Jaarverslag 2014
Netherlands Academy of Technology and Innovation - AcTI Kloveniersburgwal 29, 1011 JV Amsterdam Postbus 19121 1000 GC Amsterdam Tel: 020 5510802/5510813 Fax: 020 6204941 E-mail:
[email protected] http://www.acti-nl.org KvK. nr. V40412532
1
Inhoud Ten geleide I. II. III. IV.
Algemeen Samenstelling van de Netherlands Academy of Technology and Innovation Jaarprogramma Jaarrekening 2014
Bijlagen 1. Begunstigers en sponsors 2014 2. Samenstelling werkgroepen, vertegenwoordigingen en commissies 3. Programma Innovatieconferentie 2014 4. Ledenlijst 18 september 2014 (of per 10-02-15?)
2
3
Ten geleide De Netherlands Academy of Technology and Innovation is de Nederlandse Academy of Engineering en is een uniek en onafhankelijk platform en netwerk van personen met gezag die betrokken zijn bij maatschappelijke, economische en culturele vraagstukken rond techniek, innovatie en maatschappelijke en economische toepassing van wetenschap en technologie. Leden De Academy bestaat uit personen die allen - veelal op leidinggevende functies - werkzaam zijn op het gebied van wetenschap, technologie en innovatie binnen grote en kleine bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen. De thans 85 leden bestrijken een zeer breed en gevarieerd pallet van kennisgebieden, van traditionele engineering gebieden naar bio, food, farma, ict en zakelijke dienstverlening. Het lidmaatschap is op persoonlijke titel en op uitnodiging en het aantal leden wordt uitgebreid naar 100. Alleen personen die actief zijn in hun werkkring worden tot het lidmaatschap toegelaten. De leden zijn voor ongeveer de helft afkomstig uit het bedrijfsleven. De Academy werft niet alleen onder personen met een onderzoeks- of ontwerpachtergrond, maar ook onder personen die hun sporen hebben verdiend met de ontwikkeling van kennisintensieve innovaties. Missie De Academy ziet het als haar missie om vanuit een samenhangende visie invloed uit te oefenen op het maatschappelijke en politieke denken en handelen met betrekking tot wetenschap, technologie en innovatie. In de opvatting van de Academy zijn wetenschap, technologie en innovatie essentiële en samenhangende onderdelen van een moderne samenleving. Richtinggevend bij het denken en handelen van de Academy zijn de grote maatschappelijke uitdagingen waarvoor de mensheid staat op gebieden als bevolkingsgroei, voedselvoorziening, energievoorziening, klimaat, gezondheid en grondstoffen. Ambities De Netherlands Academy of Technology and Innovation wil vanuit een gezaghebbende en breed erkende positie als Academy of Engineering bijdragen aan een rijk maatschappelijk debat over wetenschap, technologie en innovatie. Een maatschappelijk debat dat zowel recht doet aan de verschillende opvattingen en belangen die maatschappelijk en politiek leven als aan de beschikbare wetenschappelijke en technische kennis. Als onafhankelijk klankbord en spreekbuis van personen met autoriteit op het gebied van technologie en innovatie zet de Academy zich in om het onderzoek- en innovatieklimaat in Nederland te verbeteren. De leden van de Academy weten zich daarin gesteund door de bedrijven en kennisinstellingen in hun achterban, ook als Academy standpunten niet (altijd) het belang van die achterban representeren. Werkwijze De Academy stelt uit haar leden, voor kortere of langere tijd, commissies of werkgroepen samen, die een reactie of een standpunt op actuele onderwerpen voorbereiden. Regelmatig ontwikkelt de Academy eigen visies en/of standpunten op het gebied van wetenschap, technologie en innovatie. De Academy gaat daarover graag in debat met maatschappelijke en politieke richtinggevers dan wel beleidsmakers. De Academy draagt haar ideeën, opinies en standpunten primair uit via haar individuele leden en maakt daarbij dankbaar gebruik van de aanzienlijke netwerken waarover de 4
verzamelde leden beschikken. Eenmaal per jaar treedt de Academy prominent naar buiten middels de organisatie van de AcTI Innovatieconferentie, in 2013 en 2014 in samenwerking met het ministerie van EZ. De Innovatieconferentie is een jaarlijkse mijlpaal voor de Academy, waarin op een dynamische wijze met leden en genodigden ijkpunten worden bepaald, voortgang wordt gepeild en acties in gang worden gezet. Het was in 2014 de vierde keer dat de grote maatschappelijke uitdagingen centraal stonden op de Innovatieconferentie. Meer informatie over de laatste Innovatieconferentie 2014 Smart Cities die plaatsvond in de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag staat in hoofdstuk 2. Samenwerking Om haar missie te kunnen realiseren onderhoudt de Academy relaties met relevante organisaties in Nederland en met Europese en internationale netwerken