INHOUDSOPGAVE DE RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN HET EUROPEES ENERGIERECHT SAM EMMERECHTS... 1

INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v

DE RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN HET EUROPEES ENERGIERECHT SAM EMMERECHTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Hoofdstuk 1. De nieuwe Europese energiewetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Afdeling 1. De energiebepalingen in de Europese Grondwet . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Afdeling 2. De interpretatienota’s van DG TREN bij de richtlijnen betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en aardgas . . 4 § 1. Het ontvlechtingsregime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 A. Juridische ontvlechting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 B. Functionele ontvlechting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 C. Boekhoudkundige ontvlechting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 § 2. Bepalingen betreffende de voorzieningszekerheid van gas . . . . . . . . . . . . . . . 8 § 3. Etikettering van elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 § 4. De toegang tot opslagfaciliteiten voor aardgas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 § 5. Openbaredienstverplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 A. Toepassingsdomein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 B. Financiering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 § 6. Praktische maatregelen voor de distributie van energie . . . . . . . . . . . . . . . . 17 § 7. De rol van de regulatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 § 8. De voorzieningszekerheid van elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 § 9. Vrijstellingen van het regime inzake toegang tot het netwerk . . . . . . . . . . . 20 A. Types vrijstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 B. Criteria voor een vrijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 C. Informatieplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Afdeling 3. De richtlijn voor de veiligstelling van aardgasvoorziening . . . . . . . . . 23 § 1. Rol van de lidstaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 § 2. Rol van de Commissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 § 3. Stappenplan bij noodsituaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Afdeling 4. De richtlijn ter bevordering van warmtekrachtkoppeling . . . . . . . . . 26 Intersentia

vii

Inhoudsopgave

Hoofdstuk 2. Europese energiewetgeving in voorbereiding . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Het voorstel van richtlijn inzake energie-efficiëntie en energiediensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Het voorstel van richtlijn inzake de voorzieningszekerheid van elektriciteit en infrastructuurinvesteringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Het voorstel van verordening inzake de toegang tot gastransmissienetten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Het voorstel van beschikking betreffende trans-Europese netwerken in de energiesector (TEN’s) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Voorstellen van richtlijn inzake de nucleaire veiligheid en het radioactief afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Voorstel voor een richtlijn van de Raad houdende vaststelling van fundamentele verplichtingen en algemene beginselen op het gebied van de veiligheid van nucleaire installaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voorstel voor een richtlijn van de Raad inzake het beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28 28 30 31 33 34

34 36

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET FEDERALE ENERGIEBELEID EN -RECHT: OVER DE ELIA-HEFFING, BIJZONDERE MINISTERRADEN EN DE TOEKOMST DR. TOM VANDEN BORRE en MR. BRAM DELVAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Hoofdstuk 1. Het mechanisme ter compensatie van de verloren inkomsten van de gemeenten ingevolge de vrijmaking van de markt: de “Elia-heffing” . . . Afdeling 1. Voorgeschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De programmawet van 24 december 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De programmawet van 22 december 2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De in 2004 gekozen opties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De bijzondere wet van 13 september 2004 tot wijziging van artikel 6, § 1, VIII van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De programmawet van 27 december 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoofdstuk 2. Wijzigingen aan het prijzenbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Maatregelen genomen in het kader van het sociale vangnet . . . . . . . § 1. Compensatiemechanisme voor de sociale tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Elektriciteitstarieven budgetmeter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

viii

40 41 41 42 44

44 48 55 55 56 59

Intersentia

Inhoudsopgave

Afdeling 2. Technische aanpassing van de berekening van de elektriciteitsprijzen: invoering nieuwe Nc-parameter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Afdeling 3. Sociaal stookoliefonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Hoofdstuk 3. De tariefstructuur aardgasdistributie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. De wettelijke basis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Het koninklijk besluit tariefstructuur aardgasdistributie . . . . . . . . . . § 1. De soorten tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De procedure tot goedkeuring en bekendmaking van de tarieven . . . . . . . § 3. Het opstellen van verslagen en rapporten in het kader van de tariefstructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De boekhoudkundige verplichtingen en kostenbeheersing van de distributienetbeheerder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65 65 68 68 70

Hoofdstuk 4. Energie- en klimaatbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Maatregelen in het kader van het Kyoto Protocol met impact op het energiebeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Beheer van het Kyoto-Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Windmolenpark op zee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De CO2-uitstoot van de steenkoolcentrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Fiscale maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73 74

