2013
www.dorcas.nl
COLOFON Dit jaarverslag is een uitgave van Dorcas. Het jaarverslag is als beveiligd pdf-document in een bladerbare editie via www.dorcas.nl voor iedereen inzichtelijk.
EINDREDACTIE EN PROJECTCOÖRDINATIE Marketing en communicatie Dorcas
SAMENSTELLING FINANCIEEL VERSLAG Nico Hoogenraad, John Wolff
VORMGEVING Abovo Media
DRUK Pieters Media b.v.
FOTO VOORPAGINA In Dedo, een dorp in Ethiopië, heeft meer dan de helft van de mensen geen toegang tot schoon drinkwater. Het aantal mensen dat toegang heeft tot sanitaire voorzieningen is nog lager.
Jaarverslag van Stichting Dorcas Aid International. De samenstelling is in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en in overeenstemming met richtlijn RJ 650 voor fondsenwervende instellingen. Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar.
KEURMERK CBF-Keur
VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT Mevr. Ine Voorham
Door het gebrek aan schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen komen er veel watergerelateerde ziektes voor, zoals diarree en trachoom. De nare gevolgen hiervan treffen vooral kwetsbare mensen en kinderen. Met de aanleg van nieuwe duurzame waterbronnen wordt de verspreiding van ziektes sterk teruggedrongen. Dorcas wil met het project in Dedo de gezondheid van 8.500 inwoners van dorpen in de regio Oromia verbeteren door ze toegang te bieden tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen en door gezondere hygiënische gewoonten.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
DIRECTIE Michel Gendi Nico Hoogenraad Joeke van der Mei
DORCAS Postbus 12 1619 ZG Andijk Telefoon: 0228 595900
[email protected] www.dorcas.nl
REKENINGNUMMER IBAN NL04 RABO 0106 2500 00
INHOUDSOPGAVE 3
Dorcas uitgelicht 4 Voorwoord 8
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE
4.1 Communicatie 4.2 Fondsenwerving 4.2.1 Particuliere donateurs 4.2.2 Vrijwilligers 4.2.3 Bedrijven 4.2.4 Fondsen 4.2.5 Institutionele fondsenwerving 4.2.6 Dorcas Fundraising Organisations 4.2.7 Logistiek en goedereninzameling
1.1 Doelstelling, visie, missie en kernwaarden 1.2 Strategisch plan 1.3 Kwaliteit en externe toetsing 1.4 Risicobeheer 1.5 Vooruitblik 2014
11 12 16 20 23
71 72 74 76 77 80 81 82 82
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 2.1 Bestuur en toezicht 2.1.1 Verslag Raad van Toezicht 2.1.2 Bestuur Dorcas 2.2 Personeelsbeleid 2.3 Samenwerkingsverbanden 2.4 Maatschappelijke bijdrage 2.5 Maatschappelijke waardering
27 27 30 31 35 37 37
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 3.1 Duurzame ontwikkeling 41 3.1.1 Gezondheidszorg 41 3.1.2 Water, sanitatie en hygiëne (WASH) 44 3.1.3 Duurzame economische ontwikkeling 46 3.1.4 Kinderontwikkeling 48 3.2 Sociale zorg 52 3.2.1 Algemene materiële ondersteuning 52 3.2.2 Gezinszorg 54 3.2.3 Ouderenzorg 56 3.2.4 Gevangenenzorg 58 3.3 Rampenmanagement 59 3.3.1 Noodhulp 60 3.3.2 Wederopbouw 61 3.3.3 Ramppreventie en -paraatheid 62 3.4 Partnerontwikkeling 65 3.5 Monitoring en evaluatie 66 3.6 Overzicht partnerorganisaties 2013 68
5.1 Balans per 31 december 2013 5.2 Staat van baten en lasten over 2013 5.3 Algemene toelichting 5.4 Toelichting op de balans 5.5 Toelichting op de staat van baten en lasten 5.6 Kasstroomoverzicht 2013 5.7 Ondertekening directie en Raad van Toezicht 5.8 Controleverklaring
87 88 90 93 101 112 113 114
BIJLAGEN A. Begroting 2014 B. Verdeling projectgelden 2013 C. Verantwoordingsverklaring D. Organogram E. Activiteitenkalender 2013
116 117 118 119 120
122
Algemene verantwoording De geschiedenis van Dorcas
4
Dorcas: hulp en ontwikkeling Dorcas komt in actie voor mensen in nood en diepe armoede, ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Geïnspireerd door Mattheüs 25:31-46 om te zorgen voor armen en verdrukten, werkt Dorcas al ruim dertig jaar aan hulp- en ontwikkelingsprojecten in Oost-Europa en Afrika. Dorcas werkt samen met lokale kerken en partnerorganisaties en biedt ondersteuning op drie gebieden van hulp en ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling: Dorcas helpt mensen hun levensomstandigheden duurzaam te verbeteren met langlopende projecten op het gebied van duurzame economische ontwikkeling, water, sanitatie en hygiëne, gezondheidszorg en kinderontwikkeling. Sociale zorg: Dorcas zorgt voor mensen die kwetsbaar zijn en er vaak alleen voor staan. Ouderen, chronisch zieken, gevangenen, mensen met een beperking – Dorcas ondersteunt lokale organisaties die zich inzetten voor deze gemarginaliseerde groepen in hun omgeving. De mensen worden bezocht en krijgen materiële ondersteuning. In speciale programma’s voor ouderen wordt ook medische zorg geboden en worden sociale activiteiten georganiseerd. Rampenmanagement (preventie, voorbereiding, noodhulp, wederopbouw): Wereldwijd staat Dorcas mensen bij die in risicogebieden leven of getroffen zijn door een ramp. Bij een dreigende noodsituatie helpt Dorcas met preventieve maatregelen en voorbereiding. Als een ramp plaatsvindt biedt Dorcas noodhulp en ondersteunt ze de wederopbouw.
TERUGBLIK OP 2013 Op 31 december 2013 ondersteunde Dorcas 154 langlopende projecten. Daarnaast kwam Dorcas in actie voor de slachtoffers van de oorlog in Syrië en de verwoestingen van de orkaan Haiyan op de Filipijnen. Er vond een tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan 2012-2016 plaats, voor zowel Programma’s als Fondsenwerving. Op basis van deze heroverweging werd het strategisch plan aangepast. Met name op het gebied van fondsenwerving is het strategisch plan gewijzigd en zijn nieuwe doelen geformuleerd. In 2012 en 2013 zijn veel vacatures vervuld op managementposities in Nederland en er is een Leiderschapsontwikkelingsprogramma opgestart dat doorloopt tot in 2014. Behaalde resultaten • Dorcas heeft 266.588 mensen kunnen ondersteunen in 2013. • In Egypte is veel vooruitgang geboekt ondanks de moeilijke omstandigheden. Een succesvol project binnen de sector Duurzame economische ontwikkeling, is bijvoorbeeld het project in de provincie El-Minya in het zuiden van Egypte waar vrouwelijke boeren een nieuwe, productievere landbouwmethode leerden. • De omzet van de Dorcas-winkels is van 2.027.127 euro naar 2.538.382 euro gestegen en het aantal Dorcas-winkels is uitgebreid van 19 naar 22 winkels door heel Nederland. • In 2013 is aan Dorcas door de jury van de Transparant Prijs de hoogste status toegekend. Dit betekent dat de jury op alle te beoordelen onderdelen minimaal 75 procent van de te behalen punten toekende. Op het belangrijkste onderdeel Impact (maatschappelijke relevantie) was de hoogste score voor Dorcas. Dorcas behaalde voor de derde maal op rij een plaats in de top acht; in 2013 was dit plaats vijf.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
DORCAS UITGELICHT 5
• Dit jaar vond de juridische fusie plaats tussen de stichtingen Dorcas Aid International, Dorcas Hulp Nederland en Dorcas Winkels – het sluitstuk van een integratieproces dat in 2011 werd ingezet. Dorcas is nu in alle opzichten één organisatie. • Dorcas kwam in actie en verleende noodhulp en steunde de wederopbouw in Syrië en de Filipijnen. • De kwaliteit van de needs assessments (onderzoek naar de noden binnen een gemeenschap ten behoeve van een nieuw te starten project) is sterk verbeterd dankzij goede training en handleidingen. Hierdoor sluiten projecten beter aan op de noden van de begunstigden. • In Moldavië zijn briketten onder ouderen verspreid – een duurzaam alternatief voor brandhout. Knelpunten • Door problemen met inklaringsvergunningen in Oekraïne hebben van de geplande 44 transporten slechts 15 plaatsgevonden. Ook hebben goederen lang in Oekraïne zelf in opslag gelegen voordat ze verspreid konden worden. Tekorten aan hulpgoederen voor met name begunstigden van sponsorprogramma’s zijn gecompenseerd door lokaal voedsel in te kopen. • De oplevering van het in 2013 gestarte project van de CRM-implementatie is vertraagd tot in 2014 door het niet voorzien van de moeilijkheidsgraad om de complexiteit van de organisatie te vertalen naar een omvattend softwaresysteem. De verbetering van onder andere het relatiebeheer kon hierdoor nog niet worden gerealiseerd. • De goederenomzet is gedaald ten opzichte van 2012. • De toegenomen onrust in Zuid-Soedan heeft tegen het einde van het jaar geleid tot een tijdelijke evacuatie van de landendirecteur. • Een onderdeel van het nieuwe planning-, monitoring- en evaluatiesysteem (PME) is dat nieuwe hulp- en ontwikkelingsprojecten op basis van aanvragen (Calls) worden ontwikkeld. Omdat hierin meer tijd is genomen voor het ontwerpen en voorbereiden van projecten, zijn er in 2013 minder projecten uitgevoerd of zijn projecten later van start gegaan. • De voorgenomen groei van het aantal werkgroepen en depots is niet gerealiseerd als gevolg van heroriëntatie op de benadering van deze vorm van fondsenwerving. • Onder de particuliere donaties is een groei geconstateerd van het aandeel eenmalige giften ten opzichte van structurele giften. Vooruitblik 2014 is het eerste van drie jaar, waarin Dorcas een aangepaste strategie uitvoert. Dorcas ontwikkelt zich als organisatie op het gebied van Rampenmanagement en komt behalve met noodhulp en wederopbouw ook preventief in actie in rampgevoelige gebieden en treft voorbereidingen op het moment dat een ramp dreigt. Dorcas heeft aanvragen gedaan voor een strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken, zoals in Syrië en in de Hoorn van Afrika. Deze aanvragen zijn begin 2014 goedgekeurd. In 2014 zullen vooral in de projectlanden in Afrika nieuwe community development-projecten worden ontwikkeld die een multisectorale aanpak hebben. In Europa zullen nieuwe Roma-projecten worden opgestart die gebaseerd zijn op de aangepaste benadering ten behoeve van Roma en gericht op inclusie. Ook zullen projecten worden gestart in een nieuw strategisch gebied in het oosten van Roemenië.
6
Deze regio, provincie Moldavië, is een van de armste gebieden in Europa. In Nederland zal de oplevering van het CRM-systeem een start betekenen voor een verbeterd relatiebeheer. Het Nederlandse kantoor en alle veldkantoren worden behalve van nieuwe websites ook voorzien van een nieuw financieel softwaresysteem. Na de groei in het aantal Dorcas-winkels van de afgelopen jaren, zal Dorcas in 2014 de aan sturing en organisatie van de winkels verbeteren. Nieuwe fondsenwervende activiteiten zijn de eerste Dorcas Kilimanjaro-reizen in april en in november; voor in het najaar wordt een innovatieve Adopt a granny-campagne voorbereid waarmee Dorcas zevenhonderd nieuwe sponsors hoopt te werven. Dorcas is dankbaar voor alles wat ze kan bereiken voor de armen en verdrukten, samen met donoren, vrijwilligers en haar partners in het veld. Dit alles is geïnspireerd door de opdracht die Jezus Christus ons gaf om te zorgen voor de armen en verdrukten. Financieel overzicht 1. Totale inkomsten: 17,8 miljoen euro waarvan 13,0 miljoen euro in geld en 4,8 miljoen euro in goederen. 2. Besteed aan de doelstellingen: 14 miljoen euro. 3. Bestedingsratio: 83,3%. 4. Gemiddelde personeelskosten per fte: 16.500 euro (In Nederland en buitenland). 5. Kosten eigen fondsenwerving (in %): 11,7%. 6. Kosten beheer en administratie (in %): 4,2%.
Bekijk hier de Mattheüs 25-trailer van Dorcas. Een clip van 25 seconden waarin Dorcas u laat zien hoe ze de missie uit Mattheüs 25 handen en voeten geeft. Of kijk via: http://bit.ly/mattheus25.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
DORCAS UITGELICHT 7
VERDELING VAN DE DORCAS-MIDDELEN OVER DE REGIO’S EN PROJECTLANDEN IN 2013 Legenda bij verdeling van middelen over projectlanden
Percentages op basis van uitgaven exclusief goederen.
1. Albanië (6,3%) 2. Hongarije (0,5%) 3. Moldavië (7,8%) 4. Oekraïne (9,6%) 5. Roemenië (5,1%) 6. Rusland (4,4%) 7. Egypte (11,3%) 8. Lesotho (0,5%) 9. Ethiopië (12,1%) 10. Mozambique (1,3%) 11. Kenia (11,8%) 12. Soedan (0,3%) 13. Tanzania (7,9%) 14. Zuid-Afrika (3,5%) 15. Zuid-Soedan (8,4%) 16. Overige (waaronder Zimbabwe, Oeganda) 9,1%
VERDELING VAN SECTOREN IN 2013 Legenda bij verdeling
DUURZAME ONTWIKKELING
1. Gezondheidszorg (15,4%) 2. Duurzame economische ontwikkeling (20,2%) 3. Kinderontwikkeling (17,6%) 4. Water, sanitatie en hygiëne (8,2%)
SOCIALE ZORG
5. Algemene materiële ondersteuning (6,7%) 6. Gevangenenzorg (2,5%) 7. Gezinszorg (4,5%) 8. Ouderenzorg (16,0%)
RAMPENMANAGEMENT 5,7% OVERIG (waaronder partnerontwikkeling en huisvesting) 3,2%
8 LT.-KOLONEL DR. INE VOORHAM VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT
Terugziend op 2013 is er veel reden om dankbaar te zijn. De medewerkers van Dorcas, werknemers en vrijwilligers, hebben opnieuw op indrukwekkende wijze handen en voeten gegeven aan onze missie: er zijn voor de allerarmsten. Er is hard gewerkt! In de eerste plaats in het op locatie samen met onze partner organisaties uitvoeren van programma’s. In de tweede plaats door de organisatie Dorcas meer toekomst-‘proof’ te maken. In 2012 zijn stappen gezet om de organisatie te stroomlijnen, per november 2013 is al het werk van Dorcas in één stichting samen gebracht. Dat levert administratief voordelen op, maar misschien nog belangrijker, het onderstreept dat al het werk bijdraagt om de allerarmsten kansen te bieden: de voedselactie in Nederland, het ondersteunen van granny’s door middel van het programma Adopt a granny, Roma-families ondersteunen, kinderen en jongeren in Afrika meer kansen bieden om zich te ontwikkelen, zodat zij mee kunnen werken aan de opbouw van hun land. Het was een voorrecht om eind december met de Raad van Toezicht en de directie van Dorcas een werkbezoek te brengen aan Ethiopië. Ik ben onder de indruk van de passie en creativiteit waarmee er, soms onder moeilijke omstandigheden, wordt gewerkt. De resultaten zijn indrukwekkend: vrouwen en kinderen die de kans krijgen om op eigen kracht hun leven vorm en inhoud te geven. Dat dit alles gedaan mag worden vanuit de inspiratiebron van Gods Liefde is een groot voorrecht. Geweldig om mensen zowel materieel als geestelijk te zien groeien. Een woord van dank is dan ook zeker op zijn plaats. Dank aan God voor de zegeningen die Dorcas in het afgelopen jaar heeft mogen ontvangen. Dank aan de medewerkers die werkkracht en talenten hebben ingezet om de allerarmsten te ondersteunen. Dank aan de duizenden vrijwilligers, die door middel van inzameling en verkoop van goederen, geld hebben gegenereerd zodat mannen, vrouwen, jongens en meisjes in Oost-Europa en in Afrika ondersteund kunnen worden. Dank aan alle donateurs, giftgevers en donoren. Graag beveel ik dit jaardocument aan. Al lezend zal het verslag van het werk van Dorcas u raken. Natuurlijk hoop ik dat Dorcas op uw support mag blijven rekenen, door middel van uw gebed, betrokkenheid, inzet en geld. Dank daarvoor! januari 2014
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
VOORWOORD 9 MICHEL GENDI, NICO HOOGENRAAD EN JOEKE VAN DER MEI DIRECTIE
Ook in 2013 zette Dorcas zich in om vele duizenden mensen in Oost-Europa en Afrika te steunen. Eenzame granny’s die voedselpakketten en aandacht ontvangen; mensen die een opleiding genieten of een vak leren; gemeenschappen die toegang krijgen tot schoon water, het is slechts een greep uit de lange lijst projecten van Dorcas. Projecten die soms noodgedwongen plaatsvinden onder extra moeilijke omstandigheden. Zo nam in Egypte de onrust weer toe en ook in Oekraïne liepen de politieke spanningen op. Het was een jaar waarin we in actie kwamen voor de slachtoffers van de orkaan Haiyan op de Filipijnen en van de gruwelijke oorlog in Syrië. In Zuid-Soedan, waar Dorcas een veldkantoor heeft, zijn honderdduizenden mensen op de vlucht en zullen mogelijk miljoenen mensen te maken krijgen met voedselschaarste. We zijn dankbaar voor de vele vrijwilligers, die een belangrijke hoeksteen zijn voor onze organisatie. In de Dorcas-winkels, de depots, tijdens de voedselactie en op nog veel meer plaatsen komen zij in actie, en zamelen ze goederen en geld in waardoor Dorcas de projecten kan blijven uitvoeren. In 2013 kwamen er weer drie nieuwe Dorcas-winkels bij; de teller stond eind 2013 op 22. Veel donateurs, bedrijven en fondsen doneerden kleine en grote bedragen aan Dorcas. En hoewel er in 2013 minder goederen binnenkwamen dan in 2012, konden we nog steeds een groot aantal transporten verzorgen naar de projecten. Als directie reisden we in oktober samen naar Roemenië om het 20-jarig bestaan van Dorcas Roemenië te vieren en bezochten wij in december samen met de Raad van Toezicht een aantal projecten in Ethiopië. We raakten opnieuw onder de indruk van de impact van het werk onder de allerarmsten. Begin 2014 werd bekend dat het ministerie van Buitenlandse Zaken Dorcas uitkoos als strategisch partner voor het ‘Chronische Crisis’-programma in de Hoorn van Afrika. Om hulp te kunnen geven in Zuid-Soedan en Kenia ontvangt Dorcas een subsidie van 3,75 miljoen euro voor drie jaar. Ook voor de noodhulp in Libanon, waar de vluchtelingen van het geweld in Syrië worden opgevangen, kunnen wij dankzij een subsidie van het ministerie voor een miljoen euro hulp bieden aan 1.500 gezinnen. Met Gods zegen, met alle medewerkers in Nederland en in de veldkantoren en met de vele vrijwilligers en donateurs willen wij de liefde van God blijven uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. maart 2014
10
In Awassa, Ethiopië, werken jongeren aan een betere toekomst door een beroepsopleiding te volgen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 11
1. Doelstelling en strategie Wereldwijd leven miljoenen mensen in diepe armoede. Dorcas legt zich hier niet bij neer en werkt samen met lokale partnerorganisaties aan de ontwikkeling van de mogelijkheden van mensen en hun gemeenschappen. Dorcas betrekt de mensen die zij ondersteunt bij haar projecten. Op deze manier draagt Dorcas op een relevante en respectvolle manier bij aan een betere toekomst voor de allerarmsten in Oost-Europa en Afrika. Hoe Dorcas aan deze werkwijze vorm en inhoud geeft, wordt toegelicht in dit hoofdstuk.
1.1 Doelstelling, visie, missie en kernwaarden Doelstelling Met de middelen die Dorcas werft, biedt Dorcas op drie terreinen hulp aan mensen in nood en diepe armoede: • Duurzame ontwikkeling: ervoor zorgen dat mensen in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. • Sociale zorg in de vorm van voedsel- en kledinghulp en bezoek: het sociaal isolement van de allerarmsten doorbreken en eraan bijdragen dat zij in menswaardige omstandigheden kunnen leven. • Rampenmanagement: mensen in crisisgebieden voorzien van voedsel, kleding en medicijnen en mensen in ramprisicogebieden voorbereiden op eventuele toekomstige rampen, en weerbaar maken. De doelstelling van Dorcas staat uitgebreid beschreven in de statuten. Een kopie hiervan is op aanvraag beschikbaar. Visie Gods liefde uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. Missie Dorcas is een christelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking en noodhulp, die zich inzet om de opdracht van Jezus Christus te vervullen: zorgen voor de armen en verdrukten (Mattheüs 25:31-46). Dorcas doet dit door hen in staat te stellen hun positie in de samenleving te versterken en hun zelfredzaamheid te vergroten, het bieden van sociale zorg en het verlenen van hulp in noodsituaties. Dorcas biedt ondersteuning ongeacht ras, religie, geslacht en politieke overtuiging. Kernwaarden Directie en medewerkers onderschrijven de hieronder benoemde kernwaarden door het ondertekenen van een arbeidscontract. Medewerkers mogen elkaar op deze waarden aanspreken, en anderen mogen Dorcas erop aanspreken. In het Handboek Dorcas zijn alle kernwaarden toegelicht. Dit handboek kunnen medewerkers en geïnteresseerden opvragen bij de afdeling Human Resources. Jaarlijks komen de verschillende kern waarden aan de orde tijdens de weekopeningen.
12
KERNWAARDEN VAN DORCAS 1. Wij zijn toegewijd aan Gods Woord als onze onfeilbare autoriteit. 2. Wij zijn toegewijd aan gebed. 3. Wij zijn toegewijd aan integriteit. 4. Wij zijn toegewijd aan elkaar. 5. Wij zijn toegewijd aan uitmuntendheid. 6. Wij zijn toegewijd aan creativiteit. 7. Wij zijn toegewijd aan de Kerk om die te dienen.
1.2 Strategisch plan Introductie In 2011 ontwikkelde Dorcas een Strategisch Plan (2012-2016). Op basis van dit plan zijn vijfjarenplannen uitgewerkt voor de landen waar Dorcas actief is en voor de fondsen wervende en programma-afdelingen op het hoofdkantoor in Andijk. Begin 2013 concludeerde de directie dat de uitwerking van strategische doelen in concrete plannen voor fondsenwerving in 2011-2012 niet optimaal verliep en dat de strategisch geplande groei in inkomsten niet werd gehaald. Hierdoor ontstond bij het managementteam de behoefte aan een vervroegde tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan. Deze evaluatie heeft plaatsgevonden tussen juli en september 2013. De strategische plannen van fondsenwerving zijn op een aantal hoofdpunten gewijzigd, evenals – maar in mindere mate – het strategisch plan van de afdeling Programma’s en de veldkantoren. Voor de tussentijdse evaluatie beoordeelde de staf van programma’s en veldkantoren de eerste resultaten van de strategische keuzes die vanaf 2012 waren doorgevoerd. Daarnaast beoordeelden zij per land de externe ontwikkelingen die van invloed waren op deze keuzes. In een aantal landen leidde dit tot het terugbrengen van het aantal geografische gebieden waar Dorcas interventies wil ondersteunen. Dit anticipeert ook op minder groei in inkomsten dan beoogd in het Strategisch Plan. Dorcas kiest in dit geval voor grotere impact in een kleiner aantal gebieden. Een aantal landen heeft de focus op bepaalde onderwerpen bijgesteld: meer ontwikkelingsprojecten en minder sociale zorgprojecten. Daarnaast zet Dorcas de komende jaren in op meer geïntegreerde community development-programma’s (programma’s die gemeenschappen als geheel helpen ontwikkelen) in plaats van op projecten die zich op een bepaalde sector van ontwikkeling richten. Daar zullen de nieuwe projectvoorstellen ook op worden afgestemd. Het management van de fondsenwervende afdelingen voerde in het kader van de tussentijdse evaluatie van het Strategische Plan een analyse uit van de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen voor Dorcas. Deze analyse gaf richting aan de keuze voor groeimogelijkheden in producten, bronnen en doelgroepen. Uit de analyse bleek dat de concurrentie toenam en succesvolle fondsenwervende methodes uit het verleden niet altijd succesvol blijven. De analyse toonde ook aan dat fondsenwerving bij Dorcas een groot aantal zaken dekt. Dorcas benadert voor fondsenwerving een groot aantal doelgroepen met verschillende fondsenwervende campagnes. Niet alle campagnes hebben voldoende fondsenwervend rendement. Voor 2014 heeft Dorcas specifiekere
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 13
doelstellingen aangebracht in de fondsenwerving waarbij onder andere rekening wordt gehouden met de verschuiving van materiële hulp naar duurzame ontwikkeling in OostEuropa en Afrika. Strategische doelen De tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan heeft geleid tot het bijstellen van de daarin verwoorde strategische ambities voor de jaren 2014 tot en met 2016. De Raad van Toezicht gaf in december 2013 zijn goedkeuring aan deze herijking. De ambitie voor 2014-2016 luidt: 1. Het aantal begunstigden van de ontwikkelingsprogramma’s van Dorcas zal in drie jaar tijd met ongeveer twaalf procent stijgen. 2. Dorcas zal zich meer en actiever inzetten op het gebied van rampenmanagement. 3. De inkomsten (in geld) zullen de komende drie jaar groeien met ongeveer twintig procent.
14
Dorcas maakte de volgende keuzes voor interventies in de landen waar zij actief is:
DUURZAME ONTWIKKELING • Afrika: In Afrika zal het zwaartepunt van Dorcas liggen op Water, sanitatie en hygiëne (WASH), Gezondheidszorg en Duurzame economische ontwikkeling, waarbij gekozen wordt voor het ondersteunen van geïntegreerde community development-activiteiten – programma’s die de ontwikkeling van gemeenschappen als geheel aanpakken. • Oost-Europa: In Oost-Europa zal het accent van Dorcas’ activiteiten liggen op Kinderontwikkeling en Duurzame economische ontwikkeling.
SOCIALE ZORG • Dorcas beoogt in de landen waar zij actief is meer ouderen te ondersteunen (dertig procent meer begunstigden in drie jaar). • Dorcas gaat de projecten die Algemene materiële ondersteuning bieden in vooral Oost-Europa met twintig procent verminderen.
RAMPENMANAGEMENT •D orcas richt zich op het bestrijden van rampen in landen waar zij actief is, maar ook daarbuiten. In de landen waar zij actief is kunnen partnerorganisaties en mede werkers van de veldkantoren interveniëren bij rampen. Buiten haar focuslanden zal Dorcas zich richten op programma’s waarin preventie van, voorbereiding op, noodhulp tijdens en wederopbouw na een ramp centraal staan. Hierin zoekt Dorcas afstemming met de andere organisaties uit het Christelijk Noodhulpcluster: Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 15
Voor fondsenwerving zijn de volgende strategische keuzes gemaakt:
IN NEDERLAND Fondsenwerving onder particuliere donateurs
• Mailings, financiële adoptie, nalaten schappen gericht op individuele donoren.
• Inzet van vrijwilligers voor wervings campagnes en Dorcas-winkels.
IN NEDERLAND Bedrijven en fondsen
• Indienen van voorstellen bij privé- en vermogensfondsen.
• Werving bij het midden- en kleinbedrijf.
BUITEN NEDERLAND Dorcas streeft ernaar
• om in 2015-2016 een fondsenwervende Dorcas-organisatie op te richten in Europa;
• institutionele fondsenwerving uit te breiden, met name door de veldkantoren.
• Werving via kerken.
16
Dit vertaalt zich in het volgende scenario voor de jaren 2014 tot en met 2016: DOELGROEP
INKOMSTEN 2014 (x 1.000)
INKOMSTEN 2016 (x 1.000)
7.159
7.588
605
732
1.950
2.200
825
976
5.500
5.750
350
425
BEDRIJVEN
1.420
1.720
NEDERLANDSE FONDSEN
1.000
1.300
INSTITUTIONELE FONDSEN
1.250
1.100
190
270
20.249
22.061
DONATIES (PARTICULIEREN) KERKEN WINKELS VRIJWILLIGERS GOEDEREN VERKOOP GOEDEREN
DORCAS FONDSENWERVENDE ORGANISATIES (DFO’S) TOTAAL
Om de strategische doelen te bereiken, zal Dorcas vanaf 2014 werken aan: • verbeteren van de effectiviteit en de duurzaamheid van programma’s; • verbeteren van de voorbereiding op rampen, om sneller te kunnen reageren op noodsituaties; • meer balans zoeken tussen sociale zorg en duurzame ontwikkeling in communicatie en fondsenwerving; • de efficiëntie en effectiviteit van fondsenwerfcampagnes verbeteren; • verbeteren van ondersteunende processen, zoals financiën, procesmanagement, HRM en ICT-infrastructuur.
1.3 Kwaliteit en externe toetsing Voor Dorcas dient kwaliteit de doelen van de organisatie. Tot en met mei 2013 was Dorcas ISO-gecertificeerd. De ISO-certificering heeft bijgedragen om de kwaliteit van de procedures te verbeteren. Dorcas heeft ervoor gekozen om vanaf 2013 los van een (ISO-)certificering blijvend aan kwaliteitsverbetering te werken. De directie ontwikkelde een kwaliteitscyclus die bestaat uit de onderdelen initiëren, instrueren, equiperen, controleren, rapporteren en leren. Deze cyclus wordt vanaf mei 2013 toegepast op de projecten, de veldkantoren, het hoofdkantoor en de Dorcas- winkels. In 2013 paste Dorcas al diverse procedures aan, die te maken hebben met de instructie aan groepen medewerkers, het gebruik van nieuwe rapportageformats, interne audits van veldkantoren en projecten, de Arbo-risico-inventarisatie op het hoofdkantoor en rapportages. Diverse cyclusonderdelen zijn nog in ontwikkeling en zullen in 2014 en 2015 worden toegepast. Kortom, Dorcas blijft zich richten op het ontwikkelen, bewaken en controleren van de kwaliteit van haar acties voor de allerarmsten.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 17
Kwaliteitscyclus Om gedurende de komende jaren te kunnen meten of Dorcas op schema ligt, zijn prestatie-indicatoren (Key Performance Indicators – KPI’s) vastgesteld. Dorcas meet deze indicatoren per maand, per kwartaal en per jaar. De score op deze prestatie-indicatoren komt terug in een overzicht (Balanced Score Card) waarmee de directie en het managementteam relevante managementinformatie hebben om de organisatie aan te sturen en waar nodig bij te sturen. De jaarplannen van de verschillende Nederlandse afdelingen en van de veldkantoren in Oost-Europa en Afrika, zijn afgeleid van de algemene doelstellingen in het Strategisch Plan. Afdelingen op het hoofdkantoor brengen elk kwartaal verslag uit van hun activiteiten en resultaten. De Dorcas-veldkantoren rapporteren zes keer per jaar aan het hoofdkantoor. Aan het einde van ieder jaar rapporteren alle teams over hun activiteiten en wat zij daaruit hebben geleerd. Dit is te lezen in de evaluatie die het managementteam gebruikt om het beleid en de jaarplannen aan te scherpen.
KEURMERKEN Dorcas draagt het CBF-Keur. Op grond hiervan moet Dorcas de kosten voor de eigen organisatie en haar fondsenwerving onder de 25 procent van haar inkomsten houden. Dorcas streeft ernaar om dit percentage tot maximaal vijftien procent te beperken. In 2013 is dit, net als in voorgaande jaren, met een percentage van 11,9 procent ruimschoots gelukt. Dorcas heeft de status van Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI). Hierdoor zijn giften aan Dorcas in de meeste gevallen aftrekbaar van de belasting voor donateurs. Meer informatie op http://www.dorcas.nl/geef-ook/schenken-met-belastingvoordeel.
18
ZO BESTRIJDT DORCAS ARMOEDE – EEN UNIEKE AANPAK In de afgelopen dertig jaar heeft Dorcas een eigen aanpak voor armoedebestrijding ontwikkeld. Deze aanpak is gebaseerd op lessen die zij leerde van het uitvoeren en evalueren van projecten. Dorcas werkt bij het uitvoeren van haar projecten samen met lokale christelijke organisaties en kerken, om zo samen met hen de visie van de organisatie te vertolken: Gods liefde uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede.
DORCAS-VELDKANTOREN EN SAMENWERKING MET LOKALE ORGANISATIES Dorcas werkt samen met lokale organisaties, omdat die dicht bij de allerarmsten staan en meestal deel uitmaken van de gemeenschap. In de landen waar Dorcas voor langere tijd programma’s ondersteunt en strategische samenwerkingen met partnerorganisaties aangaat, heeft Dorcas kantoren. Door de aanwezigheid van Dorcas-medewerkers in deze landen is het mogelijk samen te werken met de community-based organisations (CBOs) – groepen die verankerd zijn in de lokale gemeenschap – of comités van vertegenwoordigers van de begunstigden. Zo stelt Dorcas kleinschalige, lokale organisaties in staat om hun gemeenschap te ont wikkelen, een bijdrage te leveren aan internationale ontwikkelingsdoelen én projecten uit te voeren die voldoen aan internationale kwaliteitsstandaarden. Daarnaast werken de veldkantoren nauw samen met lokale overheden en andere hulporganisaties in de regio’s waar zij actief zijn.