van Academies of Engineering. Via deze internationale koepelorganisaties hebben de Academyleden toegang tot beslissers op het gebied van de technische wetenschappen en innovatie in alle ontwikkelde economieën van de wereld. Met genoegen vermeld ik als resultaat dat wij met de Chinese Academy of Engineering de Netherlands Academy of Technology and Innovation een Memorandum of Understanding hebben ondertekend op 2 juni 2014. Activiteiten In dit jaarverslag geeft het bestuur van de Netherlands Academy of Technology and Innovation een overzicht van de activiteiten die de Academy in 2014 heeft ondernomen. Voor deze activiteiten doen wij een beroep op de actieve inbreng van de leden zelf. De leden van de Academy zijn voor het overgrote deel actief werkzaam bij bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen. Daarnaast besteden zij een deel van hun spaarzame tijd aan het werk van de Academy: 1. Tweemaandelijkse besloten plenaire vergaderingen, waarvoor in voorkomende gevallen beleidsmakers en vertegenwoordigers van NGO’s persoonlijk worden uitgenodigd voor een goed voorbereide discussie. 2. Openbare jaarvergaderingen met een select aantal genodigden, vanaf 2003 in de vorm van de Innovatieconferenties. 3. Klankborden formeren voor beleidsmakers en maatschappelijke organisaties. 4. Op verzoek onafhankelijke ad hoc commissies samenstellen van experts op persoonlijke titel om onder eigen verantwoordelijkheid een advies op te stellen. 5. Ad hoc werkgroepen ter voorbereiding van discussies en opinies. 6. Samenwerken met organisaties op het terrein van technologische en technisch wetenschappelijk onderzoek en onderwijs en het innovatieve bedrijfsleven. 7. Samenwerken met de KNAW bij het adviseren over de technische wetenschappen. De Netherlands Academy of Technology and Innovation is een financieel onafhankelijke vereniging die in 1986 is opgericht en zijn activiteiten bekostigt door een beroep te doen op begunstigers in het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de overheid. De financiële steun die zij geven aan de Academy zien de leden als een blijk van erkenning en als een aanmoediging om de activiteiten voort te zetten. Ir. Bertrand M. van Ee Voorzitter Netherlands Academy of Technology and Innovation Mei 2015 5
I Algemeen Rechtspersoon De Netherlands Academy of Technology and Innovation AcTI is een onafhankelijke vereniging met 83 leden (per 31 december 2014) op persoonlijke titel. De vereniging selecteert zelf zijn leden uit bedrijven, uit het (technisch) wetenschappelijk onderzoek en onderwijs en uit publieke en private kennisinstellingen. Doelstellingen De Netherlands Academy of Technology and Innovation stelt zich tot doel de samenhang tussen de wetenschap, de techniek en de samenleving inzichtelijker te maken. AcTI fungeert als ontmoetingspunt van de in Nederland aanwezige kennis en expertise op het gebied van technisch wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, technologieontwikkeling en innovatie. Recente en te verwachten ontwikkelingen in het kennis- en innovatiesysteem en de economische toepassingen van techniek en hun maatschappelijke en politieke implicaties worden besproken en beoordeeld. Vanwege zijn diverse samenstelling kan AcTI tot een afgewogen en onafhankelijk oordeel komen. Op basis van de aldus verkregen inzichten draagt AcTI via het netwerk van zijn leden bij aan de gedachtevorming binnen het bedrijfsleven, de overheid en kennisinstellingen over onderwerpen zoals (technisch-) wetenschappelijk onderzoeks- en onderwijsbeleid, technologie, hoogwaardige kennisinfrastructuur, een gunstig klimaat voor innovatief ondernemerschap en kennis- en innovatiebeleid. AcTI bevordert, nationaal en internationaal, contacten van individuele leden met maatschappelijke en politieke organisaties en groeperingen en overheidsinstellingen, en onderhoudt betrekkingen met andere nationale organisaties zoals onder meer KIVI, KNAW, NWO, Technologiestichting STW, Stichting Toekomstbeeld der Techniek, TNO, VNO-NCW, VSNU, de technische universiteiten, de HBO-raad en de Adviesraad voor het Wetenschaps-, Technologie- en Innovatiebeleid (AWTI) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Lidmaatschappen internationale organisaties De Netherlands Academy of Technology and Innovation is voor Nederland lid van de International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences CAETS. In Europees verband is de Academy het Nederlandse lid van de European Council of Academies of Applied Sciences, Technologies and Engineering Euro-CASE. Locatie Het uitvoerend secretariaat is gehuisvest bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen KNAW, Kloveniersburgwal 29 te Amsterdam.
