IN DIT NUMMER Verkiezingsprogramma s doorgelicht: - wat belooft de politiek de fietser? Groener Licht op Vredenburg

Doortrapper

________________________________________________ __

__februari 2006

IN DIT NUMMER Verkiezingsprogramma’s doorgelicht: - wat belooft de politiek de fietser? ‘Groener Licht’ op Vredenburg

en verder Rode Brug eindelijk aangepakt Routetekenaars fietsplattegrond Utrecht gezocht Jaarverslag: lobby werkgroep V&P geslaagd Uitnodiging jaarvergadering Nieuwsbrief van de Fietsersbond Afdeling Utrecht Jaargang 29-1 Fietsersbond Afdeling Utrecht Postbus 2828 3500 GV Utrecht

Februari 2006

Doortrapper

Colofon De Doortrapper is een uitgave van de Fietsersbond Afdeling Utrecht en omstreken en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 2300 exemplaren. Redactie Bas van Eerd, Dennis Hurkmans, Henk van Viegen en Hans Muller 030 294 95 42 [email protected]

Drukwerk Drukkerij van Mechelen bv Website Afdeling Utrecht Jan Willem Nienhuis Thomas Ribbrock http://www.fietsersbond.nl/utrecht [email protected]

Onderafdelingen Utrecht Jan van der Horst (ma/di/wo-ochtend) 030 291 81 20 [email protected]

http://www.fietsersbond.nl/utrecht Nieuwegein Clarion Wegerif 030 605 30 99 http://www.fietsersbond.nl/nieuwegein Houten Paul Lammers 030 296 50 42 [email protected]

http://www.fietsersbond.nl/houten Maarssen Rieke Harinck 0346 56 92 32 [email protected] Niets uit deze Doortrapper mag worden vermenigvuldigd en/of gebruikt zonder schriftelijke toestemming van de redactie.

Bestuur Afdeling Utrecht Voorzitter Karin Luidens Secretaris Beatrice Beurs [email protected]

Penningmeester Vacature Vrijwilligerscoördinatie Vacature [email protected]

Regiocoördinatie Jan van Embden

In deze Doortrapper: Nieuws van stad en pad Van het bestuur Kandidaat-secretaris Jaarverslag Utrecht-stad Verkiezingsprogramma’s gemeenteraad Rectificatie begroting Groen en gele ergernis Wie helpt met fietskaart? Achterlichtje (column) Uitnodiging en agenda Jaarvergadering

pag. 1 2 3 4 6 14 14 16 17 18

Voorplaat: Het lage tempo waarin de gemeente fietstrommels als deze op de Valkstraat neerzet is opgevoerd zie p. 4. (foto Hans Muller)

________________________________________________ __

__februari 2006

Nieuws van stad en pad – januari 2006 Rode Brug wordt aangepakt De Rode Brug, de verbinding tussen de wijken Ondiep en Overvecht, wordt dit jaar vervangen. De brug en de onderliggende kades zijn dringend aan vernieuwing toe. De gemeente ziet dan eindelijk kans om de brug te verbeteren, die vooral voor fietsers zeer onaangenaam is. Zij worden er nu klemgereden door gemotoriseerd verkeer. Toevoeging van fiets- en voetpassages aan weerszijden van de brug en herinrichting van de zijde Anton Geesinkstraat moet daar verandering in brengen. Een woordvoerder van de Verkeersafdeling deelde dat mee naar aanleiding van een klacht op het Meldpunt ‘Mijn slechtste fietspad’ van de Fietsersbond. Gemeenteraad houdt aanleg fietspad Talmalaan tegen Bij de behandeling van een collegevoorstel voor de herinrichting van de Talmalaan en omgeving maakte een raadsmeerderheid bezwaar tegen de aanleg van een fietspad aan de westzijde als voortzetting van het fietspad langs de Brailledreef. GroenLinks, Leefbaar Utrecht, Socialistische Partij, CDA, D66 en PvdA vonden de verkleining van de groene ruimte zwaarder wegen dan de betere fietsroute. De VVD en wethouder van den Bergh van Verkeer waren het met de Fietsersbond eens dat het fietspad het enige goede alternatief is voor de bestaande kruipdoor-sluipdoorroute via de Willem Dreeslaan en Goeman Borgesiuslaan. Dienst StadsOntwikkeling afdeling Verkeer bekijkt of er toch mogelijkheden zijn om de fietsroute te verbeteren. Cartesiusweg krijgt opknapbeurt De ligging en de kwaliteit van de fietsruimte worden verbeterd in een herinrichting. Het fietspad aan de oostzijde kan opnieuw worden aangelegd met toepassing van de meest recente inzichten om opworteling te voorkomen. Dat deelde de wegbeheerder van de Dienst Stadsbeheer ons mee. Gevolg is wel dat asfaltering van het fietspad aan de Nijverheidsweg wat later wordt uitgevoerd, samen met het project Cartesiusweg. Start is voorzien voor eind 2006. Uitvoering was lange tijd onzeker, omdat het budget voor een uitgebreide opknapbeurt niet compleet was. De Fietsersbond was enthousiast over de ontwerptekening en heeft wethouder van den Bergh aangemoedigd te lobbyen voor de centen. Voorlopig geen prostitutie langs fietspad Zandpad Het stadsbestuur overwoog om de prostitutie aan de Hardebollenstraat naar het Zandpad te verplaatsen. Dan zouden de overlooplocaties aan de landzijde van het Zandpad, dus aan het fietspad, worden bebouwd. Een

