INHOUD. Projecten kaart Limburg

INHOUD Identificatie --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 Erkenning door de Vlaamse Gemeenschap --------------------------------------------------------------------------------- 3 Activiteitencentra ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4 Bestuur -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5 Werkingsstructuren ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6 Vorming, Training, Opleiding ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 8 Meerjarenplan 2009 – 2015 -----------------------------------------------------------------------------------------------------14 Financiën ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------14 Huisvesting --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------14 Publicaties ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------15 Externe samenwerkingsverbanden -------------------------------------------------------------------------------------------15 Internationale samenwerkingsverbanden ------------------------------------------------------------------------------------17 Kwaliteitsbeleid ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------17 Personeelsbeleid ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------17 Personeelsleden -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------17

Projecten – kaart Limburg ------------------------------------------------------------------------------------------------------18 Programma Leefbaarheid in impulsgebieden---------------------------------------------------------------------------19 Strategische doelstelling ------------------------------------------------------------------------------------------------------20 Projecten Leefbaarheid in Houthalen-Oost - Houthalen-Helchteren ----------------------------------------------------------21 Leefbaarheid in de wijk De Standaard - Houthalen-Helchteren ---------------------------------------------------24 Wonen op het Look - Neerpelt ---------------------------------------------------------------------------------------------27 Buurtwerk Meulenberg - Houthalen-Helchteren -----------------------------------------------------------------------30 Sociale cohesie in Veeweide - Dilsen-Stokkem -----------------------------------------------------------------------34 Kleurrijk in de wijk - Genk en Beringen ---------------------------------------------------------------------------------37 In Schoonbeek aan de slag - Bilzen -------------------------------------------------------------------------------------41 Sociaal leven in Gansbeek - Bilzen --------------------------------------------------------------------------------------45 Leefbaarheid in kleine kernen van Zuid-Limburg en in Haren-Bommershoven - Borgloon-----------------47 Leefbaarheid voor de Posthoorn - Beringen ---------------------------------------------------------------------------50 Buurtopbouwwerk in Steenveld - Beringen -----------------------------------------------------------------------------53 Buurtopbouwwerk in de Tuinwijk - Beringen ---------------------------------------------------------------------------55 Buurtopbouwwerk Wijerdijk – Beringen----------------------------------------------------------------------------------58 Buurtwerk in het kader van wijkontwikkeling in Waterschei - Genk ----------------------------------------------60 Buurtwerk in het kader van wijkontwikkeling in Kolderbos - Genk -----------------------------------------------63 Buurtwerk Nieuw-Termien en Vlakveld - Genk -----------------------------------------------------------------------66 Buurtwerk Passerel - Genk ------------------------------------------------------------------------------------------------69 Wijkontwikkeling in Peer-----------------------------------------------------------------------------------------------------71 Balendijk-West – Lommel ---------------------------------------------------------------------------------------------------73 Resultaten - Vermindering achterstelling --------------------------------------------------------------------------------76 Boordtabellen----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------77

Jaarverslag 2008 RIMO Limburg

1

Programma Meervoudige Achterstelling --------------------------------------------------------------------------------78 Strategische doelstelling ------------------------------------------------------------------------------------------------------79 Projecten Themawerking De Brug - Hasselt -----------------------------------------------------------------------------------------80 Trefpunt SOMA - Maasmechelen ----------------------------------------------------------------------------------------82 De Draaischijf - Beringen ---------------------------------------------------------------------------------------------------86 Dynamo Limburg -------------------------------------------------------------------------------------------------------------88 Onder Ons - Sint-Truiden ---------------------------------------------------------------------------------------------------92 Achterstelling in Lummen ---------------------------------------------------------------------------------------------------96 Empowerment van achtergestelde groepen – Maasmechelen ----------------------------------------------------98 Lokaal sociaal beleid ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 100 Projectverkenning Leopoldsburg ---------------------------------------------------------------------------------------- 103 Resultaten - Vermindering achterstelling ------------------------------------------------------------------------------ 106 Boordtabellen-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 107 Programma Wonen ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 108 Strategische doelstelling ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 109 Projecten Logementhuizen in Genk ------------------------------------------------------------------------------------------------- 111 Woonwagenwerken in Limburg ------------------------------------------------------------------------------------------ 114 Projectverkenning participatie in de sociale huisvesting ---------------------------------------------------------- 118 Resultaten - Vermindering achterstelling ------------------------------------------------------------------------------ 120 Boordtabellen-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 121 Programma Kwaliteitsbeleid------------------------------------------------------------------------------------------------ 122 Strategische doelstelling ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 123

BIJLAGEN ----------------------------------------------------------------------------------------- 124 - Overzicht personeel RIMO Limburg op 31 december 2008. - Boordtabel tijdsinvestering. - Lijst raad van bestuur en algemene vergadering RIMO Limburg op 31 december 2008.


2

IDENTIFICATIE RIMO Limburg Marktplein 9/21 3550 Heusden-Zolder Tel.: 011/22 21 96 Fax: 011/22 94 31 E-mail: [email protected] Verenigingsnummer: 431.005.840

ERKENNING DOOR DE VLAAMSE GEMEENSCHAP RIMO Limburg is erkend door de Vlaamse Gemeenschap als instituut voor maatschappelijk opbouwwerk. De erkenning werd afgeleverd op 20 november 2008.


3

ACTIVITEITENCENTRA RIMO Limburg hanteert de volgende activiteitencentra, overeenkomstig de gehanteerde subsidiebronnen binnen de afrekening. 1. Stad Beringen. 2. Buurtbeheer - Steenveld. 3. De Brug. 4. De Draaischijf. 5. Diversiteit. 6. Dynamo Limburg. 7. Stedenfonds Genk. 8. Gemeente Houthalen-Helchteren. 9. Impulsfonds. 10. Koning Boudewijnstichting. 11. Genk (OCMW). 12. Maasmechelen (OCMW). 13. Maribel. 14. Provinciebestuur Limburg. 15. Trefpunt SOMA. 16. Vesoc. 17. Vlaamse Gemeenschap. 18. Welzijnszorg. 19. Cera.


4

BESTUUR De algemene vergadering De algemene vergadering kwam in 2008 drie keer samen. Op 17 april werden het jaarverslag, de afrekening en de balans 2007 besproken en goedgekeurd. De vergadering besteedde aandacht aan het project in Waterschei-Genk. De tweede algemene vergadering vond plaats op 19 juni 2008. Deze samenkomst keurde het nieuwe meerjarenplan goed. De derde samenkomst - 21 oktober 2008 - keurde het jaarplan en de begroting 2009 goed. Verder ging de vergadering in dialoog met mevr. Chris Truyens, directeur Samenlevingsopbouw Vlaanderen, over de toekomstige uitdagingen voor de sector . In december 2008 kondigde Jan Ruyters via een schrijven aan de algemene vergadering, zijn ontslag als voorzitter aan. Raad van bestuur De raad van bestuur kwam in 2008 drie keer samen. In februari ging de aandacht naar het nieuwe meerjarenplan en werd de situatie in Maasmechelen besproken. De vergadering van mei werd integraal besteed aan het meerjarenplan. In oktober stonden het jaarplan en de begroting 2008 op de agenda. De openbare aanbesteding Maasmechelen werd goedgekeurd. Dagelijks bestuur. Het dagelijks bestuur vergaderde in 2008 maandelijks. Eind augustus vond een tweedaagse plaats in Gingelom. De agenda van het dagelijks bestuur omvat vooral personeelskwesties en de financiën. De Voorzitter en de directeur van de organisatie pleegden regelmatig overleg. De ledenlijst van de bestuursorganen is toegevoegd als bijlage.


5

WERKINGSSTRUCTUREN Beleidsteam Het beleidsteam, bestaande uit de directeur en de vijf teamverantwoordelijken, vergaderde in 2008 maandelijks. In juni vond een tweedaagse plaats. Het beleidsteam bespreekt alle aspecten van de organisatie die niet tot het bestuurlijke domein behoren. Regelmatig was er tevens een samenkomst die helemaal gewijd is aan de projecten. Peter Weyns en Jan Ruyters woonden deze vergadering bij vanuit de raad van bestuur. Overleg teamverantwoordelijken Maandelijks vergaderden de educatieve teamverantwoordelijken rond specifieke gezamenlijke aandachtspunten. Briefing Wekelijks vond er een overleg plaats tussen de directeur aan de ene kant en de teamverantwoordelijke aan de andere kant. Bedoeling is een maximale informatiedoorstroming te realiseren. Ploegvergadering De ploegvergadering kwam drie keren samen. Deze samenkomst omvat alle opbouwwerkers en buurtwerkers die binnen RIMO Limburg vallen. De ploegvergadering van maart stond in het teken van het bezoek aan de partners in Schotland. In mei stond de behoeftendetectie inzake vorming op de agenda. Op de tweedaagse in september stonden we stil bij de transversale accenten in het meerjarenplan. Daarnaast hadden we aandacht voor de deontologie binnen het opbouwwerk, de profilering van de organisatie en de moslimcultuur. Teams De teams binnen RIMO Limburg bestaan telkens uit een kleine groep opbouwwerkers en buurtwerkers en komen samen onder leiding van de teamverantwoordelijke. De meeste teams zijn territoriaal (Genk, Beringen, …) samengesteld. De teams bepalen hun eigen vergaderritme en doen aan uitwisseling, probleembespreking. Secretariaatsteam Onder leiding van de secretariaatsverantwoordelijke kwamen maandelijks alle secretariaatskrachten van RIMO Limburg samen. Hier werden vooral praktische afspraken gemaakt. Werkgroep wonen Deze overleggroep had op de eerste plaats aandacht voor de projecten die wonen als thema hebben: participatie in de sociale huisvesting, woonwagenbewoners, betaalbaar en kwalitatief wonen op private huurmarkt. Deze projectuitwisseling stond telkens vooraan op de agenda. Daarnaast speelde de overleggroep in op de actualiteit (wetgeving, acties, samenwerking, …) en was er de wisselwerking met het ‘samenwerkingsverband wonen’ (sectoroverleg). Er zetelen 6 vaste leden in de overlegroep: de teamverantwoordelijke ‘wonen’, vier opbouwwerkers die een woonproject begeleiden en de ondersteuner van Dynamo (Limburgs samenwerkingsverband voor verenigingen waar armen het woord nemen).


6

De overleggroep vergaderde 5 keer in 2008: 25 februari, 17 april, 24 juni, 25 september en 25 november. Deze overlegdata werd bekendgemaakt aan alle RIMO-medewerkers, wat de mogelijkheid bood om knelpunten rond wonen aan te kaarten. De woonproblematiek van de Posthoornwijk in Beringen en het onderzoek bij postbuslogeurs kwam zo aan bod. Het verslag werd telkens ter info van alle medewerkers op extranet geplaatst. Programma achterstelling In 2007 legden RIMO Limburg, Dynamo Limburg, de Limburgse verenigingen waar armen het woord nemen en de Provincie Limburg de basis voor een nieuwe ondersteuningsstructuur voor Dynamo en de verenigingen. Accenten waren het samenvoegen van de bestaande personeelsleden in een team, de gemeenschappelijke aansturing van het team en de versterking van de inhoudelijke werking. Het team ging van start op 1 januari 2008 en werd operationeel in maart 2008. Een stuurgroep tussen RIMO Limburg en Dynamo Limburg leidde dit proces in goede banen en verfijnde de gemaakte afspraken. De stuurgroep vergaderde 7 keer in 2008. Moeilijke omstandigheden binnen het bestuur van Dynamo Limburg overschaduwden de optimale werking van de stuurgroep en het team. Een andere belangrijke peiler binnen het programma ‘Meervoudige Achterstelling’ is het armoededecreet. Het armoededecreet werd in 2008 gewijzigd. Nieuwe uitvoeringsbesluiten zijn in de maak. De ontwikkelingen binnen het armoededecreet en de impact van de veranderingen op Limburgs vlak werd nauwgezet opgevolgd door deelname aan de bestuursorganen van het Vlaams Netwerk Armoede en via Feso. Sinds 2008 beschikt RIMO Limburg via de provincie Limburg over een medewerker, die in het kader van het Lokaal Sociaal Beleid, ondersteuning biedt aan actoren inzake samenwerking en participatie van achtergestelde groepen. Voor meer details wordt verwezen naar het jaarverslag Lokaal Sociaal Beleid onder het programma ‘meervoudige achterstelling’. Programma leefbaarheid Afgelopen jaar heeft RIMO Limburg d.m.v. een studiedag de succesvolle aanpak gevaloriseerd van de schijnbaar uitzichtloze situatie in de Posthoornwijk in Beringen. Deze studiedag ging door op 15 mei en is georganiseerd i.s.m. Stad Beringen, KU Leuven en Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Ca. 150 deelnemers uit diverse sectoren (samenlevingsopbouw, politie, jeugdwelzijnswerk, lokale besturen, …) zakten af naar Beringen. De analyse van de werkwijze (eigenlijk moeten we zeggen ‘zijnswijze’, want de attitude bleek van doorslaggevend belang) van de opbouwwerker door prof. dr. Johan Deklerck was het inhoudelijk hoogtepunt van “Straat komt boven Water”. Deze studiedag was ingebed in een internationale studieweek met deelnemers uit Turkije, Marokko en Nederland. Ook onze Vlaamse partner Arktos deed mee. De Libanese genodigden konden omwille van de oorlog in Libanon niet tijdig vertrekken, maar zijn enkele weken later alsnog op bezoek geweest, zij het natuurlijk met een gewijzigd programma. Op die manier zijn de internationale relaties van RIMO Limburg aanzienlijk uitgebreid en versterkt. De tweede focus in het programma ‘leefbaarheid’ lag op het samenleven in diversiteit. RIMO Limburg heeft het afgelopen jaar gebouwd aan een partnerschap met het Provinciaal Integratiecentrum Limburg en Vormingplus Limburg om samen een studiedag te organiseren rond samenleven in diversiteit. Deze studiedag gaat door op 23 april 09 onder de titel “Hoe samen verder? – interculturele projecten gewikt en gewogen’.


7

Redactieraad tijdschrift 'RIMO’’ Het tijdschrift 'RIMO' wordt in Limburg verspreid bij beleidsverantwoordelijken, veldwerkers en partnerorganisaties. Een vast redactieteam bereidt ieder nummer voor. Daartoe werd in 2008 vier keren vergaderd. Individuele begeleiding Binnen RIMO Limburg wordt heel wat energie gestoken in de individuele werkbegeleiding. Elke opbouwwerker/buurtwerker heeft regelmatig een gesprek met zijn/haar teamverantwoordelijke om de stand van zaken van het project te bekijken. Autonome instellingen In Limburg is er eind 2008 één door de Vlaamse Gemeenschap erkende en gesubsidieerde instelling: Buurtopbouwwerk Meulenberg vzw. De instelling heeft een vertegenwoordiger in de algemene vergadering van RIMO Limburg. Twee keren vond er in 2008 een overleg plaats tussen de opbouwwerker van de autonome instelling en de directeur van RIMO Limburg. Het overleg ging vooral in op de pooling die vanaf januari 2009 wordt doorgevoerd.

VORMING, TRAINING EN OPLEIDING Geplande accenten voor 2008 waren: - Verder zoeken naar de juiste vorming voor individuele personeelsleden, ook voor het secretariaatspersoneel. - Zoeken naar een goede transfer van het geleerde naar de werkplek. - Stimuleren van leren uit geschreven teksten via het lezen van boeken, teksten, internet. FORMELE EXPLICIETE VORMING In 2008 volgde een groot deel van de RIMO-personeelsleden (42 van de 48) vorming. Vooral leden van het beleidsteam als opbouwen buurtwerkers volgen vorming. Dit gebeurt in mindere mate door het secretariaats- en ondersteunend personeel. Toch is er een vooruitgang t.o.v. 2007 (4 vormingsmomenten i.p.v. 1 door secretariaat). De meest gevolgde vorming was de intern georganiseerde vorming. Deze scoort dit jaar zo hoog omdat we met 23 personeelsleden en enkele leden van de raad van bestuur op studiereis naar Schotland gingen. Hier deden we veel nieuwe ideeën op die inspireerden voor eigen projecten. Ook organiseerden we een cursus ‘schrijven voor lezers’, waarbij we zoveel mogelijk opbouwen buurtwerkers aan deel lieten nemen, onder het motto ‘samen in bad’. Ook de cursus ‘communicatie’ voor ondersteunende werknemers werd voor de derde maal georganiseerd i.s.m. Vorming Plus met een deelname van 9 personen. De intervisie werd opgesplitst in intervisie voor opbouwen buurtwerkers (4x per jaar) en intervisie voor teamverantwoordelijken (3x/jaar). Dit blijkt een zeer zinvolle werkvorm te zijn. Het samen volgen van vorming is heel stimulerend voor de transfer van het geleerde. Mensen bespreken de vorming op de trein, spreken elkaar erover aan eens ze terug in het project zijn of brengen info hierover op de ploeg. Dit accent van 2008 wordt verder opgenomen in 2009 wanneer we de coaching uitwerken: vorming komt dan bij elk coachingsgesprek aan bod en wordt nog meer een gedeelde verantwoordelijkheid tussen leerbeleidsverantwoordelijke en teamverantwoordelijke.


8

In tweede instantie nemen de werknemers vooral deel aan vorming georganiseerd door de PIV, (partners in vorming) getrokken door samenlevingsopbouw Vlaanderen. Als we kijken naar de thema’s, wordt vooral vorming gevolgd die te maken heeft met de kerntaken, werkprincipes, methoden van opbouwwerk/buurtwerk, gevolgd door persoonsgerichte vorming, vorming die te maken heeft met thema’s uit het meerjarenplan en tenslotte maatschappijgerichte vorming. Hieronder vallen zowel halfdaagse infomomenten als cursussen van 4 (vb. cursus werken met groepen) tot 10 (basisopleiding opbouwwerk) dagen. Tenslotte namen een 20-tal werknemers deel aan een of meerdaagse vorming georganiseerd door derden. Hieronder zit ook secretariaatspersoneel, de interne en sectoriële vorming is minder op hen afgestemd. IMPLICIET LEREN Zoals beschreven in het leerbeleidsplan, zien we 'leren' ruimer dan enkel formele of expliciete vorming. Ook door werkbegeleiding, functioneringsgesprekken, in team en door collegiale gesprekken, leren en groeien mensen. - De werkbegeleiding werd verder uitgebouwd in 2008. De opbouwwerkers/buurtwerkers hebben ongeveer maandelijks een werkbegeleidingsgesprek met hun teamverantwoordelijke. We begonnen met het uittekenen van een traject hierrond in juni met medewerking van een externe procesbegeleider. Dit traject leverde toen niet zo veel op, maar is intussen verdergezet in februari 2009. - Jaarlijkse functioneringsgesprekken met alle werknemers hadden plaats in juni. We polsten expliciet naar sterke punten en leerpunten voor zichzelf en voor de organisatie. - Daarnaast blijft het leren en werken in teams bestaan. Deze komen twee- tot driemaandelijks samen: team Genk, team Beringen, team kleurrijk in de wijk en team achterstelling. Team Houthalen ging na een onderbreking en met verruimde deelname opnieuw van start. Ook ging in 2008 het team wonen van start. - Doordat opbouwwerkers elkaar tegenkomen op vergaderingen, samen een bureau delen, op RIMO Limburg elkaar zien, groeien vaak informele inhoudelijke werkgesprekken. Dit delen van ervaringen en gemeenschappelijk zoeken wordt ook als boeiend ervaren. - Als je van bij het onthaal aandacht hebt voor vorming en leren, wordt duidelijk voor mensen dat ‘leren’ een vanzelfsprekend iets is in de organisatie. Zo kreeg de leerbeleidsverantwoordelijke de gelegenheid om het leerbeleid uitgebreid aan bod te brengen bij het onthaal van nieuwkomers. Ook gaven we van bij de start de mogelijkheid om op ‘studiebezoek’ te gaan bij collega’s om zo op een snelle manier inzicht te krijgen in ‘wat is opbouwwerk, buurtwerk?’. - Het leren door lezen blijft een uitdaging voor de volgende jaren. Er werd gestart met het beter organiseren van de bib; rubriek op extranet bleef het ‘boek van de maand’. Dit blijkt een goede prikkel: maandelijks is er wel iemand die dat specifiek boek komt uitlenen. LEREN DOOR VRIJWILLIGERS Vrijwilligers in de projecten leren in de eerste plaats door hun werk in het project zelf of door vorming binnen het project. Dit is de verantwoordelijkheid van de opbouw- of buurtwerker. Maar ook de organisatie kan daar centraal een rol in spelen. In 2008 gebeurde dit vnl. door de verdere samenwerking met Trajekt. Er gingen twee uitwisselingen door, 1 aan de Belgische Maaskant en 1 in Maastricht. Omwille van een zeer positieve evaluatie wordt gezocht naar mogelijkheden om dit verder te zetten in 2009.


9

MEP Ter voorbereiding van het MEP van RIMO Limburg en het MEP Vorming van de sector, werd een behoeftenpeiling georganiseerd tussen mei en september 2008: groepsgesprekken over behoeften naar inhoud en vorm; aangevuld met individuele gesprekken tussen teamverantwoordelijke en medewerker. Dit leverde een schat aan informatie op, die enerzijds verwerkt werd in het interne MEP. Anderzijds vormt het de basis voor de huidige planningsgesprekken in de PIV. Vorming personeel Stef Vandebroek - Actief pluralisme (Ludo Abicht). - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Basiscursus selectievaardigheden bij een divers kandidatenbestand (Macori Consult). Claudia Mellebeek - Lezing: ‘Bindkracht: methodisch werken met mensen aan de rand (KHLim) - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Intervisie (VormingPlus Limburg). - Cursus coaching (Interactie-Academie). - Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). Peter Meeuwissen - Infosessie: Achter de schermen van het politieke toneel (SAOVL). - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Intervisie (VormingPlus Limburg). - Lezing: Samenlevingsopbouw in tijden van globalisering (SAOVL). - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Blikopener: Intercultureel samenleven (SAOVL). Liesbeth Smeyers - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Intervisie (VormingPlus Limburg). - Training: Strategisch handelen en onderhandelen (SAOVL). Rudi Bloemen - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Intervisie (VormingPlus Limburg). - Cursus: Samenwerken en netwerkvorming tussen organisatie (SAOVL). Barbara Argentini - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Vorming voor doelgroepwerknemers rond communicatie (VormingPlus Limburg). Brigitte Motmans - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - De weg naar Mekka – film en nabespreking (BW Meulenberg). - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Intervisie (SAOVL). Carla Laureys - Studiereis Schotlans (RIMO Limburg).


10

Chantal Poncelet - Inforsessie: Achter de schermen van het politieke toneel (SAOVL). - Studiedag: Werven en motiveren van vrijwilligers (Steunpunt Vrijwilligers en VormingPlus Limburg). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). Ellen Hendrix - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Conferentie: 10 jaar Opzet (Opvoedingswinkel Genk). - Blikopener: Intercultureel samenleven (SAOVL). - Intervisie (SAOVL). Evelien Poelmans - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Training strategisch handelen en onderhandelen (SAOVL). Evi Bogaerts - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). Femke Croux - Een visie op participatie in de sociale huisvesting (SAOVL). - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Cursus: Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). - Conferentie: 10 jaar Opzet (Opvoedingswinkel Genk). - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Blikopener: Intercultureel samenleven (SAOVL). - Intervisie (SAOVL). Frederik Vaes - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). - Infosessie: Het woonbeleid in het kader van Beter Bestuurlijk Beleid (SAOVL). - Colloquium: Een rechtvaardige gezondheid (Die Keure). - Colloquium: Armoede en sociale uitsluiting (Oases). Geert Desmet - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Inspiratiedag Samenleven / sociale cohesie (SAOVL). - Empowerment: gesprekstechnieken uit de narratieve therapie (Johan Van de Putte). - Vanuit eigen kernkwaliteiten handelen (KHLim). Greetje Swerts - Infosessie: Achter de schermen van het politieke toneel (SAOVL). - Cursus: Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). - Studiedag: Werven en motiveren van vrijwilligers (Steunpunt Vrijwilligerswerk en VormingPlus Limburg). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg).


11

Hilde Degol - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Cursus: Constructief problemen aanpakken met de Solution Focus (SAOVL). Ilknur Yigit - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Vorming voor doelgroepwerknemers rond communicatie (VormingPlus Limburg). Inge Koekelkoren - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). Johnny Jans - vzw-wetgeving (Sociare). Joke Aerts - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). - Cursus: Constructief problemen aanpakken met de Solution Focus (SAOVL). - Intervisie (SAOVL). Karel Bollen - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Management in de sociale economie (Universiteit Hassel). Karima Boutliss - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - De kunst van het werken met groepen (SAOVL). Katrien Franssens - Basisopleiding Opbouwwerk (SAOVL). - Een visie op participatie in de sociale huisvesting (SAOVL). - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). - Welzijnsdag (OCMW Hasselt). Khadija Mamdouh - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - De weg naar Mekka – film en nabespreking (BW Meulenberg). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). Liesbeth Brusselaers - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg).


12

Liezy Claes - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). Linda Vandebosch - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). Lutgarde Wellens - Vorming voor doelgroepwerknemers rond communicatie (VormingPlus Limburg). Magda Remans - Infosessie: Het woonbeleid in het kader van Beter Bestuurlijk Beleid (SAOVL). - Lezing: Samenlevingsopbouw in tijden van globalisering (SAOVL). Marleen Hus - Lezing: ‘Bindkracht: methodisch werken met mensen aan de rand’ (KHLim). - Werken met meervoudig gekwetsten (SAOVL). - Werken met kernkwaliteiten (KHKempen). Melissa Bosmans - Lezing: ‘Bindkracht: methodisch werken met mensen aan de rand’ (KHLim). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - 30 jaar agogiek (UPV-Brussel). - Cursus: Schrijven voor lezers (RIMO Limburg). - Welzijnsdag (OCMW Hasselt). - In bed met de burger? Studiedag over de rol van de ambtenaren in participatieve/interactieve processen (KUL). - Permanente vorming ‘Armoede en participatie’. Nadine Dupont - Arbeidsduur en flexibiliteit (Sociare). - Infosessie sociale inspectie (Sociare). - Bijscholingssessie vzw-wetgeving (Sociare). - Workshop sociaal overleg (Sociare). Nicole Baerts - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Cursus: Samenwerken en netwerkvorming tussen organisaties (SAOVL). Patrick Moons - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Cursus: Samenwerken en netwerkvorming tussen organisaties (SAOVL). - Cursus: Constructief problemen aanpakken met de Solution Focus (SAOVL) - Intervisie (SAOVL). Pieter Jacobs - Basisopleiding Opbouwwerk (SAOVL).


13

Roger Deglein - Infosessie: Achter de schermen van het politieke toneel (SAOVL). Sabine Meyers - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - Seminarie: Opbouwen van persrelaties (SAOVL). - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Blikopener: Intercultureel Samenleven (SAOVL). Sema Yildiz - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - Introductiedag Samenlevingsopbouw Vlaanderen. - In gesprek met Paul Scheffer (RIMO Limburg). - Blikopener: Intercultureel Samenleven (SAOVL) Vera Houben - Studiereis Schotland (RIMO Limburg). - De weg naar Mekka – film en nabespreking (BW Meulenberg). Diversiteit In 2006 sloot RIMO Limburg met Vesoc een akkoord waarbij RIMO Limburg zich engageerde een diversiteitsplan op te maken en uit te voeren. Na afronding van een instap-diversiteitsplan, voerden we in 2008 het diversiteitsplan uit. Hierin werd aandacht geschonken aan de vorming van doelgroepmedewerkers, intervisie van de teamverantwoordelijken, vorming rond werving en selectie, de opstart van een traject rond coaching. RIMO Limburg ontvangt hiervoor een extra financiering aan het eind van de uitvoeringsperiode, nl. mei 2009. Het beleidsteam fungeerde als stuurgroep voor dit project.

MEERJARENPLAN 2009 - 2015 In de loop van 2008 werd heel wat energie gestoken in de opmaak van het nieuw meerjarenplan 2009-2015. Een raad van beheer en de algemene vergadering keurden in het voorjaar 2008 de definitieve tekst goed. Voor 1 juli werd het meerjarenplan aan de Vlaamse overheid bezorgd. In de loop van augustus 2008 hebben we een bijkomende verduidelijking gegeven over de inzet van het personeel. Eind 2008 kreeg RIMO Limburg van de Vlaamse overheid het formele signaal dat het meerjarenplan integraal werd goedgekeurd.. RIMO Limburg participeerde aan het Feso-overleg over het meerjaren.

FINANCIEN In 2008 werd de heer Maris van Callens, Pirenne & Co aangesteld tot revisor-commissaris van de organisatie.

HUISVESTING In 2007 werden de twee secretariaten in Hasselt opgeheven. Met de stad Beringen werd bekeken in welke mate de huisvesting van de opbouwwerkers in de wijk Steenveld kon verbeterd worden. In Sint-Truiden werd gezocht naar een definitieve huisvesting voor de opbouwwerker. In Heusden-Zolder en verbonden aan het centraal secretariaat werden drie parkeerplaatsen gekocht.


14

PUBLICATIES - In 2008 verscheen het tijdschrift 'RIMO' vier keren. In december verscheen een extra dik nummer met de globale voorstelling van de organisatie. Aanleiding was het 15-jarig bestaan van de organisatie. - Reisverslag Schotland. - het jaarverslag 2007 en het jaarplan 2009 werden gepubliceerd en verspreid. - In verschillende projecten worden eigen lokale publicaties aangemaakt en verspreid. Info daarover is terug te vinden bij de projectbeschrijvingen. - De website van RIMO Limburg werd geactualiseerd.

EXTERNE SAMENWERKINGSVERBANDEN Feso/Samenlevingsopbouw Vlaanderen RIMO Limburg maakt deel uit van de plenaire vergadering, beleidsgroep, partners in Vorming, werkgroep lokaal sociaal beleid, werkgroep kwaliteitszorg, sectoroverleg wonen, werkgroep expertise en het werkgeversoverleg. Naar aanleiding van 25 jaar sector heeft RIMO Limburg actief meegewerkt aan de sectoriële actie “boodschap met ballen” Een tiental basisgroepen werden via de ontwikkeld methodiek actief betrokken. De slotactie vond plaats op 29 november in Genk. Op Vlaams niveau verzamelde de sector op 2 december. Dankzij de samenwerking met het Belang van Limburg kreeg het gebeuren een grote persaandacht. Binnen RIMO Limburg werd de actie begeleid door een aparte werkgroep. Dynamo De samenwerking tussen Dynamo – het samenwerkingsverband van ‘verenigingen waar armen het woord nemen’ en RIMO Limburg was ook in 2008 intensief. In 2008 stelde RIMO Limburg met middelen van de verenigingen een deeltijdse kracht ter beschikking van de Draaischijf, SOMA en De Brug. De verenigingen Wasda en SOMA werden verder kosteloos ondersteund door opbouwwerkers. Binnen RIMO Limburg was er regelmatig overleg tussen de personeelsleden die op een of ander manier betrokken zijn bij Dynamo of de aangesloten verenigingen. Provinciebestuur Limburg De provincie Limburg gaf ook in 2008 een toelage aan RIMO Limburg. Deze toelage werd toegekend op basis van een protocol en convenant. Belangrijke elementen in deze overeenkomst was de ondersteuning van ‘de verenigingen waar armen het woord nemen’. RIMO Limburg werkte verder mee aan het tot stand komen van de sociale kaart, besprak de ontwikkelingen in de sector en het bredere werkveld. Driemaandelijks was er een overleg tussen de provincie (administratie en kabinet welzijn) en de directeur van RIMO Limburg waarbij de convenant opgevolgd wordt. Minderheden De samenwerking met de sector etnische en culturele minderheden werd in 2008 verdergezet. RIMO Limburg is lid van de Limburgse integratieraad en het vast bureau. Vanuit het Pric is er een vaste vertegenwoordiging in de algemene vergadering van RIMO Limburg. Herhaaldelijk was er overleg tussen de beleidsverantwoordelijken van beide organisaties. Ook met verschillende lokale integratiediensten was er overleg. Plaatselijk werd er met verschillende LID’s samengewerkt.


15

Lokaal Sociaal Beleid In 2008 werd er in Leopoldsburg, Maasmechelen, Sint-Truiden, Houthalen-Helchteren en Hasselt expliciet gewerkt in het kader van het lokaal sociaal beleid. Met de provincie Limburg werden afspraken gemaakt om in het kader van lokaal sociaal beleid en ter ondersteuning van de opmaak van een gemeenschappelijke omgevingsanalyse een extra aanwerving te doen. De aanwerving wordt gefinancierd via de provincie Limburg en met middelen van de Vlaamse Gemeenschap. Maatschappelijk werk Onder leiding van de provincie Limburg vond er in 2008 enkele keren overleg plaats met het algemeen welzijnswerk, het Pric en de studiedienst van het provincie. Bedoeling is komen tot een gemeenschappelijke omgevingsanalyse. Daarnaast was er regelmatig overleg in het kader van specifieke projecten. VormingPlus VormingPlus is het resultaat van de fusie tussen de Limburgse Volkshogeschool, Cemuvo, Impact en Seniorenvorming Vlaanderen. De regionale volkshogescholen moeten meer aandacht hebben voor specifieke groepen. Vanuit die optiek werd het maatschappelijk opbouwwerk betrokken. RIMO Limburg is vertegenwoordigd via Stef Vandebroek. Welzijnszorg Met Welzijnszorg werden de contacten in 2008 verdergezet. Met de vrijgestelde voor de welzijnsschakels is er regelmatig overleg. Er werd nauw samengewerkt in het kader van de ‘verenigingen waar armen het woord nemen’. Stef Vandebroek is tevens lid van de nationale projectencommissie. Vlaams Overleg Bewonersbelangen Het VOB overkoepelt een aantal diensten en organisaties die bezig zijn met wonen. RIMO Limburg wordt officieel vertegenwoordigd door Stef Vandebroek. De inhoudelijke samenkomsten worden bijgewoond door Magda Remans. Vlaams Overleg Sociale Economie - Vosec Vosec groepeert in Vlaanderen een aantal organisaties die bezig zijn met of belangstelling hebben voor sociale economie. RIMO Limburg wordt vertegenwoordigd door Stef Vandebroek. Andere lokale besturen In 2008 waren er samenwerkingsverbanden met de lokale besturen te Alken, Beringen, Bilzen, Borgloon, Dilsen-Stokkem, Genk, Gingelom, Hasselt, Heers, Hoeselt, Houthalen-Helchteren, Kortessem, Leopoldsburg, Lommel, Lummen, Maaseik, Maasmechelen, Neerpelt, Nieuwerkerken, Peer, Riemst, Sint-Truiden, Tongeren, Voeren en Wellen. Delhaize-fonds ‘Sociale cohesie’ Stef Vandebroek maakt deel uit van de jury van het Delhaize-fonds. Een Hart voor Limburg Stef Vandebroek maakt deel uit van de jury van ‘Een hart voor Limburg’.


16

INTERNATIONALE SAMENWERKINGSVERBANDEN RIMO Limburg heeft in 2008 heel wat internationale contacten gelegd. In het voorjaar 2008 (21 tot en met 24 april 2008) waren 27 personeelsleden en bestuurders op bezoek bij onze partners Scottish Community Development Centre (SCDC) in Glasgow-Schotland. De aanleiding was dubbel: RIMO Limburg bestond in 2008, 15 jaar en we wilden met de hele groep wel eens een andere wei bezoeken. Eerste doelstelling was leren. De teamvorming was mooi meegenomen. Naar aanleiding van de studiedag rond de Posthoorn heeft RIMO Limburg in juni 2008 delegaties ontvangen uit Istambul (Turkije), Sodev du Nord (Marokko) en Maastricht (Nederland). Los van de studiedag werd met hen een intensief programma doorlopen waarbij ze de verschillende aspecten van de werking van RIMO Limburg en partners leerden kennen. In het najaar 2008 was DPNA uit Libanon gedurende vier dagen onze gast. Omwille van de oorlogssituatie in Libanon en de sluiting van de luchthaven in Beirut hadden ze het internationaal treffen in juni gemist. Nog in september 2008 kregen we bezoek van enkele Schotse organisaties, die eerder door RIMO Limburg bezocht werden. Met de stichting traject uit Maastricht-Nederland werd zowel op stafniveau als op buurtniveau contact onderhouden. Bedoeling is om te groeien naar een meer intense en structurele samenwerking.

