art. 418 WIB 1992) . . . . . . .
369
370 370 372 372 373
375 376
IV. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Intersentia
xix
