INHOUD. 5 De werkwijze van PGO 5.1 De taken en de sprongen

Colofon Titel: Uitgever: Telefoon: Fax:

[email protected] De Eindhovense school 040 2591391 040 2591350

Ontwikkelgroep Multimedia Vormgeven 2008–2009

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

Juli 2008 versie 2.5

2

INHOUD 1 2 3

Inleiding Plaats van het blok in de opleiding De blokdoelstellingen Jouw leerproces

4

3.1 3.2 3.3 3.4

4

PGO-map, portfolio en website POP (Persoonlijk Ontwikkelingsplan) Assessment 3.3.1 Beoordeling van jouw leerproces 3.3.2 Hoe pak jij dit leerproces aan? Beoordeling

4 Thema: [email protected]

4 4 4 4 5 5 5 5 6

1.1.T1 1.1.T2 1.1.T3 1.1.T4 1.1.T5 1.1.T6 1.1.T7

Wat moet er in je PGO-map? Een hamerstuk Team- en bodybuilding Jatten mag Hoezo PGO? Kennis over letters en fonts is onzin! Terugkijken en vooruitzien

1.1.A1 1.1.A2 1.1.A3 1.1.A4 1.1.A5

Idee op papier Grafimedia? Digitaal beeldmateriaal Kunst omdat het moet Woordmerk en typografie

15

1.1.B1 1.1.B2 1.1.B3 1.1.B4 1.1.B5

HTML enzo Digitaal beeldmateriaal Begrijpen wij elkaar? Wie doet wat en wanneer? Bouw je website

20

5 De werkwijze van PGO 5.1 De taken en de sprongen

6 Deelname aan het blok, toetsing en beoordeling 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

Deelname aan het blok Beoordeling blokboek Overgangsnormen Herstellen Stoppen met de opleiding Rapportage cijfers

7 8 9 10 11 13 14

16 17 18 19

21 22 23 24 25 25 28 28 28 28 29 29 29

Bijlagen Bijlage 1. Inhoud PGO-map Bijlage 2. begrippenlijst

Multimedia Vormgeven BB 1.1 2008-2009

3

INLEIDING

Voor je ligt het eerste blokboek van de opleiding Multimedia Vormgever. Dit blokboek zal je helpen de mutimedia wereld te leren kennen. Deze opleiding ben je gestart om een beroep te leren. Allereerst zul je moeten weten wat je in dit beroep nu eigenlijk gaat doen.

1. Plaats van het blok in de opleiding Blok 1.1

Blok 1.2

Blok 1.3

vormgever@ multimedia.com

Brein in de media?

See, Buy, wait

Blok 1.4 Een wijk, een school, een afscheidsfeest

2. De blokdoelstellingen Wanneer je dit blokboek hebt doorgewerkt zul je weten hoe jouw toekomstig beroep er uit zal zien. Met andere woorden hoe zou je je vrienden kunnen vertellen wat je later gaat doen. Je hebt inzicht gekregen in de basisprincipes van vormgeven en visualiseren. Je kunt kennis over typografie, layout en kleur toepassen. Je kunt een internet-site maken en je hebt kennis van digitale beeldbewerking. Je bent op de hoogte van de meest gangbare multimedia hard- en software. Je begrijpt de meest voor komende multimedia begrippen en weet wat auteurs- en beeldrecht inhoudt. Ook heb je inzicht in de grafimedia als bedrijfstak en je plaats daarin. Tot slot kun je een verslag in correct Nederlands schrijven en opmaken.

3. Jouw leerproces Het leerproces is gericht op verschillende aspecten. Hierin maken we onderscheid, maar ze horen tegelijk bij elkaar. De aspecten zijn: a. beroepsvaardigheden b. werken beroepshouding c. leren- leervaardigheden. Deze aspecten worden ook verschillend in beeld gebracht en beoordeeld. We gebruiken daarvoor een PGO-map/portfolio, het POP, het assessment en het beoordelingsgesprek (zie bijlage).

3.1 PGO-map, portfolio en website Je werkt met een PGO-map (zie taak 1.1.T1) dit is jouw persoonlijk document. Hierin stop je verschillende onderdelen (zie bijlage 1). Later wordt deze PGO-map een portfolio, waarin je producten ver zameld die een bewijs vormen voor jouw leerproces. Als aanvulling op je pgo-map, later je portfolio, presenteer je de taken van je blokboek op een persoonlijke website.

3.2 POP (Persoonlijk Ontwikkelingsplan) Hierin leg je je leerdoelen vanuit de verschillende aspecten vast die jouw speciale aandacht vragen. De casus van de taak kan hieraan sturing geven en ook de opmerkingen van je medestudenten en je tutor kunnen tot leerdoelen leiden. Multimedia Vormgeven BB 1.1 2008-2009

4

3.3 Assessment De assessmentformulieren geven de leerdoelen aan over leren-leren en over je werken beroepshouding. (zie bijlage en zie ook de laatste taak in BB1.1). Bij deze leervaardigheden krijg je ondersteuning van je vakdocenten en je tutor en na een aantal blokboeken gaan we ervan uit dat je e.e.a. zelf kunt. Je kijkt gedurende het blokboek regelmatig naar het assessment formulier en je vult in hoe je denkt dat je functioneert. Dit bespreek je met je tutor, die ook de formulieren invult.

3.3.1 Beoordeling van jouw leerproces Na elke taak evalueert de tutor je leerproces en bespreekt hoe de taak is verlopen. Na afloop van de periode is er een gesprek met je tutor waarin hij met jou evalueert hoe je hebt gewerkt en hoe het leerproces wordt voortgezet in een volgend blokboek. Aan de hand van het POP formulier, het assessmentformulier de PGO-map/ portfolio beoordeelt de tutor of je voldoende hebt gewerkt aan je leerdoelen, je leervaardigheden en je werkhouding. De assessment formulieren moeten voldoende zijn ingevuld. Het item ‘houden aan afspraken’ dient voor 100% voldoende te zijn. Uiteindelijk geeft je tutor jou een beoordeling met een voldoende of onvoldoende voor het leerproces.

3.3.2 Hoe pak jij dit leerproces aan? Om te leren hoe je met je leerproces, je PGO-stappenplannen, je map, je POP en je assessment omgaat krijg je vier taken die losstaan van de taken rond het beroepsthema. De vierde taak (taak 1.1.T7) krijg je aan het eind van je blokboek als laatste taak, die weer terugkijkt op het leerproces.