CAPACITEITSOPBOUW Dorcas bouwt aan de capaciteit van de lokale partnerorganisaties door mensen te trainen en te coachen. Zo zijn deze organisaties na afloop van een project in staat de activiteiten zelfstandig voort te zetten. Dorcas stimuleert de partnerorganisaties om projecten te ontwikkelen die armoede op een innovatieve wijze aanpakken, met technologieën die ook voor armere bevolkingsgroepen toegankelijk en betaalbaar zijn. In het bestrijden van armoede speelt het opbouwen van de capaciteit en eigenwaarde van de begunstigden een belangrijke rol. Alleen wanneer de begunstigden in staat zijn verantwoordelijkheid te nemen voor hun ontwikkeling en op te komen voor hun rechten, kunnen duurzame resultaten worden gerealiseerd.
PARTICIPATIE Participatie van de doelgroep is een van de belangrijkste voorwaarden voor duurzame projectresultaten en daarom wordt de doelgroep al in het beginstadium bij het project betrokken, zoals bij het onderzoek naar de noden.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 19
INCLUSIE Dorcas biedt hulp die ten goede komt aan alle bevolkingsgroepen, ongeacht hun religie, ras, politieke achtergrond of geslacht. Dorcas-programma’s zijn gericht op inclusie: deelname voor iedereen. Dorcas streeft in haar programma’s naar het verwijderen van barrières voor deelname. Deze barrières kunnen sociaal of fysiek van aard zijn, zoals die van minderheden of gehandicapten.
SEKSEGELIJKHEID In de meeste landen waar Dorcas werkt hebben vrouwen en meisjes een achtergestelde positie, waardoor zij kwetsbaarder zijn en zwaarder getroffen worden door armoede. Dorcas wil bijdragen aan gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen. Hierbij heeft zij respect voor rollen die beide seksen hebben in verschillende culturen. Dorcas brengt de specifieke behoeften van mannen en vrouwen in kaart, zodat haar projecten daarop aansluiten. Er is aandacht voor specifieke gender-gerelateerde problemen, zoals geweld en misbruik en de verdeling van taken en beslissingsbevoegdheden van vrouwen en mannen.
KWETSBAARHEID VOOR RAMPEN VERMINDEREN In gebieden waar sprake is van een verhoogd risico op natuurrampen, zoals droogte en overstromingen, integreert Dorcas activiteiten in haar programma’s om de bevolking beter voor te bereiden op rampen. Hiermee verbetert zij de weerbaarheid van mensen die in risicogebieden leven. Dit verhoogt de duurzaamheid van de ontwikkelingsprogramma’s, waarmee het risico dat mensen alles kwijt raken door een ramp wordt verkleind.
AANDACHT VOOR OUDEREN In de jaren 80 begon Dorcas haar werk met materiële hulpverlening aan mensen die niet op eigen benen konden staan, zoals gehandicapten, ouderen, chronisch zieken en wezen. In Oost-Europa en Afrika worden ouderen gemarginaliseerd en zijn zij niet in staat in hun eigen onderhoud te voorzien. Ze kunnen niet terugvallen op ondersteuning van hun kinderen, bijvoorbeeld omdat deze zijn gestorven aan de gevolgen van hiv/aids, of omdat ze voor werk vertrokken zijn naar de stad of het buitenland.
20
1.4 Risicobeheer AFSTEMMING De processen met betrekking tot het planning-, monitoring- en evaluatiesysteem (PME) zijn voor de organisatie zo ingericht dat het strategisch plan, de beleidsdocumenten en de jaarplannen op elkaar aansluiten. Het monitoren van de plannen zorgt ervoor dat middelen optimaal worden ingezet en bijdragen aan de strategische doelstellingen.
KLEINERE PARTNERORGANISATIES Omdat Dorcas in de projectlanden werkt met kleinschalige partnerorganisaties, moeten risico’s met betrekking tot haalbaarheid van plannen en begrotingen goed worden ingeschat. Met de eigen veldkantoren in de projectlanden, kunnen de project implementaties en bestedingen goed worden gemonitord en krijgen de partnerorganisaties de ondersteuning die ze nodig hebben. Bij het bepalen van budgetten per land worden capaciteits- en stabiliteitsfactoren van partnerorganisaties en gebieden meegewogen.
RESERVES Dorcas kent een seizoenmatig verloop van de inkomsten, waarbij in november en december van elk jaar een aanzienlijk gedeelte van de inkomsten wordt ontvangen. De cashflowbegroting monitort de cashflow aan de hand van de realiteit. Er zijn twee reserves. De eerste is de bestemmingsreserve financiering activa, nu vast gesteld op 2,2 miljoen euro, om de vaste kern van benodigde activa te financieren. De tweede is de continuïteitsreserve voor het opvangen van seizoenmatige pieken en dalen in het inkomen gedurende het jaar en het opvangen van afwijkingen in het begrote inkomen, zodat bij tegenvallende inkomsten zowel de organisatie in binnen- en buitenland alsook de uitvoering van de projecten beheerst kunnen worden aangepast. Vooralsnog is het niveau van de continuïteitsreserve vastgesteld op 2,3 miljoen euro.
LIQUIDITEIT Bij de begroting voor projectuitgaven in een jaar, wordt de ruimte niet vooraf geheel opgevuld. Gedurende het jaar worden er calls for proposals uitgebracht, waarbij de veldkantoren samen met de partnerorganisaties projectvoorstellen kunnen indienen. De vraag om projectvoorstellen in te dienen, wordt gesteld naarmate de begrote inkomsten worden gerealiseerd. Indien de inkomsten voorlopen op de begroting worden de calls versneld uitgebracht, indien de inkomsten achterlopen kunnen deze worden vertraagd of in het geheel niet worden gedaan. Voorts is het mogelijk dat, als inkomsten achterblijven bij de begroting, de beschikbare ruimte waarvoor partnerorganisaties projecten kunnen indienen naar beneden wordt bijgesteld. In de contracten die met partnerorganisaties worden aangegaan zijn voorwaarden ingebouwd die aangeven onder welke omstandigheden fondsen beschikbaar kunnen worden gesteld wanneer financiering niet honderd procent gegarandeerd is.
KOERSRISICO Dorcas verkrijgt het grootste deel van haar inkomsten in euro’s. De uitgaven worden voor het merendeel in andere valuta gerealiseerd. Er bestaat derhalve een koersrisico. In de
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 21
partner-/projectovereenkomsten worden bedragen in lokale valuta overeengekomen. Pas onder wat extremere omstandigheden (variatie van de wisselkoers gedurende een langere periode) heeft Dorcas het recht de uitgaven in lokale valuta naar beneden toe bij te stellen. Dit beschermt Dorcas voor een grote koersval van de euro. Hier wordt na genoeg nooit gebruik van gemaakt. In de praktijk werkt Dorcas met een vijftiental valuta, waarbij het nadeel bij de ene valuta wordt opgeheven door een voordeel bij de andere. Indien het koersrisico per saldo negatief uitwerkt, wordt dit opgevangen door de continuïteitsreserve van Dorcas.
FRAUDE Om het risico op fraude te verminderen heeft Dorcas veiligheidsvoorzieningen in gebouwd. Deze maatregelen zijn beschreven in het financiële handboek. Bij interne audits wordt gekeken of deze maatregelen ook toepassing vinden. Het risico dat gelden in de projecten niet geheel ten goede komen aan de projecten en de mensen in die projecten, wordt in grote mate verminderd omdat Dorcas met lokale eigen medewerkers werkt in de veldkantoren. Zij houden de implementatie en de finan ciële verantwoording van de projecten scherp in de gaten en sturen waar nodig bij. Door de korte lijnen met het veldwerk wordt fraude zoveel mogelijk voorkomen. Gelden worden in delen ter beschikking gesteld aan de partnerorganisaties en er dient regel matige rapportage plaats te vinden. De medewerkers van het veldkantoor voeren operationele audits op de uitvoering van het project uit, alsook financiële audits op de administratie, waarbij beide soorten audits met elkaar worden verbonden. Op de grotere projecten en op de hulpverleningsprojecten buiten de projectlanden vinden er audits plaats door lokale auditors van accountantskantoren. Dorcas treedt daarbij zoveel mogelijk als directe contactpersoon op. Dorcas voert regelmatig operationele bezoeken en financiële audits uit bij de veld kantoren. Tijdens de financiële audits wordt er gebruik gemaakt van een werkprogramma dat in de praktijk door de tijd heen ontwikkeld is. Bij een audit van een veldkantoor controleert de auditor ook de boeken van een aantal partnerorganisaties, waarbij er specifiek naar een project wordt gekeken.
CAPACITEIT EN INKOMSTEN De capaciteit is afgestemd op het inkomen. Indien het inkomen onverwacht en plotseling terugvalt, is de capaciteit van de organisatie te groot. Dit geldt in Nederland vooral ten aanzien van de personele capaciteit, de belangrijkste kostenpost. Bij een teruglopend inkomen vormt de capaciteit van de organisatie derhalve een belangrijk risico.
22
Dit risico tracht Dorcas op een aantal manieren te beperken: 1. Er wordt een continuïteitsreserve gevormd, zodat bij een terugval in inkomsten de capaciteit beheerst kan worden teruggebracht. 2. In Nederland hebben nieuwe medewerkers eerst twee jaarcontracten voordat deze worden omgezet in onbepaalde arbeidsovereenkomsten. 3. In projectlanden wordt projectstaf bij zelfimplementatie aangenomen voor de duur van het project. 4. Inkomensontwikkelingen worden goed geanalyseerd.
DORCAS-WINKELS De operationele verantwoordelijkheid voor de Dorcas-winkels ligt in handen van een lokaal comité dat fungeert als een bestuur. Er zijn richtlijnen om het risico op het verdwijnen van geldmiddelen te beheersen. Zo mag een penningmeester van een Dorcas-winkel niet achter de kassa staan, en moeten ten minste twee personen het geld tellen en de kassa opmaken. In de meeste winkels moet er meer dan één medewerker in de winkel staan, en gebeurt het prijzen van de artikelen altijd door meerdere vrijwilligers. Een medewerker van de afdeling Finance op het hoofdkantoor boekt en controleert de financiële rapportage en onderliggende bescheiden. Al deze maatregelen samen moeten ervoor zorgen dat het risico op weglekken van opbrengsten wordt verminderd. Vanuit het hoofdkantoor staan er voor 2014 ver kenningen gepland om met de leiding van de Dorcas-winkels te kijken en door te nemen of de operationele en financiële procedures de toets der kritiek kunnen doorstaan. Dat is des te meer nodig, omdat de opbrengsten van de winkels een substantieel deel zijn gaan vormen van de inkomsten voor Dorcas. In het kader van het convenant voor horizontaal toezicht met de Belastingdienst en in het kader van de accountantscontrole is het belangrijk dat de Dorcas-winkels hun zaken op orde hebben.
VEILIGHEIDSRISICO Dorcas opereert ook in risicovolle gebieden, daarvoor heeft Dorcas protocollen en richt lijnen opgesteld hoe te handelen in geval van berovingen, kidnapping, politieke onrust en uitbreken van gevechten/oorlog. Door goed te zijn aangesloten bij ngo-netwerken en op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in de landen, kan Dorcas adequaat reageren om risicovolle situaties voor personeel te voorkomen. Via training, richtlijnen, protocollen en terugkoppeling van ervaringen probeert Dorcas haar personeel zo goed mogelijk te ondersteunen en risico’s met betrekking tot veiligheid tot een minimum te beperken. Begin 2014 hebben twee internationale stafleden een training gevolgd bij Centre for Safety and Development en zullen protocollen op basis daarvan opnieuw worden aangescherpt.
BELEGGINGS- EN VERMOGENSBELEID Dorcas heeft het beleid dat er geen middelen worden belegd en dat er zo min mogelijk wordt gereserveerd. Eventuele tijdelijk overtollige liquide middelen worden zo risicoloos mogelijk vastgelegd op een spaarrekening bij betrouwbare banken.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 23
1.5 Vooruitblik 2014 Dorcas wil ook in 2014 de levens van mensen in nood en diepe armoede veranderen en samen met lokale partnerorganisaties meer mensen bereiken en een positieve verandering in hun levens bewerkstelligen. Dorcas stelt zich ten doel om het aantal begunstigden met twaalf procent te laten groeien in drie jaar tijd. Geïntegreerde ontwikkeling In 2014 start Dorcas een aantal nieuwe projecten. In de projecten in Afrika is er aandacht voor meerdere van de volgende sectoren: Duurzame economische ontwikkeling, Water, sanitatie en hygiëne, en Gezondheidszorg. Deze projecten, die meerdere oorzaken van armoede tegelijk aanpakken, richten zich op de ontwikkeling van de samenleving en hebben grotere impact in een gemeenschap dan projecten die één oorzaak van armoede aanpakken. In Europa zal Dorcas nieuwe projecten ontwikkelen die gericht zijn op de integratie van de Roma. Deze projecten volgen het Roma-beleid dat Dorcas in 2013 heeft ontworpen. Daarnaast start Dorcas in 2014 een driejarig voedselzekerheids programma in de Hoorn van Afrika – Kenia, Ethiopië en Zuid-Soedan – dat voedselschaarste, een van de onderliggende oorzaken van conflicten, aanpakt. Ouderenzorg In 2014 zet Dorcas in op een groei van haar programma’s voor Ouderenzorg. Dorcas streeft ernaar om voor financiële adoptieprogramma’s, zoals Adopt a granny, vijfhonderd nieuwe sponsors te werven om deze groei mogelijk te maken. Met een evaluatie van de Ouderenzorgprogramma’s in Oost-Europa in 2014 wordt onderzocht welke succesvolle projectonderdelen kunnen worden toegepast in meerdere landen, en hoe Dorcas ervoor kan zorgen dat de gemeenschap zelf nog meer bij het ouderenzorgproject wordt betrokken. Springmeeting Tijdens de jaarlijkse voorjaarsbijeenkomst (Springmeeting) in mei bespreken de landen directeuren, de afdeling Programma’s en het leiderschapsteam verschillende onderwerpen, zoals kwaliteit, programma-uitvoering en de organisatie Dorcas in het algemeen. Tijdens de programmabijeenkomst zal de Theory of Change – het beschrijven van de te nemen stappen om duurzame verandering in een gemeenschap te bewerkstellingen – een belangrijk thema vormen. Door de Theory of Change kan de benadering van Dorcas bij projectinterventies beter worden voorbereid. Fondsenwervingsdoelstelling in 2014 Om de beoogde groei van projecten mogelijk te maken, wordt de fondsenwervings doelstelling in 2014 ook verhoogd. De doelstelling is om 14,75 miljoen euro aan fondsen te werven en 5,5 miljoen euro aan goederen; een totaal van ruim 20 miljoen euro. In bijlage a. (pagina 116) zijn deze bedragen gespecificeerd in de begroting voor 2014.
24
Om deze doelstellingen te realiseren, gaat Dorcas: • in 2014 een nieuw relatiebeheersysteem in gebruik nemen, voor beter relatiebeheer en betere databaseanalyse; • extra aandacht besteden aan haar vrijwilligers, zodat ze effectiever geld en goederen kunnen werven. Dorcas wil vrijwilligers beter informeren en faciliteren, onder andere door middel van een nieuwsbrief, drie per jaar, en door ze te ondersteunen met goede ideeën, cursussen en materialen; • meer aandacht besteden aan vermogende donateurs en fondsen; • mogelijkheden voor ‘nalaten aan Dorcas’ beter onder de aandacht brengen; • de winkelformule van Dorcas-winkels in kaart brengen om groei te faciliteren; • een nieuwe campagne voor Adopt a granny lanceren; • kerken ondersteunen in hun missionaire doelstelling, door mogelijkheden aan te bieden om in actie te komen tegen armoede; • kosten besparen door de reorganisatie van de logistieke operatie in Nederland; • in goede samenwerking met de Ondernemersgroepen, bedrijven stimuleren om ‘Vrienden van Dorcas’ te worden (zie kader).
VRIENDEN VAN DORCAS Veel ondernemers in Nederland dragen substantieel bij aan het werk van Dorcas voor de allerarmsten in Oost-Europa en Afrika. Voor die ondernemers die niet betrokken zijn bij een regionale ondernemersgroep introduceerde Dorcas in 2013 een landelijke groep: ‘Vrienden van Dorcas’. Dit initiatief is bedoeld voor die ondernemers die Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap hoog in het vaandel hebben en die concreet willen bijdragen aan ont wikkelingsprojecten. Deze ondernemers hebben als Vriend van Dorcas toegang tot een netwerk van geëngageerde ondernemers en ontvangen periodiek informatie over het project dat zij steunen. Ook krijgen zij middelen waarmee zij uiting kunnen geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid. Vrienden van Dorcas dragen minimaal 500 euro per jaar bij. Aanmelden als Vriend van Dorcas of meer informatie aanvragen kan via
[email protected].
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
NAAR SCHOOL IN LIBANON BAHIYA IS EEN SYRISCH MEISJE VAN EEN JAAR OF TIEN. ZE DRAAGT EEN KINDJE OP HAAR ARM EN EEN ANDER KIND HOUDT ZICH VAST AAN HAAR ROK. DE OPENING VAN DE NIEUWE SCHOOLTENT, DIE GAANDE IS IN HET KAMP VOOR SYRISCHE VLUCHTELINGEN, LIJKT HAAR TOTAAL NIET TE INTERESSEREN. MAAR, ZODRA DE EERSTE LESSEN BEGINNEN IS ZE ERBIJ, MET DE ANDERE KLEINTJES.
ABC De onderwijzer schrijft het alfabet op het bord om te kijken wie er kan lezen en wie niet. Een van de jongens komt tot de helft en een meisje leest de eerste paar letters. Bahiya zit achter in de tent en kijkt mee, terwijl ze het gezicht van haar zusje schoonmaakt. Na een paar weken les komen de docenten bij elkaar om te praten over het huidige niveau en de voortgang van de leerlingen. De kennis en vaardigheden van Bahiya kunnen ze lastig inschatten, want ze zit meestal achterin, zorgt voor haar twee zusjes en doet er alles aan om niet op te vallen. Een van de docenten vraagt aan Bahiya’s moeder of de buurvrouw op de twee jongste kinderen kan passen. Dat vindt ze goed.
WEER KIND ZIJN Bahiya verandert op slag: ze begint te stralen op school. Ze kan weer kind zijn. Ze lacht veel en sluit vriendschap met de andere kinderen. Binnen een dag kent ze het alfabet uit haar hoofd. De andere
kinderen wijzen allemaal naar haar als een docent op een dag vraagt wie er snel kan leren. De lach die daarna op Bahiya’s gezicht verschijnt, is onbetaalbaar. Dorcas ondersteunt het (basis)onderwijs aan kinderen van Syrische vluchtelingen in een kamp in Libanon. In een kleurig beschilderde tent midden in het kamp krijgen de kinderen les van lokale docenten en kunnen ze spelen, zingen en dansen met andere kinderen. Dit verhaal is een nieuwsitem geweest op D orcas.nl: http://www.dorcas.nl/naar-school-in-libanon/.
Dorcas neemt u via dit filmpje mee naar een van de vluchtelingenkampen voor Syrische vluchtelingen in Libanon. Of kijk via: http://bit.ly/vluchtelingenkamplibanon.
26
Via kinderontwikkelingsprojecten krijgen kinderen in Oost-Europa en Afrika toegang tot onderwijs, voedsel, gezondheidszorg en kleding.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 27
Dit hoofdstuk beschrijft de organisatorische ontwikkelingen die in 2013 hebben plaats gevonden binnen Dorcas. Ook wordt in dit hoofdstuk verslag gedaan van de bestuurlijke en organisatorische veranderingen, het personeelsbeleid en de samenwerkings verbanden van Dorcas in binnen- en buitenland.
2.1 Bestuur en toezicht 2.1.1 Verslag van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft aan de hand van een jaarplan, onder meer afgeleid van het reglement, zijn toezichthoudende taken uitgeoefend. De Raad van Toezicht is een onafhankelijk orgaan. De Raad van Toezicht vergaderde in 2013 drie keer twee dagen. Puntsgewijs kwamen onder andere onderstaande onderwerpen aan de orde. Fusie In de vergaderingen in mei en september is uitvoerig gesproken over de fusie van de drie Dorcas-stichtingen: Dorcas Aid International, Dorcas Hulp Nederland en Dorcas Winkels. Op 31 oktober 2013 verleed de notaris de fusieakte met daaraan gekoppeld de statuten van Stichting Dorcas Aid International. Daarmee is het proces van integratie, dat begon in 2010, succesvol afgerond. De juridische fusie heeft voor de medewerkers arbeids rechtelijk geen gevolgen. Het werken vanuit één stichting bevordert het nog effectiever werken aan het doel: perspectief bieden aan mensen in nood en diepe armoede. Managementletter In opdracht van de directie heeft de accountant een Managementletter opgesteld met daarin aanbevelingen aan Dorcas om verder in control te komen. De Raad van Toezicht heeft kennis genomen van de aanbevelingen van de accountant en de directie verzocht deze uit te werken en in te passen in hun werkzaamheden. De Raad van Toezicht heeft in de loop van 2013 geconstateerd dat op dit terrein goede vorderingen zijn gemaakt. Een punt van aandacht is het opstellen van een organisatiebrede risicoanalyse. In 2014 zal deze analyse worden gemaakt. Jaarverslag, jaarrekening 2012 en accountantsverklaring Het jaarverslag van Dorcas over 2012 is in de vergadering van mei door de Raad van Toezicht goedgekeurd. De jaarrekening, voorzien van een goedkeurende verklaring van de accountant (Van Wezel), is door de Raad van Toezicht in dezelfde vergadering goedgekeurd. De Raad van Toezicht heeft met de directie de risico’s besproken, met name in het licht van de onzekere elementen in inkomsten door fondsenwerving en noodzakelijke investering op ICT-gebied. Directie en Raad van Toezicht kiezen voor een voorzichtig financieel beleid. De directie is door de Raad decharge verleend voor het in 2012 gevoerde beleid.
28
Begroting 2014, meerjarenperspectief Gedurende het jaar is de Raad aan de hand van maandoverzichten geïnformeerd over de financiële resultaten. In december is een herziening van het strategisch beleid aan de Raad voorgelegd waaruit blijkt dat vanwege de effecten van de crisis de eerder verwachte groei van inkomsten niet meer reëel is. Aan de hand van de hernieuwde inzichten is het financieel kader voor 2014 bij- en vastgesteld. In december is de begroting 2014 goedgekeurd. De Raad heeft zijn vertrouwen uitgesproken in de herziening van het strategisch beleid. Raadsaangelegenheden De Raad van Toezicht, bestaande uit vijf leden, heeft gedurende 2013 drie keer twee dagen vergaderd. Door het aflopen van de tweede zittingstermijn van de heer Magdy El Sanady en de eerste zittingstermijn van mevrouw Ekaterina Smyslova zijn er per januari 2014 twee vacatures in de Raad van Toezicht. In de vergadering van september 2013 is de remuneratiecommissie belast met het zoeken en selecteren van geschikte kandidaten. Ter ondersteuning daarvan is een profielschets opgesteld en vastgesteld. Het protocol zelfevaluatie van de Raad van Toezicht is in september 2013 vastgesteld. Deze is aan de hand van een enquête in oktober/november 2013 gehouden. De uit komsten van de zelfevaluatie zijn in de vergadering van december 2013 besproken. Naar aanleiding hiervan is besloten jaarlijks de visie en missie van Dorcas te agenderen, de voortgang van de strategische doelen nauwlettender te volgen en de directie opdracht te geven een risicoanalyse met oplossingen voor onvoorziene tegenvallers op te stellen. Tevens is de auditcommissie gevraagd een evaluatie uit te voeren met betrekking tot het accountantskantoor. Besloten is om vanaf 2014 frequenter en korter te vergaderen en aan het einde van iedere vergadering een korte evaluatie te houden. De Raad van Toezicht heeft samen met de directie en in combinatie met haar vergadering in december een zesdaags werkbezoek afgelegd aan Ethiopië. In november heeft de beoordeling van de directieleden plaatsgevonden. Conform het protocol beoordeling directie hebben de directeuren een document opgesteld dat is gebruikt bij de gesprekken die met de afzonderlijke directeuren zijn gevoerd. In de vergadering van december 2013 zijn de bevindingen met de voltallige Raad van Toezicht gedeeld. Commissies In 2013 zijn twee commissies binnen de Raad van Toezicht gaan functioneren, te weten de auditcommissie en remuneratiecommissie (september 2013). De remuneratie commissie vergaderde twee keer. De auditcommissie één keer. In de auditcommissie is onder meer gesproken over de managementletter en de be groting 2014. In de remuneratiecommissie is gesproken over de samenstelling van de Raad van Toezicht in verband met de vacatures op financieel en inhoudelijk terrein. Verder is daar een voorstel voor de profielschets van de Raad van Toezicht ontwikkeld. Tevens is de zelfevaluatie Raad van Toezicht voorbereid en het protocol en de planning van de beoordelingsgesprekken met de directieleden.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 29
Beide commissies zijn adviescommissies van de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht komt tot een eigen oordeel, gehoord hebbende de adviezen, dan wel de bevindingen van de beide commissies.
RAAD VAN TOEZICHT De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van Dorcas door de directie, bestaande uit de drie directeuren. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het reglement Raad van Toezicht Dorcas. De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de directie en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Samenstelling Raad van Toezicht per 31 december 2013 1. L t.-kolonel mevr. dr. C. A. Voorham – voorzitter RvT, voorzitter remuneratiecommissie Geboortedatum: 02-09-1946 Beroep: Officier van het Leger des Heils (voormalig directeur Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg) Nevenfuncties: lid Raad van Toezicht Stichting Verzorging Kerkelijke Zendtijd, lid Raad van Toezicht van Stichting Timon, lid van het bestuur van de Stichting Christenen in de Gezondheidszorg, lid Raad van Advies Stichting Moria Nijmegen, lid van de Maatschappelijke Raad Gevangenenzorg Nederland, lid van de Ledenraad Nederlands Bijbelgenootschap, ambassadeur/lid comités van aanbeveling: Youth for Christ Lifespots, GIDSnetwerk Nederland, Micha Campagne, Stichting Voedselbank Haarlem e.o., Stichting Het Passion te Hummelo Aftredend per 2017 en eenmaal herbenoembaar 2. Dhr. Klaas Kloosterboer MBA – lid auditcommissie, lid remuneratiecommissie Geboortedatum: 06-09-1958 Beroep: ondernemer Nevenfuncties: lid stichtingsbestuur Zeehaven IJmuiden NV Aftredend per 2013 en eenmaal herbenoembaar 3. Dhr. Tamme de Vries RV AA – lid auditcommissie, lid remuneratiecommissie Geboortedatum: 09-12-1961 Beroep: Partner ProMissie Bedrijfsoverdracht, register valuator Nevenfuncties: Voorzitter van de stichting 1 Kronieken 29:14b en Steunfonds Van Zanten van Driel, jeugdouderling PKN Herwijnen Aftredend per 2015 en niet herbenoembaar 4. Mevr. Ekaterina Smyslova Geboortedatum: 28-04-1959 Beroep: jurist, Rusland Aftredend per 2013 en eenmaal herbenoembaar 5. Dhr. dr. Magdy El-Sanady Geboortedatum: 10-10-1955 Beroep: arts (Gezondheidsspecialist Unicef in Egypte) Aftredend per 2013 en niet herbenoembaar
30
Vergoedingen Raad van Toezicht De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen vergoeding voor het vervullen van hun functie. Onkosten kunnen worden vergoed. Benoemingsprocedure De Raad van Toezicht benoemt de leden van de Raad van Toezicht. Deze benoeming vindt plaats aan de hand van een door de Raad van Toezicht vastgestelde profielschets waarin de kwaliteiten en/of hoedanigheden waaraan de leden van de Raad van Toezicht moeten voldoen, zijn vastgelegd. De werving- en selectieprocedure voor leden van de Raad van Toezicht vindt plaats aan de hand van een door de Raad van Toezicht vast gestelde procedure. De selectie- en remuneratiecommissie ondersteunt de Raad van Toezicht bij het werven en selecteren van kandidaten voor de Raad van Toezicht. Een lid van de Raad van Toezicht treedt volgens rooster, doch uiterlijk vijf jaar na zijn benoeming, af. Een volgens dit rooster aftredend lid van de Raad van Toezicht is eenmaal her benoembaar. Het directieteam vervult in de werving-, selectie- en benoemingsprocedure een adviserende rol.
2.1.2 Bestuur Dorcas De directie bestaat uit drie leden en heeft dezelfde samenstelling als eind 2012. De directieleden besturen de organisatie en vormen samen de Raad van Bestuur. De directeuren functioneren als een team, waarbij één directeur de rol van voorzitter vervult. Er is sprake van gezamenlijke besluitvorming en teamleiderschap, waarbij iedere directeur vrijheid heeft in zijn eigen beleidsgebied. De Raad van Toezicht benoemt, aan de hand van een door de Raad van Toezicht vastgestelde profielschets, de directeuren. Bij een vacature in het directieteam neemt de selectie- en remuneratiecommissie volgens een vastgestelde werkwijze de werving en selectie van kandidaten ter hand. De selectie- en remuneratiecommissie legt een voorstel tot benoeming voor aan de Raad van Toezicht. De andere leden van het directieteam hebben in alle fasen van dit proces een adviserende rol. De Raad van Toezicht benoemt één van de directeuren tot voorzitter van het directieteam. Tot oktober 2013 functioneerde het bestuur van Stichting Dorcas Winkels als officieel bestuur, met een volmacht aan de directie van Dorcas voor het besturen van de activiteiten van de stichting. In de nieuwe statuten die van kracht zijn sinds 1 november 2013 is opgenomen dat ter ondersteuning van de directie de Commissie Dorcas-winkels functioneert. Dit adviescollege, vooralsnog bestaande uit de voormalige bestuursleden van Stichting Dorcas Winkels werkt aan de hand van het reglement ‘Commissie Dorcaswinkels’. De leden van de commissie ontvangen geen beloning voor hun werkzaamheden.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 31 DIRECTIETEAM EN COMMISSIE DORCAS WINKELS NAAM, FUNCTIE, WOONPLAATS
TERMIJN
BEROEP / NEVENFUNCTIES
Onbepaald, vast contract
Voorzitter Kiesvereniging ChristenUnie Stichtse Vecht (tot november 2013) Voorzitter Unieraad Unie van Baptistengemeenten in Nederland (vanaf januari 2014)
DIRECTIETEAM
JOEKE VAN DER MEI, MAARSSEN, NEDERLAND, DIRECTEUR FONDSENWERVING & COMMUNICATIE
MICHEL GENDI, ENKHUIZEN, NEDERLAND, DIRECTEUR PROGRAMMA’S
Idem
NICO HOOGENRAAD AA, AALSMEER, NEDERLAND, DIRECTEUR FINANCIËN EN OPERATIONELE ZAKEN
Idem
Bestuurslid Stichting Serve the City Nederland
Onbepaald, ten minste 3 jaren, aangetreden 2013
Ondernemer bloemenhandel, betrokken bij Dorcas Winkel Aalsmeer
JAN BOUWHUIS, SLAGHAREN, NEDERLAND
Idem
Voormalig financieel directeur DOC Kaas, Hoogeveen, gepensioneerd, betrokken bij Dorcas Winkel Hoogeveen
HARRY OUDSHOORN, NOORDWIJK, NEDERLAND
Idem
Voormalig ondernemer ijzerwarendetailhandel, gepensioneerd
COR KLAVER, NIEUWE NIEDORP, NEDERLAND
Idem
Voormalig agrarisch makelaar Noord-Holland, gepensioneerd
JAN RANZIJN, EGMOND AAN DE HOEF, NEDERLAND
Idem
Voormalig eigenaar en oprichter winkelketen Ranzijn Tuin & Dier
COMMISSIE DORCAS WINKELS
JAAP MOSSELMAN, AALSMEER, NEDERLAND
2.2 Personeelsbeleid Het personeelsverloop ten opzichte van 2012 was twaalf procent lager. Het leiderschapsteam is op sterkte en de arbeidsvoorwaarden en regelingen zijn geharmoniseerd. In binnen- en buitenland kon er gebouwd worden aan de gefuseerde organisatie.
32
Onderstaande tabel toont de personele bezetting in alle Dorcas-vestigingen in 2012 en 2013. Ruim twee derde deel van het totale medewerkersbestand is werkzaam vanuit een van de veertien veldkantoren. De bezetting op het Dorcas-kantoor in Andijk is gegroeid van 52,5 fte naar 58 fte, een toename van elf procent. Hiermee is de bezetting volgens het formatieplan 2013 bereikt. Voor een organogram, zie bijlage D.
2012 DORCAS NL
2012 VELDKANTOREN
TOTALEN/ GEMIDDELDEN 2012
2013 DORCAS NL
2013 VELDKANTOREN
TOTALEN/ GEMIDDELDEN 2013
NIEUWE MEDEWERKERS
20
38
58
13
47
60
MEDEWERKERS UIT DIENST
10
2
12
8
20
28
AANTAL MEDEWERKERS
65
121
186
72
150
222
AANTAL FTE’S
52,5
120,5
173
58
150
208
PARTTIME
60%
0,5%
30%
65%
0%
32,5%
VROUWELIJKE MEDEWERKERS
52%
36%
44%
49%
37%
43%
MANNELIJKE MEDEWERKERS
48%
64%
56%
51%
63%
57%
44
37
41
45
38
42
GEMIDDELDE LEEFTIJD
Tabel 2.1: Medewerkersoverzicht, peildata 31 december 2012 en 31 december 2013. Bron: HRadministratie Dorcas.