71 72

75 75 77 80 80

Hoofdstuk 5. De werking van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Afdeling 1. Vernieuwing mandaten van de leden van de algemene Raad van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Afdeling 2. Vaststelling van de bedragen voor de financiering van de werkingskosten van de CREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Hoofdstuk 6. Inzameling van gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Hoofdstuk 7. Vooruitblik naar 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Intersentia

ix

Inhoudsopgave

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET GEWESTELIJK ENERGIEBELEID EN -RECHT DR. LENNART DERIDDER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Hoofdstuk 2. Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Actieve rol van de regulator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Bevoegdheden van de VREG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Duidelijk takenpakket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Opwaardering technisch reglement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Beroepsgeheim… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Dode letter… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Nieuwe technische “reglementen” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 8. Regulator of toezichthoudende overheid? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 9. Besluit: strikte controle is noodzakelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91 91 92 93 94 94 95 95 96 97

Hoofdstuk 3. Wallonië . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Afdeling 1. Versnelling van de marktopening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Afdeling 2. Beperkt regelgevend optreden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Afdeling 3. Federale bijdrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Afdeling 4. Arrest Arbitragehof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Hoofdstuk 4. Brussel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Distributienetbeheer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. In aanmerking komende afnemers en toegang tot het net . . . . . . . . Afdeling 3. Leveringsvergunning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Bemiddelings- en geschillenkamer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Openbaredienstverplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Wegenisretributies inzake gas en elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Uitvoering van artikel 26 van de elektriciteitsordonnantie . . . . . . .

100 101 102 102 103 104 105 105

Hoofdstuk 5. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

VOORBESTEMDHEID VAN HET FALEN: GROENE ENERGIE IN 2004 MR. TIM VERMEIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Hoofdstuk 2. Vlaamse groenestroomperikelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 x

Intersentia

Inhoudsopgave

Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Groenestroomcertificaten en producenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Aanvraag, toekenning en meting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Minimumsteun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Groenestroomcertificaten en leveranciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Inleveringsverplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De boeteperikelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Verkoop van elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Kosteloze distributie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Warmtekrachtcertificaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108 109 109 112 113 113 117

Hoofdstuk 3. Brusselse groenestroomcertificaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. De certifiëring van installaties voor de productie van groene elektriciteit en warmtekracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Garanties van oorsprong en groenestroomcertificaten . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Verplichtingen van de leveranciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Voorwaarden en modaliteiten voor de erkenning van de groenestroomcertificaten afgeleverd door andere overheden . . . . . . . . . . . . . . .

122 123 123 124

Hoofdstuk 4. Energieprestatiedecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Energieprestie-eisen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. EPB-voorstel en de EPB-aangifte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. EPB-gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Energieprestatiecertificaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124 124 126 127 129 129 130

Hoofdstuk 5. Rationeel energiegebruik en emissiehandel . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Rationeel energiegebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Emissiehandel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Ontwikkelingen op internationaal en Europees niveau . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bevoegdheids- en emissiereductieverdeling in België . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bevoegdheidsverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Omzetting van de VER-richtlijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

131 131 135 135 136 136 136 139

119 119 120

124

Hoofdstuk 6. Windenergie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Afdeling 1. Procedures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Afdeling 2. De Thorntonbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Hoofdstuk 7. Slotbedenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Intersentia

xi

Inhoudsopgave

WAKEN EN WAARBORGEN – DE ROL VAN DE CREG IN HET MEDEDINGINGSTOEZICHT CHRISTINE VANDERVEEREN en PAUL MARTINET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 Hoofdstuk 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 Hoofdstuk 2. De nauwe band tussen regulering en mededinging . . . . . . . . . . . 146 Hoofdstuk 3. Het beleid van de CREG ten aanzien van mededinging . . . . . . . Afdeling 1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De beleidssturende ex ante-maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Goedkeuring van de algemene contractvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Goedkeuring van de belangrijkste voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Goedkeuring van de tarieven voor het transport en de distributie van elektriciteit en voor het vervoer van aardgas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Het verstrekken van voorstellen en adviezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De vaststelling van het indicatief programma en het indicatief plan . . . . . § 6. Studies en monitoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. De toezichthoudende ex post-maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Bijkomende taken onder de nieuwe richtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . .

150 150 151 151 153 155 156 158 159 161 163

Hoofdstuk 4. Samenwerking met de mededingingsautoriteiten . . . . . . . . . . . . 165 Afdeling 1. De Belgische mededingingsautoriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Afdeling 2. De Europese mededingingsautoriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Hoofdstuk 5. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

RECENTE ONTWIKKELINGEN INZAKE ENERGIE EN MEDEDINGINGSRECHT MR. KOEN PLATTEAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Hoofdstuk 1. Beslissingspraktijk van de Raad voor de Mededinging . . . . . . . . Afdeling 1. Concentratiecontrole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. ECS dossiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Elia/Bel-Engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Overnames van in aanmerking komend cliënteel door nieuwe toetreders tot de markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Institutionele hervormingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xii

169 169 170 174 174 175

Intersentia

Inhoudsopgave

Hoofdstuk 2. Beslissingspraktijk van de Europese Commissie . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Concentratiecontrole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Total/Gaz de France . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gas de Portugal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Mededingingsbeperkende afspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Toegang tot netwerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Territoriale restricties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Exclusieve rechten bruinkool . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