6
II Samenstelling van de Netherlands Academy of Technology and Innovation Algemeen Het lidmaatschap van de Netherlands Academy of Technology and Innovation is op persoonlijke titel en op uitnodiging. Personen die minimaal 5 jaar in hun hoofdfunctie werkzaam kunnen blijven worden tot het lidmaatschap toegelaten. Leden treden terug maximaal vijf jaar na beëindiging van de hoofdfunctie. De leden zijn voor ongeveer de helft afkomstig uit het bedrijfsleven, de overige leden zijn afkomstig uit universiteiten en andere kennisinstellingen en onderzoeksorganisaties. Bij de samenstelling van AcTI wordt een evenwichtige representatie nagestreefd van bedrijfssectoren, kennisgebieden en technologische competenties. De leden van AcTI bepalen zelf de criteria tot toelating en beslissen over de toelating van kandidaat-leden tot het lidmaatschap. Het bestuur draagt kandidaat-leden voor die zijn geselecteerd door de Commissie Nieuwe Leden. Wijzigingen ledenbestand In de samenstelling van de vereniging Netherlands Academy of Technology and Innovation hebben zich in 2014 de volgende wijzigingen voorgedaan. Toegetreden zijn: Drs H.W. te Beest, Ir. M.H. Hendrikse, Mevr. C. Hilhorst MsC, Ir.P.C. Molengraaf en Drs B. Tax. Uitgetreden zijn: Ir. F.J. Abbink, Dr. D.C. van Beelen, Dr. J.J.M. Holthuis, Mw.dr. C.M. Hooymans en Dr.ir. P.E. Wierenga Per 31 december 2014 is het ledental 83, met inbegrip van een kwaliteitszetel voor de President van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs (KIVI) ing. M.C.J. van Pernis. Bijlage 4 geeft de samenstelling van de Netherlands Academy of Technology and Innovation per 31 december 2014. Op de AcTI website, www.acti-nl.org, staat het actuele overzicht van het ledenbestand. Samenstelling bestuur Het bestuur is per 31 december 2014 als volgt samengesteld: ir. B.M. van Ee (voorzitter), Prof.dr.ir. C.J. van Duijn (vice-voorzitter), dr. L.P.J.J. Noldus (vice-voorzitter en secretaris/penningmeester) en Prof.dr.ir. C.J.N. Buisman (vice-voorzitter). Dr. L.P.J.J. Noldus heeft de functie van bestuuradviseur voor internationale betrekkingen (secretaris buitenland) overgenomen van prof.dr. E.M. Meijer. Oud-leden In 2011 hebben oud-leden het initiatief genomen om een halfjaarlijkse vergadering van oud-leden van AcTI te beleggen onder de naam VOLAcTI, Vergadering Oud-Leden AcTI. Zij hebben in 2014 vergaderd op 16 april en op 6 november. Oud-leden hebben toegang tot de Openbare Jaarvergadering c.q. Innovatieconferentie.
7
III Jaarprogramma 1. Innovatieconferentie 2014 Inleiding Deze elfde Innovatieconferentie onder het motto Stad van de Toekomst, vond plaats op donderdag 6 november 2014 in de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag. De conferentie is zeer goed bezocht met 336 deelnemers, het maximale aantal.
Minister Henk Kamp en Voorzitter AcTI Bertrand van Ee
Het was de vierde keer dat de Netherlands Academy of Technology and Innovation AcTI de grote maatschappelijke uitdagingen centraal stelde op zijn Innovatieconferentie. De Academy bracht dit thema op samen met het ministerie van Economische Zaken, dat in 2013 en 2014 de Innovation Lecture combineerde met de Innovatieconferentie. Tijdens de Innovatieconferentie heeft het kabinet in het bijzijn van zijne hoogheid koning Willem-Alexander, de Nationale Iconen 2014 uitgereikt. Het kabinet was op zoek gegaan naar innovatieve projecten met wereldwijde uitstraling: de Nationale Iconen. Deze iconen zorgen voor toekomstige welvaart en dragen bij aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Na een toelichting van juryvoorzitter Hans Wijers maakte Minister Kamp, namens het kabinet, bekend welke projecten de titel Nationaal Icoon 2014 mogen voeren. Het kabinet helpt de Iconen hun ambities waar te maken en geeft ze een internationaal podium. Ieder Nationaal Icoon krijgt gedurende ten minste 3 jaar een minister of staatssecretaris als ambassadeur.
8
Z.K.H. koning Willem-Alexander te midden van de Nationale Iconen 2014, v.l.n.r. Hans Clevers (gekweekte stamcellen), minister Henk Kamp, zkh, Hein Kruyt (Hybride aardappels), Leo Kouwenhoven (Quantum technologie), Hans Wijers en Gijsbrecht van de Wijdeven (Bioneedle).
Thema Innovatieconferentie 2014: Stad van de toekomst De Innovatieconferentie op 6 november in de Ridderzaal stond in het teken van de stad van de toekomst. In zijn openingswoord onderstreepte Bertrand van Ee, voorzitter van de Netherlands Academy of Technology and Innovation het belang dat de Academy hecht aan het bevorderen van het inhoudelijke debat en tegelijk dit debat te koppelen aan concrete acties. Net als de vorige innovatieconferenties om met technologie en innovatief ondernemerschap op de grote maatschappelijke uitdagingen inspelen. Deze conferentie is erop gericht om ambities te delen over de stad van de toekomst. Steeds meer mensen leven in steden en de vraag is hoe wij technologie en innovatie sneller naar de markt brengen om de steden leefbaar te houden. AcTI laat zien dat deze toekomst al begonnen is en laat succesvolle ondernemers aan het woord die met hun innovaties inspelen op de stad van de toekomst. Ook de zusteracademies in Europa verenigd in Euro-CASE hebben dit thema centraal gesteld. In 2015 zal de Academy gastheer zijn voor de 2015 Euro-CASE Annual Conference over het thema Engineering the smart cities of the future. De Innovatieconferentie op 6 november gaf de gelegenheid om inzicht te bieden in de kracht van Nederland, aldus minister Henk Kamp van Economische Zaken in zijn openingszinnen. Hij gaf aan dat Nederland goed is in het bedenken van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen: Dutch Solutions for Global Challenges. Het Nederlandse EU-voorzitterschap biedt vele kansen om dit voor het voetlicht te brengen. Vernieuwende innovaties geven Nederland slagkracht. Dat was de strekking van de keynote speech van Gunter Pauli, een internationale ondernemer die pleitte voor nieuwe technieken en innovaties die we in de industrie moeten toepassen om de economie circulair te laten worden.