1

Doortrapper

stevige lobby van bewoners van Overvecht met daarbij Fietsersbond vertegenwoordiger Ad Tourné heeft die verplaatsing voorlopig tegen weten te houden. Zie de Nieuwsrubriek op utrecht.fietsersbond.nl. Tweede Polderweg toch autoluw De mooie, maar erg smalle landweg tussen bedrijventerrein Overvecht Noord en de kernen Oud Zuilen en Maarssen-Dorp wordt onttrokken aan het doorgaand autoverkeer. Daarmee kunnen fietsende scholieren en recreanten voortaan vrijwel ongestoord van de route gebruik maken. Ondanks een negatief advies van de gemeente Utrecht - in flagrante strijd met de eigen Fietsnota - besloot de gemeente Maarssen om een autoknip te maken ter hoogte van het kasteel Oud Zuilen. HOV-baan om de Zuid Het plan voor een busbaan van het station naar de Uithof langs het spoor en door Maarschalkerweerd geeft de fietser meer lucht in de stad. Maar in het oosten moet wel heel vaak overgestoken worden en versmallen paden. De afdeling volgt de ontwikkelingen en onderzoekt alternatieven. Nieuwe overlegpartner In december 2005 heeft de Fietsersbond afscheid genomen van Martin Nap van de Dienst Stadsbeheer in zijn functie van overlegpartner over de aanpak van slechte stukken wegdek. Martin wordt gebiedsbeheerder van de oude en nieuwe, gereedgekomen buurten in Leidsche Rijn en VleutenDe Meern namens de nieuwe Dienst Stadswerken. Het overleg gaat nu verder met het hoofd Uitvoering Wegen van de nieuwe organisatie, Dick Pander. Jan van der Horst, afdelingsmedewerker

Van het Bestuur Voor de vacature die ontstaat door het aangekondigde vertrek van de secretaris van het afdelingsbestuur heeft Constant Coolsma zich kandidaat gesteld (zie p. 3). Op de jaarvergadering van 21 maart is hij verkiesbaar. Als bestuur hebben we met hem kennisgemaakt en we verwachten dat we goed zullen kunnen samenwerken. Inmiddels zijn er twee nieuwe vacatures ontstaan: Alies van Loon heeft zich als bestuurslid teruggetrokken, en Erik Nienhuis heeft zich uiteindelijk niet voor een derde termijn als penningmeester beschikbaar gesteld. Afgezien van deze nieuwe vacatures vindt het bestuur dat er eigenlijk een zesde bestuurslid

2

________________________________________________ __

__februari 2006

nodig is, om alle activiteiten met voldoende continuïteit te kunnen verzorgen. Nu het niet meer mogelijk is vóór de jaarvergadering een nieuwe kandidaatstelling te organiseren, zal het bestuur op 21 maart van de leden een mandaat vragen voor het tijdelijk - tot de jaarvergadering 2007 - aanstellen van drie nieuwe bestuursleden. Voor een goed functioneren van het bestuur is het van groot belang dat kandidaten voor de vacatures passen in het huidige team. Daarom hecht het bestuur eraan zelf de selectie te doen. Uiteraard houdt het bestuur de leden op de hoogte via de Doortrapper. Het is weer aan hen om in de jaarvergadering 2007 te stemmen over eventuele herbenoeming. Karin Luidens, voorzitter

Kandidaat-secretaris stelt zich voor Na ruim veertig jaar actief te zijn geweest in vele hoeken en gaten van het communicatievak (van journalist tot docent en van voorlichter tot communicatieadviseur) gedraag ik mij nu al enige tijd als gepensioneerde. Op mijn leeftijd (ik ben van mei 1936) mag dat waarschijnlijk zelfs van het huidige kabinet. Mede Constant Coolsma daardoor heb ik ook tijd voor ‘maatschappelijk relevante’ activiteiten. Enkele maanden geleden heb ik me aangesloten bij het groepje vrijwilligers van de Fietsersbond dat de situatie voor fietsers bij verkeerslichten op één van de routes van het centrum naar de Uithof heeft geobserveerd, onder de inspirerende leiding van Jan van Embden. Dat liep uit op de vraag of ik eventueel in zou zijn voor het secretarisschap van de afdeling Utrecht. Als de leden mij zouden kiezen, dan zeg ik graag ja. Ik draag de fiets een warm hart toe, heb in de loop der jaren heel veel kilometers door de goede stad Utrecht gefietst en daarbij tal van hindernissen en ergerlijke situaties voor tweewielers aan den lijve leren kennen. Ik ben blij dat er een Fietsersbond is die daar iets aan wil doen. Behalve fietser ben ik trouwens ook een overtuigd wandelaar. Toen ik in 1989 in deze stad kwam wonen heb ik mijn auto van de hand gedaan en dat bevalt mij nog steeds. Al is de situatie in het openbaar vervoer, binnen en buiten deze stad, vaak van dien aard dat ook ik weleens denk: zo dwingen ze je bijna de auto in! Er is één ‘maar’ aan mijn kandidatuur: ik heb een tweede vaderland, Brazilië, en daar ga ik soms voor een periode van enkele weken of maanden naar toe. Dan zou iemand anders mijn taken moeten willen waarnemen. Constant Coolsma

3

Doortrapper

Samenvatting Jaarverslag 2005 afdeling Utrecht-stad Bestuur De voornaamste werkzaamheden waren ondersteuning van werkgroepen, invoering van een Project Overleg voor alle actieve leden en overnemen van taken van onze afdelingsmedewerker Jan van der Horst door de penningmeester en de secretaris. Jan werkt vanaf juni nog maar 14 uur per week voor de afdeling (op maandag, dinsdag en woensdagochtend). Het bestuur onderhield - samen met Jan en de werkgroep Verkeer en Politiek - contacten met raadsleden en ambtenaren en het Project Ontwikkelingsbureau Stationsgebied. Regiocoördinator Jan van Embden bezocht bijeenkomsten over onder meer het fietspad Utrecht-Amersfoort en het Randstadspoor. Secretaris Beatrice Beurs richtte een bezorgersgroep voor de Doortrapper op. Chantal Wijnhoven hielp als notuliste een groot deel van het jaar het bestuur. Plannen voor 2006 Het Project Overleg - dat in plaats van de Plenaire Vergadering is gekomen - werkt nog niet zoals gewenst. Het bestuur wil elke vergadering een thema centraal stellen dat wordt ingeleid door een spreker of presentaties van de werkgroepen. Verder blijven veel taken als in 2005. Er zijn drie vacatures in het bestuur: secretaris Beatrice Beurs is niet herkiesbaar en zowel vrijwilligerscoördinator Alies van Loon als penningmeester Erik Nienhuis stappen op. Constant Coolsma stelt zich kandidaat als secretaris (zie p. 3). Werkgroep Verkeer en Politiek (V&P) Een greep uit het plakboek van een druk jaar. De werkgroep - waaraan de afdelingsmedewerker deelneemt - bracht met succes onze zeven Utrechtse fietserswensen (zie onze website) bij alle raadsfracties onder de aandacht met het oog op de verkiezingen. Voor het resultaat zie p. 6. V&P sprak herhaaldelijk in tijdens vergaderingen van de Verkeerscommissie van de gemeenteraad en ondersteunde acties van bewonersgroepen in diverse wijken (Leidsche Rijn, Tolsteegbrug, DELA-terrein). Er was regelmatig contact met het Project Ontwikkelingsbureau Stationsgebied over onder meer de V&P-lijst van knelpunten in het Masterplan. Jan van Embden toonde met zijn rapport ‘Groener licht voor de fietser’ aan, dat de afstelling van verkeerslichten efficiënter kan. Wethouder Van den Bergh nam het in ontvangst en de gemeenteraad pakte het op. Een eerste resultaat is de verbeterde afstelling op het Vredenburgviaduct (zie p. 14). Het lage tempo waarin fietstrommels en buurtschuren werden neergezet in de oude wijken, is opgevoerd dankzij behoeftepeiling onder bewoners,

