Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad inclusief het Steunpunt Passend Onderwijs Eerste kwartaal 2014
1. Inleiding In dit activiteitenverslag wordt verslag gedaan van het eerste kwartaal van de Landelijke Ouderraad. Dit verslag is als volgt opgebouwd: In paragraaf 2 gaan we in op de organisatie van de Landelijke Ouderraad en op de ontwikkeling daarvan. In paragraaf 3 gaan we in op de startbijeenkomst, die plaatsvond op 29 maart 2014, en op de uitkomsten daarvan. In paragraaf 4 gaan we in op de dienstverlening door de informatiedienst van de Landelijke Ouderraad. Paragraaf 5, tenslotte, betreft de dienstverlening door het Steunpunt Passend Onderwijs, dat wordt beheerd door oudervereniging Balans. Over de dienstverlening door het Steunpunt Passend Onderwijs wordt nader ingegaan in drie bijlagen bij dit activiteitenverslag.
2. Organisatie Landelijke Ouderraad 2.1. Inleiding Vanaf de zomer 2013 is door het oprichtingsbestuur gewerkt aan de totstandkoming van de Landelijke Ouderraad. Over deze voorbereidingsperiode is verslag gedaan in een rapportage naar aanleiding van de subsidies Kwartiermaker en Opstartsubsidie.
2.2. Bestuur De Landelijke Ouderraad is een stichting die in de verslagperiode werd geleid door een bestuur bestaande uit zes personen. Dit oprichtingsbestuur is samengesteld in de voorbereidingsperiode, in de tweede helft van 2013, en omvat twee personen met een LOBO-achtergrond, twee personen met een VOO-achtergrond en twee personen met een NKO-achtergrond. Voorzitter is de heer Frank van den Heuvel. In het tweede kwartaal van 2014 wordt een nieuw bestuur samengesteld, dat na de zomer van 2014 het oprichtingsbestuur zal opvolgen.
2.3. Opbouw bureau Op 1 januari 2014 was de Landelijke Ouderraad daadwerkelijk operationeel. In de laatste dagen van december zijn drie medewerkers aangeworven (tezamen 2,04 fte). Op 1 februari 2014 is een directeur aangetreden (1 fte). Voor de informatiedienst wordt voorlopig voor één dag per week op contractbasis een zeer ervaren extra kracht ingezet, teneinde de
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
1
binnenkomende telefoongesprekken te kunnen afhandelen. Tezamen hebben deze functionarissen de bezetting in het eerste kwartaal gevormd. De helft van de telefoongesprekken van ouders met de informatiedienst voor ouders is in de periode januari/maart nog gelopen via het bureau van de Vereniging Openbaar Onderwijs. Sinds 1 april 2014 wordt alle telefoon- en mailverkeer verwerkt vanuit het bureau van de Landelijke Ouderraad. Administratieve ondersteuning betrekt de Landelijke Ouderraad op contractbasis van Stichting Orbis. In de opstartfase is door bureau What Comes Next! een communicatieplan voor de Landelijke Ouderraad opgesteld. Dit plan is na de verslagperiode afgerond. Het biedt een strategische en ook praktische basis voor de positionering en de ontwikkeling van de Landelijke Ouderraad als een communicerende organisatie. What Comes Next! heeft verder ondersteund bij de voorbereiding van de startbijeenkomst, waarop in paragraaf 3 van dit verslag nader wordt ingegaan.
2.4. Logistiek De Landelijke Ouderraad is vanaf januari gehuisvest in het kantoor van de voormalige NKO , dat eind december 2013 beschikbaar kwam. De inventaris van NKO kon worden overgenomen. Daarmee is ongeveer € 40.000, bespaard. Het beheerscontract voor de telefonische infrastructuur voor de Informatiedienst (08005010) berust nog bij de VOO. Overdracht daarvan naar de Landelijke Ouderraad is complex, en was in de verslagperiode nog niet afgerond. Zodra de Landelijke Ouderraad contractpartner is, kan de efficiency van de telefonie worden verhoogd en ook de onderlinge uitwisseling tussen Landelijke Ouderraad en het Steunpunt Passend Onderwijs worden bevorderd. De drie medewerkers hebben zich in de maanden januari/maart gericht op de bemensing van het informatiepunt. De directeur is snel – al voor zijn formele aantreden – een groot aantal gesprekken aangegaan met netwerkpartners. In de volgende paragraaf gaan we op dit netwerk nader in.