3.4 Beoordeling In dit blokboek vind je bij elke taak hoe de taak beoordeeld wordt. Er zijn taken die becijferd worden. In dit blokboek zijn dit de toepassingstaken 1.1.A5 en 1.1.B5 die individueel becijferd worden en de toepassingstaak 1.1.A2, die een groepscijfer krijgt. De leerstof van een aantal taken wordt getoetst/ becijferd in een casustoets. Om meer te weten te komen over het behalen van taken, processen, blokboeken, hoe je overgang geregeld is, vind je in officiële documenten als de OER (Onderwijs Examenreglement)* van de Eindhovense School (in de Mediatheek). Ook achter in dit blokboek vind je hier een uittreksel van. Je kunt daar echter geen rechten aan ontlenen.

* betekenis vind je in de begrippenlijst (zie bijlage)


5

Thema

[email protected] Voor je ligt het eerste blokboek van de opleiding Multimedia Vormgever. Dit blokboek zal je helpen de multimedia wereld te leren kennen. Deze opleiding ben je gestart om een beroep te leren. Allereerst zul je moeten weten wat je in dit beroep nu eigenlijk gaat doen. Fraukje Dijk weet daar al een hoop van, maar wil meer. “Fraukje Dijk wants you”. “Ik zal me even voorstellen, mijn naam is Fraukje Dijk. Ik ben talent-scout bij ‘Lost Boys’ en het hele jaar door op zoek naar fris multimedia talent. Ik zoek creatieve jongelui met een gedegen technische ondergrond die over een tijdje als free lancer kunnen assisteren bij onze grote multimedia projecten. De hongerige jonge creatieve honden vind ik voornamelijk bij de verschillende multimedia opleidingen in binnen- en buitenland. Voor mij is het van groot belang om ‘up-to-date’ informatie over de verschillende opleidingen te hebben. Als het nodig is moet ik ‘on the fly’ weten waar ik de multimediajuweeltjes vandaan moet toveren. Het is al weer een jaar geleden dat ik contact heb gezocht met multimedia studenten van de Eindhovense School, vandaar dat ik razend benieuwd ben wat er vandaag de dag allemaal bij jullie gebeurt. Wat leren jullie, welke prachtige dingen maken jullie en hoe goed zijn jullie op de hoogte van het wervelend werkveld? Vragen, vragen, vragen! Een vette digitale presentatie kan me vast en zeker een aantal antwoorden geven. Om te zien of het tussen ons klikt wil ik alvast een klein opdrachtje bij jullie wegzetten. Van huis uit ben ik grafisch-vormgever en weet wel iets van de branche, maar mijn kennis is een beetje gedateerd wat multimedia betreft. Ik zou het geweldig vinden om een up-to-date overzicht te krijgen van de huidige grafimedia-branche met een extra accent op multimedia. Als je er iets moois van maakt snijdt het mes aan twee kanten, jij krijgt de kans om je te presenteren en ik ben weer helemaal bijgewerkt. En ziet het er professioneel uit, dan ‘doneert’ Lost Boys wat euro’s voor een multimedia computer! Have fun, ik neem over een aantal weken weer contact met je op. En wie weet, bel ik je binnenkort voor het echte werk”.

Lost boys is een bestaand bedrijf maar iedere relatie die in het blokboek met dit bedrijf gemaakt wordt is louter fictie.


6

TUTORTAAK TAAK 1.1.T1 - ‘WAT MOET ER IN JE PGO-MAP?’ Studie/toepassingstaak Casus Ik zit met mijn PGO-map voor mijn neus en weet dat er van alles in moet, dat staat in de bijlage van het blokboek. Ik zucht eens diep: ”Maar wat ga ik er nu echt in stoppen. De indelingen dat weet ik wel, maar hoe moet ik nou mijn eigen leerproces bijhouden en hoe kan ik aan mijn tutor laten zien hoe ik leer en wat ik geleerd heb. Ik weet nog niet hoe ik de taak aan moet pakken en begin maar met de omslag van mijn map, want dat is leuk en daar heb ik goede ideeën voor.”

Werkwijze Pas de viersprong toe en bespreek deze taak daarna met zijn tweeën. Je maakt je mapomslag en de inhoud van je map zelf, maar bespreekt dit wel met een medestudent. Aan jou de taak om een collage te maken, deze collage ga je gebruiken voor de omslag van je PGO-map. Daarnaast ga je beginnen om ook alles digitaal goed op te slaan en je te houden aan de afspraken van de school over het beheer van mappen en bestanden.

Ondersteuning Vormgeven van de omslag Verslaglegging Ordenen en scheiden van hoofd- en bijzaken

Bronnen/media Persoonlijke Kwaliteit Blokboek 1.1 - bijlage 1 Assessmentformulier Standaard procedure mappenopslag

Product Geordende PGO-map en ingedeeld volgens de gegevens achter in je blokboek Formulieren t.b.v. reflecteren van je leerproces, plannen, afsprakenlijst etc. Een fotocollage in kleur voor een omslag met een formaat passend in je PGO-map

Beoordeling De taak wordt beoordeeld door de tutor.


7

TUTORTAAK Taak 1.1.T2 - ‘een hamerstuk’ Toepassingstaak Casus In de introductieweek hebben jullie bedacht om met jullie tutorgroep een gezellig dagje aan teambuilding te gaan doen. Als echte PGO’ers willen jullie daarover natuurlijk vergaderen. “Ik maak de agenda van de vergadering over de teambuildingsdag en wil dan ook best voor voorzitter spelen”, roep je enthousiast. De een wil dan gaan sporten, want dat draagt bij aan teambuilding. De ander voelt daar niet veel voor, die wil liever iets gezelligs gaan doen. “Nee,” zeg je vastberaden, “iets gezelligs draagt echt niet bij aan teambuilding. Je moet iets samen doen waarbij je ook een prestatie moet leveren, waarbij je elkaar moet helpen.” De groep reageert hierop luidkeels en begint door elkaar met argumenten te ‘gooien’. Je merkt dat er al een behoorlijk verschil van mening is en dat het als voorzitter niet gemakkelijk gaat worden. Het moet echt een goede vergadering worden...

