6
Gerrit Zalm, topman van ABN AMRO over de banken en (zorg)ondernemers
“In 2014, 2015 weer een bescheiden groei” Tekst: Martijn Plantinga Beeld: Ivar Pell
Met een prachtig uitzicht over de Amsterdamse Zuidas treffen we voormalig minister van Financiën en tegenwoordig voorzitter van de Raad van Bestuur van ABN AMRO, Gerrit Zalm. Niet alleen voor de zorgondernemers, maar ook voor de banken is het een turbulente tijd. Kunnen de banken wat betekenen voor onze beroepsgroep? In de huidige recessie zijn investeringen gewenst, maar in hoeverre kunnen ondernemers nog bij de banken aan kloppen? Mag een zorgondernemer eigenlijk ongelimiteerd winst maken? En is er licht aan het einde van de tunnel? We vragen het de bekendste bankdirecteur van Nederland. Stapt een ondernemer met een goed
hier ook door het hoofdkantoor naar
businessplan naar de bank, dan worden
gekeken.”
nog steeds kredieten verleend. Sterker
Hoewel er dus nog steeds kredieten wor-
nog, volgens Zalm is dit businessplan
den verleend is het natuurlijk algemeen
nog steeds leidend als het gaat om
bekend dat dit niet meer zo eenvoudig
investeringen of kredietaanvragen. “Elke
gaat als pakweg 8 jaar geleden. “Dat is
kredietaanvraag wordt apart beoordeeld.
niet eens zozeer vanwege opgelegde over-
We beschikken momenteel over 70 ves-
heidsregels” vertelt Zalm. “ABN AMRO,
tigingen die zelfstandig de aanvragen
maar ook de andere banken hebben
onder een miljoen kunnen behandelen.
geleerd van het verleden waarin veel geld
Gaat het om grotere bedragen dan wordt
moest worden afgeschreven doordat lenin-
7
gen simpelweg niet konden worden terug-
Verschillende ondernemers in de zorg
speelt. Zalm: “De zorgondernemer wil
betaald. Gevolg hiervan is dat er inderdaad
proberen zich te onderscheiden door zich
‘verkopen’, de patiënt heeft de zorg het
kritischer wordt gekeken wanneer bijvoor-
steeds meer te specialiseren. Zalm: “In
liefst gratis en de verzekeraar moet alles
beeld een fysiotherapeut geld nodig heeft
een grote stad kan dat heel goed wer-
in goede banen leiden. Als iemand écht
om te investeren in zijn praktijk.
ken, maar als je als fysiotherapiepraktijk
zorg nodig heeft, mogen we dat boven-
Overigens spelen deze zaken natuurlijk
ergens op het platteland zit, kan ik me
dien niet belemmeren wat de situatie
niet alleen in Nederland. In juli is in
voorstellen dat je dienstenpakket juist
nog complexer maakt. Daarbij moeten we
de eurolanden de kredietverlening aan
uitgebreid moet blijven.”
oppassen dat er niet teveel bureaucratie ontstaat, want dat drijft de kosten nog verder op. We willen dat de zorgverzeke-
‘Het MKB financiert zichzelf!’
raars kritisch kijken naar valse declaraties, fraude etc. Afwijkend gedrag móet gecontroleerd worden waardoor je altijd
bedrijven opnieuw gedaald, zo maakte
Stijgende zorgkosten
een vorm van bureaucratie zult houden.”
de ECB onlangs bekend. Er werden 3,7
De stijgende zorgkosten zijn al jaren
Hoewel de situatie bij de banken ook
procent minder leningen verstrekt. Dat
een probleem waar vrijwel elke regering
verre van ongecompliceerd is, moet Zalm
terwijl er zeker in deze moeilijke tijden
mee worstelt. Als voormalig minister van
Wouter Bos toch wel gelijk geven. In een
juist geïnvesteerd moet worden, zo is de
Financiën kan Zalm hierover meepraten.
eerder interview in MoveMens zei Bos
algemene gedachte.