2.5. Ontwikkeling van het netwerk Het netwerk van de Landelijke Ouderraad omvat drie typen organisaties. In deze paragraaf gaan we beknopt in op de contacten die in het eerste kwartaal zijn gelegd. a. Ouderorganisaties en oudergroepen De Landelijke Ouderraad verbindt ouderorganisaties en oudergroepen. De directeur is zo snel mogelijk gestart met het leggen van contacten met belangrijke spelers.
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
2
Het netwerk omvat landelijke organisaties, waarvan sommige op basis van identiteit zijn georganiseerd, en andere op basis van ondersteuningsvragen van kinderen. Op regionaal niveau zijn oudergroepen en –initiatieven actief, die vaak in het bijzonder betrokken zijn bij de invoering van passend onderwijs. Veel landelijke organisaties kennen de verenigingsvorm, sommige groepen zijn georganiseerd rond een stichting. Twee groepen organisaties werkten in de verslagperiode aan de vorming van een gezamenlijke coöperatie. Daarnaast zijn stichtingen actief die zich richten op specifieke belangen van ouders. b. Landelijke organisaties in het onderwijsveld Het onderwijsveld kent op landelijk niveau koepels voor het primair en het voortgezet onderwijs. Daarnaast zijn besturenorganisaties rond uiteenlopende denominaties actief. Ook beroepsgroepen kennen landelijke organisaties en vakbonden. In het instellingsveld zijn daarnaast advies- en expertbureaus actief. Met vele van de landelijke organisaties in het onderwijsveld is in het eerste kwartaal kennis gemaakt. c. Overheid en politiek Reeds voorafgaand aan zijn indiensttreding heeft de directeur kennisgemaakt met de directe contactpersonen binnen het ministerie van OCW. Daarnaast is kennisgemaakt met instanties als de Inspectie van het Onderwijs, de Onderwijsraad en hebben de eerste contacten met Kamerleden plaatsgevonden.
3. Een startbijeenkomst over doelen, prioriteiten en werkwijze Reeds snel na de start van de Landelijke Ouderraad is een start gemaakt met de voorbereiding van een startbijeenkomst. De opzet voor deze bijeenkomst was om in gedachtewisseling met betrokken ouders bouwstenen te verzamelen voor de doelen, de prioriteiten en de werkwijze van de Landelijke Ouderraad. Het programma van de startbijeenkomst is voorbereid met een kerngroep van betrokken vrijwilligers van landelijke ouderorganisaties en van regionale ouderinitiatieven. Tien van hen hebben – in tweetallen – ook gespreksgroepen geleid tijdens de startbijeenkomst. De bureaumedewerkers hebben als verslagleggers van deze gespreksgroepen gefungeerd. De startbijeenkomst stond ook in het teken van verbinding maken met en tussen de verschillende deelnemers en het uitwisselen van ideeën rondom de betrokkenheid van ouders bij het onderwijs. We kijken terug op een geslaagde bijeenkomst. Tijdens de startbijeenkomst kwamen vier gespreksthema’s aan de orde: 1. Belangenbehartiging en thema’s 2. De informatie- en rechtspositie van ouders 3. Een samenwerkend netwerk? 4. De rol en de functies van het landelijk bureau Als resultaat van de dag kwamen de volgende thema’s tijdens de afsluitende plenaire bijeenkomst als belangrijke prioriteiten voor de Landelijke Ouderraad naar voren:
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
3
1. Leerrecht als wenselijke focus binnen de huidige Leerplichtwet 2. Partnerschap tussen ouders en school vraagt expliciete erkenning binnen het onderwijs, onder meer binnen de lerarenopleidingen 3. Rol en positie van ouders bij bewaken van kwaliteit van het onderwijs 4. Samenhand tussen zorg, ondersteuning en onderwijs De volgende rollen en doelen van de Landelijke Ouderraad zijn onderscheiden: 1. Van en voor ouders De Landelijke Ouderraad sluit aan op de behoeften van ouders, door vraaggericht werken en door te bevorderen dat informatie beschikbaar is, door ruimte te bewerkstelligen voor de stem van ouders en door te werken aan de positie van ouders. 2. Informatierol De Landelijke Ouderraad speelt een actieve rol in het beschikbaar maken van informatie voor ouders en in het uitwisselen van informatie tussen actieve oudergroepen. 3. Netwerkorganisatie Er is ruimte voor een netwerkorganisatie die ouders, ouderorganisaties en -initiatieven verbindt en die hen in staat stelt de slagkracht van hun betrokkenheid bij het onderwijs te vergroten. 4. Belangenbehartiging door ouderorganisaties en -initiatieven De Landelijke Ouderraad ijvert voor de versterking van de positie van ouders in relatie tot het onderwijs en ondersteunt ouderorganisaties en -initiatieven bij hun inbreng in de landelijke en lokale politiek, de overheid en de onderwijssector. De Landelijke Ouderraad vraagt aandacht voor belemmeringen voor ouders om een rol van betekenis te vervullen in medezeggenschapsraden, ondersteuningsplanraden en andere gremia. En rijkt vanuit die invalshoek verbeteringen aan voor de inrichting van de checks and balances op lokaal, regionaal en landelijk niveau. 5. Aanbieder van faciliteiten De Landelijke Ouderraad biedt praktische faciliteiten aan ouderorganisaties en -initiatieven zodat deze zich optimaal kunnen richten op hun kerntaken. Het bestuur heeft naar aanleiding van de startbijeenkomst een aantal vervolgstappen geformuleerd. Belangrijk is om ‘bij het begin te beginnen’, zo heeft het bestuur geconstateerd, en een basis te creëren van waaruit verder kan worden gegroeid naar een volwassen en goed lopende organisatie die breed van en voor ouders is en die aansluit op ouders met uiteenlopende betrokkenheden en kennisposities. De volgende stappen gaan bijdragen aan het leggen van dit fundament. 1. Herkenbaar en vindbaar worden De Tweede Kamer heeft de Landelijke Ouderraad een duidelijke vraagstelling meegeven. De Landelijke Ouderraad is er voor alle ouders met kinderen in de basis- en middelbare schoolleeftijden. Deze groep – meest niet georganiseerde ouders - moet de Landelijke Ouderraad gaan herkennen.