4

________________________________________________ __

__februari 2006

overleg met het Parkeerbedrijf - beide vooral door Marianne Bakker - en een unanieme raadsmotie. V&P stelde een alternatieve locatie voor de Ustal op Vredenburg voor, die vanwege de uitbreiding van Hoog Catharijne tijdelijk verdwijnt. Klachten over slechte fietspaden (‘Mijn slechtste fietspad’, meldpunt landelijke Fietsersbond) werden doorgegeven aan de gemeente, die soms meteen ingreep en in andere gevallen plannen voor verbetering aankondigde (bijvoorbeeld Rode Brug). We mochten niet klagen over belangstelling van de media: wijkbladen, dagbladen, locale radio en tv en zelfs de Elsevier’s Magazine werden gehaald. In 2006 gaat Verkeer en Politiek de realisering van hoofdfietsroutes bevorderen, een stadsplattegrond voor fietsers ontwerpen (zie p. 16) en meewerken aan een fietsrouteplanner. Ook fietsparkeren, verkeerslichten, politieke activiteiten, Centrumplan Utrecht en wijkgericht werken blijven op de agenda. Werkgroep Campagne De groep ging de straat op voor ruimere openingstijden en lagere tarieven van de fietsenstallingen op het Centraal Station en Vredenburg. Tijdens de UIT-dagen in de Uithof demonstreerde onze Fietsendief honderden nog groene studenten zijn gemene trucs. De actie ‘Met de fiets naar de winkel’ in Leidsche Rijn trok veel bekijks en werd bezocht door minister Peijs. Honderden lampen straalden weer na de drie zaterdagen van de fietsverlichtingsactie. In 2006 wil de werkgroep onder meer aandacht besteden aan de parkeerproblemen op de J.P. Coenstraat en Kanaalstraat en acties voor fietstrommels ondersteunen. De Zomeravondfietstochten keren misschien terug. Tijdens de komende fietsverlichtingsactie wordt mogelijk een workshop zelf verlichting repareren gegeven. Werkgroep Leidsche Rijn Gretha Sierink en medestanders timmerden aan de weg met acties in Parkwijk (Johanniterpad en kruising Groenedijk/Langerakbaan), Terwijde (onderdoorgang spoor aan de Utrechtseweg) en in Vleuten (oversteek Haarrijnse Rading). Een delegatie van raadsleden raakte dankzij een fotoserie overtuigd van een aantal knelpunten. Overleg met de gemeente leidde tot vegen en strooien in de winter, veilige oversteken, plaatsing van verkeersborden en haaietanden. Onder meer herinrichting van fietsroutes naar scholen blijft urgent. Vooral uit Vleuten en De Meern zijn nieuwe actieve leden welkom. Werkgroep Overvecht Ad Tourné streed voor behoud en verbetering van fietsroutes langs onder meer Zandpad, Talmalaan en J.M. de Muinck Keizerlaan en onderhield

5

Doortrapper

contacten met het Bewonersplatform http://net.clubs.nl/Fietsmail-Overvecht).

en

het

Wijkbureau

(zie

Werkgroep Doortrapper Een nieuwe redactie trad aan. Behalve het blad gaf zij een tiental persberichten uit en streefde ernaar regelmatig de website van vers nieuws te voorzien. Alle nummers sinds 1978 werden ingescand en zijn op aanvraag leverbaar. Vrijwilligerscoördinatie 2005 was een geslaagd jaar. Op uiteenlopende vacatures geplaatst bij de Vrijwilligerscentrale, op de eigen site en in de Doortrapper kwamen liefst 72 aanmeldingen, vooral afdelingsbladbezorgers. Werving door welkomstbrieven in voor- en najaar onder ruim 100 nieuwe leden in de stad Utrecht leverden geen nieuwe actieve leden op. Een wervingsbrief in mei naar aanleiding van de actie 'Met de fiets naar de winkel’ oogstte drie nieuwe vrijwilligers voor een actieve kern winkel' in Leidsche Rijn. Ter versterking van de informele contacten werd een bescheiden nieuwjaarsborrel gegeven op 17 januari 2006. De volledige versie van het jaarverslag is te bestellen bij de secretaris Beatrice Beurs (030-2520440, [email protected]). Het wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de Jaarvergadering op dinsdag 21 maart 2006. Beatrice Beurs, secretaris en Hans Muller, redactie

Kiezen voor fietsen - Verkiezingsprogramma’s Raad 2006 Leefbaar Utrecht maakt ommezwaai, CDA stelt ernstig teleur De Fietsersbond heeft de verkiezingsprogramma’s van de kandidaatpartijen op hun websites met een fietsersoog bekeken. Leefbaar Utrecht (LU) De partij is ineens voorstander van gratis bewaakt stallen. Dat mag gerust een hele ommezwaai heten, want in de afgelopen raadsperiode van 6 jaar steunde de fractie het college door dik en dun om de tarieven van de UStal op te trekken naar die van de NS-stationsstallingen. De partij stopt met het geven van steun aan de parkeergarage Lukasbolwerk zodra de huidige collegeperiode voorbij is. Over een breed front maakt de partij keuzes die de positie van de fiets op straat versterken. Zo wil LU de te bouwen Westpleintunnel verlengen. Daarmee kunnen meer belangrijke