175 176 176 178 181 182 182 183

Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

BELEIDSNOTA ENERGIE EN NATUURLIJKE RIJKDOMMEN 2004-2009 KRIS PEETERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Hoofdstuk 1. Beleidsveld energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Bevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Stand van zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Staatshervorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Omgevingsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Mondiaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Toestand en ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het primaire energieverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het finale energieverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De elektriciteitsproductiesector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De uitstoot van broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Internationaal beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Europa (EU-15) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Toestand en ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit . . . . . . . . . 2. Het finale energieverbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De energiesector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De uitstoot van broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Europees beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. België . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Toestand en ontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit . . . . . . . . . 2. Het finale energiegebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De energiesector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De uitstoot van broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Federaal beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

185 185 185 186 188 188 188 188 190 191 193 193 194 194 194 197 198 200 201 204 204 204 205 207 209 210

Intersentia

xiii

Inhoudsopgave

§ 4. Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Het primaire energieverbruik en de energie-intensiteit . . . . . . . . . . . . B. Het finale energiegebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De elektriciteitsproductiesector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. De uitstoot van broeikasgassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Gemeenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Beleidsprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Missie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Liberalisering van de Vlaamse energiemarkten: van keuze naar mededinging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Realisatie van Vlaamse Kyotodoelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Vrijmaking van de energiemarkten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. REG voor gebouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Energieprestatieregelgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Energieprestatiecertificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. REG-acties van netbeheerders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. REG voor huishoudens en gelijkgestelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Energiebeleidsovereenkomsten met brandstofleveranciers . . . . . . . . . B. Stimuleren van energieadvies en energiediensten . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Communicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. REG voor industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Energiebeleidsovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Benchmarkingconvenant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Auditconvenant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Belasting van energieproducten en elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . B. Besluit energieplanning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Verhandelbare emissierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Samenwerking met bedrijfsfederaties en versterking bedrijfsadvies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Milieuvriendelijke energieproductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Invulling beleidsdoelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Warmtekrachtkoppeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Hernieuwbare energiebronnen in Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Specifieke actiepunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Sociale openbaredienstverplichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Uitbouwen van de distributienetwerken en kwaliteitstoezicht . . . . . . . . . § 9. Bestuurlijke organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

xiv

212 212 214 216 217 221 222 222 223 224 224 230 233 233 234 234 236 238 240 240 241 242 243 243 243 245 245 246 246 247 248 248 251 252 257 262 266 266

Intersentia

Inhoudsopgave

Afdeling 6. Naar een inclusief beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Energieonderzoek en -ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Ecologiesteun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. REG en het landbouwbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. REG en het mobiliteitsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. REG en het huisvestingsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. REG in overheidsgebouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. REG in het onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Milieuvriendelijke energieproductie en andere beleidsvelden . . . . . . . . . . § 9. Overleg met het federale en Europese niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 7. Begrotingsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

271 271 272 273 274 275 276 277 278 279 281

Hoofdstuk 2. Beleidsveld natuurlijke rijkdommen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Bevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Omgevingsanalyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Missie en visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Missie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Strategische doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 5. Projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Het Oppervlaktedelfstoffendecreet en zijn uitvoeringsbesluit VLAREOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Implementatie van het Oppervlaktedelfstoffendecreet en zijn uitvoeringsbesluit VLAREOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het Grinddecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Evaluatie van het Grinddecreet van 14 juli 1993 . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Aanpassingen aan het Grinddecreet ter uitvoering van haar initiële doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Grindwinning na afronding van het Grinddecreet . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Kennis van de diepere ondergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Databeheer van de ondergrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Huidige stand van zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verdere uitbouw van DOV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Specifieke actiepunten vanuit het bevoegdheidsdomein natuurlijke rijkdommen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 6. Ondersteuning van het beleid inzake het beheer van de natuurlijke rijkdommen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Middelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Betrokken overheidsorganisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Beter Bestuurlijk Beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Terminologische verduidelijkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

285 285 287 289 289 289 289 292

Intersentia

292 293 295 295 296 297 298 299 299 300 300 302 302 302 302 303 xv

Inhoudsopgave

OVERZICHT ENERGIEWETGEVING 2004 JÜRGEN DE STAERCKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Hoofdstuk 1. Opzet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Hoofdstuk 2. Belgisch Staatsblad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Federaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nucleair en radiologisch noodplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Programmawet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Vlaams Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 4. Waals Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Incentives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

305 305 305 306 314 314 315 315 315 318 318 319 319 325

Hoofdstuk 3. Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen . . . . . . . . . . . Afdeling 1. Wetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. Mededelingen en bekendmakingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duurzame ontwikkeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europees Forum voor energie en vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

325 325 325 326 326 326 327

OVERZICHT VAN RECHTSLEER 2004 BERNARD VANHEUSDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329

xvi

Intersentia