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
4
2. Informatie van en voor ouders bereikbaar maken De Landelijke Ouderraad zal een verbindende rol op zich nemen omtrent de informatie van en voor ouders. De Landelijke Ouderraad zal zich inspannen om met zoveel mogelijk van de betrokken organisaties ouders actief te bereiken met informatie vanuit het ouderperspectief. Daarbij willen we de digitaal beschikbare kennis voor ouders zo goed mogelijk vindbaar maken. De bij groepen en organisaties bestaande kennis zal breed beschikbaar worden gesteld. Voor meer specifieke vragen en kwesties is er de mogelijkheid van contact per mail of telefoon met ter zake kundige dienstverleners. 3. Ouderorganisaties en –initiatieven ondersteunen en praktisch faciliteren Het is belangrijk dat ouderorganisaties en -initiatieven in staat zijn hun rol zo goed mogelijk te vervullen – in de regio, op hun specifieke aandachtsgebied, etc. De Landelijke Ouderraad wil de ouderbeweging versterken. In samenspraak met een aantal betrokkenen gaan we hiervoor in de komende tijd een structuur en een regeling ontwikkelen, inclusief criteria voor een beroep daarop, en een aanvraag- en een beoordelingsprocedure. 4. Bestuurlijke vorm van de Landelijke Ouderraad De Landelijke Ouderraad blijft vooralsnog een stichting. Vanuit die vorm kan de organisatie het diverse veld van individuele ouders, ouderorganisaties en -initiatieven in den brede zo goed mogelijk verbinden en ondersteunen en een rol vervullen voor alle ouders van kinderen in het basis en het voorgezet onderwijs. De stichtingsvorm doet het meest recht aan een positie waarin de Landelijke Ouderraad onafhankelijk is, toegankelijk voor alle ouders, en boven de partijen staat. 5. Een passend antwoord bieden op de vervlechting van onderwijs en zorg De Landelijke Ouderraad zal met in het bijzonder Ieder(In), het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte, en met andere betrokken organisaties het gesprek aangaan over de informatievoorziening aan en de ondersteuning van ouders die in toenemende knelpunten ervaren rond de gebrekkige integraliteit van jeugdhulp en onderwijs.
4. De dienstverlening door de informatiedienst van de Landelijke Ouderraad De Informatiedienst (0800-5010) is een belangrijk deel van de dagelijkse taakuitoefening van de Landelijke Ouderraad. Met de informatiedienst kunnen we ouders direct van dienst zijn. Ook bieden de binnenkomende vragen zicht op vraagstukken die leven onder ouders. In deze paragraaf gaan we in op de dienstverlening door de informatiedienst van de Landelijke Ouderraad in het eerste kwartaal . In de verslag periode hebben 2.347 contacten plaatsgevonden. Tabel 1 biedt inzicht in de aantallen per medium.
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
5
Tabel 1: Aantallen contacten in het eerste kwartaal per medium Medium Aantal Telefoon 2.186 Mail 154 Twitter 7 Totaal 2.347
Een telefoongesprek duurt gemiddeld 7,24 minuut. Deze duur laat zien dat de meeste gesprekken kwesties betreffen waarbij een gesprek toegevoegde waarde biedt, om te luisteren, om in dialoog de vraagstelling te achterhalen, en om vervolgens te komen tot een passend advies en te verzekeren dat de beller aan het slot van het gesprek de informatie op een rijtje heeft. De telefoon laat zich daarbij als medium niet vervangen door e-mail of een ander digitaal medium. In veel telefoongesprekken worden aandachtspunten en tips aangereikt om het gesprek met de school – weer – aan te gaan. Het werk van de Landelijke Ouderraad is daarmee de-escalerend, en ontlast het onderwijssysteem. Het aantal contacten per mail was in het eerste kwartaal laag in vergelijking met de praktijk tot en met 2013. De verklarende factor bestaat uit het accuut en ongewild verdwijnen van de website www.5010vooroudersoveronderwijs.nl per 1 januari 2014 en daarmee ook met het digitale vragenformulier dat via deze site beschikbaar was. De Landelijke Ouderraad werkt aan een website die opnieuw makkelijk vindbaar is voor ouders. Twitter is een nieuw medium voor de informatiedienst en één van de manieren om – door informatie en aandachtspunten te delen – ouders met de Landelijke Ouderraad bekend te maken. Via twitter komen soms vragen binnen van mensen die via de twitteraccounts van de Landelijke Ouderraad of van de medewerkers op de hoogte raken van ons bestaan, en in de meeste gevallen de informatiedienst in het geheel nog niet kennen. De Landelijke Ouderraad heeft in januari – mede vanwege het wegvallen van www.5010vooroudersoveronderwijs.nl - een provisorische nieuwe website www.loraad.nl in gebruik genomen. Tabel 2 toont de gebruikscijfers.