6

________________________________________________ __

__februari 2006

fietsoversteken ontlast worden van oponthoud. Het parkeren van meer dan een auto per huishouden op straat wordt duurder. Korter wachten bij verkeerslichten voor fietsen, lopen en openbaar vervoer mag desnoods ten koste van de doorstroming van het autoverkeer. Het aanpakken van sluipverkeer met autoknips en snelheidsremmende maatregelen mag weer, maar bewoners houden het laatste woord. Met dat laatste is de Fietsersbond minder blij, want zo blijven delen van het hoofdnet fiets waar geen ruimte is voor fietspaden, prooi van willekeur in besluitvorming. Spoorbaanpad en fietsbrug Leefbaar Utrecht geeft uitwerking aan een fietsroute op de Oosterspoorbaan: maak er een trambaan van met een fietspad ernaast. In de oude wijken moeten extra trommels en buurtstallingen komen. Tussen de Mariaplaats en de Croeselaan wil Leefbaar Utrecht een voet/fietsbrug realiseren, en vindt daarbij de PvdA, de ChristenUnie en mogelijk ook D66 aan haar zijde. Leefbaar Utrecht is tegen de aanleg van nieuwe hoofdinvalswegen, maar wel voor de uitbouw van de Noordelijke Randweg tot een snelweg: een smet op het verder zo vooruitstrevende verkeersprogramma. Eerder anti-fiets Leefbaar Utrecht heeft afgelopen raadsperiode als veruit de invloedrijkste raadsfractie de fiets bij de meeste kwesties niet vooruit geholpen. De Mariaplaats werd op kosten van de fietsruimte heringericht en is nu voorgoed een knelpunt. LU tekende ervoor. Diverse verkeerslichten werden nadeliger afgesteld zonder dat de fractie weerwerk bood, op wat bespiegelingen en twijfels van een raadslid na. Mede door toedoen van LU stegen de stallingstarieven en gebeurde er niets van betekenis om de wachtlijsten voor fietstrommels weg te werken. LU heeft (samen met de meeste andere fracties) het fietspad Talmalaan-westzijde om zeep geholpen en was niet te vinden voor een oplossing voor het sluipverkeer op de Keulsekade-Havenweg. Steun voor het fietsnetwerk ging wel weer uit van de zogenaamde Oldenborggelden om onderhoudsachterstanden weg te werken. Er zijn heel wat fietspaden van geasfalteerd en LU snelde de fietser te hulp toen een van de fietspaden langs de Weg tot de Wetenschap door onderhoudsachterstand bijna gesloten werd. CDA In het programma van het CDA de nodige goede intenties voor het fietsen, maar de verkeersvisie als geheel staat werkelijke winst voor de fietser op straat in de weg. De partij vindt namelijk letterlijk dat de vervuiler goed moet doorstromen omdat dat beter is voor de luchtkwaliteit. Daarmee is

7

Doortrapper

het CDA al geruime tijd voorstander van groene golven voor het hele hoofdnet auto in de stad. Dat is dan wel de beste garantie dat de meeste doorgaande fietsroutes met veel te lange wachttijden blijven zitten. Degenen die niet kunnen vervuilen mogen blijkbaar wel wat langer wachten ten bate van de vervuiler. Nieuw kruispunt, duur stallen maar wel fietshoofdroutes Het CDA is voorstander van een nieuwe hoofdinvalsweg, waardoor een zwaar nieuw kruispunt, met veel oponthoud voor fietsers, zal ontstaan op de Cartesiusweg. Zo’n weg is ook erg duur: tientallen miljoenen euro’s komen zo niet meer vrij bijvoorbeeld voor fietsbeleid. Van het CDA mogen fietsers tot aan het NS-tarief betalen voor de U-Stallingen. Dat is ook al weinig fietsvriendelijk, want wie betaalt graag het NS-tarief voor een diefstalvrij bezoek van anderhalf uur aan de binnenstad? En dan te bedenken dat dezelfde partij in Apeldoorn behoorde tot de initiatiefnemers van gratis bewaakt stallen. Positief te waarderen is wel dat het CDA tegenstander blijft van weidewinkels en mega-supermarkten. Die stuwen het gebruik van de auto op en verschralen het winkelaanbod voor mensen die van lopen of fietsen afhankelijk zijn. Verder is het CDA in algemene termen voor verdere realisatie van hoofdroutes voor de fiets. Meer concreet voor bouw van de fietsbrug Langerak-Oog in Al. ChristenUnie Een speerpunt van de ChristenUnie is: gun elkaar rust. Daarmee komt de fractie meteen al uit bij terughoudendheid met het opvangen van autogebruik. De fractie is voor een autoloze zondag, al is niet duidelijk of dat daadwerkelijk elke zondag is of eenmaal per jaar. Ook de luchtkwaliteit zou er baat bij hebben. Net als de SP is de CU een tegenstander van schaalvergroting en megaprojecten: houd Utrecht kleinstedelijk, zegt de CU. Het standpunt van het CDA inzake weidewinkels en dergelijke zal ook de CU wel uit het hart gegrepen zijn. Voor Leidsche Rijn steunt de CU weliswaar de verkeerskundige hoofdopzet die al wordt uitgevoerd, maar ze verzet zich tegen opkomende vragen om aanleg van een nieuwe autoontsluiting vanaf de A2 naar Haarzuilens. De fietsbrug Langerak-Oog in Al staat ook bij de CU op de verlanglijst. Nieuwe invalswegen in de stad wijst de CU van de hand, maar ze laat zich niet uit over de Randweg Overvecht. Stationsgebied en HOV-Zuid Het stationsgebied moet vooral voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer bereikbaar zijn. De partij steunt de ondertunneling van het Westplein. Verder is de partij, net als D66, PvdA en LU, voor de aanleg van een fietsverbinding van de Van Zijstweg naar de Catharijnesingel. De CU is