Werkwijze Viersprong Hele tutorgroep

Ondersteunend onderwijs Vergaderagenda Rapporteren Vergadertechnieken Besluitvormingsprocedures Soorten vergaderingen en overleg Leiderschap Verschillenden rapportagemethoden Notuleren (incl. formulier) Leiden van een vergadering Discussiëren

Bronnen/media Boek Zo gezegd zo geschreven Rapportageformulieren/methoden uit de praktijk Video’s over vergaderen CD-rom supporter

Beoordeling De taak wordt beoordeeld door de tutor.


8

TUTORTAAK Taak 1.1.T3 – ‘team- en bodybuilding’ Toepassingstaak Casus Als Fraukje Dijk over een tijdje belt is dat voor jou misschien het begin van een lange en succesvolle carrière bij Lost Boys. Voor die lange carrière is het niet alleen belangrijk dat je een teamplayer bent die over voldoende vakkennis beschikt, maar ook dat je fit genoeg bent om voor de volle 100% die uitdaging aan te gaan. Uit cijfers van het Centraal bureau voor statistiek blijkt dat 43% van de werkende beroepsbevolking pijn in de rug, nek, schouder of armen rapporteerde. Vanwege deze klachten heeft 22% zich ziek gemeld en van deze ziekmelders heeft 37% een huisarts bezocht en 11% een specialist. Niet bekend is hoeveel van deze personen een bedrijfsarts heeft geconsulteerd. Het percentage lopende uitkeringen WAO op basis van aandoeningen aan het bewegingsapparaat bedroeg ongeveer 28%. Blootstelling aan fysieke belasting in het werk wordt gezien als een belangrijke oorzaak voor veel van deze aandoeningen. In Nederland staat ruim 80% van de werkende beroepsbevolking soms of regelmatig bloot aan fysiek belastend werk. Het percentage van de werkende beroepsbevolking dat beeld schermwerk verricht, bedroeg in 1996 36% en is gestegen tot 44% in 2001. Het percentage van de werkende beroeps bevolking dat ‘zwaar fysiek werk’ verricht of door het werk ‘bezweet of buiten adem is’ is in deze periode gelijk gebleven op respectievelijk 20% en 9%. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Werkwijze Viersprong Hele tutorgroep

Ondersteunend onderwijs Diverse sporten die de teambuilding en de gezondheid bevorderen

Beoordeling De taak wordt beoordeeld op proces.


9

TUTORTAAK Taak 1.1.T4 – ‘Jatten mag’ Discussietaak Casus De tijd vliegt. Nog even en Fraukje Dijk staat alweer voor de deur. Je merkt al snel, dat je het niet redt met alleen op school achter de computer zitten. Thuis moet er ook gewerkt worden. Je krijgt een aantrekkelijk aanbod. “Ik heb de allernieuwste versie van Dreamweaver gedownload en geïnstalleerd. Zal ik voor iedereen een kopietje branden? Of zijn jullie van de generatie ‘normen en waarden’, je weet wel met ‘afblijven van andermans spullen’ enzo?” En, waar liggen bij jou de grenzen?

Werkwijze Zevensprong Hele tutorgroep

Ondersteunend onderwijs Auteursrecht en beeldrecht

Bronnen/media Lesbrieven Webdesign van concept tot realisatie, H. van den Elzen http://www.bno.nl http://www.cedar.nl

Product De notulen van de discussie, hier komen de verschillende argumenten naar voren. Formuleer een conclusie.

Beoordeling De taak wordt afgetekend door de tutor. De stof kan terug komen in de casustoets. Multimedia Vormgeven BB 1.1 2008-2009

10

TUTORTAAK Taak 1.1.T5 - ‘hoezo PGO?’ Studietaak Casus “Of je nu wel of niet met je radio aan leert, heeft er niets mee te maken. Je moet je juist afvragen of jij leert door te luisteren, door te schrijven, door te doen, of gewoon door lekker af te kijken! Het gaat er bij PGO juist om dat je je steeds bij elke taak afvraagt wat je gaat leren, maken en doen. Je moet je steeds afvragen wat jouw leerdoel is. Dit doe je ook steeds bij elke ondersteuningsles. Voordat je die gaat volgen, bedenk je waarom je lessen of vaardigheidstrainingen gaat volgen. Natuurlijk moet je dan niet kijken naar het product alleen, want dat is slechts een voorbeeld om te maken. Je moet je vak/ vakkennis breder bestuderen omdat een ander probleem, of een andere taak weer andere oplossingen vraagt. Je gaat dus vooral leren hoé je kunt leren“. Tja, onze tutor kan het fraai zeggen.

Werkwijze Werk de stappen en onderstaande opdrachten uit en voeg ze toe aan je PGO-map Gebruik bij deze taak het formulier voor je persoonlijk ontwikkelings plan (POP) Individueel Ga je persoonlijke leerdoelen formuleren voor de komende periode. Op het eind van dit blokboek ga je bekijken, wat ervan terecht is gekomen en hoe jij het ingeschat had. In deze taak ga je uitleggen hoe je aan deze leerdoelen gaat werken. Welke leerdoelen stel jij komende week of weken centraal? Beschrijf je motivatie om met deze leerdoelen aan de slag te gaan. Welke vaardigheden en/of kennis heb je nodig om dit leerdoel te kunnen bereiken? Beschrijf de stappen die je gaat zetten om dit leerdoel te bereiken zo concreet mogelijk( je aanpak). Wanneer zet je deze stappen? Hoe ga je jouw proces volgen?

>>>


11

Ondersteuning Hoezo pgo? Leerstijlen, werken met een persoonlijk ontwikkelingsplan, persoonlijke kwaliteiten, verslaglegging.

Product POP voor de komende periode met minimaal één (uitgewerkt) leerdoel

Criteria Volgens schema in bijlage

Beoordeling De taak wordt beoordeeld door de tutor, nadat je deze in je PGOmap hebt verwerkt. De taak wordt na dit blokboek geëvalueerd in het gesprek in de interweek. Daarbij bespreek je met je tutor je leerdoelen en je vervolg van je eigen leerproces. (begin loopbaanplanning)


12

TUTORTAAK Taak 1.1.T6 – ‘kennis over letters en fonts is onzin!’ Discussietaak Casus Tijdens de gesprekken met Fraukje bleek dat zij nogal een uitgesproken mening had over het gebruik van verschillende lettertypes. Vanuit haar grafische achtergrond vindt ze het gebruik van sommige lettertypes not-done en ronduit een celstraf waardig. Maar ze weet ook dat sommige klanten daar absoluut anders over denken. Ze vertelde dat ze nog niet zo lang geleden een spetterende ruzie had gekregen over het te gebruiken lettertype in een website. De opdrachtgever wilde per se de Lucida Blackletter gebruiken, voor haar een on-lees-baar, dus on-bruik-baar lettertype. Wat voor de één foeilelijk en onverantwoord is, kan voor de ander super sfeervol en passend zijn.