ONTWIKKELINGEN Veiligheid en welzijn In het voorjaar van 2013 voerde een onafhankelijke derde partij een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit. Dit resulteerde in een plan van aanpak met verbeterpunten. In de loop van 2013 heeft Dorcas 25 procent van deze punten verbeterd, vooral op het gebied van veiligheid. Zo zijn de vluchtroutes duidelijk gemarkeerd en computers en kabels veilig opgesteld. Daarnaast is een aantal voorschriften ontwikkeld en geïntroduceerd zoals het verplicht dragen van veiligheidsschoenen in de loods en veilig gebruik van magazijnstellingen. Met ingang van 2014 vindt ieder jaar een evaluatie plaats van de veiligheids- en welzijnssituatie binnen Dorcas en wordt een plan van aanpak geschreven voor zaken die verbetering behoeven.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 33
Medewerkersbetrokkenheidsonderzoek ONDERWERP RESPONS RAPPORTCIJFER
DORCAS NL
VELDKANTOREN
70% (46 van 66 medewerkers)
51% (43 van 85 medewerkers)
7,63
7,44
Tabel 2.2: Respons en rapportcijfer MBO. Bron: MBO Dorcas juni 2013.
In het tweede kwartaal van 2013 voerde Dorcas een medewerkersbetrokkenheids onderzoek uit. De onderwerpen zingeving, collegialiteit, doelstelling en gezonde betrokkenheid kregen een hoog cijfer. De onderwerpen werkdruk, aansturing, klant gerichtheid, zichtbaarheid en betrokkenheid van de directie, ontwikkelingsmogelijkheden, beloning en de algemene tevredenheid kregen een lager cijfer en vragen daarmee om verbetering. Dorcas-medewerkers waardeerden het werken bij Dorcas gemiddeld met een 7,5. Professionele ontwikkeling Naast de jaarlijkse Springmeeting voor leidinggevenden van veldkantoren en programmamedewerkers, organiseerde Dorcas in september de Summercourse voor de medewerkers in Nederland. Tijdens de Springmeeting wordt er inhoudelijk getraind op onderwerpen met betrekking tot ontwikkelingshulp, kennis en ervaringen gedeeld, en focus aangebracht in de onderlinge samenwerking. Alle teams en medewerkers schreven dit jaar een Team-ontwikkelplan (TOP) en een Persoonlijk ontwikkelplan (POP). Het directieteam formuleerde een concept-Dorcasontwikkelplan (DOP) in samenspraak met het nationale en internationale leiderschapsteam. Diverse teams organiseerden een dag om als team te werken aan het jaarplan. Vijftien medewerkers volgden in 2013 gerichte cursussen. Waar mogelijk zette Dorcas vrijwillige trainers in voor het verzorgen van trainingen op kantoor. Het nationale leiderschapsteam van Dorcas startte na de zomer een ontwikkeltraject met maandelijkse bijeenkomsten gericht op het ontwikkelen en onderhouden van geestelijk leiderschap en managementvaardigheden. Dit zal zich in de loop van het volgende jaar uitbreiden naar het internationale leiderschapsteam. Beoordelen en belonen De meeste jaarlijkse functioneringsgesprekken vonden voor de zomer van 2013 plaats. De beoordelingsgesprekken werden gehouden in de laatste twee maanden van het jaar. Op basis van de resultaten van de beoordelingsgesprekken zijn de salarisverhogingen vastgesteld conform de regeling waarbij iedere medewerker die nog niet is ingeschaald op het maximum van de functieschaal in beginsel elk jaar een salaristrede krijgt. Uitzonderingen op deze regel zijn dat er geen salaristrede volgt bij onvoldoende functioneren, en twee salaristreden bij uitmuntend functioneren.
34
Personeels- en salarisadministratie (PSA) Het personeelsadministratiesysteem Cobra werd in januari 2013 bij Dorcas geïmplementeerd. Medewerkers kunnen op deze manier digitaal het eigen personeelsdossier inzien en personele zaken regelen zoals het aanvragen van verlof en indienen van mutaties. Vanaf de zomer trof Dorcas voorbereidingen voor een nieuwe salarismodule waarmee met ingang van 2014 de salarisverwerking in eigen beheer wordt uitgevoerd. Geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden Vanwege de juridische fusie kwamen aan het eind van 2013 de geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden tot stand (Dorcas Arbeidsvoorwaarden 2014-2017). Dit gebeurde in samenwerking met de ondernemingsraad. De nieuwe arbeidsovereenkomst, die alle medewerkers in Nederland ter ondertekening ontvingen, maakt hier deel van uit. Hiermee is de basis gelegd om in 2014 eenzelfde exercitie uit te voeren voor alle veldkantoren. Participatie De medewerkers zijn betrokken bij organisatieontwikkelingen en personeels aangelegenheden. Zij ontvangen regelmatig een interne nieuwsbrief en er zijn medewerkersbijeenkomsten en overlegmomenten met de ondernemingsraad. Op het hoofdkantoor begint iedere werkweek met een weekopening. Tijdens de weekopening is er ruimte en tijd voor overdenking, gezamenlijk gebed en het bespreken van actuele ontwikkelingen. Werving en selectie De invulling van vacatures op de afdeling Programma’s verliep moeizaam. In één geval waren er vijf sollicitatierondes nodig om overtuigend te kunnen kiezen voor een nieuwe medewerker. Normaal gesproken volstaat één sollicitatieprocedure. In totaal werden dertien vacatures in 2013 ingevuld. Ziekteverzuim In het verslagjaar lag het gemiddelde ziekteverzuimpercentage op 4,18 procent (exclusief zwangerschapsverlof). Ten opzichte van 2012 (4,66 procent) betekent dit een lichte daling. De meldingsfrequentie, het aantal keren dat een werknemer zich gemiddeld ziek meldt per jaar, is gedaald van 1,3 in 2012 naar 1,02 in 2013. Project Remuneratie Veldkantoren Een interne werkgroep bestudeerde in 2013 de beloning van de medewerkers van de veldkantoren om een transparante en vergelijkbare beloningsstructuur te ontwikkelen als die voor de medewerkers in Nederland. Als uitgangspunt worden hiervoor de geharmoniseerde arbeidsvoorwaarden gehanteerd, zoals deze tot stand zijn gekomen voor de nationale medewerkers. Ook besteedde de werkgroep aandacht aan de functie omschrijvingen en de arbeidsovereenkomsten van de veldkantoren en aan het werken met flexibele arbeidsovereenkomsten. Het project loopt door tot in 2014.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 35
2.3 Samenwerkingsverbanden Dorcas werkt samen met verschillende partners. Voor fondsenwerving werkt zij samen met bedrijven, fondsen, stichtingen, kerken en verenigingen. Dankzij hun betrokkenheid kan Dorcas extra fondsen werven. Bij de uitvoering van projecten slaat Dorcas de handen ineen met lokale partnerorganisaties. Zij zijn sterk geworteld in de plaatselijke samen leving en identificeren zich met de visie, waarden en missie van Dorcas. Voor het vinden en uitbreiden van maatschappelijk draagvlak voor haar hulp- en ontwikkelingsprojecten werkt Dorcas samen met andere niet-gouvernementele organisaties. Samenwerking geeft partijen vooral gelegenheid om van elkaar te leren en elkaar te versterken. Een aantal belangrijke samenwerkingsverbanden zijn: PRISMA/ICCO Alliantie Dorcas is lid van Prisma, de vereniging voor christelijke ontwikkelingsorganisaties. Prisma is een platform voor kennisuitwisseling en samenwerking tussen gelijkgestemde organisaties. De vereniging Co-Prisma is ontstaan uit Prisma. Co-Prisma is voor Prisma-leden die via de ICCO-alliantie overheidssubsidies ontvangen uit het Medefinancieringsstelsel (MFS). ICCO is sinds 2012 een coöperatie waar, behalve Co-Prisma, ook Kerk in Actie en Edukans lid van zijn. De regering heeft aangegeven dat er na MFS II (de huidige periode loopt van 2011 tot en met 2015) geen gelijkwaardige opvolger komt waar particuliere organisaties in Nederland overheidssubsidies voor ontwikkelings samenwerking kunnen verkrijgen. Daarom overlegt Co-Prisma met ICCO over het compenseren van wegvallende inkomsten. Dorcas is voor een klein deel afhankelijk van MFS II-gelden, zodat de negatieve gevolgen van het aflopen van MFS II-gelden beperkt zijn. Omdat Dorcas nog kansen ziet voor het verkrijgen van inkomsten vanuit institutionele fondsen, blijft Dorcas lid van Co-Prisma, en via Co-Prisma mede-eigenaar van ICCO. Dorcas ziet de mogelijkheden van Co-Prisma en ICCO op het terrein van gezamenlijke fondsenwerving bij institutionele fondsen, het laten ontstaan en faciliteren van lokale samenwerking met andere belanghebbenden bij de implementatie van projecten, en het uitwisselen van kennis. Het voordeel van ICCO ziet Dorcas niet verwezenlijkt in de benadering waarbij ICCO de aansturing van projecten overneemt. De resultaten van een pilotproject dat in 2013 werd geëvalueerd onderstreepten deze stellingname. Eind 2013 werd het CPOE (Christelijk Platform Oost-Europa) onderdeel van Prisma. Dorcas was medeoprichter en lid van het CPOE en is nu, uit hoofde van het lidmaatschap van Prisma, onderdeel van dit platform dat samenwerking in hulpverlening aan minderbedeelden in Oost-Europa stimuleert. Een belangrijk aandachtsgebied van het CPOE is hulpverlening aan Roma-gemeenschappen.
36
Aflatoun Een vast onderdeel van de kinderontwikkelingsprojecten van Dorcas is een life skillstraining. Met deze training worden kinderen in staat gesteld vaardigheden te ontwikkelen, waarmee ze uiteindelijk een positieve verandering in hun eigen leven en in hun gemeenschap kunnen bewerkstelligen. Aflatoun is een in Nederland gevestigde organisatie, die een programma voor life skills ontwikkelde dat wereldwijd wordt gebruikt. In 2013 trainde Dorcas haar projectmedewerkers en zette het programma van Aflatoun in voor drie kinderontwikkelingsprojecten in Ethiopië. Christelijk Noodhulpcluster Sinds 2008 vormt Dorcas samen met Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA het Christelijk Noodhulpcluster. Dit cluster voert gezamenlijk campagne voor fondsenwerving en stemt intern nauw af over de samenwerking in de noodhulpprojecten waartoe wordt geïnitieerd. In 2013 wierf het Christelijk Noodhulpcluster fondsen voor hulp aan de Syrische vluchtelingen en voor de slachtoffers van de tyfoon op de Filipijnen. Het is de wens van Dorcas om deze samenwerking te intensiveren en optimaliseren, zodat het cluster donateurs kan garanderen dat met hun bijdragen zo efficiënt mogelijk wordt omgegaan. Micha Campagne Omdat armoede en achterstelling van mensen in ontwikkelingslanden vaak zijn oorsprong heeft in onrecht, is Dorcas aangesloten bij de Micha Campagne. Deze campagne verbindt vijfhonderd kerken en organisaties wereldwijd in de strijd tegen armoede en voor gerechtigheid. Dit doet Micha Nederland door initiatieven als de Micha Zondag, de Micha Cursus, Micha Young en de Micha Monitor. Evangelische Alliantie In 2013 werd Dorcas lid van de Evangelische Alliantie (EA), een missionaire netwerk organisatie waar ruim 120 organisaties, zes kerkgenootschappen en enkele honderden gemeenten en persoonlijke deelnemers aan meedoen. Deze deelnemers werken binnen de EA samen met het uiteindelijke doel om het evangelie hoorbaar en zichtbaar te maken. Door het lidmaatschap van de EA weet Dorcas zich verbonden met een breed netwerk van kerken en organisaties die zich door de boodschap van het evangelie in beweging laten brengen. Dorcas beschouwt haar werk onder andere als een bediening van de kerk; veel van haar vrijwilligers worden vanuit kerken actief. Op hun beurt motiveren de vrijwilligers hun kerken om aandacht te geven aan de arme medemens. Partos In 2013 zegde Dorcas het lidmaatschap op van de branchevereniging Partos. Als deelnemer van Prisma, dat als lid verbonden is aan Partos, blijft Dorcas betrokken bij Partos.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 37
2.4 Maatschappelijke bijdrage Sociale activering en bewustwording Dorcas motiveert Nederlanders om met haar in actie te komen voor de allerarmsten in Oost-Europa en Afrika. Vrijwilligers dragen bij met hun werk in Dorcas-winkels, op het kantoor in Andijk, in Dorcas-depots, werkgroepen, kerken en verenigingen. Het maakt mensen bewust en verbindt ze met elkaar. Dorcas hecht belang aan de dienstbaarheid aan kerken en helpt deze waar mogelijk om een helpende hand uit te steken naar de allerarmsten. Dorcas brengt armoedebestrijding onder de aandacht en organiseert reizen naar verschillende projecten in Oost-Europa en Afrika. Ook buiten Nederland roept Dorcas mensen op om in actie te komen voor de allerarmsten. In Roemenië en Zuid-Afrika wordt voedsel ingezameld tijdens de Blue Bucket Campaign, een campagne die te vergelijken is met de Dorcas Voedselactie. De Blue Bucket Campaign maakt kerkgangers bewust van armoedebestrijding en wat zij hieraan kunnen doen in hun woonplaats. Milieu Dorcas treft milieumaatregelen in de gebieden waar zij actief is. Zo zijn er milieucriteria waar projectvoorstellen van partnerorganisaties in Oost-Europa en Afrika aan moeten voldoen, maken de projecten gebruik van schone energie en energiebesparende middelen en werken mee aan recycling, CO2-reductie, herbeplanting en herbebossing. In Hoofdstuk 3 ‘Programma’s’ leest u meer over deze overstijgende thema’s. In Nederland is Dorcas actief op het gebied van hergebruik en het terugdringen van afvalstromen. Waar mogelijk verstuurt Dorcas documenten digitaal. Verder beschikte zij voor milieucompensatie van verzending ook in 2013 over het ‘Groene Post Certificaat’ van TNT. Dorcas gebruikt voor haar printers en drukwerk gerecycled FSC-papier.
2.5 Maatschappelijke waardering Transparant Prijs In 2013 is voor de tiende keer de Transparant Prijs uitgereikt. Deze prijs is een onderscheiding voor het meest transparante jaarverslag van goede doelen en wordt uitgereikt door PwC in samenwerking met Stichting Civil Society. Dorcas behaalde met haar jaarverslag over 2012 een vijfde plaats; daarmee behoort zij voor het derde jaar op rij tot de acht meest transparant rapporterende goede doelen van Nederland. In 2013 is aan Dorcas door de jury van de Transparant Prijs de hoogste status toegekend. Dit betekent dat de jury op alle te beoordelen onderdelen minimaal 75 procent van de te behalen punten toekende. Op het belangrijkste onderdeel Impact (maatschappelijke relevantie) was de hoogste score voor Dorcas. Transparantie en relevantie zijn en blijven voor Dorcas cruciale voorwaarden voor een goede verstandhouding met en tussen belanghebbenden. Klanttevredenheidsonderzoek Dorcas voert elk jaar onder een deel van haar achterban een klanttevredenheids onderzoek uit, evenals een onderzoek naar geefgedrag. Aanbevelingen uit deze onderzoeken zijn meegenomen bij het opstellen van de jaarplannen voor 2014.
38
Imago en bekendheid In 2013 participeerde Dorcas in de onderzoeken van Christelijk Charitatief Peil (CCP) en Prisma. In het CCP-onderzoek staat Dorcas op een negende plaats voor ‘spontane naamsbekendheid van christelijke goede doelen’. Uit dit onderzoek blijkt dat Dorcas vooral bekend is als armoedebestrijder. De naamsbekendheid onder kerkelijke stromingen is goed; zeventig procent van de christenen in Nederland kent Dorcas. Een andere uitkomst is dat Dorcas een stabiel imago heeft. De respondenten waarderen Dorcas met een 7,7 net als in 2011. Uit de interne studie van Prisma bleek dat Dorcas een opvallend gelijkmatige verdeling kent in bijdragen vanuit de verschillende kerkelijke stromingen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
ISAIAS (16) ZORGT VOOR ZIJN BROERTJE EN ZUSJES ISAIAS’ OUDERS VERLIETEN HUN KINDEREN. HUN MOEDER HERTROUWDE MET EEN MAN 350 KILOMETER VERDEROP; EN HUN VADER, DIE ALCOHOLVERSLAAFD IS, KOMT ÉÉN KEER PER MAAND OP BEZOEK, MAAR LAAT ZIJN KINDEREN VERDER AAN HUN LOT OVER. ZE HEBBEN GEEN KLEDING, DEKENS, ZEEP OF KEUKENSPULLEN. MAAR ZE MISSEN VOORAL ELKE VORM VAN OUDERLIJKE LIEFDE, WARMTE EN AANDACHT.
De jongste kinderen, die nog niet zindelijk zijn, dragen al twee weken dezelfde kleren. Ze wonen in een hut op het platteland. Het dak lekt en de muren van takken bieden niet meer bescherming dan wat schaduw. De buren en de leiders van het dorp vinden dat ze niet verantwoordelijk zijn voor het welzijn van de kinderen, omdat ze weten dat de ouders nog leven. Mensen laten hen links liggen. Daar wordt Isaias erg verdrietig van.
SCHOOL, WERK EN INKOMEN Als oudste kind zorgt Isaias voor de jongere kinderen: Rute, een meisje dat naar school was op het moment dat de foto werd genomen, Malida, een verlamd meisje van tien jaar oud, de ondervoede Filipe van acht jaar oud en de zesjarige Teresa. Na schooltijd werkt Isaias op het land en verkoopt houtskool om in de basisbehoeften van zijn broertje en zusjes te kunnen voorzien. Voor de lange termijn stelt Isaias zijn hoop op onderwijs. Hij wil zijn opleiding afronden, een baan vinden en met de inkomsten daaruit voor zijn broertje en zusjes zorgen.
GEEN TOEKOMST ZONDER GEZONDHEID Dorcas nam deze kwetsbare kinderen op in haar gezondheidsproject, omdat er zonder een ge zonde Isaias geen toekomst is voor de kinderen. De kliniek biedt de kinderen bescherming tegen of behandeling van malaria, diarree en open wonden. Ook houden gezondheidsmedewerkers de groei van de kinderen in de gaten en kunnen Isaias en zijn broertje en zusjes hier terecht voor het toezicht daarop en voor allerlei voorlichting. Dit laatste is belangrijk, omdat Isaias moet leren omgaan met seksualiteit en de zusjes van Isaias kwetsbaar zijn voor uithuwelijking en mishandeling. De kliniek streeft ernaar dat er toiletten geplaatst worden, zodat watergerelateerde ziektes terug gedrongen kunnen worden. Ook trainen projectmedewerkers mensen uit de gemeenschap van Isaias om verantwoordelijkheid te nemen voor de zorg voor kinderen als Isaias en zijn broertje en zusjes.
40
Met de aanleg van nieuwe duurzame waterbronnen wordt de verspreiding van watergerelateerde ziekten als diarree sterk teruggedrongen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 41
Dorcas is werkzaam in zeventien landen in Oost-Europa en Afrika. Met de fondsen en goederen die Dorcas werft (zie hoofdstuk 4 ’Communicatie en fondsenwerving’), wordt een groot aantal programma’s gefinancierd. Deze programma’s zijn onderverdeeld in: • Duurzame ontwikkeling • Sociale zorg • Rampenmanagement Dit hoofdstuk beschrijft de activiteiten van Dorcas in de projectlanden en de belangrijkste doelstellingen en resultaten die in 2013 werden behaald. De paragraaf ‘Partnerontwikkeling’ (3.4) beschrijft hoe Dorcas bijdraagt aan de ontwikkeling van de partnerorganisaties in de projectlanden. Een lijst van deze partners is opgenomen aan het eind van dit hoofdstuk. Ruim zestig procent van de ondersteuning die Dorcas biedt, is gericht op duurzame ontwikkeling van de doelgroep en heeft tot doel de levensomstandigheden van de mensen in de projectlanden te verbeteren.
3.1 Duurzame ontwikkeling Dorcas werkt in haar programmalanden aan blijvende verbetering van levensomstandigheden. Haar interventies zijn erop gericht om de oorzaken van armoede te bestrijden en mensen zelfredzaam te maken.
3.1.1 Gezondheidszorg De gezondheidszorgprojecten van Dorcas richten zich op ziektepreventie waar mogelijk en het verbeteren van de kwaliteit van gezondheidszorg waar nodig. Gemotiveerd door de millenniumdoelen streeft Dorcas ernaar om moeder- en kindersterfte terug te dringen, de uitbraak van malaria tegen te gaan en te zorgen voor goede en voldoende voeding. Daarnaast wil zij de negatieve effecten van hiv/aids voor individuen, gezinnen en gemeenschappen minimaliseren. Het aantal mensen dat in 2013 toegang heeft gekregen tot gezondheidszorg en gedragsverandering was lager dan gepland, omdat speciaal hierop gerichte nieuwe projecten niet in 2013 van start zijn gegaan maar vanaf 2014 zullen worden uitgevoerd. In Kenia en Ethiopië konden meer weeskinderen en kwetsbare kinderen dan gepland worden ondersteund. Dit werd mogelijk gemaakt door de inzet en fondsenwerving van Dorcas-kantoren en partnerorganisaties. Door het toepassen van goede ervaringen uit voorgaande jaren, hebben de inspanningen om het inkomen te verhogen van mensen met hiv en (verzorgers van) weeskinderen en kwetsbare kinderen betere resultaten opgeleverd dan was voorzien. In Zimbabwe behaalde een gezondheidszorgproject goede resultaten door mannen te betrekken bij de gezondheid van hun zwangere vrouwen. Mannen werden ook
42
estimuleerd om hun vrouwen te begeleiden als ze de prenatale kliniek bezochten. g Doordat hier gehoor aan werd gegeven, maakten meer vrouwen gebruik van de pre natale zorg en dat droeg bij aan een verbeterde gezondheid van vrouwen en kinderen. Dit heeft zeker een positieve invloed op het vervolg van dit project.
De gezondheidszorgprogramma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Egypte, Ethiopië, Kenia, Oekraïne, Rusland, Tanzania, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Zuid-Soedan.
Aantal projecten
21
Doelen voor 2013
• 43.700 mensen betere toegang geven tot kwalitatief goede gezondheidszorg. • 37.200 mensen passen hun gedrag aan na gezondheidsvoorlichting en -advies. • 2.100 weeskinderen en kwetsbare kinderen groeien op in een stabiele omgeving. • 1.000 mensen met hiv, weeskinderen en andere kwetsbare kinderen hebben minstens 40% meer inkomen te besteden.
Resultaten in 2013
• 30.812 mensen hebben (betere) toegang gekregen tot kwalitatief goede gezondheidszorg. • 32.557 mensen gedragen zich door de ontvangen voorlichting zodanig dat dit hun gezondheid ten goede komt. • 4.487 weeskinderen en kwetsbare kinderen groeien op in een stabiele omgeving. • 1.652 mensen met hiv, verzorgers van weeskinderen en andere kwetsbare kinderen hebben minstens 40% meer inkomen te besteden.
Verbeterpunt binnen deze sector
• In 2013 werden minder nieuwe projecten gestart dan gepland. Daarom zal er in 2014 met verhoogde aandacht ingezet moeten worden op het ontwikkelen en starten van nieuwe projecten die tevens de gewenste kwaliteit borgen.
Uitgaven in 2013
1.088.030 euro
Budget voor 2014
1.620.000 euro
Algemene sectordoelen voor 2014
• 46.412 mensen krijgen betere toegang tot kwalitatief goede gezondheidszorg. • 41.734 mensen passen hun gedrag aan door gezondheids voorlichting.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 43
GEZONDHEIDSZORG
GEDRAGSVERANDERING
260
120
2.000
1.200
24
KENIA OEKRAÏNE
LAND
ALBANIË EGYPTE ETHIOPIË
ZORG VOOR AIDSWEZEN
INKOMENSVERHOGING
3.907
408
61
3.274
15.550
2.172
682
1.374
432 52
120
54
104
TANZANIA
4.473
3.000
ZIMBABWE
3.036
399
ZUID-AFRIKA
3.317
845
ZUID-SOEDAN
13.000
7.000
TOTAAL
30.812
32.557
RUSLAND
689 1.855
100
4.487
1.652
Tabel 3.1: Aantal mensen in projectlanden dat Dorcas in 2013 ondersteunde met haar gezondheidszorgprogramma. Bron: administratie Dorcas.
In Zuid-Soedan ondersteunde Dorcas in 2013 13.000 mensen, onder wie ook veel kinderen, met haar gezondheidsprogramma’s.
44
3.1.2 Water, sanitatie en hygiëne (WASH) Dorcas ondersteunt projecten die toegang bieden tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen, en die kennis geven over hygiëne om de gezondheid en zelfredzaamheid van arme gemeenschappen te vergroten. Deze projecten doorbreken de transmissie routes van watergerelateerde ziekten, zoals diarree, waar wereldwijd jaarlijks twee miljoen mensen aan overlijden (Bron: Wereldgezondheidsorganisatie). Betere sanitaire voorzieningen en meer kennis op het gebied van sanitatie en hygiëne leiden ertoe dat het welzijn van mensen verbetert en dat hun leefomgeving verbetert, doordat ontlasting in de natuur meer plaatsvindt in de dorpen. De WASH-projecten van Dorcas dragen bij aan zelf respect, zelfredzaamheid en een groter gevoel van eigen verantwoordelijkheid en eigenaarschap, doordat er een omgeving wordt gecreëerd waarin mensen waardig kunnen leven en actief kunnen zijn in projectactiviteiten en besluitvormingsprocessen. In 2013 hebben verschillende factoren bijgedragen aan tegenvallende resultaten van WASH-projecten en vertraagde uitvoering van projecten. Deze factoren betreffen tech nische problemen (Mozambique en Tanzania), weersomstandigheden (Tanzania), politieke en veiligheidssituaties (Egypte en Zuid-Soedan) en de vertraagde invulling van de vacature programmacoördinator WASH. Participatie, actieve betrokkenheid en eigen bijdragen verankeren het eigenaarschap van WASH-projecten in de landen waar Dorcas actief is. Zo hielpen begunstigden in Egypte mee bij het aanleggen van een watervoorziening in hun huis. Ook zochten commissie leden samen met vertegenwoordigers van de gemeenschap naar oplossingen als iemand de aanleg van een wateraansluiting niet kon betalen. Ondanks de instabiele situatie en onveiligheid in het land kon Dorcas in 2013 een WASH-project in Egypte realiseren. Drinkwater dicht bij huis bespaart veel vrouwen en kinderen kostbare tijd en energie. Zo moesten de begunstigden van het project in Mozambique voorheen vijftien kilometer lopen om water te halen. Nu hebben ze een pomp op minder dan vierhonderd meter afstand van hun huis. Vroeger leidde het gebrek aan drinkwater dichtbij tot conflicten binnen deze gemeenschap. Mensen moesten om drie uur ’s morgens opstaan om rustig water te kunnen halen en kinderen konden slechts één keer per week gewassen worden.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 45
De WASH-programma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Egypte, Ethiopië, Kenia, Mozambique en Tanzania.
Aantal projecten
7
Doelen voor 2013
•3 6.900 mensen krijgen binnen een straal van één kilometer rond hun huis toegang tot schoon drinkwater. • 23.700 mensen gebruiken verbeterde sanitaire voorzieningen. • 35.600 mensen laten verandering van gedrag zien met betrekking tot persoonlijke hygiëne (bijvoorbeeld handenwassen na gebruik toilet).
Resultaten in 2013
•2 3.856 mensen hebben toegang gekregen tot schoon drinkwater binnen een straal van één kilometer rond hun huis. • 22.186 mensen gebruiken verbeterde sanitaire voorzieningen. • 33.201 mensen hebben na voorlichting hun gedrag aangepast op het gebied van hygiëne.
Verbeterpunt binnen deze sector
• In 2014 zal bij de ontwikkeling van nieuwe projecten nog beter gekeken worden welke kwetsbare groepen extra aandacht nodig hebben om optimaal ondersteund te worden en welke activiteiten er nodig zijn om dit mogelijk te maken.
Uitgaven in 2013
579.281 euro
Budget voor 2014
1.035.000 euro
Algemene sectordoelen voor 2014
•4 2.100 mensen krijgen binnen een afstand van één kilometer rond hun huis toegang tot schoon drinkwater. • 30.100 mensen gebruiken verbeterde sanitaire voorzieningen. • 39.500 mensen hebben na voorlichting hun gedrag aangepast op het gebied van hygiëne.
LAND
WATER
SANITATIE
HYGIËNE
ALBANIË
1.250
250
650
EGYPTE
7.308
7.536
10.000
0
0
0
11.398
4.976
13.127
3.900
7.000
7.000
ETHIOPIË KENIA MOZAMBIQUE TANZANIA TOTAAL
0
2.424
2.424
23.856
22.186
33.201
Tabel 3.2: Aantal mensen in projectlanden dat in 2013 is voorzien van water en sanitaire voorzieningen, inclusief het aantal personen dat aangepast hygiënisch gedrag vertoont. In Ethiopië is een nieuw project van start gegaan maar zijn nog geen resultaten bereikt. In Tanzania is een nieuw project gestart waarvan nog geen resultaten voor toegang tot water zijn bereikt. Bron: administratie Dorcas.
46
In Egypte hielpen mensen zelf mee met de aanleg van een watervoorziening in hun huis.
3.1.3 Duurzame economische ontwikkeling Met de projecten in de sector Duurzame economische ontwikkeling, wil Dorcas arme huishoudens in staat te stellen om duurzaam in hun levensonderhoud te voorzien. Dorcas moedigt hen aan om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen ontwikkelingsproces. De duurzame economische ontwikkelingsprojecten (Sustainable livelihoods) bouwen op de talenten en kwaliteiten van mensen en helpen hen bij de ontwikkeling van waardevolle vaardigheden en samenwerkingsverbanden en het verkrijgen van toegang tot financiële diensten, productiemiddelen en marktkennis. Ook komt Dorcas op voor de rechten van kwetsbare mensen. Ze wil hiermee een duurzame verandering teweeg brengen en een omgeving creëren waarin mensen kunnen gedijen en waarin hun rechten worden gerespecteerd door lokale en landelijke overheden.
SAMENWERKINGSVERBANDEN Arme mensen ontvangen een klein deel van de toegevoegde waarde die in waarde ketens wordt gecreëerd. Gewoonlijk zijn zij producenten onderaan de waardeketen die een lage prijs ontvangen voor hun producten of gewassen. Dit wordt veroorzaakt door een gebrek aan overtuigingskracht, lage productiekwaliteit en gebrek aan informatie. Dorcas intervenieert op de volgende manier: ze helpt boeren en producenten zich te organiseren en samenwerkingsverbanden aan te gaan, ze helpt bij de onderhandelingen met tussenhandelaren, ze biedt toegang tot kredieten en verhoogt de koop- en onderhandelingskracht aan zowel de inkoop- als verkoopkant. Dorcas wil zich in 2014 nog meer richten op waardeketens voor specifieke producten en diensten zoals briketten, noten en zaden en het verpakken van producten. Naar verwachting zal dit de impact van de inspanningen voor waardeketenontwikkeling vergroten en leiden tot meer toe gevoegde waarde voor de producenten onder aan de waardeketen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 47 BIOBRANDSTOF Een van de hoogtepunten in 2013 was het tot stand komen van een project in Ethiopië gericht op biobrandstof. Hout en houtskool zijn voor veel arme gezinnen in Ethiopië de belangrijkste brandstoffen om mee te koken. De houtkap om aan deze brandstof te komen, veroorzaakt ontbossing en erosie en vermindert de opslagcapaciteit van kool dioxide in bomen. Ontbossing is een groot probleem in Ethiopië. De prijzen voor brandhout en houtskool zijn hierdoor dramatisch gestegen. Voor veel mensen drukken de kosten voor brandstof zwaar op het besteedbaar inkomen. Dorcas startte in 2013 een innovatief project in Shashemene, waarbij biomassabriketten een alternatieve brandstof vormen om op te koken. Deze briketten worden gemaakt door de armste mannen en vrouwen in Shashemene en vormen een goede inkomstenbron voor gezinnen. Zij fabriceren de briketten uit verschillende biomassa-afvalproducten, zoals zaagsel, papier, schillen van koffiebonen en ander landbouwafval. Dorcas zette in 2013 de productie van de briketten in gang en leidde diverse lokale producenten op. In 2014 is zij van plan om aandacht te besteden aan de marketing van deze schonere alternatieve brandstof.
De duurzame economische ontwikkelingsprogramma’s worden uitgevoerd in
Moldavië, Roemenië, Albanië, Egypte, Ethiopië, Soedan, Zuid-Soedan, Kenia, Tanzania en Zuid-Afrika.
Aantal projecten binnen deze sector
29
Doelen voor 2013
•3 .340 huishoudens (16.700 mensen) in staat stellen een duurzaam inkomen te verdienen boven de armoedegrens. • 2.270 huishoudens (11.350 mensen) in staat stellen hun inkomen met minstens 40% te verhogen. • 2.290 huishoudens (11.450 mensen) in staat stellen voldoende voedsel te produceren en voedselzekerheid te verkrijgen.
Resultaten voor 2013
•3 .420 huishoudens verdienen een inkomen boven de armoedgrens. • 3.030 huishoudens hebben hun inkomen met minstens 40% verhoogd. • 2.260 huishoudens produceren voldoende voedsel voor zichzelf.
Verbeterpunten binnen deze sector
• Projecten van meerdere sectoren zoals Duurzame economische ontwikkeling, Gezondheidszorg, WASH en Kinderontwikkeling integreren om de verschillende oorzaken van armoede weg te nemen, zodat mensen blijvend zelfredzaam worden. • Door de programma’s meer te richten op de waardeketens voor specifieke producten, kan de duurzame impact ervan worden vergroot.
Uitgaven in 2013
1.424.036 euro
Budget voor 2014
1.980.000 euro
Algemene sectordoelen voor 2014
•3 .640 huishoudens (18.200 mensen) in staat stellen een inkomen te verdienen boven de armoedegrens. • 2.410 huishoudens (12.050 mensen) in staat stellen om hun inkomen met minstens 40% te verhogen. • 2.430 huishoudens (12.150 mensen) in staat stellen om voldoende voedsel te produceren en voedselzekerheid te verkrijgen.