9
Drie dialogen over de stad van de toekomst Een van de grote maatschappelijke uitdagingen biedt het gegeven dat de wereld in toenemende mate verstedelijkt. Dat geldt ook voor Nederland, dat door sommige waarnemers al als een grote stad wordt gezien. Verstedelijking roept nieuwe vragen op over zaken als gezondheid en welzijn, milieu, energie, duurzaamheid en economie. Onze steden zijn ook belangrijk voor de nodige productiviteitsgroei. Dat dwingt ons om onszelf ambitieuze doelen te stellen. Tijdens een drietal dialogen over de stad van de toekomst kwamen de grote maatschappelijke uitdagingen aan de orde op het gebied van gezondheid, voeding, infrastructuur, maar ook van leefbaarheid en creativiteit. Een slimme stad staat of valt immers niet met techniek alleen: ze moet ook leefbaar zijn, duurzaam en aantrekkelijk. Dialoog: gezondheid en voeding: Door de dubbele vergrijzing zijn er steeds meer mensen die zorg nodig hebben en steeds minder mensen die deze zorg kunnen leveren, aldus prof. Ton van der Steen van Medical Delta,. Hierdoor zullen de kosten van de zorg de komende jaren drastisch stijgen en komt de toegankelijkheid en kwaliteit in gevaar. Om dit af te wenden is radicale innovatie van het zorgproces nodig. De belangrijkste verschuiving is de verschuiving van behandelen van ziekte naar bevorderen van gezondheid. Mensen dienen regie over hun eigen ouderdom te nemen. Ziektes dienen gedetecteerd te worden voordat ze manifest worden. Preventie, vroegdiagnose en vroegbehandeling kunnen ervoor zorgen dat mensen niet in ziekenhuizen behandeld worden maar vooral zo actief mogelijk blijven participeren in de maatschappij. Als er dan toch behandeld moet worden, doe dat zo minimaal invasief mogelijk. Hierdoor loopt het lichaam minder schade op, zal de patiënt korter in het ziekenhuis huis liggen. Momenteel zijn veel specifieke behandelmethoden in ontwikkeling die die niet voor iedere patiëny effectief zullen zijn. Het is van essentieel belang om met moleculaire technieken vast te stellen bij welke patiënten deze effectief zullen zijn en slechts deze te behandelen. In de preventie kan gezonde voeding een belangrijke rol spelen. Wouter de Heij van TOP BV geeft aan dat de inzichten over gezondheid van voeding zich snel ontwikkelen. Een objectieve vaststelling van wat wel of niet gezond is zou enorm helpen. Dit is echter niet vanzelfsprekend, gezondheid en voeding is een zeer jonge wetenschap, dat duurt nog lang voordat die kennis er in de breedte is. Voor medicijnen wordt in klinische trials vastgesteld wat veilig is en wat beter is. Dit in het licht van een terugverdienproces van een farmaceutisch bedrijf. Bij voeding ligt dit terugverdienproces op een andere plek en is het niet op voorhand duidelijk wie dergelijke trials zou moeten faciliteren en betalen. Paul Bringmann, oprichter van LaPlace, onderstreept dat gezonde voeding geïmplementeerd dient te worden. Mensen moeten verleid worden om gezond te eten en ongezonde patronen te laten varen. Het moet lekker zijn en er aantrekkelijk uitzien. Dialoog: infrastructuur Het tweede thema is de infrastructuur, dat wat ‘onder de motorkap’ zit van de smart city. De doorgaans onzichtbare technologie die een stad slimmer maakt, of het nu gaat om wonen en werken, goederen- en afvalstromen, informatievoorziening, water, voeding en gezondheid, veiligheid, personentransport, beleving, handel, nijverheid of dienstverlening. Juist de infrastructuur moet het mogelijk maken om verbindingen te leggen over bestaande sectorgrenzen heen. Bijvoorbeeld in combinaties van toepassingen op het gebied van milieu en energie, of van veiligheid en gezondheid. De evolutie naar een intelligente stad is die naar een ‘smart environment’. De basistechnologie daarvoor is in principe beschikbaar – waar het op aan komt is om deze op een voldoend grote 10