Werkwijze Zevensprong Hele tutorgroep Probeer je als tutorgroep in te leven in beide standpunten. Ga in discussie over de verschillende standpunten.

Ondersteunend onderwijs Typografie (je kennis hierover uit taak 1.1.A5) Gesprekstechniek (je kennis hierover uit taak 1.1.T2)

Product De notulen van de discussie, hier komen de verschillende argumenten naar voren. Formuleer een conclusie.

Beoordeling De taak wordt afgetekend door de tutor.


13

TUTORTAAK Taak 1.1.T7 – ‘terugkijken en vooruitzien’ Toepasssingstaak Casus Yes! Alweer de laatste tutortaak van dit blok. Wat gaat de tijd eigenlijk toch snel. Nog maar net de laatste producten ingeleverd, de laatste leerdoelen geformuleerd en nu moeten we al weer evalueren. Ik heb wel al een beetje kijk gekregen op de dingen waar ik goed in ben en waar mijn zwakke punten liggen.

Werkwijze Viersprong Tutorgroep/individueel Schrijf een evaluatieverslag over je leerproces wat je het afgelopen blok hebt doorgemaakt. Besteed aandacht aan de leerdoelen die je zelf in taak T5 van dit blok hebt geformuleerd en aan de leerdoelen zoals vermeld in je assessment-formulier. Verwerk ook je persoonlijk ontwikkelingsplan en controleer nog eens de juiste ordening in je PGO-map. Let op je map is een bewijs van wat je geleerd hebt. Daarna formuleer leerdoelen voor de komende periode en maak je een sterkte-zwakte analyse van jezelf. Update de presentaties van de verschillende taken op je persoonlijke website.

Criteria Zie assessmentformulieren, POP-formulier, gegevens over je map en taak T1 en T5

Ondersteunend onderwijs Omgaan met kritiek Geven en ontvangen van feedback Formuleren van leerdoelen Evalueren en reflecteren Sterkte-zwakte analyse

Bronnen/media Persoonlijke kwaliteit Zo gezegd, zo geschreven Boek MCK Assessment- en POP-formulieren uit je blokboek Website

Product Schriftelijke voorbereiding Gesprek in de tutorgroep en met je tutor persoonlijk Verslag van dit gesprek in het logboek Leerdoelen voor de komende periode Sterkte–zwakteanalyse

Beoordeling De taak wordt afgetekend door de tutor.


14

Blok A Taak 1.1.A1 - ‘idee op papier’ Toepassingstaak Casus Alles wordt langzaam duidelijk. Je krijgt al een idee van wat er moet gebeuren. De ideeën borrelen omhoog. Het een nog beter dan het ander. Maar zijn ze wel zo goed als je denkt, uitvoerbaar en technisch haalbaar? Je praat erover met je medestudenten, want je wilt per slot van rekening goed voor de dag komen bij Fraukje Dijk. Maar al snel merk je dat praten alleen niet veel oplevert, het is heel moeilijk om precies uit te leggen wat je bedoelt. En voor je het weet zit je krabbeltjes te maken, om zo het een en ander te verduidelijken. Vormgevers zijn visueel ingestelde personen. Ze kunnen meestal hun ideeën beter uitleggen met behulp van een tekening. Ook klanten willen meestal iets zien, zodat ze zich kunnen voorstellen hoe het zal gaan worden. Een multimedia vormgever zal relatief snel overstappen op digitaal presenteren, maar aan de basis van het hele proces blijft de handmatige schets een belangrijke rol innemen.

Werkwijze Viersprong Individueel

Ondersteunend onderwijs Basistechniek schetsen Van idee naar een visualisatie op papier

Product Schetsmap met oefeningen en visuals

Beoordeling De taak wordt beoordeeld op proces. De stof kan terug komen in de casustoets.


15

Blok A Taak 1.1.A2 - ‘grafimedia?’ Toepassingstaak Casus “Yes, de eerste opdracht is binnen! En als het klikt tussen Fraukje en mij zit ik voor de toekomst gebeiteld.” Realiseer je dat het ‘kleine opdrachtje’ niet zo klein is. Fraukje verwacht een inhoudelijk gedegen en perfect opgemaakt boekwerkje over de grafimedia-branche. Iets waaraan ze kan aflezen dat je goed op de hoogte bent van het doen en laten in de branche én opmaken voor jou gesneden koek is. Een hoop werk, dat je beter met een groepje kunt doen. Bovendien is veel informatie alleen maar in Engels beschikbaar, dat maakt het er ook niet eenvoudiger op. Denk aan de woorden van Fraukje: “Als je er iets moois van maakt snijdt het mes aan twee kanten, jij krijgt de kans om je te presenteren en ik ben weer helemaal bijgewerkt. Have fun, ik neem over een aantal weken weer contact met je op. En wie weet, bel ik je binnenkort voor het echte werk.”

Werkwijze Viersprong In groepjes van 2 à 3

Ondersteunend onderwijs Geschiedenis en overzicht van de grafimedia-branche Verslaglegging en structureren van verzamelde gegevens Basis typografie en opmaak (je kennis hierover uit taak A5) Engels lees- en schrijfvaardigheid

Bronnen/media Boek grafische vorming deel 1: hoofdstuk 1 t/m 7 (Mediatheek) Reader Nieuwe Media: blok 1, blok 2.1 en blok 6.1 Bedrijvengidsen/vakbladen (te vinden in de Mediatheek) Lesbrief verslag

Product Een boekje waarin de volgende onderwerpen aan bod komen: - Communicatie - Massacommunicatie - Definitie van typografie - Typografie; begrippen en lettergroepen - Het grafisch productieproces Informatie uit de aangeleverde Engelse teksten wordt erin verwerkt. Het boekje in correct Nederlands geschreven. De tekst wordt verduidelijkt met illustraties. De exacte productspecificaties voor deze becijferde taak worden bij het opstarten van de taak verstrekt.

Beoordeling


De taak wordt beoordeeld met een groepscijfer. Het individuele cijfer kan afwijken op grond van proces. De stof kan terugkomen in de casustoets.