“De zorgkosten zijn altijd al een probleem
over de gezondheidszorg: “Na de banken
“We moeten de kredieten, vooral bij het
geweest. Dat was in mijn tijd niet anders.
wilde ik nu iets kiezen wat écht gecom-
MKB, ook niet overschatten”, zo zegt
We zullen de kosten moeten beheersen
pliceerd is.” Zalm: “Met name door de
Zalm. “Een groot deel van de MKB-ers
maar het mechanisme werkt nu eenmaal
genoemde driehoeksverhouding, waar bij
heeft geen krediet nodig en spaart zelfs
zo dat dit in praktijk altijd lastig zal
de bank geen sprake van is, kan ik zijn
bij de banken. Dit spaargeld is zelfs vol-
blijven. Als we voor declaraties een bud-
uitspraak wel beamen.”
doende om te voldoen aan de vraag naar
getplafond zouden instellen, zal dit direct
kredieten bij het overgebleven deel. In
gevolgen hebben voor de geleverde kwa-
Een andere veelgehoorde opmerking
feite kun je bij wijze van spreken zeggen
liteit en de wachtlijsten. Met name de
is dat concurrentie en marktwerking
dat het MKB zichzelf financiert.”
verzekerde zorg, waarbij mensen minder
juist in de zorg voor problemen zorgt.
een eigen afweging hoeven te maken,
“Onterecht dat men de marktwerking
Vakmanschap
is moeilijke materie. Als bepaalde zorg
de schuld geeft,” zegt Zalm. “Kijk naar
Zalm: “Zeker in deze tijden moeten zor-
gratis is, ontstaat er natuurlijk veel vraag.
Engeland, met hun National Health
gondernemers, overigens net als elke
Bij fysiotherapie kijken mensen al veel
Service (NHS). Doordat de zorg vol-
andere ondernemer kritisch blijven kijken
kritischer nu het aantal behandelingen
ledig uit belastinggeld betaald wordt,
naar de bedrijfsvoering. Geen overhaaste
(in de basisverzekering) gelimiteerd is.”
zijn er bijna geen financiële prikkels.
beslissingen nemen of te hard van stapel lopen. Zaken als vakmanschap blijven heel belangrijk. Het klinkt als cliché, maar in feite moet een ondernemer vooral zorgen dat de patiënten bij hem terug blijven
‘De marktwerking in de zorg krijgt onterecht ‘de schuld’ van de problemen’
komen”. Lachend: “Al zal dat bij een fysiotherapeut wellicht iets anders liggen.”
Wat de gezondheidszorg natuurlijk extra
Als zorgverlener hoef je veel minder
Hoe dat het beste te doen is niet 1-2-3
gecompliceerd maakt is de bekende drie-
op de kosten te letten, je ontvangt een
te zeggen. “Dat hangt natuurlijk van
hoeksverhouding tussen zorgverlener,
inkomen zonder veel te hoeven doen.
verschillende factoren af. Zit je met je
patiënt en de zorgverzekeraar, waarbij
Als er geen marktwerking is, werk je de
praktijk in de stad? Of op het platteland?”
ook de overheid nog een belangrijke rol
bureaucratie juist in de hand.”
8
Concurrentie Mag een zorgondernemer ongelimiteerd winst maken? Hoe commercieel mag een ondernemer in de zorg zijn? Zalm heeft er geen problemen mee als er winst wordt gemaakt. Dat geldt voor zowel de aanbieders van zorg als voor de verzekeraars. “Er is voor beide voldoende concurrentie, dus waarom mag een goede ondernemer of verzekeraar geen hoge winsten maken? Ook bij de zorgverzekeraars is de afgelopen jaren veel verbeterd op het gebied van concurrentie. Er is voldoende aanbod om te kiezen en ook het overstappen gaat in tegenstelling tot vroeger een stuk eenvoudiger. Als je niet tevreden bent of ergens betere condities kunt krijgen, stap je gewoon over naar een andere aanbieder. Bij ons in het bankwezen werkt het ook zo. Kun je ergens een hogere rente op je spaargeld krijgen of goedkoper lenen, dan stap je simpelweg over naar een andere bank. In de vorige uitgave van MoveMens vertelde oud collega Rouvoet als voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland dat de verzekeraars nog wel eens ten onrechte negatief worden belicht als er winst wordt gemaakt. “Daar heeft Rouvoet gelijk in”, zegt Zalm. “Zoals ik net al zei, is er ook hier voldoende concurrentie dus waarom zouden ze geen winst mogen maken? Daarbij hebben de verzekeraars net als de banken door het verscherpte toezicht de plicht om een bepaalde hoeveelheid kapitaal aan te houden om te zorgen dat ze niet omvallen.”