Tabel 2: gebruikscijfers www.loraad.nl in het eerste kwartaal Aantal Bezoekers 4.595 Paginaweergaves 13.431
De per telefoon of mail aan de informatiedienst gestelde vragen betreffen in de meeste gevallen vragen om verduidelijking in hoe ze een bepaalde kwestie kunnen interpreteren cq. om advies hoe daar mee om te gaan. Veel vragen hebben dan ook juridische en communicatiegerelateerde aspecten. Tabel 3 toont de tien thema’s waarover de meeste vragen worden gesteld.
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
6
Tabel 3: De thema’s waarover de meeste vragen worden gesteld
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Thema’s Leerproblemen Klacht, probleem met school bespreken Toelating Schooladvies Rechten en plichten ouders Bevoegdheden MR Verwijdering Hulp bij kiezen Wisselen van school Eindtoets
De informatiedienst van de Landelijke Ouderraad wordt vooral gevonden door ouders. We bedienen dus de beoogde doelgroep. In tabel 4 zijn de categorieën vragenstellers procentueel in beeld gebracht.
Tabel 4: Procentuele aandelen categorieën vragenstellers Vragensteller
Procentueel aandeel 92 Ouders 4 Ouder uit medezeggenschapsraad of ouderraad 1 Leerkracht
Lid directie Leerling Anders Totaal
0,5 0,5 2 100
De binnenkomende vragen kunnen ook worden onderverdeeld naar het type onderwijs dat ze betreffen. Tabel 5 geeft wederom de procentuele aandelen weer. Uit de tabel blijkt dat ruim de helft van de vragen het basisonderwijs betreffen. Een derde van de vragen betreft het voortgezet onderwijs. Over andere typen onderwijs worden procentueel beduidend minder vragen gesteld.
Tabel 5: Procentuele aandelen vragen naar type onderwijs Type onderwijs Basisonderwijs Voortgezet onderwijs MBO Speciaal basisonderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet speciaal onderwijs
61 33 1,8 0,6 1,9 0,9
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
7
Leerwegondersteunend onderwijs en Praktijkonderwijs Totaal
0,8 100
De Landelijke Ouderraad werkt aan haar naamsbekendheid. We merken dat vragenstellers ons te laat vinden. De dienstverlening zou effectiever zijn als mensen rond een vraagstuk eerder in contact zouden komen met de Informatiedienst. Mensen vinden de Informatiedienst nu nog vaak doordat ze door andere instanties worden doorverwezen. In tabel 6 zetten we, tot slot van deze paragraaf, de kanalen op een rij waarlangs mensen worden doorverwezen naar de informatiedienst.
Tabel 6: Instanties langs welke mensen worden doorverwezen naar de Landelijke Ouderraad
1. 2. 3. 4. 5.
Doorverwijzende instantie Steunpunt Passend Onderwijs Inspectie van het Onderwijs Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs JOB Onderwijsconsulenten Klachtencommissies
5. De dienstverlening door het Steunpunt Passend Onderwijs Oudervereniging Balans biedt het Steunpunt Passend Onderwijs. De subsidiemiddelen voor het Steunpunt Passend Onderwijs worden door het ministerie van OCW toegekend aan de Landelijke Ouderraad. De voor de dienstverlening van het Steunpunt Passend Onderwijs toegekende middelen worden door de Landelijke Ouderraad doorgeleid aan Balans. In de komende periode gaat worden gewerkt aan, in eerste instantie, effectieve samenwerking tussen het Informatiepunt van de Landelijke Ouderraad en het Steunpunt Passend Onderwijs en, in tweede instantie, integratie van de dienstverlening. Over de dienstverlening door het Steunpunt Passend Onderwijs wordt nader ingegaan in drie bijlagen bij dit activiteitenverslag: Bijlage 3a: Rapportage eerste kwartaal 2014 Steunpunt Passend Onderwijs Bijlage 3b: Cijfers rapportage gesprekken januari – maart 2014 Bijlage 3c: Overzicht Google Analytics Steunpunt Passend Onderwijs ---
Activiteitenverslag Landelijke Ouderraad – eerste kwartaal 2014
8