16

Blok A Taak 1.1.A3 - ‘Digitaal beeldmateriaal’ Toepassingstaak Casus Voor Fraukje, zoals je weet van huis uit een grafisch vormgever, is het belangrijk dat ook de inhoud van het verslag rijkelijk voorzien is van beeldmateriaal, zodat het er aantrekkelijk uit ziet. Als toekomstig specialist moet je zelf origineel beeldmateriaal kunnen ontwikkelen. Digitale beeldbewerking moeten op den duur geen geheimen meer voor je hebben. “Let’s shop!”


Ondersteunend onderwijs Photoshop software training Bewerken en creëren van digitaal beeldmateriaal Optimaliseren voor print

Product Digitale map met trainingsopdrachten Beeldmateriaal dat is voorbereid om te gebruiken in het grafimediaverslag (1.1.A2).



17

Blok A Taak 1.1.A4 – ‘Kunst omdat het moet’ Studietaak Casus ‘Lost Boys’ is geen kleintje in de wereld van de multimediabureaus. Fraukje Dijk zoekt dan ook naar creatief en technisch goed onderlegde getalenteerde multimedia vormgevers. Tijdens haar werk als talent-scout ziet ze een enorme hoeveelheid werk de revue passeren. Ze ziet meteen als iets al eens eerder gedaan is, of als werk ergens duidelijk op geïnspireerd is. Net zoals iedere professionele vormgever zul je op de hoogte moeten zijn van ‘andermans’ werk. Niet alleen om onbedoeld namaken te vermijden, maar meer om je met andermans niveau te kunnen vergelijken. En als je ooit te maken krijgt met het beruchte ‘vormgevers blok’ om nieuwe inspiratie op te doen. Je bent niet de eerste vormgever, generaties zijn je voorgegaan. Honderden jaren wordt er vormgegeven, in allerlei disciplines, op allerlei manieren. Alleen het beroep van vormgever is vrij nieuw, in het verleden sprak je meestal over kunstenaar. Kunst vormt dan ook een uitstekende startpositie om de wereld van het vormgeven te verkennen.


Ondersteunend onderwijs Verschillende vormen van kunst

Product Digitale presentatie (b.v. in Powerpoint) van jouw droomhuis, waarin verschillende vormen van kunst te bewonderen zijn. Met een korte beschrijving per kunstwerk.



18

Blok A Taak 1.1.A5 – ‘woordmerk en typografie’ Studietaak Casus Je ziet ze overal, in winkels, in kranten, in boeken, op de tv, op internet. De woordmerken, de beeldmerken, de vignetten, de logo’s van de bedrijven. Het logo is voor een bedrijf een van de belangrijkste communicatiemiddelen. Je herkent in een oogopslag om welk bedrijf het gaat. Een goede zaak als ook jij dit communicatiemiddel kunt inzetten. Het woordmerk bestaat uit de letters ‘TU Delft’ met de gestyleerde toorts (de ‘T’ en de vlam erboven). De toorts met de vlam in het woordmerk is een eigentijdse verwijzing naar het verhaal van Prometheus, die het vuur en daarmee de kennis van de berg Olympus naar de mensen bracht. De toorts was ook in het oude logo een prominent onderdeel. De nieuwe vlam is gekozen, omdat het een duidelijke en vooral gebruikersvriendelijke vlam is. De vlam en het woordmerk TU Delft zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en vormen in bepaalde gevallen met en in een ander gevallen zonder het onderschrift het logo van de TU Delft. De vlam en het woordmerk mogen niet zonder elkaar gebruikt worden. Je hebt eens goed naar verschillende lettertypen gekeken en een keuze gemaakt. De ‘Comic Sans’ lijkt je misschien een vet geschikt lettertype voor je woordmerk. Is het dan geen goed idee om dat lettertype ook maar meteen te gebruiken voor je verslag en je website?


Ondersteunend onderwijs Basis typografie en layout Kenmerken van een bruikbaar woordmerk Ontwerpen

Bronnen/media Webdesign van concept tot realisatie, H. van den Elzen Web Design Index (1,2,3,4) Tekstwijzer, K.F. Treebus

Product Ontwerpmap met typografische oefeningen, woordmerken en ontwerpen De exacte productspecificaties voor deze becijferde taak worden bij het opstarten van de taak verstrekt.

Beoordeling De taak wordt beoordeeld met een individueel cijfer. De stof kan terug komen in de casustoets.


Blok B Taak 1.1.B1 – ‘HTML enzo’ Studietaak Casus “Wooh, ik heb me toch een pracht presentatie op internet zien staan. Moet je effe checken: www.2advanced.com. Als we onszelf en al ons werk zo presenteren, dan staat Lost Boys straks te dringen voor onze deur.” “Tja, geweldig zo’n site, maar is dit niet een beetje te hoog gegrepen? Dit gaat me nooit lukken.” “Je hebt gelijk, laten we eerst beginnen met een goede basis. Ik ben allang blij als dat goed lukt…”


Ondersteunend onderwijs XHTML en CSS Uploaden

Bronnen/media http://www.sceneone.nl/algemeen/beginnen.php Webdesign van concept tot realisatie, H. van den Elzen (Product)presentaties en showcases op internet

Product Oefenopdrachten gemaakt in XHTML en CSS



20

Blok B Taak 1.1.B2 - ‘Digitaal beeldmateriaal’ Toepassingstaak Casus Om een flitsende website te maken heb je natuurlijk om goed beeldmateriaal nodig, het oog wil tenslotte ook wat. En wat dan als je goede plaatjes hebt verzameld en bewerkt? Hoe kun je ze dan gebruiken in je site? En ook Fraukje heeft van het beeldmateriaal op je website hoge verwachtingen. Vanuit zowel creatieve als technische optiek.