schaal in te zetten om hem zo verder te ontwikkelen. Schaalgrootte is nodig omdat alleen dan de impact zichtbaar wordt. De combinatie van verschillende deeltechnologieën en de toepassing op verschillende domeinen levert de meeste meerwaarde op. Jan Peter Larsen van Sense BV gaf zijn visie op het gebundeld inzetten van sensortechnologie en gegevensverwerking in infrastructuren die een stad slimmer maken voor het verkeer en mobiliteit. Floriaan Tasche gaf aan hoe Philips dit wil doen als het gaat openbare verlichting of elektrisch transport. Maar het kan net zo goed over water, afvalverwerking of logistiek gaan. In de discussie kwam de noodzaak naar voren van ‘business innovation’ en de mogelijkheden van grootschalige introductie van nieuwe systemen in de context van de versnippering van de Nederlandse markt waar elke gemeente zijn eigen pilotproject wil en elk toepassingsdomein de neiging heeft weer het wiel uit te vinden. Dialoog: omgeving en creativiteit De derde dialoog over omgeving en creativiteit ging over de aantrekkingskracht van de stad. Mary-Ann Schreurs is wethouder voor innovatie en creativiteit in Eindhoven, de slimste stad ter wereld maar niet razend aantrekkelijk. Zij benadrukte het belang van cultuur als essentieel voor een creatief leefklimaat. Mensen zijn co-creators – alles heeft te maken met waar waarde aan wordt gehecht. Bovendien is innoveren volgens Egbert Fransen, directeur van Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, niet langer voorbehouden aan de driehoek van ondernemers, wetenschappers en overheid. De burger is erbij gekomen, als bewoners. Deze sociale innovatie is van groot belang in een slimme stad: op het moment dat je hen bij ontwerpprocessen betrekt, worden het processen waarvan zij zich mede-eigenaar voelen. Conclusies AcTI kijkt voortdurend kritisch naar het innovatie-ecosysteem in Nederland, naar de rol van de vele partijen daarin, en wil innovatie stimuleren. Dat kan door knelpunten te signaleren en die waar mogelijk te helpen opheffen. Dat kan door het innovatiebewustzijn te verhogen. Dat kan door inspiratie te geven. En een van de middelen is deze jaarlijkse Innovatieconferentie. In 2012 heeft AcTI voor het eerst bij zijn Innovatieconferentie benadrukt dat vraagsturing, de grote maatschappelijke uitdagingen, leidend moeten zijn voor het innovatiebeleid. De topsectoren zijn in principe aanbod gestuurd. Dat heeft AcTI herhaald in de twee daaropvolgende conferenties. Mede daardoor is het beleid rond de topsectoren aangepast. De stedelijke ontwikkeling is in 2014 als kapstok gebruikt om te bevorderen dat er concrete projecten worden opgezet die deze specifieke maatschappelijke uitdaging adresseren. Met het accent op samenwerkingsvormen die totaal verschillende sectoren met elkaar verbinden. Innovatieconferentie, doelstelling en voorgeschiedenis De jaarlijkse innovatieconferenties die de Netherlands Academy of Technology and Innovation sinds 2003 organiseert zijn actiegericht en bedoeld om bedrijven, kennisinstellingen en overheid te committeren tot het versterken van het innovatievermogen. De Academy wil op deze wijze laten zien dat in Nederland de verbetering van het innovatieklimaat voortdurend aandacht verdient. Elk jaar komen naar behoefte nieuwe onderwerpen op de agenda voor bedrijven, kennisinstellingen en overheid en wordt de voortgang in eerdere commitments en afspraken aan de orde gesteld. AcTI heeft in de voorgaande innovatieconferenties aandacht besteed aan initiatieven om o.a. innovatief ondernemerschap te stimuleren, samenwerking te bevorderen tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid, onshoring van R&D activiteiten te bevorderen en aandacht te schenken aan gewenste innovaties op het terrein van duurzame energie.
11
Vanaf de eerste Innovatieconferentie in 2003 is het vertrekpunt dat in de ontwikkeling naar een open kenniseconomie Nederland aantrekkelijk dient te zijn en te blijven als vestigingsplaats voor bestaande en nieuwe innovatieve bedrijven. De Academy wil bewerkstelligen dat verantwoordelijke partijen zich committeren. AcTI heeft daartoe zijn openbare jaarvergadering omgevormd tot deze actiegerichte bijeenkomst, de Innovatieconferentie. Om deze conferentie tot een succes te maken heeft het bestuur een voorbereidingscommissie ingesteld in 2014 bestaande uit de AcTI-leden Prof.dr. G.M.A. van Beynum, Ir. P.P. ’t Hoen, Ir. C.A.M. de Koning, Als uitvoerend secretaris/projectleiders traden op dr. H.P. Dits en mw E. Koehler, ministerie van Economische Zaken . Het congresmanagement werd uitgevoerd door RVO met ondersteuning van mw E. Rotteveel-, EZ en en mw A. Henderson, AcTI.