8

________________________________________________ __

__februari 2006

voorstander van het terugbrengen van het HOV-Zuidtraject naar de Rubenslaan, zoals ooit beoogd en ziet de lijn ook graag als tram uitgevoerd. Daarmee komen vanuit de fiets wel weer de oude bezwaren bovendrijven: gelijkvloerse kruispunten voor snel openbaar vervoer gaan ten koste van de doorstroming van vooral de fiets. Ontmoedigen autogebruik helpt fietser Erg veel meer over fietsbeleid vinden we bij de CU niet: geen keuzen bijvoorbeeld in het stallingsvraagstuk, verkeerslichten of smalle drukke straten. Toch scharen we het verkeershoofdstuk van de CU onder de vooruitstrevendste, want ontmoedigen van autogebruik in een stad met schaarse ruimte is een heel belangrijke bijdrage aan zowel het fietsgebruik als ook het prettig, snel en veilig fietsen. PvdA De PvdA wil net als het CDA een ‘groene golf’ voor het gemotoriseerde verkeer: maar wel alleen ‘op de Ringweg’. Al erkent de PvdA dat de auto vaak onmisbaar is, ze wil wel dat er meer ritten met fiets en openbaar vervoer worden gemaakt in plaats van met de auto. Voor een HOV-lijn Om de Zuid wil de PvdA een alternatief zoeken voor het huidige collegevoorstel. In dat alternatief moet de Pelikaanstraat worden vermeden. Maar iedereen weet dat dat alternatief helemaal niet bestaat of het vernielt diverse drukke fietsroutes, omdat het traject in geen enkel alternatief voor het collegevoorstel nog ongelijkvloers door de zuidoostflank van de stad kan worden geleid. Beter stallen en fietsstraat? Positief te waarderen is de aandacht voor het ontvlechten van fiets- en autoroutes: bij deze fractie zijn autoknips en 30 km maatregelen op straten waar fietspaden niet kunnen worden aangelegd, wellicht bespreekbaar. Ook wil de partij een ruimer kader voor het beschut stallen: de trommels en buurtschuren. De stallingscapaciteit van het Centraal Station moet van de PvdA verder omhoog dan de stationsplannen bieden: geen 17.500 maar 30.000 stallingsplaatsen. De fietswachttijden bij verkeerslichten moeten omlaag. Nieuwe fietsroute, geen nieuwe wegen De PvdA steunt Leefbaar Utrecht in haar voorkeur voor de plaats van een nieuwe fietsroute over het spoor tussen de Croeselaan en de Mariaplaats. Deze partij is verder voorstander van meer tramlijnen. Dat is weer niet zo goed voor de fietsroutes, want tramlijnen zuipen tijd in de verkeerslichtenregeling. De PvdA toont zich in haar programma terughoudend met aanleg

9

Doortrapper

van nieuwe wegen - in 2004 was ze nog voorstander van een nieuwe hoofdweg Lage Weide-Cartesiusweg. De Lukasbolwerkgarage is wat haar betreft de laatste parkeergarage die wordt gebouwd voor de binnenstad, en dan nog alleen als er geen steun is voor heroverweging. De PvdA is ook voorstander van betaald parkeren in het grootste deel van de stad. Maar waar bleef ze dan toen een fietsroute drastisch verslechterde (blokkade onderdoorgang brug Adam-Rijnkanaal) om de sporters bij Tennispark Den Hommel gratis parkeerplaatsen aan te bieden? VVD De VVD zet ditmaal in op Utrecht als fietsstad nummer één in 2010. Fietsdiefstal aanpakken met de succesvolle brede Amsterdamse aanpak is een van de speerpunten. Goede doorgaande routes realiseren, rond scholen voorrang ten opzichte van de auto, meer 30 km straten, dat moet de inwoners verleiden om voor korte ritten de auto te verruilen voor de fiets. De VVD wil de coördinerend fietsambtenaar terug. Op doorgaande fietsroutes mag de wachttijd bij verkeerslichten niet langer zijn dan 60 seconden. De partij noemt het Ledig Erf als nieuwe locatie voor bewaakt stallen, maar laat zich niet uit over de tarieven en evenmin over de wachtlijsten voor het beschut stallen voor bewoners. Dat laatste heeft desondanks de aandacht: de VVD pleitte op 10 november 2005 in een raadsmotie voor kortere procedures (zoals in Rotterdam) bij de realisering van trommels en buurtschuren. Nieuwe hoofdinvalswegen ruïneus Grote moeite blijven we als Fietserbond hebben met de claims voor nieuwe wegen. Daaronder de Randweg Overvecht uitbouwen tot deel van de ring van autosnelwegen, net als Leefbaar Utrecht voorstaat. Pleit-bezorgers daarvan vergeten telkens dat zo’n weg dan ook afslagen en parallelbanen voor lokaal verkeer moet krijgen, waardoor een enorm Baden Powellweg breed verkeersriool ontstaat. De stad wordt dan ook (foto Hans Muller) aan vier kanten ingesloten door massale bronnen van fijn stof en herrie. De VVD wil nog steeds twee extra hoofdinvalswegen. De Cartesiusspoorlaan, net als CDA en D66, en een autoverbinding vanaf de Waterlinieweg naar de Baden Powellweg en dan ook nog de HOV-Om de Zuid daar realiseren. Tel uit je verlies voor de beste fietsstraat van heel Utrecht. De VVD steunde wel weer de aanleg van een fietspad langs de Talmalaan-westzijde – daar waar LU, CDA, Groenlinks en de SP de fietser het bos in wilden blijven sturen.

10

________________________________________________ __

__februari 2006

GroenLinks Het programma van GroenLinks is, zoals we dat vanouds van haar gewend zijn, sterk gericht op prioriteit voor fiets en openbaar vervoer en is wars van nieuwe wegen en extra (gratis) autoparkeerplaatsen. De liefde voor de bus gaat in sommige opzichten te ver: zo pleit de partij voor sneller busvervoer, ook op de lijnen buiten de HOV-banen om. Maar de praktijk van vandaag met de ontsluitende bus is al dat op straten zonder ruimte voor een fatsoenlijke scheiding van het fietsverkeer veel te hard kan en mag worden gereden. Omdat er een bus rijdt! Openbaar vervoer laat fietser wachten Het openbaar vervoer heeft verder, vergeleken met het fietsverkeer, een bevoorrechte positie bij verkeerslichten. Dat verknalt op grote schaal de kansen om fietsverkeer kortere wachttijden mee te geven. We hopen dat het eigen raadsinitiatief van GroenLinks (samen met SP, PvdA, Burger en Gemeenschap, D66 en ChristenUnie) ten bate van kortere wachttijden (behandeling 24 januari in de raadscommissie Verkeer) daarop niet afketst. GroenLinks heeft in 1999 en 2005 het initiatief genomen voor moties die raadsbreed werden gesteund gericht op plaatsing van meer fietstrommels. Daartegenover keerde de partij zich tegen een nieuw fietspad langs de westzijde van de Talmalaan (met CDA, LU, SP, PvdA en D66 en een bewonerslobby). Daarmee wil GroenLinks, zoals de meeste andere fracties, bewoners meer te zeggen geven over hoe de straat eruit komt te zien. In de praktijk keert zich dat vooral tegen de inrichtingseisen voor het hoofdnet fiets, niet tegen die voor auto en bus. SP De Socialistische Partij heeft een aantal zeer aantrekkelijke keuzes gemaakt ten bate van het fietsen. De SP kennen we zowel in dit programma als in haar houding afgelopen periode als een raadsfractie die opkwam voor het ongestoord gebruik van bestaande fietsroutes. Aanpak van overlast van illegaal parkeren op fietspaden, gebrekkig onderhoud en sluipverkeer staan beschreven als speerpunten. Geen nieuwe wegen maar investeringsprogramma De SP pleit voor een inhaalslag bij de stallingsvoorzieningen bij scholen en lijkt meer te verwachten van verspreid neer te zetten fietskluisjes dan van fietstrommels. De partij is tegen nieuwe invalswegen en houdt het voor wat betreft de Randweg Overvecht op alleen ongelijkvloerse kruisingen, waar ook langzaam verkeer van profiteert. De SP ziet veel in benutting van bestaande wegen en het met ongelijkvloerse passages en verkeerslichtenafstelling gelijkmatig laten doorstromen van het autoverkeer. Ze doet die