Ondersteunend onderwijs Photoshop software training Bewerken en creëren van digitaal beeldmateriaal Optimaliseren voor web

Product Digitale map met trainingsopdrachten Beeldmateriaal dat is voorbereid om te gebruiken in je website (1.1.B5)


Muitimedia Vormgeven BB 1.1 2008-2009 Multimedia

21

Blok B Taak 1.1.B3 - ‘Begrijpen we elkaar?’ Studietaak Casus In het gesprek met Fraukje blijkt als snel dat in de wereld van de snelle media kennis van zaken een ‘must’ is. Om op een acceptabel niveau mee te kunnen praten zul je uitstekend op de hoogte moeten zijn van de ontwikkelingen van de nieuwe media. En om niet geheel als ‘digibeet’ over te komen zul je kennis moeten hebben van gebruikelijke terminologie en zul je op de hoogte moeten zijn van de meest gebruikte grootheden en eenheden. Bij de volgende meeting met Fraukje weet je zeker, als het gesprek weer over de laatste ontwikkelingen gaat, kun je meer dan alleen verlegen grijnzend antwoorden: “Kweet niet zeker, maar je hebt wel mooie ogen.” Weet waarover je praat! Praat als een professional!


Ondersteunend onderwijs Geschiedenis, ontwikkelingen en terminologie van ‘de nieuwe media’ SI-grootheden, eenheden en getallenstelsels

Bronnen/media Reader nieuwe media, blok 1 en 4 (Mediatheek) Grafisch Vorming 1, deel 5, hoofdstuk 20 (Mediatheek) Lesbrieven exact

Product Een lijst met daarin begrippen en de uitleg daarvan, uit de wereld van ‘de n ieuwe media’, computerhardware, eenheden en maten



22

Blok B Taak 1.1.B4 – ‘wie doet wat en wanneer’ Probleemtaak Casus Je weet zo ongeveer wat gemaakt moet worden en wanneer alles af moet zijn. Dus de taken kunnen verdeeld en de planning gemaakt worden. Voor bedrijven als Lost Boys, met grote opdrachten is het van levensbelang om de verschillende productiefases duidelijk te beschrijven. Hebben ze geen duidelijk plan, waarin bijvoorbeeld vastligt wanneer een deelproduct aan de klant voorgelegd moet worden. Dan is het haast onmogelijk om een deadline te halen. No cure, no pay!

Werkwijze Negensprong Individueel

Ondersteunend onderwijs Fasering van een multimediaproductie, diverse functies en over strokenplanningen

Bronnen/media Reader nieuwe media: blok 1 Reader Concept en scenario (deel 1) Webdesign van concept tot realisatie, H. van den Elzen



23

Blok B Taak 1.1.B5 – ‘Bouw je website’ Toepassingstaak Casus Om Fraukje Dijk over een paar weken te laten zien dat jij één van de nieuwe juweeltjes bent, is het van belang om goed voor de dag te komen. Natuurlijk verwacht zij niet meteen de sterren van de hemel, maar met een doodsimpele homepage en van internet geplukte plaatjes moet je bij haar ook niet aankomen. En dat moet het er niet alleen goed uitzien, de techniek die eronder ligt moet ook nog perfect zijn.


Ondersteunend onderwijs XHTML en CSS Uploaden Webdesign

Bronnen/media www.sceneone.nl www.handleidinghtml.nl Webdesign van concept tot realisatie, H. van den Elzen (Product)presentaties en showcases op internet

Product Website (digitale potfolio) gemaakt in XHTML en CSS, waarin alle taken en gemaakte producten online worden gepresenteerd en toegelicht De exacte productspecificaties voor deze becijferde taak worden bij het opstarten van de taak verstrekt.

Beoordeling De taak wordt beoordeeld met een individueel cijfer. De stof kan terug komen in de casustoets.


24

5. De werkwijze van PGO

Je gaat werken aan taken en dat doe je met behulp van de sprongen. De taken begin je altijd met je tutorgroep en je werkt ook zelfstandig met deze groep. Daarnaast kun je met verschillende tutorgroepen in vaardigheidstrainingen en theorietrainingen zitten en zelfs met nog meer tutorgroepen in hoorcolleges. Omdat je elke taak opstart vanuit de tutorgroep, krijg je nog eens de taken met de sprongen.

5.1 De taken en de sprongen Tijdens het werken met dit blokboek ga je verschillende taken uitvoeren. Niet elke taak is hetzelfde. Sommige taken doe je alleen, andere doe je samen, soms doe je een taak in de klas, de andere keer in het onderwijs leercentrum (de Mediatheek). Iedere soort taak vereist een bepaalde manier van aanpakken in een aantal stappen of sprongen. Welke sprongen je doet bij welke taken wordt hieronder uitgelegd.

Probleemtaak Bij deze taak los je een probleem op, alleen of in een groepje. Belangrijk is dat je eerst goed formuleert wat het probleem is. Je kunt hiervoor de negensprong gebruiken.

Stappenplan probleemtaak “De negensprong” 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Zijn er woorden of begrippen die je niet begrijpt? Zijn er anderen die wel weten wat een woord of begrip betekent? Wat is er precies aan de hand? Brainstormen: welke oplossingen en verklaringen kun je allemaal bedenken? Orden de oplossingen uit stap 3. Formuleer de leerdoelen. Maak een activiteitenplan: wie gaat wat doen en op welke manier? Hoeveel tijd hebben jullie daarvoor nodig? Voer het activiteitenplan uit. Houd je aan de gemaakte afspraken. Presenteer de informatie. Evalueer je leerproces en het groepsproces.

Strategietaak “Wat zou je doen als...” Je bedenkt een plan van aanpak voor een situatie waar je in de toekomst wel eens mee te maken zou kunnen krijgen. Je gebruikt hierbij de negensprong.


25

Stappenplan strategietaak “De negensprong” 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Zijn er woorden of begrippen die je niet begrijpt? Zijn er anderen die wel weten wat een woord of begrip betekent? Voor welke situatie moet ik een strategie bedenken? Brainstormen: welke strategieën zijn er allemaal mogelijk? Orden de strategieën uit stap 3. Formuleer de leerdoelen. Maak een activiteitenplan: wie gaat wat doen en op welke manier? Hoeveel tijd hebben jullie daarvoor nodig? Voer het activiteitenplan uit. Houd je aan de gemaakte afspraken. Presenteer de informatie. Evalueer je leerproces en het groepsproces.

Studietaak Bij uitvoering van deze taak moet je zelfstandig, of soms in kleine groepjes stukken van de stof bestuderen. Je hebt de bestudeerde theorie vaak nodig om een toepassingstaak of probleemtaak goed te kunnen uitvoeren. Je gebruikt hierbij de viersprong.

Stappenplan studietaak “De viersprong” 1. 2. 3. 4.