48
AANTAL HUISHOUDENS MET EEN INKOMEN BOVEN DE ARMOEDEGRENS
AANTAL HUISHOUDENS MET EEN INKOMENSSTIJGING VAN MINSTENS 40%
AANTAL HUISHOUDENS DAT VOLDOENDE VOEDSEL PRODUCEERT
MOLDAVIË
82
50
82
ROEMENIË
18
18
40
ALBANIË
161
150
-
EGYPTE
886
886
-
ETHIOPIË
565
535
320
SOEDAN
120
120
-
ZUID-SOEDAN
650
466
798
KENIA
314
185
622
TANZANIA
567
522
138
54
95
258
3.417
3.027
2.258
LAND
ZUID-AFRIKA TOTAAL
Tabel 3.3: Aantal mensen dat Dorcas in 2013 ondersteunde met haar duurzame economische ontwikkelingsprogramma. Bron: administratie Dorcas.
Jongeren in opleiding in het beroepsopleindingscentrum in Awassa, Ethiopië.
3.1.4 Kinderontwikkeling De projecten binnen de sector Kinderontwikkeling zijn erop gericht om het welzijn en de vooruitzichten van arme en kwetsbare kinderen in Oost-Europa en Afrika te verbeteren en om hun een veilige omgeving te bieden om op te groeien. Dorcas introduceerde in 2013 een kinderbeschermingsbeleid. Alle Dorcas-medewerkers die betrokken zijn bij
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 49
projecten waarin kinderen als begunstigden zijn opgenomen, hebben de maatregelen in dit beleid ondertekend. Hiermee bevestigen zij dat zij zorgdragen voor de bescherming van kinderen die participeren in de projecten. Het beleidsdocument beschrijft hoe Dorcas-medewerkers kunnen handelen wanneer zij vermoeden dat kinderen slachtoffer zijn van intimidatie of andere vormen van mishandeling. Verder voerde Dorcas in 2013 een onderzoek uit naar de kwaliteit van psychosociale ondersteuning in kinder ontwikkelingsprojecten. Dorcas onderzocht hoe de maatschappelijk werkers met psychosociale zorg bijdragen aan de verbetering van het welzijn van kinderen. Een van de conclusies was dat in een aantal projecten de hulpverlening beter gedefinieerd kan worden als sociaal-emotionele hulp en dat slechts in specifieke gevallen een verwijzing nodig is voor psychosociale hulp. In andere projecten speelt psychosociale zorg een cruciale rol en toonde het onderzoek aan dat sommige maatschappelijk werkers bij scholing behoeven om de kinderen te kunnen bijstaan in hun specifieke behoeften.
De kinderontwikkelingsprogramma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Egypte, Moldavië, Oekraïne, Roemenië, Tanzania en Zuid-Soedan.
Aantal projecten
17
Doelen voor 2013
•V an 1.314 kwetsbare kinderen het welzijn vergroten en hun vooruitzichten verbeteren. • Bij 80% van de begunstigde kinderen is vooruitgang te zien in de schoolresultaten. • 3.202 kinderen worden gesponsord in kindersponsoringprojecten en 64 studenten ontvangen een studiebeurs.
Resultaten in 2013
•1 .556 kinderen hebben hulp ontvangen en zijn gesteund door deelname in kinderontwikkelingsprogramma’s. • De schoolresultaten van 81% van de begunstigden in kinder ontwikkelingsprogramma’s zijn verbeterd. • 3.114 kinderen werden ondersteund in kindersponsoring programma’s en 81 studenten ontvingen een studiebeurs.
Verbeterpunten binnen deze sector
• Dorcas wil in 2014 een geïntegreerde aanpak introduceren voor de inclusie van Roma-gemeenschappen. Om de oorzaken van armoede en segregatie waar Roma mee worden geconfronteerd effectief te bestrijden, heeft het probleem van buitensluiting en stigmatisering van deze minderheidsgroep een integrale aanpak nodig.
Uitgaven in 2013
1.236.861 euro
Budget voor 2014
1.363.500 euro
Algemeen sectordoel voor 2014
•V an 1.100 kwetsbare kinderen het welzijn vergroten en hun vooruitzichten verbeteren • 3.360 kinderen ondersteunen in kindersponsoringprogramma’s en 100 studenten een studiebeurs geven • 30% van de kinderontwikkelingsprojecten integreren in een inclusie-benadering.
50 LAND
AANTAL BEGUNSTIGDEN
Rehabilitatie van Roma-kinderen
105
Rehabilitatie van kwetsbare meisjes
380
ALBANIË EGYPTE
SOORT PROGRAMMA
Dagopvang voor gehandicapte kinderen
82
MOLDAVIË
Opleidingen en loopbaanoriëntatie voor kwetsbare kinderen
65
OEKRAÏNE
Rehabilitatie van Roma-kinderen
263
Doorgangshuis voor tieners
15
Vakantiekampen in Hongarije voor kwetsbare kinderen
76
Dagopvang voor gehandicapte kinderen
50
Rehabilitatie van Roma-kinderen
198
Vakantiekampen in Hongarije voor kwetsbare kinderen
282
Rehabilitatie van straatkinderen
18
ROEMENIË
ZUID-SOEDAN TANZANIA
Rehabilitatie van straatkinderen en wezen
TOTAAL
22 1.556
Tabel 3.4: Aantal kinderen dat Dorcas in 2013 ondersteunde met haar kinderontwikkelingsprogramma. Bron: administratie Dorcas.
SPONSORING VAN KINDEREN EN STUDENTEN Een gesponsord kind heeft toegang tot onderwijs, voedsel en gezondheidszorg en ontvangt materiële ondersteuning. Ook bieden maatschappelijk werkers het kind sociale activiteiten en sociaal-emotionele hulp. Belangrijk is dat de verantwoordelijkheid voor het welzijn van de kinderen bij hun ouders blijft. Daarom nemen ouders of verzorgers in veel sponsorprogramma’s deel in oudercomités die de prioriteiten in het sponsorprogramma helpen bepalen. Maatschappelijk werkers bezoeken de kinderen en hun familie thuis en in sommige gevallen op school. Tijdens een dergelijk bezoek komen de behoeften en eventuele problemen van het kind aan de orde. Dorcas heeft ook een Adopt a student-programma. Via dit programma biedt Dorcas ambitieuze jongeren toegang tot hoger onderwijs. Dorcas stimuleert hen om zich tijdens en na hun studie in te zetten voor hun lokale gemeenschap of kerk. Dit doen de jongeren bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te verrichten binnen het kindersponsorprogramma. In 2013 breidde Dorcas haar Adopt a student-programma uit naar Ethiopië en momenteel ontwikkelt Dorcas een Adopt a student-programma in Tanzania.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 51 LAND
AANTAL GESPONSORDE KINDEREN
AANTAL GESPONSORDE STUDENTEN
EGYPTE
194
21
ETHIOPIË
735
7
KENIA
581
35
LESOTHO
116
MOLDAVIË
356
MOZAMBIQUE
134
OEGANDA
253
OEKRAÏNE
417
TANZANIA TOTAAL
2 16
328 3.114
81
Tabel 3.5: Aantal kinderen en studenten dat via Kindersponsoring ondersteuning ontving in 2013. Bron: administratie Dorcas.
Met het rehabilitatieproject van Roma-kinderen in Albanië werden in 2013 105 kinderen ondersteund.
Dorcas steunde 3.114 kinderen via Kindersponsoring
52
3.2 Sociale zorg Dorcas richt zich met sociale zorg primair op het leveren van directe materiële onder steuning om armoede te verminderen en om de sociale isolatie van gemarginaliseerde groepen in de samenleving te doorbreken. Sociale zorg wordt aan de meest kwetsbare mensen gegeven, zoals ouderen, gehandicapten, chronisch zieken en grote gezinnen, eenouderhuishoudens en werklozen. Binnen Sociale zorg worden vier programma’s uitgevoerd. Drie hiervan zijn specifiek gekoppeld aan een doelgroep (Gezinszorg, Ouderenzorg en Gevangenenzorg), terwijl het vierde programma (Algemene materiële ondersteuning) een breed programma betreft met een divers spectrum aan doelgroepen en partnerorganisaties.
3.2.1 Algemene materiële ondersteuning Algemene materiële ondersteuning bestaat uit het verstrekken van hulpgoederen aan kwetsbare mensen in Oost-Europa en Zuid-Afrika, door het verschepen van goederen die Dorcas in Nederland ontvangt. Algemene materiële ondersteuning is een belangrijk middel voor lokale kerken en organisaties om in contact te komen met de armen in hun gemeenschap. Het is een bemoediging voor de begunstigden en het kan hen helpen om uit hun sociaal isolement te komen. De mensen die algemene materiële ondersteuning krijgen zijn ouderen, gehandicapten, chronisch zieken, grote families, eenouderhuis houdens en werklozen. De voornaamste goederen zijn voedsel, kleding, dekens, artikelen voor de persoonlijke hygiëne, huishoudelijke goederen en meubels. De mensen die door dit programma worden geholpen, krijgen regelmatig bezoek en worden uit genodigd voor sociale activiteiten die de lokale partners organiseren. Vaak helpen vrijwilligers bij de distributie van goederen en met de organisatie van sociale activiteiten. Helaas ontvingen de begunstigden in Oekraïne niet alle voor hen bestemde goederen. De Oekraïense overheid beperkte de import van hulpgoederen in 2013. Dorcas kon slechts 8 van de 25 voorgenomen sociale hulptransporten uitvoeren. Voor een aantal van de allerarmsten kocht Dorcas lokaal voedsel in, om hiervoor te compenseren. Het aantal begunstigden dat in Zuid-Afrika ondersteund is, was hoog omdat er naast de goederen vanuit Nederland veel hulpgoederen, met name voedsel, in Zuid-Afrika zelf zijn verkregen.
LAND
AANTAL MENSEN DAT HULP ONTVING 503
ALBANIË MOLDAVIË
3.447
RUSLAND
3.090
OEKRAÏNE
11.561
ROEMENIË
12.360
ZUID-AFRIKA
41.544
TOTAAL
72.505
Tabel 3.6: Aantal mensen dat in 2013 materiële ondersteuning kreeg. Bron: administratie Dorcas.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 53
De algemene materiële ondersteuningsprogramma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Moldavië, Rusland, Oekraïne, Roemenië en Zuid-Afrika.
Aantal projecten binnen deze sector
12
Doelen voor 2013
•H et welzijn van 39.000 kwetsbare mensen vergroten door het geven van materiële steun. • De doelgroep waardeert de kwaliteit van de hulpgoederen die vanuit Nederland verzonden zijn met een gemiddeld cijfer van 7,5.
Resultaten in 2013
•V an 72.505 kwetsbare mensen is het welzijn vergroot doordat ze materiële steun van Dorcas ontvingen. • Uit onderzoek van de lokale partnerorganisaties bleek dat de doelgroep de kwaliteit van de hulpgoederen waardeerde met een gemiddeld cijfer van 7,6. • Naast algemene materiële ondersteuning in de projectlanden, werden drie transporten met materiële steun voor kwetsbare mensen gedistribueerd door organisaties in Servië en Bosnië.
Verbeterpunten binnen deze sector
• In 2014 wil Dorcas de vraag en het aanbod van de goederen beter op elkaar afstemmen.
Uitgaven in 2013
469.728 euro
Budget voor 2014
463.500 euro
Algemeen sectordoel voor 2014
•H et welzijn van 38.000 kwetsbare begunstigden verbeteren door middel van materiële zorg.
Sociale hulp is een bemoediging voor ouderen en kan hen helpen uit hun sociaal isolement te komen.
54
3.2.2 Gezinszorg Het gezinszorgprogramma van Dorcas ondersteunt lokale partnerorganisaties in drie landen in Oost-Europa die regelmatig zorg verlenen aan arme, gemarginaliseerde gezinnen in hun gemeenschap. Vaak zijn dat grote gezinnen, eenoudergezinnen of gezinnen waarvan leden een handicap of een ziekte hebben of gezinnen die te maken hebben met werkloosheid of verslaving. Deze gezinnen ontvangen steun in de vorm van materiële en psychosociale zorg. De materiële steun bestaat voornamelijk uit voedsel en kleding voor de gezinnen en wordt zes keer per jaar verstrekt. Ook ontvangen zij huisraad, keukenbenodigdheden en schoolartikelen. Veel van de gezinnen leven in een sociaal isolement vanwege hun complexe leefsituatie. Deze gezinnen krijgen twee keer per maand een maatschappelijk werker op bezoek en ontvangen morele en praktische ondersteuning en pastorale zorg. De partnerorganisaties organiseren sociale bezigheden en activiteiten op het gebied van geloofsopbouw voor de gezinnen en zomerkampen voor de kinderen. Waar mogelijk ondersteunt het gezinszorgprogramma ook initiatieven die het inkomen van de begunstigden aanvullen zodat ze zelfredzaam kunnen worden.
De gezinszorgprogramma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Moldavië en Oekraïne.
Aantal projecten binnen deze sector
6
Doelen voor 2013
• 2.000 gemarginaliseerde gezinnen voorzien van materiële steun. • Begunstigden geven aan dat hun welzijn verbeterd is tot minimaal het cijfer 8.1, dankzij de gegeven steun.
Resultaten in 2013
• 2.041 gemarginaliseerde gezinnen zijn gesteund via een gezins programma van Dorcas. • Begunstigden gaven aan dat hun welzijn als resultaat van de gegeven steun verbeterde tot het cijfer 7.9.
Verbeterpunten binnen deze sector
• In 2014 wordt het ontwerp van het gezinszorgprogramma herzien en waar mogelijk aangepast om beter in de noden van de gezinnen te kunnen voorzien.
Uitgaven in 2013
318.621 euro
Budget voor 2014
315.000 euro
Algemeen sectordoel voor 2014
• 2.000 gezinnen ondersteunen met het gezinszorgprogramma.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 55 LAND
AANTAL GEZINNEN
ALBANIË
216
MOLDAVIË
842
OEKRAÏNE TOTAAL
983 2.041
Tabel 3.7: Aantal mensen dat in 2013 via Gezinszorg ondersteuning kreeg. Bron: administratie Dorcas.
In 2013 ontvingen meer dan tweeduizend gezinnen steun via het gezinszorgprogramma van Dorcas.
56
3.2.3 Ouderenzorg Door het ouderenzorgprogramma, bekend onder de naam Adopt a granny, steunt Dorcas arme en eenzame ouderen in Oost-Europa en Afrika. In veel gevallen leven deze oudere mensen een geïsoleerd bestaan zonder steun van familie of de gemeenschap. Dorcas voorziet hen van materiële steun, voedsel, hulp bij het betalen van rekeningen, sociale activiteiten en pastorale zorg. In Albanië en Oekraïne steunt Dorcas twee ouderenzorgprojecten die dagopvang bieden aan ouderen. In 2013 startte Dorcas met een nieuw ouderenzorgproject in Negresti, een van de armste gebieden in Roemenië. Begin 2014 zal de partnerorganisatie de ouderen selecteren die voor deze hulp in aanmerking komen en kan de nodige zorg worden geboden. Na een needs assessment in Sakila, Tanzania, besloot Dorcas de levensomstandigheden te verbeteren van drie ouderen die geen onderkomen hadden. Op het terrein van de partnerorganisatie werden hiertoe drie huizen gebouwd. In Moldavië ontvingen de begunstigden in het najaar van 2013 briketten in plaats van brandhout. Briketten wegen minder en zijn minder belastend voor het milieu dan brandhout.
De ouderenzorgprogramma’s worden uitgevoerd in
Albanië, Egypte, Lesotho, Moldavië, Mozambique, Oekraïne, Roemenië, Rusland en Tanzania.
Aantal projecten
22
Doelen voor 2013
• 4.924 gemarginaliseerde ouderen voorzien van materiële onder steuning, pastorale en psychosociale zorg en sociale activiteiten. • Het aantal ouderen zonder sociale contacten verlagen tot 10%.
Resultaten in 2013
• 4.659 ouderen zijn via ouderenzorgprogramma’s ondersteund. • Het aantal ouderen zonder sociale contacten is gedaald naar 8%.
Verbeterpunten binnen deze sector
• Dorcas gaat in 2014 een evaluatie van de ouderenzorgprojecten in Oost-Europa uitvoeren om kennis, best practices en ervaringen te delen. Dorcas wil de positieve impact op het leven van de ouderen in de verschillende projecten meten en waar mogelijk verhogen.
Uitgaven in 2013
1.126.930 euro
Budget voor 2014
1.220.895 euro
Algemeen sectordoel voor 2014
• Ondersteunde ouderen geven aan dat hun welzijn verbetert naar het cijfer 4 op een schaal van 1 tot en met 5.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 57 LAND
AANTAL GESPONSORDE OUDEREN
ALBANIË
250 (exclusief dagopvang van 115 ouderen)
ETHIOPIË
472
EGYPTE
190
LESOTHO
76 1.031
MOLDAVIË
77
MOZAMBIQUE OEKRAÏNE
685 (exclusief dagopvang van 58 ouderen)
ROEMENIË
628
RUSLAND
818
TANZANIA
432
TOTAAL
4.659 (exclusief dagopvang van 173 ouderen)
Tabel 3.8: Aantal mensen dat in 2013 via Ouderenzorg ondersteuning kreeg. Bron: administratie Dorcas.
Ouderen in Oost-Europa en Afrika ontvangen hulp via het Adopt a granny-project.
58
3.2.4 Gevangenenzorg Met Sociale zorg richt Dorcas zich op het ondersteunen van kwetsbare en gemarginaliseerde groepen. Zo steunt Dorcas bijvoorbeeld gevangenen, een van de meest gemarginaliseerde groepen in de landen waar Dorcas actief is. Ook al zijn de gevangenen schuldig bevonden aan het plegen van misdrijven, in veel gevallen is er sprake van oneerlijke rechtszaken of buitenproportionele straffen. Ook lijden veel gevangenen onder misbruik. Over het algemeen zijn de omstandigheden in de gevangenissen moeilijk. In Afrika neemt het aantal gevangenen toe, maar de capaciteit van de gevangenissen niet, waardoor de cellen overvol zijn. Door onhygiënische omstandigheden hebben gevangenen een grotere kans op ziektes. Dat is bijvoorbeeld het geval in Rusland, waar tuberculose veel voorkomt in gevangenissen. Ook worden de gezinnen van de (ex-) gevangenen gestigmatiseerd. Binnen de projecten van Dorcas bezoeken de partner organisaties van Dorcas regelmatig 129 gevangenissen om sociale, psychologische en pastorale zorg te bieden. Dorcas ondersteunt haar partners om de condities in de gevangenissen te verbeteren met goederen en kleine reparaties. Ook de hereniging van (ex-)gevangenen met hun gezinnen en hun terugkeer in de maatschappij krijgt aandacht. In een aantal gevallen ontvangen de gezinnen materiële hulp en pastorale zorg.
De gevangenenzorgprogramma’s worden uitgevoerd in
Egypte, Roemenië, Rusland, Soedan, Tanzania en Oekraïne.
Aantal projecten binnen deze sector
6
Doelen voor 2013
• Minstens 26.000 gevangenen door middel van het gevangenenzorgprogramma helpen met het doorbreken van hun sociaal isolement.
Resultaten in 2013
• 31.230 gevangenen zijn via het gevangenenzorgprogramma uit hun sociaal isolement gehaald. • Voor gevangenenzorg in Roemenië werd een handboek samen gesteld over de rehabilitatie van voormalige gevangenen, inclusief de elementen van psychosociale zorg. Dit handboek wordt aangepast voor gevangenenzorg in Tanzania.
Verbeterpunten binnen deze sector
• In 2013 vond in Rusland een evaluatie van gevangenenzorg plaats. De aanbevelingen om meer aandacht te schenken aan rehabilitatie, meer zorg te geven aan gezinnen, en de materiële ondersteuning te reviseren worden meegenomen in het projectontwerp.
Uitgaven in 2013
179.662 euro
Budget voor 2014
247.500 euro
Algemeen sectordoel voor 2014
• 27.000 gevangenen bezoeken en hun materiële, psychosociale en pastorale hulp verlenen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 59 LAND
AANTAL GEVANGENISSEN
AANTAL BEGUNSTIGDEN
2
1.720
29
574
EGYPTE OEKRAÏNE ROEMENIË
6
250
RUSLAND
82
16.891
SOEDAN
2
115
TANZANIA
8
11.680
129
31.230
TOTAAL
Tabel 3.9: Aantal mensen dat in 2013 via Gevangenenzorg ondersteuning heeft gekregen. Bron: administratie Dorcas.
Gevangenen in de landen waar Dorcas werkt leven vaak onder zware omstandigheden.
Dorcas steunde 31.230 gevangenen in 129 gevangenissen
3.3 Rampenmanagement Dorcas ondersteunt mensen die getroffen zijn door rampen; zowel natuurrampen – zoals aardbevingen, overstromingen, branden, stormen of droogte – als door de mens veroorzaakte rampen – zoals oorlogen – die vaak samengaan met vluchtelingenstromen en ontheemden. Dorcas verleent noodhulp aan mensen, helpt ze om hun levens weer op te pakken, werkt preventief aan de oorzaken van rampen en leidt mensen op om zich voor te bereiden op mogelijke toekomstige rampen.
60
3.3.1 Noodhulp Direct na rampen geeft Dorcas noodhulp die bestaat uit het uitdelen van voedsel en noodgoederen (zoals slaapartikelen, kookgerei, persoonlijke verzorgingsproducten en kleding) tijdelijk onderdak, drinkwater en sanitaire voorzieningen. In 2013 heeft Dorcas zich ingezet voor slachtoffers van oorlogen en natuurgeweld. In Syrie continueerde Dorcas haar programma en breidde het uit met een aantal projecten voor ontheemden in Syrië en Syrische vluchtelingen in Libanon. Dorcas kwam in 2013 ook in actie voor de slachtoffers van de tyfoon Haiyan (Yolanda) op de Filipijnen. Dorcas nam deel aan een gezamenlijk onderzoek van het Christelijk Noodhulpcluster in de getroffen gebieden en besloot, samen met ZOA, bij te dragen aan de herbouw van 540 huizen en reparatie van 660 huizen. Dit zal de woonsituatie van 1.200 families verbeteren. Andere rampen waarop Dorcas reageerde in 2013 waren de overstromingen in Mozambique, de onlusten en het geweld in Egypte en de extreem koude winters in Rusland en Roemenië. In december 2013 verergerde de onrust in Zuid-Soedan met gevechten in de hoofdstad Juba. De niet-Zuid-Soedanese Dorcas-medewerkers werden geëvacueerd en de hulp werd stopgezet waarna Dorcas de mogelijkheden onderzocht om een noodhulp programma te starten voor ontheemden in Zuid-Soedan.
LAND
BEGUNSTIGDEN
SOORT HULP
AANTAL BEGUNSTIGDEN
SYRIË
Bevolking van provincie Homs getroffen door conflict
Medische hulp (operaties) in Hospitrailer
1.132
Ontheemden in geheel Syrië
Medische voor zieningen, kleding, dekens, hygiëne- en kraampakketten en schoolmateriaal
3.650
Syrische vluchtelingen in kampen in de Bekaavallei
Voedsel en onderwijs
780
Syrische vluchtelingen in gebouwen in Zahle, Bekaa
Voedsel en winterhulp
2.220
Slachtoffers van overstromingen
Voedsel en evacuatiehulp
2.130
Slachtoffers van politiek geweld en sociale onrust
Reparatie van onderkomens
150
RUSLAND
Kwetsbare ouderen
Winterhulp
99
ROEMENIË
Kwetsbare ouderen
Winterhulp
155
LIBANON
MOZAMBIQUE
EGYPTE
TOTAAL
10.316
Tabel 3.10: Aantal mensen dat in 2013 Noodhulp heeft gekregen van Dorcas en van samenwerkende organisaties. Bron: administratie Dorcas.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 61 ANTIHONGERKORPS Voedsel maakt een belangrijk deel uit van de noodhulp die Dorcas verleent. Voor voedseldistributie in rampgebieden richtte Dorcas in het verleden het Antihongerkorps op. Mensen kunnen lid worden van het Antihongerkorps vanaf vijf euro per jaar, waarmee Dorcas twintig maaltijden kan financieren. Dorcas verstrekt voedsel in de landen waar zij actief is en indien nodig ook daarbuiten. Zij verstrekt maaltijden aan kwetsbare mensen zoals alleenstaande ouderen, leprapatiënten, gehandicapten, straatkinderen en bedelaars. Ook werkt Dorcas, samen met de mensen die maaltijden ontvangen, aan duurzamere oplossingen voor voedselproblematiek. Dit doet zij bijvoorbeeld door groentetuinen aan te leggen en door mensen te stimuleren om vrijwilligerswerk te verrichten als tegenprestatie voor de ontvangen maaltijden. In 2013 steunde Dorcas de distributie van maaltijden aan gehandicapten en bedelaars in Addis Abeba, Ethiopië. Verder werd er voedselhulp gegeven aan ouderen, leprapatiënten en andere kwetsbare mensen in Wau, Zuid-Soedan.
LAND
PROBLEMATIEK VAN BEGUNSTIGDEN
SOORT HULP
AANTAL BEGUNSTIGDEN
AANTAL MAALTIJDEN
ETHIOPIË
Gehandicapten en mensen die op straat leven
Voedsel
1.000
312.000
Ouderen en leprapatiënten
Voedsel
63
33.264
1.063
345.264
ZUID-SOEDAN TOTAAL
Tabel 3.11: Aantal mensen dat in 2013 via het Antihongerkorps ondersteuning heeft gekregen. Bron: administratie Dorcas.
3.3.2 Wederopbouw Nadat Dorcas noodhulp heeft verleend, wil zij mensen helpen hun leven weer op te bouwen. Dorcas ondersteunt de slachtoffers bij het opruimen van de chaos na de ramp, bij het herstellen van beschadigde huizen en bij het repareren en schoonmaken van waterputten of het vervangen van weggevaagde waterpunten. Dorcas komt niet alleen in actie bij grote rampen die veel media-aandacht krijgen maar ook bij kleinere rampen of rampen die geen media-aandacht krijgen. Begin 2013 liep het wederopbouwprogramma voor de slachtoffers van de overstromingen in Pakistan af. Samen met Red een Kind repareerde Dorcas ter afsluiting acht meisjesscholen die getroffen waren door de overstromingen. De leerlingen, ouders en docenten van deze scholen werden opgeleid om voorbereid te zijn op mogelijk toekomstige rampen. Van het drie jaar durende weder opbouwproject in het door droogte getroffen Moyale-gebied in Zuid-Ethiopië werd in 2013 het eerste jaar afgerond. De wederopbouwactiviteiten hielden onder meer in dat families levende have, landbouwproducten en trainingen ontvingen.
62
3.3.3 Ramppreventie en paraatheid Behalve met het geven van noodhulp en hulp bij wederopbouw is Dorcas actief om te helpen rampen te verminderen of te zorgen dat mensen zich beter voorbereiden op toekomstige rampen. Vooral in gebieden waar zich elk jaar, of met een andere regelmaat, een noodsituatie voordoet, is het belangrijk om mensen weerbaarder te maken en noodsituaties structureel te verminderen of te voorkomen. Na de selectie van een nieuw overstromingsgevoelig projectgebied in Zuid-Soedan, voerde Dorcas gesprekken met de gemeenschappen om de gevolgen van de over stromingen te analyseren en overstromingsreductie- en paraatheidsactiviteiten te starten. Deze projecten worden in 2014 voortgezet. In het wederopbouwprogramma van Moyale in Ethiopië leidde de integratie van Disaster Risk Reduction DRR-activiteiten tot het invoeren van dorpsplannen om het risico op droogte te verminderen. Mensen begonnen het geërodeerde landschap op te bouwen door bodem- en waterbeschermings activiteiten te ontwikkelen. Om beter bestand te zijn tegen de droogte, spreidden ze hun inkomens en begonnen groenten te kweken. Zij deden dit nadat ze zich hadden georganiseerd in twaalf zelfhulpgroepen die wekelijks geld sparen, dat bijeengelegd wordt om leningen te verstrekken aan leden van de groep. Vanwege het succes en de voortdurende grote vraag van de mensen werden er 41 groepen opgestart. Aan het eind van 2013 vroeg Dorcas fondsen aan van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor het project in Moyale in Ethiopië om meer begunstigden te bereiken in dit land, en het project verder uit te breiden over de grens naar Moyale in Kenia. Ook het nieuwe projectgebied in Zuid-Soedan was bij de aanvraag inbegrepen. Het (DRR)-project in Somalië moest helaas worden afgebroken, omdat de samenwerking met de partner niet goed verliep. In Kenia en Tanzania werden de DRR-activiteiten geïntegreerd in twee nieuwe duurzame economische ontwikkelingsprojecten in de door droogte getroffen gebieden Kituie en Handeni. Een subsidieaanvraag bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in december 2013 resulteerde in een bedrag van één miljoen euro voor Syrische vluchtelingen in Libanon. Het geld is bedoeld om pas aangekomen gezinnen te steunen met voedsel en extra hulp gedurende de wintermaanden, en assistentie te verlenen bij het registreren voor lang durige hulp van de Verenigde Naties.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 63
De rampenmanagementprojecten worden uitgevoerd in
Syrië, Libanon, Mozambique, Egypte, Rusland, Roemenië, Ethiopië, Zuid-Soedan en Pakistan.
Aantal projecten binnen deze sector
15
Doelen voor 2013
•D e ontwikkeling van een geïntegreerd rampenmanagement programma in een nieuw projectgebied in Zuid-Soedan. • Een nieuwe rampengevoelige locatie selecteren in Ethiopië. • Frequenter reageren op rampen, gericht op de landen waar Dorcas al programma’s uitvoert. • De capaciteit en voorbereiding van de veldkantoren verbeteren om snel en adequaat te kunnen reageren op rampen. • Meer aandacht voor preventie, risicoreductie en het voorbereid zijn op rampen in zowel de rehabilitatie- als de ontwikkelingsprojecten.
Resultaten in 2013
• In Zuid-Soedan analyseerde Dorcas de situatie in Warrap en selecteerde daar een nieuwe programmalocatie om zowel rampenmanagement als ontwikkelingsprojecten uit te voeren. • In Ethiopië is een nieuw rampgevoelig projectgebied geïdentificeerd door middel van een contextanalyse. • In Syrië werd het programma verlengd en er werden nieuwe projecten opgestart in Syrië en Libanon. Dorcas en Cordaid hebben er samen voor gezorgd dat er een Hospitrailer – een mobiel ziekenhuis in een container – naar Homs in Syrië is gestuurd, omdat daar alle ziekenhuizen vernield waren. • Er is voor een deel gewerkt aan de capaciteitsverbetering van de veldkantoren. Zo verbeterde Zuid-Afrika zijn capaciteit tijdens de hulp in Mozambique.
Verbeterpunten binnen deze sector
•H et voltooien van het Disaster Preparedness Plan van de veld kantoren die voor 2013 gepland waren. • Dorcas wil zich in 2014 richten op en meer aandacht besteden aan het voorbereid zijn op noodsituaties in de meest rampgevoelige landen.
Uitgaven in 2013
399.600 euro
Budget voor 2014
441.000 euro
Algemene sectordoelen voor 2014
•O pzetten en uitvoeren van het ‘Chronische Crisis’-programma in Ethiopië, Kenia en Zuid-Soedan. • Het hulpprogramma aan Syrische vluchtelingen in Libanon opschalen met gebruik van private financiering en de subsidie van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. • Bijdragen aan de herbouw van 540 huizen en reparatie van 660 huizen. Dit zal de woonsituatie van 1.200 families verbeteren.
64 LAND
PAKISTAN
ETHIOPIË
BEGUNSTIGDEN
SOORT HULP
AANTAL BEGUNSTIGDEN
Slachtoffers van overstromingen (2012)
Kunstmest en reparatie waterpompen
3.980
Schoolgaande meisjes, onderwijzers en oudercomités van scholen die door overstromingen getroffen zijn
Schoolreparatie en training in ramp preventie
600
Dorpen getroffen door droogte in 2011/2012
Inkomensvoorziening en ramppreventie
2.115
TOTAAL
6.695
Tabel 3.12: Het aantal mensen dat in 2013 ondersteund werd bij wederopbouw en preventie voor rampen. Bron: administratie Dorcas.
Dorcas verleende noodhulp aan 18.074 mensen Dorcas hielp Syrische vluchtelingen in Libanon.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 65
3.4 Partnerontwikkeling Als lerende organisatie hecht Dorcas waarde aan een lerende houding bij haar partner organisaties. Ook vindt ze het continu verbeteren van hun capaciteiten en competenties belangrijk voor de kwaliteit van de te realiseren hulp- en ontwikkelingsprojecten. Omdat Dorcas geen gebruik meer kan maken van gelden van de Nederlandse overheid voor capaciteitsontwikkeling, reserveert zij één procent van elk projectbudget voor de capaciteitsopbouw van de partnerorganisaties.
DOELSTELLINGEN 2013 In 2013 stond er in elk land waar Dorcas een kantoor heeft een Dorcas-partner conferentie op de agenda. Deze conferentie had tot doel om de partners nader te informeren over lokale ontwikkelingen en zaken binnen de organisatie, zoals de projectbewaking- en evaluatiecyclus en de partnerovereenkomst. Om de impact van Dorcas-projecten te meten en om aan te sluiten bij de noden in Oost-Europa en Afrika, heeft Dorcas in 2013 alle partnerorganisaties verder bekwaamd in needs assessment (behoeftenonderzoek) naar de meest urgente noden in een gemeenschap. Op basis van dergelijk onderzoek ontwikkelen Dorcas en haar partnerorganisaties samen een project dat de geconstateerde noden efficiënt aanpakt en impact heeft op de hele gemeenschap.