KWALITEITSBELEID In september 2008 voerde de Vlaamse Overheid een inspectie op het kwaliteitshandboek uit. Enkele maanden nadien werd aan de organisatie een ontwerp-verslag bezorgd waarop kon gereageerd worden. RIMO Limburg stuurde een uitgebreide reactie binnen. Eind 2008 was het niet duidelijk welke de definitieve formele bevindingen van de Vlaamse Overheid waren. Ter uitvoering van de afspraken binnen het kwaliteitshandboek werden volgende stappen gezet. - Het kwaliteitshandboek zelf werd in januari 2008 grondig geëvalueerd worden door het beleidsteam. - Het onthaalbeleid werd verder verfijnd.

PERSONEELSBELEID In 2008 werd door LBC één personeelslid aangesteld als vakbondsafgevaardigde met een sectorieel mandaat. In het najaar 2008 nam RIMO Limburg zelf contact op met de vakbondsafgevaardigde en vond een eerste overleg plaats.

PERSONEELSLEDEN In 2008 kwamen de volgende mensen in dienst: Melissa Bosmans, Liesbeth Brusselaers, Hilde Degol, Sabine Meyers, Inge Koekelkoren, Evelien Poelmans, Gogi Sandhu en Frederik Vaes. Volgende personeelsleden verlieten in 2008 RIMO Limburg: Liezy Claes, Inge Koekelkoren en Jef Lingier (brugpensioen). Met een gedeelte van het personeel en in afspraak met de interne beleidsnota vonden een aantal beoordelingsgesprekken plaats in december 2008. Met alle personeelsleden was er een individueel functioneringsgesprek.


17

PROJECTEN 15 3 14 16 3

10

13 2

12 7

6

1 5 4

4 4

11

1. Genk

2. Houth.Houth.-Hecht.

3. Leopoldsburg 4. Bilzen

5. Hasselt

6. Maasmechelen

-

9

Buurtwerk i.h.k.v. wijkontwikkeling in Kolderbos Buurtwerk i.h.k.v. wijkontwikkeling in Waterschei Logementhuizen in Genk Buurtwerk Passerel Buurtwerk Nieuw-Termien en Vlakveld Kleurrijk in de wijk Leefbaarheid in Houthalen-Oost Leefbaarheid in de De Standaard Buurtwerk Meulenberg Participatie aan lokaal sociaal beleid In Schoonbeek aan de slag Dorpsrestaurants in Hoeselt en Riemst Sociaal leven in Gansbeek Werken met mensen in achterstelling in Runkst Themawerking De Brug Hasselt Projectverkenning rond participatie soc. huisvesting Trefpunt SOMA Empowerment van achtergestelde groepen


7. HeusdenHeusden-Zolder

9. Borgloon 10. Beringen

11. SintSint-Truiden 12. Lummen 13. DilsenDilsen-Stokkem 14. 14. Neerpelt 15. Lommel 16. Peer Peer

-

Dynamo Limburg Lokaal Sociaal Beleid Woonwagenwerk in Limburg Leefbaarheid in kleine kernen van Zuid-Limburg Leefbaarheid in Haren-Bommershoven in Borgloon Buurtopbouwwerk in de Tuinwijk De Draaischijf Leefbaarheid voor de Posthoorn Buurtopbouwwerk in Steenveld Kleurrijk in de wijk Buurtopbouwwerk Wijerdijk Onder Ons Achterstelling in Lummen Sociale cohesie in Veeweide Wonen op het Look Projectverkenning rond participatie soc. huisvesting Balendijk-West Wijkontwikkeling in Peer

18

PROGRAMMA Leefbaarheid in impulsgebieden

- 19 -

RIMO LIMBURG EN DE DOOR DE VLAAMSE GEMEENSCHAP ERKENDE INSTELLINGEN VERSTERKEN DE LEEFBAARHEID IN IMPULSGEBIEDEN OD 1.1. RIMO Limburg heeft een goed zicht op de territoria in Limburg waar de leefbaarheid bedreigd is. - Via de eigen contacten en de samenwerking met de provincie Limburg (Welzijnsmonitor) blijft het zicht geactualiseerd. - Er waren regelmatig contacten met de medewerkers van prof. Kesteloot. De atlas is ter beschikking. O.D. 1.2. RIMO Limburg ontwikkelt een netwerk met partners die willen werken aan leefbaarheid van impulsgebieden in Limburg. - De studiedag over Leefbaarheid van 2006 werd verder opgevolgd. O.D. 1.3. RIMO Limburg ondersteunt derden, die willen werken aan de leefbaarheid van impulsgebieden in Limburg. -

De werkers worden regelmatig samengebracht. Het VTO-programma wordt opengesteld. Er zijn samenwerkingsakkoorden met lokale partners. Er is een convenant met de stad Maaseik ter ondersteuning van de plaatselijke opbouwwerkers.

O.D. 1.4. RIMO Limburg ondersteunt, organiseert en bevordert het buurtwerk in Limburg. - In het kader van Feso pleit RIMO Limburg samen met anderen voor het verstevigen van het buurtwerk. - Buurtwerkers worden ondersteund. - Met de gemeente Genk werd een nieuwe convenant onderhandeld waarbij de drie buurtwerkers gecontinueerd worden. O.D. 1.5. RIMO Limburg zet projecten op die de leefbaarheid versterken.

- 20 -

LEEFBAARHEID IN HOUTHALEN-OOST HOUTHALEN-HELCHTEREN

Werkschaal Houthalen-Oost

Opbouwwerker Nicole Baerts - 8/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Kastanjestraat 7 3530 Houthalen-Helchteren

Programma Leefbaarheid in impulsgebieden

ALGEMENE FASERING Het project ging van start in januari 2002 en loopt (onder voorbehoud) tot december 2012.

ALGEMENE DOELSTELLING De leefbaarheid van Houthalen-Oost is op diverse vlakken verbeterd.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN 2008, het jaar waarin verschillende uitdagingen aangegaan werden. Het Forum Houthalen-Oost (vijf wijkcomités en zes kinderen jongerenverenigingen) heeft zich ontwikkeld tot een echt Forum. De deelnemers van het Forum werden ruimer uitgenodigd. In het voorjaar (17 maart) werd de schepen van welzijn uitgenodigd, in het najaar (15 september) kwam de politie aan het woord. Het uitnodigen van externen kende een groot succes. De rechtstreekse communicatie bevorderde de contacten alsook een goede samenwerking. Afspraken werden gemaakt om dit over te doen. Op 1 december organiseerde het beleid van Houthalen-Helchteren een wijkinforum met aanwezigheid van het opbouwwerk. Vanuit de bewonershoek werd dit positief ervaren. Ondertussen heeft de redactieraad van de Infogids (buurtkrant) een zelfstandige koers gekozen. Het blijft een mooi informatieblad van en over de bewoners van Houthalen-Oost. In het voorjaar (25 mei) werd één grote activiteit voor heel Houthalen-Oost georganiseerd. Vanuit het Forum werd n grootse garageverkoop. Straten werden uitgedaagd om zoveel mogelijk garages te laten meedoen. De voornaamste bedoeling was om te werken aan sociale cohesie. Gemeentelijke diensten droegen hun steentje bij door een fietstocht en andere activiteiten te organiseren op die dag.

- 21 -

Om niet steeds dezelfde bewoners aan het woord te laten organiseerden we vanuit het Forum de ‘Burenbabbels’. Wij lieten ons inspireren door de methodiek van De Straatladder. Burenbabbels is een samenwerkingsverband tussen het Forum Houthalen-Oost, het jeugdhuis The Bassment, de wijkagenten en het opbouwwerk. In verschillende straten (clusters van straten) plaatsen wij op 27 september, 30 oktober en 27 november een grote witte tent met tafels, stoelen, koffie, … alles wat nodig is voor een gezellige babbel. Steeds meer bewoners kwamen aan het woord, er werd samen nagedacht over concrete knelpunten. Oplossingen vanuit bewoners werden aangedragen en genoteerd op kaartjes. De burenbabbel van december kon niet doorgaan vanwege het te slechte weer. Het is de bedoeling dat de concrete knelpunten van de burenbabbels besproken worden tijdens het zeswekelijks gemeentelijk wijkteam. In het najaar (15 december) werd het wijkteam geïnstalleerd. Door personeelswissels is het nog een beetje zoeken naar een goede inhoudelijke werking hiervan. De nieuwe wijkschepen is voorzitter van het wijkteam. Het gemeentelijk wijkteam vervangt het veldwerkersplatform dat werd getrokken door het opbouwwerk. In het najaar (november) werd de centrumleidster voor het lokaal dienstencentrum van het OCMW aangesteld. De netwerken die het opbouwwerk in de loop der jaren opbouwde, werden doorgegeven. Verschillende overlegmomenten vonden plaats. Een voorstel om mee te werken aan de participatie van bewoners in het dienstencentrum en aan 1 optionele activiteit werd uitgewerkt. In het voorjaar 2009 wordt een voorstel uitgewerkt.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Verdere uitbouw van het Forum Houthalen-Oost. Actieve bewoners (wijkcomités en kinderen jongerenverenigingen) traden onderling in dialoog met elkaar en wilden elkaar een forum bieden van uitwisseling, ondersteuning en netwerkvorming. Externe gesprekspartners werden aangetrokken. In de huidige ontwikkelingen van het gemeentelijk wijkteam (buurtteam) was nog geen plaats voor de bewonerspoot. Vandaar dat de burenbabbels georganiseerd werden én ging het Forum rechtstreeks in dialoog met het beleid door bvb. de schepen van welzijn uit te nodigen op hun overlegmoment. Om een netwerkvorming in concreto om te zetten, organiseerden we een grote garageverkoop. Bewoners traden in dialoog met elkaar. Het opbouwwerk besteedde veel aandacht aan minder sterke bewoners door hun steeds te betrekken bij de gevoerde dialogen. Werkdoel 2: De ontwikkeling van het nieuwe dienstencentrum. In februari bezorgden we het OCMW een tekst met onze bevindingen vanuit gesprekken met bewoners en bijeenkomsten van de werkgroep dienstencentrum omtrent de invulling ervan voor de wijk: waar liggen behoeften van bewoners, wat zijn aanbevelingen vanuit het opbouwwerk? Enkele deelnemers van de werkgroep dienstencentrum werkten mee aan het grote behoeftenonderzoek bij senioren Houthalen-Helchteren. In de zomer waren er regelmatig contacten tussen de nieuwe centrumleider en de opbouwwerkster, vooral rond een wegwijs in de wijk. De definitieve aanstelling van een (andere) centrumleidster kwam er echter pas eind 2008. In die tussentijd werd vastgelegd wat de taken zouden zijn voor het opbouwwerk vanaf 2009: wegwijs van de nieuwe centrumleidster, verankering in de buurt, uitwerken van de optionele doelstelling boodschappenhulp. Een stappenplan werd uitgewerkt en voorgelegd aan de stuurgroep lokaal sociaal beleid. Ook werd de wenselijkheid bekeken van een verhuis van het opbouwwerk naar het dienstencentrum.

- 22 -

Werkdoel 3: Meewerken aan de vorming / uitbouw van het te installeren wijkteam (buurtteam). Tijdens overlegmomenten met de dienst welzijn werden in 2007 en ook begin 2008 ideeën uitgewisseld en voorstellen gedaan rond het te installeren wijkteam. Voorbeelden van buurtkaders in Maastricht werden aangehaald. Bewoners waren duidelijk te vinden voor dergelijke samenwerking. Er werden ook uitwisselingen met buurtkaders in Maastricht georganiseerd. De gemeente had tijd nodig om te zoeken hoe ze dit konden passen in hun wijkgerichte aanpak. In het najaar kreeg het eerste gemeentelijk wijkteam gestalte, het opbouwwerk kreeg de opdracht om de bewoners te vertegenwoordigen. CONCLUSIE Vanuit het Forum Houthalen-Oost wordt veel nagedacht over een goede communicatie met het beleid (politiek) en de ambtenaren. Geen eenvoudige opdracht, het proces van bewoners loopt niet hetzelfde als dat van het beleid. Samen met het opbouwwerk zoeken actieve bewoners naar andere opties om ‘hun Houthalen-Oost’ waar te maken. Zo werd de garageverkoop in het leven geroepen, dat hopelijk traditie kan worden over heel Houthalen-Oost. De burenbabbels worden georganiseerd om zoveel mogelijk andere bewoners aan het woord te laten. Jan met de pet komt aan het woord. Het Forum nodigt het beleid uit op hun overlegmomenten. In 2009 krijgt een nieuwe dienstencentrum vanuit het woonzorgdecreet een belangrijke plaats in Houthalen-Oost. Hier is vooral aandacht voor de meest kwetsbaren.

SAMENWERKINGSVERBANDEN In het kader van de verschillende doelen, is er een uitgebreid netwerk: CMGJ, Warm Hart, CAD, STEBO, BLM, Formaat, KAV, Ziekenzorg, Kind en Gezin, Trajekt. Op gemeentelijk vlak is er een ruime samenwerking met: Dienst In en Uit, de dienst welzijn, regie, SHW, SOW, preventiedienst, preventieraad, planning en controle, automatisering, informatie, politie, Sociaal Huis en de betrokken schepenen en de burgemeester.

- 23 -

LEEFBAARHEID IN DE WIJK DE STANDAARD HOUTHALEN-HELCHTEREN Werkschaal Wijk De Standaard in Houthalen-Helchteren

Opbouwwerker Diane Lemmens - 5/10 tewerkstelling Lucrèce Ory – 3/10 tewerkstelling Financiering: 40% decretale middelen 40% gemeente Houthalen-Helchteren

Werkadres Wijkinfocentrum - Hoolvenstraat 130 3530 Houthalen-Helchteren


ALGEMENE FASERING Het project ging van start in oktober 1998.

ALGEMENE DOELSTELLING Het versterken van de sociale samenhang en het verbeteren van de leefbaarheid via ondersteuning van het wijkcomité, via eigen activiteiten en via het opbouwwerkproject Milieuzorg.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Er zijn drie grote lijnen te onderscheiden in dit buurt- en opbouwwerkproject: het werken aan milieuzorg, de eigen wijkwerking en het ondersteunen van het wijkcomité. In 2008 werden verschillende initiatieven genomen in het kader van het project Milieuzorg op de wijk. Met de actie Klimaat op maat, een project in samenwerking met het gemeentebestuur van Houthalen-Helchteren, Bond Beter Leefmilieu, provinciebetuur Limburg en Interelectra bouwden 15 gezinnen verder aan de Milieuzorg op de wijk. Deze gezinnen gingen een weddenschap aan dat ze 8% konden sparen op gas- en elektriciteitsverbruik gedurende de periode 1 december 2007 tot 30 april 2008. De actie was een succes. Ook de tussentijdse borrel in februari en het afscheidsmoment in mei waren een extra stimulans tot het welslagen van deze actie. In september startte de voorbereiding van een nieuwe campagne, georganiseerd door provincie Limburg, Infrax en gemeente Houthalen-Helchteren. Opnieuw stapten 13 andere gezinnen mee in dit project. Deze keer werd de actie mee gedragen door de milieuambtenaar van de gemeente HouthalenHelchteren. De actie startte op 1 november 2008 en loopt tot 30 april 2009. Naast de actie Klimaat op maat continueerden de vzw ‘t Schanshof en losse medewerkers de compostwerking en de materialenbank met ondersteuning van het opbouwwerk. De opruimdag van “zwerfvuil” werd dit jaar gezamenlijk georganiseerd door het buurtwerk, vzw ’t Schanshof, de kinderwerking van het CMGJ en de technische dienst van de gemeente. Volgend jaar trachten we de tienerwerking van het CMGJ er ook bij te betrekken.

- 24 -

Vanuit de wijk deden wij een aanvraag bij het college van burgemeester en schepenen om een hondenpark te plaatsen. Wij zochten hiervoor middelen via projectgelden van Welzijnszorg en kregen de toestemming om dit te plaatsen in de buurt van de appartementen. Met de wijkwerking werden een aantal nieuwe initiatieven ontwikkeld: op het signaal dat vrouwen te weinig beweging hadden, werd ingespeeld door wekelijks onderhoudsgymnastiek in te richten i.s.m. Vlabus en tweewekelijks een wandeling. Qua ondersteuningswerk van het wijkcomité werd heel wat werk gestoken in het voorbereiden, uitwerken en opvolgen van volgende activiteiten: bowlingen, wijkfeest, paasfeest, sinterklaasfeest, uitstap naar Oostende, het voetbaltornooi in samenwerking met de jongeren, de voortuinactie in samenwerking met de volkstuinen. De materialenbank kende 150 uitleningen. Er is een volledig nieuwe ploeg van materiaalmeesters ingestapt. Deze verruimden de openingsuren en kochten nieuwe materialen aan. Ze staken veel tijd in het nakijken en opvolgen van de materialen.

PROCES- EN PRODUCTRESULATEN 2008 Werkdoel 1: Dienstverlening. De dienstverlening vertaalde zich vooral in het ondersteunen en coördineren van de materialenbank, informatie en doorverwijzing naar andere diensten, opvang van bewonersproblemen i.s.m. het Kempisch Tehuis en de wijkagent. Permanentie is gedurende bepaalde dagen verzekerd in het wijkinfocentrum. Werkdoel 2: Ondersteuning van de vzw ’t Schanshof (“wijkgroep”). Het doel voor 2008 was om meer initiatief te laten bij het wijkcomité. De kerngroep organiseert allerlei activiteiten, vooral van ontspannende aard. Daarnaast is een andere groep verantwoordelijk voor de materialenbank en het compostproject. Deze groep neemt zelfstandig beslissingen binnen de uitgezette krijtlijnen. Veel tijd ging naar het ondersteunen van de kerngroep, naar het motiveren en stimuleren van de vrijwilligers via huisbezoeken en naar het uitbouwen van nieuwe netwerken en samenwerkingsverbanden. Pijnpunt blijft het betrekken van nieuwe vrijwilligers, vooral in de kerngroep. Werkdoel 3: Activiteiten in het kader van vorming en ontspanning. De lessen van onderhoudsgymnastiek, gestart in 2007, werden verdergezet. In samenwerking met KAV en het Wit-Gele Kruis waren er drie info- en doemomenten over diabetes. Via vakantieparticipatie en/of cultuurparticipatie werd er in groep en individueel door buurtbewoners deelgenomen aan culturele activiteiten. Werkdoel 4: Klimaatswijk. Met het project Klimaat op Maat kreeg de wijk een voorbeeldfunctie voor de andere bewoners en sociale wijken. De deelnemers leerden mekaar beter kennen en werden zich meer bewust van hun energieverbruik. Ook hebben zij zichzelf overtroffen in de discipline om wekelijks de meterstanden op te schrijven. De wijk en wijkwerking werd op het slotmoment op 25 november door de gemeente gehuldigd omwille van de jarenlange inzet voor milieu.

- 25 -

Werkdoel 5: Milieuacties. Er werd in het verleden een project ingediend en goedgekeurd om een hondenpark te realiseren. Er werd met bewoners (o.a. via een bevraging in het wijkkrantje) een inplantingsplaats overeengekomen. We kregen de toestemming van de gemeente om het hondenpark daar te installeren. In het kader van leefbaarheid en milieu werd aandacht besteed aan de hangende ‘dreiging’ van de omleidingsweg voor de wijk. Er werd vooral getracht om de juiste info te horen en te kunnen doorgeven aan de bewoners. Bekommernis is om de leefbaarheid van de ‘groene’ wijk zo sterk mogelijk te behouden. Werkdoel 6: Buurtkrant. De buurtkrant verscheen 4 keer. Deze krijgt vorm door een redactieploeg die zelf teksten schrijft, foto’s neemt, de samenstelling doet. Het is steeds een zoeken naar het evenwicht tussen perfectie en zoveel mogelijk inbreng van bewoners.

SAMENWERKINGSVERBANDEN Het buurtwerk werkt samen met het CMGJ, de gemeente Houthalen-Helchteren, het Kempisch Tehuis, de provincie Limburg, KAV en Interelectra.

PUBLICATIE Buurtkrant, verscheen 4 keer in de wijk en werk ook verstuurd naar alle partners en lokale overheden.

- 26 -

WONEN OP HET LOOK - NEERPELT Werkschaal Woonwijk Het Look in Neerpelt

Opbouwwerker Rudi Bloemen - 4/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Oud-gemeentehuis Kerkstraat 3 - 3910 Neerpelt


ALGEMENE FASERING Het project ging van start in juli 2007. Er is nog geen einddatum vooropgesteld.

ALGEMENE DOELSTELLING Het project werkt aan drie peilers: het verhogen van de participatie van de bewoners in hun buurt, het verhogen van de betrokkenheid en het stimuleren van sociale netwerken in de buurt. Er wordt in functie van het project nauw samengewerkt met het lokale beleid en relevante partners.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN We beschikken na de huisbezoeken over uitgebreide informatie betreffende knelpunten die leven in de wijk, de waardering die bewoners aan hun buurt geven, de verschillende sociale netwerken en de aanwezige talenten. Hier kunnen we mee aan de slag, om op maat van de buurt te werken aan een verhoogde woonkwaliteit. We kunnen terugvallen op een stuurgroep waarin een goede samenwerking voorop staat. De gemeente biedt faciliteiten aan verschillende bewonerswerkingen (ontwikkelen van duurzame buurtcapaciteit), knelpunten worden opgevolgd en er is een open communicatie met de sociale huisvestingsmaatschappij en de politie. Naast de drie initiatieven die momenteel lopen, gaan we in 2009 met bewoners alvast werken aan het probleem van de hondenpoep. Buurtvereniging Het Pleintje heeft een programma voorliggen met 6 mooie activiteiten, de inzet van de pleinverzorgers loont en buurtsport ontwikkelt een duidelijker kader.

PROCES- EN PRODUCTRESULATEN 2008 Werkdoel 1: Er wordt een overkoepelende stuurgroep opgericht met netwerkpartners om het project inhoudelijk en bestuurlijk mee vorm te geven. De startvergadering van de stuurgroep vond plaats op 10 december ‘07. De stuurgroep wordt gevormd door de volgende leden: burgemeester, schepen van buurt- en wijkontwikkeling, OCMW Neerpelt, Kempisch Tehuis, wijkagent politie zone Hano en stadswacht Neerpelt. Het opbouwwerkproject op het Look is geen eilandwerking, maar wordt ingebed in het maatschappelijke leven van alledag en in samenwerking met relevante actoren.

- 27 -

De verschillende stappen die doorheen het project genomen zijn, werden teruggekoppeld naar de leden. De werking met de bewoners en de bespreking van het project is een open en parallel gebeuren (er is ook terugkoppeling naar de bewoners zelf). De stuurgroep vergaderde in 2008 drie keer in de schepenzaal van de gemeente Neerpelt. Werkdoel 2: Er worden huisbezoeken afgelegd bij alle bewoners van het Look. Centraal in de werking van 2008 stonden de huisbezoeken. We gingen op zoek naar de capaciteiten, mogelijkheden en vragen van deze buurt en zijn bewoners. Op het totaal van 428 woningen verspreid over 198 straten bereikten we 62% van de gezinnen. We gingen effectief op bezoek op bij 260 huisgezinnen en verwierven daarmee een uitstekend inzicht in de dynamiek van de buurt en haar bewoners. De verzamelde gegevens werden samengebracht voor grondige analyse. Een bewonersvergadering vond plaats op 16 oktober met een overzichtelijke en samenvattende powerpointpresentatie. Naast een 25-tal bewoners waren ook 4 leden van de stuurgroep aanwezig. Alle leden van de stuurgroep ontvingen de samenvattende presentatie van de bevindingen per straat. Op 22/01/09 worden deze gegevens voor verdere analyse voorgelegd aan het stuurgroepoverleg en worden aandachtspunten voor de toekomst gefilterd. De huisbezoeken namen veel tijd in beslag. We hadden gehoopt om eind juni af te ronden, maar die deadline werd niet gehaald. Collega Katrien Franssens nam een aantal huisbezoeken voor haar rekening en in de loop van september waren alle woningen bezocht. De meerderheid van de huisbezoeken gebeurden bij de bewoners van de sociale woningen (een bereik van 75%) die zich rond het centrale plein situeren en de straten met veel jonggepensioneerden. Het laagste bereik (45%) vinden we terug bij de particuliere woningen. Met de bewoners van de sociale woningen werden ook de lopende initiatieven ontwikkeld. De opkomst van de bewoners voor de vergadering waarin de informatie werd teruggekoppeld was evenwel teleurstellend. Hier dient wel aan toegevoegd te worden dat doorheen het jaar informatie doorlopend werd teruggekoppeld naar de bewoners. Werkdoel 3: Bewoners worden individueel aangesproken. Er wordt van binnenuit aan de buurt gewerkt, met de capaciteiten van de mensen op het voorplan, zodat de zorg voor elkaar en de omgeving toeneemt. Werkdoel 4: Er wordt getracht een aantal overleggroepen/werkgroepen op te starten. In alle individuele contacten met bewoners schonken we aandacht aan de betrokkenheid van bewoners tot hun buurt. We haalden in de gesprekken ook de eigen bijdrage (zelfverantwoordelijkheid) aan van de individuele burger. We slaagden erin om een aantal bewonersinitiatieven te ontwikkelen, mede door de kennis die we verkregen bij de huisbezoeken. We konden interesses en capaciteiten van bewoners onderling linken en zo ontstonden naast buurtsport twee nieuwe werkingen: buurtvereniging Het Pleintje en pleinverzorgers. - Buurtvereniging Het Pleintje organiseerde een startvergadering op 17 maart. Dit betekende de start van een succesvolle werking met 4 activiteiten: rommelmarkt & garageverkoop, zomerbarbecue, speelgoedmarkt en kerstborrel. De vereniging richt zich op de bewoners van een 150-tal (hoofdzakelijk) sociale woningen. Een bestuur van 10 medewerkers en 10 bijkomende vrijwillige handen mogen terugblikken op een succesvolle organisatie. Een conflict binnen het bestuur van buurtverenging Het Pleintje dreigde te escaleren en de goede intenties van de werking teniet te doen. Na heel wat ‘diplomatiek pendelen’ tussen bewoners en met externe betrokkenen, kon deze crisis beëindigd worden. - De werking van de pleinverzorgers startte in april. Een team van 4 vrijwillige pleinverzorgers heeft oog voor het verzorgde uitzicht van het binnengebied op het Look. Ze nemen geen

- 28 -

groentaken over van de bevoegde diensten, maar doen nazicht en vervullen een aantal aanvullende taken. De werkgroep, aangevuld met de bevoegde schepen en het hoofd van de technische dienst, vergaderde 4 keer. - De 7 vrijwilligers van buurtsport organiseerden bijna iedere maand 2 activiteiten. Gemiddeld namen 18 kinderen in de leeftijdsgroep 6-12 jaar deel aan 10 activiteiten. De andere 10 activiteiten (fietsen en wandelen) hadden minder succes, met gemiddeld een 5-tal deelnemers. De kerngroep kwam 4 keer samen voor overleg. Een graffitiproject werd met de steun van de cultuurraad van de gemeente Neerpelt en het Kempisch Tehuis gerealiseerd. De betonnen muur van de overdekte ontmoetingsplaats kreeg in de zomer een kleurrijk kunstwerk wat bijdroeg tot de verfraaiing van de woonomgeving. Enkele graffitikunstenaars, waarvan één uit de buurt, brachten een ‘piece’ aan. Hier ging een straatvergadering aan vooraf met jongeren en bewoners.

ALGEMENE EVALUATIEVE BEDENKINGEN Een aantal bewonersinitiatieven zijn intussen op vraag van de bewoners opgestart, maar we toetsen of er nog bijkomende initiatieven wenselijk zijn. We kiezen voor kleinschalige initiatieven die door een groep van vrijwilligers een haalbare kaart betekenen en een duurzaam doel of karakter nastreven: ze dienen een gunstig effect te hebben op de kwaliteit van de leef- en woonomgeving. We leggen ook heel bewust een link naar bestaande diensten die op langere termijn opvolging en minimale ondersteuning kunnen garanderen. De overlegmomenten met bewoners en betrokken diensten vinden plaats in het oud-gemeentehuis van Neerpelt om de afstand tussen burger en bestuur te verkleinen. Tot op heden zitten we op een goed spoor. Het is belangrijk om oog te blijven hebben, voor de huidige vrijwilligers, maar ook voor het werven van nieuwe vrijwilligers. Vorming op maat van de vrijwillige bewoner is het aandachtspunt om die duurzaamheid extra te kunnen onderstrepen.

SAMENWERKINGSVERBANDEN -

stuurgroep ‘het Look’. samenwerking met het straathoekwerk: overleg en uitwisseling over rondhangers. samenwerking met de sportdienst: organisatie buurtsport en logistieke ondersteuning. samenwerking met de technische dienst: meldpunt m.b.t. knelpunten en opvolging pleinverzorgers. - lid van de stuurgroep Lokaal Sociaal Beleid Neerpelt.

PUBLICATIES - folders buurtsport. - krantenartikels ‘pleinverzorgers’.

- 29 -

BUURTWERK MEULENBERG HOUTHALEN-HELCHTEREN Werkschaal Meulenberg

Buurtwerker - Brigitte Motmans - 8/10 tewerkstelling - Vera Houben - 5/10 tewerkstelling - Khadija Mamdouh - 5/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Buurtopbouwwerk Meulenberg Bremstraat 45 3530 Houthalen-Helchteren


ALGEMENE DOELSTELLING Het sociaal weefsel in de wijk Meulenberg is hersteld door de creatie van voldoende ontmoetingsmomenten. De focus ligt op het tegengaan van vereenzaming en bevordering van de persoonlijke groei van vrouwen en ouderen, via info-verstrekking en door middel van ontmoeting tussen verschillende nationaliteiten en leeftijden.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN We zetten hieronder de lopende projecten op een rij. De buurtkrant is nog steeds een belangrijk kanaal om de werking en interessante info bekend te maken in de buurt en bij aanverwante diensten. Binnen Dünya is verder gewerkt aan de reorganisatie van de vrouwenwerking met twee accenten: enerzijds de toeleiding van de vrouwen van de vrouwenwerking naar ‘Koffie-Kaffee’, anderzijds de reorganisatie en integratie van Dünya in het buurtwerk. Het project ‘Koffie-Kaffee’, waar oudere en jonge vrouwen elkaar wekelijks ontmoeten, is gestart in oktober 2006 en in 2008 verder uitgebouwd, o.a. door het aanbieden van warme maaltijden (1x per maand). Vanuit het buurthuis wordt nog steeds het Alomtonenkoor dat internationale liederen brengt door vrouwen van verschillende nationaliteiten en leeftijden ondersteund. Ook hadden we oog voor structurele problemen in de wijk en hielden we permanentie voor buurtbewoners met allerlei vragen. Nieuw voor 2008 was de G3 groep (gezond leven, bewegen en koken). Er nemen 15 jonge vrouwen van 4 verschillende nationaliteiten deel. De deelneemsters willen graag geïnformeerd worden over allerlei gezondheidsthema’s. We gebruiken hierbij eenvoudige termen en veel visueel materiaal als ondersteuning. De bijeenkomsten gaan door in het Nederlands. Tien vrouwen hebben het volledige taallestraject doorlopen. Een ander belangrijk accent in de werking van 2008 was het voortdurend werken aan verzelfstandiging van opgestarte groepen: Dünya, de yogagroep (zie verder), het koor. Dit is niet eenvoudig en vergt heel wat tijd om te werken aan de nodige structuren en vaardigheden.

- 30 -

PROCES- EN PRODUCTRESULATEN 2008 Werkdoel 1: De buurtkrant: het voortdurend bekend maken van de buurtwerking in de wijk. In 2008 zijn drie buurtkranten van de pers gerold met als inhoud: info voor de wijkbewoners over de activiteiten en projecten die in het buurthuis doorgaan. Uit de gesprekken met bewoners vernemen we dat de krant goed gelezen wordt. Dit jaar voegden we een nieuwe rubriek in nl. ‘vereniging in de kijker’. De krant werd door Basiseducatie gebruikt in de taallessen. Werkdoel 2: Verderzetting van vrouwenwerking Dünya met als doel: ontmoeting en educatieve activiteiten voor en door vrouwen van de wijk. - Er zijn maandelijkse vergaderingen met de bestuursleden. Er werd ook nagedacht over de vraag welke meerwaarde Dünya voor de wijk kan betekenen. Dit wordt in het voorjaar beslist. - Eén vrijwilligster coördineert de multiculturele kooklessen. In het najaar is een evaluatie gehouden met de deelneemsters van de multiculturele kooklessen. Hier werden de financiën en stand van zaken besproken. - Drie vrouwen nemen een vrijwillige taak op binnen koffie-kaffee - Twee verenigingen deden beroep op Dünya om multiculturele evenementen te verzorgen - Jaarlijks nemen vrouwen deel aan de gemeentelijke picknick, de multiculturele vrouwendag en provinciale sportdag. - Khadija nam interviews af bij 8 Marokkaanse vrouwen, een groep Marokkaanse senioren en een groep Marokkaanse jongeren. Dit was een begin van een behoeftepeiling in Meulenberg. De vrouwen van Dünya zouden dit verder uitwerken bij andere nationaliteiten. Dit zal na de vorming gebeuren die in voorjaar 2009 gegeven wordt door Vormingplus. De bedoeling is dat vrouwen zelfstandig of met 2 vrouwen interviews kunnen doen in de wijk. - Een aantal bestuursleden nemen 2x per jaar deel aan de wereldvrouwenvergadering. Hier worden info en ervaringen gedeeld tussen aan alle aangesloten verenigingen. EVALUATIEVE BEDENKINGEN Daar de verantwoordelijke van Dünya een ander project heeft gekregen, zal Dunya vanaf 2009 op zoek moeten gaan naar een andere manier van werken. Dit neemt veel tijd in beslag voor de bestuursleden. De maandelijkse multiculturele kooklessen worden nog verder gegeven met ondersteuning buurtwerk Meulenberg. Werkdoel 3: Ondersteuning van het Alomtonenkoor. Het koor repeteert tweewekelijks in het buurthuis. Er nemen 5 nationaliteiten (Belgisch, Italiaans, Marokkaans, Turks) aan deel. Enkele vrouwen haakten af wegens ziekte, onvoldoende zangtalent, te weinig kennis van de geschreven taal. Tegelijk zijn er 3 nieuwe Italiaanse leden. Het koor verzorgde volgende workshops/optredens: 26/1 koortreffen van Broederlijk delen; 3/4 opluisteren pensioneringsfeest; 31/5 lentefeest Open School Hasselt; 19/6 optreden internationale vluchtelingendag Borgloon; 10/7 optreden lachfestival Houthalen; 21/9 multicultureel stratenfeest in Ham. Als we kijken naar het proces is het koor voor de vrouwen een ontspannend moment. Het groepsgevoel groeit en vrouwen geven aan, nieuwe energie te putten uit het samen zingen. In 2008 werkten we aan het delegeren van meer verantwoordelijkheden. Meer en meer nemen de vrouwen een aantal taken op zich: vrouwen ophalen, tekstboeken vernieuwen, elkaar nieuwe liederen aanleren, ideeën aanbrengen voor een optreden, verslag van de vergaderingen maken … Door de aansluiting bij Federatie Wereldvrouwen werd een klein bestuur samengesteld met actieve vrouwen uit het koor. Ook dit vraagt extra begeleiding (taakverdeling, vergaderingen, afspraken, …).