Lees de taak en stel samen vast wat er verlangd wordt. Wat ga je leren, doen of maken? Maak met elkaar afspraken over hoe je de taak gaat uitwerken en hoe je straks gaat rapporteren of presenteren. Wie doet wat, hoe, waar, wanneer en hoelang? Het uitwerken van de taak. Rapporteren en/of presenteren en evalueren.

Toepassingstaak Bij een toepassingstaak moet je iets wat je hebt geleerd of hebt opgezocht gebruiken om iets te maken. Je gebruikt hiervoor de viersprong.

Stappenplan toepassingstaak “De viersprong” 1. 2. 3. 4.

Lees de taak en stel samen vast wat er verlangd wordt. Wat ga je leren, doen of maken? Maak met elkaar afspraken over hoe je de taak gaat uitwerken en hoe je straks gaat rapporteren of presenteren. Wie doet wat, hoe, waar, wanneer en hoelang? Het uitwerken van de taak. Rapporteren en/of presenteren en evalueren.

Discussietaak Bij deze taak gaat het erom inzicht te verwerven in verschillende standpunten en visies op een bepaald onderwerp. Je hoeft niet toe te werken naar een centrale oplossing, het gaat er meer omdat je je bewust wordt van je eigen mening over een bepaald onderwerp en de mening die anderen hierover hebben. Je gebruikt bij deze taak de zevensprong.


26

Stappenplan discussietaak “De zevensprong” 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Zijn er woorden of begrippen die je niet begrijpt? Zijn er anderen die uitleg kunnen geven over deze woorden of begrippen? Formuleer een stelling. Niet iedereen is het natuurlijk eens met deze stelling; het is een discussie. Iedereen geeft zijn mening over de stelling en zegt waarom hij iets vindt. Je mag nog niet reageren op wat iemand zegt. Je mag tijdens deze stap dus niet discussiëren! Zijn er gemeenschappelijke meningen te ontdekken? Orden de meningen in bijvoorbeeld voor of tegen. Ga dieper op de geordende meningen in (tijdens deze stap vindt feitelijk de discussie plaats). Formuleer conclusies. Waar komen jullie als tutorgroep op uit? Evalueer het groepsproces. Hoe verliep de discussie? Hebben mensen hun mening bijgesteld en waarom wel of niet?


27

6. Deelname aan het blok, toetsing en beoordeling

6.1 Deelname aan het blok De tutorgroep is zo belangrijk dat je er altijd bij aanwezig moet zijn. Het kan natuurlijk gebeuren dat je ziek wordt, maar dat betekent niet dat je je taken niet af hoeft te ronden. (Raadpleeg je tutor). • Alle taken waarbij je afwezig was dien je in te halen. • Je mag tijdens het overleg in de tutorgroep niet afwezig zijn. • Wanneer dit wel het geval is moet je dit bespreken met je tutor. • Je dient je te houden aan de afspraken die gemaakt zijn in de tutorgroep. • De tutor kan altijd opdrachten geven aan de hand van de taken in het blokboek en afspraken in de notulen. • Taken moeten naar behoren zijn gedaan en afgetekend (door de tutor en eventueel door de ondersteunend docent)worden op de takenkaart. Deze takenkaart lever je de laatste bijeenkomst in bij de tutor. • De formulieren van het leerproces dienen door jou en je tutor ingevuld te worden. • De notulen, afspraken, verslagen, checklisten en takenkaart bewaar je in je PGO-map.

Absenties Aan het begin van ieder tutoruur worden de absenties genoteerd door de notulist van de tutorgroep. Kortom: 1. Je bent verplicht om bij de tutorgroepbijeenkomsten aanwezig te zijn. 2. Je bent verplicht om je te houden aan de afspraken die in de tutorgroep gemaakt zijn. 3. Je bent verplicht je bij de tutor aan- en afwezig te melden 4. Je bent verplicht alle gegevens ordelijk te bewaren in een PGO-map en/of portfolio. 5. Je bent verplicht je assessmentformulier en POP-formulier up-to date te houden

6.2 Beoordeling Blokboek leerjaar 1 Per blokboek wordt op de volgende manieren getoetst en beoordeeld: 1. Tijdens het blokboek worden de taken, als ze goed zijn gemaakt/ gedaan, afgetekend op de takenkaart. Voor alle taken geldt dat ze zijn afgerond conform de criteria die bij elke taak in het blokboek staan aangegeven. 2. Een aantal individuele toepassingstaken krijgen een cijfer. 3. Eén groepstoepassingstaak krijgt een cijfer. 4. Aan het eind van het blokboek is er eventueel een casustoets 5. Het individuele proces wordt beoordeeld (voldoende of onvoldoende) door de tutor aan de hand van de assessment formulieren, de takenkaart, het POP en de PGO-map.


28

Dit blokboek is voldoende wanneer aan alle volgende eisen is voldaan: 1. Alle taken op de takenkaart zijn afgetekend én 2. Alle individuele toepassingstaken zijn voldoende (voldoende is minimaal 5,5) én 3. De groepstoepassingstaak is voldoende (voldoende is minimaal 5,5) én 4. De (eventuele) casustoets is voldoende (voldoende is minimaal 5,5) én 5. Het individuele proces is voldoende.

6.3 Overgangsnorm van leerjaar 1 naar leerjaar 2 Alleen leerlingen die voor alle vier de blokboeken in leerjaar 1 een voldoende hebben gehaald, worden toegelaten tot leerjaar 2. Voor de overige leerlingen, neemt de examenvergadering één van de volgende besluiten: - de leerling mag één blokboek herstellen of - de leerling moet stoppen met de opleiding. In leerjaar 1 is doubleren niet mogelijk.

6.4 Herstellen Indien een leerling voor maximaal één blokboek een onvoldoende heeft, kan de examenvergadering besluiten dat deze leerling mag deelnemen aan een hersteltraject om het betreffende blokboek alsnog met een goed gevolg af te ronden. Dit hersteltraject vindt plaats in de zomervakantie. Als de leerling dit hersteltraject met een voldoende afsluit, heeft hij alsnog het betreffende blokboek behaald. De leerling heeft dan voor alle blokboeken een voldoende behaald en wordt dus toegelaten tot leerjaar 2. Wanneer de leerling voor het hersteltraject een onvoldoende score haalt, moet hij stoppen met de opleiding.

6.5 Stoppen met de opleiding: De leerling mag de opleiding niet vervolgen: - wanneer de leerling voor maximaal één blokboek een onvoldoende heeft en de examenvergadering een negatief besluit neemt over deelname aan het hersteltraject of - wanneer de leerling voor twee of meer blokboeken een onvoldoende heeft.