11

Doortrapper

suggestie mede in het kader van de luchtverontreiniging. Op het nadeel van ‘groene golven’ wezen we al. De SP noemt als enige de noodzaak van een echt investeringsprogramma voor de verkeerslichten, gericht op kortere wachttijden voor fietsers. Maar eerder zagen we dat de bereidheid daarvoor ook groeit bij andere fracties, al werd dat niet hard genoemd in hun programma. Al te zunig leidt tot niks De SP is in de afgelopen raadsperioden uitermate kritisch geweest met het uitgeven van geld en ruimte voor nieuwe fietsvoorzieningen. Het risico van die opstelling is, dat er bij fietsvoorzieningen altijd argumenten te bedenken zijn om ze niet te maken, omdat er ergens verderop ook nog wel een route of stalling is. Ondertussen verdwijnt het gereserveerde geld van tafel en komt niet terug voor een ander fietsproject. Wanneer de SP in haar programma aangeeft meer over te hebben voor het meenemen van fietsroutes met nieuwe HOV-banen of wegreconstructies, dan vragen we ons af waarom dan zo nodig het fietspad aan de westzijde van de Talmalaan uit het ontwerp geschrapt moest worden. D66 Bij D66 beginnen we met een minpunt: ze is te bang voor een verkeersinfarct aan de westzijde van de stad en miskent de positieve gevolgen: een deel van het autogebruik sterft af. De partij zit nu in het kamp van de voorstanders van een nieuwe hoofdinvalsweg, een Spoorlaan of analoog, vanuit de richting Lage Weide tot en met de Cartesiusweg (met CDA, VVD). Verder stad in gaat deze dan ondergronds. Betere stallingen en fietsbrug Maar verder biedt het D66 programma diverse goede fietsspeerpunten. De partij wil de Fietsersbond betrekken bij oplossingen voor knelpunten in het fietsnet. Fietsenstallingen moeten weer langer open en er moeten er toegevoegd, vooral op pleinen waar nu auto’s geparkeerd staan. Fietsvoorzieningen kunnen wat haar betreft uit de opbrengsten van verhoogde parkeertarieven voor de auto worden betaald. De Lukasbolwerkgarage mag er niet komen. Verkeerslichten moeten van D66 beter worden afgesteld. De partij wil ook een kortere fietsverbinding tussen Dichterswijk en het centrum, met een fietsbrug over het spoor. De partij heeft er mogelijk geen weet van dat er een kant en klaar ontwerp klaarligt voor een tunnel, gemaakt door Jorn Westhof, student van de Hogeschool van Utrecht (zie Doortrapper augustus 2005). Misschien is dat ook een idee voor LU en de PvdA.

12

________________________________________________ __

__februari 2006

Luis in de Pels Luis in de Pels is een nieuwe stadspartij, sterk betrokken bij onder meer de luchtkwaliteit en een betrouwbare, integer opererende gemeente. Luis in de Pels wil, anders dan gebruikelijk, niet zozeer het lang- als wel het kort parkeren met de auto duurder maken. Daar heeft ze een punt, want vooral in- en uitparkerende auto’s zijn een crime voor passerende fietsers op talloze straten waar de ruimte ontbreekt voor een fietspad. Ook het realiseren van meer woonbuurten voor niet-autobezitters, waar Luis voor tekent, past prima in een stad die meer ruimte voor de fiets maakt. Wist u dat van de Utrechtse huishoudens maar de helft één of meer auto’s bezit? Het Westplein moet van Luis niet ondertunneld worden, maar gewoon drastisch versmald zodat de oversteekbaarheid verbetert zonder dure tunnelbouw. Burger en Gemeenschap had geen nieuw programma. Kanttekening en conclusie Als je dat zo leest, zou toch een ruime raadsmeerderheid moeten zijn voor een veel beter fietsbeleid dan we hebben. Vooral het verbeteren van verkeerslichten en stallingsvoorzieningen heeft draagvlak bij een raadsmeerderheid. Het eerste stond ook in het programma van het nu aftredende college, maar er is vrijwel nergens uitvoering aan gegeven. Wellicht ontbreken in sommige programma’s uitspraken die men bij andere partijen wel had willen steunen, maar die men gewoon is vergeten in de Sturm und Drang van de eigen programmavorming. Ook het beeld dat we nu gaven doet in de gauwigheid altijd enig onrecht aan de inzet en bedoeling van medewerkers en bestuurders. Fietsbeleid is in Utrecht altijd ondergeschikt gebleven aan de wens om de file de baas te blijven, bewoners en bezoekers van hun autoparkeerplek te voorzien en tijdig klaar te zijn met de nieuwbouw en de busbanen. Binnen die randvoorwaarden gaan bewonersopvattingen dan ook nog eens vóór het belang van een samenhangend stadsfietsroutenet, zo leert de praktijk. In het najaar 2005 stelde de gemeenteraad het Gemeentelijke Verkeers- en Vervoersplan vast. Er lijkt nauwelijks verband te bestaan tussen het beleid daarin en de verkiezingsprogramma’s van de partijen. Alleen het CDA zit dicht bij de visie van het gemeentelijk verkeersplan. Uithuilen en opnieuw beginnen met dat verkeersplan? Jan van der Horst, afdelingsmedewerker