- 31 -

Werkdoel 4: De senioren van de wijk ontmoeten elkaar tijdens verschillende activiteiten. We willen ouderen van de wijk Meulenberg de kans geven om elkaar op regelmatige basis te ontmoeten en kansen bieden om zich verder te ontplooien. We willen knelpunten rond gezondheidszorg en zorgverstrekking bespreken met de ouderen en met de betrokken diensten. 4.1. Gemeenschappelijke activiteiten voor alle nationaliteiten. Het jaar startte, zoals steeds, met een gezond ontbijt en activiteitenplanning. Een deel van de activiteiten vinden plaats voor de hele groep, andere per nationaliteitsgroep. Bij wijze van ontspanning was er voor de hele groep een uitstap naar zee. Door de sensibiliserende werking van de infomomenten over gezondheid, voeding en beweging kende het stoelturnen een groot succes: een 30-tal senioren van verschillende nationaliteiten turnden van januari tot december 2007 tweemaal per week gedurende 1 uur. De ouderen zijn overtuigd dat bewegen hun algemene gezondheid bevordert. Vanuit hun overtuiging stimuleren ze andere ouderen tot deelname; dit resulteerde in 4 nieuwe aanwezigen in 2008. Daarnaast gaan er info-activiteiten door in verschillende groepen: over personenalarmsysteem, de voedingsdriehoek met een kwis, valpreventie, huisje wel te vree. Meestal werd de info eerst aan de vrijwilligsters gegeven, die ze vervolgens in de verschillende groepen brachten. Belgische groep (gestart op 5/2000), tussen 70 en 80 jaar. We stimuleren de vrouwen tot nieuwe ‘uitdagingen’ op maat van hun mogelijkheden. De vrouwen hebben in de loop van de tijd subgroepjes gevormd en ontmoeten mekaar ook buiten de activiteiten. Turkse groep (gestart op 9/99), tussen 55 en 70 jaar. Een blijvende tendens is dat de Turkse senioren, zowel koppels als weduwen, frequenter voor een lange periode naar Turkije gaan. Griekse groep (gestart op 1/2002), tussen 60 en 77 jaar. De groep heeft veel interesse voor allerlei informatieve onderwerpen. De Griekse gemeenschap is zeer hecht en heeft heel wat contacten. Marokkaanse groep (gestart op 1/2000, tussen 50 en 65 jaar). De oudere vrouwen geven prioriteit aan activiteiten in de Moskee van de wijk (koranlezingen, Arabische les, …). Indien zij vragen of hulp nodig hebben op het vlak van formulieren/diensten, komen zij naar het buurthuis. Italiaanse groep (gestart op 11/98), tussen 65 en 88 jaar. Deze groep heeft veel nood aan ontmoeting; hun gezondheid en mobiliteit vermindert. Spaanse groep (gestart op 9/2002), tussen 68 en 76 jaar. Een aantal Spaanse weduwen hebben in Spanje een nieuwe partner ontmoet en verblijven hierdoor afwisselend lange periodes ginds. BEDENKINGEN

- We blijven extra aandacht schenken aan vereenvoudiging van de informatie, visueel maken, voorbereidingen met de tolken en de sprekers. We houden ook rekening met het verminderd concentratievermogen van de ouderen en plannen daarom maximaal 1 uur info. Info over een aantal diensten werkt drempelverlagend. - Tijdens gesprekken vernemen we dat de senioren via tv-uitzendingen (Rai, Turkse, Marokkaanse, Griekse en Spaanse TV) heel wat nuttige kennis vergaren. Het thema-aanbod wordt daarom stilaan uitgeput. - De vrijwilligsters vormen een belangrijke schakel. Voor de deelneemsters is de vertrouwensband en een goed contact met de vrijwilligster zeer belangrijk. - Huisbezoeken blijven noodzakelijk om de ouderen uit te nodigen voor de activiteiten. - We ervaren dat de senioren veel mobiliteitsproblemen hebben. Ons activiteitenaanbod moeten we hieraan aanpassen en wordt daardoor beperkt. De lijst van senioren met een beperkte mobiliteit wordt langer en dit vraagt heel wat organisatietalent.

- 32 -

Werkdoel 4.2. Project Koffie-Kaffee: Vrouwen van verschillende nationaliteiten en verschillende generaties ontmoeten elkaar wekelijks. Er nemen wekelijks ongeveer 30 vrouwen deel, tussen 60 en 94 jaar: Marokkaans (2), Italiaans (7), Spaans (4), Grieks (14), Belgisch (7). De senioren vervullen een signaalfunctie, waardoor wij op de hoogte blijven van belangrijke aandachtspunten zoals ziekte, mobiliteitsproblemen, gezinsproblemen, …van afwezige senioren. Via onze huisbezoeken kunnen wij dan ondersteuning bieden. De wekelijkse organisatie vraagt heel wat voorbereiding. De 3 vrijwilligsters en de stagiaire nemen hun taken plichtsgetrouw op. We merken de laatste tijd dat senioren met een goede lichamelijke gezondheid meehelpen met het opruimen van de zaal. We zoeken nog extra vrijwilligsters zodat we zelf meer tijd hebben voor contacten met de aanwezigen. Het ophalen en terug thuisbrengen van hulpbehoevende senioren blijft een tijdrovende bezigheid. We zoeken hiervoor nog steeds naar een goede structurele oplossing. De warme maaltijden zijn een succes. Er zijn gemiddeld 20 senioren aanwezig. We stimuleerden de vrouwen om ook hun mannen in te schrijven voor de maaltijd. Er zijn 3 mannen komen mee eten. Werkdoel 4.3. Project Gezond tot de derde macht (g3 groep): vrouwen van verschillende nationaliteiten komen samen rond allerlei gezondheidsthema’s. Deze nieuwe groep is het afgelopen jaar 15 maal samengekomen (16 vrouwen van 3 verschillende nationaliteiten). Er werden thema’s behandeld in het kader van gezond eten, bewegen en leven: de voedingsdriehoek, info over water, sojaproducten en alternatieve suikers, hun toepassingen, etiketten van voedingswaren leren lezen, introductie in Yoga, fitness en nabespreking, 5 kooksessies soepen, nagerechten, confituur, koekjes, gezichtsmassage als verzorging en ontspanningstechniek, info over de huid en huidverzorgende crèmes, deelname aan het project ‘Meulenberg stapt’. Evaluatie van de thema’s met de deelneemsters bracht het volgende tot uiting: - Extra aandacht om eenvoudig Nederlands te spreken en, indien nodig, vertaling in te lassen. De vrouwen proberen thuis de recepten uit en spreken met partner en kinderen over de nieuwe informatie en stimuleren de gezinsleden tot andere eetgewoonten - Tijdens de Yogasessie kregen de vrouwen extra informatie en de sessie werd aangepast aan de ‘nieuwe’ deelneemsters; ook vertaling in het Turks De yogagroep (gestart in 2006) als onderdeel van de vrouwenactiviteiten heeft een klein bestuur gevormd en is aangesloten bij de vzw Federatie Wereldvrouwen. Hiervoor zijn er enkele voorbereidende besprekingen gebeurd met de lesgeefster en de deelneemsters. Werkdoel 5: Het signaleren van problemen aangebracht door bewoners, het verlenen van hulp en het doorverwijzen van bewoners naar specifieke diensten. Op 17 december namen we deel aan de Ronde Tafel Meulenberg, een discussieforum rond 6 thema’s, met 50 bewoners en diensten. De resultaten zullen mee richting geven aan de werkingen (van o.m. opbouwwerk) in 2009. Dagelijks kloppen bewoners met allerlei vragen aan. We verwijzen hen zoveel mogelijk door naar andere diensten. We vervullen een signaalfunctie naar andere diensten en organisaties.

SAMENWERKINGSVERBANDEN vzw Federatie Wereldvrouwen, LID Houthalen-Helchteren, CAD, Diëtiste – dokterspraktijk, CGG Hasselt, Provinciale dienst gezondheidspromotie, Provinciale dienst ouderen, PRIC, vzw De berkencirkel, Dokterspraktijk en diëtiste ‘De molen’.

- 33 -

SOCIALE COHESIE IN VEEWEIDE DILSEN-STOKKEM

Werkschaal Wijk Veeweide in Dilsen-Stokkem

Opbouwwerker Geert Desmet - 2/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Kastanjelaan 61 - 3630 Maasmechelen


ALGEMENE FASERING Het project ging van start in september 2005. De einddatum is bepaald op 31 december 2011.

ALGEMENE DOELSTELLING Sociale cohesie in Veeweide.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Veeweide is een sociale woonwijk, bestaande uit 42 woningen. De wijk wordt gekenmerkt door een grote aanwezigheid van kinderen, jongeren en éénoudergezinnen. Door enkele voorvallen uit het verleden, kwam de sfeer in de wijk zwaar onder druk te staan. Mensen ontwijken elkaar, pesten. Er zijn kliekjes ontstaan en er wordt heel weinig gecommuniceerd. Het stadsbestuur doet inspanningen om activiteiten op te zetten, maar de opkomst wordt steeds overschaduwd door de huidige sfeer. Deze negatieve sfeer moet doorbroken worden. Bewoners moeten terug kunnen geloven dat het ook anders kan en dat ze daar zelf hun steentje toe kunnen bijdragen. Probleemoplossend werken is geen optie in deze wijk. Vandaar de keuze vanuit het opbouwwerkproject om de bewoners via positieve impulsen te prikkelen en te betrekken in opbouwende initiatieven, die een andere sfeer in de wijk beogen. Ontmoetingen creëren tussen mensen, die al jaren in dezelfde wijk wonen en waarvan sommigen elkaar nooit gezien hebben. Samen op uitstap, naar toneel, een activiteit in de wijk, … In 2007 leverde de opbouwwerker hiervoor een eerste aanzet door de organisatie van een aantal laagdrempelige initiatieven in de buurt. Een voorzichtige kentering bij de bewoners was merkbaar en opende de weg naar nog meer ontmoetingskansen voor bewoners in 2008. Ook de herinrichting van het speelplein vormde in 2008 een belangrijke focus in het project, met een subsidieproject als kers op taart

- 34 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Er zijn voldoende ontmoetingskansen voor de bewoners. - De bewoners staan niet meer zo sceptisch tegenover de activiteiten die georganiseerd worden. Een klein groepje onder hen zijn steeds van de partij en betreuren het als de datum niet goed uitkomt. Om andere bewoners over de streep te trekken om deel te nemen, is er nog steeds veel overtuigingskracht van de opbouwwerker nodig. De grootste oorzaak hiervan zijn de burenruzies die vaak uit de hand lopen, waardoor de zin om in buurtverband iets te doen, overgaat. - Er is een kiosk in de wijk geïnstalleerd op vraag van de buurt. - Bewonersvergaderingen: sinds er een kiosk in de wijk staat, houden we onze bewonersvergaderingen daar, hetgeen bevorderlijk is voor de opkomst. Het feit dat er in de wijk iets gebeurt lokt nieuwsgierigen, zodat het groepje steeds groter wordt en toch vele meningen gehoord worden. de - Als afsluiter van de speelpleinwerking werd voor de 2 keer een barbecue georganiseerd, ditmaal samen met de bewoners. Ook de kiosk werd die avond officieel ingehuldigd. De bewoners hebben allemaal hun steentje bijgedragen. Uit de evaluatie van de barbecue werden verschillende afspraken gemaakt naar volgend jaar toe. - De eerste kookavond (Indisch) was een succes en een andere bewoonster heeft zich al kandidaat gesteld om de volgende te organiseren. - Daarnaast worden activiteiten die door de stad georganiseerd worden gepromoot: Zo zijn de vrouwen samen naar het vrouwenfeest en een Bollywood-avond geweest. - Enkele bewoners namen deel aan de euregio-activiteiten, waardoor zij zien wat er door andere buurtbewonergroepen gerealiseerd wordt en op welke manier. - Langzaam maar zeker komen de bewoners dichter bij elkaar. Er wordt zelfs gepraat over hoe interessant het zou zijn om een buurthuis in de wijk te hebben! Werkdoel 2: De herinrichting van het plein realiseren met participatie van de doelgroep. - Samen met de bewoners (ouders-jongeren-kinderen) werd een plan gemaakt voor de herinrichting van het plein. - Tijdens verschillende knutselnamiddagen hebben ouders en kinderen een maquette van de herinrichting van het plein gemaakt. Deze werd voorgesteld aan iedereen op de barbecue. - Een subsidieaanvraag werd ingediend om de herinrichting van het plein te financieren. De aanvraag werd goedgekeurd, maar het budget, dat werd toegekend was aanzienlijk minder dan gevraagd, dus moesten de plannen herzien worden. Er werd een bewonersvergadering gehouden met de grote vraag: ‘Op welke manier gaan we het doen met veel minder geld?’ Andere ondergrond en besparing op het plaatsen en de grondwerken (vragen of de gemeente hierin wil tussenkomen) zijn de opties. - Vanuit de bewonersvergadering zijn dan onderhandelingen met de gemeente opgestart. Deze verliepen heel vlot. De dienst der werken zal een groot deel van de werken op zich nemen. Vanuit hun ervaring met bepaalde materialen werden bijkomende suggesties gedaan. - De betrokkenheid van de bewoners in de planning is tot nog toe prima. Spijtig dat de stedelijke Dienst der werken het niet zien zitten hen ook te laten helpen bij de opbouw. Nu zullen zij de werken en de bewoners de afwerking op zich nemen. Hopelijk kunnen we hierin nog een beetje vooruitgang boeken, zodat zeker de jongeren heel erg betrokken worden. Werkdoel 3: Betrokkenheid van bewoners creëren bij buurtaangelegenheden. - De betrokkenheid inzake de herinrichting van het plein werd hierboven reeds beschreven. - Via de buurtkrant en flyers wordt iedereen steeds op de hoogte gehouden van de activiteiten, die op til zijn.

- 35 -

- Enkele bewoners zijn heel nauw betrokken bij de werking in de buurt en steeds bereid om de handen uit de mouwen te steken. Anderen blijven eerder op de achtergrond en hebben steeds opnieuw een duwtje nodig om mee te werken. - De barbecue is steeds het hoogtepunt van samenwerking: ongeveer elk gezin draagt op zijn/haar manier zijn/haar steentje bij: opbouw, het eten, bakken, winkelen, …


WVC (Welzijn - Vrije tijd - Cultuur). Jeugddienst en speelpleinwerking. Dienst der Werken. Traject: uitwisselingsproject.

PUBLICATIES ‘Het belang van Veeweide’ verscheen 4 keer in 2008.

- 36 -

KLEURRIJK IN DE WIJK

Werkschaal Opbouwwerker Waterschei, Kolderbos en Nieuw-Termien - Sabine Meyers – 5/10 tewerkstelling in Genk, Steenveld, Posthoornwijk en - Ilknur Yigit – voltijdse tewerkstelling Wijerdijk in Beringen - Kuldeep Sandhu (tijdelijke vervanging) Financiering: projectsubsidie "Managers in diversiteit" - Vlaamse overheid Werkadres RIMO Limburg Marktplein 9/21 - 3550 Heusden-Zolder


ALGEMENE FASERING Het project is gestart op 1 februari 2007 en loopt tot eind november 2009.

ALGEMENE DOELSTELLING Versterken van het samenleven in diversiteit.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Het project is sinds januari 2009 uitgebreid naar Houthalen-Helchteren door de inschakeling van een halftijdse kracht met decretale middelen. Er is een studiedag gepland om het project (en ook andere interculturele projecten) kritisch onder de loep te nemen. Deze studiedag gaat door op 23 april 2009 i.s.m. het Provinciaal Integratiecentrum en Vormingplus Limburg. Een studente doet onderzoek naar de effecten van de T-aanpak in Genk.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: De T-aanpak. Vorig werkjaar vonden de T-momenten enkel plaats in Kolderbos. Dit jaar werd de T-aanpak ook geïntroduceerd in Waterschei, Termien en Winterslag. In het totaal zijn er in Genk 20 T-momenten geweest waarvan 7 in Waterschei, 7 in Termien, 4 in Winterslag en 2 in Kolderbos. Er werden 156 personen bereikt van 14 verschillende nationaliteiten waaronder 41 Belgen, 34 Italianen, 30 Marokkanen, 23 Turken. Op de vijfde plaats kwamen de Grieken. We streven er naar volgend jaar meer Turkse gastvrouwen te vinden in Genk, met name in Waterschei. In Waterschei is de helft van de bevolking van Turkse origine en toch waren er weinig Turkse gastvrouwen. Er zal hiervoor nauwer samengewerkt worden met de buurtwerkster.

- 37 -

In Beringen hebben er 14 T-momenten plaatsgevonden waarvan 5 in de Posthoornwijk, 6 in Beringen-mijn en 3 in Steenveld. Er werden precies 100 personen bereikt via de T-aanpak, 100 personen van 13 verschillende nationaliteiten. De grootste groep waren de Turken, 43 personen. Dit is te verklaren door het groot aantal T-momenten dat heeft plaatsgevonden in de Waterstraat waar een hoge concentratie woont van Turkse mensen. Daarna kwamen de Belgen, 23 personen gevolgd door 7 personen uit Italië en 7 personen uit Pakistan. Op de vijfde plaats kwamen de Albanezen. Het vooropgesteld cijfer van 20 T-momenten in Beringen is niet gehaald. Het was moeilijker gastvrouwen te vinden in Beringen omdat dit voor beide projectwerkers onbekend terrein is en er een wissel is geweest onder de buurtwerkers in Beringen waardoor er veel minder kon gesteund worden op de buurtwerkers voor het vinden van potentiële gastvrouwen. Dit zal volgend werkjaar makkelijker zijn omdat de buurtwerkers in Beringen-mijn en Wijerdijk meer mensen zullen kennen. Het blijft toch een uitdaging voor de mensen om de deur te openen voor personen die zij niet zo goed kennen. We willen volgend jaar extra aandacht besteden aan de samenstelling van de groepen en de gastvrouw hierin nog meer ondersteunen. Dit is weliswaar tijdsintensief. In Beringen hopen we volgend jaar ook meer Belgische gastvrouwen te vinden. Werkdoel 2: De uitwisselingsactiviteiten. Ook hier is de situatie in Genk en Beringen heel verschillend. In tegenstelling tot de t-aanpak loopt dit luik van het project makkelijker in Beringen dan in Genk. In Genk zijn er 3 uitwisselingsactiviteiten georganiseerd: - Bezoek fototentoonstelling ‘Dubbelportretten: moslima’s met en zonder hoofddoek’ met 12 vrouwen die aangesloten zijn bij verschillende verenigingen in Waterschei. Het was een interessante ochtend, georganiseerd en begeleid door een vormingsmedewerkster van Vormingplus Limburg. - Moederdagbrunch in samenwerking met het OCMW-dienstencentrum van Waterschei. Turkse senioren komen nauwelijks tot het dienstencentrum. Dit initiatief slaagde erin een 8-tal Turkse vrouwen te betrekken en een boeiende uitwisseling op gang te brengen met andere senioren. - Yogasessie in Winterslag, i.s.m. de Marokkaanse vrouwenvereniging Al Khawtar uit Winterslag. 16 vrouwen hebben deelgenomen waaronder leden van Al Khawtar, KAV’s en vrouwen van een Poolse vereniging. Al Khawtar wou graag dat dit initiatief verdergezet zou worden. Zo is er in oktober, na de Ramadan, yogasessies gestart in Winterslag waaraan vooral Italiaanse en Marokkaanse vrouwen deelnemen (van 7 tot 20 deelneemsters). Vanuit het project ‘Kleur-rijk in de Wijk’ wordt dit initiatief ondersteund door een tussenkomst in de huur van de zaal. Sabine, die yogadocente is, geeft buiten haar werkuren de lessen en leert zo ook vrouwen kennen voor Tmomenten. In Beringen hebben we 6 uitwisselingsactiviteiten georganiseerd. De Vrouwencontactgroep, die we samen met de integratiedienst Beringen ondersteunen, was de motor van de uitwisselingen. - Initiatie zelfverdediging voor vrouwen: 30 deelneemsters, waaronder Pakistaanse, Italiaanse, Belgische en Turkse. Goede sfeer. - Yoga-sessie met Dogus, Liberale Vrouwen en Acli: 16 deelneemsters, waaronder 4 Belgsiche, 5 Italiaanse en 7 Turkse. Er was vraag naar vervolg. De nood aan ontspanning, beter leren omgaan met stress is gemeenschappelijk en niet cultuurgebonden. Na de les gepraat hoe ieder hiermee omgaat en er werd afgesloten met enkele tips. - Toonmoment van de vrouwencontactgroep: feestelijke receptie met 35-tal deelneemsters. - Vooral Acli, de KAV en de Ahmadiyya gemeenschap waren sterk vertegenwoordigd. Er waren heel weinig Turkse vrouwen aanwezig maar dit had ook te maken met de voetbalwedstrijd (20 juni Turkije-Italië) en daarnaast vonden twee hennafeesten plaats.

- 38 -

- Interreligieuze dialoog rond het huwelijk: zeker 150 deelnemers. We hebben dit initiatief van de Pakistaanse Ahmadiyya gemeenschap samen met de integratiedienst sterk ondersteund met het opzetten van een tentoonstelling en het werven van deelnemers. - Afrikaanse dans: lessenreeks met 20 deelnemers, vnl. van de Turkse Unie, Liberale vrouwen en Acli. Daarnaast waren er ook meerdere Belgische bewoonsters uit Beringen. - Yogasessies (reeks van 6): 20-tal deelneemsters, vooral Belgische, Italiaanse en enkele Turkse vrouwen. Werkdoel 3: Toonmomenten in Genk en Beringen. Beide toonmomenten zijn heel goed verlopen. We hebben op beide plekken dezelfde structuur gebruikt: een overzicht van het project aan de hand een powerpointvoorstelling met sfeerbeelden. Zo werd duidelijk wat de T-momenten inhouden, waar ze zich afspelen, hoeveel mensen er aan deelgenomen hebben alsook welke nationaliteiten, welke methodieken gebruikt worden, hoe de gastvrouw bedankt wordt en welke uitwisselingsactiviteiten plaatsvonden. Daarna vond een vraaggesprek plaats met enkele vrouwen die deelgenomen hebben aan een T-moment. Ze brachten een getuigenis van wat het T-moment betekend heeft maar gingen ook in op thema’s zoals het huwelijk, de hoofddoek, opvoeding, …, thema’s die ook tijdens T-momenten aan bod komen zodat het publiek ook meer voeling kreeg met de inhoud van een T-moment. Op elk toonmoment heeft ook een buurtwerkster gesproken over de eigen ervaring en de meerwaarde van de t-momenten voor haar werking. Daarnaast hebben we ook gezorgd voor een tentoonstelling van foto’s en' wist je datjes' (gebaseerd op thema’s die we uit de T-momenten gehaald hebben). Daarnaast hadden we ook een tafel opgesteld waarin de spelmethodieken te zien waren. Heel wat vrouwen hebben voor lekkere hapjes gezorgd. Er was een multicultureel buffet. De gastvrouwen kregen op het einde allen een fotokader met een groepsfoto en extra foto’s om ook aan de personen die aanwezig waren op hun T-moment te overhandigen. Op beide plaatsen was zowel de opkomst, we schatten een 100-tal mensen, als de sfeer heel goed. Ook de pers was op beide plaatsen aanwezig. In Genk hebben we ook in Aroma (het tijdschrift van de dienst cultuur) een artikel geplaatst. Werkdoel 4: Vrijwilligerswerking. We hebben geprobeerd om vrijwilligers aan te trekken voor de begeleiding van T-momenten om op die manier het bereik van het project te verbreden. Daartoe hebben we een rondvraag gedaan bij een aantal gastvrouwen, via de opleiding voor interculturele werkers (volwassenenonderwijs) en bij de 'babbelmama's' (project van de opvoedingswinkel). Dat leverde in totaal 7 kandidaten op. Door een samenloop van omstandigheden hebben bijna alle kandidaten afgehaakt in de loop van het korte vormingstraject dat we voor hen opgezet hebben. Uiteindelijk bleef er maar één kandidate over. Zij deed reeds PWA-werk in de buurtwerking van Kolderbos en wordt daar momenteel tewerkgesteld in het kader van lokale diensteneconomie. De vrijwilligerswerking is dus geen succes geworden. Blijkbaar zijn er allerlei drempels (o.m. op sociaal en vooral op agogisch vlak) die dergelijk vrijwilligerswerk in de weg staan. Werkdoel 5: Ondersteuning Turkse vrouwengroep Beringen. Ons project zet vnl. in op het verhogen van zgn. bridging sociaal kapitaal door interculturele burenrelaties te stimuleren. We moeten echter vaststellen dat deze interculturele ontmoetingen voor een aanzienlijke groep vrouwen een veel te hoge drempel zijn. Het gaat vooral om laaggeschoolde allochtone nieuwkomers van Turkse origine, die nauwelijks Nederlands spreken en daardoor als het ware opgesloten zitten in een heel beperkt sociaal netwerk. Daarom hebben we ervoor gekozen om een aparte vrouwenwerking om te zetten met Turkse vrouwen van de Posthoornwijk en Steenveld in Beringen.

- 39 -

De groep werd gerecruteerd en begeleid door onze projectmedewerkster Sema Yildiz. Aanvullend doen we beroep op een vormingswerkster van Groep Intro (project Wayang).

SAMENWERKINGSVERBANDEN Voor dit project werken we samen met de Dienst Wijkontwikkeling in Genk en de Integratiedienst in Beringen. Het Provinciaal Integratiecentrum volgt het project met veel belangstelling en neemt deel aan de projectstuurgroep. In de loop van het jaar hebben we ook Vormingplus Limburg betrokken, met het oog op de studiedag rond intercultureel samenleven die op 23 april 09 doorgaat onder de titel ‘Hoe samen verder? Interculturele projecten gewikt en gewogen'. De krijtlijnen voor deze studiedag zijn vastgelegd door de projectstuurgroep van Kleurrijk in de Wijk. Voor de concrete uitwerking is een werkgroepje opgericht.

PUBLICATIES Het project kreeg aandacht in het tijdschrift ‘RIMO’ en in verschillende kranten naar aanleiding van het toonmoment.

- 40 -

IN SCHOONBEEK AAN DE SLAG – BILZEN

Werkschaal Schoonbeek met nadruk op de sociale woonwijk in Bilzen

Opbouwwerker Karel Bollen - voltijdse tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Jeugdhuis Schoonbeek Jeugdhuispad 7 - 3740 Bilzen


ALGEMENE FASERING Het project is gestart op 1 januari 2006 en loopt tot eind 2010.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de leef-, woon- en sociale omstandigheden in het dorp en specifiek in de buurt.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De werking rond dorpsrestaurants, die enkele jaren geleden gestart is, heeft een enorme groei gekend en is onlangs op een druk bijgewoond studiemoment gepresenteerd aan belangstellenden uit diverse gemeenten en sectoren. De dorpsrestaurants zijn organisch gegroeid en hebben hun oorsprong in het buurtopbouwwerk in de sociale woonwijk van Schoonbeek. Vanuit een groenwachtersproject in het kader van het Experiment Buurt- en Nabijheidsdiensten groeide de idee om in de wintermaanden wekelijks maaltijden aan te bieden aan de bewoners en zo tegelijk de mentale kloof tussen dorpskern en sociale woonwijk te verkleinen. Zo groeide de huidige werking, die meerwaarde realiseert op verschillende vlakken: dorpsrestaurants brengen mensen samen, stimuleren onderlinge hulp, versterken de dorpsgemeenschap, activeren mensen, laten senioren toe om langer in hun eigen omgeving te wonen, creëren sociale tewerkstelling en zinvol vrijwilligerswerk, herwaarderen parochiezaaltjes en zijn een springplank voor nieuwe dorpsvoorzieningen. Doordat de doelgroepmedewerkers inmiddels zo sterk groeiden, efficiënter werken en meer verantwoordelijkheid opnamen, werd het model – dat door de werking in Schoonbeek tot stand kwam – verder uitgebreid naar andere dorpen.

- 41 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 1. Realiseren van tewerkstelling of zinvolle activiteit voor kwetsbare bewoners. Op het vlak van de realisatie van bijkomende tewerkstelling werd het doel ruimschoots gehaald. In totaal zijn er namelijk 10 mensen uit de doelgroep (langdurig werkzoekend, lager onderwijsniveau, wonend (1 uitzondering) in de sociale woonbuurt) die een bijkomend inkomen halen uit de BNDwerking. Inmiddels zijn er 4 contractueel in dienst, waarvan 1 deeltijds. Ook het aantal betrokken vrijwilligers lag een stuk hoger dan voorzien. Dat is in belangrijke mate te danken aan een versterkte uitbouw van het project. Naast de dorpsrestaurants van Schoonbeek, Waltwilder en Munsterbilzen en de computerinitiatie (project @atLAS), is er een uitbreiding gekomen door het dorpsrestaurant in de deelgemeenten Hees, Vlijtingen, Kanne en Mopertingen. Opgedeeld naar activiteit krijgen we volgende tekening: 4 contractuele medewerkers uit Schoonbeek. Het principe is dat ze onderling kunnen inspringen voor mekaar. Maar 1 ervan is groenwachter en verantwoordelijk voor deze werking in de buurt, iemand is verantwoordelijk voor de financiën en de werking van de dorpsrestaurants, een andere voor de computerinitiatie. In de werking zijn intussen tientallen mensen ingeschakeld als vrijwilliger. Maar het aantal fluctueert enigszins volgens de behoeften. Zo zijn er eind 2008 acht vrijwillige lesgevers, maar hebben we in de loop van het jaar op tien verschillende mensen een beroep gedaan. In de dorpsrestaurants waren er in totaal ongeveer 80 ‘vaste’ vrijwilligers. Binnen Blits werken momenteel 10 mensen met een deeltijds contract in de buitenschoolse kinderopvang én zijn er 4 medewerkers aangeworven als ‘groene klusser’. 2. Toepassen van ‘good practices’ in andere deelgemeenten. Op eenzelfde manier als in Schoonbeek werken de dorpsrestaurants in Waltwilder, in Munsterbilzen, in Hees, Vlijtingen, Kanne en Mopertingen. Ook Alt-Hoeselt gebruikte de opgedane ervaringen, maar daar werkt het zelfstandig, uitsluitend met vrijwilligers. In alle deelgemeenten zijn er minstens 5 vrijwilligers betrokken bij het initiatief. In de ‘nieuwste’ dorpsrestaurants hebben we er wel voor gezorgd dat de ruimere dorpsgemeenschap betrokken was bij het initiatief, zodat er ook een breder draagvlak werd gecreëerd. Hierdoor is het aantal vrijwilligers trouwens wat groter dan voorzien. Het voorziene aantal dorpspamfletten werd niet behaald. Vooral de verspreiding blijkt vaak een probleem. Computerinitiatie werd zowel in Munsterbilzen, in Hees, in Mopertingen en in Gansbeek georganiseerd. 3. De bewoners maken gebruik van de diensten en bepalen de uitbouw ervan. In Schoonbeek is men erg tevreden over de groenwachters. Daar is er – samen met de buurtwerking – trouwens ook een groenplein uitgebouwd, waar mensen terecht kunnen met groenafval en kunnen leren composteren. Gemiddeld worden er intussen wekelijks 300 maaltijden per week behaald. Van de gebruikers zijn er heel wat mensen die in sociaal isolement dreigden te komen omwille van financiële, fysische of mobiliteitsproblemen. Het is daarom belangrijk dat er een overeenkomst is gemaakt met het OCMW en er een systeem ontwikkeld is waardoor mensen met problemen goedkoper kunnen komen eten, zonder dit voor andere klanten zichtbaar is.

- 42 -

4. Gebruikers en medewerkers nemen deel aan de inspraakmogelijkheden en opleidingskansen. Zowel bij de dorpsrestaurants als bij de computerinitiatie zijn er bevragingen gebeurd bij de gebruikers. Toch zijn we daar een stuk terughoudender mee dan vroeger: er lijkt een soort verzadigingseffect. Het is zeker niet zo dat er altijd wel 10 mensen minstens een uur langer blijven, maar het gebeurde wel regelmatig, in de periode dat we gezondheidswandelen, informatievergaderingen of uitleg rond ‘Gezonde voeding’ organiseerden. Het uitwerken en realiseren van een goed programma slorpt te veel energie op om dit constant en op diverse plaatsen aan te kunnen bieden. Door het opzetten van @atLAS (computerinitiatie) zijn er natuurlijk veel meer dan de voorziene 5 gebruikers en medewerkers die niet-functionele bijscholing gevolgd hebben. Het ontlenen van computers aan mensen die er zelf geen ter beschikking hebben loopt wel, maar de behoefte lijkt sterk verminderd: de meeste cursisten krijgen na verloop van tijd een (afgedankt) toestel van de kinderen. 5. Uitbouw van Blits als middel om nieuwe sociale tewerkstellingsinitiatieven op te zetten. Binnen de vzw Blits zijn we er wel in geslaagd om een erkenning te bekomen in het kader van Lokale Diensteneconomie. Daardoor kan het project ‘Groene Klussers’ effectief worden uitgebouwd. Het gaat dan zowel om het tuinwerk, als om klusjes als om ‘energie snoeien’. Momenteel zijn hierin 4 mensen aan de slag, maar allicht gaat de vraag naar deze dienst verder stijgen. De buitenschoolse kinderopvang – waarvoor er nog 10 mensen in dienst zijn bij de vzw – proberen we momenteel over te dragen aan andere partners. Het is namelijk veel logischer dat de inrichtende machten, die ook juist belang hebben bij het bestaan van deze dienst, op dit vlak verantwoordelijkheid opnemen. Momenteel leek het wel alsof de vzw Blits investeerde in de mensen en de kinderopvang, maar de vruchten daarvan volledig door de scholen werden geplukt.

EVALUATIEVE BEDENINGEN Door de goedkeuring van het project in het kader van plattelandsontwikkeling, groeide het uit naar een intergemeentelijke werking. Inhoudelijk bleek dit een versterking, omdat er nieuwe impulsen en invloeden opgenomen worden. Praktisch geeft het heel wat meer rompslomp die dank zij de subsidies nog wel gesmeerd verliepen, maar waarvan de machinerie nadien toch dreigt vast te lopen. Net ook doordat het op de provinciale en intergemeentelijke tafel komt, bleek het inspirerend voor andere gemeenten. In Tongeren en Lanaken gaat men nu van start, binnenkort volgt ook SintTruiden. Om zelf niet verder continu mensen te moeten informeren over de werking en de aanpak, hebben we beslist om een studiemoment te organiseren zodat nieuwe initiatiefnemers meteen geïnformeerd worden over het model dat wij hebben opgestart. We laten altijd wat plaats voor uitbreiding en vernieuwing. Zo proberen we mensen met een psychiatrische achtergrond in te zetten als medewerker. Dat kost energie en valt niet altijd even goed mee. Maar in bepaalde gevallen is dat uitzonderlijk dankbaar en stimulerend omdat je mensen op ongelooflijke wijze ziet groeien en openbloeien. Een heikel punt blijkt de kostprijs van de dorpsrestaurants te zijn. Momenteel is dat – dank zij de subsidies - niet onmiddellijk een probleem, maar op termijn kan het dat wel worden.

- 43 -

SAMENWERKINGSVERBANDEN Door de jaren heen is er een ruim netwerk opgebouwd van mensen en verenigingen die samen de leefbaarheid van de buurt en gans Schoonbeek willen vergroten. Daarbij zijn er geregeld contacten met het beleid, met de vzw Jeugdhuis en de Kinder- en Jongerenwerking, met lokale verenigingen (Ziekenzorg, KWB, Buurtwerking), met diensten (Jeugddienst, dienst Sociale zaken, dienst Infrastructuur, PWA, VDAB) en welzijnsorganisaties (Vincentiusgenootschap, CBJ, OCMW). Inmiddels hebben we in de diverse andere dorpen uiteraard ook contacten uitgebouwd met – vooral – vertegenwoordigers van het verenigingsleven. Door actief mee te werken aan het genereren van middelen voor de verbouwingen aan het Jeugdhuis dachten we de eigen werkomstandigheden te kunnen verbeteren. Intussen lijkt daarvoor een andere duurzame oplossing gevonden.

PUBLICATIES - 20 dorpspamfletten. - Publicaties in diverse tijdschriften en kranten.