RESULTATEN In de meeste landen waar Dorcas actief is, vond in 2013 een partnerconferentie plaats. Hier werden trainingen verzorgd voor de partnerorganisaties. De partners in Rusland en Dorcas-Rusland besloten elkaar vanwege de afstand te ontmoeten via een online- seminar. De training over needs assessment gaf de partners meer inzicht in de voorbereiding, uitvoering en verslaglegging van deze vorm van onderzoek. Vanwege politieke onrust kon de conferentie in Egypte niet doorgaan. In Tanzania werd ook het onderwerp institutionele fondsenwerving belicht. In Ethiopië belegde Dorcas een extra conferentie over klimaataanpassing in ontwikkelingsprojecten. Voor de conferentie in Ethiopië werden, behalve Dorcas-partners, vertegenwoordigers van de lokale overheid uitgenodigd. In Kenia is uitleg gegeven over de consequenties van de nieuwe aansturing voor provincies op de uitvoering van projecten, en hoe deze de samenwerking met lokale overheden kunnen verbeteren.
VOORUITBLIK 2014 Voor begin 2014 streeft Dorcas naar totstandkoming van nieuw beleid ten opzichte van capaciteitsopbouw, met name om de aanpak te verleggen van training naar meer coaching en het samen optrekken met lokale, minder ervaren partners. Zij kunnen dan de projecten, na een samenwerkingstraject met Dorcas-medewerkers van de veld kantoren, overnemen en zelfstandig voortzetten. Met het nieuwe beleid wordt ruimte gegeven aan regionale verschillen. Dorcas zal in 2014 samen met haar partners verder aandacht besteden aan de meer algemene onderwerpen zoals mensenrechten, innovatie, hiv/aids, gender, duurzaamheid en milieu.
66
3.5 Monitoring en evaluatie In 2013 heeft Dorcas voor het eerst gewerkt met het nieuwe systeem voor Planning, Monitoring en Evaluatie (PME). Dit systeem werkt als volgt: bij Calls for Proposals (oproep voor het doen van projectvoorstellen), worden organisaties in de partnerlanden uit genodigd om projectideeën, zogenoemde Concept Notes, bij Dorcas in te dienen. Dorcas kiest de beste ideeën uit; de partnerorganisaties, ondersteund door het Dorcasveldkantoor en het Dorcas-hoofdkantoor, ontwikkelen die verder tot een projectvoorstel van goede kwaliteit. Deze manier van werken vergroot de kwaliteit van het voorgestelde project.
PLANNING Het projectontwerp en de planning en procesbewaking van de uitvoering en voortgang zijn gebaseerd op het Project Cycle Management-systeem. Dit systeem helpt organisaties om een project op te zetten en om de projectresultaten op een gestructureerde manier bij te houden. Een van de planningsinstrumenten die Dorcas gebruikt is het logical framework (projectschema) of logframe waarin de doelen en indicatoren meetbaar staan omschreven.
MONITORING (PROCESBEWAKING) Het logframe is vooral gericht op het verzamelen van kwantitatieve data over de projectvoortgang en is binnen Dorcas gestandaardiseerd. De beperkte ruimte voor het registreren van kwalitatieve informatie rond de projectvoortgang is een beperking van dit instrument. Daarom vraagt Dorcas aan haar veldkantoren en partnerorganisaties, in aanvulling op dit logframe, om kwalitatieve informatie over afwijkingen van de planning en geleerde lessen te registeren. De partnerorganisatie rapporteert minimaal vier keer per jaar over de voortgang aan het veldkantoor. De voortgang wordt tweemaal per jaar gerapporteerd aan de verantwoordelijke programmacoördinator op het Dorcas- hoofdkantoor. De partnerorganisatie brengt maandelijks verslag uit aan Dorcas over de financiën.
EVALUATIES Dorcas evalueert regelmatig lopende en afgelopen projecten in zogenaamde mid-term en end-of-project-evaluaties. In 2013 hebben vier projectevaluaties plaatsgevonden. Dorcas selecteert de te evalueren projecten op basis van een aantal criteria. Het doel van een projectevaluatie is om de effectiviteit, efficiëntie, duurzaamheid en relevantie te onder zoeken. Een projectevaluatie kan een aanvulling vormen op de reguliere procescontrole. De resultaten van een evaluatie gebruikt Dorcas om de kwaliteit van huidige projecten te verbeteren, beter aan te sluiten bij de behoefte van de doelgroep en om goede beslissingen te nemen over nieuwe projecten. Daarnaast zijn evaluaties een middel om verantwoordelijkheid te nemen ten opzichte van de donoren. Dorcas ziet evaluaties ook als een middel om van te leren binnen de organisatie. Waar mogelijk voeren Dorcas-medewerkers van het hoofdkantoor of van de veldkantoren de evaluaties uit. Deze medewerkers kennen de organisatie en zijn daardoor vaak in staat om een project goed te overzien en om haalbare aanbevelingen te doen. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om een kijkje te nemen in een ander land, om ervaringen uit te wisselen, nieuwe ideeën op te doen en evaluatievaardigheden te vergroten. Attila Daray,
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA’S 67
Dorcas’ landendirecteur in Roemenië, was betrokken bij een evaluatie van een trainingscentrum voor beroepsopleidingen in Albanië. Hij zegt hierover: ‘Dit was een heel interessante ervaring, want we hebben een soortgelijk project in ons eigen land. Betrokkenheid bij een evaluatie kan bevestiging geven dat we op de juiste weg zijn. Het is ook goed om samen te werken met andere collega’s en van elkaar te leren.’ Behalve projectevaluaties heeft Dorcas in 2013 ook de sector Kinderontwikkeling tegen het licht gehouden. Er is onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de psychosociale zorg en in hoeverre deze aansluit op de behoeften van kinderen. De conclusie was dat er geen eenduidige invulling wordt gegeven aan het bieden van deze zorg. Het is nodig de verschillende soorten van zorg, variërend van sociaal-emotionele ondersteuning tot psychosociale zorg, gestructureerd te benaderen en vast te stellen voor de verschillende soorten projecten voor kinderen. Vervolgens zullen in overeenstemming met de geboden zorg de kwalificaties van de sociaal werkers verbeterd moeten worden.
68
3.6 Overzicht partnerorganisaties 2013 ALBANIË • Diakonia Agapes - Tirana • Emanuel Mission Foundation - Korça • Family Health Care Association - Korça • Integration Association Tropoja - Bajram Curri • Tabita Foundation - Korça
MOLDAVIË • Asociatia de Binefacere ‘Elim-Moldova’ - Singerei • Christian Foundation Titus - Telenesti • Dinar - Chisinau • El-Sadai - Chisinau • Hope to Children - Floresti • The Salvation Army - Chisinau
OEKRAÏNE • Charitable Organisation ‘New Hope Center’- Zaporozhie • Dobra Vistka - Krivoy Rog • Favor - Krivoy Rog • Good Samaritan Children’s home - Nagydobrony • Light of Resurrection - Donetsk • New Beginning - Mukachevo • New Life - Mukachevo • Phoenix - Mukachevo • Reformed Church - various locations • Ukrainian Gospel Mission - Lutsk
ROEMENIË • Christian Center Betania - Oradea • Christian Foundation Diakonia - ClujNapoca • Lord’s Army Association - Gherla • Pro Christo et Ecclesia Association (CE) - Targu Mures, Zalau, Oradea • Tamasz association - Vârsolt, Zalau
• The Peacemakers - Penza
EGYPTE • Bishopric of Public, Ecumenical and Social Services (BLESS) • Evangelical Church • Evangelical Mission in Aswan • Kasr El Dobarah Evangelical Church (KDEC)
ZIMBABWE ETHIOPIË • Addis Hiwot Integrated Sustainable Development Organisation (AHISDO) - Addis Ababa • Bole Kifle Ketema Ideroch Council - Addis Ababa • Ethiopian Guenet Church Development and Welfare Organisation - Addis Ababa • Ethiopian Mulu Wongel Amagnoch Church Development Organisation Addis Ababa • HOPE Enterprises - Addis Ababa • Life in Abundance - Jimma • Selam Awassa Business Group - Awassa
KENIA • Anglican Church of Uganda, Kisiizi Hospital - Kabale, Uganda • Kitise Rural Development - Kitise, Mwania, Makueni • Muangeni Rural Development - Ikutha • Muthetheni Parents Committee - Muthetheni • North Gem Community Development Program - Siaya • Redeemed Gospel Church - various locations • Shokut Naretoi Community Project - Naretoi • Wikivuvwa Development Action - Mwingi
RUSLAND • ACET - South-West Russia • Charitable fund Evangelskoe Miloserdie - N. Tagil • Charitable fund ‘Gorod Miloserdiya’ - Orenburg • Charitable fund Nadezhda Est - Tula • Charitable fund of psychological and social rehabilitation Vosstanovlenie Morshansk • Charity fund ‘Ruka Pomoschi’- Stavropol • Cultural and educational fund ‘Noviy Rassvet’ - Ryazan • NOMCC - Vladikavkaz
• International Evangelism Church - Arusha • Magugu Lutheran Parish - Babati/ Kongwa • New Life in Christ - Kilimanjaro • Olokii Lutheran Parish - Arusha • Sanya Juu Roman Catholic Church - Siha
• Diocese of Mutare, Community Care Program - Manicaland • Reformed Church in Zimbabwe, Community Based Aids Programme Masvingo
ZUID-AFRIKA • Tabitha Ministries - KwaZulu Natal • Tsibogang Christian Action Group - North West Province • Zimele Developing Community Self-Reliance - KwaZulu Natal
ZUID-SOEDAN • Catholic Diocese of Wau - Wau • Christian Agenda for Development (CAD) - Kangi • Diocese of Rumbek with the Episcopal Church of Sudan - Rumbek • Caritas Diocese of Wau - Zuid-Soedan
NOODHULP EN WEDEROPBOUW • Bishopric of Public, Ecumenical and Social Services (BLESS) - Egypte • Charitable Fund ‘Nadezhda Est’ - Rusland • Ethiopian Muluwongel Amagnoch Church Development Organisation (EMWACDO) - Ethiopië • Stichting Red een Kind/Partner Aid International - Pakistan
MOZAMBIQUE • Assemblia De Deus Africana - Avante na Fe Ministries - Inhaminga • Fambizanai Association - Nhamatanda
SOEDAN • St. Joseph Vocational training centre - Khartoum
TANZANIA • Anglican Church Diocese of Mara - Mara • Free Pentecostal Church of Tanzania - Handeni
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
VERSCHILLENDE LOKALE PARTNERS IN SYRIË, LIBANON EN JORDANIË
SPAREN MAAKT VERSCHIL MOYALE IS EEN STREEK IN HET ZUIDEN VAN ETHIOPIË. VEEL MENSEN WAREN, VÓÓR DE LANG DURIGE DROOGTE IN 2010 EN 2011, VOOR HUN INKOMEN AFHANKELIJK VAN HUN VEE. TOEN DE DROOGTE AANHIELD, GING ZEVENTIG PROCENT VAN HET VEE DOOD EN ZAGEN DE MEESTE MENSEN HUN INKOMEN VERDAMPEN. ALTERNATIEVE BRONNEN VAN INKOMSTEN WAREN ER NIET.
Gelukkig schoten overheden en organisaties toe met noodhulp. Zo ook Dorcas. Na het geven van acute noodhulp, vertrokken veel partijen uit het gebied. Dorcas bleef, om aan de oorzaken van de droogte en de kwetsbaarheid van de bewoners te werken. Dit doet zij door mensen te begeleiden om van kale landschappen weer groene gras landen te maken. Daarnaast worden mensen weerbaarder gemaakt door het introduceren van alternatieve inkomstenbronnen, zoals groenteteelt. Dorcas helpt mensen elkaar te helpen. Zelfhulpgroepen, bestaande uit een aantal boeren en hun gezinnen, sparen gezamenlijk en verstrekken leningen aan afzonderlijke leden. Sparen was een vrij onbekend begrip voor deze mensen. Ze ontdekten door de aanpak van Dorcas dat ze grote invloed kunnen hebben door gezamenlijk te investeren. Ook de positie van vrouwen in Moyale is verbeterd door de samenwerking in zelfhulpgroepen. Een van de vrouwen vertelt: ‘De bedragen die we verdienden voordat we een samenwerkingsverband aangingen, waren klein en
maakten geen verschil in ons dorp. Sinds we alle kleine bedragen bij elkaar leggen en uitlenen voor het waarmaken van goede ideeën van steeds andere groepsleden, zie ik dat ons geld levens verandert. We kunnen veel bereiken als we samenwerken.’ Oorspronkelijk had Dorcas voor ogen om twaalf zelfhulpgroepen op te starten. Het succes ging als een lopend vuurtje door Moyale en uiteindelijk waren er in 2013 41 zelfhulpgroepen actief. Met het in 2013 ontvangen geld van het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat Dorcas investeren in het opzetten van meer zelfhulpgroepen en in het uitbreiden van deze aanpak naar andere gebieden in Moyale en Borena.
70
Via het Adopt a granny-programma ontvangen ouderen hulp in de vorm van voedsel, kleding en medicijnen, en ook psychosociale zorg en pastorale ondersteuning.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING Communicatie en fondsenwerving gaan bij Dorcas hand in hand. De betrokkenheid en financiële steun van een trouwe achterban maakt haar werk mogelijk. In breder perspectief vraagt Dorcas aandacht voor het onrecht van armoede, betrekt mensen bij haar werk en biedt de mogelijkheid om daadwerkelijk een verschil te maken. Dorcas vraagt mensen en organisaties om een bijdrage te leveren in de vorm van gebed, tijd, geld en goederen.
4.1 Communicatie Dorcas roept mensen op om ‘in actie te komen voor de allerarmsten’. Dorcas’ visie: ‘Gods liefde uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede’, komt terug in al haar uitingen en fondsenwervende activiteiten in woord en beeld. Foto’s en video’s brengen het verhaal van Dorcas tot leven, en met dit verhaal wil Dorcas mensen in Nederland aanmoedigen om in actie te komen voor medemensen in Oost-Europa en Afrika. Ook zet Dorcas communicatiemiddelen in om de besteding van donaties te verant woorden en om de sponsoren te bedanken voor hun giften, hun loyaliteit en hun steun. Publicaties Dorcas publiceert voor haar achterban het Dorcas Journaal en de Dorcas Digitale Nieuwsbrief. Ook geeft Dorcas ieder jaar een jaarverslag uit. De tweemaandelijkse Gebedsbrief verschijnt voor mensen die het werk van Dorcas met gebed willen ondersteunen. Ook medewerkers van Dorcas bidden dagelijks met elkaar voor mensen en onderwerpen uit deze Gebedsbrief. Naast de periodieken zet Dorcas communicatiemiddelen in met informatie voor specifieke doelgroepen. Met het businessmagazine Connect en de digitale nieuwsbrief E-Connect informeert en inspireert Dorcas ondernemers die hun maatschappelijk verantwoord ondernemerschap vormgeven door steun aan Dorcas. Om vrijwilligers beter te kunnen informeren, heeft Dorcas sinds eind 2013 een nieuwsbrief die drie keer per jaar wordt gemaakt speciaal voor alle actieve vrijwilligers: Dorcas Vrijwilligers. De achterban informeren Dorcas streeft ernaar om tijdig en zorgvuldig te communiceren over onderwerpen waar de achterban mee te maken krijgt in de relatie met Dorcas, zoals de gevolgen van SEPA voor donateurs, of een veranderde levenssituatie van een gesponsorde granny. Website en sociale media De vernieuwde Dorcas-website (www.dorcas.nl) die vanaf april 2013 online is, evenals de sociale media (Facebook, Twitter, LinkedIn), krijgen duizenden bezoekers per maand. In 2013 is het aantal Facebook-likes verdubbeld en het aantal volgers op Twitter met twintig procent toegenomen.
71
72
De veldkantoren van Dorcas hebben zich in 2013 online laten zien door blogs op http:// www.dorcas.nl/weblogs vanuit Albanië, Oekraïne, Mozambique, Zimbabwe, Zuid-Afrika, Zuid-Soedan, Roemenië, Moldavië en Ethiopië. De lancering van een nieuwe inter nationale website en van de websites voor de veldkantoren die voor 2013 was gepland, werd uitgesteld naar 2014 wegens een groot aantal nieuwe projecten op de afdeling Marketing en Communicatie. Online media brengen mensen die betrokken zijn bij Dorcas, waar ook ter wereld, dichter bij elkaar. Ze zijn bij uitstek geschikt om aandacht te krijgen voor programma’s gericht op armoedebestrijding en rampenmanagement. Zo vonden de noodhulpcampagnes voor slachtoffers van de crises in Syrië (april 2013) en op de Filipijnen (november 2013) voor een deel online plaats, naast live radio-interviews en weblogs, de streaming van een benefietconcert en een speciale website. Massamedia Landelijke en regionale radio- en televisiezenders brachten het werk van Dorcas onder de aandacht van hun luisteraars en kijkers. SBS6 zond een rapportage uit over de Hospi trailer, een mobiel ziekenhuis met operatiekamer dat met steun van Dorcas medische zorg biedt aan slachtoffers van de oorlog in Syrië. EO Metterdaad toonde een project ten behoeve van Roma-kinderen in Albanië, en Groot Nieuws Radio en Family7 gaven veel ruchtbaarheid aan de Dorcas Voedselactie. Verschillende regionale radiozenders en dagbladen besteedden aandacht aan de vijfde plaats van Dorcas bij de Transparant Prijs in 2013.
Dorcas, Cordaid, het Syrische Rode Kruis, het Syrische ministerie van Gezondheidzorg en Hospitainer sloegen in juni 2013 de handen ineen om de slachtoffers van het geweld in Syrië te helpen. Gezamenlijk stuurden ze een trailer naar Homs om daar slachtoffers medisch te kunnen helpen. In deze clip ziet u hoe de hospitainer eruitziet en op welke manier deze ingezet wordt. Of kijk via: http://bit.ly/hospitrailer.
Vooruitblik 2014 In 2014 zal Dorcas zich steeds meer toespitsen op het Dorcas-verhaal: wat het werk van Dorcas voor verschil maakt in het persoonlijk leven van een begunstigde. In 2014 wordt de internationale website van Dorcas vernieuwd en krijgt ieder veldkantoor een eigen website. Ook de Dorcas-ondernemersgroepen en Dorcas-winkels krijgen eigen websites. De campagnes voor verschillende doelgroepen worden zoveel mogelijk geïntegreerd. Verder zal worden gewerkt aan een herziening van de communicatiestrategie.
4.2 Fondsenwerving Dorcas spreekt in Nederland verschillende doelgroepen aan en heeft daardoor een breed palet aan fondsenwervende methoden ontwikkeld.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING
73
Doelgericht geven Dorcas draagt er zorg voor dat ze giften met een specifiek doel daadwerkelijk voor dat doel aanwendt. Wanneer voor een doel meer gegeven wordt dan in het betreffende jaar nodig is voor dat doel, dan reserveert Dorcas de middelen voor datzelfde doel in het volgende jaar. Als er te veel reserve dreigt of als Dorcas het project het volgende jaar niet meer ondersteunt, dan wendt ze de middelen aan voor een soortgelijk project in dezelfde regio of in hetzelfde land. Zijn die soortgelijke projecten er niet, dan komen deze giften in een algemeen Dorcas-fonds. Gedragscode fondsenwerving Dorcas respecteert en hanteert een uitgebreide versie van de gedragscode voor fondsenwerving die is opgesteld voor de branche (deze zijn te vinden op www.CBF.nl/ keurmerken). In deze gedragscode zijn belanghebbenden geïdentificeerd en de basiswaarden respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit uitgewerkt. • Respect betekent het eerbiedigen van menselijke waardigheid en privacy van de eigen identiteit van personen en groepen; daarnaast heeft respect betrekking op keuzevrijheid en vrijwilligheid van personen en groepen. • Openheid betekent dat alle belanghebbenden geïnformeerd worden over alle voor hun belang relevante gegevens van inhoudelijke en financiële aard. • Betrouwbaarheid wil zeggen dat de belanghebbenden ervan uit kunnen gaan dat de verstrekte informatie waarheidsgetrouw is, dat de instelling professioneel en efficiënt werkt aan het bereiken van het gestelde doel en dat de instelling zich juist en volledig verantwoordt. • Kwaliteit duidt op het voortdurend streven naar deskundig, slagvaardig en kostenbewust handelen.
FONDSENWERVENDE DOELEN IN 2013 AFDELING
DOELSTELLING 2013
RESULTAAT 2013
RESULTAAT 2012
PARTICULIERE DONATEURS
7.200.000 euro
6.287.898 euro
7.248.819 euro
GROEPEN
1.520.000 euro
894.507 euro
595.675 euro
GOEDEREN
6.400.000 euro
4.831.660 euro
6.850.241 euro
650.000 euro
603.881 euro
504.161 euro
DORCAS-WINKELS
1.150.000 euro
1.829.349 euro
1.462.610 euro
BEDRIJVEN
1.400.000 euro
1.156.381 euro
1.292.662 euro
NL FONDSEN
1.176.000 euro
1.427.449 euro
1.119.143 euro
VELDKANTOREN
251.000 euro
569.051 euro
376.040 euro
DORCAS FUNDRAISING ORGANISATIONS
240.000 euro
153.172 euro
171.844 euro
19.987.000 euro
17.753.348 euro
19.621.195 euro
KERKEN
TOTAAL
Tabel 4.1: Overzicht van de fondsenwervende activiteiten van Dorcas. Bron: Dorcas administratie.
74
4.2.1 Particuliere donateurs Particuliere donateurs zijn persoonlijk betrokken bij Dorcas, doordat zij financiële giften of goederen geven. Zo zijn er particuliere donateurs die eenmalig of structureel doneren, middelen nalaten aan Dorcas, of een granny, kind, student of familie sponsoren. De afdeling Particuliere donateurs bestaat uit de teams Sponsoring en Particuliere donateurs. De teamleader van Particuliere donateurs stuurt ook de afdelingen Back office & Receptie en ICT aan. Doelstellingen 2013 7.200.000 euro werven door: • een groei van 500 sponsors voor het Adopt a granny-programma; • het opstarten van een programma voor vermogende particulieren; relaties opbouwen met individuen die grote bedragen doneren aan Dorcas; • meer aandacht voor en meer fondsen werven uit nalatenschappen; • meer inkomsten te genereren uit het Dorcas Journaal. Resultaten 2013 Er is in de donaties van particuliere donateurs een dalende lijn te zien in het aantal structurele donaties. Om donateurs aan zich te binden wilde Dorcas inzetten op groei met het aantal sponsors voor het Adopt a granny-programma. Dit vooral ook om te kunnen voldoen aan de aanvragen uit het veld. De beoogde doelstelling voor 2013 van 700 extra sponsors voor Adopt a granny is niet gerealiseerd omdat de geplande campagne is uitgesteld naar 2014. Het sponsorbestand is met een minimale daling van inkomsten echter wel op niveau gebleven. In 2013 werd er door de afdeling Particuliere donateurs 6.287.898 euro geworven. In totaal waren er 69.000 particuliere donateurs, onder wie 6.500 sponsoren. In 2013 is het aantal uren van de relatiebeheerder voor nalatenschappen uitgebreid. Hierdoor was een verhoogde inzet mogelijk om Dorcas in meer testamenten te kunnen laten opnemen. De inkomsten uit nalatenschappen bleven achter ten opzichte van 2012. Enerzijds is dit te verklaren door de uitzonderlijk hoge opbrengsten uit nalatenschappen in het voorgaande jaar; anderzijds is de verwachting dat de in 2013 geleverde inspanning pas in toekomstige jaren daadwerkelijk resultaat oplevert. Voor vermogende particulieren is in september 2013 een relatiebeheerder aangesteld, daarvan zullen de effecten in 2014 zichtbaar worden. Dorcas communiceert met particuliere donateurs via het Dorcas Journaal. In 2013 kwamen er acht Dorcas Journaals uit met een oplage van gemiddeld 70.000 stuks per editie. Dorcas voerde in 2013 de nieuwe huisstijl door, wat ook gevolgen had voor de vormgeving van het Dorcas Journaal. Vanaf de zomer stopte de daling in inkomsten uit het Dorcas Journaal, om in het najaar weer licht te stijgen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING Noodhulpacties Dorcas deed in 2013 een beroep op haar achterban voor middelen om noodhulp te kunnen bieden aan slachtoffers van de tyfoon op de Filipijnen en het conflict in Syrië. Dorcas werft gelden voor de noodhulp in samenwerking met het Christelijk Noodhulpcluster. Leden van dit cluster zijn, naast Dorcas: Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA. De totale opbrengst van Dorcas uit noodhulpcampagnes in 2013 was ruim 860.000 euro.
KLACHTENPROCEDURE De klachten die Dorcas ontvangt, worden geregistreerd, behandeld en gebruikt om van te leren. Het op minder grote schaal inzetten van telemarketing heeft het aantal klachten duidelijk doen dalen. In 2013 ontving Dorcas 24 klachten, een daling van acht klachten ten opzichte van 2012. In 2014 zal Dorcas bijzondere aandacht besteden aan het mailingbeleid en de dialoog met particuliere donateurs door meer gebruik te maken van digitale middelen. In 2013 ontving Dorcas 24 klachten (in 2012: 32; 2011: 28 en in 2010: 34). • Website – 6 • Beleid in Dorcas-winkels – 5 • Administratie – 4 • Overig – 10 De klachten zijn naar tevredenheid opgelost.
Vooruitblik 2014 In 2014 wil Dorcas haar achterban beter bedienen door op maat te bedanken en te mailen. Particuliere donateurs wil haar achterban vergroten en werft binnen het bestaande netwerk. In 2014 wil Dorcas ook speciale aandacht besteden aan communicatie die aansluit bij het rooms-katholieke deel van haar donateurs. Voor vermogende particulieren is in 2013 een relatiebeheerder aangesteld om de groep grote geldgevers beter te kunnen bedienen. Deze investering moet in 2014 zijn vruchten afwerpen. Dorcas streeft ernaar om in 2014 uit deze donateurs een groei van vijf fondsen op naam te realiseren en 25 grote nieuwe periodieke giften te ontvangen. Daarnaast wordt ingezet op het verkrijgen van nalatenschappen en legaten. Voor het Adopt a granny-programma wordt een nieuwe campagne ontwikkeld. Om bestaande en potentiële sponsoren de mogelijkheid te geven te zien onder welke omstandigheden de mensen in de projecten leven, en om te ervaren welk verschil de gegeven hulp maakt, zal Dorcas ook in 2014 sponsorreizen organiseren.
75
76
4.2.2 Vrijwilligers In 2013 voegde Dorcas team Groepen en team Winkels samen tot de afdeling Vrijwilligers. Met circa tienduizend actieve vrijwilligers is Dorcas een grote vrijwilligersorganisatie. Door deze reorganisatie onderstreept Dorcas het belang van al deze vrijwilligers. De vrijwilligers zijn onder meer actief in de Dorcas-winkels, werkgroepen, depots en voor de Dorcas Voedselactie. Ook de werving onder kerken wordt door deze afdeling aangestuurd.
GROEPEN Team Groepen bestond in 2013 uit zes regiocoördinatoren (3,5 fte’s), elk verantwoordelijk voor een regio in Nederland. Zij ondersteunen de grote groep vrijwilligers die depots runnen en campagnes voeren voor Dorcas. Ook geven de regiocoördinatoren gastlessen op basis- en middelbare scholen en presentaties in kerken, en voeren ze acties in werkgroepverband.
WINKELS Team Winkels bestond eind 2013 uit vijf teamleden (3,9 fte’s) die de Dorcas-winkels ondersteunen. Dorcas-winkels verkopen voornamelijk tweedehands goederen, zoals boeken, kleding, serviesgoed, meubels en speelgoed. Na aftrek van kosten en btw, komt de opbrengst uit Dorcas-winkels ten goede aan de projecten in Oost-Europa en Afrika. Eind 2013 waren er 22 Dorcas-winkels, waarin meer dan 1.200 vrijwilligers actief zijn. Doelstellingen 2013 • Inkomsten van werkgroepen, scholen, jongeren en campagnes: 1.520.000 euro. • Inkomsten van winkels: 1.150.000 euro. • Inkomsten van kerken: 650.000 euro. • Inzameling van goederen via depots: 4 miljoen euro. • Minimaal twee nieuwe winkels openen. Resultaten 2013
GROEPEN In totaal heeft team Groepen met de inzet van werkgroepen en vrijwilligers bij allerlei lokale en landelijke acties, waaronder de Dorcas Voedselactie, bijna 900.000 euro voor de projecten van Dorcas opgehaald. Dit is minder dan de doelstelling van ruim 1,5 miljoen euro. De werving van werkgroepen en van scholen heeft veel minder opgeleverd. Het is de werkgroepen niet gelukt nieuwe strategieën te ontwikkelen en te implementeren. Via scholen leverden kinderen en jongeren een financiële bijdrage van 60.000 euro door de acties Wandelen voor Water en Move2Support. De werving onder kerken leverde ruim 600.000 euro op. De landelijke Dorcas Voedselactie heeft 51.000 voedseldozen opgeleverd en bijna 300.000 euro aan giften. In totaal werd door vrijwilligers van met name depots voor een waarde van bijna 3,6 miljoen euro aan goederen ingezameld. Dorcas startte eind 2013 een nieuw vrijwilligersbeleid om vrijwilligers beter te kunnen informeren, inspireren en toerusten voor hun werkzaamheden. Een van de onderdelen van dit beleid is een nieuwsbrief speciaal voor alle actieve vrijwilligers.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING In 2013 ontwikkelde team Groepen een plan om effectiever te werken en kosten te besparen door de inzet van minder betaalde krachten en meer vrijwilligers. Een aantal vrijwilligers wordt ingezet als assistent-regiocoördinator om de kleinere groep regio coördinatoren te ondersteunen. De regiocoördinator zal zich zo meer kunnen richten op de coördinatie in plaats van op de uitvoering van de activiteiten. In 2014 meet team Vrijwilligers de effecten van deze gewijzigde aanpak.
WINKELS De primaire doelstelling is in 2013 ruim overschreden, de formule blijkt zeer succesvol. Er zijn drie nieuwe Dorcas-winkels geopend: Opheusden (begin 2013), Dalfsen (september 2013) en Aalten (eind 2013). In Bergambacht is de bestaande winkel uitgebreid door het naastgelegen pand bij de winkel te betrekken. De winkel in Barneveld verhuisde begin november naar een nieuw onderkomen en was vanaf januari 2014 weer open voor het publiek. Door de groei in het aantal Dorcas-winkels in 2013, werd het team in 2013 uitgebreid met twee medewerkers (1,5 fte). Het team Winkels is met deze uitbreiding op sterkte voor haar werkzaamheden in 2014. Vooruitblik 2014
GROEPEN Een van de doelstellingen van Dorcas voor 2014 is een groei in het aantal vrijwilligers. Omdat veel vrijwilligers op zoek zijn naar inspiratie voor fondsenwervende activiteiten en acties, ontwikkelde team Groepen de Inspiratiemap met actie-ideeën om geld en goederen in te zamelen. Begin 2014 verstuurt Dorcas deze map naar de werkgroepen. In 2014 gaat Dorcas kerken als een aparte doelgroep benaderen om op die manier een groei van tien procent in fondsen ten opzichte van 2013 te realiseren. Voor de doelgroep kinderen zet Dorcas in 2014 een nieuw ontwikkelde fondsenwervende actie in. Deze wordt in het schooljaar 2014-2015 geïntroduceerd op scholen.
WINKELS Team Winkels is optimistisch over de kansen en mogelijkheden in 2014. De Dorcas- winkels zijn uitstekend in staat gebleken om bij te dragen aan de financiering van diverse projecten. Dorcas verwacht wederom een stijging van tien procent in de netto afdracht voor de projecten in 2014. De economische crisis draagt zeker bij aan groei van de omzet van team Winkels. Voor 2014 stelt Dorcas zich ten doel om het aantal bestaande Dorcas-winkels te handhaven en deze beter te faciliteren. De voorbereidingen voor een nieuwe winkel in Rijssen zijn in volle gang, zodat er begin 2014 weer een nieuwe winkel aan het totale aantal Dorcas-winkels kan worden toegevoegd.
4.2.3 Bedrijven Onder de Dorcas-bedrijfsrelaties vallen bedrijven met een winstoogmerk, ondernemers en ondernemersverenigingen, zoals Kiwanis, Rotary en Lions, en de Dorcasondernemersgroepen.