Nieuwe dienstverlening ‘De Bank’ probeert optimaal met de tijd mee te gaan. Dat is terug te zien in de dienstverlening. Weliswaar zijn er de afgelopen jaren net als bij andere banken filialen gesloten. “Maar,” zegt Zalm,
9
vroeger stond je ook in de rij om geld bij
de pensioengelden niet meer toereikend
Als de woningmarkt straks ook weer de
de balie op te halen. Die rijen zien we
zijn. Ook is het moeilijker dan voorheen
goeie kant opgaat, klaart het toekomst-
nu al tijden niet meer. Bij het sluiten van
om zakelijke kredieten te krijgen bij de
beeld al aardig op. Momenteel zitten we
kantoren wordt overigens wel kritisch
bank. Hoe kijkt Zalm hier tegenaan?
net als vorig jaar nog in een recessie,
gekeken naar de afstanden tot een kan-
“Ondernemers moeten met een goed
maar voor 2014 en 2015 verwacht ik
toor. Voor iedereen moet het mogelijk
plan komen, willen we krediet verlenen.
al een bescheiden economische groei.
zijn om ‘in de buurt’ geld op te nemen.
Dat is eigenlijk nooit anders geweest.
Hopelijk zet dit door en kunnen we posi-
Tegenwoordig kun je zelfs 24 uur per dag,
Hebben ze een goed ondernemersplan?
tief naar de toekomst kijken!”
7 dagen per week bankieren. Natuurlijk via de computer, die vrijwel iedereen thuis heeft, maar ook met je smartphone of nog ‘gewoon’ via de telefoon. Het is
‘Met een goed businessplan kun je nog steeds krediet krijgen bij de bank’
tegenwoordig zelfs mogelijk om je hypotheek op afstand te regelen. Dat kan bij ons volledig digitaal, zonder dat je de Zien wij als bank voldoende mogelijkhe-
Crowdfunding
den om ons geld terug te verdienen? Dan
Nu het relatief moeilijker is om kredie-
Het blijft een dilemma in tijden van reces-
is het nog steeds mogelijk. Maar we zijn
ten te krijgen, heeft crowdfunding de
sie; enerzijds horen we premier Rutte
natuurlijk geen liefdadigheidsinstelling.
afgelopen jaren een vlucht genomen.
zeggen dat we vooral moeten blijven
Daarom wordt elk plan zakelijk beoor-
Crowdfunding is een alternatieve wijze
consumeren en investeren, anderzijds zie
deeld. Wat het vele spaargeld betreft:
om een project te financieren. Om een
je dat mensen uit angst geld op de spaar-
Als straks de rente weer wat gaat stij-
project te financieren gaan ondernemers
rekening laten staan. Bijvoorbeeld omdat
gen, is dat ook beter voor de pensioenen.
niet naar de bank voor een kredietaan-
deur uit hoeft.”
10
vraag, maar wordt het project (veelal op
verschillende vrijwilligers. Intern heb-
internet) direct aangeboden aan inves-
ben we sowieso een beleid dat vrijwil-
teerders. Crowdfunding verloopt dus zon-
ligerswerk stimuleert. Van al onze mede-
der financiële intermediairs en zorgt voor
werkers doet de overgrote meerderheid
direct contact tussen investeerders en
wel iets. Denk bijvoorbeeld aan voorle-
ondernemers. Zalm: “Op zich een prima
zen in de Bijlmer. We hebben zelfs een
initiatief al moeten we het niet over-
prijs gekregen voor het beste Employee
schatten. Het blijft relatief kleinschalig,
Engagement programma. Dat zijn mooie
maar voor sommige ondernemers kan
dingen.”
het een optie zijn. Wij zijn er bij ABN eigen online platform voor crowdfunding.