- 44 -

SOCIAAL LEVEN IN GANSBEEK – BILZEN

Werkschaal Sociale woonbuurt ‘Broekemveld’

Opbouwwerker Karel Bollen - voltijdse tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Jeugdhuis Schoonbeek Jeugdhuispad 7 - 3740 Bilzen


ALGEMENE FASERING Het project is verlengd van 1 januari 2008 en goedgekeurd tot eind 2009.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de leef-, woon- en sociale omstandigheden in de buurt.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Gansbeek is altijd een buurt geweest met veel ups en downs in de werking; Het bekomen van een buurthuis heeft intussen zeker gezorgd voor meer stabiliteit, maar de betrokkenheid van bewoners blijft wat wisselvallig. Dat heeft uiteraard ook te maken met de doelgroep, waarin een belangrijk aandeel gevormd wordt door de Marokkaanse vrouwen. Het is een enorm voordeel om te kunnen werken met een sterk gemotiveerde buurtbewoonster, die eigenlijk de werking rechthoudt en vorm geeft. De bouwplannen in de buurt – met onder andere een stevige ruimte voor de buurtwerking – biedt tegelijk perspectief naar de toekomst.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 1. Uitbouw van het buurthuis realiseren door inbreng van de bewoners. Het buurthuis werkt. Geleidelijk aan is het activiteitenaanbod uitgebouwd tot een sterk niveau. Wekelijks gaat men van hier uit wandelen en zwemmen en zijn er computerinitiatielessen. Om de veertien dagen is er koffie- en theenamiddag, is er kaartnamiddag en organiseert men een knutselactiviteit. Daarnaast zijn er bijeenkomsten rond energie, biorelaxatie en kankerpreventie, … Ongeveer om de 6 weken wordt iedereen uitgenodigd op een bewonersvergadering. Tegenwoordig komen daar gemiddeld 15 mensen naar toe.

- 45 -

2. Activeren van maatschappelijk kwetsbaren als groenwachter. Deze werking is volledig stopgezet omdat ze enerzijds niet meer voldeed (de werkneemsters werden heel onregelmatig in hun werkritme en hadden andere prioriteiten) en anderzijds omdat de stad na de aanwerving van een nieuw diensthoofd wil evalueren of de groenwachters een adequate oplossing kunnen bieden voor het groenonderhoud en opruim van slingervuil in de buurt. 3. Realiseren van infrastructurele ingrepen via inbreng van de kansengroepen. Het heeft wel wat aangesleept, maar de openbare ruimte in de Paardskerkhofstraat is nu volledig aangelegd in overleg en met enige druk van bewoners. Behalve de struiken en planten zijn er een paar buurtbanken voorzien om het onderlinge sociale contact te bevorderen. Tegelijk is de overdekte hangplek voor de jongeren op het plein gerealiseerd en zorgen ze vrij behoorlijk voor de netheid van de omgeving. Maar het voetbalplein is niet opnieuw aangelegd en blijft steen des aanstoots voor veel jongeren. 4. Samenhang in de sociale woonbuurt is versterkt. Hoewel er nu wel wat meer mensen de weg naar het buurthuis gevonden hebben, blijft het aantal toch nog beperkter dan voorzien en gehoopt. Op zich is het een succes dat er geregeld 20 bewoners deelnemen aan activiteiten, maar de ‘grote’ evenementen blijven wat te weinig respons krijgen. Noch de nieuwjaarsreceptie, noch het buurtfeest kan 50 bewoners gemobiliseerd krijgen. Dé uitzondering is het Sinterklaasfeest(je). Dan zit het lokaal overvol en is het een drukte van belang … maar eens de Sint zijn pakjes uitdeeld heeft, verdwijnt iedereen ook wel meteen.

EVALUATIEVE BEDENKINGEN Het belangrijkste punt is dat de stad verder wil investeren in de buurtwerking. Naar analogie met de situatie in Schoonbeek een paar jaar geleden, hebben ze nu iemand voorzien om op termijn de buurtwerking over te nemen. Op die manier is er een duurzame projectoverdracht mogelijk. Hoewel de respons niet altijd erg groot is, worden er zeker voldoende activiteiten van diverse aard georganiseerd in het buurthuis. De rol van Lizette als drijvende kracht (ondersteund door Gilberte) mag daarbij niet onderschat worden. De omgevingswerken in de Paardskerkhofstraat werkten blijkbaar versterkend ten aanzien van de groepsgeest … Men droomt er van om een gezamenlijk energieproject waar te maken door een windmolen voor de buurt te bouwen. De samenwerking met de Marokkaanse gemeenschap verloopt – sinds het gaan zwemmen van de vrouwengroep – veel beter dan vroeger, maar er blijven geregeld toch spanningen. Overigens is het overduidelijk dat de uitbouw van een kinderwerking (en eventueel een huiswerkklas) in deze buurt op termijn zeker vruchtbaar zal zijn.

PUBLICATIES 5 buurtpamfletten.

- 46 -

LEEFBAARHEID IN KLEINE KERNEN VAN ZUIDLIMBURG - LEEFBAARHEID IN HARENBOMMERSHOVEN IN BORGLOON Werkschaal Bommershoven en Haren in Borgloon

Opbouwwerker - Chantal Poncelet - 5/10 tewerkstelling - Greetje Swerts - 4/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Cultureel Centrum Panishof Bommershovenstraat 10A 3840 Borgloon


ALGEMENE FASERING Het project 'Leefbaarheid in kleine kernen van Zuid-Limburg' startte in januari 2005 en loopt tot augustus 2009.

ALGEMENE DOELSTELLING Leefbaarheid in twee kleine kernen onderzoeken en bewoners sensibiliseren om actief deel te nemen aan het sociaal leven en zelf initiatief uit te werken. De resultaten van het rapport ‘Dorp inZicht’ fungeren als uitgangspunt. De verzelfstandiging van het project resulteert in een bewonerskern die met een minieme ondersteuning van een opbouwwerker het project verder zetten.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In 2008 werd gewerkt aan de verzelfstandiging van het project. Dit is een proces dat geleidelijk aan gestalte krijgt. De opbouwwerkers deden dit door versterking en groepering van de bewoners enerzijds en door sensibilisering van het gemeentebestuur anderzijds. De knelpunten die in 2007 reeds overgebracht waren aan de gemeente werden opgevolgd. Zo informeerden de opbouwwerkers op vraag van de bewoners naar de stand van zaken over het Ruimtelijk StructuurPlan, site Panishof, school en Mac Queen en naar de stand van zaken m.b.t. de verkeersborden. Het ontbijt werd tweemaal per jaar georganiseerd. Bewoners hebben nood om samen te komen met hun dorpsgenoten. In het najaar gingen de leden van de vier werkgroepen over tot de oprichting van de bewonerskern ‘Bommershoven-Haren’. De werkgroepen werden hierbij opgeheven en de leden sloten zich aan bij de bewonerskern. Ervaring deden de leden op bij goedwerkende dorpsraden in Leest (Mechelen) en in Binderveld (Nieuwerkerken). Er waren heel wat gesprekken met het gemeentebestuur.

- 47 -

In het kader van het sociaal artistiek project riepen de opbouwwerkers de bewoners op om zo veel mogelijk foto’s te maken over het dorpsleven. De fototentoonstelling en de inhuldiging van de zeildoeken, die een jaar in het landschap blijven staan, vinden plaats tijdens het Pinksterweekend 2009. We hopen dat zo Bommershoven-Haren op een positieve manier in beeld komt.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 1. Maatschappelijke participatie van bewoners. Bewoners hebben zich geëngageerd om deel te nemen aan de werkgroepen. De leden van de kunstwerkgroep en sociaal leefklimaat pasten de +2-methode toe. Dit betekent dat elk lid twee bewoners aanspreekt en motiveert om deel te nemen aan het project. Drie extra bewoners sloten zich aan bij een werkgroep. Per werkgroep zijn gemiddeld 10 bewoners actief. De bewoners vergaderden tweemaal per maand afhankelijk van de werkgroep, knelpunt of activiteit. Nieuwe bewoners in de kern werden door de leden van werkgroepen persoonlijk uitgenodigd op het ontbijt. Een zeventig bewoners kwamen gemiddeld. De leden van de werkgroep dorpsverfraaiïng en sociaal leefklimaat wilden een kerststallenactie organiseren om bewoners korter bij elkaar te brengen. Bij gebrek aan mankracht wordt ook de kerststallenactie naar volgend jaar verschoven. 2. Competenties bij de bewoners nemen toe. We hadden voortdurend oog voor het agogisch proces bij de bewoners: we zochten hoe we hen zelf zoveel mogelijk verantwoordelijkheden konden geven. - Ontbijt: De leden van de werkgroep sociaal leefklimaat busten de uitnodigingen van het ontbijt en spraken nieuwe bewoners aan, ze plaatsen de inschrijvingsdozen bij de lokale handelaars. Ze zetten mee alles klaar, zaten aan de inschrijvingen, stelden de werking van de werkgroepen voor. - Bewoners namen zelf contact met de gemeente en stelden vragen aan het schepencollege. Zo werd via de bewonerskern de vraag naar verplaatsing van de glasbollen aan de kerk te Haren gesteld. Het gemeentebestuur gaf RIMO Limburg de opdracht een enquête uit te voeren in Haren, waarna de glasbollen werden verwijderd. Een ander voorbeeld zijn de contacten in het kader van de ‘tramstatie’. - Drie actieve bewoners legden contacten met de lokale harmonie en met de bond van Oudstrijders om de herdenking van wapenstilstand te vieren. Om financiële redenen en wegens gebrek aan interesse heeft de optocht niet plaatsgevonden. De bond voor Oud-strijders heeft intussen een bijdrage gestort aan het bewonerscomité . - Er werd uitgebreid gewerkt aan de oprichting van een bewonersraad. Bij wijze van voorbeeld werden door de opbouwwerkers en drie bewoners twee goedwerkende dorpsraden bezocht. De leden stelden vragen over de werking en stelden hun eigen werking via powerpoint voor. Er werd over nagedacht samen met het gemeentebestuur. Stilaan verenigden de leden van de vier werkgroepen zich in één bewonerskern. Zij stemden over de kandidaten en vulden de verschillende functies in. In december werkte de bewonerskern aan de eerste stappen van een afsprakennota naar het beleid toe. 3. Het gemeentebestuur is zich bewust van de meerwaarde van bewonersparticipatie. Ook werd uitvoerig aandacht besteed aan de politieke opdracht van het project. Er was heel wat interactie tussen het gemeentebestuur en de bewoners. - Het gemeentebestuur won regelmatig advies in bij de bewoners en de opbouwwerkers. Tijdens de hoorzitting riep de burgemeester de bewoners op om samen met de opbouwwerkers een dossier op te stellen over de herinrichting van de Tramstatie.

- 48 -

Het schepencollege organiseerde ook op vraag van RIMO Limburg een bewonersvergadering over de stand van zaken van het Ruimtelijk UitvoeringsPlan. In november was het schepencollege bereid om de betrokkenen te informeren over de stand van zaken. Het gemeentebestuur organiseerde een infoavond voor de eigenaars en omwonenden. De opbouwwerkers nodigden de bewoners uit en riepen de betrokkenen op om in dialoog te gaan met het gemeentebestuur. - De burgemeester en de bevoegde ambtenaar vergezelden de leden van de werkgroepen op de vormende uitstap naar de dorpsraad van Leest (Mechelen). Vervolgens nam de burgemeester, de schepen van sociale zaken en de bevoegde ambtenaar deel aan een vergadering om na te gaan hoe en op welke manier er samengewerkt kan worden tussen bewoners en bestuur. De burgemeester beloofde om deel te nemen aan de vorming (febr. 09) van de Wakkere Burger over de werking van een gemeentebestuur en de participatie van de bewoners aan het beleid. De secretaris en ambtenaar dienen tijdens de vorming aanwezig te zijn. Het schepencollege ging akkoord met de logistieke ondersteuning (gebruik van kopiemachine, gratis zaal voor vergaderingen en ontbijt) aan de bewonerskern en stortte een startkapitaal. Jaarlijks zal de burgemeester, bevoegde schepen en ambtenaar deelnemen aan een vergadering van de bewonerskern om alzo de samenwerking tussen beleid en bewonerskern te evalueren. Doorlopend kan er contact zijn tussen de contactambtenaar en de bewoners: alle vragen/voorstellen aan het gemeentebestuur gaan via de contactpersoon. Deze zorgt ervoor dat de gestelde vragen bij de juiste ambtenaar of op het schepencollege terecht komen. De genomen beslissing wordt dan via de contactpersoon overgemaakt aan de bewoners/opbouwwerkers. 4. De bewoners zetten zich in voor een sociaal-artistiek project. De werkgroep ‘kunst’ bestaat uit negen leden die (cre)a(c)tief zijn. Zij zijn de drijvende kracht achter het fotoproject. In maart namen zevenentwintig personen uit Haren-Bommershoven en Borgloon deel aan de vorming ‘digitaal fotograferen’ gegeven door de plaatselijke fotograaf. De meer inhoudelijke sessie werd gegeven door de plaatselijke kunstenaar. Hieraan namen zestien bewoners uit HarenBommershoven deel. Onder begeleiding van de kunstenaar gingen de deelnemers op pad om ‘goede’ foto’s te nemen. Deze bewoners maken foto’s over de leefbaarheid in hun kern. In het najaar werd een eerste fotopresentatie gehouden, gecommentarieerd door de kunstenaar. Er volgde een selectie van de beste foto’s. Om de fototentoonstelling te organiseren waren er besprekingen met het diensthoofd cultuur en met het diensthoofd en de ploegbaas van de technische dienst. Bewoners namen volgende taken op zich: plaatsen van offerte en bestelling van het materiaal, toestemming vragen aan de eigenaars om de fotokaders op hun eigendom te plaatsen.

SAMENWERKINGSVERBANDEN Er wordt nauw samengewerkt met de gemeente (burgemeester, diensthoofd welzijn, diensthoofd en ambtenaar cultuur, technische diensten, …). Er is samenwerking met De Wakkere Burger om de cursus aangaande dorpsraden te organiseren.

- 49 -

LEEFBAARHEID VOOR DE POSTHOORN BERINGEN

Werkschaal Woonerf De Posthoorn in Beringen

Opbouwwerker Evelien Poelmans - 5/10 tewerkstelling Financiering: Stad Beringen

Werkadres RIMO Limburg Laan op Vurten 55 – 3581 Beringen


ALGEMENE FASERING Van 2003 tot eind 2007 liep het project met decretale middelen. Vanaf 2008 heeft de stad Beringen de financiering overgenomen. Het contract met de stad loopt tot 2013.

ALGEMENE DOELSTELLING Het versterken van de leefbaarheid.

SITUERING VAN HET PROJECT De Posthoornwijk was al sinds haar ontstaan in ’91 een probleemwijk. Met het inzetten van opbouwwerker Jef Lingier in 2003 is het tij geleidelijk gekeerd. Het aantal politie-interventies bijvoorbeeld is spectaculair gedaald. Door ziekte van de opbouwwerker in 2007 en een vervanging die geen succes werd, zaten de bewoners enkele maanden zonder ondersteuning. Niettemin slaagden zij erin om in januari 2008 op eigen kracht een huldiging voor Jef te organiseren. Zij bedachten hem met een straatnaambord: het Jef Lingierpleintje. Deze stunt haalde de nationale pers. De succesvolle ommekeer in de Waterstraat werd op 15 mei bekroond met een internationale studiedag, met medewerking van prof. dr. Johan Deklerck (specialist jeugdcriminologie, KU Leuven). Hij heeft de werkwijze van Jef Lingier geanalyseerd en er lessen uit getrokken voor het opbouwwerk. In februari ging Evelien Poelmans van start als nieuwe opbouwwerker. Zij spendeerde veel tijd aan het leren kennen van de bewoners en het opbouwen van een band met hen. Vanuit het project ‘Kleurrijk in de wijk’ bracht opbouwwerkster Sema Yildiz de Turkse vrouwen van de wijk regelmatig bijeen met het oog op hun emancipatie. In de loop van 2008 is een samenwerking ontstaan met Groep Intro, die het vormingsprogramma ‘Wayang’ in de Waterstraat organiseerde voor vrouwelijke Turkse nieuwkomers die via huwelijksmigratie in de Posthoornwijk terecht kwamen.

- 50 -

Eind 2008 zijn een aantal woonkwesties scherp gesteld: de hoge koopprijzen, het mechanisme van huurprijsberekening, de kwaliteit van de woningen en het huurcontract waren onderwerp van gesprek. Vanaf oktober waren er i.s.m. het Huurderssyndicaat maandelijks huurdersvergaderingen, ter voorbereiding van onderhandelingen over deze woonkwesties met het Vlaams Woningfonds. De hoge koopprijzen verhinderen dat zittende huurders die graag in de wijk wonen, zich definitief in de wijk kunnen settelen. Het voortdurend verloop van de sterkste bewoners is een structurele bedreiging voor de leefbaarheid.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 - De opbouwwerkster ging elk gezin bezoeken met een vragenlijst in de hand. Zij leerde de bewoners kennen en maakte op basis van deze verkenning een analyse en planning die zij aan de stad en de stuurgroep buurtopbouwwerk Beringen toelichtte. - Er ging een eerste gebruikersoverleg van het buurthuis door om logistiek en organisatorisch zaken op elkaar af te stemmen. Betrokkenen waren: opbouwwerkster, buurtvaders, Arktos, begeleidster huiswerkklas, kinderwerking, stadswachten, poetscoördinator stad, LID, SOD. - Het buurtvaderproject kende een aantal spanningen. Het buurthuis werd een tijdlang gesloten na incidenten met jongeren. De buurtvaders kregen kritiek van medebewoners, maar wezen die van de hand. Ook roken in en kuisen van het buurthuis waren gevoelige thema’s. Het was voor de nieuwe opbouwwerkster, als jonge autochtone vrouw, niet gemakkelijk om een positie te verwerven in deze groep van Turkse mannen. - Om de band tussen jongeren en buurtvaders te versterken, probeerde de opbouwwerkster samen met Villa Basta het project ‘pimp a car’ op te zetten. Hoewel het project mee door de buurtvaders was gekozen, bleek de motivatie niet bijzonder hoog te zijn. Door de lage opkomst op de bijeenkomsten (4 jongeren, 1 buurtvader) is het project geannuleerd. De inzet van professioneel jeugdwelzijnswerk lijkt noodzakelijk om opnieuw een positieve stimulans te geven aan de kansarme jongeren van deze wijk. - Een groep vrouwen deed herhaaldelijk mee aan T-momenten van het project 'Kleurrijk-in-de-wijk' van RIMO Limburg. Hier discussieerden zij over allerhande thema's. Deze groep deed ook actief mee aan het toonmoment in het Casino. Later kwamen ze naar een evaluatiemoment waar bovenkwam dat de thema's opvoeding en openheid voor hen het belangrijkst waren in hun buurt. Dit was een start van een nieuwe positieve insteek in het opbouwwerk. Enkele van deze vrouwen deden ook mee aan nog meer wijkoverschrijdende activiteiten zoals de ‘vrouwencontactgroep' en de Limburgse vrouwensportdag, - De opbouwwerkster volgde de meisjeswerking (tieners) die wekelijks doorgaat in het buurthuis, begeleid door Nele van Arktos. - De huiswerkklas liep verder gedurende 3 avonden per week. De kinderen werden beloond voor hun inzet met een uitstapje naar het familiepretpark 'Valkenburg'. Samen met de opbouwwerkster deed juf Annick huisbezoeken bij de ouders van deelnemende kinderen ter evaluatie van de werking. Daarnaast had zij meermaals bespreking met het bestuur van de school 'het Ateljeeke'. - Dankzij de steun van het Impulsfonds voor Migrantenbeleid kon er vanaf november 2007 gestart worden met taalactivering voor kleuters. Voor de begeleiding konden we een kleuterjuf van Turkse origine aantrekken. Dit project is eind 2008 stopgezet omdat de middelen op waren.

- 51 -

- Het opvolgen van de voetbalploeg werd geminimaliseerd tot informatief betrokken zijn. Er was geen bewoner die noodzakelijke procedures en taken kon/wou op zich nemen. Er wordt nu vrijblijvend 'gesjot'. - Uit de rondgang van de opbouwwerkster bij de bewoners bleek dat veel bewoners klachten hebben over de kwaliteit van de huizen, de koopprijzen en de dienstverlening van het Vlaams Woningfonds. Het opbouwwerk organiseerde daarom vanaf oktober vergaderingen en infosessies over huurwetgeving en aanverwante thema’s. Het Huurderssyndicaat bracht de nodige expertise in. Er werden simulaties gemaakt om de huidige huurprijzen te vergelijken met die in de sociale huisvesting. Hieruit blijkt dat veruit de meeste huurders minder huur zouden betalen in het sociaal huurstelsel. Het is de bedoeling om via de vergaderingen en vormingssessies een groep bewoners voor te bereiden op onderhandelingen met het Vlaams Woningfonds.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - De Stad Beringen: de Sociale Ombudsdienst, de Groendienst, de milieudienst, de Integratiedienst, de stedelijke werkplaatsen, de jeugddienst, Steunpunt Onderwijs & Gezin. - Andere partners: Arktos, Groep Intro, Huurderssyndicaat, Villabasta, Vlaams Woningfonds.

PUBLICATIES - De Waterstraatgazet: 1 nummer.

- 52 -

BUURTOPBOUWWERK IN STEENVELD BERINGEN

Werkschaal De sociale woonwijk Steenveld in

Opbouwwerker - Evelien Poelmans - 5/10 tewerkstelling - Sema Yildiz - 5/10 tewerkstelling Financiering: stad Beringen

Werkadres Wijkinformatiecentrum Korhoenstraat z/n 3582 Beringen-Koersel


ALGEMENE FASERING RIMO Limburg ondersteunt de buurtwerking in opdracht van de stad Beringen sinds 2003. De huidige overeenkomst met de stad loopt tot 2013.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de leefbaarheid.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Het nieuwe buurtwerkersduo heeft tijd nodig gehad om de bewoners te leren kennen en om inzicht te krijgen in de buurtproblematiek. Er zijn duidelijke doelen vooropgesteld voor 2008 en er is een duidelijke taakverdeling. Het toekomstperspectief van het Parochiaal Centrum, waar onze uitvalsbasis gevestigd is, is nog steeds onduidelijk. Het gebouw staat nog steeds te koop. Aangezien dit de belangrijkste activiteitenruimte is voor de buurtwerking, zet deze onduidelijke toekomst ook een rem op de uitbouw van de buurtwerking.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 - Buurtcomité (Vriendenkring Steenveld): het ‘oude’ buurtcomité is ter ziele gegaan nadat verschillende leden om diverse redenen afgehaakt hadden. Daardoor kon een nieuwe start genomen worden met (grotendeels) andere mensen. Het nieuwe comité doopte zich ‘Vriendenkring Steenveld’ en bestaat uit 11 mensen: 4 van Turkse origine en 7 autochtonen.

- 53 -

De eerste activiteit, een zomer BBQ, was een groot succes en versterkte de motivatie van de groep. In oktober organiseerde de Vriendenkring nog een geslaagde Halloweentocht en in december een rondgang van Sinterklaas en Nasredin Hodja (een sinterklaasachtige figuur uit de Turkse volkscultuur). - Vrouwensportdag: 17 vrouwen van Steenveld hebben deelgenomen aan de jaarlijkse vrouwensportdag van de Provincie. Het busvervoer werd gesubsidieerd door de stad Beringen. De buurtwerking stond in voor de rekrutering van de vrouwen. - Huiswerkklas: In februari is er huistaakbegeleiding kunnen starten op Steenveld met middelen van ‘Een Hart Voor Limburg’ (KBS). De kinderen van het lager onderwijs kwamen twee maal per week gedurende twee uur bijeen om hun huiswerk te maken onder begeleiding van een leerkracht. - Project ‘Wayang’: In samenwerking met Groep Intro is er een nieuw vormingsproject voor Turkse vrouwen (nieuwkomers) opgestart op Steenveld. Dit is een erg kwetsbare groep, die meestal sterk onder invloed staat van de schoonfamilie. Het project beoogt persoonsversterking, netwerkverbreding en trajectbepaling van de deelnemers. - Zwerfvuil: op 22/10, 5/11 en 19/11 waren er opruimacties in de wijk. Hiervoor kregen we materiaal van de Stad Beringen (milieudienst). Er kwamen voornamelijk kinderen helpen. Voor hen was er achteraf ook telkens een kleine verrassing. Ook enkele vrijwilligers van de Vriendenkring staken hun handen uit de mouwen. Ondanks dat omwonende gezinnen telkens uitnodigingen kregen, kwamen er weinig buurtbewoners helpen. - Materialenbank: de vrijwilligers van de materialenbank hebben de opslagplaats van de materialen opgeruimd. Er werd ook een nieuwe inventaris gemaakt van de materialen. Er werd reclame gemaakt voor deze materialenbank in de buurtkrant. De vrijwilligers hebben ook weer werk gemaakt van de bladerbakken. Dit jaar kreeg de Nachtegaalstraat er ook één omdat de bomen in deze straat aanzienlijk gegroeid zijn. - Werkgroep wijkontwikkeling: De Stad Beringen heeft middelen vrij gemaakt om stoepen en openbaar groen te verbeteren in de sociale woonwijken. Het was van belang voor de Stad om de bewoners hierbij te betrekken. Het buurtopbouwwerk organiseerde daarom 2 bewonersbijeenkomsten om een wijkwandeling met de stad voor te bereiden. Een eerste samenkomst op donderdag 10 juli waar de planning overlopen werd en een eerste inventaris tot stand kwam. De tweede samenkomst was op donderdag 21 augustus waar de inventaris werd overlopen en aangevuld. Ook kwam hier de uiteindelijke route tot stand. De knelpunteninventaris werd gedurende deze periode aangevuld aan de hand van een bevraging tijdens huisbezoeken door de buurtopbouwwerkster. De wijkwandeling met een afvaardiging van het schepencollege en de stedelijke technische diensten ging door op 2/9 en kende een groot succes.

SAMENWERKINGSVERBANDEN Er was regelmatig overleg met de sociale ombudsdienst, integratiedienst, milieudienst, groendienst, wijkagent, Groep Intro en de Kantonnale Bouwmaatschappij.

PUBLICATIES 1 buurtkrant.

- 54 -

BUURTOPBOUWWERK IN DE TUINWIJK IN BERINGEN

Werkschaal De Tuinwijk in Beringen-Mijn

Opbouwwerker Patrick Moons – voltijdse tewerkstelling Financiering: Stad Beringen

Werkadres Integratiedienst Beringen Eeuwfeestplein 33 - 3582 Beringen


ALGEMENE FASERING Het project startte op 1 november 2002. De financiering door de stad Beringen loopt tot 31 december 2011 met mogelijkheid tot verlenging.

ALGEMENE DOELSTELLING De leefbaarheid in de buurt verbeteren.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De opbouwwerker profileert zich als bruggenbouwer en netwerker tussen bewoners onderling en met diensten. Hij wordt overstelpt met vragen, voorstellen en ideeën uit verschillende hoeken. De keuze voor een uitgebreide kennismakingronde loont nu volop. Hij had contacten met nagenoeg alle diensten en verenigingen. De gekozen methodieken werkten. De buurtfeesten en de plaatsing van spelen sportinfrastructuur waren schitterende initiatieven. De werking in Beringen-Mijn toont aan dat men best z’n tijd neemt om connectie te maken, ingang te vinden. Om snel vooruit te gaan, is het soms nodig om kleine stapjes zetten…

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2007 1. Kennismaking met de buurtbewoners. - De opbouwwerker ging verder met de postkaartmethode, een manier om zicht te krijgen op de sociale netwerken in de buurt. Bewoners hebben een kennismakingsbabbel met hem en sturen de opbouwwerker door naar iemand uit hun kennissenkring via een postkaart met groeten. Tussentijds werd er een toonmoment georganiseerd met de eerste 30 bewoners die hadden deelgenomen. Deze terugkoppeling was eveneens een boeiende interculturele uitwisseling. - In de Havenlaan deed de opbouwwerker een bevraging bij 10% van de bewoners. - Het project ‘Kerven In Steen’, opgezet door kleuterschool ‘de Horizon’, werd verder gezet. Het is een samenwerking tussen de school, hun oudercomité, RIMO, PRIC, CLB en LID. ‘Kerven in Steen’ is een vormingspakket voor ouders. In het schooljaar 2007-2008 werden 3 infomomenten voor de ouders georganiseerd. Telkens ging de opbouwwerker bij de mensen langs. Gaandeweg

- 55 -

werd hij ook bij deze mensen een bekend gezicht. Dit schooljaar is er in november een nieuwe bijeenkomst doorgegaan voor ouders van de nieuwe kleuters. - Er werden 2 samenaankoopacties van stookolie georganiseerd. De bewoners die meededen werden bezocht door de opbouwwerker. Ook via deze weg werden vele contacten opgebouwd. 2. Kennismaking en samenwerking met diensten en organisaties - De opbouwwerker contacteerde diverse diensten en organisaties om een fundament te leggen voor verdere samenwerking: stedelijke diensten als cultuur, integratie, jeugd- en jeugdsport, sociale ombudsdienst, verkeer, groen, politie, werkplaatsen, sport, studie, onderwijs en gezin, bevolking, milieu, jeugdwelzijnswerk en de technische dienst maar ook de CM, Basiseducatie, Groep Intro en het OCMW. - De opbouwwerker legde verder contacten met: Acli La Baracca, Acli Beverlo, De Draaischijf, Arktos, OCMW Vormingscentrum, De Bareel, project Op Stap, speel-o-theek, Ateljeeke, De Horizon, Mozaïek, Mijnmuseum, parochiewerking, Ahmadiyya moslim gemeenschap, Tempus, project Citévolk Spreekt, Ziekenzorg, Polonez, Funnyfit, Turkse Unie, Scouts Beringen-Mijn. - Op vaste overlegstructuren als de vrouwencontactgroep, interculturele raad, en het lokaal overlegplatform en de werkgroep gokken was de opbouwwerker regelmatig aanwezig. - In samenwerking met Groep Intro werd een vormingscursus opgezet voor Turkse vrouwen jonger dan 30 jaar die door huwelijksmigratie uit Turkije in Beringen-Mijn zijn komen wonen. De cursus heeft als doel om de vrouwen te versterken, een groepsband te creëren en hen communicatief vaardiger te maken. De opbouwwerker zorgde mee voor de rekrutering. De begeleiding van deze groep is in handen van Groep Intro. Zo’n 10tal vrouwen nemen deel. - De opbouwwerker heeft 20 bewoners aangebracht voor de uitvoering van energiescans. - De opbouwwerker heeft bewoners betrokken bij een aantal evenementen zoals: opendeurdag Centrum voor Jeugd en Welzijn, bebloemingsactie De Horizon, Galerijfeesten. - Enkele bewoners van het Eeuwfeestplein organiseerden samen met de opbouwwerker een prachtig buurtfeest. Liefst 400 bewoners van verschillende generaties en origines kwamen samen. 3. Aanpak van knelpunten in de fysieke woonomgeving - Met middelen van het Federaal Impulsfonds voor Migrantenbeleid werd spelen sportinfrastructuur geplaatst op het Gouden Jubileumplein en het Westerspeelplein. In januari werden alle bewoners gevraagd om hun mening en ideeën te geven tijdens een pleinactiviteit. De 2 werkgroepen zochten daarna de juiste leverancier en speeltoestellen. In de zomer werd alles geplaatst. Op het Westerspeelplein werd in putje winter samen met de bewoners een verharding aangebracht. De picknickruimte en speeltoestellen worden zeer veel gebruikt en missen hun doel niet. Op het Gouden Jubileumplein werden de toestellen in oktober officieel geopend met een stevig buurtfeest. - Wijkwandelingen i.k.v. geplande omgevingswerken: in de 2 grote deelbuurten (de oude en de nieuwe cité) werden in samenwerking met de stad wijkwandelingen georganiseerd om knelpunten in de woonomgeving te inventariseren. Op basis van zulke inventarissen in de diverse sociale woonwijken heeft het schepencollege prioriteiten gesteld voor de geplande omgevingswerken. De omgeving Randstraat in Beringen-Mijn staat nu bovenaan het lijstje. - Forum mijnsite: de mijnsite in Beringen-Mijn heeft nog steeds geen definitieve invulling. De opbouwwerker zit mee in een werkgroep om goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen van dit toch wel belangrijke project voor Beringen-Mijn. Hij geeft regelmatig aan om ten gepaste tijde de bewoners over de ontwikkelingen te informeren als dit nodig is met als doel de buurt te betrekken bij het project.

- 56 -

- Verkeer A. Habetslaan: de parking van het Vormingcentrum wordt misbruikt door racers en drifters. De plaatselijke buurtbewoners hadden hierover vele klachten. De opbouwwerker vond middelen om structurele aanpassingen te doen, in dialoog met de gemeente, politie, het vormingcentrum en de bewoners. Sindsdien is er minder overlast. - Overlast ongedierte Laan op Vurten: samen met bewoners werden contacten gelegd om de problemen met ongedierte op te lossen. - De oude bomen in de Hotelstraat werden op vraag van de bewoners en de opbouwwerker verwijderd. Er kwamen reeds nieuwe, jonge bomen in de plaats. 4. Sociale samenhang versterken - Project ‘Sprekend Verleden’: oral history wordt ingezet als middel om de sociale samenhang te versterken. Het project – dat verder loopt in 2009 - moet uitmonden in een reeks publieksevenementen en een boek. Dit project loopt in samenwerking met de Onderzoeksgroep LiSE (XIOS Hogeschool) en vzw Expeditions. 5. Buurtkrant - De Nieuwsbrief heeft stilaan een vaste plaats verkregen. Verschillende bewoners vragen regelmatig naar de krant. Het is momenteel een belangrijk communicatiekanaal voor de opbouwwerker. Er wordt gezocht naar een evenwicht tussen foto’s, artikels over bewoners, diensten en activiteiten.

SAMENWERKINGSVERBANDEN Er was regelmatig overleg en samenwerking met meerdere buurtverenigingen en stedelijke diensten.

PUBLICATIES - Drie nieuwsbrieven. - Een 5-tal artikels in Het Belang van Limburg, Het Nieuwsblad en De Weekkrant.

- 57 -

BUURTOPBOUWWERK WIJERDIJK - BERINGEN

Werkschaal De sociale woonwijk Wijerdijk Klaverweide in Beverlo - Beringen

Opbouwwerker Carla Laureys – 5/10 tewerkstelling Ondersteunend medewerker Lutgarde Wellens - 3/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres RIMO Limburg Laan op Vurten 55 – 3582 Beringen


ALGEMENE FASERING Het project ging van start op 15 maart 2008 en loopt tot december 2012.

ALGEMENE DOELSTELLING De woon- en leefomgeving van de wijk verbeteren en de communicatie van de bewoners onderling en met de diverse welzijn- en beleidsactoren verbeteren.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De opbouwwerkster heeft in het eerste projectjaar een goed zicht gekregen op de wijkproblematiek en contacten opgebouwd met verschillende doelgroepen in de wijk. De bewoners klagen over zwerfvuil, jongeren die rondhangen, lawaaioverlast, kleine vormen van vandalisme, verschillende normen en waarden wat betreft wooncultuur, plagerijen naar psychisch zwakkere bewoners. Er zijn ook nogal wat éénoudergezinnen en sociaal kwetsbare gezinnen met opvoedingsperikelen. Er zijn omgevingswerken op til om de groenaanleg van de straten en pleintjes te renoveren en waar nodig ook de stoepen te herstellen. Deze omgevingswerken kaderen in het SIF+-plan en worden bekostigd met achterstallige SIF+-middelen die de stad Beringen onlangs verworven heeft van de Vlaamse overheid. We kunnen stellen dat de Wijerdijk geen zware probleembuurt is, maar dat de bewoners vrij apathisch zijn. Ieder leeft voor zich. Er zijn wel wat wrevels en frustraties die betrekking hebben op de woonomgeving en samenlevingsproblemen. Wij willen de diverse subgroepen (senioren, alleenstaande ouders, jongeren, kinderen, ouders) elk op een eigen manier betrekken bij het opstellen en realiseren van een actieplan. De opbouwwerker is vanaf april 2008 gestart met huisbezoeken. Deze huisbezoeken werden intensief gevoerd, een eerste bewonerskern is in juli 2008 bijeen gebracht. Ondertussen komt deze bewonerkern om de 14 dagen samen. We bereiken een 15 tal actieve bewoners. Op de diverse vergaderingen zijn er een 9 tal aanwezig.