77
78
In de regionale Dorcas-ondernemersgroepen zijn bedrijfsrelaties verenigd die gezamenlijk in actie komen tegen armoede door fondsenwervende en voorlichtende activiteiten te organiseren, waarvan de opbrengsten ten goede komen aan projecten van Dorcas in Oost-Europa en Afrika. Dorcas juicht de ontwikkeling toe dat de relatie zich niet beperkt tot een gift, maar dat bedrijven de projecten van Dorcas steeds nadrukkelijker ondersteunen vanuit een brede zakelijke maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dit maakt dat het bedrijf, de mede werkers en de relaties van het bedrijf zich betrokken weten bij de strijd tegen armoede. Doelstellingen 2013 • 1,4 miljoen euro in geld werven vanuit de bedrijfsdoelgroepen. • 2,4 miljoen euro in waarde van goederen werven vanuit de bedrijfsdoelgroepen. • Daarnaast wilde Dorcas goed in contact blijven met bestaande zakelijke relaties en nieuwe contacten leggen. Resultaten 2013 Een aantal van de middelen die team Bedrijven in 2013 heeft ingezet om de doelstellingen voor 2013 te bereiken: • Persoonlijk contact door gestructureerd relatiebeheer. • Ondersteuning van de fondsenwervende en voorlichtende activiteiten van de Dorcasondernemersgroepen. • Zakenreizen: een reis naar projecten in Roemenië en drie reizen naar Tanzania (zie kader). • De periodieken Connect en e-Connect. • Netwerkbijeenkomsten: één in Zwolle en één in het AZ-voetbalstadion in Alkmaar. In 2013 werd het concept ‘Vrienden van Dorcas’ (zie kader op pagina 24, hoofdstuk 1) geïntroduceerd; dit zal in 2014 verder vorm krijgen. • In totaal ontving Dorcas 2,6 miljoen euro in geld en goederen van bedrijfsrelaties in 2013. Dit blijft ruim achter bij de totale doelstelling in geld en goederen van 3,8 miljoen euro. • In 2013 ontving Dorcas bijna 1,2 miljoen euro in geld van bedrijfsrelaties. Dit is minder dan de begrote 1,4 miljoen euro. • In goederen heeft Dorcas ongeveer 1,4 miljoen euro ontvangen van bedrijfsrelaties. Dit is ruim onder de doelstelling van 2,4 miljoen euro. Het achterblijvende resultaat bij het team Bedrijven valt vooral toe te schrijven aan de verdere reorganisatie binnen Dorcas. Verscheidene relaties die het team Bedrijven voorheen beheerde, werden in 2013 ondergebracht bij andere teams, zoals Particuliere donateurs en Fondsen. Deze keuze is gemaakt omdat Dorcas in het relatiebeheer zo goed mogelijk aan wil sluiten bij de verschillende groepen donateurs. De resultaten daaruit vloeien dan ook naar deze teams. De inkomsten blijven echter wel behouden voor Dorcas.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING Een aantal belangrijke relaties gaf aan dat ze zich vanwege het economische tij genoodzaakt voelden om hun toezeggingen aan Dorcas voor 2013 te verlagen. Hier staat tegenover dat de lancering van de betrokken Dorcas-ondernemersclub ‘Vrienden van Dorcas’ en de beklimming van de Kilimanjaro voor team Bedrijven leidde tot een toename in het aantal donateurs, en dat biedt perspectief voor de toekomst. De werving in goederen van bedrijfsrelaties is in 2013 ver achter gebleven bij de doelstelling. In 2012 doneerden twee bedrijven gezamenlijk voor twee miljoen euro aan goederen. Dat was een uitzonderlijk goed jaar. De inkomsten uit goederen in 2013 lagen een stuk lager, op het niveau van 2011. Waarschijnlijk is dit het gevolg van de crisis, waardoor bedrijven kritischer omgaan met hun voorraadbeheer. De inkomsten aan goederen in 2013 bestaan uit meer, maar kleinere partijen dan in het jaar daarvoor. Omdat een van de medewerkers uit team Bedrijven langdurig ziek was in 2013, kon het team minder tijd dan gepland besteden aan de werving van nieuwe relaties. Vooruitblik 2014 In 2014 wil Dorcas 1,4 miljoen euro aan financiële middelen en 2,4 miljoen euro aan goederen werven bij bedrijven, ondernemers en ondernemersgroepen. Dorcas ondervond de effecten van de crisis relatief laat en in relatief beperkte mate. Dorcas verwacht daarom niet dat een kleine groei in de economie direct grote positieve effecten zal hebben voor haar inkomsten. Wel signaleert zij dat ondernemers nog altijd grote maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen. Het succes van de ‘Vrienden van Dorcas’ toont aan dat bedrijven graag op een laagdrempelige manier betrokken zijn bij concrete hulpen ontwikkelingsprojecten en armoedebestrijding. In 2014 voorziet Dorcas een groei in het aantal ondernemers dat zich aansluit bij de ‘Vrienden van Dorcas’.
DORCAS-ONDERNEMERSGROEP IN TANZANIA De Dorcas-ondernemersgroep Midden-Nederland bezocht in november 2013 een project in Tanzania waar Dorcas de kwaliteit van leven van de gemeenschappen verbetert door goede gezondheidszorg, aandacht voor de natuurlijke omgeving en landbouw, en het verstrekken van microkredieten. De Dorcas Ondernemersgroep had dit project vijf jaar ondersteund. Wat is er bereikt in Tanzania dankzij de ondersteuning van de Dorcas-ondernemersgroep? • 7.580 mensen kregen toegang tot schoon en veilig (drink-)water. • Er is een kliniek gebouwd voor de zorg aan een gebied met 4.500 huishoudens. • 48 boeren werden opgeleid tot landbouwspecialisten en zij trainen op hun beurt weer collega-boeren. • 45 kleine tuindersgroepen werden in het leven geroepen en zij kunnen met behulp van een druppelirrigatiesysteem diverse groentes telen. • 4 boomkwekerijen werden opgezet in samenwerking met een lokale milieucommissie. • Voor magere tijden werden 16 opslagplaatsen gerealiseerd om de oogst op te slaan en in goede conditie te bewaren. • Er werden meer dan 100 visvijvers voor consumptie en handel (markt) aangelegd. • 120 energiebesparende ovens werden geconstrueerd. Om dit te realiseren werd aan 3.280 mensen krediet verstrekt.
79
80
4.2.4 Fondsen Dorcas verkrijgt fondsen van de Nederlandse overheid, EO Metterdaad, Prisma en een veelheid aan Nederlandse vermogensfondsen. Via het medefinancieringsstelsel (MFS) verdeelt het ministerie van Buitenlandse Zaken een deel van het ontwikkelings samenwerkingsbudget over een aantal ontwikkelingsorganisaties. De huidige MFS-periode (MFS II) loopt van 2011 tot en met 2015. Doelstellingen 2013 • Continuering van de samenwerking met de ICCO-alliantie voor het verkrijgen van 546.000 euro subsidie (MFS II) voor projecten op het gebied van gezondheid en hiv/ aids en duurzame economische ontwikkeling. • 140.000 euro subsidie ontvangen via EO Metterdaad. • 490.000 euro ontvangen uit vermogensfondsen. Resultaten 2013 Voor het vinden van nieuwe contacten heeft het team Fondsen het internet en data banken ingezet in 2013. Hiervoor heeft het team ook bestaande en nieuwe informele netwerken aangeboord. Dorcas kan rekenen op een groot en veelzijdig netwerk door de werkgroepen, kerken en particulieren die zich inzetten voor Dorcas. Een belangrijke taak in 2013 was het schrijven van projectvoorstellen voor fondsen. Het team streefde ernaar om fondsen inzicht te geven in projectdoelstellingen en bijbehorende activiteiten, en ook om fondsen te inspireren met de inhoud van een projectvoorstel. Gedurende het jaar rapporteerde het team Fondsen over de voortgang van het project aan de relaties. Daar waar projecten afliepen, ontvingen de relaties een uitgebreid verslag van de resultaten. • Als onderdeel van de ICCO-alliantie (via Prisma) ontving Dorcas in 2013 537.727 euro aan MFS-subsidie (waarvan 83.298 euro aan kapitaaldeelname aan Co-Prisma werd verstrekt) voor haar hiv/aids- en gezondheidsprojecten en activiteiten op het gebied van duurzame economische ontwikkeling in Zuid-Soedan, Kenia, Ethiopië, Zimbabwe en Zuid-Afrika. • Een totaalbedrag van 187.122 euro werd verkregen via EO Metterdaad. Een belangrijk deel van deze inkomsten kwam voort uit donaties naar aanleiding van tv-uitzendingen van EO Metterdaad in het programma Geloven op 2. Het programma toonde indrukwekkende beelden van het bezoek van presentator Andries Knevel aan het Dorcas-project voor de integratie van Roma-kinderen in Albanië. De uitzendingen leverden in totaal bijna 160.000 euro op voor dit project voor de periode 2013-2015. • Team Fondsen legde relaties met nieuwe donoren. Deze vermogensfondsen, stichtingen en verenigingen steunden diverse Dorcas-projecten voor een totaalbedrag van 785.898 euro. Twee voorbeelden van daarvan zijn de Dr. Hofsteestichting en Aqua for All. • In 2012 werd Dorcas officiële partner van de Dr. Hofsteestichting. Deze relatie is in goede harmonie gecontinueerd in 2013. De stichting steunde het afgelopen jaar verschillende projecten van Dorcas voor een totaalbedrag van 70.000 euro. • Het in 2012 tot stand gekomen contract met Stichting Aqua for All werd succesvol voortgezet in 2013 ten behoeve van het water-, sanitatie- en hygiëneproject in Shokut, Kenia. In 2013 steunde Aqua for All dit project met een bedrag van 73.326 euro.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING Vooruitblik 2014 Dorcas zal zich in 2014 inzetten om de duurzame relaties met haar donoren te versterken en het aantal relaties met Nederlandse fondsen uit te breiden. Als onderdeel van de ICCO-alliantie zal Dorcas in 2014 naast de MFS-financiering voor hiv/aids- en gezondheidszorgprojecten, wederom bijdragen ontvangen voor haar projecten voor duurzame economische ontwikkeling in Oost-Europa en Afrika.
4.2.5 Institutionele fondsenwerving De werving door Dorcas van gelden van institutionele donoren wordt gecoördineerd vanuit de afdeling Programma’s. Omdat institutionele fondsen in toenemende mate lokaal beschikbaar worden gesteld, heeft een aantal Dorcas-veldkantoren zich in 2013 meer toegelegd op netwerken en op het aanspreken van deze fondsen. Dit heeft in 2013 al goede resultaten opgeleverd doordat meer conceptprojectvoorstellen en project voorstellen werden goedgekeurd. Doelstellingen 2013 • 251.000 euro werven uit institutionele fondsen. • De relatie met de Europese Unie (EU) en het ministerie van Buitenlandse Zaken verder versterken voor noodhulp- en ontwikkelingsprogramma’s. Resultaten 2013 In 2013 diende Dorcas via haar veldkantoren dertien projectaanvragen in bij institutionele fondsen, zoals de Europese Unie, het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, de Verenigde Naties, het Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) en het Food Security and Rural Entrepreneurship Fund (FSRE-Fund). Van deze aan vragen werden er drie gehonoreerd voor een totaalbedrag van ruim 700.000 euro, waarvan 569.051 euro in 2013 is ontvangen. Twee aanvragen werden in 2013 nog niet beoordeeld. Deze beide aanvragen zijn bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in gediend en werden begin 2014 goedgekeurd voor een totaalbedrag van 4,75 miljoen euro. Het betreft aanvragen voor hulp aan Syrische vluchtelingen in Libanon en voor een voedselzekerheidsprogramma in de Hoorn van Afrika (Zuid-Soedan, Ethiopië en Kenia). In hoofdstuk 3, paragraaf 3.3 ‘Rampenmanagement’, wordt dit verder toegelicht. Dorcas heeft in 2013 de samenwerking met andere organisaties op het gebied van institutionele fondsenwerving geïntensiveerd. Binnen Prisma werd een Institutionele fondsenwervingsgroep opgericht om Prisma-leden te steunen bij het vaststellen van kansen voor fondsenwerving en voor de formatie van samenwerkingsverbanden. Vooruitblik 2014 De veldkantoren zullen de lokale institutionele fondsenwerving in 2014 voortzetten omdat dat de mogelijkheid biedt om verder te groeien. In Nederland streeft Dorcas naar verdere strategische samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook in 2014 zal de EU worden benaderd voor projectfinanciering.
81
82
4.2.6 Dorcas Fundraising Organisations Ook buiten Nederland worden er fondsen geworven voor het werk van Dorcas. Fondsenwerving is de primaire doelstelling van Dorcas Fundraising Organisations (DFO’s) in de Verenigde Staten en Hongarije. Ook de meeste veldkantoren van Dorcas hebben, naast het uitvoeren van programma’s, een fondsenwervende doelstelling. In de Verenigde Staten heeft de parttime-directeur, samen met een bestuur, een aantal jaren getracht fondsen te werven voor Dorcas-projecten. Ze boekten enkele successen, maar onvoldoende om op voort te bouwen. Eind 2013 besloot de directie van Dorcas daarom met haar directeur in de VS een andere aanpak te kiezen. Deze aanpak zal in 2014 verder worden uitgerold, met als doel dat de organisatie in de Verenigde Staten een volwaardige bijdrage zal gaan leveren. Al sinds haar oprichting is Dorcas actief in Hongarije. Ruim twintig jaar geleden, kort nadat de grenzen met Roemenië opengingen en er meer mogelijkheden kwamen om contacten met kerken te onderhouden en hulp te bieden, kocht Dorcas een camping. Hier kunnen kerken in Hongarije en omliggende landen activiteiten organiseren ter versterking van de kerk. In 2013 startte Dorcas naast de camping een kringloopwinkel, naar het voorbeeld van de Dorcas-winkels in Nederland. Met de inkomsten uit deze winkel worden Dorcas-projecten gefinancierd. Doelstellingen 2013 Behalve het inzamelen van geld en goederen voor Dorcas-projecten, wil Dorcas in landen als Hongarije en de Verenigde Staten kerken bewust maken van armoede en hun manieren bieden om in actie te komen voor de allerarmsten, onder andere door het geven van diaconale trainingen. De veldkantoren van Dorcas in Roemenië en Zuid-Afrika werven ook fondsen in de particuliere markt. Dit doen zij bijvoorbeeld door tweedehands goederen aan winkels of groothandelaren te verkopen. Ook benaderen deze kantoren bedrijven en particulieren met de vraag om Dorcas-projecten te ondersteunen. Resultaten 2013 In 2013 hebben de DFO’s en de kantoren in Zuid-Afrika en Roemenië 153.172 euro aan fondsen geworven.
4.2.7 Logistiek en goedereninzameling De goedereninzameling van Dorcas omvat drie afdelingen: team Groepen, team Bedrijven en de afdeling Logistiek. Bij team Groepen worden goederen ingezameld in depots op basis van inzamellijsten. Team Bedrijven onderhoudt contacten met bestaande relaties en werft nieuwe bedrijven om nuttige goederen te verkrijgen voor de hulpprojecten. Deze twee afdelingen werken samen met de afdeling Logistiek, die de goederenstroom begeleidt; van de bestelbussen in de regio’s – die de goederen van de kleine depots naar
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING de regiodepots brengen waar de sortering plaatsvindt – tot het vervoer van deze goederen in opleggers naar het hoofdmagazijn in Andijk. Hier worden de goederen verder gesorteerd en verpakt en opgeslagen tot er een aanvraag vanuit het veld komt. Dan worden de goederen verscheept. De afdeling Logistiek beheert in het magazijn in Andijk ook de actiematerialen en draagt zorg voor het transport hiervan naar de actielocaties in Nederland. Doelstellingen 2013 • Minstens zes miljoen euro aan goederen inzamelen, verwerken en verzenden. • 150 internationale vrachttransporten naar de projectlanden sturen. Ingezette middelen • Vrijwilligers in de depots, relatiebeheerders van team Groepen. • Vrijwilligers voor relatiebeheer en een relatiebeheerder van team Bedrijven. • Vier magazijnmedewerkers, twee kantoormedewerkers en een groot aantal vrijwilligers voor logistieke werkzaamheden • Een wagenpark met personenauto’s voor de relatiebeheerders en directie, en bestelbussen voor de vrijwillige chauffeurs. Vrachtvervoer wordt voor het binnenland uitbesteed; Dorcas heeft wel eigen opleggers. Resultaten 2013 Behalve het bezorgen en ophalen van actiematerialen in heel Nederland zijn er trailers geplaatst voor acties. De Dorcas Voedselactie is jaarlijks de grootste logistieke uitdaging; met de hulp van vijf- tot zesduizend vrijwilligers verliep die ook dit jaar succesvol. Het reguliere en grootste deel van het logistieke werk bestaat uit het ophalen, verwerken en vervoeren van goederen. Het resultaat van de voedselactie was in 2013 minder dan in 2012. Het totale aantal verzonden pakketten in 2013 was 46.020; in 2012 waren dat er 47.683. De grote giften van de winkelketens bleven uit, omdat de bedrijven vanwege de economische crisis hun voorraden afstemmen op kleinere afzetmarkten en kritischer omgaan met overgebleven goederen. De grote stroom kleine partijen (voornamelijk van particulieren) bleef wel binnenkomen. Dorcas ontvangt minder tweedehandskleding en constateert dat er sprake is van groeiende concurrentie met gemeentes en andere organisaties. Om aan eisen van betrouwbaarheid en milieu te voldoen, is de modernisering van het wagenpark in 2013 gecontinueerd. Een leasebedrijf bood een aantrekkelijke leaseprijs voor drie personenauto’s als een vorm van sponsoring voor Dorcas. Andere auto’s zijn eigendom van Dorcas. Behalve op de prijs let Dorcas op kilometrage, milieuklasse en uitstraling van de auto. Vooruitblik 2014 Het wagenpark voor logistieke doeleinden wordt geleidelijk aan vernieuwd. Bij elke nieuwe bus wordt een kritische afweging gemaakt hoe de kosten en het gebruik zich verhouden. Dorcas zit qua logistieke capaciteit, met name opslagcapaciteit, aan het maximum en hoeft geen grote investeringen te doen.
83
84 GOEDEREN INTERNATIONAAL Voor 2013 was de doelstelling om 150 internationale transporten te organiseren naar verschillende bestemmingen. Van dit geplande aantal werden 126 transporten gerea liseerd. Het grootste deel hiervan betrof algemene materiële ondersteuning (voor meer informatie over deze projecten zie pagina 52) en goederen voor projecten gericht op ouderen- en gezinszorg en kinderen (zie pagina 51-57). Een overzicht van de verzonden transporten in 2013: OOST-EUROPA
AFRIKA
ALBANIË
10
ETHIOPIË
1
BOSNIË
1
LESOTHO
1
HONGARIJE
6
MOZAMBIQUE
1
MOLDAVIË
23
ZUID-AFRIKA
12
RUSLAND
2
ROEMENIË
32
SERVIË
SYRIË
2
2
OEKRAÏNE
15
TOTAAL
91
17
Tabel 4.2: Voor commerciële doeleinden werden in 2013 ook nog 16 transporten naar Roemenië verzonden en één naar Hongarije. Deze transporten zijn niet opgenomen in de bovenstaande tabel. Bron: Dorcas administratie.
• 25 transporten naar Oost-Europa werden uitgevoerd door vrijwillige chauffeurs, die voor deze transporten ook zelf fondsen hebben geworven. • Dorcas heeft 15 transporten naar Oekraïne verzonden van de 44 geplande transporten. 29 transporten konden niet verstuurd worden, omdat de Oekraïense overheid geen vergunningen afgaf voor distributie van de goederen. • Behalve naar de projectlanden in Oost-Europa, gingen drie transporten naar Bosnië en Servië waar door lokale organisaties materiële ondersteuning wordt gegeven aan de meest kwetsbare mensen, zoals ouderen, gehandicapten, chronisch zieken en minderheden, door middel van de door Dorcas verzonden goederen. • Ten behoeve van de begunstigden in projecten voor kinderontwikkeling en ouderenzorg in Mozambique, werd een container met voedsel, schoolartikelen, rolstoelen, schoenen en kleding naar dit land verscheept. • In 2013 werden één 40ft- en twee 20ft-containers naar Syrië verzonden. In deze containers zaten naast hulpgoederen als kleding en medisch materiaal ook 2011 voedselpakketten voor de Syrische bevolking.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
WARMTE VOOR LJOEDMILA ALS TWEE DINGEN HET LEVEN VAN LJOEDMILA HEBBEN GETEKEND, ZIJN HET KOU EN VERLIES. LJOEDMILA WERD GEBOREN IN EEN ARBEIDERSFAMILIE IN HET RUSSISCHE TULA. HAAR VADER, DIE MIJNWERKER WAS, OVERLEED TOEN ZE VIER JAAR WAS AAN EEN LONGONTSTEKING. HAAR MOEDER KON VAN HAAR SCHOONMAAKWERK BIJNA NOOIT NIEUWE KLEREN OF SCHOENEN KOPEN VOOR LJOEDMILA EN HAAR JONGERE BROER; OMDAT ZE GEEN SCHOENEN HADDEN, WAREN ZE VAAK VERKOUDEN.
Toen Ljoedmila vierentwintig jaar was, ontmoette ze in de fabriek waar ze werkte haar man, Mikhail. Ze trouwden en kregen twee dochters. Hun oudste dochter was gehandicapt en de zorg voor haar was zwaar. Mikhail overleed onverwacht en toen stond Ljoedmila er alleen voor. Haar jongste dochter raakte verslaafd aan de alcohol en overleed op jonge leeftijd. Ze liet Ljoedmila een kleinzoon na. Het jongetje raakte betrokken bij een ongeluk en verdronk. Het verlies van al haar geliefden viel Ljoedmila zwaar en haar gezondheid verslechterde. Na een hartaanval in 2008 raakten haar rug en benen verlamd. Sindsdien is ze nooit meer buiten geweest. Ze werd eenzaam en depressief en kon zich van haar kleine pensioen nauwelijks voldoende voeding en medicijnen veroorloven. Haar leven veranderde toen ze in 2011 werd toegelaten tot het Dorcas Adopt a granny-project. Ze kreeg gezonde voeding en werd opgevrolijkt
door de maatschappelijk werker en de vrijwilligers die regelmatig bij haar op bezoek kwamen. Ze kon weer lachen en nu probeert ze ook anderen te ondersteunen. Ljoedmila heeft door het project nieuwe mensen ontmoet, met wie ze bevriend is geraakt. Een van de vrijwilligers bracht fitness gewichten voor haar mee, waarmee ze dagelijks trainde. Nu loopt ze weer, hier en daar ondersteund door een stoel of de muur. Voor het verwarmen van haar oude woning kreeg Ljoedmila in 2013 een radiator. Sinds die dag is het warm en gezellig in huis.
86
De gezinszorgprogramma’s van Dorcas bieden hulp aan arme, gemarginaliseerde gezinnen in Oost-Europa.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 87
5.1 Balans per 31 december 2013 (in €) ACTIVA
31 december
31 december
31 december
31 december
2013
2013
2012
2012 1)
VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa (B1) Materiële vaste activa (B2)
307.468
22.353
2.209.185
2.031.206
Financiële vaste activa (B3)
2)
2.516.653
2.053.559
0
27.057
VLOTTENDE ACTIVA Voorraden (B4) Vorderingen (B5) Liquide middelen (B6)
1.119.006
861.279
767.196
1.117.444
3.711.894
3.311.718
TOTAAL
5.598.096
5.290.441
8.114.749
7.371.057
PASSIVA Reserves en fondsen (B7) Reserves Reserve financiering activa
2.200.000
Continuïteitsreserve
1.770.227
2.200.000 1.775.744 3.970.227
3.975.744
2.782.235
1.850.321
Langlopende schulden (B8)
437.976
517.937
Kortlopende schulden (B9)
924.311
1.027.055
8.114.749
7.371.057
Fondsen Bestemmingsfonds projecten SCHULDEN
TOTAAL
1) De vergelijkende cijfers zijn ontleend aan de geconsolideerde balans per 31 december 2012 van de in 2013 juridisch gefuseerde stichtingen, namelijk Stichting Dorcas Aid International, Stichting Dorcas Hulp Nederland en Stichting Dorcas Winkels. 2) Met ingang van het jaar 2013 worden software-ontwikkelingen verantwoord onder immateriële vaste activa. Hiertoe zijn de vergelijkende cijfers van 2012 aangepast.
88
5.2 Staat van baten en lasten over 2013 (in €) boekjaar
boekjaar
BATEN
begroting
begroting
voorgaand
voorgaand
boekjaar
boekjaar
boekjaar
boekjaar 1)
Baten uit eigen fondsenwerving (S1) Giften algemeen
3.249.210
3.750.000
3.129.666
359.965
500.000
959.211
Giften projecten
5.910.490
6.597.000
5.933.949
Ontvangen goederen om niet
4.831.660
6.400.000
6.850.241
Brutowinst verkoop artikelen
2.069.827
Nalatenschappen
1.545.000
2)
1.690.049
16.421.152
18.792.000
18.563.116
0
145.000
0
Baten uit acties van derden (S3)
530.600
300.000
304.077
Subsidies van overheden (S4)
801.596
750.000
754.002
39.742
4.000
22.303
17.793.090
19.991.000
19.643.498
Baten uit gezamenlijke acties (S2)
Rentebaten en baten uit beleggingen (S5) Som van de baten LASTEN Besteed aan de doelstellingen (S6) Voorlichting/bewustmaking
684.973
Noodhulp
838.898
750.482
687.750
706.251
1.213.754
Structurele hulp
5.846.893
6.908.920
6.449.736
Sociale hulp
6.831.747
8.589.526 14.051.363
2)
9.139.999 17.043.595
17.553.971
Werving baten (S7) Kosten eigen fondsenwerving
1.928.998
Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden
1.672.120
1.865.204
40.234
87.415
59.252
144.026
134.783
136.122
2.113.258
1.894.318
2.060.578
702.072
683.172
646.645
16.866.693
19.621.085
20.261.194
926.397
369.915
-617.696
Beheer en administratie (S8) Kosten beheer en administratie
Som van de lasten RESULTAAT
1) De vergelijkende cijfers zijn ontleend aan de geconsolideerde staat van baten en lasten over het boekjaar 2012 van de in 2013 juridisch gefuseerde stichtingen, namelijk Stichting Dorcas Aid International, Stichting Dorcas Hulp Nederland en Stichting Dorcas Winkels. 2) Op de vergelijkende cijfers van het voorgaand boekjaar is een correctie doorgevoerd vanwege een foutieve presentatie. Deze correctie is nader toegelicht onder S1.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 89 RESULTAATSBESTEMMING 2013 Toegevoegd/onttrokken aan Reserve financiering activa
-
Continuïteitsreserve
-5.517 931.914
Bestemmingsfonds projecten
926.397
LASTENVERDELING doelstelling Bestemming
voorlicht./
noodhulp
bewustm.
werving baten
structurele
sociale
eigen
acties
hulp
hulp
fondsen-
derden
subsidies
verkoop
beheer en
totaal
begroot
totaal
begroot
goederen
admin.
2013
2013
2012
2014
werving
Lasten Afdrachten geld en goederen Salarissen (L1)
494.659
4.925.063
6.247.863
11.667.585 14.185.000 15.029.176 14.186.395
282.139
86.410
501.300
296.403
554.923
20.514
72.387
228.598
387.738
2.430.411
2.458.371
2.212.571
2.789.160
Sociale lasten (L2)
55.387
15.494
78.815
49.506
110.202
4.155
13.340
46.305
75.014
448.219
394.544
355.384
452.275
Pensioenlasten (L3)
34.010
9.263
45.054
28.918
67.885
2.573
8.043
28.677
45.874
270.298
307.543
278.085
356.107
Overige personeelskosten (L4)
31.168
9.932
60.525
35.024
60.971
2.233
8.225
32.769
43.124
283.969
284.169
303.295
229.432
9.437
19.408
55.544
34.276
59.509
1.590
10.259
15.904
30.008
235.936
208.235
212.299
279.053
137.545
10.531
39.068
34.835
215.085
4.543
14.579
25.525
7.081
488.792
604.564
591.922
472.179
70.864
413
4.667
2.163
111.241
0
272
24.269
724
214.611
270.084
362.251
316.547
0
15.378
7.689
7.689
107.646
0
0
15.378
0
153.780
207.000
241.603
121.000
Algemeen beheer (L9)
46.280
13.573
74.214
45.069
91.542
3.417
11.518
27.489
63.150
376.253
362.093
334.171
402.480
Autokosten (L10)
14.038
5.221
37.237
20.195
26.818
940
4.148
7.410
19.985
135.992
160.495
152.794
152.218
Huisvestingskosten (L5) Communicatiekosten (L6) Algemene promotiekosten (L7) Logistiek/magazijn (L8)
Afschrijvingen (L11) Financieringslasten (L12) TOTAAL
654
6.615
14.302
27.386
53.643
0
491
5.869
24.786
133.747
175.400
162.688
172.541
3.450
853
3.414
2.421
6.961
269
765
4.378
4.588
27.099
3.587
24.957
1.649
684.973
687.750
5.846.893
6.831.747
1.466.426
40.234
144.026
462.572
702.072 16.866.693 19.621.085 20.261.194 19.931.036
De kosten van de verkoop van goederen ad € 462.572 worden ook als kosten van eigen fondsenwerving gezien en komen daarmee samen met de in de lastenverdelingsstaat genoemde € 1.466.426 tot het bedrag van € 1.928.998 in de staat van baten en lasten.
90
boekjaar
voorgaand
Dorcas-norm
CBF-norm
boekjaar Doelbestedingspercentage van de baten: Bestedingen aan doelstelling/totale baten
79,0%
89,4%
>85%
83,3%
86,6%
>85%
11,7%
10,0%
<15%
4,2%
3,2%
4%
Doelbestedingspercentage van de lasten: Bestedingen aan doelstellingen/totale lasten Fondsenwervingspercentage: Kosten eigen fondsenwerving/baten eigen fondsenwerving
<25%
Beheerskostenpercentage: Kosten beheer en administratie/totale lasten
De doelbestedingspercentages liggen in 2013 onder de eigen Dorcas-norm. Dit wordt veroorzaakt door: 1) d e aanzienlijke terugval in 2013 van de verkregen goederen om niet die als hulpverleningsgoederen werden verzonden; 2) de vertragingen in de cash uitgaven aan projecten. Verwacht wordt dat de doelbestedingspercentages in 2014 weer zullen toenemen tot rondom de Dorcas-norm. Het beheerskostenpercentage ligt in 2013 iets boven de Dorcas-norm en heeft dezelfde oorzaken als die vermeld bij de doelstedingspercentages. Doel en verwachting voor 2014 is dat dit percentage weer op het niveau van de vermelde Dorcas-norm komt te liggen.
5.3 Algemene toelichting JURIDISCHE FUSIE Na een gefaseerde integratie van beleid, bestuur en activiteiten van Stichting Dorcas Aid International en Stichting Dorcas Hulp Nederland, zoals gestart in 2011, heeft in 2013 de juridische fusie plaatsgevonden, waarbij ook de Stichting Dorcas Winkels is opgegaan in Stichting Dorcas Aid International. Als gevolg daarvan zijn 'van rechtswege en onder algemene titel' alle activa, passiva, begunstigingen en verplichtingen van de verdwijnende stichtingen, zijnde Stichting Dorcas Hulp Nederland en Stichting Dorcas Winkels, overgegaan naar de verkrijgende Stichting Dorcas Aid International. De fusieakte werd op 31 oktober 2013 verleden. Alle vergelijkende cijfers van het vorige boekjaar in deze jaarrekening zijn ontleend aan de geconsolideerde jaarrekening 2012 van de drie stichtingen.
ALGEMENE GRONDSLAGEN De jaarrekening is opgesteld in euro's, tenzij anders aangegeven. De jaarrekening is opgemaakt conform de Richtlijn Jaarverslaggeving 650 'Fondsenwervende Instellingen'. De jaarrekening is opgesteld op basis van de werkelijk betaalde kosten, met uitzondering van de goederen om niet, die gewaardeerd worden op geschatte waarde in het economisch verkeer.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 91 CONSOLIDATIE Bij de juridische fusie is bepaald dat de financiële gegevens van de drie fuserende stichtingen al vanaf 1 januari 2013 onderdeel zouden uitmaken van de verkrijgende stichting. De cijfers van de DFO's (Dorcas Fundraising Organisations) zijn niet geconsolideerd, omdat er geen overwegende zeggenschap is in deze juridisch zelfstandige, buitenlandse organisaties om te spreken van een 'groepsstichting'. De verregaande samenwerking is wel vorm gegeven door middel van een 'charter'.
VREEMDE VALUTA Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta's worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta's gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers die geldt op de datum van de transactie. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
FINANCIËLE INSTRUMENTEN Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Financiële derivaten worden bij eerste verwerking tegen reële waarde opgenomen en vervolgens per balansdatum tegen de reële waarde geherwaardeerd. De winst of het verlies uit de herwaardering naar reële waarde per balansdatum wordt onmiddellijk in de winst- en verliesrekening verwerkt. Indien financiële derivaten echter voor hedge accounting in aanmerking komen en hedge accounting wordt toegepast, is de verwerking van deze winst of verlies afhankelijk van de aard van de afdekking.
GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA De immateriële en materiële vaste activa worden opgenomen tegen de aanschafwaarde, verminderd met de afschrijvingen, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Bij het bepalen van de residuwaarde van de onroerende zaken wordt als richtlijn gehanteerd dat de gebouwen ten minste een restwaarde zullen hebben van de helft van de waarde in het economisch verkeer. Om extra kosten te voorkomen om deze waarde in het economisch verkeer telkenjare door middel van taxatie te moeten bepalen, wordt voor de onroerende zaken in Nederland uitgegaan van de jaarlijkse waardering voor de WOZ (Wet Onroerende Zaken). Afgeschreven wordt volgens het lineaire systeem gebaseerd op de geschatte economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Op grond en terreinen wordt niet afgeschreven. Herstelkosten worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Onder financiële vaste activa worden langlopende vorderingen en kapitaalbelangen verantwoord. Deze worden gewaardeerd op nominale waarde, waarbij evenwel jaarlijks zonodig impairment wordt toegepast, waarbij de nominale waarde wordt verminderd met een eventuele voorziening of verwachte waardevermindering. Gekochte goederen worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere opbrengstwaarde. De voorraad goederen verkregen om niet wordt gewaardeerd tegen de reële waarde in het economisch verkeer in Nederland, onder aftrek van 25 procent incourantheid. De per balansdatum nog niet gesorteerde en op kwaliteit beoordeelde goederen zijn niet opgenomen als voorraad, aangezien de omvang hiervan niet betrouwbaar is vast te stellen. Uitzondering hierop zijn de goederen verkregen uit de Dorcas Voedselactie, die deels zijn gesorteerd en op kwaliteit zijn beoordeeld in 2014. Aangezien deze goederen in 2013 zijn ingezameld, en de omvang betrouwbaar is vast te stellen, zijn deze in de voorraad opgenomen.