13

Doortrapper

Rectificatie Begroting 2005 In het Verslag Kascommissie (Doortrapper november 2005) was de bijstelling van de begroting door de ledenvergadering van maart 2005 niet verwerkt. De werkgroep Verkeer & Politiek kreeg er € 150 bij en Vrijwilligerscoördinatie € 200. Daarmee kwamen de totale geraamde inkomsten/ uitgaven op € 8350 en het tekort werd € 620. Hans Muller, lid Kascommissie

‘Groen en gele ergernis vanwege een rood verkeerslicht’ Dit is de speelse titel van het stageverslag van Luuk Misdom voor zijn studie verkeerskunde aan de NHTV Internationale Hogeschool te Breda. De afdeling Utrecht had hem weten te interesseren voor een stage. De opdracht was om verkeerslichten op de twee drukst bereden fietsroutes in Utrecht tussen Centraal Station en Uithof aan een verkeerstechnisch onderzoek te onderwerpen. Over zeventien kruispunten op deze routes publiceerde onze afdeling in juni 2005 het rapport ‘Groener licht voor de fietser'. Een van de conclusies was dat de meeste verkeersregelinstallaties (VRIs) beter afgesteld kunnen worden voor de fietser zonder significante hinder voor het snelverkeer. De stage van Luuk Misdom diende om deze conclusie te toetsen. De gemeentelijke Dienst Stadsontwikkeling was bereid hem eind augustus 2005 een stageplek te geven en zo heeft Luuk de verkeerslichten op vier van de zeventien kruispunten geanalyseerd. Detectielussen Jan van Embden van de Fietsersbond zou nauw betrokken worden bij de begeleiding maar de gemeente is deze afspraak niet nagekomen. Wel heeft de Fietsersbond Luuk wegwijs gemaakt in Utrecht. Hij is zeer voortvarend te werk gegaan en heeft de werking van de vier VRIs gedetailleerd in zijn lijvige verslag beschreven. Bij al die VRIs vond hij technische tekortkomingen, waardoor het verkeer onnodig werd opgehouden. Bijvoorbeeld detectielussen in de weg die onbedoeld geactiveerd worden als fietsers buiten de witte lijnen op het wegdek of door rood rijden (Neude en kruising Drift/Voorstraat). Verder eveneens onbedoelde detectie doordat bussen bij haltes te ver naar voren stoppen (‘niet correct halteren’ op Neude en kruising Biltstraat/F.C. Donderstraat). Dan krijgt de bus groen lang voor hij weg kan.

14

________________________________________________ __

__februari 2006

Verbetering Alleen op het Vredenburgviaduct volstond een andere afstelling van de VRI om de doorstroming voor fietsers te verbeteren. Aan het einde van zijn stageperiode heeft Misdom deze betere afstelling kunnen doorvoeren en daardoor is de gemiddelde wachttijd voor de fietser nu flink afgenomen. Interessant is dat ook vrijwel al het andere verkeer vlotter doorstroomt. Hoe nu verder? De wachttijden op de kruising Biltstraat/F.C. Donderstraat lopen voor fietsers op tot drie minuten. Volgens Misdom kan dit niet verholpen worden door de afstelling te verbeteren: er zijn ingrijpender maatregelen nodig. De gemeente zegt in haar nota’s over het fietsbeleid te streven naar een maximale wachttijd onder de minuut. Dat betekent dat de inrichting van kruisingen en ook de prioritering van auto’s en bussen (met name de HOV, hoogwaardig openbaar vervoer) anders moet.

Schuine oversteek (foto Hans Muller)

Nader onderzoek gemeente Medewerkers van de gemeente hebben laten weten dat ook VRIs op de andere kruisingen van de hoofdfietsroutes nader bekeken zullen worden. De Fietsersbond hoopt natuurlijk dat dit tot korter oponthoud zal leiden. In het recente wijkverkeersplan Utrecht-Oost is te lezen dat over de kruising op de Lucasbrug klachten van bewoners zijn binnengekomen vanwege de lange wachttijden. Het commentaar van de gemeente is dat de verkeerslichten op deze kruisingen niet verder geoptimaliseerd kunnen worden. De gemeente noemt het onderzoek van de Fietsersbond niet. Verkeersregeling Lucasbrug kan vast beter Helaas koos Misdom er – overigens grondig gemotiveerd – niet voor om de verkeersregeling op de Lucasbrug te onderzoeken. Dit is ongeveer de meest beruchte kruising in Utrecht, althans voor de fietsers die van het Wilhelminapark over de Nachtegaalstraat richting stad rijden. Misdom heeft laten zien dat er verbeteringen mogelijk zijn op alle vier kruisingen die hij onderzocht heeft. Daarom is de uitspraak van de gemeente in het wijkverkeersplan Oost dat de fietswachttijden op de Lucasbrug niet te verkorten zijn ongeloofwaardig. Fietscoördinator op komst? De Fietsersbond heeft op het aanbieden van het rapport ‘Groener licht voor de fietser’ in juni 2005 geen officiële reactie of commentaar gehad

15

Doortrapper

van de gemeente Utrecht. De VVD pleit in haar nieuwe verkiezingsprogramma voor het aanstellen van een fulltime fietscoördinator in de stad Utrecht (zie p. 10). We hopen van harte dat dit gaat gebeuren, want dan gaat de gemeente wellicht werk maken van een verbeterde doorstroming voor de fietser op hoofdfietsroutes. Jan van Embden, werkgroep Verkeer en Politiek Zie voor een verslag van de lezing van Luuk Misdom het artikel van Bas van Eerd in de Nieuwsrubriek op utrecht.fietsersbond.nl.