- 58 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Activeren van de bewoners. Om zicht te krijgen op de graad van betrokkenheid van de bewoners legden we 65 huisbezoeken af. Ook spraken we op straat rechtstreeks mensen aan rond het leven in de wijk. Daardoor bereikten we ook een 20 tal jongeren. Ook werd er 3 keer een flyer uitgedeeld om bewoners te sensibiliseren om mee te werken aan de signalering van knelpunten rond de leefomgeving in de wijk. In juli werden 5 bewonerssamenkomsten georganiseerd. Dit naar aanleiding van de vraag van het Stadsbestuur om bewonersparticipatie te organiseren i.v.m. de omgevingswerken. Op deze samenkomsten werd aan de hand van grondplannen gewerkt (aanzet “Planning for real” methodiek). Ook waren er 2 voorbereidende wijkwandelingen met foto-shoot. Zo ontstond een concrete probleemsignalering. Werkdoel 2: Bevorderen van een actieve bewonersparticipatie bij de realisatie van omgevingswerken voor de wijk. Op 27 augustus ging er een goed voorbereide wijkwandeling door samen met leden van het Schepencollege en verantwoordelijke ambtenaren om problemen te signaleren en te concretiseren wat betreft de leefomgeving in de wijk. Dit was een eerste aanzet tot dialoog. Nadien gingen er nog 3 samenkomsten door met bewoners om de planning van omgevingswerken op te volgen. Tijdens deze bijeenkomsten wilde men ook ruimer werken rond communicatie tussen de verschillende subgroepen in de wijk: jongeren, ouderen, gezinnen en alleenstaanden, mensen met andere origine en diverse cultuurverschillen. Hieruit groeit een actieve bewonersgroep die de volgende jaren de bewonersbelangen wil behartigen en in dialoog gaan met diverse beleidsactoren. Vrouwen van de wijk namen ook deel aan de Provinciale Sportdag voor allochtone vrouwen. De ondersteuner Lutgarde Wellens nam organisatie en coördinatie op zich. Zij zorgde voor gratis busvervoer door hieromtrent met de Stedelijke Sportdienst samen te werken.

ALGEMENE EVALUATIEVE BEDENKINGEN Uiteindelijk willen wij zoveel mogelijk bewoners uit diverse subgroepen bereiken. Wij willen dan ook alle mogelijke communicatiekanalen gebruiken om iedereen zo veel mogelijk te prikkelen, te mobiliseren en te informeren (mond aan mond, huisbezoeken, straathoekbabbels, flyers, wijkkrant, vrije radio, enz.). Hier is nog wel veel werk aan de winkel. Het feit dat we niet permanent in de wijk aanwezig zijn, maakt het niet gemakkelijk om aan vertrouwen en groepsgevoel te werken en dit is nodig. Voor de bouw van onze maquette zijn we nog op zoek naar een lokaal. Tot nu toe hebben we met grondplannen gewerkt. Ook de toenemende wrevels rond jongerenoverlast moeten constructief worden aangepakt. Wij zoeken naar partners en middelen.

SAMENWERKINGSVERBANDEN EN NETWERKEN - Stad Beringen: samenwerking rond geplande omgevingswerken in de wijk. - Kantonnale Bouwmaatschappij: samenwerking rond de huisvesting en bewonersbemiddeling. - De Draaischijf: gebruik van hun lokaal voor de samenkomsten van de bewonerskern; maandelijks overleg rond belangenbehartiging van kwetsbare mensen; samenwerking rond activiteiten in de wijk. - CAW t Verschil: overleg rond begeleiding van kwetsbare gezinnen in de wijk.

- 59 -

BUURTWERK IN HET KADER VAN WIJKONTWIKKELING IN WATERSCHEI - GENK

Werkschaal De tuinwijken van Waterschei en de sociale wijk Nieuw-Texas

Buurtwerker Ellen Hendrix - voltijdse tewerkstelling Projectmedewerkers - Kuldeep Sandhu - 5/10 tewerkstelling (van februari t.e.m. december 2008) Financiering: stad Genk

Werkadres Buurthuis De Singel Binnenlaan 52 - 3600 Genk


ALGEMENE FASERING De overeenkomst met de stad Genk loopt tot eind 2012.

ALGEMENE DOELSTELLING Uitbouw van een buurtwerking in het kader van wijkontwikkeling.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In Buurthuis De Singel zijn een 40-tal vrijwilligers actief. Zij worden door de buurtwerker en de projectmedewerkers ondersteund bij het organiseren van tal van activiteiten. Het gaat om het kookproject De Pungel, eetavonden, de jaarlijkse bloemen- en rommelmarkt, … Daarnaast vinden occasionele activiteiten plaats zoals twee terrasavonden in de zomer. De buurtwerker is niet structureel aanwezig bij de activiteiten. Zij ondersteunt en begeleidt de projectmedewerkster en heeft contacten met de vrijwilligers en bezoekers in het buurthuis. Vanaf januari 2009 start een nieuwe projectmedewerkster in het kader van locale diensteneconomie.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 1. De buurtwerker stimuleert interculturele contacten. In de lessen cultuurkoken bereiden vrouwen van verschillende afkomst gerechten en leren elkaar typische recepten. Deze informele ontmoetingen leiden tot een hechtere band en brengen gemeenschappelijkheden tot uiting. In totaal bereikten we een 25 vrouwen en twee mannen tijdens 16 samenkomsten. Als afsluiter maakte de projectmedewerkster (van Indiase Sikh-afkomst) een

- 60 -

receptenbundel en overhandigde die op een plechtige wijze. We organiseerden ook twee uitstappen naar de Sikhstempel in Sint-Truiden. Het werden boeiende bezoeken met telkens een diverse groep buurtbewoners. Onze vrijwilligersgroep organiseerde in augustus een Picknick in het mijngebouw, met aansluitend een rondleiding in het mijndepot door ex-mijnwerkers. Het was een succesvolle activiteit. 45 bewoners brachten zelf eten mee en proefden van elkaars bereidingen. Een etnisch gemengde groep van 132 buurtbewoners nam deel aan een culturele zomeruitstap naar Ieper en De panne. I.k.v. ‘Kleurrijk in de wijk’ waren er diverse t-momenten in Waterschei. 2. De buurtkrant. De buurtkrant verschijnt 2-maandelijks en is uitgegroeid tot een stevig communicatiekanaal met de bewoners. In april hadden we een extra uitgave over het project ‘gezien’ met als thema respect. Vrijwilligers verspreiden de buurtkrant bij alle gezinnen in de tuinwijken, in Nieuw Texas en op andere relevante ontmoetingsplaatsen. Daarenboven werkt Open School met de buurtkranten en geven de contactmoeders van Instapje buurtkranten af bij hun gezinnen. 3. Verdere uitbouw buurtwerking Waterschei. Voor de organisatie van buurthuisactiviteiten is een vrijwilligersgroep gevormd. Vrijwilligers nemen initiatief en beslissen welke activiteit wanneer doorgaat. De samenwerking binnen de groep verloopt zeer goed. De ondersteuning door de projectmedewerkster blijft noodzakelijk. De vrijwilligers vergaderen ongeveer driewekelijks en organiseren jaarlijks een 9-tal activiteiten. De vrijwilligers werden begin juni bedankt met een vrijwilligersfeest. Dit jaar met Indiase gerechten en dans. Wekelijks koken vrijwilligers voor buurtbewoners in het kookproject ‘De Pungel’. Het is telkens een gezellige middag, met een lekkere, goedkope maaltijd. Aansluitend komen vrouwen samen met handwerk. 4. Afronding project ‘Gezien’ opstart ‘Opgroeien in Waterschei’. De buurtwerker is samen met de coördinator van de jongerenwerking en de wijkmanager initiatiefneemster van het project ‘Gezien’. Het gaat om een sensibiliserings- en bewustmakingsproject rond opvoeding, vrije tijd, buurtschap, … Het project startte in 2006. In 2008 is de laatste fotoreeks gemaakt rond het thema respect. De buurtwerkster ging op zoek naar reacties op de foto’s, in samenwerking met de wijkmanager. Ze sprak met buurtbewoners, legde contacten met de vrouwen van het Turks groepsontbijt in het buurthuis en de Moskee. Daarenboven ging ze in dialoog met de moedergroep in de Sint-Jansschool. Uit het project ‘gezien’ is het project ‘Opgroeien in Waterschei’ gegroeid. De buurtwerkster werkt dit samen met de wijkmanager uit. De eerste voorbereidingen startten in het najaar van 2008. Het project richt zich tot ouders van jongens tussen 9 en 14 jaar. 5. De buurtwerker biedt op aanvraag ondersteuning aan bewonersgroepen in Waterschei. De buurtwerkster ondersteunt de vrijwilligers van de bestaande initiatieven. Zij spoorde andere wijkbewoners aan om ook in andere straten straatfeesten te organiseren. Dit door gesprekken en een artikel in de buurtkrant. De buurtwerker ondersteunde de bewonersgroep in Nieuw-Texas. Deze groep steunt in sterke mate op de buurtwerker als trekkersfiguur. Deze groep is in juni 2008 gestopt. De verminderde motivatie van de vrijwilligers speelde een belangrijke rol. Net als een lage opkomst van buurtbewoners.

- 61 -

De vrijwilligers van ‘Buurtopbouwwerk Europahuis’ organiseerden samen met de buurtwerker in februari een nieuwjaarsontmoeting. Bovendien organiseerde deze groep twee opruimacties en een stratenfeest. Deze bewonersgroep functioneert zelfstandig en onafhankelijk. De buurtwerker is aanwezig op de activiteiten en biedt praktische ondersteuning. 6. Moeilijk bereikbare groepen. De buurtwerkster is aanwezig in de buurt, doet huisbezoeken, legt contacten met sleutelfiguren, spreekt mensen aan in functie van activiteiten, zoekt andere ontmoetingsplaatsen op, heeft contacten met verenigingen,… De buurtwerkster heeft extra aandacht voor gezinnen die in kansarmoede leven. Zij onderhoudt contacten met deze gezinnen en verwijst hen indien nodig door naar bevoegde hulpverleningsinstanties. De buurtwerker had contact met buurtbewoners via straatcontacten, huisbezoeken, regelmatige aanwezigheid bij het groepsontbijt van Turkse vrouwen (buurthuis en moskee) en andere activiteiten. Ook huisbezoeken zorgen voor nieuwe contacten. Door gesprekken over de foto’s in het kader van het project ‘Gezien’, leerde de buurtwerker nieuwe bewoners kennen. Ook de jaarlijkse uitstap naar zee trekt bewoners aan die weinig of niet aan de buurthuiswerking participeren.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Er is geregeld overleg tussen de buurtwerker en de wijkmanager. - Naar aanleiding van het project ‘Gezien’ is er regelmatig overleg tussen de buurtwerker, de coördinator van de jongerenwerking en de wijkmanager. Gedurende het project is er overleg met Open School, de opvoedingswinkel, Cel Educatieve Projecten, directies van de lagere scholen, … - Taaloefengroep Open School: de buurtwerker maakt het project bekend bij buurtbewoners en vrijwilligers. - B.S.G.O. Hoevenzavel: de buurtwerker is sinds einde 2006 betrokken in de stuurgroep rond deze Brede School. - Scholengroep KASOG VZW: project ouderbetrokkenheid: de buurtwerker zetelt mee in de overleggroep van dit project en coacht een gezin. - De buurtwerkster zetelde in 2008 in de algemene vergadering van Open School Genk. - In 2008 vonden enkele overlegvergaderingen plaats n.a.v. de overlast op de parking aan het buurthuis. De buurtwerkster was hier aanwezig en volgde de problematiek op. - In overleg met de wijkmanager neemt de buurtwerkster haar specifieke taak op, in voor de wijkontwikkeling relevante initiatieven. Zo organiseerde zij mee de opruimactie in het kader van de Stedelijke opruimmaand april.

PUBLICATIES - Tweemaandelijkse Buurtkrant: oplage 1.550 exemplaren, met een extra uitgave in april.. - Affiches en uitnodigingen activiteitenaanbod buurthuis.

- 62 -

BUURTWERK IN HET KADER VAN WIJKONTWIKKELING IN KOLDERBOS - GENK

Werkschaal Wijken Kolderbos en D'ierd

Buurtwerker - Femke Croux - voltijdse tewerkstelling - Fatiha Gharmaoui - PWA-medewerker (vanaf februari 2007) Financiering: stad Genk

Werkadres Wijkcentrum Kolderbos Priesterhaagstraat 32 - 3600 Genk


ALGEMENE FASERING De overeenkomst met de stad Genk loopt tot einde 2012.

ALGEMENE DOELSTELLING Het uitbouwen van een buurtwerking in het kader van wijkontwikkeling.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In het jaar 2008 lag het accent op het realiseren en promoten van een interactieve buurt-DVD. Er is een grappig introductiefilmpje gemaakt over de wijk en er zijn interviews afgenomen van iedere vereniging, dienst en organisatie uit Kolderbos. Doel is om de organisaties bekend te maken in de wijk en nieuwe bewoners een beeld te geven van Kolderbos. De DVD wordt getoond op sleutelactiviteiten en aan nieuwe bewoners door een onthaalteam. Daarnaast is het project KOLDER.COM opgestart in oktober 2008: computerinitiatie door en voor bewoners van Kolderbos. De buurtwerkster coördineert dit project. De lopende activiteiten, werkgroepen en samenwerkingsverbanden zijn verder gezet.

- 63 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Maandelijks ontbijt De PWA-medewerker heeft maandelijks, samen met de buurtwerker en enkele vrijwilligers, een ontbijt georganiseerd met broodjes en drank tegen een sociaal tarief (+/- 40 bewoners per maand). Bewegingsactiviteiten (aerobic) Van januari t/m juni gingen wekelijks aerobiclessen door voor een multiculturele vrouwengroep, begeleid door de PWA-medewerker en een lerares van VLABUS (+/- 12 vrouwen). Bewonerscomité D’Ierd Het comité organiseerde een nieuwjaarsreceptie (+/- 120 bewoners), een opruimactie (+/- 25 bewoners), een wijkbrunch (+/- 40 bewoners), zomerfeest (+/- 140 bewoners) en maandelijks ontbijt (+/-15 bewoners per maand). De buurtwerkster ondersteunt door regelmatige aanwezigheid op activiteiten en maandelijkse vergaderingen. Huurderscomité Kolderbos. Het huurderscomité Kolderbos bestaat uit een 12-tal bewoners en wordt opgevolgd door de buurtwerker in samenwerking met het Huurderssyndicaat en Geneeskunde voor het Volk. De belangrijkste aandachtspunten zijn de opvolging van de renovaties en het nieuw sociaal huurbesluit. Het huurderscomité vergaderde maandelijks en ging regelmatig in overleg met de sociale huisvestingsmaatschappij Nieuw Dak. Project ‘Kleurrijk in de wijk’ In 2008 werden een 4 tal T - momenten georganiseerd in Kolderbos. Project Buurtpromotie video Het afgelopen jaar is onder impuls van het wijkplatform een interactieve DVD over de wijk gemaakt. De buurtwerkster en de stedelijke wijkmanager waren de motor van dit project, dat de buurtbinding van nieuwe bewoners wil versterken. Kolderbos kent immers een groot verloop van huurders in de wijk (ca. 70 gezinnen per jaar), maar ook een groot aanbod van verenigingen, diensten en organisaties in de wijk. Deze organisaties kenden elkaar niet allemaal, dus ook op dat vlak had de DVD een meerwaarde. Het eerste luik (ludiek introductiefilmpje over de wijk) is gerealiseerd door Villa Basta. Het tweede luik (kennismaking met verenigingen, organisaties en diensten) is gefilmd door de wijkmanager en buurtwerkster en gemonteerd door Villa Basta. In juni is de DVD officieel voorgesteld met een druk bijgewoonde openluchtvertoning. De DVD wordt verder nog getoond op publieke en sleutelactiviteiten. De buurtwerker werkt tevens aan een onthaalcomité van vrijwilligers, die nieuwe bewoners verwelkomen in de wijk. Computerproject (Kolder.com) In oktober 2008 zijn we, samen met een vrijwilligersteam, aan een computerproject voor bewoners uit de wijk gestart. In 2008 hebben vier groepen (in totaal 40 bewoners) de computerlessen gevolgd. We hebben heel wat energie gestoken in het verwerven van de PC’s (via Belgacom en industrie Genk-Zuid), het inrichten van het lokaal en de lessenreeksen voorbereiden en uitwerken. Het project loopt verder in 2009. Eenmalige activiteiten De buurtwerker organiseerde een paaseiraap (ca. 110 kinderen), de actie ‘Speel op Straat’ (80 kinderen), een multiculturele hapjesavond (ca. 100 deelnemers), een uitstap naar zee (55 deelnemers) en een uitstap naar de musical Daens (17 bewoners).

- 64 -

Buurtkrant Kolderbos – Langerlo De buurtkrant is 2 keer verschenen. De verschillende verenigingen, diensten en organisaties uit de wijk kregen de kans om artikels te publiceren. De buurtwerkster verzamelde de artikels en stelde de buurtkrant samen, de vrijwilligers brachten de buurtkrant rond. De buurtkrant neemt helaas wel een flinke hap uit het werkingsbudget. Kerstmarkt Aan de vierde editie van de kerstmarkt namen 12 organisaties uit de buurt deel. De buurtwerker ondersteunde de werkgroep die de kerstmarkt organiseerde. Er waren een 120 tal bezoekers.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Vrijwel wekelijks overleg met de wijkmanager. - Deelname aan het Wijkteam, Kolderbos/koldertof, het wijkplatform, het Kolderbos Actie Comité (enkel op agenda). - Sporadisch contacten met tal van organisaties/instanties: Dienstencentrum De Hazelaar, ACLI Kolderbos en ACLI Vlaanderen, De Kastert, Feestcomité, centrum Bethanië, Turkse Moskee, De Opvoedingswinkel (Speelwij), Wijkpolitie, Cel Educatieve Projecten, de stadswachten, Nieuw Dak, Buurtwerkplaatsleider, wijkmanager, groendienst van de wijk, Europaschool, Kind en Gezin, Jongerenwerking Genk-Zuid, Open School, Chiro ‘De Schakel’, KAV, KBG, bejaardenclub, KWB, Geneeskunde voor het volk, het vluchthuis en het opvanghuis voor asielzoekers, de zelfstandigen in de wijk, … Deze contacten waren zowel formeel als informeel.

PUBLICATIES - Buurtkrant "Kolderbos-Langerlo" - april en september 2008. - Buurtkrant D'Ierd - janauri 2008.

- 65 -

BUURTWERK NIEUW-TERMIEN EN VLAKVELD GENK

Werkschaal De wijken Nieuw-Termien en Vlakveld

Buurtwerker Karima Boutliss - voltijdse tewerkstelling Financiering: stad Genk

Werkadres Wijkbureau Termien Grotestraat 172 - 3600 Genk


ALGEMENE FASERING De overeenkomst met de stad Genk loopt tot 31 december 2012.

ALGEMENE DOELSTELLING Uitbouw van een buurtwerking in het kader van wijkontwikkeling.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Buurtwerkster Karima Boutliss heeft vanaf januari 2009 loopbaanonderbreking genomen en is inmiddels vervangen door Ingrid Stas. In afspraak met de stedelijke Dienst Wijkontwikkeling hebben we ons toegelegd op Nieuw-Termien en geen werking uitgebouwd in Vlakveld. De buurtwerkster deed wel een onderzoek in de appartementsblok Zonneweelde. De werkgroep Woonomgeving & Samenleven Termien is intussen een gevestigde waarde in de wijk. Sinds maart heeft de groep een voorzitter. De buurtwerkster heeft de verantwoordelijkheid voor het beheer van de financiën in december in handen gelegd van twee groepsleden. Er is een activiteitenplanning voor 2009.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 We volgen hier de indellng van het actieplan dat in december 2007 is afgesproken met de stad Genk. Band met Oud-Termien Een aantal leden van de werkgroep woonomgeving en samenleven zijn van Oud-Termien. Een 5tal vrouwen van Oud-Termien komen geregeld naar de vrouwenwerking. Eén van de T-momenten ging in Oud-Termien door, bij 2 andere T-momenten werden vrouwen uit Oud-Termien betrokken. Tijdens de sinterklaasactiviteit is extra aandacht besteed aan Oud-Termien door op de parking van de Schom ook te stoppen. Daar was een grote opkomst van bewoners uit Oud-Termien.

- 66 -

Wijkbureau Tijdens de permanentiemomenten en op andere momenten maakten bewoners regelmatig gebruik van het wijkbureau. Werkgroep ‘woonomgeving en samenleven Termien’ De buurtwerkster organiseerde maandelijks vergaderingen met de werkgroep ‘woonomgeving en samenleven Termien’, verzorgde de verslaggeving, begeleidde het groepsproces en ondersteunde bij de organisatie van activiteiten (nieuwjaarsreceptie, spaghettiavond, wijkfeest, Sinterklaasfeest). De groep wil een ontmoetingsruimte bekomen en ging daarover praten met het bestuur van zaal de Schom, echter zonder resultaat. In het najaar had de groep een gesprek met de bevoegde schepen, het diensthoofd wijkontwikkeling en de wijkmanager. Het alternatief dat hier is geformuleerd, nl. jeugdhuis TNT, blijkt echter op weerstand te stuiten bij een groot deel van de werkgroepleden. Nieuwe groepen en individuen De buurtwerkster sprak regelmatig nieuwe individuen aan. Een aantal zijn toegetreden tot de werkgroep. Naast de werkgroep is er een bewegingsgroep voor vrouwen van start gegaan, onder begeleiding van een Italiaanse bewoonster van Oud-Termien. De activiteiten gingen ongeveer 2 à 3 keer per maand door in Jeugdhuis TNT. Deze activiteit is in het najaar niet meer verdergezet omdat de vrijwilligster die de activiteit begeleidde ziek was. Allochtone bewoners De buurtwerkster en een stagiaire deden een bevraging bij Turkse en Marokkaanse gezinnen in Nieuw-Termien. De resultaten zijn verwerkt in een rapport. Uit deze huisbezoeken hebben een aantal vrouwen deelgenomen aan één van de jaarlijkse uitstappen en aan de bewegingslessen. Een aantal vrouwen hebben deelgenomen aan activiteiten van de vrouwenwerking. Zonneweelde De buurtwerkster heeft 23 huisbezoeken gedaan bij bewoners van de appartementsblok Zonneweelde. Hieruit bleek dat er heel wat spanning zijn. De bevindingen van de buurtwerkster zijn verwerkt in een verslag en naar de bewoners teruggekoppeld als uitdagingen. Beeldvorming jongeren - ouderen Het wijkteam heeft geen initiatieven genomen rond dit thema. Project Kleurrijk in de wijk In totaal gingen er in Termien 7 T-momenten door waarvan één in Oud-Termien. Daarbij werden heel wat vrouwen bereikt die voordien niet betrokken waren in de buurtwerking. Enkele vrouwen van Termien hebben meegewerkt aan de voorbereiding van het toonmoment in oktober. Samenwerking met de wijkmanager De buurtwerkster had om de 14 dagen een overlegmoment met de wijkmanager. Zij signaleerde en rapporteerde regelmatig aan de wijkmanager. Bepaalde acties, activiteiten en ontwikkelingen werden samen besproken en ook samen uitgevoerd. Dienstencentrum Terhooie De buurtwerkster had een aantal overlegmomenten met Nieuw Dak en het dienstencentrum Terhooie m.b.t. de seniorenproblematiek. Zij stond mee in voor de toeleiding van 55+ers naar informatiemomenten in het dienstencentrum.

- 67 -

Straatfeesten De buurtwerkster sprak regelmatig bewoners aan om initiatief te nemen voor een straatfeest, maar moest vaststellen dat er onvoldoende motivatie en draagkracht was. Speelterreintjes In juli zijn vier vernieuwde speelpleintjes feestelijk ingehuldigd. De buurtwerkster betrok de bewoners bij deze inhuldigingen. De omwonenden van het speelpleintje aan de Rodenbachlaan willen een petanquebaan op hun pleintje. Terugkerende activiteiten gericht op ontmoeting Vrouwenwerking Termien Er kwamen gemiddeld 12 vrouwen naar de wekelijkse activiteiten. Het is een mooie groep, etnischcultureel gemengd, met ook enkele vrouwen van Oud-Termien. Buurtontbijt Het maandelijks buurtontbijt is sinds april stopgezet. De activiteit was financieel niet leefbaar door de relatief hoge huurkost van de parochiezaal. Buurtuitstappen In april trokken 14 bewoners met de trein naar de Brusselse Marollenwijk. In december bracht een bus 45 mensen van Termien naar de kerstmarkt in Keulen. Opruimactie Een 20-tal vrijwilligers ruimden op 19 april het zwerfvuil op.

SAMENWERKINGSVERBANDEN De buurtwerkster maakt deel uit van het wijkteam, samen met de wijkmanager, de coördinator van het jeugdhuis, Nieuw Dak, buurtwerkplaatsleider en wijkagent. Het wijkteam kwam 6 keer samen.

PUBLICATIES Twee buurtkranten (april en oktober 2008).

- 68 -

BUURTWERK PASSEREL – GENK

Werkschaal 2de en 4de Tuinwijk Winterslag in Genk

Buurtwerker Barbara Argentini - voltijdse tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Passerelstraat 2A – 3600 Genk


ALGEMENE FASERING Buurtwerk Winterslag is opgericht in 1978. Door de DAC-regularisatie wordt de werking sinds 2002 verder ondersteund door RIMO Limburg.

ALGEMENE DOELSTELLING Versterking van het sociaal weefsel in de wijk via buurtanimatie, ontmoeting, info, vorming, ontspanning en samenwerking.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In hetzelfde werkingsgebied is eveneens een buurtwerker van vzw Stebo actief in het kader van de wijkontwikkelingsaanpak van de stad Genk, met middelen vanuit het Stedenfonds. Tussen beide werkingen bestaan afspraken over een taakverdeling en afstemming van de programmatie.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 - Individuele dienstverlening: info, contacten, verkoop van vuilniszakken en stickers voor grof huisvuil, opvang van klachten, doorverwijzing naar diverse diensten, organisaties, opleidingen, enz. - Infoavonden en vorming: isolatie & energiebesparing, slaapstoornissen, sociaal omgaan met buren, huisvuil sorteren, borstkanker, computerinitiatie, internetlessen. de - Acties: verkeersdrempels in de 2 tuinwijk Winterslag, Boodschap met ballen. - Medewerking aan: vertelfestival, project Bebbelma (opvoedingsondersteuning), bladerbakkenactie, groene vingers, kerstmarkt, nieuwjaarsreceptie, aanpak ratten- en kattenplaag, opruimactie, pompoenwedstrijd, verenigingenplatform, tewerkstelling. - Ontmoetingsactiviteiten: koffietafels, buurtkienen, ontmoetingsavonden, petanque, fietstochten, wandeltochten, bowling, karting, mini voetbal, tai-chi, dartsen, lopen, relax- en spieroefeningen, kikkeren, snookeren, samen naar toneel, zingen, knutselen met afval, borduren, koken, kaarten, ontmoetingsavonden, danslessen, buurtvlooienmarkt, fietszoektocht.

- 69 -

- Feestelijkheden: buurtfeest, eetfeest met dansavond, bloemenverkoop, nieuwjaarsfeest, vrijwilligersfeest, spaghettidag, paasbal. - Bewonersuitstappen en culturele activiteiten: carnavalstoet in Zonhoven, vrouwenzitting in Lanaken, The Mummy’s Theatre in Zandhoven, paasbal in Boxberg, blote voetenpad in Zutendaal, Blankenberge, Dag van het Park “Bomensen”, Miss Elegance in Tessenderlo, Intercultureel Vrouwenfeest, circuit in Zolder, paddestoelenjacht, tentoonstelling “Faces”, filmvoorstelling Jeugdwerk Winterslag, St. Barbara concert. - Activiteiten i.s.m. partners: sinterklaasfeest, kerstmarkt, wijknieuwjaarsreceptie, mijnmonumentenwandeling, project Winterslag “werkt”, St.Barbaraviering, samenaankoop mazout, verkiezingsdebat, opruimactie, ratten- en kattenbestrijding, groene vingers, taalbrunch. - Begeleiding van de PWA-medewerkers: 2 activiteitenbegeleiders + 1 medewerker materialendienst. - Ondersteuning van de vrijwilligerswerkgroepen ‘feestelijkheden’, ‘buurtkrant’, ‘materialenuitleendienst’ en ‘open buurthuis’.

SAMENWERKINGSVERBANDEN Er is regelmatig overleg en samenwerking met de wijkmanager, Stebo, jeugdwelzijnswerk, Vrouwencentrum Winterslag, straathoekwerker, wijkagent, stadswachten, justitie-antenne, Nieuw Dak, OCMW.

PUBICATIES - 5 buurtkrantjes. - 5 activiteitenkalenders.

- 70 -

WIJKONTWIKKELING IN PEER

Werkschaal Grondgebied Peer

Opbouwwerker Pieter Jacobs - 5/10 tewerkstelling Financiering: stad Peer (de halftijdse taak wordt gecombineerd met jongerenwerk in Peer, met de ondersteuning van het LISS)

Werkadres Oud gemeentehuis Kerkstraat 3 – 3910 Neerpelt


ALGEMENE FASERING Het project werd gestart in 2003. Er is geen einddatum voorzien.

ALGEMENE DOELSTELLING Het verhogen van de leefbaarheid van een aantal wijken in Peer. - Het leefbaarheidsonderzoek en de herinrichting van de Tuinwijk worden verder opgevolgd. - Tienerwerking opstarten in Wauberg.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In de Tuinwijk lag in 2008 het hoofdaccent op de heraanleg van de wijk. Omwille van de verregaande aanpassingswerken van de omgeving in de Tuinwijk, werd er naast het bestaande buurtcomité eveneens een tijdelijke ‘groengroep’ opgericht. Hierin zetelden voornamelijk dezelfde mensen als in het buurtcomité. De opbouwwerker fungeerde als brugfiguur tussen het beleid en de bewoners en speelde de open aanmerkingen door aan de bevoegde instanties. In 2008 kwam het buurtcomité om de 2 maanden samen voor het plannen en evalueren van de activiteiten georganiseerd door het buurtcomité. Er werden iedere week een aantal huisbezoeken gedaan in de wijk om te weten wat er leeft in de wijk. Deze huisbezoeken werden meestal gedaan in functie van het buurtcomité en in functie van de heraanleg van de wijk. De tienerwerking in Wauberg werd terug opgestart in 2008. De tienerwerking draait goed. Er werd iedere maand een instuif georganiseerd in het jeugdhuis. De jongeren komen goed naar de tienerwerking. Er werden gemiddeld 12 jongeren per keer bereikt.

- 71 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Er werd in de Tuinwijk met de bewoners vooral gewerkt rond de heraanleg van de wijk. Er werden iedere week huisbezoeken gedaan in functie van heraanleg. De mensen konden met hun vragen bij de opbouwwerker terecht. De werken in de wijk zijn gestart in september 2007. De werken zaten eind december 2008 in de laatste fase. Het buurtcomité bestaat momenteel uit 4 actieve mensen. In januari vond er een nieuwjaarsdrink plaats, waar ongeveer 100 buurtbewoners aanwezig waren. In augustus is de geplande buurtborrel niet doorgegaan, omdat er te weinig vrijwilligers waren die konden helpen. Dit is een te kleine groep en daarom werd er ook actief op zoek gegaan naar nieuwe mensen voor het buurtcomité. In augustus werd een brief bezorgd aan alle bewoners van de wijk. Hier kwam maar 1 reactie op. Eind december werd er samen met de mensen van het buurtcomité een plan opgesteld voor het werkjaar 2009. Er werd projectsubsidie aangevraagd bij de Koning Boudewijnstichting voor het realiseren van het project rond het 50-jarig bestaan van de wijk. Het voorgestelde buurtproject werd jammer genoeg niet weerhouden. Daarom is het project nog niet kunnen doorgaan. Er wordt momenteel gekeken of het project toch kan uitgevoerd worden, maar dan op een kleinere schaal en in samenwerking met de stadsdiensten. De tienerwerking in Wauberg werd in 2008 terug opnieuw opgestart. Er werd iedere maand een instuif georganiseerd in het jeugdhuis. Hier kwamen gemiddeld een 12-tal jongeren naartoe. De samenwerking tussen het buurtcomité en het jeugdhuis verloopt goed. Er wordt bekeken hoe deze tienerwerking zelfstandig kan draaien. Dit zal verder uitgewerkt worden in 2009.

ALGEMENE EVALUATIEVE BEDENKINGEN Voor de werking van de Tuinwijk werd gedacht dat het buurtcomité bijna op zelfstandige basis zou kunnen functioneren. Dit blijkt moeilijker te gaan dan verwacht. Minimale ondersteuning blijft nodig. De tienerwerking draait goed. De samenwerking tussen de buurt, het opbouwwerk en het jeugdhuis zit op een goed spoor.

SAMENWERKINGSVERBANDEN STUURGROEP PROJECT PEER De stuurgroep wordt drie keer per jaar georganiseerd m.b.t. het opbouwwerkproject binnen de stad Peer. Deelnemers aan dit overleg: schepen jeugd, schepen buurtwerkingen, voorzitter ocmw, dienst jeugd, dienst preventie, Limburgs steunpunt straathoekwerk, lokale politie en RIMO Limburg. COMMUNICATIEOVERLEG STAD PEER Dit is een overleg met alle verschillende stadsdiensten waar de agenda van het tijdschrift van de stad wordt gemaakt. STAD PEER Iedere woensdagvoormiddag is de opbouwwerker aanwezig op het stadhuis om te overleggen met de stedelijke diensten.

- 72 -

BALENDIJK-WEST - LOMMEL

Werkschaal Lommel

Opbouwwerker Liesbeth Brusselaers - 5/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Oud gemeentehuis Kerkstraat 3 – 3910 Neerpelt


ALGEMENE FASERING Het project werd opgestart in 1996 en liep ten einde op 31 december 2008.

ALGEMENE DOELSTELLING Samen met de bewoners, het welzijnswerk en het beleid een gedeelde zorg maken van de aandacht voor de leefsituatie en woonomgeving in Balendijk-West.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Balendijk-West in Lommel is een sociale woonwijk. De wijk telt ongeveer 900 inwoners verspreid over 282 woningen, waarvan meer dan de helft van allochtone origine is. Intussen heeft een meerderheid van de allochtone bewoners de Belgische nationaliteit verworven, een woning gekocht en hun toekomst verbonden aan België. Het jaar 2008 was een afrondingsjaar na 13 jaar opbouwwerk. De stedelijke buurtwerker blijft voltijds aan de slag in de wijk. Begin 2008 is er een personeelswissel geweest in Balendijk-West. Dit betekende een heuse verandering voor de buurtbewoners: een man maakt plaats voor een vrouw. Dit is een heel ander gegeven in de wijk. De nieuwe opbouwwerkster legde de nadruk dan ook op de vrouwenwerking. Als mannelijke buurtwerker is het moeilijker om toegang te vinden tot de allochtone vrouwen. Er werden enkele kleinschalige initiatieven gerealiseerd in het afsluitende jaar. Het Open Buurthuis, kinderwerking Kabotske en de werkgroep Buren hebben een blijvend karakter en krijgen ondersteuning van de buurtwerker.