92
Vorderingen zijn opgenomen tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid. De Reserve financiering activa is bepaald als benodigde vaste financiering voor de vaste activa, onder aftrek van de langlopende financieringen, tot een totaalniveau van € 2,2 miljoen. De Continuïteitsreserve is gevormd als uitkomst van de risicoanalyse en dient ter financiering voor 1) het opvangen van het seizoenmatige karakter van het inkomen gedurende het jaar; en 2) het opvangen van afwijkingen in het begrote inkomen, zodat bij tegen vallende inkomsten zowel de organisatie in binnen- en buitenland alsook de uitvoering van de projecten beheerst kunnen worden aangepast aan de tegenvallende inkomsten. De totale continuïteitsreserve voor de gehele Dorcasorganisatie zal de komende jaren worden opgebouwd tot een totaal van € 2,3 miljoen. Dit is beduidend lager dan de maximale norm die het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) en de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) hanteren van 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. De bestemmingsfondsen betreffen specifiek voor projecten ontvangen giften, subsidies en overige baten voor zover deze nog niet besteed zijn. Als na afloop van een project permanent een overschot resteert, is het bestuur gerechtigd daar een andere bestemming aan te geven. Deze bestemming zal zo veel mogelijk in de lijn liggen met de originele bestemming van de baten. Alle bestemmingsfondsen kunnen voor de financiering van de projecten voor 2014 ingezet worden. Indien er in een periode van één of meerdere jaren teveel gelden zijn besteed aan projecten die geheel uit geoormerkte bijdragen worden gefinancierd, dan worden er voor die projecten negatieve bestemmingsfondsen aangehouden, omdat de te veel bestede bedragen gekort moeten worden op de bestedingen in het komend jaar. Niet uit de balans blijkende verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij anders is vermeld.
GRONDSLAGEN VOOR DE BEPALING VAN DE FINANCIËLE UITKOMST Ontvangsten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Opbrengsten vanwege giften en donaties worden verantwoord op het moment van ontvangst. Nalatenschappen worden verantwoord op het moment dat de omvang betrouwbaar vastgesteld kan worden. Giften in natura worden gewaardeerd tegen waarde in het economisch verkeer. De opbrengsten van verkochte artikelen (boeken, kleding en overige gebruikte goederen) worden verantwoord in het jaar waarin de artikelen geleverd zijn. Kosten worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarop deze betrekking hebben.
BELEGGINGS- EN VERMOGENSBELEID Dorcas heeft het beleid dat er geen middelen worden belegd en dat er zo min mogelijk wordt gereserveerd. Eventuele tijdelijk overtollige liquide middelen worden zo risicoloos mogelijk vastgelegd op een spaarrekening bij betrouwbare banken.
KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen kasstromen uit operationele activiteiten en kasstromen uit financierings- en investeringsactiviteiten. De gegevens voor het kasstroomoverzicht komen rechtstreeks uit de staat van baten en lasten, dan wel uit de mutaties in de balansposten volgens de begin- en eindbalans.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 93
5.4 Toelichting op de balans software ACTIVA
ontw.
Immateriële vaste activa (B1) Het verloop in het verslagjaar is als volgt: Aanschafwaarde per 1 januari Gecumuleerde afschrijvingen 1 januari Boekwaarde per 1 januari
47.298 -24.945 22.353
Herclassificatie investeringswaarde
0
Herclassificatie cumulatieve afschrijvingen
0
Investeringen
298.976
Afschrijving
-13.861
Aanschafwaarde desinvesteringen
0 0
Afschrijving op desinvesteringen Mutaties boekjaar
285.115
Aanschafwaarde
346.274
0 Gecumuleerde afschrijvingen
-38.806
Boekwaarde per 31 december
307.468
De afschrijvingen zijn berekend op dertig procent van de aanschafwaarde. De immateriële vaste activa worden geheel aangewend voor de bedrijfsvoering. De 'bedrijfsvoering' wordt hierbij opgevat als fondsenwerving en beheer en administratie (inclusief HRM).
94
onroerende ACTIVA
inventaris
zaken
vervoer-
totaal
middelen
Materiële vaste activa (B2) Het verloop in het verslagjaar is als volgt: Aanschafwaarde per 1 januari Gecumuleerde afschrijvingen 1 januari Boekwaarde per 1 januari Herclassificatie investeringswaarde Herclassificatie cumulatieve afschrijvingen
2.059.389
385.799
415.832
2.861.020
-390.741
-268.195
-170.878
-829.814
1.668.648
117.604
244.954
2.031.206
-31.320
31.320
0
0
30.969
-30.969
0
0
Investeringen
211.099
52.281
86.778
350.158
Afschrijving
-20.735
-60.751
-73.090
-154.576
Aanschafwaarde desinvesteringen
0
-93.405
-44.878
-138.283
Afschrijving op desinvesteringen
0
88.280
32.400
120.680
190.013
-13.244
1.210
177.979
Mutaties boekjaar Aanschafwaarde Gecumuleerde afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
2.239.168
375.995
457.732
3.072.895
-380.507
-271.635
-211.568
-863.710
1.858.661
104.360
246.164
2.209.185
De afschrijvingen zijn berekend naar de volgende percentages: Onroerende zaken (inclusief huurdersbelangen) Inventaris
0-20 20-30
Vervoermiddelen nieuw en alle vrachtauto's/opleggers
20
Vervoermiddelen, personenauto's gebruikt
30
Van de afschrijvingen is er een bedrag van € 34.688 verantwoord onder de directe winkelkosten van de Dorcaswinkels, en derhalve in de staat van baten en lasten verantwoord als aftrekpost op de brutowinst van de verkopen. Van de materiële vaste activa wordt per balansdatum voor een totale boekwaarde van € 1.109.065 aangewend voor de bedrijfsvoering, en voor een totale boekwaarde van € 1.100.121 voor directe aanwending in het kader van de doelstelling. De 'bedrijfsvoering' wordt hierbij opgevat als: fondsenwerving, inclusief de Dorcas-winkels, beheer en administratie en ondersteunende diensten. ‘Directe aanwending in het kader van de doelstelling' wordt hierbij opgevat als: alle materiële activa die direct in de doellanden worden gebruikt bij de implementatie van projecten en alle materiële vaste activa die worden ingezet bij projectmonitoring, -ontwerp en -aansturing.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 95
boekjaar
voorgaand
Financiele vaste activa (B3)
boekjaar
Overige vorderingen Garantiekapitaal Co-Prisma ten behoeve van Co-ICCO-deelnemerschap Saldo per 1 januari Stortingen boekjaar Afgeboekt ten laste van de MFS-2 overheidssubsidie Saldo per 31 december
27.057
0
56.241
27.057
-83.298
0
0
27.057
Gegeven de onzekerheid waarmee de waardering van het garantiekapitaal is omgeven, heeft de directie besloten om de stortingen direct ten laste te brengen van het resultaat en deze niet langer te activeren. Zowel de storting van 2012 als die van 2013 zijn in mindering gebracht op de MFS-2 subsidie (zie toelichting bij S4).
boekjaar
voorgaand
Voorraden (B4)
boekjaar
Bestemd voor bedrijfsvoering: Verkoopartikelen
0
0
Bestemd voor doelstelling: Goederen om niet Incourant 25%
1.431.769
1.148.372
-312.763
-287.093 861.279
TOTAAL VOORRADEN
1.119.006
861.279
96
boekjaar
voorgaand
Vorderingen (B5)
boekjaar
Debiteuren Stand per 31 december Voorziening dubieuze debiteuren
5.559
295.869
-74
-564
5.485
295.305
Overige vorderingen en overlopende activa Depotbedrag TNT Post
6.230
5.565
Vooruitbetaalde kosten
155.996
68.924
Nog te ontvangen nalatenschappen
376.066
455.454
Rekening-courant St. Antwoord
18.844
0
Rekening-courant Dorcas Aid Hungary
14.361
19.498
0
15.781
Rekening-courant Dorcas Aid South Africa Rekening-courant Dorcas Aid America
907
964
Diverse vorderingen
189.307
255.954
TOTAAL VORDERINGEN
767.196
1.117.444
De vorderingen zijn overwegend toe te rekenen aan de bedrijfsvoering.
boekjaar Liquide middelen (B6)
Rabobank ABN AMRO-bank ING-bank KBC België
voorgaand boekjaar
73.469
8.630
2.844.740
2.227.880
170.979
650.787
1.970
1.260
Rekeningen diverse winkels
114.277
71.686
Bankrekeningen veldkantoren
499.411
346.898
Kruisposten Vreemde valuta in contanten Kas TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN
861
0
1.596
1.021
4.591
3.556
3.711.894
3.311.718
De liquide middelen staan voor een bedrag van € 58.763 niet ter vrije beschikking. Deze worden door de ABN Amro-bank op een dekkingsrekening gehouden, als onderpand voor afgegeven bankgaranties ten behoeve van huurovereenkomsten. De liquide middelen zijn overwegend te kwalificeren als beleggingen, in die zin dat deze de liquiditeitsvariaties gedurende het volgend boekjaar kunnen opvangen en als financiering van de te besteden bestemmingsfondsen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 97
boekjaar
voorgaand boekjaar
PASSIVA Reserves en fondsen (B7) Reserves Reserve financiering activa Stand per 1 januari
2.200.000
0
Toegevoegd per 31 december uit resultaatsbestemming DAI
0
390.000
Toegevoegd per 31 december uit resultaatbestemming DHN
0
1.445.000
0
365.000
2.200.000
2.200.000
1.775.744
2.132.019
-5.517
-18.807
Onttrokken per 31 december uit resultaatsbestemming DHN
0
-324.114
Onttrokken per 31 december uit algemene reserve SDW
0
-13.356
Toegevoegd per 31 december uit resultaatbestemming SDW Stand per 31 december Continuïteitsreserve Stand per 1 januari Onttrokken per 31 december uit resultaatsbestemming DAI
Afrondingsverschil STAND PER 31 DECEMBER
1
2
1.770.228
1.775.744
De Raad van Toezicht heeft op 18 februari 2013 besloten om vanaf de jaarrekening 2012 slechts drie reserves te handhaven: 1. Bestemmingsfondsen (zie hierna), waarop een bestedingsverplichting rust, maar ingevolge de bepalingen van Richtlijn 650 als eigen vermogen dienen te worden gepresenteerd. 2. Reserve financiering activa, die vooralsnog op basis van de geconsolideerde balans 2011 is bepaald op € 2,2 miljoen. Deze reserve dient ter dekking voor de financiering van vaste activa en voorraden, waarop de langlopende schulden in mindering zijn gebracht. Om de drie jaar wordt de omvang van de benodigde reserve opnieuw vastgesteld aan de hand van de dan beschikbare balans. Dit betekent dat in 2015 de hoogte van deze reserve opnieuw zal worden vastgesteld. 3. Continuïteitsreserve, waarvan de hoogte bepaald is op maximaal € 2,3 miljoen. De komende jaren zal deze reserve verder tot het maximum opgebouwd worden. De Continuïteitsreserve wordt gevormd als financiering voor 1) het opvangen van het seizoenmatige karakter van het inkomen gedurende het jaar; en 2) het opvangen van afwijkingen in het begrote inkomen, zodat bij tegenvallende inkomsten zowel de organisatie in binnen- en buitenland alsook de uitvoering van de projecten beheerst kunnen worden aangepast aan de tegenvallende inkomsten.
FONDSEN De bestemmingsfondsen betreffen specifiek voor projecten ontvangen giften, subsidies en overige baten die nog niet besteed zijn. Als na afloop van een project permanent een overschot resteert, is het bestuur gerechtigd daar een andere bestemming aan te geven. Deze bestemming zal zo veel mogelijk in de lijn liggen met de originele bestemming van de baten. Hier wordt bij Dorcas zeer zorgvuldig mee omgegaan. Alle bestemmingsfondsen kunnen voor de financiering van de projecten voor 2014 ingezet worden.
98
In het jaar 2013 zijn aanzienlijke bedragen ontvangen voor noodhulp. Een deel van deze gelden is in 2013 al aangewend, maar een deel dient nog besteed te worden. Dit is de voornaamste oorzaak dat de stand van de bestemmingsfondsen in 2013 oploopt. Aangezien de ontvangen gelden hiervan in 2013 wel als inkomen dienen te worden opgenomen, maar de besteding pas in een later jaar plaatvindt, veroorzaken deze inkomsten zonder bijbehorende kosten een positief 'resultaat' in 2013. In het jaar dat deze inkomsten besteed zullen worden aan de projecten waarvoor deze zijn gegeven, zullen deze tot de kosten worden geteld en dan mogelijk een 'verlies' veroorzaken. Een nominatieve specificatie van de bestemmingsfondsen per project is in de boekhouding aanwezig. Het verloop van de totale bestemmingsfondsen per categorie kan als volgt worden weergegegen:
saldi
onttrekking en
saldi
per begin
toevoeging
per eind
boekjaar
in boekjaar
boekjaar
Noodhulp
909.706
524.370
1.434.076
Structurele hulp
622.210
551.094
1.173.304
Sociale hulp
318.405
-143.550
174.855
1.850.321
931.914
2.782.235
437.635
580.995
0
40.000
-127.216
-183.360
310.419
437.635
-173.805
-141.290
136.614
296.345
Leningen met een looptijd korter dan 5 jaar
276.758
417.241
Leningen met een looptijd langer dan 5 jaar
33.661
20.394
310.419
437.635
Langlopende schulden (B8) Onderhandse leningen Stand 1 januari Bij: opgenomen Af: afgelost Totaal Verantwoord onder kortlopende schulden Stand per 31 december Deze leningen worden verder onderverdeeld in:
TOTAAL
Dit betreft diverse onderhandse leningen. Er zijn geen zekerheden gesteld. Sommige leningen zijn rentevrij, andere dragen een rente van 5%. Over het boekjaar werd er een totaalrente geboekt op deze leningen van € 4.042, die in de meeste gevallen vervolgens kwijtgescholden werd als gift.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 99 Hypothecaire geldleningen Stand per 1 januari
242.129
262.666
Bij: opgenomen
118.000
0
Af: aflossingen boekjaar
-26.434
-20.537
Totaal
333.695
242.129
Verantwoord onder kortlopende schulden
-32.333
-20.537
Stand per 31 december
301.362
221.592
Hypothecaire leningen met een looptijd korter dan 5 jaar
133.301
85.665
Hypothecaire leningen met een looptijd langer dan 5 jaar
200.394
156.464
Totaal
333.695
242.129
TOTAAL LANGLOPENDE SCHULDEN
437.976
517.937
Deze hypothecaire leningen worden verder onderverdeeld in:
De hypothecaire geldlening voor de panden in Andijk bestaat uit een lening met een oorspronkelijke grootte van € 226.890. De hypothecaire geldlening heeft een vaste rente tot het einde van de looptijd van 4%. De aflossing bedraagt € 2.836 per kwartaal. Als zekerheid voor de lening is een eerste hypothecaire zekerheid ad € 794.115 verstrekt op de onroerende zaken te Andijk. Er zijn twee hypothecaire geldleningen voor het pand van de Dorcas-winkel in Nijverdal. Er zijn twee gelijke leningen met elk een oorspronkelijke grootte van € 115.000. De ene hypothecaire geldlening heeft een rente van 6,1 procent die tot 16 december 2019 vast staat. De andere hypothecaire geldlening heeft een rente van 5,1 procent die tot 16 december 2014 vast staat. De aflossing voor elk van deze leningen bedraagt € 1.149 per kwartaal. Als zekerheid geldt het winkelpand in Nijverdal. Er is tot slot één hypothecaire geldlening voor het pand van de Dorcas-winkel in Bergambacht, die in het boekjaar is opgenomen ter financiering van de aankoop van een uitbreiding van het winkelpand. De lening heeft een rentevastperiode van één jaar van 3,95% tot 3 juni 2014. Er wordt € 983 per maand afgelost. Als zekerheid geldt het winkelpand in Bergambacht.
100
boekjaar Kortlopende schulden (B9)
voorgaand boekjaar
Schulden aan kredietinstellingen/leningen Aflossingsverplichtingen hypothecaire geldleningen
32.333
20.536
Aflossingsverplichtingen onderhandse leningen
173.805
141.292
Totaal
206.138
161.828
Crediteuren
218.905
349.097
Omzetbelasting
76.361
100.653
Loonheffing en sociale premies
84.310
80.277
160.671
180.930
105.066
88.937
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Totaal Overige schulden Vakantiegeld Rekening-courant St. Antwoord Nog te betalen kosten
0
7.011
228.212
135.745
5.319
103.507
Totaal
338.597
335.200
TOTAAL KORTLOPENDE SCHULDEN
924.311
1.027.055
Overige rekening-couranten
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN FINANCIËLE VERPLICHTINGEN De stichting is meerjarige verplichtingen aangegaan voor de huur van depots voor een bedrag van circa € 99.000 per jaar. De stichting is meerjarige verplichtingen aangegaan voor de huur van bedrijfsruimten voor de Dorcaswinkels voor een bedrag van circa € 533.000 per jaar. Er is een veelheid aan huurcontracten. De meeste contracten zijn aangegaan voor een periode van vijf jaar, maar aangezien de begindata van de contracten onderling verschillen, is de totale looptijd niet exact vast te stellen; maar zal tussen de twee en drie resterende jaren liggen. Vanaf 2013 is de stichting gaan werken met driejarige partner-/projectovereenkomsten, waarbij met partner organisaties afspraken zijn gemaakt over de implementatie en funding van de projecten. Voorheen werden deze overeenkomsten per jaar afgesloten. Uit hoofde van deze driejarige overeenkomsten heeft de stichting de principeverplichting om de projecten meerjarig te financieren. Ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening betreft dit voor het jaar 2014 een verplichting van circa € 6.275.000, voor 2015 € 5.145.000 en voor 2016 € 395.000. De stichting heeft een totaal van € 60.000 aan herroepelijke schenkingen ontvangen. De schenker heeft de bevoegdheid om de schenkingen te herroepen zonder opgaaf van reden, ofwel de schenkingen om te zetten in onherroepelijke schenkingen. Indien de schenkingen worden herroepen, dan heeft de stichting ten minste één jaar de tijd om de herroepen schenking(en) terug te betalen, zonder dat er rente verschuldigd wordt. De stichting is in 2013 verplichtingen aangegaan voor investeringen in materiële vaste activa, die in 2014 zijn uitgevoerd voor een totaal bedrag van € 26.400.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 101
Er lopen een viertal operationele leasecontracten inzake auto's en bestelbussen, die in 2013 en begin 2014 zijn aangevangen, voor een totaalbedrag van € 50.900 per jaar, inclusief brandstofvoorschotten. Deze lease contracten lopen vier jaar. Tevens zijn er lopende leaseovereenkomsten en onderhoudsovereenkomsten voor de kopieer-/printfaciliteiten voor een totaalbedrag van € 19.900 per jaar. Deze overeenkomsten lopen vanaf 2013 tot en met 2018. De stichting is lid van Co-Prisma. Co-Prisma is lid geworden van de coöperatie ICCO. Als gevolg daarvan is de stichting de principeverplichting aangegaan om in 2014 een laatste storting te doen ten behoeve van het verenigingskapitaal van Co-ICCO van circa € 28.000. Er lopen twee rechtzaken, één in Kenia en één in Zuid-Soedan met voormalige werknemers van Dorcas. Het betreffen claims van in totaal € 40.900. Dorcas erkent deze claims niet.
5.5 Toelichting op de staat van baten en lasten BATEN Baten uit eigen fondsenwerving (S1) De totale baten uit eigen fondsenwerving zijn aanzienlijk gedaald met € 2.141.964. De belangrijkste daling doet zich voor bij de ontvangen goederen 'om niet'. Deze zijn namelijk met € 2.018.581 gedaald, wat het grootste deel van de totale daling verklaart. De inkomsten uit nalatenschappen zijn gedaald met € 599.246. In het jaar 2012 waren deze uitzonderlijk hoog. Toch wordt ook voor de toekomst een substantiële bijdrage verwacht uit erfstellingen, maar het karakter van deze inkomsten brengt met zich mee dat de ontwikkeling van jaar tot jaar moeilijk is te voorspellen. De algemene giften zijn nog iets gestegen, terwijl de bestemmingsgiften nagenoeg gelijk gebleven zijn. De brutowinst uit de verkoop van artikelen is beduidend toegenomen ( + € 379.778), wat vooral op conto van de Dorcas-winkels komt. Op de vergelijkende cijfers van 2012 is een correctie doorgevoerd, vanwege een foutieve boekingsgang bij het uitleveren van ontvangen goederen om niet. Daardoor was er ten onrechte een bedrag van € 439.689 verantwoord als inkomsten uit 'ontvangen goederen om niet' en eenzelfde bedrag als doelbesteding aan 'Structurele hulp'. Per saldo heeft deze correctie geen invloed op het resultaat. De brutowinst op verkoop van artikelen kan als volgt worden verantwoord:
winkels
Netto-omzet Kostprijs Mutatie voorraad BRUTOWINST VERKOOP ARTIKELEN
kleding enz.
kleding
totaal
NL
buitenland
in euro's
2.538.382
243.272
87.931
2.869.585
-842.779
-3.823
-846
-847.448
87.085
2.069.827
47.690
0
1.743.293
239.449
47.690
102
De kostprijs betreft de ingekochte goederen en de directe kosten die toegerekend dienen te worden aan de verkoopinspanningen, zoals de winkelhuur van de Dorcas-winkels, energie en andere directe winkelkosten. De indirecte kosten die samenhangen met de verkoop zijn aangemerkt als kosten van eigen fondsenwerving en als zodanig in de staat van baten en lasten opgenomen. Baten uit gezamenlijke acties (S2) In 2013 werden geen baten uit gezamenlijke acties ontvangen. De laatste keer dat er baten uit deze bron kwamen, was in 2011. Baten uit acties van derden (S3) Via acties van derden werd voor projecten ontvangen van:
bruto
kosten-
totaal
vergoeding Evangelische Omroep via Prisma
totaal vorig boekjaar
180.196
6.926
187.122
15.395
Aqua for All
73.326
0
73.326
80.696
Dorcas Aid Romania
75.615
0
75.615
99.073
Dorcas Aid Hungary
31.999
0
31.999
31.997
Dorcas Aid South Africa
13.907
0
13.907
11.827
Dorcas Aid America
31.651
0
31.651
28.947
7.500
0
7.500
36.142
Stop Aids Now!/ICCO
64.823
0
64.823
0
Nahed El Marous/Egypt
44.657
0
44.657
0
523.674
6.926
530.600
304.077
Fondation Les Paquerettes
De baten uit acties derden zijn vooral toegenomen door de bijdragen van de EO (Metterdaad), die in het boekjaar werden ontvangen. Daar waar de afrapportages nog moeten plaatsvinden van projecten, is de nog te ontvangen tien procent van de bijdrage als vordering op de balans opgenomen. De Dorcas Fundraising Organisations in het buitenland waren nog niet erg succesvol; Roemenië leverde hierin de belangrijkste bijdrage. De ontwikkeling van deze buitenlandse Dorcas-organisaties heeft de volle aandacht van de directie. De ontvangen bijdragen van derden-organisaties op diverse van de Dorcas-veldkantoren leverde dit jaar een aanzienlijke additionele bijdrage op. Subsidies van overheden (S4) Dit betreffen gelden die van of via de overheid zijn ontvangen. De ontvangen MFS-subsidies vragen een eigen financiële bijdrage. Deze bijdragen worden niet uit andere subsidies, maar via eigen fondsenwerving geworven. In het Jaarverslag worden de verschillende subsidies uitgebreid verantwoord. Aan de volgende instanties worden de gesubsidieerde projecten verantwoord:
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 103
bruto
Nederlandse ambassade/ICCO Ethiopië WFP via FO Zuid-Soedan MFS-subsidie via Prisma/ICCO
kosten en
totaal
programma-
vorig
vergoedingen
boekjaar
105.415
105.415
27.267 451.062
totaal
27.267 39.367
490.429
573.727
MFS-subsidie via St. Woord en Daad
-
-863
NCDO
-
-1.500
-
-4.162
PSO Plaatselijke overheden
2.000
2.000 -
28.464
47.247
47.247
0
-
104.127
EU-subsidie via FO Zuid-Soedan
129.238
129.238
54.209
TOTAAL
762.229
801.596
754.002
Agentschap Nederland EU-Subsidie via FO Albanië EU-Subsidie via FO Egypte 39.367
Op de bruto baten inzake MFS-subsidie via Prisma/ICCO ad € 534.360, zijn de bijdragen ad € 83.298 die Dorcas betaald heeft aan Co-Prisma in mindering gebracht. Deze betalingen worden gezien als een korting op de MFSsubsidie. Rentebaten en baten uit beleggingen (S5) Dit zijn rentebaten van liquide middelen voortvloeiend uit de aangehouden gelden uit hoofde van bestemmings fondsen en tijdelijke liquide overschotten.
TOEKOMSTBESTENDIGHEID VAN HET INKOMEN Er wordt bij Dorcas ruime aandacht besteed aan de toekomstbestendigheid van het inkomen in de komende jaren. Waar Dorcas de komende jaren uitbreiding van de inkomsten verwacht, valt als volgt weer te geven: • Dorcas-winkels; alhoewel er voor 2014 min of meer een pas op de plaats gemaakt wordt om de groei beheersbaar te houden, wordt er een verdere groei van het aantal winkels verwacht. Mede door de moeilijke financiële tijden is de Nederlander de schaamte voorbij om een kringloopwinkel binnen te stappen. • Nederlandse vermogensfondsen; hier liggen nog veel kansen voor Dorcas, mede door de mogelijkheden van een gevoeld 'eigenaarschap' van de fondsen bij de uit te voeren projecten. • Verkopen van ingezamelde kleding; nu steeds meer ontwikkelingslanden hun grenzen sluiten voor gebruikte kleding als hulpgoederen, terwijl Dorcas in de loop der tijden een uitgebreid apparaat heeft opgebouwd om gebruikte kleding in te zamelen, zal er in de toekomst een groter deel van deze kleding in binnen- en buitenland worden verkocht, om zo gelden te genereren die aangewend worden in de projecten. • Kerken in Nederland weten Dorcas steeds meer en vaker te vinden om uitdrukking te geven aan hun maat schappelijke betrokkenheid bij de zorg voor de armen. Hier liggen nog prachtige kansen. Er zijn ook inkomstenbronnen die onder druk staan, mede vanwege de crisis, zoals inkomsten van individuen, van bedrijven en van werkgroepen. Met de nodige inspanning zal het inkomen uit deze bronnen nog in stand gehouden kunnen worden op het huidige niveau, hoewel de middelen die aangewend worden om dat te doen, in verhouding zullen moeten blijven met de inkomsten.
104
Dorcas is nimmer in grote mate afhankelijk geweest van overheidsbijdragen. Dat betekent enerzijds dat bij terugtrekkende overheden het risico voor Dorcas beperkt is. Anderzijds betekent het dat hier nog vele kansen liggen die benut kunnen worden. In de eerste maanden van 2014 zijn er uitzonderlijke successen behaald in dit inkomenssegment. Concluderend kan gesteld worden dat Dorcas een zeer gevarieerd inkomenspalet heeft dat uit een groot aantal bronnen wordt gevoed. Dat geeft een wat complexe organisatie met veel fondsenwervende activiteiten. Het betekent ook dat het risico wordt gespreid van opdrogende inkomstenbronnen. Resumerend wordt verwacht dat het inkomen in de komende jaren op peil zal blijven, waarbij er plussen en minnen zullen zijn. Door die gevarieerdheid zal Dorcas naar verwachting in staat blijven om de resultaten toekomstbestendig te laten zijn.
boekjaar
boekjaar
LASTEN
begroting
begroting
voorgaand
voorgaand
boekjaar
boekjaar
boekjaar
boekjaar
Besteed aan de doelstellingen (S6) Voorlichting/bewustmaking Activiteiten/projecten
0
0
0
Uitvoeringskosten publiciteit
166.754
186.420
228.957
Uitvoeringskosten eigen organisatie
518.219
652.478
521.525
Totaal
684.973
838.898
750.482
Noodhulp Activiteiten/projecten
494.659
Uitvoeringskosten publiciteit Uitvoeringskosten eigen organisatie
441.000
973.685
7.681
7.631
7.519
185.410
257.620
232.550
Totaal
687.750
706.251
1.213.754
Structurele hulp Activiteiten/projecten
4.925.063
Uitvoeringskosten publiciteit Uitvoeringskosten eigen organisatie
5.844.967
5.471.531
21.261
21.152
17.908
900.569
1.042.801
960.297
Totaal
5.846.893
6.908.920
6.449.736
Sociale hulp Activiteiten/projecten
6.247.863
Uitvoeringskosten publiciteit Uitvoeringskosten eigen organisatie Totaal TOTAAL BESTEED AAN DE DOELSTELLINGEN
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
7.899.034
8.583.959
22.616
21.853
23.185
561.268
668.639
532.855
6.831.747
8.589.526
9.139.999
14.051.363
17.043.595
17.553.971
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 105
Binnen de bestedingen aan de doelstellingen is een aantal ontwikkelingen te zien: 1) De uitgaven voor voorlichting en bewustmaking zijn wat teruggelopen, doordat er per saldo minder uren aan zijn besteed door de medewerkers. 2) De uitgaven voor noodhulp zijn kleiner dan in 2012. In dat jaar zijn er nog belangrijke uitgaven gedaan in het kader van de Hoorn van Afrika en Haïti ten aanzien van rehabilitatie, nadat in 2011 de eerste hulpverlening had plaatsgevonden. In 2013 zijn de laatste uitgaven daarvoor gedaan en zijn de eerste uitgaven gedaan in het kader van de noodhulp aan Syrische vluchtelingen. Deze hulp krijgt zijn vervolg in 2014. 3) De verschuiving die al enige jaren te zien is, is dat er relatief steeds meer van de gelden en middelen besteed worden aan structurele hulp, ten koste van de sociale hulp. Dit berust op bewuste keuzen, omdat Dorcas zoveel als mogelijk wil inzetten op het structureel helpen van mensen om op eigen benen te staan. Dorcas wil mensen helpen om voor zichzelf te zorgen die dat kunnen, en alleen daar sociale hulp te geven waar mensen dat niet meer zelf kunnen. Dat de uitgaven aan de doelstellingen zijn gedaald ligt met name aan een drietal factoren: a) De ontvangen goederen om niet zijn belangrijk gedaald in 2013, wat een-op-een gevolgen heeft voor de bestede goederen om niet in het kader van projecten. In 2012 waren er bijzonder veel goederen om niet ontvangen, maar dit heeft zich in 2013 niet voortgezet. b) In het begin van het jaar 2013 is er vertraging ontstaan bij de projectbesteding, doordat er weinig nieuwe partner-/projectovereenkomsten tijdig zijn terug ontvangen. c) In 2013 is er achteraf gezien (te) voorzichtig omgesprongen met de 'calls for proposals', waardoor deze te laat zijn uitgegaan, zodat de projectportfolio niet tijdig is aangevuld. Zoals echter uit de balanspositie is op te maken, blijven de niet-bestede middelen beschikbaar voor aanwending in de projecten. Daarvoor zijn de nodige initiatieven genomen. Werving baten (S7) De kosten eigen fondsenwerving zijn onder te verdelen in € 1.466.426 (2012: € 1.564.729) voor werving eigen fondsen en € 462.572 (2012: € 300.475) voor verkoop goederen. Totaal derhalve € 1.928.998 (2012: € 1.865.204). De stijging zit vooral in de hoek van de overheadkosten die de exploitatie van de Dorcas-winkels met zich meebrengt. Dat is gezien de toename van het aantal winkels, de toename van de omzet en de netto bijdrage niet verwonderlijk. De kosten eigen fondsenwerving liggen ruim onder de 15% die Dorcas zichzelf als maximum stelt en eveneens ruim binnen de norm van 25% die het CBF stelt. Het percentage is in 2013 ten opzichte van 2012 echter wel gestegen van 10,0% naar 11,7%, hetgeen een belangrijk aandachtspunt is. Met de huidige bezetting van de fondsenwervende afdelingen voor de 'eigen fondsenwerving' zullen dus meer inkomsten gegenereerd moeten worden om deze kosten verantwoord te houden. De directe winkelkosten die de verschillende Dorcas-winkels hebben gemaakt, zijn verdisconteerd in de brutowinst (zie toelichting op de staat van baten en lasten, S1). De indirecte kosten van de Dorcas-winkels (centrale aansturing door Dorcasmedewerkers en andere algemene kosten) zijn onder 'kosten verkopen' verantwoord. Beheer en administratie (S8) De kosten voor beheer en administratie zjin als volgt verantwoord:
106
boekjaar Onderdeel Personele kosten
vorig boekjaar
551.750
496.504
30.008
30.805
7.081
8.741
724
789
Algemeen beheer
63.150
54.580
Autokosten
19.985
22.709
Afschrijvingen
24.786
28.919
4.588
3.598
702.072
646.645
Huisvestingskosten Communicatiekosten Algemene promotiekosten
Financieringslasten
In de toedeling van de salariskosten aan beheer en administratie zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
Medewerkers financiële administratie Financial controller programma's Backoffice-medewerker programma's Directeur programma's Programmacoördinatoren (i.v.m. algemene taken) Medewerkers HRM
100% 45% 100% 10% 0-15% 100%
Facilitair medewerker
70%
Receptionistes
80%
Financieel directeur
80%
Directieondersteuning
45%
Van de niet-personele kosten (vooral huisvesting, autokosten, afschrijvingen en algemene beheerkosten) werd € 150.323 aan kosten van beheer en administratie toegerekend. Daarbij werd van alle kosten van de veldkantoren, inclusief de personele kosten, 8% toegerekend aan beheer en administratie. Bij het opstellen van de normeringen is rekening gehouden met de Aanbeveling die de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) hiervoor heeft gegeven. De kosten voor beheer en administratie (4,2%) liggen in het boekjaar boven de maximumnorm die Dorcas zichzelf stelt (4,0%). Dit is aan de inkomstenkant vooral toe te schrijven aan de teruggelopen inkomsten, vooral die van de 'goederen in natura'. Aan de kostenkant was 2013 het eerste jaar dat er gedurende het gehele jaar een financieel directeur in dienst was, wat voor het overgrote deel op de kosten van beheer en administratie drukt.