2. Overheidsbeleid op het terrein van innovatie, technologie en kennisoverdracht Op de ledenvergaderingen is aandacht besteed aan het topsectorenbeleid op het terrein van agri en food, energievoorziening, high tech systemen en materialen, waterzuivering en gezondheid. De uitkomsten van deze besloten gedachtewisselingen zijn onder meer ingebracht in de voorbereiding van de innovatieconferentie. 3. Samenwerking met de KNAW De KNAW Sectie Technische Wetenschappen en AcTI hebben in 2013 een gezamenlijke en informele werkgroep ingesteld bestaande uit prof.dr.ir. W.P.M. van Swaaij (voorzitter), prof.dr.ir G.B.J. Berkhout, prof.dr. A.C.J.M. Eekhout, prof.dr.ir. M van Loosdrecht en prof.dr.ir. J.J. Heijnen. Allen zijn lid van de KNAW, uit de sectie Technische Wetenschappen en op prof. Heijnen na ook (oud-)lid van AcTI. Dr. H.P. Dits trad op als secretaris. De werkgroep had tot de taak om voorstellen te doen aan de KNAW en aan AcTI om de onderlinge interactie en relatie beter gestalte te geven om de positie en de rol van de technische wetenschappen beter in de schijnwerpers te krijgen. De werkgroep heeft in maart 2014 een rapport uit bedoeld als een kort advies gericht aan de besturen van de KNAW en AcTI. In dit rapport getiteld: ‘Gezamenlijk inspannen voor een beter mondiaal evenwicht’ formuleerde de werkgroep mogelijkheden om de relatie tussen AcTI en de KNAW (met als eerste focuspunt de sectie Technische wetenschappen) te intensiveren door gezamenlijke probleemgerichte bijeenkomsten te organiseren, door tijd vrij te maken voor discussies en debatten en daarbij de jongere generatie te verwelkomen. De werkgroep ziet hierin een bijzondere kans om met de beste ‘brains’ uit de wetenschap en het innovatieve bedrijfsleven (inclusief alfa en gammawetenschappers) lange termijn perspectieven te omschrijven en te ontwikkelen die de directe belangen en mogelijkheden van beide instanties overstijgen. In dit kader heeft de werkgroep ook een voorstel gedaan tot een gezamenlijke activiteit van KNAW (te beginnen met de sectie technische wetenschappen) en AcTI op het terrein van de mondiale duurzame ontwikkeling. De KNAW en AcTI zouden een brug kunnen creëren tussen wetenschapsbeoefening en maatschappelijke impact op het terrein van mondiale duurzame ontwikkeling. Het uiteindelijke doel is om een platform te vormen dat de grote uitdagingen van een duurzame toekomst inventariseert, rekening houdend met de belangrijkste wereldbewegingen op dit terrein, om daarmee een deel van onze R&D inspanningen te richten op de grote sprong naar de toekomst. 12
Als eerste activiteit heeft de KNAW in samenwerking met AcTI op 1 september 2014 het minisymposium ‘Gezamenlijk inspannen voor een beter en mondiaal evenwicht’ georganiseerd onder voorzitterschap van prof.dr. Wim van Swaaij. Sprekers waren Mick Eekhout, Margot Weijnen, Jaap Kwadijk, Rudy Rabbinge en Guus Berkhout. Van het minisymposium is een verslag verschenen onder redactie van prof.dr.ir. Mick Eekhout. Overige KNAW activiteiten In 2014 is prof.dr. Bert Weckhuysen lid van de KNAW adviesraad voor Technische Wetenschappen, Wiskunde en Informatica, Natuur- en Sterrenkunde en Scheikunde TWINS. Prof.dr. Luc Soete is lid van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad SWR. 4. Internationale netwerken Als Nederlandse Academy of Engineering verzorgt de Netherlands Academy of Technology and Innovation internationale contacten met Academies of Engineering, op Europees niveau via de European Council of Academies of Applied Sciences, Technologies and Engineering Euro-CASE en internationaal via de Council of Academies of Engineering and Technological Sciences CAETS. Euro-CASE1 De Netherlands Academy of Technology and Innovation is het Nederlandse lid van de European Council of Academies of Applied Sciences, Technologies and Engineering Euro-CASE. Euro-CASE staat onder voorzitterschap van Prof. Reinhard Hüttl, tevens president van de Duitse zusterorganisatie acatech. In 2014 werd AcTI in dit Europese platform van Academies of Engineering vertegenwoordigd door de voorzitter Bertrand van Ee en uitvoerend secretaris Henk Dits. 2015 Euro-CASE Annual Conference in Nederland De Academy heeft besloten de Euro-CASE Annual Conference 2015 in Nederland te organiseren. De conferentie geeft AcTI een goede aanleiding om bij te dragen aan de voorbereiding van het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie in 2016. De Annual Conference zal samenvallen met de Innovatieconferentie en op 2 november 2015. Activiteiten in het kader van Euro-CASE Op 9 september heeft de AcTI voorzitter Bertrand van Ee deelgenomen aan een Seminar tussen Euro-CASE en de Europese Commissie. De Euro-CASE academies zijn door de Europese Chief Scientific Advisor, Anne Glover, uitgenodigd om bij te dragen aan het versterken van de evidence based policy van de Europese Commissie. Dat gaat met name om het identificeren en beoordelen van de mogelijkheden van technologische oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Een tweede aandachtspunt van de Chief Scientific Advisor voor de wetenschappelijke en technologische gemeenschap is dat de communicatie met de burgers eenvoudiger en duidelijker moet. Ook dit aandachtspunt wordt door AcTI onderschreven.