- 73 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 VROUWENWERKING / KOOKPROJECT De opbouwwerker heeft een kookproject opgestart met middelen van de provincie, in samenwerking met de integratiedienst. Doel van het project was te koken op een gezonde manier en zo divers mogelijk. De opbouwwerker ging op zoek naar vrouwen van verschillende origine uit de wijk die wekelijks wilden samenkomen om een gezonde maaltijd te koken kenmerkend aan hun eigen cultuur. De groep bestond uit 10 vrouwen van Turkse, Marokkaanse, Belgische en Burundese afkomst. De opbouwwerker had een planning opgesteld om wekelijks een gevarieerde en gezonde maaltijd te bereiden met inspraak van de vrouwen. Een allochtone diëtiste uit de wijk begeleidde de sessies. Na deze vormende sessies zijn ze aan de slag gegaan met het bereiden van zelfgekozen maaltijden, aangepast aan de voorwaarden van de diëtiste. Ter afronding van het project organiseerde de opbouwwerker samen met de vrouwen en de integratiedienst een buurtpicknick. Op deze picknick kregen alle buurtbewoners de kans om kennis te maken met gezonde en cultuurgebonden voeding. De vrouwen kookten opnieuw hun gekozen maaltijd en de buurtbewoners mochten hier gratis van komen proeven. Bij een picknick brachten de mensen zelf ook iets mee. Ongeveer 70 mensen hebben deelgenomen aan deze picknick en konden proeven van de kookkunsten. Dit was een groot succes, na 8 weken uitproberen en testen van verschillende ingrediënten. Naast de gezonde voeding en het koken kreeg het project voor de vrouwen ook een andere betekenis. Ze kwamen wekelijks samen en vergeleken hun gezinssituaties met elkaar. Ze kregen zicht op de verschillende culturen en konden vrij over de verschillen praten. De vrouwen vormden een hechte groep. Een groot aantal vrouwen, die hadden deelgenomen aan het kookproject, wilden ook meehelpen aan de hapjes voor de nieuwjaarsreceptie. De opbouwwerker heeft 4 weken uitgetrokken om gezonde hapjes te maken voor de receptie. Iedere week kwamen de vrouwen samen om de hapjes te bereiden en te proeven. De inkopen gebeurden door de opbouwwerker, samen met een vrouw uit het project. Het was een groot succes. De vrouwen hebben veel lof gekregen over het resultaat. In de toekomst zal de integratiedienst het kookproject verder uitwerken. KINDER- EN MEISJESWERKING - Kinderwerking Kabotske is er voor kinderen van 6 tot 12 jaar. De opbouwwerker heeft dit in 2008 op zich genomen. Samen met de ‘oudere’ jongeren uit de wijk was er een team om alle activiteiten voor te bereiden en uit te werken. In de zomervakantie is de werking 10 keer doorgegaan. Verder ook tijdens de paasvakantie en kerstvakantie. Kabotske werkte het jaarlijkse sinterklaasfeest uit. Een nieuw gegeven was dat ze iedere maand bijkomend één activiteit organiseerden. Dit verliep echter op een vrij laag pitje. De opkomst voor Kabotske was eerder klein: ongeveer 10 kinderen. - De meisjeswerking was ook een nieuw gegeven in de wijk. In het verleden was dit al wel eens geweest. Een beperkt groepje van meisjes hadden de vraag gesteld aan de opbouwwerker. Zij kwamen ongeveer tweemaal in de maand samen. De uitvalsbasis was het buurthuis Kievit. De meisjes waren van Turkse, Marokkaanse en Belgische origine. Dit verliep vrij harmonieus. De leeftijden lagen tussen de 15 en 18 jaar. De werking is echter stilgevallen door uiteenlopende omstandigheden zoals examens op school, weekendwerk en te weinig interesse. De meisjes droegen daarnaast ook te weinig bij tot de organisatie van de werking.

- 74 -

PERMANENTE BUURTINITIATIEVEN - De opbouwwerker was actief lid van de werkgroep buren. Deze werd getrokken door de stedelijke buurtwerker en een vaste kern van bewoners. De werkgroep buren heeft een quiz uitgewerkt, de jaarlijkse BBQ georganiseerd, meegewerkt aan het Halloweenproject van de stad Lommel en aan de organisatie van Sint-Maarten in de wijk. - Open Buurthuis heeft een tijdje stil gelegen maar kreeg op het einde van het jaar weer een flinke boost door een aantal nieuwe ideeën. De mensen komen donderdagnamiddag samen om de krant te lezen, een tasje koffie te drinken en een babbeltje te slaan met andere buurtbewoners.

SAMENWERKINGSVERBANDEN W IJKNIVEAU Er is de concrete dagdagelijkse samenwerking met de buurtwerker van Balendijk-West. Met de integratiedienst en het buurtwerk is er een maandelijks overleg op wijkniveau. DIALOOGGROEP De Dialooggroep is pas in 2008 in het leven geroepen, met als trekker de integratiedienst van stad Lommel. Het thema ‘intercultureel samenleven’ staat hier voorop. Verschillende diensten en organisaties namen deel aan deze dialooggroep: RIMO Limburg, integratiedienst, Turkse moskee, vzw Actief, schepen van welzijn, schepen van onderwijs en geïnteresseerden

- 75 -

RESULTATEN – VERMINDERING ACHTERSTELLING Het meten van de leefbaarheid in impulswijken blijft moeilijk. Objectieve gegevens zijn slechts een beperkte maatstaf om na te gaan hoe een wijk ervoor staat. In het kader van de opmaak van het meerjarenplan besteedde RIMO Limburg heel wat aandacht aan de bedreigde leefbaarheid in Limburg. Toch durven we stellen dat in verschillende wijken merkbare vooruitgang werd geboekt. De Posthoorn in Beringen is daar een goed voorbeeld van. De wijk kwam ook in 2008 herhaaldelijk op een positieve manier in het nieuws. In het voorjaar 2008 kregen we nationale en internationale belangstelling naar aanleiding van de behaalde resultaten in de wijk. Vanuit de K.U. Leuven werd wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de succesfactoren in het gebied. Toch moeten we constateren dat het niet volstaat om alleen maar het weefsel in de wijk te versterken. Wonen en werken blijven factoren waar het maatschappelijk opbouwwerk niet altijd greep op heeft of mee bezig is. Daarom volgen we met belangstelling het experiment in Zuid-Limburg waar opbouwwerker Karel Bollen het wijkgebeuren gekoppeld heeft aan de dorpsrestaurants. Het werken in impulsgebieden leert ook dat buurtwerk een noodzakelijk iets is en dat de grens tussen buurtwerk en opbouwwerk niet altijd even duidelijk is. Een aantal impulsgebieden is zodanig zwak en zullen altijd zo zwak blijven dat een permanente basisvoorziening noodzakelijk is. De ruimtelijke inplanting, de kwaliteit van de infrastructuur, de grote roulatie van bewoners, de samenstelling van de bevolking, enz. brengen met zich mee dat tijdelijke projecten belangrijk zijn maar ook onvoldoende. Leefbaarheid in plattelandssituaties blijft een moeilijk gegeven. In 2008 heeft RIMO Limburg het project in Borgloon verder ontwikkeld. RIMO Limburg participeerde in 2007 in de opstart van de subsidiëringkanalen PDPO en Leader+ in Limburg. Toch hebben we in 2008 moeten ervaren dat het zeer moeilijk is om met Europese middelen welzijnsinitiatieven te financieren in plattelandsgebieden. De samenwerking met lokale overheden werd op diverse plaatsen versterkt. Het wordt in de projecten steeds duidelijker dat gestructureerd overleg en samenwerking met lokale overheden en partners essentieel is om te slagen. Zonder de eigen posities uit het oog te verliezen vinden we in de meeste projecten een regelmatig overleg terug. In het kader van het leerbeleid werd heel wat energie gestoken in de competentieverwerving van buurtwerkers en opbouwwerkers.

- 76 -

BOORDTABELLEN BOORDTABEL WERKINGSGEBIED

Wijk - buurt Stad - gemeente

< 1000

1000-5000

4

14

500010000

1000050000

50000100000

2

1

18 3

2

1

21

> 100000

Totaal

Regio Provincie Vlaams Totaal

4

14

Privaat 96 11 19 4

Openbaar 85 2 11 2

BOORDTABEL PARTNERS

Lokaal Regionaal Provinciaal Vlaams Federaal

BOORDTABEL DOELGROEPBEREIK Functie

Formule

Individueel contact Werk - Kerngroep Open doelgr. - Bijeenkomst

Verkenning-Planning-Organisatie Aantal Aantal activiteiten deelnemers

1163 500 368

4736 4109 10146

Informatie-Vorming

Aantal verAantal verAantal Aantal schillende schillende activiteiten deelnemers deelnemers deelnemers

4035 2858 8312

76 242

BOORDTABEL OPLOSSINGSACTOREN Aantal oplossingsactoren

Lokaal Provinciaal Vlaams Federaal

Privaat 60 18 10

Openbaar 85 14 8 3

Privaat 300 56 97

Openbaar 858 31 17 3

Aantal beleidscontacten


- 77 -

842 4826

600 2929

PROGRAMMA Meervoudige Achterstelling

- 78 -

RIMO LIMBURG EN DE DOOR DE VLAAMSE GEMEENSCHAP ERKENDE INSTELLINGEN VERSTERKEN DE POSITIE VAN MEERVOUDIG ACHTERGESTELDEN IN LIMBURG O.D. 2.1. RIMO Limburg werkt mee aan het in kaart brengen van meervoudige achterstelling in Limburg - RIMO Limburg onderzoekt de mogelijkheid om op Limburgs vlak aan de slag te gaan met een sociale barometer als aanvulling op het kwantitatieve cijfermateriaal. - In de schoot van RIMO Limburg is de externe regionale omgevingsanalyse gerealiseerd. O.D. 2.2. RIMO Limburg ontwikkelt in en vanuit de eigen organisatie een netwerk inzake meervoudige achterstelling. - RIMO Limburg brengt regelmatig alle werkers samen die op een of andere manier betrokken zijn op het werken met meervoudig achtergestelden. Er is een team ‘Meervoudige achterstelling’ en een team ‘Dynamo’. O.D. 2.3. RIMO Limburg biedt ondersteuning aan bestaande netwerken. - Sinds 2008 is er een team ‘Dynamo’ of een nieuwe ondersteuningsstructuur voor de verenigingen waar armen het woord nemen en Dynamo. RIMO Limburg investeert in de totstandkoming van het nieuwe team. - RIMO Limburg ondersteunde in dat kader in 2008 zowel individuele verenigingen waar armen het woord nemen als Dynamo. - Een stuurgroep tussen RIMO Limburg en Dynamo bewaakte de gemaakte afspraken. O.D. 2.4. RIMO Limburg wil de uitbouw van nieuwe netwerken ondersteunen. - Er wordt binnen de projecten permanent gekeken hoe achtergestelden kunnen betrokken worden bij projecten. O.D.2.5. RIMO Limburg wil een plaats geven aan minstens één ervaringsdeskundige in de eigen organisatie. - Twee doelgroepleden werden via de projecten van RIMO Limburg toegeleid naar de opleiding van ervaringsdeskundigen. - De middelen voor het aanwerven van een eigen ervaringsdeskundige zijn niet gerealiseerd. - In het team Dynamo werkt een niet-opgeleide ervaringsdeskundige mee. Deze ervaringsdeskundige is geen personeelslid van RIMO Limburg. - In het team Dynamo werken de ondersteuners in tandem met mensen in armoede. O.D. 2.6. RIMO Limburg voert projecten uit met meervoudig achtergestelden en heeft in ieder project specifieke aandacht voor de meest achtergestelden. - De werkdoelen van elk project omvatten een omschrijving van de agogische kernopdracht, waarin geduid wordt op welke manier er met meervoudig achtergestelden gewerkt wordt.

- 79 -

THEMAWERKING DE BRUG HASSELT

Werkschaal Hasselt

Opbouwwerker Katrien Franssens - 2/10 tewerkstelling Financiering: Armoededecreet

Werkadres RIMO Limburg Marktplein 9/21 - 3550 Heusden-Zolder

Programma Meervoudige achterstelling

ALGEMENE FASERING Het project startte op 1 januari 2006 en het einde is voorzien op 31 december 2009. Afhankelijk van de middelen van het Vlaams Netwerk Armoede zal dit project verlengd worden.

ALGEMENE DOELSTELLING De uitbouw van de themawerking van De Brug Hasselt vzw in het kader van erkenning als vereniging waar armen het woord nemen, met als doel een bijdrage te leveren aan de opheffing van armoede en sociale uitsluiting.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Op vraag van de schepen van sociale zaken hebben RIMO Limburg en De Brug Hasselt vzw in 2006 de participatie van kansengroepen aan het lokaal sociaal beleid in Hasselt vorm gegeven. In samenspraak met zoveel mogelijk verenigingen en groepen, kwam een rapport tot stand over de ervaringen en oplossingen van meervoudig achtergestelde mensen. Dit rapport vormde de basis voor de vertegenwoordigers van De Brug Hasselt vzw om deel te nemen aan de themagroepen lokaal sociaal beleid die door het lokaal bestuur in het leven zijn geroepen. Op die manier verdedigde De Brug Hasselt vzw de stem van de basisgroepen. Door de deelname aan het lokaal sociaal beleid in Hasselt is het netwerk van De Brug Hasselt vzw sterk uitgebreid. Hieruit zijn voor De Brug Hasselt opportuniteiten gegroeid. In samenwerking met het OCMW van Hasselt brengt De Brug Hasselt vzw mensen samen om een krantje uit te brengen. De bedoeling van dit krantje is de mensen informeren over het aanbod in Hasselt en hun rechten. De Brug Hasselt vzw denkt mee na over de inhoud van dit krantje, schrijft artikels mee, … Daarnaast hebben leden van De Brug Hasselt vzw meegewerkt aan het project ‘empowerment wonen’, een initiatief van het OCMW Hasselt, caw Sonar, het Huurderssyndicaat en RIMO Limburg, met als doel de ontwikkeling van een huurmap voor kwetsbare huurders en vorming.

- 80 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: De Brug Hasselt vzw en het OCMW Hasselt brengen samen een krantje uit en informeren op die manier maatschappelijk achtergestelden over het aanbod in Hasselt en waar ze recht op hebben. - De Andere Hasselaar wordt geschreven door een lid van de Brug Hasselt vzw in samenwerking met de opbouwwerkster. Hij legt de verschillende rubrieken en artikels ter bespreking voor op de vergadering van de Brug Hasselt vzw. - Verschillende organisaties worden aangeschreven of geven spontaan hun aanbod door. Dit aanbod wordt mee opgenomen in De Andere Hasselaar. - Er wordt regelmatig samengezeten met het OCMW van Hasselt om de verdere gang van zaken af te spreken. - In 2008 verschenen er 2 uitgaven van De Andere Hasselaar. Een derde exemplaar werd integraal voorbereid.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - OCMW Hasselt.

PUBLICATIES - De Andere Hasselaar.

- 81 -

TREFPUNT SOMA - MAASMECHELEN

Werkschaal Maasmechelen

Opbouwwerker - Joke Aerts - 8/10 tewerkstelling Financiering: OCMW Maasmechelen - Evi Bogaerts - 5/10 tewerkstelling Financiering: Armoededecreet

Werkadres Trefpunt SOMA - Oude Baan 98/2 3630 Maasmechelen


ALGEMENE FASERING Het project ging van start in 1995 en eindigde in december 2006, voor wat betreft de inzet van de decretale opbouwwerker. Het project in zijn huidige vorm wordt verder ondersteund door een opbouwwerker met middelen van het OCMW van Maasmechelen en een opbouwwerker met middelen uit het armoededecreet.

ALGEMENE DOELSTELLING Het versterken van de positie van meervoudig achtergestelden in Maasmechelen.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De werking is ontstaan in 1996 naar aanleiding van een onderzoek naar gemarginaliseerde thuislozen in Limburg. Hierin werd de nood aan een ontmoetingsruimte en het aanbod van een aantal diensten geformuleerd. Om in te spelen op deze behoefte startte RIMO Limburg met de uitbouw van een ontmoetingsruimte ‘Trefpunt SOMA’. Doorheen de jaren groeide het initiatief uit tot een diensten- en ontmoetingsruimte, aanvankelijk een toeverlaat voor kamerbewoners, later ook voor meervoudig achtergestelde groepen. Momenteel komen er in Trefpunt SOMA bezoekers met een verscheiden achtergrond. Het profiel van de bezoeker is divers: mensen met geestelijke gezondheidsproblemen, alleenstaanden, gepensioneerden, gezinnen met "overlevingsverhalen", … De verbindende factor is vaak een meervoudige "kwetsbaarheid" en ervaring in kansarmoede. Momenteel is er een bescheiden onderscheid te maken tussen SOMA als diensten- en ontmoetingscentrum en SOMA als vereniging waar armen het woord nemen. De SOMA werd in 2006 een vzw met het Trefpunt als entingplaats en met als doelstelling de verdere uitbouw van ‘de vereniging waar armen het woord nemen’. Hiervoor kan de groep rekenen op inhoudelijke ondersteuning vanuit een emancipatorische houding om onder andere beleidsbeïnvloedend te werken naar de buitenwereld.

- 82 -

Het thema ‘Onderwijs’ staat hierin centraal. Een ‘vragen staat vrij’-moment geeft de bezoekers tweemaandelijks de kans om kennis te maken met de werking van een welbepaalde dienst en om vragen te stellen. Het diensten- en ontmoetingscentrum wordt in belangrijke mate gerund door vrijwilligers. Verder kan de SOMA in het kader van het Jeugdwerkloosheidsactieplan rekenen op de hulp van jongeren die door het OCMW ingezet worden, de ‘Logistiekers’ genoemd.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Onthaal en dienstverlening. - Er is een ontmoetingsruimte beschikbaar, die 36 u/week open is met een gevarieerd aanbod van diensten, zoals onder meer: krant, 6 computers met internetverbinding, washoek, douches, maaltijden, dagelijks soep, kapster, ontspanningsmogelijkheden, zoals TV, biljart, darts, kaarten, … - In 2008 was er maandelijks een uitdeelmoment van tweedehandskledij. - Vrijwilligers hebben in samenwerking met de logistieke medewerkers de ontmoetingsruimte gerund: permanentie, onderhoud, vernieuwing interieur, … - Er werd een huishoudelijk reglement opgesteld samen met de bezoekers. Dit reglement hangt uit in de ontmoetingsruimte en bezoekers wijzen elkaar op de opvolging ervan. - Voor elke activiteit (zowel ontspannend als inhoudelijk) werden affiches gemaakt, die op het prikbord in de ontmoetingsruimte en eventueel tegen de buitenvenster worden gehangen. Ook werd er gewerkt met persoonlijke uitnodigingen, een flip-over met het maandprogramma en mondelinge reclame. - In 2008 verschenen er drie edities van de Somagazet. De laatste editie was een nieuwe versie met een andere lay-out en meer ruimte voor artikels van en voor de bezoekers. Hierin wordt ook telkens de activiteitenkalender van de komende maanden opgenomen. - De bezoekers kunnen bij de ondersteuners terecht voor individuele vragen. De ondersteuners beperkten zich in een individueel gesprek tot luisteren, het achterhalen van de hulpvraag, het doorverwijzen naar de betrokken diensten of opvragen van de nodige informatie. De gesprekken werden bijgehouden in een map “info en adviesgesprek”. Werkdoel 2: Animatie en ontmoeting. - In 2008 stonden volgende activiteiten buitenshuis op het programma: Rimpelrock, Bobbejaanland, Blankenberge, Bokrijk en de kerstmarkt in Aken. - Verder vonden er kleine activiteiten plaats zoals een kiennamiddag, bloemschikken, petanque, cinema, biljarttornooi, … Verschillende van deze activiteiten werden georganiseerd en gedragen door de vrijwilligers. Naar jaarlijkse gewoonte was er in 2008 een nieuwjaarsreceptie, een paasfeest, een sinterklaasfeest en een kerstfeest. - Activiteiten kunnen goedkoop aangeboden worden dankzij het fonds voor cultuurparticipatie, het fonds voor vakantieparticipatie en de socio-culturele toelage van het OCMW. - De doelgroep wordt geïnformeerd over het ontspanningsaanbod van andere organisaties via het prikbord, de koffieklatsch en de SOMA-gazet. - In 2008 werd de goede samenwerking met de Bolster (diensten- en seniorencentrum) verder gezet. Werkdoel 3: Vorming. - Regelmatig zijn er individuele gesprekken tussen de ondersteuner en de vrijwilligers in functie van het verhogen van hun weerbaarheid en ter ondersteuning van hun werkzaamheden. - De vrijwilligers volgden één dag een vorming ‘ik en mijn referentiekader’, georganiseerd door de VZW Vrijwilligerswerk Maasmechelen.

- 83 -

- Voor groepsvragen werd gezocht naar het met regelmaat in huis halen van externen op verschillende levensdomeinen. Deze externen lichtten algemene sociale rechten toe in de groep en luisteren achteraf naar persoonlijke infovragen en geven persoonlijke ondersteuning in het zetten naar verdere stappen naar hulp. Er kwamen tot nu toe 2 externen: een bode van de Voorzorg Freddy Dolmans (1 keer per twee maanden) en een jurist Marc Willems (wekelijks). - Tweemaandelijks ‘Vragen staat vrij’: diensten/verenigingen die worden uitgenodigd om zichzelf voor te stellen, konden op interesse rekenen. De diensten en thema’s worden in overleg met bezoekers en ondersteuners op de koffieklatsch gekozen. - Tweemaandelijks stelt een dienst/organisatie zich voor tijdens de lunch@soma, waar verschillende welzijnswerkers van Maasmechelen samen met de SOMA-bezoekers tafelen en licht eventuele (nieuwe) sociale voordelen toe. Werkdoel 4: Structureel werken en beleidsbeïnvloeding. Rond onderwijs: - Signalen verzamelen bij ouders over ervaringen rond het thema onderwijs gebeurde in 2008 aanvankelijk door de ‘maandagmomenten’, overlegmomenten in de SOMA rond het thema Onderwijs. Door de te hoge drempel werd overgeschakeld op het uitvoeren van huisbezoeken. - De ervaringen van de mensen werden gebundeld in een tekst, die aan medestanders voorgelegd wordt om te ondertekenen, zodat SOMA vanuit een brede groep kan spreken, eerder dan vanuit individuen. - De ondersteuner werkte nauw samen in tandem met een vaste vrijwilliger en een stagiaire (sinds oktober) rond het thema. - Op verschillende momenten maakte SOMA armoede bespreekbaar in de onderwijswereld : in drie scholen in Maasmechelen, de Khlim en de Handelsschool in Hasselt organiseerde SOMA workshops met een voorstelling van SOMA, een stellingenspel, een video. In samenwerking met het schoolopbouwwerk heeft SOMA ook zelf leerkrachten ontvangen. - Op 17 oktober bracht SOMA het thema ‘armoede en onderwijs’ onder de aandacht door het aanbod van een toneelstuk, gekoppeld aan een dialoogmoment: 20 personen, waaronder leerkrachten, CLB, schoolopbouwwerk, … namen deel. - Beleidsbeïnvloeding rond het thema onderwijs kreeg vorm op bovenlokaal en lokaal vlak. Bovenlokaal werkte SOMA mee aan de werkgroep Onderwijs van Dynamo en de kansenbank van de Provincie Limburg. Lokaal neemt SOMA sinds het najaar 2008 deel aan de LOPvergaderingen. - Regelmatige contacten werden onderhouden met partners uit het lokale onderwijsnetwerk: LOP, Schoolopbouwwerk, NOOM, NOMA, de gemeente. - Binnenshuis biedt SOMA kansen aan schoolgaande jongeren via het project ‘Pixels voor punten’, waarbij er zes PC’s met internetverbinding ter beschikking staan van de jongeren. Een inhoudelijke vrijwilliger staat de jongeren bij met hun huiswerk. Activiteiten in de zijlijn van dit project zijn in 2008 geweest : een quiz, kienen, mini-modeshow Rond Gezondheid: - In 2008 was er geen structurele werking rond het thema ‘gezondheid’. Toch was er sporadisch aandacht voor het thema door deelname aan de vergaderingen van het lokaal gezondheidsoverleg, deelname van het Medisch Centrum Maasmechelen tijdens de ‘Vragen staat vrij’, een spel in de SOMA begeleid door LOGO, een kookmoment ‘Goed-goedkoopgezond’ met vrijwilligers van SOMA in de Oude Burelen.

- 84 -

Rond Lokaal Sociaal Beleid: - SOMA vroeg om een terugkoppeling van de resultaten van het Lokaal Sociaal Beleid op niveau van de kansengroepen. - In navolging van het LSB richt de gemeente Maasmechelen een eigen onderwijspunt in. SOMA volgt de ontwikkelingen hieromtrent op. Werkdoel 5 : Vrijwilligerswerking - In 2008 kwam de vrijwilligersgroep bijna maandelijks samen om een aantal zaken te bespreken. Er was een vrijwilligersuitstap en een etentje om aan de groepssfeer en het onderlinge vertrouwen te werken. - Samen met de vrijwilligers werd er een afsprakennota voor vrijwilligers opgesteld. In deze nota staan de verschillende taken van een vrijwilliger beschreven, net zoals de verwachtingen op het gebied van attitude en verantwoordelijkheid. Elke vrijwilliger ondertekent deze nota en vult een vrijwilligersfiche in, waarin men aangeeft welke taken men wil verrichten. - De ondersteuner volgde de vergaderingen van VZW Vrijwilligerswerk op. - De vrijwilligers namen deel aan de vorming, de filmavond, de vrijwilligersbrunch en de dansavond, georganiseerd door de VZW Vrijwilligerswerk. - De zoektocht naar nieuwe vrijwilligers bij St-Vincentius en de wereldwinkel heeft geleid tot een nieuwe vrijwilliger voor SOMA.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Dynamo: deelname aan Actie Betaalbaar Wonen, 17 oktober, Mavo-project, werkgroep Onderwijs. - LOP. - De Bolster. - VZW vrijwilligerswerk Maasmechelen. - OCMW. - Gezondheidsoverleg Maasmechelen. - Gemeente Maasmechelen. - De Link. - De stuurgroep SOMA : vrijwilligers armen, vrijwilliger niet-armen, vertegenwoordigers van het OCMW, Basiseducatie, vzw Opbouwwerk, CAW ’t Verschil. De stuurgroep nam in 2008 een nieuwe start, met een vernieuwde doelstelling en samenstelling tot gevolg.

PUBLICATIES - SOMA-gazet.

- 85 -

DE DRAAISCHIJF - BERINGEN

Werkschaal Beringen

Opbouwwerker Liesbeth Brusselaers - 4/10 tewerkstelling Financiering: armoededecreet

Werkadres RIMO Limburg Laan op Vurten 55 - 3580 Beringen

Programma Meervoudige Achterstelling

ALGEMENE FASERING Het project startte in 1996 en liep oorspronkelijk tot 2000. Het project werd verlengd in afwachting van het armoededecreet. In januari 2007 nam de decretale opbouwwerker ontslag en sindsdien was er enkel nog de ondersteuning via het armoededecreet.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de leefsituatie van maatschappelijk achtergestelden in Beringen.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De Draaischijf is in de loop van de jaren uitgegroeid tot een vereniging waar armen elkaar kunnen ontmoeten. Centraal in hun werking staat de ontmoeting en het verenigen van mensen die in armoede leven. Zij worden door het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen erkend als vereniging waar armen het woord nemen. Op dit moment heeft de Draaischijf een nieuwe raad van bestuur bestaande uit mensen van de doelgroep. De algemene vergadering telt 11 personen. De Draaischijf is aan een enorme groei bezig. Als we kijken naar het aantal bezoekers van het wekelijkse praatcafé draait dit gemiddeld rond 20 bezoekers. In 2008 had het kerstfeest 70 bezoekers meer dan in 2007. Dit toont aan dat er een positieve evolutie is in het bereik van mensen. Het netwerk van de Draaischijf is uitgegroeid tot een heus draagvlak van verschillende lokale diensten in Beringen. Deze inhaalbeweging levert nauwe contacten op met de schepen van welzijn, OCMW, het vormingscentrum, CGG, Sint-Vincentius, CAW ‘t Verschil, Vormingplus, KWB en de pastorale werkingen. Ze moeten deze contacten onderhouden en op zoek blijven gaan naar meerdere partners. De Draaischijf wordt een actief lid van het armoedeforum in Beringen. Zij hebben de voorbereidingen opgevolgd in het lokaal sociaal beleid. Ze hebben hoge verwachtingen en willen hier actief aan mee werken.

- 86 -

Dit jaar zijn de voorbereidingen getroffen voor het uitwerken van een professionele folder. In 2009 zal deze er moeten zijn en kunnen ze hiermee naar buiten komen. Ondersteuning van een professionele medewerker blijft nodig om de problemen te kunnen opvangen die niet door de groep opgelost kunnen worden.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 - De Draaischijf organiseert tweewekelijks het praatcafé. Hier kunnen de mensen aan lage prijzen een snack eten of iets drinken. De maanden met 5 vrijdagen hebben zij ook opgenomen als praatcafé. Het bezoekersaantal ligt ook een stuk hoger dan het voorgaande jaar. We kunnen rekenen op 15 tot zelf 35 personen per praatcafé. - De eerste vrijdag van de maand hebben ze een aangepast menu voorzien. Naast de gewone snacks zoals spaghetti, croque en frieten serveren ze een gevarieerde en gezonde maaltijd: goulash met rijst (35 inschrijvingen) en Gentse waterzooi ( 20 inschrijvingen). Dit zullen ze in 2009 verder zetten omdat dit heel positief wordt onthaald door de bezoekers. - De Draaischijf heeft jaarlijks vier grote activiteiten: paasfeest, BBQ, busuitstap en kerstfeest. Op het kerstfeest van 2007 waren er 93 personen aanwezig, in 2008 mochten we maar liefst 160 personen verwelkomen. Ook hier weer zien we een enorme groei. - In samenwerking met Basiseducatie wordt een lessenpakket aangeboden in de Draaischijf. Ze streven jaarlijks naar twee vormingsreeksen. - Ook in samenwerking met het vormingscentrum van het OCMW organiseert de Draaischijf vormingen. De Draaischijf mag gratis gebruik maken van de infrastructuur van het OVC en de kosten van de vorming worden gedeeld indien ze worden uitgegeven. In 2008 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2009 van start te gaan met de vorming rond misleidende reclame. - Maandelijks werd er gebruik gemaakt van het aanbod van Vakantieparticipatie en van het Cultuurfonds. - De Draaischijf heeft het tot nu toe moeten hebben van mond aan mond reclame. De ondersteuner is samen met de mensen een werkgroep ‘actie/verenigingen’ gestart, waar ze inhoudelijk werken rond werving. Zij komen maandelijks tot tweemaandelijks samen, en hebben het voorbije halfjaar gewerkt aan het schrijven van een folder. Deze wordt in 2009 uitgegeven. - Via pastorale werkingen heeft de Draaischijf zich een aantal keer zich mogen gaan voorstellen tijdens eucharistievieringen. In 2009 zal de ondersteuner contact opnemen met de deken en pastoors van Beringen en Beverlo.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Dynamo, het samenwerkingsverband van de Limburgse verenigingen waar armen het woord nemen. - Inloopcentrum Oké, het diensten ontmoetingscentrum waar De Draaischijf instaat voor het organiseren van ontmoetingsmomenten. - Het armoedeforum gaat uit van het OCMW Beringen, in samenwerking met de sociale ombudsdienst. De Draaischijf is hiervan actief lid. - Jaarlijks vormingsaanbod in samenwerking met het vormingscentrum van het OCMW.

- 87 -

DYNAMO LIMBURG

Werkschaal Limburg

Opbouwwerker - Frederik Vaes – voltijdse tewerkstelling - Inge Koekelkoren – voltijdse tewerkstelling tot 30/06/08 en 5/10 tewerkstelling tot eind september Financiering: Armoededecreet

Werkadres Marktplein 9/21 3550 Heusden-Zolder


ALGEMENE FASERING Het project startte op 1 januari 2008 en loopt zolang de betrokken partners hun medewerking aan het project verlenen.

ALGEMENE DOELSTELLING Ondersteuning bieden aan de bovenlokale werking van Dynamo Limburg.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Dynamo Limburg vzw is een samenwerkingsverband op Limburgs vlak van verenigingen waar armen het woord nemen. Dynamo brengt de Limburgse verenigingen waar armen het woord nemen samen. Het gaat momenteel om De Brug in Hasselt, De Draaischijf in Beringen, Wasda in Genk, SOMA in Maasmechelen, Houvast in Herk-de-Stad en Warm Hart in Houthalen. Daarnaast is er ook een inhoudelijke betrokkenheid van de niet-erkende verenigingen in Limburg. Samen bundelen de verenigingen hun krachten om zich te verzetten tegen extreme armoede en sociale uitsluiting en solidariteit te creëren. Om deze doelstellingen te bereiken, ontwikkelt Dynamo tal van initiatieven. Van de ondersteuning van de verenigingen en het op gang brengen van een dialoog met de beleidsinstanties tot het organiseren van vorming en zoveel meer. Ook de organisatie van 17 oktober, de werelddag van verzet tegen extreme armoede behoort tot deze initiatieven. Kenmerkend voor de werking van de verenigingen enerzijds en van Dynamo anderzijds is het werken volgens de 6 criteria, die door het decreet ‘Armoede’ worden vooropgesteld. Deze criteria zijn: armen en niet armen verenigen zich, armen nemen het woord, werken aan maatschappelijke emancipatie van armen, werken aan structurele veranderingen, organiseren van vorming en dialoog, armen blijven zoeken.

- 88 -

In 2007 is er intensief gewerkt rond het tot stand komen van een nieuwe ondersteuningsstructuur waarbij de onderlinge samenwerking tussen Dynamo Limburg, de verenigingen, de provincie Limburg en RIMO Limburg centraal stond. Hieruit is een team ontstaan, dat naast de ondersteuning op maat van de verenigingen op bovenlokaal vlak nastreeft om, vertrekkend vanuit de zes criteria zoals beschreven in het armoededecreet, de beleidsbeïnvloeding en de dialoog met het beleid en de buitenwereld aangaande armoedebestrijding vorm en inhoud te geven. Op 1 januari 2008 ging het nieuwe team van start. Het team bestaat uit personeelsleden, tewerkgesteld bij verschillende organisaties en afkomstig vanuit verschillende subsidiebronnen, maar eenduidig aangestuurd door de teamverantwoordelijke. In 2008 heeft het team onder moeilijke omstandigheden moeten functioneren: de bestuursorganen van Dynamo hebben, zacht uitgedrukt, een woelig jaar gekend. Omstandigheden zorgden er begin april voor dat Dynamo daverde op haar grondvesten. Vanzelfsprekend hebben deze ontwikkelingen hun sporen nagelaten op het functioneren van het ondersteuningsteam.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Team Dynamo brengt Limburgse armoedeverenigingen rond de tafel. - Een planningsdag bracht de verenigingen rond de tafel in functie van de agendaplanning. - Tijdens visiedagen bepaalden 8 verenigingen de krijtlijnen van de inhoudelijke bovenlokale werking voor de komende twee jaar. - Het bestuur van Dynamo is samengesteld uit de lokale verenigingen. Het bestuursniveau kende in 2008 een crisis, maar met hulp van een externe procesbegeleider is er opnieuw een Algemene Vergadering samengesteld in december. - In 2008 heeft het team drie maal ingespeeld op het cultuuraanbod van derden en volgden er drie culturele uitstappen. - Er is een tweewekelijkse nieuwsbrief in het leven geroepen als informatieforum voor en door de verenigingen. Werkdoel 2: Team Dynamo brengt partnerorganisaties samen. - Dynamo heeft in 2008 overleg gehad met allerlei partnerorganisaties in functie van concrete samenwerkingsinitiatieven, zoals onder meer met: Welzijnschakels, welzijnszorg, VDAB, Khlim, PHL, Vormingplus, Basiseducatie, Vlaams Netwerk, LOP, Huurdersyndicaat, … - De plannen voor de oprichting van een steungroep Armoede, waarin alle partnerorganisaties rond armoede in vertegenwoordigd zijn, zijn uitgesteld omwille van de moeilijkheden binnen Dynamo. Werkdoel 3: Team Dynamo biedt ondersteuning op maat aan lokale verenigingen. - Er vond een consultatieronde plaats bij de zes verenigingen om te polsen naar hun noden en behoeften op het vlak van ondersteuning. - Ondersteuning De Brug (zie jaarverslag De Brug). - Ondersteuning De Draaischijf (zie jaarverslag De Draaischijf). - Ondersteuning SOMA (zie jaarverslag SOMA). - Ondersteuning Wasda (zie jaarverslag logementhuizen in Genk). - Ondersteuning Warm Hart: 2 dagdelen per week kon Warm Hart rekenen op ondersteuning voor onder meer de verdieping van het thema gezondheid, de uitbouw van een structureel gemeentelijk armoedeoverleg en het vergroten van de naambekendheid. - Ondersteuning HouvastHerk: HouvastHerk genoot begeleiding bij de overname van de voedselbedeling van St-Vincentius. - Het team bouwt regelmatige contactmomenten in met niet-erkende verenigingen: in 9 bezoeken zijn 5 niet-erkende verenigingen bezocht.