Hulp gevraagd voor Stadsfietsplattegrond De afdeling Utrecht van de Fietsersbond wil in navolging van Amsterdam en Den Haag een stadsfietsplattegrond maken. Daartoe is in het voorjaar subsidie gevraagd bij de Gemeente, de Provincie en het Bestuur Regio Utrecht (BRU). Alle partijen waren enthousiast, en omdat de Provincie erbij betrokken wordt komt er ook een plattegrond van de tweede stad in de provincie: Amersfoort. De Fietsersbond en de gemeente aldaar waren ook enthousiast en dat betekent dat we binnenkort gaan starten met de ontwikkeling. Onze werkgroep Verkeer en Politiek zou het liefst te werk gaan als de Amsterdamse afdeling en alleen een netwerk van aantrekkelijke en liefst veilige en rustige fietsroutes op de kaart zetten. Zo staat op de fietskaart van Amsterdam de Wibautstraat niet als fietsroute aangegeven, omdat daar zoveel ander verkeer doorgaat. Routetekenaars gezocht! We streven ernaar dat de kaart nog voor de zomer uitkomt. Aan Citoplan moeten we gegevens van de fietsroutes leveren. Daarom zoeken we nog vrijwilligers om aantrekkelijke Utrechtse fietsroutes op de plattegrond in te tekenen. Het gaat om Lunetten, Hoograven, Wittevrouwen, Tuindorp, Voordorp, Overvecht, Zuilen en Maarssen. We hopen op goede suggesties voor fietsroutes - en fietsdoorsteekjes - die minder bekend, maar des te aantrekkelijker zijn. Op de kaart worden ook de openbare stallingen, fietsenmakers en OV-fietsverhuurplaatsen met symbolen aangegeven. Verder hopen we dat de kaart uitgevoerd kan worden op scheurvrij en watervast papier, zodat hij ook bij slecht weer bruikbaar is. Andere ideeën zijn van harte welkom! Meld je bij Jan van Embden (030 251 68 69, [email protected]) of bij Jan van der Horst (zie Colofon). Jan van Embden, werkgroep Verkeer en Politiek

16

________________________________________________ __

__februari 2006

Achterlichtje Een kraakheldere zondagochtend, de vrieslucht noodt naar buiten. Er is sprake van schaatsen. Ik bind mijn houtjes achterop en rijd oostwaarts. Al te snel stuit ik op de groene golf van de Kardinaal de Jongweg - een vervelende hapering zo kort onderweg - en wacht verkleumd twee minuten voor rood op vier auto's, die sloom passeren. Nog voor De Biltsche Hoek zwenk ik linksaf, maar de vervuilingskegel reikt ver, en een ranzige keukenlucht bereikt mijn neus. Dan recht door het hart van Bilthoven (als Bilthoven hart heeft). Oud geld en nieuw geld trekken links en rechts aan me voorbij. Een zomeravond niet eens zo lang geleden, achter een glas rode wijn op het terras in een aangeharkte tuin. Mijn toenmalige baas spreekt uitvoerig over het systeemontwerp voor een drogisterijketen. Ondertussen laat hij zijn blik tevreden over de net aangelegde vijverpartij glijden. Ik staar gebiologeerd naar een roerloze kikker. Plotseling vraagt hij wat of ik eigenlijk rijd. Ik schrik op. "Eh...Batavus geloof ik." Zijn bedachtzame "hoo-kee..." betekent allesbehalve OK. Achteraf gezien het punt waarop hij mentaal afhaakte, en mij op dood spoor rangeerde. In het nu schakel ik op en koers naar een andere lieu de mémoire. Onderweg geen kip. 's Zomers vormen deze smalle bosfietspaden het meditatieterrein waar ik mijn zelf volledig op laat gaan in de stroom seniorenkoppeltjes, die op fietsen voor-hem-en-voor-haar, gekleed in matchende jacks, mijn weg blijven versperren, tot ik moe van het bellen, afremmen en weer accelereren, volslagen murw maar gelukzalig in de pas val. De Pyramide van Austerlitz. Nee, veel schot zit er nog niet in de restauratie van de beplagde aarden heuvel. Toch zie ik de feestelijke opening duidelijk voor mij: mevrouw de Franse ambassadeur trotseert met gefronste wenkbrauwen de walmende patatkraam, de botsautootjes. Het schrandere teckeltje van de cultureel attaché wordt schielijk van de grond geraapt als voorzorg tegen de enthousiaste, maar domme labrador van de Woudenbergse burgemeester. Er zijn broodjes met kaas, er is haring... Maar ik moet door. Driebergen, Doorn, Maarn, en dan - op een kilometer van het Leersumse Veld - rijen auto's geparkeerd langs de weg, geen plaats voor mij om neer te strijken, dan maar niet schaatsen. Via de Gooyerdijk en de Langbroekerwetering vlieg ik met de wind in de rug terug. In Voordorp zie ik in de sloot langs het spoor een eend het ijs opklimmen, erdoorheen zakken, weer opkrabbelen. Onwillekeurig moet ik lachen, maar berisp mezelf meteen. Een eend uitlachen is eigenlijk not done. Terwijl ik deze aanvulling op mijn persoonlijke ethiek contempleer, schiet een metalliek-blauwe schicht door mijn blikveld. Hé, is dat niet een ... "IJsvogel!" roep ik uit. Ik sta aan de waterkant, en zie dat het goed is. Dennis Hurkmans

17

Doortrapper

UITNODIGING aan alle leden van de afdeling Utrecht (waaronder behalve de stad ook Nigtevecht, Vreeland, Loenen, Breukelen, Maarssen, Nieuwegein, IJsselstein, Vianen, Houten en Wijk bij Duurstede vallen) voor de

JAARVERGADERING op dinsdag 21 maart 2006 om 19.30 uur (zaal open om 19.00 uur) op het Landelijk Bureau van de Fietsersbond, Balistraat 59, Utrecht AGENDA 0. Opening 1. Vaststelling agenda 2. Notulen jaarvergadering 2005 3. Jaarverslag 2005 (zie bladzijde 4) 4. Financieel verslag 2005 en verslag kascommissies 2004-2005 5. Presentatie werkplannen 2006 6. Begroting 2006 7. Verkiezing bestuur en benoeming kascommissie 2006 8. Vertegenwoordiging naar Landelijke Ledenraad 9. Rondvraag 10. Sluiting Om 21.00 uur komt Elsbeth Klink, geslaagd actievoerster van de afdeling Leiden en medewerkster van het Landelijk Bureau ons helpen met ideeën voor de aanpak van onder meer de Kanaalstraat.

Sluitingsdatum kopij volgende Doortrapper 24 april 2006 Adreswijzigingen a.u.b. naar Landelijk Bureau Fietsersbond, Postbus 2828, 3500 GV Utrecht

18