De European Council of Academies of Applied Sciences, Technologies and Engineering Euro-CASE is een onafhankelijk Europees adviesorgaan bestaande uit 22 Academies of Engineering of vergelijkbare organisaties (België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Kroatië, Nederland, Noorwegen, Polen, Portugal, Roemenië, Servië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland), www.euro-case.org 1
13
Het is dan ook zeer gewenst dat ook in Nederland er een aanspreekpunt komt voor het Europese evidence based beleidsadvisering om de Europese Commissie te ondersteunen bij een op kennis en feiten gebaseerd beleid bij het aanpakken van de grote problemen in de samenleving. Euro-CASE Annual Conference 2014 De 2014 Euro-CASE Annual Conference vond plaats op 2 en 3 december 2014 in Brussel. Het thema: Energy and Climate Policies beyond 2030 & Innovation. Voorzitter Bertrand van Ee en uitvoerend secretaris Henk Dits hebben aan de conferentie deelgenomen.
14
CAETS2 De Netherlands Academy of Technology and Innovation is het Nederlandse lid van de International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences CAETS, het overlegorgaan van presidenten van 26 Academies of Engineering wereldwijd. AcTI levert op verzoek experts voor internationale studiegroepen en conferenties, en neemt deel aan de activiteiten die onder auspiciën van CAETS worden georganiseerd. De jaarlijkse CAETS bijeenkomsten in 2014 vond plaats van 1-4 juni in Beijing. De bijeenkomst werd georganiseerd door de Chinese Academy of Engineering (www.cae.cn).AcTI werd daarbij vertegenwoordigd door Dr. L.P.J.J.Noldus, in zijn functie van vice-voorzitter AcTI. De bijeenkomst bestond uit drie deelbijeenkomsten : - CAETS Board of Directors Meeting - CAETS Convocation: International Conference on Engineering Science and Technology 2014 - CAETS Council Meeting in dit internationale platform van academies of engineering. Internationale Conferentie over Ingenieurswetenschappen en Technologie De CAETS bijeenkomst begon met de tweedaagse internationale conferentie over ingenieurswetenschappen en technologie (ICEST 2014, www.icest2014.cae.cn), die 1.500 wetenschappers en professionals uit de hele wereld bij elkaar bracht. Het programma van de conferentie bevatte keynote lezingen door high-profile sprekers, waaronder Xi Jinping, president van de Volksrepubliek China, en Irina Bokova, directeur-generaal van de UNESCO.
President Xi Jinping spreekt de ICEST 2014 conferentiedeelnemers toe President Xi beschreef techniek als een kracht om de wereld te veranderen en China te helpen om snelle sociale en economische vooruitgang te bereiken. Hij zei dat het bevorderen van wetenschap en technologie een strategische keuze is voor de mensheid, om de grote mondiale uitdagingen aan te gaan en duurzame ontwikkeling te realiseren. Omdat China innovatiegedreven ontwikkelingsstrategie heeft aangenomen als een belangrijke nationale strategie, zo zei de President, zal China technologische innovatie bevorderen, samenwerking op dit gebied versterken tussen de (semi-)publieke en private sector, intensiever zal deelnemen aan
De International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences, Inc. CAETS is een internationaal platform voor Academies of Engineering met 26 actieve leden (Argentinië, Australië, België, Canada, China, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Hongarije, India, Japan, Zuid-Korea, Kroatië, Mexico, Nederland, Noorwegen, Slovakije, Spanje, Tsjechië, Uruguay, Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland), www.caets.org. Het secretariaat berust bij de US National Academy of Engineering. 2
15
globale wetenschappelijke en technologische samenwerkingsprojecten, en de opleiding van personeel zal verbeteren. President Xi merkte op dat China samenwerkingsrelaties in wetenschap en technologie heeft opgebouwd met meer dan 150 landen en regio's, en heeft deelgenomen aan grote mondiale projecten, waaronder de internationale Thermonuclear Fusion Experimental Reactor Plan, het Human Genome Project en het Galileo Project. Voorafgaand aan de toespraak, ontmoette president Xi en mw. Irina Bokova de vertegenwoordigers van CAETS en de aangesloten Academies of Engineering waaronder de Netherlands Academy of Technology and Innovation.
Lucas Noldus, vice-voorzitter van AcTI, met President Xi Jinping CAETS Council Meeting en de CAETS verklaring Tijdens de jaarvergadering van CAETS Council op 4 juni, bespraken CAETS leden technische onderwerpen die mondiaal van belang zijn, zoals fracking en geavanceerde productie. Tijdens de zitting van de Raad, werd AcTI vice-voorzitter Lucas Noldus verkozen in het CAETS Algemeen Bestuur. Voorts heeft de Council de 2014 CAETS verklaring aangenomen. Daarin beveelt CAETS aan: - de ingenieurs en wetenschappers wereldwijd om innovatie te bevorderen in alle gebieden van de ingenieurspraktijk, wetenschap en technologie om een beter leven voor iedereen op de planeet te bereiken; - te werken met en in scholen en universiteiten om het technisch onderwijs te versterken en een nieuwe generatie van getalenteerde ingenieurs te ontwikkelen; - de internationale samenwerking te versterken, academische netwerken uit te breiden en te leren van elkaar om de grote mondiale maatschappelijke uitdagingen aan te pakken; - te werken met overheden om ervoor te zorgen dat de middelen beschikbaar zijn om technologieën in te voeren ter ondersteuning van de wereldwijde economische en sociale ontwikkeling en een duurzaam milieu; - het bewustzijn en de betrokkenheid van het publiek te bevorderen; - de waarde van ingenieurspraktijk te bevorderen; - verbetering van de levensomstandigheden in de ontwikkelingslanden te bevorderen.