- 89 -

- Er werd een boekhoudpakket aangekocht ter ondersteuning van de verenigingen, gekoppeld aan een gezamenlijke vorming rond de basisregels van het pakket. In de toekomst staat een van de teamleden in voor de boekhoudkundige ondersteuning van de verenigingen. - De vorming ‘schrijven voor centen’ werd driemaal georganiseerd ter ondersteuning van de verenigingen bij het schrijven van het werkingsverslag en het jaarplan voor het armoededecreet. - Er is een format voor een basispakket ontwikkeld, ter ondersteuning van de verenigingen. Concreet bestaat het basispakket uit een map met tabbladen per onderwerp waar informatie gebundeld wordt rond specifieke thema’s die van belang zijn voor de verenigingen. Aan elk thema wordt een vormingssessie gekoppeld. De verenigingen kiezen hun deelname aan de modules op maat van hun eigen behoeften. - Om de zelfstandigheid van de verenigingen verder uit te bouwen, werd er in 2008 een tweedelige cursus georganiseerd rond communicatie (praten met mate(n). Werkdoel 4: Team Dynamo bevordert de participatie van mensen in armoede en doet aan beleidsbeïnvloeding. - Dynamo nam in 2008 deel aan 4 werkgroepen van het Vlaams Netwerk en 2 forumdagen, meestal in tandem met doelgroepleden. Ook is er deelname aan de bestuursorganen van het Vlaams Netwerk, in tandem met een doelgroeplid. - 4 Limburgse verenigingen namen deel aan de bevraging rond de inhoud en de leesbaarheid van de overlevingsgidsen. - De werkgroep LSO-Dynamo focuste zich in 2008 op ‘trajectbegeleiding naar werk’ en vergaderde 5 keer. Doel is om ervaringen vanuit de doelgroep om te buigen tot tips voor de trajectbegeleiders. - Rond het thema Onderwijs is er een bovenlokaal overleg gegroeid tussen de verenigingen, de LOP-medewerkers, het Vlaams Netwerk en de kansenbank van de provincie. Het overleg vond drie keer plaats. - In het kader van beleidsbeïnvloeding rond gezondheid werden enkel voorbereidende stappen ondernomen: een bevraging rond voedselbedeling bij 8 verenigingen, een bezoek aan een sociale kruidenier en 6 initiatieven rond voedselbedeling. - Rond het thema Wonen is er een werkgroep ontstaan, die het dossier rond wonen vorm heeft gegeven. Daarnaast was er de actie Betaalbaar Wonen, waar er door de Limburgse verenigingen meer dan 6000 handtekeningen werden verzameld en de deelname aan het debat hieromtrent. Werkdoel 5: Team Dynamo maakt armoede zichtbaar. - Bij de werelddag van verzet tegen extreme armoede stonden in 2008 drie initiatieven centraal: de gezinsdag, de manifestatie en een kunsttentoonstelling met veiling. De komst van Prinses Astrid zorgde voor extra media-aandacht. Een werkgroep vanuit de verenigingen bereidde deze initiatieven voor. - Een inhoudelijk dossier met knelpunten en aanbevelingen rond de woonproblematiek werd voorgesteld op 17 oktober en overhandigd aan alle lokale beleidsverantwoordelijken en een volksvertegenwoordiger. - Via contacten met de PHL is er een nieuwe huisstijl en website gegroeid. Dit wordt operationeel in 2009. - Het team ontwikkelde in 2008 een kansenkwartet rond armoede. Deze kansenkwartetten, opgebouwd rond de 10 grondrechten, zijn werkinstrumenten om met de buitenwereld in dialoog te gaan over armoede. - De dialoog met de buitenwereld over armoede werd gevoerd door het mavo-project, waarbij er met studenten kleuteronderwijs een traject rond kennismaking met armoede werd opgezet. Ook waren er in 2008 twee dialoogmomenten met politieke partijen.

- 90 -

- Het team ontwikkelde ook een vormingskoffer ter ondersteuning van de verenigingen om in dialoog te gaan rond armoede. De koffer omvat tal van materialen, zoals boeken, spellen, powerpoint, algemeen kader, …

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Wonen: Huurdersyndicaat, Vlaams Netwerk, CAW Sonar, CAW ’t Verschil, welzijnsschakels, comité actie betaalbaar wonen. - Onderwijs: LOP-deskundigen, kansenbank Provincie Limburg, Vlaams Netwerk. - Vorming: Khlim, Vormingplus, Basiseducatie. - Andere: LSO, PHL, Welzijnszorg en welzijnsschakels.

PUBLICATIES - Dossier 17 oktober 2008. - Kansenkwartetten.

- 91 -

ONDER ONS - SINT-TRUIDEN

Werkschaal Sint-Truiden en omgeving

Buurtwerker Greetje Swerts - 6/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres CAW Ursulinnenstraat 7 3800 Sint-Truiden


ALGEMENE FASERING Het project startte in januari 2005 en loopt tot 31 december 2014.

ALGEMENE DOELSTELLING Het versterken van de positie van maatschappelijk achtergestelden in Sint-Truiden.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Het project ‘Onder Ons’ bestaat uit twee inhoudelijke werkgroepen ‘Ons Optrekje’ en OBOS en een vrijwilligersgroep. Maandelijks, tijdens de voedselbedeling, is er een ontmoetingsmoment voor de doelgroep. Dit is een forum om nieuwe mensen uit de doelgroep te leren kennen en toe te leiden naar de werking. OBOS staat voor Ondernemende Bewuste Ouder(s) Sint-Truiden. Hierin zitten meestal jonge moeders (soms ook grootvaders en grootmoeders) uit de meest achtergestelde gezinnen.’Ons Optrekje’ is samengesteld uit zowel mannen en vrouwen, jong en oud, met een zeer uiteenlopende problematiek. Sinds 2007 werkt OBOS rond het thema ‘onderwijs’ om de kloof tussen het onderwijs en de ouders in armoede te overbruggen. Twee deelnemers van OBOS participeren in de bestuursorganen van het LOP basisonderwijs en secundair onderwijs. Zij brengen de signalen van de groep over naar de onderwijswereld. Constructieve tips openen de dialoog met onderwijs en zetten aan tot samenwerking om het gelijke onderwijskansenbeleid te realiseren. Deze tips en de volledige OBOS-werking werden op een algemene vergadering van het LOP door de deelnemers zelf voorgesteld aan alle directies en onderwijspartners. Als erkenning voor de inzet en het doorzettingsvermogen van OBOS organiseerde de voorzitter van het LOP basisonderwijs een uitstap naar het Vlaams Parlement.

- 92 -

Daar hadden we een kort gesprek met de Minister van onderwijs, Frank Vandenbroucke en gingen we in dialoog met vier parlementairen uit de onderwijscommissie. In een overleg met de ouderverenigingen werd duidelijk dat oudercomités niet op de hoogte zijn van de kansarmoede problematiek en dat daar de accenten moeten gelegd worden voor de werking van het komende jaar. In een tweede dialoogmoment bij OBOS gaven de lokale onderwijspartners hun visie op kwetsbare ouders en hoe zij kijken naar kansarmoede. Gezien communicatie essentieel is voor de toenadering werd er in samenwerking met Vormingplus een cursus op maat georganiseerd voor de doelgroep. De werkgroep Ons Optrekje werkt al twee jaar rond de problematiek van collectieve schuldbemiddeling. Signalen en klachten uit de doelgroep werden het voorbije jaar uitgebreid met de bevindingen van het OCMW en het CAW. Zij beloven hun samenwerking wanneer we in dialoog gaan met de schuldbemiddelaars. Deskundige inbreng van een advocaat-schuldbemiddelaar uit Riemst, het OCMW van Hasselt en Sint-Truiden en het CAW gaven de doelgroep meer inzicht in de werking van schuldhulpverlening. Het accent lag het voorbije jaar op de informatieoverdracht. Naast de werking van de werkgroepen OBOS en Ons Optrekje organiseert de vrijwilligersgroep Onder Ons tal van andere ontspannende activiteiten. De opbouwwerkster zorgt op haar beurt voor afwisseling van de inhoudelijke werking door andere ontspannende activiteiten met de doelgroep.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Maatschappelijk achtergestelden verenigen en stimuleren tot participatie aan de inhoudelijke werkgroepen. - ‘Onder Ons’ blijft een vast maandelijks ontmoetingsmoment tijdens de voedselbedeling en is uitgegroeid tot een platform waar de opbouwwerkster nieuwe mensen in achterstelling kan contacteren. Gemiddeld komen er 70 mensen verspreid over de ganse dag. - Via de voedselbedeling, het OCMW en het CAW worden flyers verdeeld om mensen uit te nodigen voor de activiteiten van ‘Onder Ons’. Een balpen met inscriptie ‘Kom naar ons bij ‘Onder Ons’ met de contactgegevens wordt uitgedeeld aan de bezoekers tijdens de voedselbedeling. - De werkgroep OBOS kwam twee maal per maand samen. In het voorjaar werd er uitsluitend gewerkt rond het thema onderwijs. In het najaar werd onderwijs afgewisseld met opvoedingsondersteuning. Om tegemoet te komen aan de allerzwaksten in de groep ging de tweede OBOS bijeenkomst over opvoedingsthema’s in aanwezigheid van een deskundige van K&G. - Naast de twee werkgroepbijeenkomsten waren er een aantal extra inhoudelijke activiteiten zoals participatie aan de LOP vergaderingen (10), uitstap naar het Vlaams parlement, dialoog- en voorstellingsmomenten (2), informatieavonden (7), debat onderwijs met de provincie (1), een ontmoeting met de oudercomités(1), cursus ‘communicatie (3), … - De werkgroep ‘Ons Optrekje’ is het voorbije jaar één maal per maand samengekomen en werkt nog steeds rond het thema collectieve schuldbemiddeling. In de werkgroep kwamen deskundigen regelmatig uitleg geven over de werking van schuldhulpverlening. De signalen van de doelgroep worden getoetst aan de deskundige uitleg. Bevindingen van de doelgroep werden uitgebreid met signalen van het team schuldhulpverlening van het OCMW en het CAW. OCMW en CAW willen samenwerken om een betere informatiedoorstroming tot stand te brengen en eventuele knelpunten weg te werken. - De organisatie van de zomerbarbecue werd herhaald. 165 mensen uit de doelgroep waren aanwezig. Het is een hulpmiddel voor de opbouwwerkster om de doelgroep te leren kennen en zelf gekend te zijn als tijdelijke partner in het lokaal sociaal werkveld. Het voorbije jaar was er veel belangstelling van plaatselijke zelfstandigen en politici. Dit leverde heel wat sponsoring op.

- 93 -

- De opbouwwerkster ondernam enkele pogingen tot huisbezoek samen met een vrijwilligster uit de werking. Dit was geen succes. De meeste mensen waren afwezig. De bedoeling was om mensen te blijven motiveren en toe te leiden naar de nieuwe werking bij OBOS over opvoedingsthema’s. - Inhoudelijke werkmomenten werden afgewisseld met een 8-tal ontspannende activiteiten. Dit moet het groepsgevoel bevorderen en ervoor zorgen dat de motivatie erin blijft. Werkdoel 2: Maatschappelijk achtergestelden stimuleren tot persoonlijke groei zodat ze hun belangen beter kunnen realiseren. - Er is een vrijwilligersgroep met een vaste kern en enkele freelance vrijwilligers. Zij nemen praktische taken op tijdens de maandelijkse ‘Onder Ons’ ontmoetingsdag en tijdens de bijeenkomsten van de werkgroepen. De vrijwilligers hebben zelf een sinterklaasfeest en een paasfeest georganiseerd, leggen zelf de nodige contacten en voeren de taken zelf uit. De barbecue was dit jaar ook het resultaat van de vrijwilligers zelf. - In hun contacten met andere kansarmen hebben vrijwilligers aandacht voor problemen en signaleren die aan de opbouwwerkster in functie van de inhoudelijke werking. - Samenwerking met Dynamo: twee vertegenwoordigers uit de vrijwilligersgroep werkten mee aan de werkgroep voor 17 oktober en gaven maandelijks feedback aan de vrijwilligersgroep. De maandelijkse nieuwsbrief van Dynamo werd besproken op de vrijwilligersvergadering. - Er was participatie van doelgroepleden aan 13 vormingsactiviteiten. Zelf werd er een cursus van 3 sessies georganiseerd i.s.m. Vormingplus over (het belang van) communicatie. - De opbouwwerkster werkte nauw in tandem samen met één doelgroeplid i.f.v. de organisatie en planning van de werking. - Door persoonlijke problemen schieten enkele vrijwilligers soms tekort in hun taak. Andere vrijwilligers nemen automatisch de taken over, maar hebben het er moeilijk mee. Niet alle vrijwilligers zijn even begripvol. Ze moeten hier mee leren omgaan. Werkdoel 3: Beleidsmakers zijn bewust van de meerwaarde van participatie en participatievoorwaarden. - De burgemeester kwam op bezoek op het paasfeest en op de BBQ. - Samenwerkingsverbanden werden versterkt met onder meer Kind en Gezin, Sint-Vincentius, het CAW en het LOP. - Een tweede dialoogmoment vond plaats in de OBOS groep waarbij enkele onderwijsmensen hun bevindingen over de doelgroep verduidelijkten en mee zochten naar mogelijke oplossingen. - Tijdens een bezoek aan het Vlaams Parlement ontmoetten 5 OBOS deelnemers minister van onderwijs, Frank Vandenbroucke. Daarna gingen zij in dialoog met 4 leden van de onderwijscommissie, elk uit een verschillende partij. - Er zijn contacten met vrijwilligers van Sint-Vincentius tijdens de maandelijkse ‘Onder Ons’ontmoeting. Het voorbije jaar verlopen de contacten rechtstreeks met de voorzitter van SintVincentius die rekening houdt met de signalen uit de doelgroep. - De werking van ‘Onder Ons’ en meer bepaald van OBOS werd toegelicht op het team van regioverpleegkundigen van K&G. Nu bestaat het contact met K&G uit een driemaandelijks overleg met de teamverantwoordelijke specifiek in verband met opvoedingsondersteuning. - Er werd een voorstelling gegeven met en door de deelnemers van OBOS voor de algemene vergadering van het LOP. Hierbij lag het accent vooral op het belevingsproces in de OBOSwerking en het aanreiken van positieve tips. Er is ook een vertegenwoordiging van de opbouwwerkster en twee leden van OBOS in het DB/stuurgroep en een werkgroep van het LOP. Om gerichte resultaten te bereiken is er regelmatig individueel overleg met de deskundige ondersteuner van het LOP.

- 94 -

- De opbouwwerkster heeft nieuwe netwerkcontacten opgestart met het Vlaams Netwerk en met POOST. - Plaatselijke politici van de Open VLD (lokale middenstand) en Hilde Vautmans toonden bijzondere belangstelling voor de werking van ‘Onder Ons’ en vroegen een toelichting tijdens hun bezoek aan de zomer BBQ. Er waren het voorbije jaar informele contacten met Veerle Heeren, schepen Filip Moers, schepen Bert Stippelmans, schepen Els Sneyers en Jef De Lombarde (coördinerend directeur van het vrij secundair onderwijs in Sint-Truiden). Werkdoel 4: Er is een participatiekanaal bij het beleid. - Er hebben reeds twee dialoogmomenten plaatsgevonden tussen de ouders van de OBOS werkgroep en onderwijsmensen in de opstap naar een constructieve samenwerking. - Er is participatie van enkele deelnemers uit OBOS in de LOP-vergaderingen. De deelnemers laten voorzichtig hun stem horen bij het onderwijsbeleid. Ondertussen zijn zij aanvaard als belangrijke partner die regelmatig naar hun mening gevraagd wordt. Deze deelnemers koppelen hun ervaring terug naar de OBOS groep. - Er is participatie van een deelneemster van OBOS bij POOST (project opvoedingsondersteuning Sint-Truiden). - Met de doelgroep zijn er twee artikels geschreven in het gemeentelijk informatieblad van de stad Sint-Truiden. - De burgemeester nodigde de opbouwwerkster en een doelgroepster uit om als gastspreker aanwezig te zijn in zijn uitzending op studio TVL, een opportuniteit i.f.v. bekendmaking van de werking.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Onder Ons: CAW, St-Vincentius. - Barbecue: CAW, Kiwanis, St-Vincentius, Pasci (fruit- en groentenboer en toekomstige OCMWvoorzitter), SVK ‘Land van Loon’. - OBOS: teamverantwoordelijke van Kind en Gezin, deskundige ondersteuner van het LOP, BasisOnderwijs en LOP SecundairOnderwijs, POOST. - ‘Ons Optrekje’: OCMW en CAW. - Sinterklaasfeest: politie Sint-Truiden (sociale dienst), Pasci (fruit- en groentenboer en toekomstig OCMW-voorzitter).

- 95 -

ACHTERSTELLING IN LUMMEN

Werkschaal Gemeente Lummen

Buurtwerker Liezy Claes - 5/10 tewerkstelling tot 15 november 2008 Financiering: decretale middelen

Werkadres OCMW Lummen Wijngaardstraat 8 - 3560 Lummen


ALGEMENE FASERING Het project startte op 1 juli 2007 en loopt tot 30 juni 2012. Een verlenging werd in 2008 door het dagelijks bestuur goedgekeurd.

ALGEMENE DOELSTELLING Wegwerken van achterstelling in Lummen.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN RIMO Limburg startte in 2006 met een projectvoorbereidend onderzoek waarvan de bevindingen zijn samengevat in een rapport. Daaruit groeide een projectvoorstel dat in het voorjaar van 2007 aan de beleidsorganen van de gemeente Lummen werd voorgelegd. Op 1 juli 2007 ging het project van start met twee ambitieuze doelstellingen, zijnde het creëren van een laagdrempelige ontmoetingsruimte voor mensen in armoede en het vormen van een netwerk tussen verschillende partners die rond armoedebestrijding werken. Na een grondige verkenningsfase van de doelgroep en de sociale actoren in 2007, ging de opbouwwerker van start met de organisatie van vaste en variërende activiteiten met en voor de doelgroep, zoals een maandelijkse maaltijd en een koffieklets, gericht op kennismaking en het op gang brengen van een groepsdynamiek. Hoogtepunt was een BBQ in de zomermaanden met een grote opkomst. Een vaste kern van deelnemers en vrijwilligers heeft zich intussen gevormd. Halfweg 2008 vond een evaluatiemoment van het project plaats met de doelgroep en de sociale actoren, wat heeft geleid tot het bijstellen van de oorspronkelijke doelen. De focus ligt in de toekomst op het verhogen van de zelfredzaamheid van de mensen in armoede, het verbeteren van de beeldvorming over armoede bij de bevolking en het beleid van Lummen en het creëren van inspraak voor de doelgroep bij het beleid. In november verlaat de opbouwwerker het project en de organisatie, wat een breuklijn veroorzaakt in het project.

- 96 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Er is een kanaal om de doelgroep te bereiken en de doelgroep wordt door de opbouwwerker bereikt. Dit kan door de creatie van een laagdrempelige ontmoetingsplaats. - De opbouwwerker zorgde voor een uitbreiding van het bereik van de doelgroep door onder meer de sporadische aanwezigheid bij de voedselbedeling, de doorverwijzing via sociale actoren, folders, huisbezoeken, de organisatie van activiteiten. - Van losse activiteiten met de doelgroep is er een evolutie in de richting van een gestructureerd activiteitenaanbod, zoals een maandelijkse groepsmaaltijd, een koffiekletsbijeenkomst en een ontspannende activiteit. Een greep uit het activiteitenaanbod: nieuwjaarsdiner (18/01), bezoek internestje (18/02), toneelstuk (07/03), cursus relaxatie (april 08), bowling (23/07), knutselnamiddag (19/03), croque-monsieur maken, … - Er is een kern van vaste deelnemers en vrijwilligers gegroeid. - Met ondersteuning van de opbouwwerk slaagde de vrijwilligers erin om de organisatie van een BBQ op zich te nemen (23/08). - De deelnemers van het project evalueerden het project naar aanleiding van de heroriëntering van de doelstellingen van het project en gingen hierover in dialoog met de sociale actoren. Werkdoel 2: Er is afstemming tussen de verschillende partners die rond armoedebestrijding werken. - De opbouwwerker heeft de verkenning van de sociale actoren bij de start van 2008 verdergezet. - De opbouwwerker nam deel aan het samenlevingsforum. - De sociale actoren hebben zich onder impuls van de opbouwwerker gebogen over de heroriëntering van de doelstellingen van het project. Resultaat was dat de uitbouw van een netwerk van partners niet langer beschouwd werd als een taak van de opbouwwerker, maar van het samenlevingsforum dat in dat kader een trekkersrol dient op te nemen. - De organisatie van een werkbrunch in samenwerking met de PWA en de vakbonden. Er werd met de werklozen in gesprek gegaan over hun zoektocht naar werk en met als doel de werklozen samenbrengen in groep, hen gerichte vorming aan te bieden en hen te begeleiding in de zoektocht naar een job.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Stuurgroep: De Winning, PWA, Kantonnale Bouwmaatschappij, gemeentelijke dienst Welzijn, Afgevaardigde samenlevingsforum. - Samenlevingsforum Lummen. - Project rond trajectbegeleiding naar werk: PWA, vakbonden.

PUBLICATIES - Folders - eigen publicatie.

- 97 -

EMPOWERMENT VAN ACHTERGESTELDE GROEPEN - MAASMECHELEN

Werkschaal Gemeente Maasmechelen

Opbouwwerker Geert Desmet - 4/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Kastanjelaan 61 3630 Maasmechelen


ALGEMENE FASERING Het project ging van start in april 2008 en loopt tot juni 2013.

ALGEMENE DOELSTELLING Het project beoogt het empoweren (aanmoedigen,versterken) van mensen in meervoudige achterstelling door met hen op zoek te gaan naar hun eigen bezieling.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN Empowerment van mensen in meervoudige achterstelling via hun eigen bezieling staat in het project centraal. Wat kan hen drijven, wat geeft hen de kracht om hun leven een andere wending te geven? Kunnen we samen een aanzet geven om een stukje van hun droom te verwezenlijken, zodat zij terug in zichzelf kunnen geloven en zo aan hun eigen toekomst en geluk kunnen bouwen. Het project zit in een voorbereidende fase. Het denkwerk is afgerond en het concept van het project is klaar en uitgeschreven in een visietekst. De methodiek van ‘Appreciative inquiry’ vormt het uitgangspunt. Via de organisatie van 2-daagse bijeenkomsten met groepen van een 15-tal mensen uit achtergestelde groepen herontdekken de betrokkenen hun eigen talenten en de betekenis ervan voor de toekomst. Vrijwilligers treden op als persoonlijke coaches tijdens en na de 2-daagse om mensen te begeleiden en te helpen om hun plan waar te maken. Eerste contacten met partnerorganisatie en coaches werden gelegd. Daarnaast werd, om het project te financieren, een subsidiedossier ingediend, maar dit werd niet weerhouden. Omwille van de beperkte tewerkstelling van de opbouwwerkster is het belangrijk om extra personeel aan te trekken. De zoektocht naar bijkomende middelen moet worden verder gezet.

- 98 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Het bijeenbrengen van meervoudig achtergestelden rond actuele en gemeenschappelijke knelpunten met het oog op preventieve en curatieve initiatieven, die de zelfredzaamheid verhogen. - Het concept van het project is klaar en uitgeschreven in een visietekst. - Een subsidiedossier werd ingediend om het project te financieren, maar werd niet weerhouden. - Eerste contacten met enkele partnerorganisaties werden gelegd, maar zijn nog niet uitgemond in concrete afspraken. - De zoektocht naar vrijwillige coaches is gestart via het seniorenforum en het rechtstreeks aanspreken van mogelijke vrijwilligers. - Rond de methodiek van ‘Appreciative Inquiry’ is er leeswerk gebeurd en zijn er contacten gelegd met Stebo, die de waarderende benadering in de praktijk heeft gebracht. Werkdoel 2: De creatie van ad hoc inspraak voor kansengroepen rond de werking van de welzijnsdiensten en de organisatie van het hulpverleningsaanbod. - De realisatie van dit werkdoel is pas gepland in een latere fase van het project.

NEVENACTIVITEITEN In het kader van nazorg na afloop van het project rond Lokaal Sociaal Beleid in 2006 en 2007, werd er een voorstel uitgewerkt om de terugkoppeling van de resultaten van het LSB-plan naar de doelgroep te verzorgen. Door moeilijke omstandigheden kon de gepland activiteit niet doorgaan en werd er gekozen om aan de slag te gaan met een alternatief om de resultaten aan de doelgroep kenbaar te maken, namelijk door middel van een placemat. In dat kader werd het LSB-plan uitgepluisd en de belangrijkste antwoorden op vragen van de kansengroepen eruit gefilterd. Een cartoonist zal de informatie verwerken in een strip of cartoon om te drukken op de placemats. Deze placemats zullen in vele ontmoetingsruimtes en eetgelegenheden, waar onze doelgroepen over de vloer komen, verspreid worden.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Stuurgroep Lokaal Sociaal Beleid (OCMW en Gemeente Maasmechelen). - Seniorenforum. - Soma.

- 99 -

LOKAAL SOCIAAL BELEID

Werkschaal Provincie Limburg

Opbouwwerker Melissa Bosmans - voltijdse tewerkstelling Financiering: Provincie Limburg

Werkadres RIMO Limburg Marktplein 9/21 – 3550 Heusen-Zolder


Provincie Limburg 2e directie, strategie en planning Universiteitslaan 1 – 3500 Hasselt

ALGEMENE FASERING Het project Lokaal Sociaal Beleid startte op 15 januari 2008. De eerste convenant liep tot 15 januari 2009. Ondertussen werd er een nieuwe convenant afgesloten die loopt tot 31 maart 2010.

ALGEMENE DOELSTELLING Ondersteuning bieden aan actoren inzake samenwerking en participatie van achtergestelde groepen in het kader van het Lokaal Sociaal Beleid

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De algemene doelstelling valt uiteen in vier grote onderdelen: de ondersteuning van actoren inzake samenwerking en participatie in het kader van het Lokaal Sociaal Beleid, een regionale omgevingsanalyse maken, de behoeften aan ondersteuning inzake samenwerking in het lokaal sociaal beleid, die bij de lokale besturen leven, in kaart brengen en een ondersteuningsprogramma uitwerken dat is toegespitst op de participatie van achtergestelde groepen in het lokaal sociaal beleid. De omgevingsanalyse werd ontwikkeld en kreeg als titel “Werken aan Welzijn, Uitdagingen voor Limburg”. De opmaak van de module m.b.t. de participatie van achtergestelde groepen in het lokaal sociaal beleid in een ondersteuningsprogramma voor lokale besturen is in de maak. Hiervoor wordt het sociaal overleg aanwezig in Houthalen-Helchteren als uitgangspositie genomen. In 2008 was het sociaal overleg een louter informerend overlegplatform met partners die rond armoede werken. In 2009 willen we een stap verder gaan in het participatieproces. We willen het sociaal overleg een

- 100 -

adviserende rol geven. Hierdoor realiseren we één van de doelstellingen uit het lokaal sociaal beleidsplan van de gemeente. Deze module zal opgenomen worden in het rapport inzake haalbare vormen van samenwerking tussen lokale besturen en verenigingen waar armen het woord nemen. In dit rapport krijgen de interviews met de verenigingen ook een plaats. In 2008 werden Warm Hart, De Draaischijf en De Brug bevraagd. In 2009 komen Soma, WASDA, Cultuurclub, HouvastHerk, Onder Ons, Hoger Op, Anker en Ons Verblijf aan bod.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Het opmaken van een externe regionale omgevingsanalyse die kan worden gebruikt als input voor de meerjarenplanning van de Centra Algemeen Welzijnswerk (autonome en ingebouwde), het maatschappelijke opbouwwerk en de verenigingen waar armen het woord nemen. - Allerhande cijfermateriaal werd verzameld en verwerkt. Hierbij maakten we gebruik van de know how van de studiecel, de registratiegegevens van de Limburgse CAW’s, … - Regelmatig overleg met het PAWL (het Platform Algemeen Welzijnswerk Limburg). - Deze regionale omgevingsanalyse heeft de vorm van een rapport dat de situatie van kwetsbare mensen in Limburg zichtbaar maakt, niet alleen op basis van cijfers maar ook via een meer kwalitatieve beschrijving, getoetst aan de meningen van hulpverleners. Het stramien van het rapport is uitgewerkt met de Centra Algemeen Welzijnswerk, het ingebouwd welzijnswerk en het Maatschappelijk Opbouwwerk tijdens het PAWL. - Omdat participatie geen loos woord mag zijn, kregen ook de verenigingen waar armen het woord nemen een plaats in de regionale omgevingsanalyse. Daarvoor nam de medewerker deel aan de volgende activiteiten: Planningsdag Dynamo: 11-02-2008 (gezondheidspreventie is een van bespreekpunten); activiteit met Warm Hart; deelname aan teamoverleg ondersteuningsteam. - De voorlopige conclusies uit de omgevingsanalyse werden via het organiseren van twee reflectiedagen getoetst aan de ervaringen van praktijkwerkers. Hiervoor maakte we gebruik van de dialoogmethode in combinatie met worldcafé. De praktijkwerkers van de CAW’s en het maatschappelijk opbouwwerk namen deel op twee verschillende dagen. In totaal waren er 51 deelnemers. Voor de praktijkwerkers van de CAW’s werden de te bespreken stellingen besproken met het PAWL. Voor zij uit het maatschappelijk opbouwwerk werden de stellingen besproken met de teamverantwoordelijken van RIMO Limburg. De verslagen werden verwerkt in de omgevingsanalyse. We kunnen stellen dat de omgevingsanalyse een verhaal is dat overeenstemt met de dagdagelijkse praktijk. Werkdoel 2: Het uitwerken van een module m.b.t. de participatie van achtergestelde groepen in het lokaal sociaal beleid in een ondersteuningsprogramma voor lokale besturen. - In nauwe samenwerking met de ondersteuningspool van Dynamo wordt de gemeente HouthalenHelchteren methodologisch begeleid bij de uitbouw van een structureel armoedeoverleg. Dit wordt een pilootproject voor Limburg. Op die wijze komen we tot een overdraagbaar format voor andere lokale besturen. Dit werd ook zo opgenomen in de convenant die de provincie Limburg afsloot met RIMO Limburg voor de periode van 15/01/2009 tot 31/03/2010. - De verenigingen waar armen het woord nemen worden bevraagd. Op welke manier werken zij samen met gemeente/OCMW? Wat krijgen ze? Wat geven ze? Wat werkt en wat werkt niet? Uit deze bevraging kunnen we eveneens materiaal halen om het eindresultaat van de module te stofferen. In 2008 kwamen Warm Hart, De Draaischijf en De Brug aan bod.

- 101 -

Werkdoel 3: Het opmaken van een rapport inzake haalbare vormen van samenwerking tussen lokale besturen en verenigingen waar armen het woord nemen. - Voorafgaand aan punt 2, werd een vragenlijst samengesteld in overleg met Claudia Mellebeek en Mieja Engelen. Deze vragenlijst werd als proef afgenomen bij Warm Hart vzw, zodanig dat de vereniging ons nog tips kon meegeven. De vragenlijst werd goed bevonden en wordt gebruikt om de andere verenigingen in Limburg te bevragen. - Zie werkdoel 2. Werkdoel 4: Het aftoetsen van een concept voor een sociale barometer voor Limburg. - In 2008 startte Samenlevingsopbouw Gent met een stuurgroep voor de ontwikkeling van een sociale barometer. De stuurgroep werd via de verslagen mee opgevolgd. In 2009 nemen we actief deel aan de stuurgroep die dan de naam “Sterke armen in beweging” krijgt. - Met een “sociale barometer” willen we cijfermateriaal inzake welzijn systematisch aanvullen met kwalitatief materiaal. Naast evoluties in de mate waarin kwetsbare groepen erin slagen hun sociale grondrechten te realiseren, wordt ook ruimte voorzien om gewenste en ongewenste gevolgen van beleidsmaatregelen bij kwetsbare groepen te toetsen. We volgen de ontwikkelingen binnen het Gentse project sociale barometer op. Indien succesvol werken de provincie en RIMO Limburg samen om een concept te ontwikkelen voor een Limburgse versie van deze sociale barometer.


Dynamo Limburg. PAWL. LSO dialoog OCMW – Dynamo. LSO dialoog OCMW – AWW. Provincie Limburg, 2de directie Welzijn, Strategie & Planning. Sociaal overleg Houthalen. Stuurgroep Sociale barometer

PUBLICATIES - RIMO Magazine, jaargang 2008, nummer 2, artikel “Mensen in armoede nemen deel aan het Lokaal Sociaal Beleid”. - Noega, jaargang 2008, nummer 26, artikel “Onderwijs geven in de gevangenis”. - Omgevingsanalyse: “Werken aan welzijn, uitdagingen voor Limburg”.

- 102 -

PROJECTVERKENNING LEOPOLDSBURG

Werkschaal Leopoldsburg

Opbouwwerker Marleen Hus - 8/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Tramstraat 43 3970 Leopoldsburg


ALGEMENE FASERING De projectverkenning ging van start op 8 januari 2008 en eindigde op 30 juni 2008. Van juli 2008 tot december 2008 startte de voorbereiding van het opbouwwerkproject.

ALGEMENE DOELSTELLING Opzetten van een verkenning van het werkveld met het oog op het opstarten van een nieuw opbouwwerkproject Vanuit intensieve gesprekken (in het totaal 49) die de opbouwwerker voerde gedurende de maanden januari, februari en maart 2008 met beleidsverantwoordelijken, belangengroepen waaronder het Kapstokske, De Oogst, het Rode Kruis Leopoldsburg, Sint Vincentius Ham, Open Hart Paal, de wijkwerkingen, KAV Leopoldsburgsburg-centrum, de migrantenwerking, Basiseducatie West Limburg, de vereniging van armen Hoger Op, de afhakers van Hoger Op, de Kantonale Bouwmaatschappij, het dienstencentrum Den Tuinhoek, Kind en Gezin kwamen volgende vaststellingen bovendrijven. - Er zijn heel wat organisaties en vrijwilligers van Leopoldsburg actief en begaan met mensen die het moeilijk hebben om de touwtjes aan mekaar te knopen maar via de bestaande kanalen en werkingen bereikt men deze mensen te weinig of niet. - De armoede in Leopoldsburg is zeer verspreid en verdoken. Als mensen geen thuishaven hebben als toeleider is het ontzettend moeilijk om hen te bereiken. - Zowel beleidsmensen als mensen in armoede dromen van een laagdrempelige gemeenschapsvoorziening, ongeacht de etnische afkomst waar mensen in armoede kunnen samenkomen. - Leopoldsburg heeft een vereniging van armen, Hoger Op. Interne problemen hebben gezorgd voor een negatief imago. OCMW Leopoldsburg heeft het opbouwwerk gevraagd om deze groep op een aangepaste manier te ondersteunen. Uit deze verkenning groeide de aanzet tot een nieuw opbouwwerkproject met als algemene doelstelling : Participatie van meervoudige achtergestelden aan het maatschappelijk leven: een uitdaging voor Leopoldsburg! Deze algemene doelstelling werd verfijnd door het formuleren van enkele werkdoelen.