6.6 Rapportage cijfers Na elke blokboekperiode krijgen de deelnemers een overzicht met de behaalde resultaten. In het blokboek vind je alleen de grote lijnen, voor meer details verwijzen we je naar de tutor, de inforeeksen en het Onderwijs Examen Reglement. In de bijlagen vind je de takenkaart, de formulieren voor je assessment en je POP, de begrippenlijst.


29

BIJLAGE 1 - Wat moet er in je PGO-map?

1. Inhoud 2. Notulen tutorbijeenkomsten 3. Afspraken tutorgroep 4. Verslagen van je werkwijze bij elke taak 5. Uitwerkingen taken, waarin je verantwoording van je taken geeft 6. Planningen 7. Assessmentfomulieren 8. Takenkaart 9. Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) 10. Rapporten blokboeken


Bijlage 2 - Begrippenlijst

Assessment: Inschatting van je werken beroepshouding

BB: Blokboek

Beoordelingsgesprek: Na afloop van de blokperiode bespreekt je tutor je leerproces met jou aan de hand van je map, je takenkaart, je assessment-formulier en je POP. En geeft je vold/onvold.

BOL: Beroeps Opleidende Leerweg (de lange niveau 4 opleiding)

BPV:

Beroeps Praktijk Vorming (vroeger stage).

Draaiboek: Een draaiboek is een document waarin het scenario van een film of ducumentaire zeer precies (per shot) wordt beschreven. Elk shot wordt op papier vastgelegd met zeer specifieke stijlkenmerken: de lengte en de volgorde van de shots, camerapositie, -instelling en -beweging, geluid, mis-en-scene, speciale effecten tussen de shots, montage, trucage enzovoort. Dit ‘draaiboek’ is een soort handleiding voor de regisseur. Een draaiboek kan visueel worden voorgesteld in een storyboard.

Dummy: Een model van een nog niet-geproduceerde (blanco) publicatie. Dummy’s worden vaak gemaakt om de opdrachtgever een indruk te geven van formaat, omvang, hechtwijze enzovoort.

ET: Eindtermen (waaraan je opleiding je onderwijs moet afstemmen)

Feedback: Terugkoppeling, informatie van of overleg met de achterban.

OER:

Onderwijs Examen Regeling.

PGO-map: Map waarin je alle belangrijke documenten bewaart die getuigen van je leerproces (zie inhoud PGO-map).

POP: Persoonlijk ontwikkelingsplan (hierin geef je volgens een formulier aan hoe jij je eigen leerproces stuurt).


Portal: Startpagina van waaruit de internetter begint aan zijn/haar surftocht. Aanvankelijk zijn portals ontworpen als zoekmachines; nu zijn het startpagina’s waarop zeer veel links op rubriek gerangschikt zijn. Portals bieden steeds meer extra’s, zoals gratis e-mailfaciliteiten, persoonsgebonden informatie en contact maken met online winkels.

Portfolio: Map (maar dan groter, vanwege je gemaakte producten) waarin je alle belangrijke documenten bewaart die getuigen van je leerproces.

Presentatiemap: Map waarin je al je beste producten verzamelt die je presenteert aan je stagebedrijf, aan klanten, of aan je toekomstige werkgever.

Presentatietekening: Een uitgewerkte schets noemen we een presentatietekening. Binnen de multimedia zal een presentatietekening veelal een digitale uitwerking van de schets zijn.

Prototype: Een prototype representeert een gedeelte van de te bouwen productie. Hiermee kun je demonstreren hoe de productie eruit komt te zien en kun je testen of de voorgestelde vormgeving technisch gezien haalbaar is. Bij een prototype wordt meestal het belangrijkste scherm en enkele vervolgschermen gebouwd. Het gaat dan om vervolgschermen die wezenlijk anders zijn. De inhoud is op dit moment niet belangrijk, het gaat vooral om vormgeving en navigatie. 100% technisch perfect is op dit moment nog niet bittere noodzaak.

Scenario: Het scenario is de volledig uitgeschreven tekst van een film-, video-, of multimediaprogramma. Het beschrijft de acties, gebeurtenissen en dialogen, en hoe ze in beeld worden gebracht. Het scenario kan nog gedetailleerder uitgewerkt worden in een draaiboek.

Schetsen: Schetsen zijn tekeningen die een globale indruk geven van het eindproduct bijvoorbeeld een visitekaartje. Schetstechniek b.v. lijnvoering en markergebruik spelen een belangrijke rol. Schetsen kunnen voorzien worden van een geschreven toelichting.

Storyboard: Een storyboard is een getekende weergave van alle shots (kleinste element van een audiovisuele montage, shots kunnen zeer kort of zeer lang zijn) en camera-instellingen, zoals die beschreven zijn in het draaiboek. Storyboards vertellen een verhaal. Een storyboard voor een website ziet er anders uit dan een storyboard voor een videofilm. Een storyboard voor een website is een soort stripverhaal waarin je verteld hoe een bezoeker de website bezoekt, waar hij op klikt, wat hij te zien krijgt enz. Multimedia Vormgeven BB 1.1 2008-2009

32

Toetsbeleidsplan: Hierin staan alle officiële gegevens omtrent toetsing.

User interface: Een user interface is een geheel van middelen (codes, grafische symbolen, invoerapparaten enzovoort) die een gebruiker in staat stellen om een machine -of een toepassing die op die machine werkt- te kunnen gebruiken. De laatste jaren wordt heel wat aandacht besteed aan en onderzoek verricht naar het ontwikkelen van ‘gebruiksvriendelijke’ interfaces; dit zijn user interfaces die gemakkelijk te gebruiken en (dus) zeer snel aan te leren zijn.

Werktekening: Een werktekening is de definitieve opgemaakte versie. Onder opmaken verstaan we het vormgeven van een publicatie. Grootte, plaats en onderlinge verhouding van tekst, illustraties en overige elementen vormen samen de opmaak.

Zie ook: http://internetwoordenboek.kennisnet.nl/ (internet) http://www.claritas.nl/nederland/glossary/#d (marketing) http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/ (Nederlandse taal) http://dictionary.cambridge.org/ (Engelse taal) http://www.babylon.com/ (vertalen)


33

INHOUD. 5 De werkwijze van PGO 5.1 De taken en de sprongen

Recommend Documents