BEZOLDIGING DIRECTIE Het toezichthoudend orgaan heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van de andere bezoldingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evalulatie van het functioneren van de directie was in november/december 2013. De bezoldiging van de directieleden gebeurt conform het actuele salarishuis en de daarbijbehorende salarisschalen.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 107
Naam Functie
Michel Gendi
Nico Hoogenraad AA
Director of Operations
Director of Finance and Operations
Dienstverband Aard
onbepaalde tijd
Uren Parttime percentage Periode
onbepaalde tijd
40
40
100%
100%
1-1/31-12
1-1/31-12
64.208
63.769
Bezoldiging Brutoloon/salaris Eindejaarsuitkering Totaal jaarinkomen SV-lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen
150
150
64.358
63.919
9.611
7.177
6.815
700
10.984
13.277
TOTAAL BEZOLDIGING 2013
91.768
85.073
TOTAAL BEZOLDIGING 2012
90.730
40.272
Pensioenlasten (werkgeversdeel) Totaal overige lasten en vergoedingen
(1-7/31-12)
Naam Functie
Joeke van der Mei Director of Fundraising and Communication
Dienstverband Aard Uren Parttime percentage Periode
onbepaalde tijd 40 100% 1-1/31-12
Bezoldiging Brutoloon/salaris Eindejaarsuitkering Totaal jaarinkomen SV lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen
64.208 150 64.358 9.611 5.466
Pensioenlasten (werkgeversdeel)
10.984
TOTAAL BEZOLDIGING 2013
90.419
TOTAAL BEZOLDIGING 2012
49.964 (1-6/31-12)
Er is geen sprake van variabel inkomen, prestatiebeloning of bonussen.
108
Indien de VFI-Richtlijn Beloning van Directeuren gelegd wordt op het functioneren van de directie van Dorcas, dan komt het volgende beeld naar voren:
Bestedingen aan de doelstelling
120 punten
Aantal fte's
95 punten
Diversiteit organisatie
115 punten
Wel/niet koepel
80 punten
Aansturing/beleidvorming
65 punten
Aantal punten
475 punten
Driehoofdige, collegiale directie
80%
Uitkomst weging zwaarte directievoering
380 punten
Op basis hiervan zou de directiebeloning volgens de VFI-Richtlijn Beloning van Directeuren terechtkomen in klasse G, met een totaal jaarinkomen van € 98.257. De directiebeloningen bij Dorcas (circa € 64.000 bruto jaarinkomen per jaar), liggen op ongeveer 65% hiervan.
boekjaar TOELICHTING LASTENVERDELING
begroting
voorgaand
boekjaar
boekjaar
46.000
47.200
Kosten publiciteit Kosten bank
48.592
Advertentiekosten
57.288
83.650
115.856
Kosten periodieken
225.482
205.600
211.727
Overige promotiekosten
216.487
264.000
346.927
Totaal
547.849
599.250
721.710
166.755
186.420
228.957
7.681
7.631
7.519
Structurele hulp
21.261
21.153
17.908
Sociale hulp
22.616
21.853
23.185
Totaal
218.313
237.057
277.569
DIRECTE VERWERVINGSKOSTEN
329.536
362.193
444.141
Waarvan ten behoeve van uitvoering projecten Voorlichting/bewustmaking Noodhulp
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 109
voorlicht./ Specificatie directe
noodhulp
bewustm.
struct.
sociale
fondsen-
acties
hulp
hulp
werving
derden
14.995
17.994
140.952
2.999
subsidies
verkoop
beheer en
totaal
budget
totaal
admin.
2013
2013
2012
2.999
299.899
289.250
327.584
verwervingskosten Communicatiekosten
89.970
Algemene promotiekosten
69.775
0
0
0
109.647
7.010
1.683
6.266
4.622
14.187
TOTAAL UITVOERINGSKOSTEN 2013
166.755
7.681
21.261
22.616
264.786
TOTAAL UITVOERINGSKOSTEN 2012
228.958
7.519
17.908
23.185
363.773
Algemeen beheer
5.998
8.997
14.995
0
0
19.936
0
199.358
264.000
346.927
550
1.524
3.464
9.285
48.592
46.000
47.199
3.549
10.521
38.395
12.284
547.849
599.250
721.710
4.101
10.454
52.718
13.095
721.710
Kosten eigen organisatie Salarissen
L1
2.430.411
2.458.371
2.212.571
Sociale lasten
L2
448.219
394.544
355.384
Pensioenlasten
L3
270.298
307.543
278.085
Overige personeelskosten
L4
283.969
284.169
303.295
Huisvestingskosten
L5
235.936
208.235
212.299
Communicatiekosten
L6
188.893
315.314
264.338
Algemene promotiekosten
L7
15.253
6.084
15.324
Logistiek/magazijn
L8
153.780
207.000
241.603
Algemeen beheer
L9
327.661
316.093
286.972
Autokosten
L10
135.992
160.495
152.794
Afschrijvingen
L11
133.747
175.400
162.688
Financieringslasten
L12
27.099
3.587
24.957
4.651.259
4.836.835
4.510.308
Voorlichting/bewustmaking
518.219
652.478
521.525
Noodhulp
185.410
257.619
232.550
Structurele hulp
900.569
1.042.801
960.297
Sociale hulp
561.268
668.639
532.855
Totaal
2.165.466
2.621.537
2.247.226
UITVOERINGSKOSTEN FONDSWERVING EIGEN ORGANISATIE
2.485.793
2.215.298
2.263.082
Totaal uitvoeringskosten Waarvan ten behoeve van uitvoeringsprojecten
110
voorlicht./
noodhulp
structurele
sociale
fondsen-
acties
hulp
hulp
werving
derden
bewustm.
subsidies
verkoop
beheer en
totaal
budget
totaal
admin.
2013
2013
2012
Specificatie uitvoeringskosten/ kosten eigen organisatie Salarissen
282.139
86.410
501.300
296.403
554.923
20.514
72.387
228.598
387.738
2.430.411
2.458.371
2.212.571
Sociale lasten
55.387
15.494
78.815
49.506
110.202
4.155
13.340
46.305
75.014
448.219
394.544
355.384
Pensioenlasten
34.010
9.263
45.054
28.918
67.885
2.573
8.043
28.677
45.874
270.298
307.543
278.085
Overige personeelskosten
31.168
9.932
60.525
35.024
60.971
2.233
8.225
32.769
43.124
283.969
284.169
303.295
9.437
19.408
55.544
34.276
59.509
1.590
10.259
15.904
30.008
235.936
208.235
212.299
47.575
4.533
24.074
16.842
74.132
1.544
5.582
10.530
4.082
188.893
315.314
264.338
1.088
413
4.667
2.163
1.594
0
272
4.333
724
15.253
6.084
15.324
0
15.378
7.689
7.689
107.646
0
0
15.378
0
153.780
207.000
241.603
Algemeen beheer
39.270
11.890
67.948
40.446
77.355
2.867
9.994
24.025
53.865
327.661
316.093
286.972
Autokosten
14.038
5.221
37.237
20.195
26.818
940
4.148
7.410
19.985
135.992
160.495
152.794
Huisvestingskosten Communicatiekosten Algemene promotiekosten Logistiek/magazijn
Afschrijvingen
654
6.615
14.302
27.386
53.643
0
491
5.869
24.786
133.747
175.400
162.688
3.450
853
3.414
2.421
6.961
269
765
4.378
4.588
27.099
3.587
24.957
TOTAAL UITVOERINGSKOSTEN 2013
518.219
185.410
900.569
561.268
1.201.639
36.685
133.505
424.177
689.787
4.651.259
4.836.835
4.510.308
TOTAAL UITVOERINGSKOSTEN 2012
521.525
232.550
960.297
532.855
1.200.955
55.151
125.668
247.758
633.550
Financieringslasten
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 111
Deze kosten zijn op basis van de historische gehanteerde systematiek toegerekend. De verdeelsleutel van de kosten wordt door verbijzondering van de geschatte gewerkte tijden van alle medewerkers integraal en percentagegewijs, bedrijfseconomisch doorberekend, rekening houdende met de werkelijke activiteiten van de medewerkers. Personeelskosten (L1-4) De totale personele kosten zijn in 2013 net iets onder de begroting gebleven. Wat wel opvalt is dat de aanwending van personele capaciteit aan de projecten een stuk minder is dan begroot en ook minder is dan vorig jaar. Dit komt door een onderbezetting op de veldkantoren gedurende 2013 en doordat enkele functies van projectcoördinatoren op het hoofdkantoor enige maanden niet bezet zijn geweest. De personele kosten van mensen die niet direct met de projectaansturing bezig zijn geweest, zijn in 2013 gestegen en hoger dan begroot. Dit komt onder andere door uitbreiding van de personele capaciteit ten behoeve van de Dorcas-winkels. De pensioenregeling betreft een beschikbare premieregeling, die kwalificeert als een toegezegde bijdrageregeling. De kosten van de betaalde premies worden verantwoord in het jaar waarop deze betrekking hebben. De pensioenregeling kent een garantiebepaling. Gedurende 2013 waren er gemiddeld 208 fte's (2012: 173) werkzaam, waarvan 58 in Nederland en 150 op de veldkantoren. Het aantal fte's in Nederland steeg van 52,5 naar 58 en bij de veldkantoren van 120,5 naar 150. Voor Nederland wordt in 2014 nagenoeg geen verdere uitbreiding van het aantal fte's voorzien. Bij de veldkantoren wordt een lichte stijging voorzien, omdat er meer projecten zelf geïmplementeerd worden dan voorheen. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen vergoeding voor verrichte werkzaamheden. In 2013 is voor € 10.487 (2012: € 5.693) aan kosten voor boardmeetings uitgegeven. Dat bedrag is inclusief reiskosten van buitenlandse leden van de Raad van Toezicht en een werkbezoek aan projectland Ethiopië. Huisvestingskosten (L5) De huisvestingskosten vielen iets hoger uit dan vorig jaar door hogere huurlasten en hogere onderhoudskosten. De huisvestingskosten waren te laag in de begroting opgenomen. Communicatiekosten (L6) De communicatiekosten zijn netjes binnen budget gebleven, waarbij er op de 'algemene promotiekosten' aanzienlijk minder is uitgegeven. De algemene communicatiekosten zijn beduidend lager uitgevallen dan begroot. Logistiek/magazijn (L8) De lagere kosten van logistiek zijn het gevolg van de lagere opbrengsten van giften in natura (goederen). Een deel van de logistieke kosten zijn echter directe projectkosten en geen algemene kosten. Afschrijvingen (L11) De afschrijvingen zijn lager uitgevallen dan begroot. Dat komt doordat er in de begroting rekening is gehouden met de eerste afschrijvingen op het CRM-pakket, maar door de vertraagde ingebruikname in 2014 is er in 2013 nog niet afgeschreven. Voorts is er besloten om een aantal auto's niet te vervangen met koopauto's, maar met leaseauto's, wat lagere afschrijvingen geeft. Financieringslasten (L12) Hierin zijn de rentelasten begrepen, maar ook de koersverschillen die in het boekjaar zijn gerealiseerd op vreemde valuta en boekwinsten en -verliezen op verkochte materiële vaste activa.
112
5.6 Kasstroomoverzicht 2013 boekjaar
boekjaar
vorig
vorig
boekjaar
boekjaar
Kasstromen uit operationele activiteiten Resultaat jaarrekening
926.397
-617.696
Bij: afschrijvingen
168.437
185.598
Veranderingen in werkkapitaal 350.249
-407.030
Toename/afname kortlopende schulden
Toename/afname vorderingen
-102.744
67.698
Toename/afname voorraad
-257.728
-50.505 -10.223
-389.837
1.084.611
-821.935
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Mutatie financiële vaste activa Toename/afname schulden op lange termijn
27.057
-27.057
-79.960
-90.032 -52.903
-117.089
Kasstromen uit investeringsactiviteiten Investeringen Desinvesteringen
-649.134
-270.837
17.604
25.738 -631.532
-245.099
400.176
-1.184.123
Liquide middelen 31 december
3.711.894
3.311.718
Liquide middelen 1 januari
3.311.718
4.495.841
400.176
-1.184.123
De toename van de liquide middelen is vooral het gevolg van de toename van de bestemmingsfondsen: geoormerkte ontvangen gelden die nog niet tot projectbestedingen hebben geleid, minus het kleine operationele 'verlies' indien de bestemmingsfondsen buiten beschouwing worden gelaten.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 113
5.7 Ondertekening directie en Raad van Toezicht De originele stukken zijn ondertekend door de directieleden en de leden van de Raad van Toezicht.
114
5.8 Controleverklaring
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
EEN TITEL VOOR MEKUANENT IK BEN MEKUANENT EN IK BEN 24 JAAR. ALS KIND LEEFDE IK OP STRAAT. MIJN OUDERS WAREN OVERLEDEN EN GEEN VAN MIJN FAMILIELEDEN HAD DE MIDDELEN OM VOOR ME TE ZORGEN.
Ik heb veel meegemaakt en kan terugkijkend zeggen dat ik de weg behoorlijk kwijt was. Je kunt je niet voorstellen hoe het is om geen huis en geen eten te hebben. Uiteindelijk gaf mijn tante me op voor het financiële adoptieprogramma van Dorcas. God had een plan voor mij. Ik weet niet wat er van me terechtgekomen zou zijn zonder het Dorcasprogramma. Als deelnemer kreeg ik onderdak, eten en schoolmaterialen. Maar wat het meeste voor mij heeft betekend, zijn de gesprekken met het personeel. Ik kon mijn verhaal kwijt; wat een opluchting! Toen ik afstudeerde voor mijn Bachelor in de informatica vond ik direct een baan als assistentdocent aan de Hawassa Universiteit. Na drie jaar werken besloot ik om verder te studeren. Nu studeer ik in Addis Abeba omdat ik Master in de informatica wil worden. Ook help ik Dorcas met mijn kennis van informatietechnologie.
Vijf jaar mocht ik genieten van de ondersteuning via Dorcas. Er zijn geen woorden voor om te beschrijven hoe dankbaar ik ben dat Dorcas er voor mij was toen ik dat nodig had.
116
Bijlage A. Begroting 2014 begroting BATEN
2014
Baten uit eigen fondsenwerving Giften algemeen Nalatenschappen
4.207.605 652.000
Giften projecten
6.000.000
Ontvangen goederen om niet
5.500.000
Brutowinst verkoop artikelen
2.300.000 18.659.605
Baten uit gezamenlijke acties Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten en baten uit beleggingen Som van de baten
15.000 550.000 1.025.000 15.000 20.264.605
LASTEN Besteed aan de doelstellingen Voorlichting/bewustmaking Noodhulp Structurele hulp Sociale hulp
824.609 742.786 8.336.576 7.111.827 17.015.798
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden
1.885.614 50.184 177.864 2.113.662
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som van de lasten RESULTAAT
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
801.576 19.931.036 333.569
BIJLAGEN 117
Bijlage B. Verdeling projectgelden 2013 budget
afdracht
afdracht
afdracht
budget
cash 2013
cash 2013
goederen
totaal
cash 2014
in euro’s
in euro’s
in euro’s
in euro’s
in euro’s
Roemenië
373.273
362.220
1.040.237
1.402.457
378.000
Moldavië
572.720
548.143
805.185
1.353.328
588.195
Verdeling naar landen
Hongarije
32.966
32.078
221.464
253.542
33.300
Oekraïne
783.641
679.737
566.199
1.245.936
760.500
Albanië
445.795
441.704
297.175
738.879
540.000
Bosnië
0
918
0
918
0
Rusland Tussentotaal Oost-Europa Egypte Soedan
363.495
312.891
118.177
431.067
419.400
2.571.890
2.377.691
3.048.436
5.426.127
2.719.395
953.009
796.914
0
796.914
945.000
51.885
20.097
0
20.097
52.200
Zuid-Soedan
500.461
591.391
30.840
622.231
675.000
Ethiopië
797.140
856.071
46.260
902.331
837.000
Kenia
868.342
785.305
0
785.305
859.200
Oeganda
57.000
56.902
0
56.902
57.000
Tanzania
703.903
556.350
0
556.350
756.000
Zuid-Afrika
312.799
244.899
353.498
598.397
358.200
81.862
90.965
37.273
128.238
405.000
107.111
63.100
0
63.100
110.700
43.740
36.197
26.783
62.980
169.200
4.477.252
4.098.191
494.654
4.592.845
5.224.500
Mozambique Zimbabwe Lesotho Tussentotaal Afrika Pakistan
0
7.577
0
7.577
0
Overige landen, CfP & transportfonds
1.230.858
562.505
1.078.531
1.641.036
742.500
Tussentotaal overige landen, CfP & transportfonds
1.230.858
570.082
1.078.531
1.648.613
742.500
TOTAAL
8.280.000
7.045.963
4.621.621
11.667.585
8.686.395
441.000
399.600
95.059
494.659
Structurele hulp
5.594.967
4.551.423
373.640
4.925.063
Sociale hulp
2.244.033
2.094.941
4.152.922
6.247.863
8.280.000
7.045.964
4.621.621
11.667.585
Verdeling naar soort hulp Noodhulp
118
Bijlage C. Verantwoordingsverklaring De Raad van Toezicht en directie onderschrijven de principes van de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen. De uitgangspunten van deze code zijn: • Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden te zijn van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. • De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. • De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.
BESTUREN EN TOEZICHT HOUDEN In 2013 is als volgt invulling gegeven aan bovengenoemde functiescheiding: Raad van Toezicht: toezicht houden en het kritisch volgend van de organisatie en haar resultaten. Directie: besturen en uitvoering. In hoofdstuk 2 ‘De organisatie Dorcas’ is dit uitgebreid beschreven. Dit hoofdstuk gaat in op de samenstelling en werkzaamheden van de Raad van Toezicht en de beoordeling van het functioneren van de directie en Raad van Toezicht zelf.
BESTEDING VAN DE MIDDELEN In hoofdstuk 1 ‘Doelstelling en strategie’ worden de doelstellingen en resultaten van 2013 in grote lijnen beschreven. In hoofdstuk 3 ‘De Programma’s‘ wordt verslag gedaan van de gerealiseerde impact aan de hand van de belangrijkste doelstellingen en resultaten in 2013. Individuele verhalen op de schutbladen tussen de hoofdstukken geven een beeld van wat de hulp werkelijk voor verschil maakt in het persoonlijk leven van een begunstigde. De paragraaf ‘Monitoring en evaluatie’ in hoofdstuk 3 beschrijft hoe de processen worden bewaakt zodat de activiteiten tijdig kunnen worden bijgesteld om de gestelde doelen te realiseren. De verbeterpunten worden verder uitgewerkt in dit hoofdstuk.
OMGAAN MET BELANGHEBBENDEN Dorcas heeft een uitgebreid netwerk van diverse belanghebbenden waar ze mee communiceert. Zo zijn de belanghebbenden in het buitenland de veldkantoren, de partnerorganisaties en de begunstigden. In hoofdstuk 3 wordt uiteengezet wat Dorcas doet aan de ontwikkeling van de partnerorganisaties in de projectlanden. Dit hoofdstuk bevat tevens een overzicht van partners waar Dorcas mee samenwerkt. Ook in Nederland kent Dorcas diverse samenwerkingsverbanden zoals het Christelijk Noodhulpcluster en Prisma. Deze samenwerkingsverbanden worden beschreven in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 4 ‘Communicatie en fondsenwerving’ wordt de relatie tussen Dorcas en haar achterban beschreven. Dorcas communiceert actief met de achterban en informeert deze met diverse periodieken. Voor de behandeling van klachten is er een gerubriceerd klachtenregister. Om de twee jaar vindt er een tevredenheidsonderzoek plaats onder medewerkers in binnen- en buitenland. Dorcas werkt nauw samen met duizenden vrijwilligers door heel Nederland. Raad van Toezicht lt.-kolonel mevr. dr. Ine Voorham, Voorzitter Directie Michel Gendi Nico Hoogenraad AA Joeke van der Mei
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
BIJLAGEN 119
Bijlage D. Organogram
RAAD VAN TOEZICHT
DIRECTEUR PROGRAMMA’S
DIRECTEUR FONDSENWERVING EN COMMUNICATIE
DIRECTEUR FINANCIËN
COMMISSIE DORCAS WINKELS
ONDERNEMINGSRAAD
RAAD VAN TOEZICHT
FINANCIËN
DIRECTIEONDERSTEUNING
ICT
LOGISTIEK
PROCESMANAGEMENT
MARKETING EN COMMUNICATIE
RAAD VAN BESTUUR/DIRECTIE ADVIESORGANEN VERANTWOORDELIJKHEID DIRECTEUR PROGRAMMA’S VERANTWOORDELIJKHEID DIRECTEUR FINANCIËN
HRM EN VRIJWILLIGERSMANAGEMENT
VERANTWOORDELIJKHEID DIRECTEUR FONDSENWERVING EN COMMUNICATIE
HUISVESTING EN BEHEER
PROGRAMMACOÖRDINATIE
INTERNATIONALE INSTITUTIONELE FONDSEN
MONITORING EN EVALUATIE
PROGRAMMAONDERSTEUNING
SOCIALE ZORG, KINDERZORG EN -ONWIKKELING
GEZONDHEID EN WASH
COÖRDINATIE VELDKANTOREN
DUURZAME, ECONOMISCHE ONTWIKKELING
NEDERLANDSE FONDSEN
PARTICULIEREN
BEDRIJVEN
VRIJWILLIGERS
DORCAS-WINKELS
DFOMANAGEMENT
DORCAS FONDSENWERVENDE ORGANISATIES
RAMPENMANAGEMENT
AMERIKA HONGARIJE VELDKANTOREN AFRIKA
VELDKANTOREN EUROPA
EGYPTE
ALBANIË
ETHIOPIË
MOLDAVIË
KENIA
ROEMENIË
MOZAMBIQUE
RUSLAND
Z.-AFR./LESHOTO
OEKRAÏNE
ZUID-SOEDAN TANZANIA SOEDAN
120
Bijlage E. Activiteitenkalender 2013 MET VRIJWILLIGERS, PARTICULIEREN, SCHOLEN EN ONDERNEMERS ZET DORCAS ZICH IN OM MIDDELEN IN TE ZAMELEN VOOR DE ALLERARMSTEN IN AFRIKA EN OOST-EUROPA. EEN AANTAL VAN DE ACTIES DIE VOOR DORCAS OP TOUW IS GEZET, IS WEERGEGEVEN IN DE ACTIVITEITENKALENDER; EEN ODE AAN ALLE MENSEN DIE IN ACTIE ZIJN GEKOMEN VOOR DE ALLERARMSTEN.
JANUARI
MAART
DORCAS WINKEL HEEMSTEDE GEOPEND Op 19 januari werd de Dorcas Winkel Heemstede geopend met een veiling. Vrijwilligers van de Dorcas-winkel hadden vijftig van de meest bijzondere artikelen apart gehouden. Klapstuk van de veiling was een auto. De veiling werd geleid door Willem de Winter, bekend van het programma Tussen kunst en kitsch, en bracht 1.400 euro op.
FEBRUARI WESTERKERK IN ACTIE Zondag 3 februari sloot de Westerkerk in Bunschoten- Spakenburg een jaar lang actievoeren voor een project van Dorcas in Mozambique af. In de dienst werd bekend gemaakt dat er 13.000 euro bij elkaar is gecollecteerd. Regiocoördinator Bas van der Brugge en Dorcas-directeur Nico Hoogenraad namen de cheque namens Dorcas in ontvangst.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
APRIL RALLY VOOR DORCAS
WANDELEN VOOR WATER 24.000 euro is het geweldige bedrag dat ruim vijfhonderd basisschoolleerlingen uit Groningen op woensdag 20 maart bij elkaar gewandeld hebben met de actie ‘Wandelen voor Water’. De leerlingen maakten een tocht van zes kilometer – de gemiddelde afstand die leeftijdsgenootjes in andere landen dagelijks moeten lopen om aan water te komen. De kinderen lieten zich spon soren door familie en kennissen. Het bedrag werd verdubbeld door de stichting Aqua for All en gaat naar het water- en sanitatieproject van Dorcas in Shokut, Kenia. De actie Wandelen voor Water werd ook in Eelde, Hardenberg, Doetinchem, Hardinxveld-Giessendam, Andijk, Tiel, Hilversum, Uden en Hilversum gehouden.
Bijna veertig glimmende, ronkende bolides reden in het weekend van 20 april mee met ‘De gezellige Dijktochdt!’. De rally werd gehouden voor Dorcas door Dorcas Onder nemers West-Friesland en herenspeciaalzaak Tillemans Mode in Hoorn. Voorafgaand aan de rally en in Kolhorn, waar werd geluncht, werden zakken met kleding en goederen ingezameld voor Dorcas.
MEI DORCAS FIETSDAG De zevende Dorcas Fietsdag op Hemelvaartsdag 9 mei heeft het mooie bedrag van 8.000 euro opgebracht. Ruim vierhonderd deelnemers genoten volop van de dertig kilometer lange tocht langs de mooiste dorpen van West-Friesland. De opbrengst is bestemd voor een groep van veertig weeskinderen in Arusha, Tanzania. Zij worden al sinds 2002 ondersteund door de Dorcas-werkgroep in NoordHolland en dat gaat in 2014 door.
BIJLAGEN 121
JUNI ACTIEWEEK IN WINKELCENTRUM Dorcas Ondernemersgroep Noord-Holland-Noord organiseerde in juni 2013 een actieweek in winkelcentrum Vijverhof in Avenhorn. Iedere winkel verkocht promotie artikelen, waarbij een deel van de opbrengst naar Dorcas ging. Ook konden klanten statiegeldflessen inleveren.
JULI
negentig jaar bereikte, was een collectebus gevuld voor Dorcas. ‘Omdat ik alles al heb en weet dat het geld goed terechtkomt bij Dorcas.’ Voor haar staat de zelfgemaakte collectebus met een Dorcas-sticker erop. ‘Mijn dochter heeft een spaarpot gekocht, die hebben we neergezet op mijn verjaardag. Ik heb geen idee hoeveel erin zit, maar ben wel heel nieuws gierig.’ Haar familie doneerde maar liefst 114 euro.
SEPTEMBER
OKTOBER DORCAS GALA DINER Ruim zestig gasten werden op 30 oktober door Marcel en Suzanne Bark verwelkomd in hun restaurant De Rijd in Nieuwe Niedorp. Voor het zevende jaar stelden ze hun restaurant beschikbaar voor het Dorcas Gala Diner. Het per soneel werkte belangeloos mee; een prachtig voorbeeld van verantwoord ondernemen.
NOVEMBER DORCAS-WINKELS Dorcas Winkel Aalsmeer vierde deze maand zijn 10-jarig jubileum. Dorcas Winkel Dalfsen opende onder grote belang stelling voor het eerst zijn deuren. In totaal kwamen er in 2013 drie nieuwe winkels bij.
NIJMEEGSE VIERDAAGSE Van 16 tot 19 juli werd in Nijmegen en omgeving de 97ste Nijmeegse Vierdaagse ge houden. Floor Verweij, Marieke Stoel, Wim van Dorp en Loes Muilwijk liepen de Vierdaagse uit voor Dorcas. Een bijzondere prestatie waar Dorcas blij mee is. Uiteindelijk hebben ze meer dan 2.000 euro voor Dorcasprojecten bij elkaar gelopen.
AUGUSTUS VERJAARDAGSGELD VOOR DORCAS Het verjaardagscadeau voor mevrouw Smit uit Purmerend, die de respectabele leeftijd van
MOVE2SUPPORT Met de actie ‘Move2Support’, zijn op 20 september studenten, medewerkers en belang stellenden van de Gereformeerde Hogeschool (GH) in Zwolle in actie gekomen om studenten en kansarme jongeren in ontwikkelingslanden studiekansen te geven. Samen met Dorcas en Compassion bracht de GH via de actie geld bijeen voor de projecten. De deelnemers lieten zich spon soren en hebben 13.000 euro bij elkaar gesport.
DECEMBER KERSTACTIE In december organiseerde de werkgroep Barneveld haar jaarlijkse Kerstactie. Vanaf oktober startte het verzamelen en inzamelen van materialen, zoals bakjes en dennenappels en mos in het bos. Vrijwilligers maakten daar weer sfeervolle kerststukken en -kransen van. De actie bracht het mooie bedrag op van 6.740,86 euro.
122
Algemene verantwoording Dorcas heeft dit jaarverslag met zorg opgesteld. Daarbij zijn keuzes gemaakt in de structuur, de inhoud en de vormgeving. De belangrijkste keuzes zijn hieronder toegelicht. Dorcas komt op veel manieren in actie voor de allerarmsten. Uit al deze acties is een selectie gemaakt om te beschrijven in dit jaarverslag; in de beschrijving wordt gestreefd naar transparantie en relevantie voor alle belanghebbenden. Dorcas stelt zichzelf ten doel om Gods liefde uit te dragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. De route die ze hierbij volgt staat beschreven in ‘Doelstelling en strategie’. Op de pagina’s tussen de hoofdstukken leest u vijf human interest story’s – persoonlijke verhalen van mensen die de impact van het werk van Dorcas belichten. Dorcas werkt in haar programma’s samen met partners uit lokale gemeenschappen in Oost-Europa en Afrika. Deze partnerorganisaties kennen de gemeenschappen en weten wat nodig is om levensomstandigheden te verbeteren en zelfredzaamheid te vergroten. Dorcas hecht veel waarde aan de samenwerking met en ontwikkeling van deze partnerorganisaties; één procent van elk projectbudget wordt gereserveerd voor de capaciteitsopbouw van de partnerorganisatie, zoals beschreven in paragraaf 3.4 ‘Partnerontwikkeling’. Om inzicht te geven in de impact van de programma’s zijn de doelen, resultaten en ontwikkelpunten per sector omschreven in tabellen. Om te werken aan continue verbetering van haar programma’s, introduceerde Dorcas in 2013 een nieuw planning-, monitoring- en evaluatiesysteem, dit leest u in de paragraaf 3.5 ‘Monitoring en evaluatie’. Foto’s en video’s brengen het verhaal van Dorcas tot leven, en met dit verhaal wil Dorcas mensen in Nederland aanmoedigen om in actie te komen voor medemensen in OostEuropa en Afrika. Dorcas biedt mensen veel verschillende manieren om in actie te komen. Een verzameling voorbeelden hiervan is opgenomen in bijlage E. ‘Dorcas activiteitenkalender’. Dorcas zou Dorcas niet kunnen zijn zonder de hulp van duizenden vrijwilligers. Hun enthousiasme en onbetaalbare inzet spelen een belangrijke rol in het werk van Dorcas. In dit jaarverslag wordt het belang van hun werk in verschillende hoofdstukken belicht.
REAGEREN? De structuur, tekst, cijfers en vormgeving van dit jaarverslag zijn gecontroleerd door redactie- en directieleden van Dorcas. Als u wilt reageren, met opmerkingen of vragen, kunt u dat doen via
[email protected] of telefoonnummer 0228 595900.
JAARVERSLAG 2013 DORCAS
DE GESCHIEDENIS VAN DORCAS IN 1980 ZETTE DIRK JAN GROOT SAMEN MET ZIJN VROUW DE CHRISTELIJKE STICHTING VOOR HULP AAN GEWETENSVERVOLGDEN (CSHG) OP. HIERMEE WERD INVULLING GEGEVEN AAN DE BEHOEFTE OM HET EVANGELIE IN PRAKTIJK TE BRENGEN EN MENSEN TE ONDERSTEUNEN DIE VANWEGE HUN GELOOF VERVOLGD WERDEN. DIT BETROF VERVOLGDEN IN DE DESTIJDS ‘GESLOTEN’ LANDEN IN OOST-EUROPA DIE VEELAL IN ARMOEDE LEEFDEN.
Na de val van de Berlijnse Muur en de politieke hervormingen in Oost-Europa, werden deze landen beter bereikbaar en ontstond de werkgroep Dorcas, genoemd naar een van de eerste christenen die ‘overvloedig was in goede werken en aalmoezen’ (Handelingen 9:36). De werkgroep richtte zich op het inzamelen en transporteren van hulpgoederen en ging over in Stichting Dorcas Hulp International, waarvan Dirk Jan Groot directeur werd. Toen in 1989 hongersnood uitbrak in Ethiopië, stuurde Dorcas een container voedsel. Het werkveld in Afrika breidde zich daarna snel uit naar meerdere landen. Naderhand werd het werk van Dorcas in twee stichtingen onderverdeeld. Daartoe werd Stichting Dorcas Aid International in 1995
opgericht; deze stichting was verantwoordelijk voor de uitvoering van de projecten in het buitenland. In 1997 werd Dorcas Hulp Nederland opgericht met de verantwoordelijkheid om fondsen te werven om de uitvoering van deze projecten mogelijk te maken. Dirk Jan Groot leidde de organisatie tot hij in 2010 met pensioen ging. In 2010 besloten de toenmalige besturen van Dorcas Hulp Nederland en Dorcas Aid International beide organisaties te integreren. Begin 2012 is deze eenwording intern gerealiseerd en in oktober 2013 is de fusieakte notarieel gepasseerd. Ook Stichting Dorcas Winkels is onderdeel van deze fusie. Vanaf oktober 2013 zijn alle activiteiten van Dorcas ondergebracht in één organisatie: Stichting Dorcas Aid International.
IN ACTIE VOOR DE ALLERARMSTEN Dorcas biedt hulp en ontwikkeling met 154 projecten in 17 landen in Oost-Europa en Afrika.