- 103 -

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: Opzetten van een verkenning van het werkveld met het oog op het opstarten van een nieuw opbouwwerkproject. - In de periode van januari tot en met maart voerde de opbouwwerker intensieve gesprekken (49 in totaal) met beleidsverantwoordelijken, partnerorganisaties en belangengroepen. - Na deze grondige verkenning legde de opbouwwerker gestructureerde contacten met enkele partners in het werkveld. Doel was te starten met nieuwe initiatieven om de doelgroep in groep te benaderen en de problematiek verder uit te diepen. - Na afloop van de verkenning vanaf juli 2008 groeide een nieuw project met 4 werkdoelen (zie verder). Werkdoel 2: Uitbouwen van een basiswerking van mensen die moeilijk de touwtjes aan mekaar kunnen knopen - Vanuit de vaststelling dat er veel betalingsmoeilijkheden rond de energiefacturen waren, en vanuit herhaalde signalen vanuit het Sociaal Huis, zocht de opbouwwerker contact met de milieudienst van Leopoldsburg om het terrein af te tasten. Met de benoeming van de gemeentelijke duurzaamheidambtenaar in september werden de gemeentelijke voorbereidingen getroffen om mensen en groepen aan te spreken en mee te doen aan de Klimaatswijken en de energiescans, een actie waaraan elke burger kan meedoen. De opbouwwerker slaagde erin om 14 kansarme gezinnen warm te krijgen die vanaf 1 november startten met een Klimaatopmaat. De wekelijkse contacten zorgden voor intensere samenwerking. Daarnaast stelde de opbouwwerker een programma samen van de groepssamenkomsten voor de deelnemers van de Klimaatopmaat. Bedoeling is om eenmaal per maand een bepaald probleem uit te diepen in groep dat te maken heeft met energieproblemen. Dit zijn: informatie rond de energiefactuur, de sociale maatregelen, tips om energie te sparen, problemen bij verhuis, veranderen van leverancier. De actie loopt van 1 november 2008 en eindigt 30 april 2009. - De opbouwwerker bouwde contact uit de cultuurfunctionaris om te kijken welke programma’s binnen cultuur konden opengesteld worden voor kansarme groepen en hoe in Leopoldsburg kan gewerkt worden aan cultuurparticipatie van kansengroepen. - Vanuit de contacten met het Sociaal Huis en in samenwerking met het Sociaal Huis startte de opbouwerker met Krachtgericht groepswerk. Een groep van 12 kansarme mensen komt maandelijks samen met de bedoeling ervaringen in groep te delen rond een bepaald thema. De onderwerpen die aan bod kwamen werden door de groepsleden aangebracht en door de opbouwwerker uitgewerkt. Bedoeling is om op termijn per twee of per drie mensen samen de volgende groepssamenkomst voor te bereiden met het doel mensen individueel en in groep mensen te versterken in hun zoektocht naar de volwaardige plaats in de samenleving. - Het voorstel omtrent een groepsmatige aanpak van maatschappelijke kwetsbaren in Leopoldsburg zit in goede banen via de actie ‘Klimaatopmaat’ en het Krachtgericht groepswerk. De groepsmatige aanpak dankt haar succes door het samenspel van intensieve huisbezoeken, het vertrouwen dat hierdoor ontstaat, de steun van het sociaal huis, en de goede contacten met de gemeente en haar diensten. Werkdoel 3: ondersteuningswerk Hoger Op als vereniging van mensen die moeilijk de touwtjes aan mekaar kunnen knopen - In 2008 slaagde ‘Hoger Op’ erin om terug haar identiteit vast te leggen, een nieuwe kerngroep samen te stellen en een nieuw programma op te stellen voor 2009. - Er zijn maandelijkse samenkomsten van de kerngroep, die ondersteund worden door de opbouwwerker. - De opbouwwerker vormt een nauwe tandem met de voorzitter van Hoger Op, in functie van het leerproces van de voorzitter.

- 104 -

- Het is nog niet duidelijk welke plaats Hoger Op als welzijnsschakel gaat innemen in de lokale armoedebestrijding van Leopoldsburg de volgende jaren. Hoger Op mist op dit ogenblik haar plaatselijke inbedding en uitstraling. Werkdoel 4 : ontwikkelen van een modelstructuur FAL als ondersteuningstructuur van meervoudige gekwetsten in Leopoldsburg - Het Forum Armoede Leopoldsburg is aan een nieuwe relance. In 2008 werkte de opbouwwerker een nieuwe discussienota uit rond de doelstellingen van het Forum en de vraag naar uitbereiding van een aantal relevante partners. - Het wordt een hele uitdaging om verbindingen te maken met alle groepen kansarmen in Leopoldsburg en met Hoger Op in het bijzonder. Werkdoel 5 : Realisatie van een ontmoetingshuis - De opbouwwerker bouwde aan heel wat gerichte contacten met het oog op de start van een gemeenschapsvoorziening als toeleider en thuishaven van de kansarme gezinnen van Leopoldsburg. - Een laagdrempelige ontmoetingsplaats is realiteit geworden in 2008. - Het wordt een hele uitdaging om de structuur en de werking van het ontmoetingshuis met de groep kansarmen uit te werken in samenspraak met gemeente en sociaal huis van Leopoldsburg.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Actie Klimaatopmaat : Milieudienst van de gemeente Leopoldsburg: de duurzaamheidsambtenaar , de milieuraad van de gemeente Leopoldsburg, Bond Beter Leefmilieu en Provincie Limburg derde directie - Krachtgericht groepswerk :Sociaal Huis van Leopoldsburg - Ontmoetingshuis : Gemeente en OCMW Leopoldsburg - Ondersteuning FAL geeft contact met alle organisaties die met armoedebestrijding te maken hebben in Leopoldsburg

- 105 -

RESULTATEN – VERMINDERING ACHTERSTELLING Via het meerjarenplan heeft RIMO Limburg enkele jaren geleden de uitdrukkelijke keuze gemaakt om te focussen op achterstelling. De voorbije jaren werden binnen dit programma heel wat projecten ontwikkeld en heeft RIMO Limburg belangrijke expertise terzake opgebouwd. Deze ervaring kristalliseert zich op een tweetal domeinen. Op de eerste plaats zijn er de inloopmomenten, waar de ontmoetingsfunctie gecreëerd wordt. SOMA in Maasmechelen is een voorbeeld van een permanente infrastructuur op dat vlak. Maar ook in andere projecten (bv. “Onder Ons” in Sint-Truiden) spelen we hierop in. De ervaring leert ons dat het samen-komen en het samen-eten dikwijls het vertrekpunt naar meer is. De tweede ervaring heeft te maken met de “Verenigingen waar armen het woord nemen”. RIMO Limburg heeft de voorbije jaren altijd een grote betrokkenheid gehad op de verenigingen. Dynamo is een bevoorrechte partner. We hebben er daarbij in 2008 voor gekozen om binnen de verenigingen de armen zelf zoveel mogelijk kansen te geven. Het was dikwijls vallen en opstaan. De beperkingen van het betreffende decreet wegen zwaar. Het is bijvoorbeeld voor een vereniging niet evident onder de vzw-wetgeving te vallen. De planlast weegt zwaar. Het ontmoetingsgebeuren staat steeds meer onder druk. De Limburgse verenigingen, die vooral zelforganisaties zijn, hebben een beperkte ervaring in het omgaan met financiële middelen. De onduidelijkheid in de toekomstige regelgeving van de sector “armoede” woog zwaar op de individuele verenigingen in Limburg. In 2008 werd ook met individuele verenigingen een akkoord afgesloten (? Warm hart, De Draaischijf en De Brug zijn daarvan voorbeelden). Het werken met meervoudig achtergestelden en aan meervoudige achterstelling is duidelijk een lange-termijnsopdracht.

- 106 -


< 1000

1000-5000


500010000

Bewonersaantal 100005000050000 100000

> 100000

Totaal

2

3 6 2 2

2

13

3 4 2

Regio Provincie Vlaams

3

Totaal

6

2

2

BOORDTABEL PARTNERS


Privaat 35 20 18 1

Openbaar 33 5 5 1


Formule



296 184 380

1052 1437 6951

Informatie-Vorming


966 1242 4713

73 154



Privaat 25 14 3

Openbaar 25 4 4

Privaat 98 38 18

Openbaar 107 10 7



- 107 -

725 1808

637 1536

PROGRAMMA Wonen

- 108 -

RIMO Limburg en de door de Vlaamse Gemeenschap erkende instellingen verbeteren de woonsituatie van achtergestelden. OD 3.1. RIMO Limburg volgt de evoluties inzake wonen in Limburg op en heeft daarbij bijzondere aandacht voor achtergestelde groepen. - De beleidsbeslissing m.b.t. het uitwerken van projecten over ‘wonen’, leidde tot een planning waaraan in 2008 concreet vorm werd gegeven. - Op 1 februari startte de deeltijdse opdracht voor een teambegeleider, verantwoordelijk voor de strategische doelstelling ‘wonen’. - Vier opbouwwerkers worden voor een periode van 6 jaar ingezet op het thema ‘wonen’ met verschillende doelgroepen: kwetsbare huurders op de private huisvestingsmarkt (Zuid-Limburg), huurders op de sociale huisvestingsmarkt en woonwagenbewoners. - De aandacht voor wonen leidde tot een toename van vorming over het thema, om de nodige deskundigheid te ontwikkelen. - In voorbereiding van de projecten werden contacten gelegd met deskundige diensten en instanties en samenwerkingsverbanden opgestart. OD 3.2. Er wordt een programmagroep wonen geïnstalleerd. - De overleggroep vergaderde 6 keer in 2008: 25 februari, 17 april, 24 juni, 25 september en 25 november. - Er zijn 6 permanente leden: de teamverantwoordelijke, 4 opbouwwerkers die een project rond wonen begeleiden en de ondersteuner van Dynamo (Limburgs samenwerkingsverband voor verenigingen waar armen het woord nemen). - De overlegdata worden bekendgemaakt aan alle medewerkers van RIMO Limburg: iedere collega die vanuit zijn of haar project een knelpunt rond wonen wil aankaarten, kan hiermee terecht in de overleggroep ‘wonen’. - De overleggroep richtte zijn aandacht op een 3-tal aspecten: uitwisseling over de lopende projecten, inspelen op de actualiteit (wetgeving, acties, samenwerking, …) en de wisselwerking met het ‘Samenwerkingsverband Wonen’ van de eigen sector samenlevingsopbouw. OD 3.3. RIMO Limburg ontwikkelt initiatieven naar het kamerwonen toe. - Het project ‘kamerwonen’ werd eind 2008 afgerond. - In het kader van het stedenfonds (2008 - 2013) wordt de werking door de opbouwwerker verder opgevolgd met een tijdsinvestering van 1 dag per week. - De samenwerking tussen de vroegere projectpartners CAW Sonar, SHM Nieuw Dak en RIMO Limburg wordt in het kader van het “netwerk woonproblematiek Genk” voortgezet. - Tijdens het voorjaar van 2009 zullen de motieven, problemen en een aantal voorstellen van postbuslogeurs gebundeld worden in een rapport. OD 3.4. RIMO Limburg gaat de dialoog aan met één of meerdere sociale huisvestingsmaatschappijen in Limburg met de bedoeling gezamenlijke initiatieven te ontwikkelen die de bewonersparticipatie verhogen. - De conceptnota ‘ik en mijn sociale huisvestingsmaatschappij’ werd ontwikkeld. De nota vertaalt het werken aan participatie in de sociale huisvesting door RIMO Limburg. - De conceptnota werd voorgesteld tijdens het directeursoverleg van VEBOLI (vereniging van sociale bouwmaatschappijen Limburg), de koepel van de 9 Limburgse sociale huisvestingsmaatschappijen. - Er werden samenwerkingsovereenkomsten afgesloten met 2 sociale huisvestingsmaatschappijen om te werken aan participatie: Kempisch Tehuis en Cordium (voorheen Limburgs Tehuis). - De projectresultaten worden periodiek teruggekoppeld naar Veboli.

- 109 -

OD 3.5. RIMO Limburg voert projecten uit inzake de woonsituatie van achtergestelden. - Het project ‘woonwagenwerk in Limburg’ met de ‘Voyageurs’ werd opgestart: de ondersteuning van de zelforganisatie ‘Ons Leven’ en het ijveren voor bijkomende standplaatsen nemen een centrale plaats in. - De eerste lijnen voor het project ‘private huuders’ werden getrokken in het najaar van 2008: het verbeteren van de woonsituatie van sociaal en economisch zwakke huurders op de private huurmarkt in de regio Zuid-Limburg staat centraal.

- 110 -

LOGEMENTBEWONERS IN GENK

Werkschaal Genk, vooral de wijken Winterslag, Zwartberg en Waterschei

Opbouwwerker Magda Remans - voltijdse tewerkstelling Financiering: decretale middelen

Werkadres Vennestraat 85 - 3600 Genk

Programma Wonen en meervoudige achterstelling

ALGEMENE FASERING Het project startte in 1997 maar werd in het begin van 2002 uitgebreid met een huiskamer voor logementbewoners. Het project loopt tot en met 2008 maar zal vanaf 2009 in het kader van het stedenfonds (2008-2013) nog opgevolgd worden door de opbouwwerker met een tijdsinvestering van 1 dag per week.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de woonsituatie (leef- en woonomstandigheden) van kamerbewoners in Genk. Versterken van de positie van de sociaal en economisch zwakke huurders op de private huurmarkt.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De sanering van de Genkse logementhuizen, werd uitgevoerd op basis van het politiereglement van 18 juli 2003. Het saneringsproces startte in 2004 en is momenteel bijna afgerond. De toepassing van het nieuw gemeentelijk reglement op kamers, leidde tot een kwaliteitsverbetering van de Genkse kamers maar had ook een aantal nefaste gevolgen: de afbouw van het aantal kamers, stijging van huurprijzen, ambtshalve schrapping van postbuslogeurs, het ontbreken van het recht op huursubsidies voor kamerbewoners. Door de sanering was er een sterke inkrimping van het aantal verhuurbare kamers in de logementhuizen. Van de 398 beschikbare bedden (bij aanvang van het project) resten er nog een 150-tal plaatsen (telling januari 2009). In diezelfde periode verminderde het aantal logementhuizen in Genk van 30 naar 15. Opmerkelijk is ook het groot aantal ambtshalve schrappingen van logementbewoners (126) tijdens het saneringsproces. Naar aanleiding hiervan werden in de loop van 2008 een 10-tal postbuslogeurs bevraagd naar hun motieven. Tijdens het voorjaar van 2009 zullen de motieven, problemen en een aantal voorstellen van postbuslogeurs gebundeld worden in een rapportje. Dit zal bezorgd worden aan de stad Genk, OCMW, caw Sonar, Nieuw Dak en andere diensten met de bedoeling een actieplan uit te werken rond de postbusproblematiek.

- 111 -

De projectaanvraag die caw Sonar, Nieuw Dak en RIMO Limburg samen indienden als 'netwerk woonproblematiek Genk' bij het Stedenfonds voor de periode 2008-2013 werd goedgekeurd. Dit biedt RIMO Limburg de mogelijkheid om het huiskamerproject te continueren in de toekomst. Het huiskamerproject draait in grote mate op vrijwilligers mits ondersteuning van de opbouwwerkster. In de toekomst zal de samenwerking tussen de projectpartners caw Sonar, SHM Nieuw Dak en RIMO Limburg worden voortgezet.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: De motieven en problemen van postbuslogeurs worden in kaart gebracht. - In de loop van 2008 werden 10 postbuslogeurs bevraagd naar hun motieven. Dit gebeurde tussen januari en november 2008. De onderzoeksgegevens werden verwerkt in december 2008. - In het voorjaar van 2009 worden aanvullend de politie en een aantal diensten bevraagd. De rapportering en terugkoppeling schuiven op naar april 2009. Evaluatieve bedenking: De bevraging van logeurs verliep trager dan verwacht. Ondanks het anonieme karakter van de bevraging waren niet alle gecontacteerden bereid hieraan mee te werken. In 2009 zal de stuurgroep een actieplan uitwerken m.b.t. de postbusproblematiek. Werkdoel 2: Het huiskamerproject wordt verder uitgebouwd en er wordt gewerkt in de richting van verzelfstandiging. - Op de zaterdagen werd 38 keer een open instuif georganiseerd met gemiddeld 35 tot 40 personen. In 2008 werden hiermee 203 verschillende bezoekers bereikt. - Op maandagavond vond 39 keer een groepsmaaltijd plaats met 79 verschillende tafelgasten, 21 personen maakten regelmatig gebruik van de wasplaats. - In 2008 vonden 41 groepsactiviteiten plaats met 145 verschillende deelnemers. - Naast een maandelijks planningsmoment ging er in maart een planningstweedaagse door met de actieve vrijwilligers en de woongroep. - In augustus werd een 4-daagse gezinsvakantie georganiseerd in Malmedy (27 deelnemers). - Via het stedenfonds werden middelen voorzien om de huiskamer te continueren. Werkdoel 3: Vorming van de woongroep ter versterking van zwakke huurders. - Op 16/02/08 legde de woongroep een bus in naar het woonforum van het ministerie van de wooncrisis in Brussel (40-tal personen). Op 23/03 ging een planningsdag door en op 22/11 namen 2 woongroepleden deel aan het VIVAS-congres. - Een delegatie van de woongroep nam deel aan de VNA-werkgroep huisvesting op 17/01 (nieuw sociaal huurbesluit) – 16/03 (bewonersstatuten) – 10/04 (private huurmarkt en immokantoren) – 26/06 (memorandum huisvesting) – 11/09 (doorgangswoningen) – 23/10 (actieweek wonen) en 04/12 (logement 123 en huurwaarborgen). Naast aandacht voor woonthema’s werden ervaringen uitgewisseld. - De woongroep maakte in 2008 kennis met de werking in de Brusselse Marollen (16/02), de Wroeter in Kortessem (12/03), Gastama (23/07) en de mobiele school. - De woongroep was betrokken bij de voorbereiding van het politieke debat van de 'actie betaalbaar wonen' op 25/04, organiseerde een petitie en schreef een brief naar minister Keulen om huursubsidies te verkrijgen voor kamerbewoners, … - De woongroep bestond in 2008 uit 22 personen, waarvan een vaste kern van 8 personen. In 2008 bereikten wij 2 nieuwe kernleden voor de woongroep. - Op 23/01 en 18/06 hadden er 2 vergaderingen plaats met logementbewoners.

- 112 -

Werkdoel 4: Kamerbewoners en zwakke private huurders krijgen wooninformatie via een krantje. - In de loop van 2008 verschenen 3 krantjes met een oplage van 300 exemplaren die verspreid werden in logementhuizen, bij huiskamerbezoekers, diensten, verenigingen. - In de nummers verscheen relevante informatie over regelgevingen (huursubsidies, wonen op logement, Korfina waarborgen, affichering huurprijzen, ...), kennismaking met huisvestings- en andere initiatieven (de Wroeter, de Marollen, het Ministerie van de wooncrisis, ...), woonactiviteiten (actie betaalbaar wonen, woondebat met politici, petitie voor huursubsidies, debat 25-jarig bestaan Huurderssyndicaat, fietstocht voor wonen), woonervaringen (zoektocht naar een woning, verhaal van dakloze vrouw) en andere nuttige informatie. - Het krantje werd inhoudelijk gevoed en verspreid door de woongroep.

SAMENWERKINGSVERBANDEN De projectpartners zijn de partners, vertegenwoordigd in de stuurgroep. Dit zijn: - Nieuw Dak. - CAW Sonar. - OCMW. - RIMO Limburg. De werkgroep ‘noodopvang’ bestaat uit: - Stedelijke dienst woonbeleid. - Dienst bevolking. - Politie. - Brandweer. Andere samenwerkingsverbanden zijn: - Actie betaalbaar wonen (woondebat). - vzw Dynamo (armoedeproblematiek). - VNA (werkgroep huisvesting) - Limburgs Steunpunt OCMW’s (LSO-Dynamo) - Huurderssyndicaat (huisvestingsproblemen) - OCMW Genk (toeleiding naar activiteiten) - Open School (toeleiding naar activiteiten)

PUBLICATIES - De logeurskrant in april, oktober en december 2008.

- 113 -

WOONWAGENWERK IN LIMBURG

Werkschaal Limburg

Opbouwwerker Hilde Degol – 5/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen


Programma Wonen

ALGEMENE FASERING Het project ging van start op 15 februari 2008 en loopt tot 31 december 2014.

ALGEMENE DOELSTELLING Verbeteren van de woon- en leefsituatie van woonwagenbewoners in Limburg.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN De meeste Limburgse woonwagenbewoners zijn Voyageurs. Het zijn Belgen die afstammen van de trekkende handelaars en ambachtslui van vroeger en hebben een eigen cultuur en gemeenschapsgevoel ontwikkeld. Zij zien zichzelf duidelijk als aparte groep, anders dan de ‘burgers’. De woonwagen is in de Vlaamse Wooncode opgenomen als officiële manier van wonen. Degenen die verblijven in woonwagens staan (legaal of illegaal) op gemeentelijke terreinen. Velen onder hen wonen, al dan niet noodgedwongen, in huizen maar zij blijven zowel voor zichzelf als voor de groep echte Voyageurs. In Limburg zijn er momenteel 8 erkende woonwagenterreinen in As, Genk, Ham, Hasselt, Bilzen, Maaseik, Maasmechelen en Sint-Truiden. We hebben weet van zo een 300 à 400-tal Voyageurgezinnen binnen de provincie, maar we vermoeden dat dit cijfer in de praktijk een stuk hoger ligt. Zo een 200 van deze gezinnen leven effectief in familieverband in een woonwagen. Voor de anderen is er momenteel geen plaats, ook al willen zij graag een plaats verwerven. Dit betekent dat er dringend nood is aan een 150 extra standplaatsen om families van Voyageurs woonzekerheid te bieden. Het structureel tekort aan terreinen ligt onomstotelijk vast, ondanks de inspanningen van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Limburg waardoor de kosten volledig worden gesubsidieerd. Beringen, Bilzen, Bree, Hasselt (Diepenbeek), Leopoldsburg, Lommel, Neerpelt, Overpelt en Tongeren zijn gemeenten met een taakstelling voor de aanleg van een nieuw terrein of de uitbreiding van een bestaand terrein.

- 114 -

Het wordt ook steeds belangrijker dat er een duidelijke communicatie komt tussen de Voyageurs en de burgers in de gemeenten waar een terrein komt. De zelforganisatie van woonwagenbewoners ‘Ons Leven’ speelt hierin een cruciale rol door het voeren van acties (naar het beleid toe) en het voorzien van informatie (naar de bevolking toe).

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Het gaat hier om een nieuw project dat pas in 2008 werd opgestart. De eerste helft van het jaar werd dan ook gebruikt om een grondige analyse van het werkveld te maken. Wie zijn de spelers, welk zijn de knelpunten, … Vanuit deze analyse zijn we tot de conclusie gekomen dat er een beperkt aantal vaste mensen/diensten bezig zijn binnen het Limburgs woonwagenwerk (PRIC, Vroem vzw, pastoraal werk), ieder vanuit zijn bepaalde invalshoek. Maar op vlak van het ‘basiswerk’ bleek er toch een nood te zijn. Werkdoel 1: Er worden huisbezoeken afgelegd bij alle woonwagenbewoners op de verschillende Limburgse woonwagenterreinen en bij de Voyageurs in huizen. - In de loop van 2008 werden alle woonwagenterreinen in Limburg minimum één keer bezocht om kennis te maken met de verschillende woonwagengezinnen. - Per standplaats is er minimum één gesprek geweest met de bewoners om de opbouwwerker als aanspreekpunt aan te bieden. Tijdens dit gesprek zijn ook de nodige contactgegevens doorgegeven. - Door gebruik te maken van de ‘Trekhaak’ (een reeds bestaand krantje specifiek voor woonwagenbewoners en uitgegeven door het VMC), werden de Limburgse Voyageurs op de hoogte gebracht van alle nieuwtjes en belangrijke info. - Dankzij de verschillende informatiewegen (persoonlijke gesprekken, Trekhaak, via andere werkers, …) vonden de Voyageurs hun weg tot RIMO Limburg. Woonwagenbewoners zijn plantrekkers en komen zonder problemen uit hun schulp als ze een vraag hebben. Ze weten ondertussen dus waarvoor ze bij ons terecht kunnen en ze aarzelen ook niet om ons te contacteren. - Er zijn geen concrete gegevens over de Voyageurs in huizen. Door gesprekken met Voyageurs op de terreinen of doordat de Voyageurs in huizen zelf contact opnamen, hebben we toch al enkele gezinnen kunnen bezoeken. Werkdoel 2: De zelforganisatie van Voyageurs ‘Ons Leven’ wordt ondersteund. - Er zijn maandelijks teamvergaderingen doorgegaan voor de leden van Ons Leven, voorgezeten door de opbouwwerker. - De leden van Ons Leven Limburg hebben de nodige uitwisseling met nieuwe opstartende afdelingen in Antwerpen en Vlaams-Brabant. Zij konden hun kennis en opgedane ervaring delen tijdens de twee vergaderingen van ‘Ons Leven Nationaal’. - In 2008 heeft Ons Leven een uitwisseling met Ierse Travellers en hun werkers en een uitwisseling met Voyageurs en werkers uit Wallonië gehad. Beide groepen zijn hartelijk ontvangen op het woonwagenterrein van Genk met de duidelijke vraag naar concrete tips en ideeën. - Naast de maandelijkse bijeenkomsten, vond in november een sessie plaats waarbij de interne werking van Ons Leven door de leden onder de loep werd genomen. - De leden van Ons Leven hebben de nodige contacten op de terreinen en krijgen op regelmatige basis vragen van woonwagenbewoners voorgeschoteld. Hier wordt dan gevolg aan gegeven tijdens de teamvergaderingen. - Een vertegenwoordiging vanuit PRIC, Vroem vzw en pastoraal neemt deel aan de maandelijkse teamvergaderingen en zorgen voor de nodige extra input.

- 115 -

Werkdoel 3: Er wordt gewerkt aan de kwaliteit van de bestaande standplaatsen en het creëren van nieuwe standplaatsen. - Ons Leven Limburg heeft op 6 september een grootscheepse publieksactie op poten gezet om de standplaatsenproblematiek aan te kaarten. Hierop waren Voyageurs vanuit heel Limburg, maar ook vanuit Antwerpen en Vlaams-Brabant aanwezig. Burgemeesters waren uitgenodigd en Minister Keulen heeft de Gouden Woonwagen uitgereikt. Deze actie kon rekenen op grote persbelangstelling. - De geplande ‘toer van de burgemeesters’, waarbij Ons Leven bij alle gemeenten met een taakstelling zouden aankloppen voor een gesprek over hun concrete planning i.v.m. de standplaatsen, is verschoven naar 2009. - De mensen van Ons Leven hebben gesprekken gehad met de gemeentebesturen van Beringen, Zonhoven, Tongeren, Bilzen en Hasselt. - Knelpunten i.v.m. standplaatsen worden door de leden van Ons Leven eerst besproken op de teamvergaderingen, nadien nemen de verantwoordelijke leden de nodige stappen om met gemeentebesturen in overleg te gaan. - De cel Woonwagenwerk binnen het PRIC beschikt steeds over de meest recente informatie over ontwikkelingen op vlak van de terreinen en de aanleg van de nieuwe standplaatsen. Er is een goede uitwisseling tussen de cel Woonwagenwerk en RIMO Limburg zodat we steeds op de hoogte zijn van de laatste stand van zaken. - Ons Leven heeft een voordracht gegeven in een secundaire school in Bilzen om de jongeren kennis te laten maken met het leven van een woonwagenbewoner en de standplaatsenproblematiek. Werkdoel 4: Deelname aan het provinciaal overlegorgaan dat wordt gebruikt om het veldwerk van RIMO Limburg (het basiswerk) een gedragen plaats te geven en deskundig te omkaderen. - Er werd in 2008 een Provinciaal Overleg Woonwagenwerk opgericht door het PRIC. Hierin zetelen alle betrokken partners (professionelen); PRIC, Vroem vzw, RIMO Limburg, Stebo en pastoraal (ad hoc). Ook anderen kunnen hierop uitgenodigd worden, maar dit is in 2008 niet gebeurd. - Het overleg vindt plaats om de drie maanden, het PRIC nodigt uit en faciliteert. - De betrokken partners geven zelf de inhoud van het Provinciaal Overleg Woonwagenwerk aan. Er wordt vooral inhoudelijk informatie uitgewisseld en bestaande problematieken worden met elkaar afgetoetst. Er wordt samen, ieder vanuit zijn eigen kennis en positie, gezocht naar mogelijke oplossingen of ideeën.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Provinciaal overleg Woonwagenwerk, hierin zetelen: - Provinciaal Integratiecentrum (PRIC). - Vroem vzw. - Stebo. - Pastoraal (ad hoc).

- 116 -

- Teamvergadering Ons Leven Limburg, hierin zetelen: - Limburgse woonwagenbewoners. - Cel Woonwagenwerk (PRIC). - Vroem vzw. - Pastoraal. - Vergadering Ons Leven Nationaal, hierin zetelen: - Woonwagenbewoners uit de provincies Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant. - Vroem vzw. - Pastoraal. - RISO Vlaams-Brabant. - Limburgse Integratie Raad (LIR). - Verscheidene stedelijke diensten.

PUBLICATIES -

De Trekhaak. RIMO Magazine. Affiche publieksactie 6 september. Artikels rond de publieksactie zijn verschenen in: Het Belang van Limburg – Het Nieuwsblad – Het Laatste Nieuws – hasseltlokaal.be.

- 117 -

PROJECTVERKENNING PARTICIPATIE IN DE SOCIALE HUISVESTING

Werkschaal Hasselt en Lommel

Opbouwwerker Katrien Franssens - 8/10 tewerkstelling Financiering: decretale middelen


Programma Wonen

ALGEMENE FASERING Het programmaspoor wonen wordt vanaf januari 2008 uitgebreid met een project rond participatie in de sociale huisvesting. Het project loopt gedurende 6 jaar.

ALGEMENE DOELSTELLING Huurders bij een sociale huisvestingsmaatschappij hebben een belangrijk aandeel in handen om het wonen aangenamer te maken. Maar zonder de inzet en inbreng van alle belanghebbenden blijft een goede woonconditie en een aangenaam woonklimaat onbereikbaar. Participatie in de sociale huisvesting is een troef om te werken aan kwalitatief wonen. Het hoort nu eenmaal bij de relatie van de huurder en zijn maatschappij. Het is een kwestie van respectvol en open met elkaar om te gaan, met winst voor beiden.

HUIDIGE STAND VAN ZAKEN In een eerste fase namen we uitgebreid de tijd om kennis te maken met de sociale huisvestingssector aan de hand van literatuur en wetteksten. Daarna gingen we op zoek naar een invulling van participatie. Om onze visie op participatie duidelijk en scherp te krijgen, spraken we met verschillende sleutelfiguren (Alain Bielen – Limburgs Tehuis, Kristien van Mechelen – samenlevingsopbouw Vlaanderen, Veerle Heeren – volksvertegenwoordiger CD&V, Robert Janssen – HAR Genk, Ann Deklerck – WoninGent, Sofie Vreys – opbouwwerkster steunpunt Geel, collega’s RIMO Limburg). Op basis van de gelezen literatuur en de gesprekken, schreven we een conceptnota ‘ik en mijn sociale huisvestingsmaatschappij’. Vanuit deze conceptnota wilden we het participatieverhaal ruimer ingang laten vinden in de sociale huisvestingssector in Limburg. Om die reden stelden we de conceptnota voor op het directeursoverleg van VEBOLI (Vereniging Bouwmaatschappijen Limburg).

- 118 -

Zowel het Kempisch Tehuis, Nieuw Dak als het Limburgs Tehuis waren geïnteresseerd om aan dit project een concrete invulling te geven. De resultaten van deze projecten worden telkens teruggekoppeld naar VEBOLI.

PROCES- EN PRODUCTRESULTATEN 2008 Werkdoel 1: De opbouwwerker verzamelt gegevens met betrekking tot participatie in de sociale huisvesting. - Op basis van literatuur en wetteksten heeft de opbouwwerker een beeld van de sociale huisvestingssector en zijn structuur. - Op basis van literatuur en gesprekken met sleutelfiguren is er een conceptnota tot stand gekomen ‘ik en mijn sociale huisvestingsmaatschappij’. Werkdoel 2: Er is een concreet project tot stand gekomen op basis van de conceptnota. - De conceptnota is toegelicht op het directeursoverleg van VEBOLI. - Het Kempisch Tehuis en het Limburgs Tehuis hebben een concreet project ingediend bij RIMO Limburg. Nieuw Dak vraagt om de resultaten van beide projecten om te zetten naar een algemene handleiding en deze ook regelmatig toe te lichten bij VEBOLI. - De projecten is samenwerking met het Kempisch Tehuis, stad Lommel en het Limburgs Tehuis zijn verder uitgewerkt en zijn in een samenwerkingsovereenkomst gegoten.

SAMENWERKINGSVERBANDEN - Kempisch Tehuis. - Stad Lommel. - Limburgs Tehuis.

- 119 -

RESULTATEN – VERMINDERING ACHTERSTELLING De projecten ‘wonen’ werden recent opgestart, wat het op dit moment niet mogelijk maakt om een balans met resultaten op te maken. Voor de projecten van het woonwagenwerk en de participatie in de sociale huisvesting is telkens een degelijke basis uitgewerkt, zowel inhoudelijk (positionering, visievorming, doelstellingenkader, enz.) als wat betreft de samenwerkingsverbanden (partnerschap, overeenkomsten, overlegtafels, enz.) Voor het project, gericht op de private huurmarkt, is het startsein gegeven. De effectieve werkzaamheden met de leden van de doelgroep zijn nog niet in elk project opgenomen.

- 120 -



< 1000

1000-5000

0

1

500010000 2

Bewonersaantal 100005000050000 100000

> 100000

Regio Provincie Vlaams

1

Totaal

1

2

2

3 3

2

1

1

2

1

1

1

7

BOORDTABEL PARTNERS


Privaat 7 8 10 7 2

Openbaar 9 3 3


Formule



202 55 22

585 413 935

Informatie-Vorming


521 374 920

7 12



Privaat 8 6 8 2

Openbaar 17 3 3 0

Privaat 62 34 18 2

Openbaar 45 9 5 0



- 121 -

44 206

Totaal

44 206

Programma Kwaliteitsbeleid

- 122 -

RIMO LIMBURG EN DE DOOR DE VLAAMSE GEMEENSCHAP ERKENDE INSTELLINGEN VERBETEREN DE KWALITEIT VAN DE EIGEN WERKING

OD 4.1 Er is een communicatiebeleid - Alle prestatie-indicatoren werden vanaf 2004 reeds gerealiseerd.

O.D.4.2. Er is een uitgebouwd en onderbouwd personeelsbeleid - Er vonden beoordelingsgesprekken en functioneringsgesprekken plaats.

O.D.4.3. Er is een efficiënt financieel beleid - Alle prestatie-indicatoren werden gerealiseerd.

O.D.4.4. Het vrijwilligerswerk binnen RIMO Limburg wordt systematisch uitgebouwd - Alle prestatie-indicatoren werden gerealiseerd.

O.D.4.5. Er is een duidelijke organisatiestructuur - Alle prestatie-indicatoren werden gerealiseerd.

O.D.4.6. Er is een nauwe samenwerking met partnerorganisaties - De verschillende partners zijn vertegenwoordigd in de beleidsorganen van RIMO Limburg.

O.D.4.7. De autonome gesubsidieerde en erkende instellingen krijgen ondersteuning - Alle prestatie-indicatoren werden gerealiseerd.

0.D.4.8. Er is aandacht voor internationale samenwerking - In 2007 werd de inleefreis naar Schotland voorbereid door de leergroep. - RIMO Limburg participeert aan het reces-project met partners uit de Euregio. Via Interreg werd een gemeenschappelijk project met Trajekt in Maastricht opgezet.

O.D.4.9. RIMO Limburg organiseert ten behoeve van de eigen werking onderzoek en studie - Het onderzoeks- en studiewerk staat ten dienste van de projecten.

O.D.4.10. RIMO Limburg heeft een eigen VTO beleid - Een overzicht van de gevolgde vorming is opgenomen in het jaarverslag.

- 123 -

BIJLAGEN - Overzicht personeel RIMO Limburg op 31 december 2008. - Boordtabel tijdsinvestering. - Lijst raad van bestuur en algemene vergadering RIMO Limburg op 31 december 2008.

- 124 -

INHOUD. Projecten kaart Limburg

Recommend Documents