16
De key note speech van de president van China tijdens de Convocation en de verklaring van de 26 academies of engineering verenigd in CAETS heeft de Academy onder de aandacht gebracht van Minister-president Mark Rutte. Memorandum of Understanding tussen AcTI en CAE Vice-voorzitter dr. Lucas Noldus heeft in 2012 overlegd met de Chinese Academy of Engineering over nauwere samenwerking tussen de twee academies. Hierbij was de heer Jan Reint Smit aanwezig, de technisch-wetenschappelijk attaché van de Nederlandse Ambassade in Beijing. De procedure met betrekking tot het afsluiten van een Memorandum of Understanding door AcTI en CAE is hierbij ter sprake geweest. Met tussenkomst van de Nederlandse ambassade is de tekst aangepast door AcTI en CAE. Tijdens zijn bezoek aan de Chinese Academy of Engineering op 4 december 2013 heeft de heer Noldus het finale concept van de gezamenlijk te ondertekenen Memorandum of Understanding besproken. Zoals in eerdere bijeenkomsten besproken bestaat over twee onderwerpen consensus: “smart cities and sustainable urbanization” (vanuit AcTI getrokken door prof.dr.ir. Margot Weijnen) en “ICT for brain, body and behavior” (vanuit AcTI getrokken door dr. Lucas Noldus). De CAE heeft inmiddels als derde onderwerp toegevoegd: “development of entrepreneurship in science and engineering”. De Chinese Academy zou graag Chinese start-up ondernemers in contact brengen met Nederlandse MKB’s om van elkaar te leren.
Ondertekening van het Memorandum of Understanding tussen AcTI en de Chinese Academy of Engineering, 2 juni 2014. Van links naar rechts: Prof. Dr. Daiming Fan, Vice President CAE, Dr. Lucas Noldus, vice-voorzitter AcTI, Mr. Jan Reint Smit, Counsellor for Science and Technology, Netherlands Embassy, Prof. Dr. Ji Zhou, President CAE, Prof. Dr. Kechang Xie, Vice President CAE en Vice Chairman Chinese Association of Science and Technology, Mr. Jincheng Kang, Deputy Director General, Department of International Cooperation, CAE
17
5. Strategische heroriëntatie (‘AcTI 2.0’) Het bestuur heeft in 2013 een interne werkgroep ingesteld om een implementatieplan op te stellen voor de wijzigingen in de strategie. Deze werkgroep heeft in 2014 gerapporteerd. In het kader van het jaarverslag wordt vermeld dat de Academy zijn denktank functie wil versterken door: een inhoudelijke agenda voor denktank activiteiten te formuleren. In de keuze van thema’s voor deze activiteit wordt rekening gehouden met: maatschappelijke context van innovatieprocessen, maatschappelijke impact van technologische ontwikkelingen, positionering van AcTI t.o.v. andere gremia, toekomstbestendigheid en toekomstgerichtheid, bevordering van nieuwe economische bedrijvigheid in Europese en internationale context. De Academy gaat zijn communicatiestrategie aanpassen om zijn naamsbekendheid te vergroten: Makkelijk te vinden website met up to date info over relevante onderwerpen m.b.t. technologie en innovatie. Link vanaf websites van KNAW, TU’s, etc. naar www.acti-nl.org Minimaal eenmaal per jaar actief naar buiten treden als denktank. Deze activiteit is nu nog gekoppeld aan de innovatieconferentie. Regelmatig rapportage en plenaire discussies in de ledenvergaderingen Communicatie parallel laten verlopen aan die van de internationale gremia waarin AcTI actief is: Euro-CASE, CAETS, en bilateraal zoals met de Chinese Academy of Engineering. 6. Overige activiteiten NWO Spinoza Premies 2014 Op verzoek van NWO heeft de voorzitter van de Netherlands Academy of Technology and Innovation voor de negentiende keer een voordracht gedaan van kandidaten voor de Spinoza Premies. Vergaderingen 2014 Het bestuur heeft vijf keer vergaderd. De leden hebben naast de Innovatieconferentie in de Ridderzaal in Den Haag vijf keer plenair vergaderd op verschillende locaties in Nederland: - Venlo 27 februari, te gast bij Océ - Enschede 17 april, te gast bij Demcon - Eindhoven 26 juni, te gast bij Holst Centre, High Tech Campus, Eindhoven - Wageningen 28 augustus, te gast bij Wageningen UR - Utrecht 11 december, te gast bij Nutricia ResearchInnovatiecentrum 7. Uitvoerend secretariaat Het secretariaat van de Netherlands Academy of Technology and Innovation is gehuisvest in het Trippenhuis van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De part-time staf bestond uit dr. Henk Dits, uitvoerend secretaris (3,5 dagen per week) mw. Nellie van Veenendaal-Koevoets, secretariaatsmedewerker (3 dagen per week, tot 1 juni 2014) en mw. Anouk Henderson – de Vlieger, secretariaatsmedewerker (vanaf augustus 2014, 1,5 dag per week).
18