Vergrijzing en tekort aan arbeidskrachten
Investeerders in projecten die aangebo-
Met de vergrijzing zullen we straks veel
den worden op Seeds, kunnen gedurende
extra arbeidskrachten nodig hebben. Net
enkele jaren een deel van de winst als
als voor verschillende andere beroeps-
beloning voor hun investering uitgekeerd
groepen geldt dit ook voor de fysio-
krijgen. Uiteraard voor zover de omzet
therapie. Nu de beroepsgroep in zwaar
dit toelaat. Het blijft toch ook een beetje
weer zit, is er ook weinig animo om hier
Gerrit Zalm is sinds 2009 voorzitter
een ideëel karakter hebben. Vaak zijn het
te beginnen. Kunnen ondernemers zich
van de Raad van Bestuur bij ABN
ondernemingen met een duurzaam of
hierop voorbereiden?
AMRO. Twee maal was hij minister
sterk MVO karakter.”
Zalm: “Heel moeilijk te voorspellen.
van Financiën, de laatste keer van
Misschien moeten we dit soort proble-
2003 tot 2007 in het kabinet-Balke-
Qredits
men meer Europees bekijken. Een actueel
nende III. In ditzelfde kabinet was hij
“Op hetzelfde niveau werken we bijvoor-
voorbeeld zijn de leraren. Enkele jaren
tevens vice-ministerpresident. Sinds
beeld ook met informal investors. Bij de
geleden werd de lerarenopleiding enorm
10 oktober 2005 is hij de langstzit-
bank hebben we een netwerk van oud
gepromoot en tegenwoordig hebben we
tende Minister van Financiën in de
ondernemers die nog wat willen doen.
weer meer dan genoeg leraren. In België
Nederlandse geschiedenis.
Dat is zeker niet alleen investeren, maar
daarentegen zitten ze met tekorten zodat
Na zijn politieke carrière werkt Zalm
veel van deze mensen vindt het ook leuk
ze daar proberen Nederlandse leraren
vanaf juni 2007 bij de DSB Bank als
om hun ervaring en kennis te delen. Zij
binnen te halen. Prognoses komen ook
hoofdeconoom en financieel directeur
kunnen bijvoorbeeld startende onderne-
niet altijd uit. Je zou als het gaat om
en maakt hij deel uit van de Raad van
mers een behoorlijk eind op weg helpen.”
fysiotherapeuten eigenlijk eens moeten
Bestuur.
Een ander initiatief, met dank aan konin-
kijken wat we hier een x aantal jaar
Op 23 december 2008 treedt hij als
gin Maxima, is Qredits, een landelijke
geleden van zeiden. Misschien was de
vice-voorzitter toe tot de Raad van
microfinancierings organisatie voor kre-
voorspelling toen wel dat er anno nu ook
Bestuur van ABN AMRO, waar hij in
dieten tot 50.000 euro. Qredits is een
een tekort zou zijn. Kortom, het blijft las-
2009 het team leidt dat de fusie tussen
samenwerkingsverband van ABN AMRO,
tig. Over het algemeen denk ik dat vraag
ABN AMRO en Fortis Bank Nederland
ING Nederland, Rabobank Nederland,
en aanbod zich vaak vanzelf aanpast. Als
in goede banen moet leiden. Later dat
Triodos Bank en Bank Nederlandse
er echt arbeidstekorten ontstaan door de
jaar wordt hij benoemd tot voorzitter
Gemeenten. Hier kunnen zowel startende
vergrijzing zal het aanbod gaandeweg
van de Raad van Bestuur.
ondernemers als bestaande ondernemin-
ook vanzelf weer toenemen.” j
In maart 2009 verschijnt zijn boek
AMRO zelf ook mee bezig. ‘Seeds’ is ons
Over Gerrit Zalm
gen terecht.
‘De romantische boekhouder’, over zijn
Zalm: “Qredits heeft geen winstoogmerk
loopbaan in ambtenarij en politiek.
en ook hier kijken we kritisch naar een businessplan. Vanuit de bank werken er
Reageren?
11
